Karate 2013

  • Uploaded by: PARADOSIAKOS
  • 0
  • 0
  • February 2021
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View Karate 2013 as PDF for free.

More details

  • Words: 43,898
  • Pages: 128
Loading documents preview...
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Γ. ΖΑΓΓΕΛΙΔΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΑΡΑΤΕ

SHOTOKAN RYU

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2012 -2013 © Γ. ΖΑΓΓΕΛΙΔΗΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Σελ.

Πρόλογος

………………………………………………………………………

1

Εισαγωγή

………………………………………………………………………..

3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. Ιστορική αναδρομή – Στυλ του καράτε …………………………………………….

.

6

1.1.

Ιστορική αναδρομή ………………………………………………….

6

1.2.

Ο Gichin Funakoshi …………………………………………………

6

1.3.

O σκοπός του καράτε –ντο……………………………………………

8

1.4.

Ο μύθος του karate (shuri-te, naha te, tomari te) ……………………

10

1.5.

Κύρια Ιαπωνικά στυλ του karate do ………………………………..

18

1.5.1. Goju-ryu .. ……………………………………………………

18

1.5.2. Shito-ryu………………………………………………………

19

1.5.3. Wado-ryu………………………………………………………

20

1.5.4. Shotokan-ryu ………………………………………………

20

1.5.4.1. Η σημερινή φυσιογνωμία του shotokan …………

22

1.5.4.2. Τo shotokan στην Ελλάδα …………………………

23

Γνωστά στυλ και υποομάδες του καράτε ……………………………

24

1.6.1. Chito ryu karate ……………………………………………

24

1.6.2. Isshin-ryu karate ……………………………………………

25

1.6.3. Kajukenbo …………………………………………………

25

1.6.4. Kenpo (Αμερικής)…………………………………………

26

1.6.5. Kyokushin karate ……………………………………….........

26

1.6.6. Sankukai karate ……………………………………………

27

1.6.7. Shidokan karate ...………………………………………….....

27

1.6.8 Shorinji kempo ……………………………………………

28

1.6.9. Shorei ryu …………………………………………..………

28

1.6.10. Shorin ryu karate ………..………………………………

28

1.6.11. Seibukan shorin ryu ……….……………………………

29

1.6.12. Shotokai karate-do.……………………...…………………

29

1.6.

1.6.13. Shukokai karate …………………………………………… 1.6.14. Uechi-ryu …………………………………………………… Βιβλιογραφία – Παραπομπές ………………………………………………...………

30 30 32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2. Ορολογία των τεχνικών – Εθιμοτυπία – Βασικοί κανονισμοί ……………………

34

2.1.

Οι στάσεις……………………………………………………………..

34

2.2.

Οι τεχνικές των αποκρούσεων-(μπλοκ) ……………………………...

35

i

2.2.1. Οι αποκρούσεις ενάντια στα κτυπήματα …………………..… 2.2.1.1. Οι αποκρούσεις με δυο χέρια …………………………

35 36

2.2.2. Οι αποκρούσεις ενάντια στα λακτίσματα ……………………

36

2.3.

Τα κτυπήματα με γροθιά ……………………………………………

36

2.4.

Άλλα κτυπήματα εκτός γροθιάς ……………………………………

37

2.5.

Οι τεχνικές των λακτισμάτων ………………………………………...

37

2.6.

Οι όροι που χρησιμοποιούνται στην προπόνηση……………………

38

2.7.

Η εθιμοτυπία …………………………………………………………

47

2.8.

Οι βασικοί κανονισμοί και η ορολογία διαιτησίας των αγώνων ……

50

Βιβλιογραφία – Παραπομπές ………………………………………………………….

60

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. Η προπόνηση στο shotokan καράτε - Οι βασικές τεχνικές του καράτε - (kihon). …

61

3.1.

Η προπόνηση στο shotokan καράτε …………………………………

61

3.2

Οι βασικές αρχές των τεχνικών του karate …………………………

63

3.3.

Τα βασικά τεχνικά στοιχεία προόδου στο καράτε …………………

68

3.3.1. Οι θέσεις ………………………………………………………. 70 3.3.2. Η εισαγωγή στα βασικά (kihon) ………………………………

71

3.3.2.1. Οι στάσεις ……………………………………………

72

3.3.2.2. Οι αποκρούσεις και οι τύποι των αποκρούσεων ……

79

3.3.2.3. Τα βασικά κτυπήματα του καράτε ……………………

83

3.3.2.4. Τα βασικά λακτίσματα του karate ……………………

86

Βιβλιογραφία – Παραπομπές ………………………………………………………….. 90 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. Ο αγώνας. (kumite ) και τα kata του shotokan καράτε ……………………………. 4.1.

91

Το kumite - προπόνηση και πρακτική ……………………………….

91

4.1.1. Τα επίπεδα του kumite ………………………………………

95

4.2.

Οι ονομασίες των kata – Χαρακτηριστικά και ιστορικά στοιχεία ….

96

4.3.

Η εκτέλεση του kata σαν επίδειξη της τέχνης ………………………

107

4.4.

Πίνακας (kata) για απονομή βαθμών της Ελληνικής Ομοσπονδίας …

109

Βιβλιογραφία – παραπομπές …………………………………………………………

110

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5. Οι σκοποί και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης παιδιών ηλικίας 6-9 ετών …………

111

5.1

Οι σκοποί της εκπαίδευσης παιδιών ηλικίας 6-9 ετών ……………………

111

5.2.

Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης …………………………………………

111

5.3.

Παιδαγωγικά-προπαρασκευαστικά παιγνίδια για την εκμάθηση του karate

112

5.3.1.

112

Ομαδικά παιγνίδια ………………………………………………

ii

5.3.2.

Παιχνίδια σε ζευγάρια …………………………………………

115

5.3.2.1. Παιχνίδια για την αίσθηση και καλλιέργεια του προσανατολισμού στο χώρο ……………………………………

117

5.3.2.2. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της αίσθησης της κίνησης του αντιπάλου ……………………………………………………

118

5.3.2.3. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της ισορροπίας και του συγχρονισμού ……………………………………………………

119

5.3.2.4. Παιχνίδια για την καλλιέργεια - διαμόρφωση αίσθησης της κατάλληλης στιγμής για την ανατροπή της ισορροπίας (ωθήσεις, έλξεις, περιστροφές) …………………………………

119

5.3.2.5. Παιχνίδια για την εκμάθηση των βασικών στάσεων (άμυνας) στο έδαφος ……………………………………………

120

5.3.2.6. Παιχνίδια για την ανάπτυξη της δύναμης ………………

120

5.3.2.7. Παιχνίδια για την εκμάθηση των πτώσεων ……………

121

5.3.2.8. Παιχνίδια για την εκμάθηση κάποιων τεχνικών ρίψεων .

122

Βιβλιογραφία – παραπομπές ………………………………………………………

iii

123

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το Καράτε λόγω της μεγάλης του θεαματικότητας και της εξέλιξης του σαν τέχνη αυτοάμυνας και αθλήματος Ολυμπιακών προδιαγραφών, απολαμβάνει μεγάλης δημοτικότητας τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, με αποτέλεσμα την έλευση μεγάλων διακρίσεων σε διεθνές επίπεδο. Ο αυξανόμενος αριθμός των αθλητών του οφείλεται στο γεγονός ότι καλλιεργείται σε συλλόγους, Δήμους και ιδιωτικά γυμναστήρια. Όπως και το οποιοδήποτε άθλημα, το Καράτε διαθέτει το δικό του περιεχόμενο, τις δικές του τεχνικές και τις κατάλληλες μορφές οργάνωσης και προετοιμασίας. Το άθλημα του Καράτε χαρακτηρίζει ένα πλήθος τεχνικών από κτυπήματα, λακτίσματα, αποκρούσεις, μετακινήσεις, αποφυγές, ρίψεις (με ανατροπές, με σαρώματα, με γαντζώματα) κ.λπ., συμπεριλαμβάνει επίσης Kata,

τεχνικές

επίθεσης

των

ζωτικών

σημείων

(Atemi-Waza)

και

τεχνικές

που

χρησιμοποιούνται κυρίως στην αυτοάμυνα. Όλες αυτές οι τεχνικές προσδίδουν στο Καράτε δυναμισμό και θεαματικότητα, ενώ συμβάλλουν παράλληλα στην καλλιέργεια της φαντασίας και της δημιουργικής σκέψης των αθλητών. Στη χώρα μας το καράτε εμφανίστηκε πριν δύο δεκαετίες, όμως αναγνωρίστηκε από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού ως άθλημα στις 07/02/1990. Αντιπροσωπεύεται από την ΕΛ.Ο.Κ (Ελληνική Ομοσπονδία Καράτε) και εκπροσωπεί τη χώρα μας σε παγκόσμια πρωταθλήματα με υψηλές διακρίσεις. Το άθλημα του Καράτε βασίζεται όπως και τα άλλα αθλήματα σε κανονισμούς, σε αντίθεση όμως με τα αυτά τα οποία δεν έχουν καμία άλλη πρακτική εφαρμογή το Καράτε κάλλιστα μπορεί να λειτουργήσει και να υφίσταται και χωρίς την ύπαρξη κανονισμών διότι βασίζεται σε φυσικές και αναγκαίες κινήσεις που γεννιούνται από το ένστικτο της επιβίωσης. Αντίθετα από το «καθαρό σπορ», η «καθαρή πολεμική τέχνη» μπορεί να έχει άμεση εφαρμογή στην καθημερινή ζωή. Δύο από τους πιο σημαντικούς λόγους ώστε να ασχοληθεί κανείς με το καράτε είναι πρώτον η σωστή σωματική εξάσκηση που προσφέρει και δεύτερον η νοητική καλλιέργεια και η συναισθηματική ισορροπία. Είναι επίσης πολύ δυναμικό και συναρπαστικό άθλημα. Γυμνάζει, δυναμώνει και αναπτύσσει αρμονικά το σώμα, γι` αυτό άφοβα τα παιδιά και οι γυναίκες μπορούν να μάθουν καράτε. Για τις γυναίκες δεν υπάρχει κίνδυνος να χάσουν τη θηλυκότητα τους, γιατί το καράτε είναι πιο κοντά στο κλασσικό μπαλέτο, παρά στην πυγμαχία. Το καράτε ταιριάζει στο σύγχρονο άνδρα ή γυναίκα γιατί διαμορφώνει ένα σωστό και υγιές σώμα και τους χαρίζει αυτοπεποίθηση. Οι «καρατέκα» δεν είναι υπέρ της βίας, χρησιμοποιούν τη δύναμη και την τεχνική τους μόνο όταν κινδυνεύουν και υπερασπίζονται με επιτυχία τον εαυτό τους. Το πρώτο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας αναφέρεται στην ιστορία του καράτε διαχρονικά μέχρι σήμερα, σε σημαντικές προσωπικότητες καθοριστικές για την εξέλιξη του, στις κυριότερες τεχνοτροπίες – στυλ, καθώς επίσης και σε διάφορες γνωστές υποομάδες - στυλ. Στο δεύτερο επιχειρείται παράθεση της ορολογίας των τεχνικών και των όρων που

1

χρησιμοποιούνται στην προπόνηση και τη διαιτησία στα ελληνικά. Επίσης περιγράφονται οι γενικοί κανόνες που αφορούν την εθιμοτυπία και τη συμπεριφορά των εκπαιδευομένων, καθώς και οι βασικοί κανονισμοί διεξαγωγής των αγώνων. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στο τι περιλαμβάνει η προπόνηση στο καράτε, τις βασικές αρχές των τεχνικών του karate, τα βασικά τεχνικά στοιχειά της προόδου στο καράτε, αναλύονται επίσης μερικά από τα βασικά τεχνικά στοιχεία τα οποία κρίνονται απαραίτητα για την εκμάθηση του σε αρχάριους. Το πρώτο μέρος του τέταρτου κεφαλαίου αναφέρεται στο κομμάτι της προπόνησης για το αγωνιστικό καράτε, το kumite, ενώ το δεύτερο αναφέρεται στα kata (σειρά κινήσεων και τεχνικών συνδεδεμένων μεταξύ τους οι οποίες αναπαράγουν συγκεκριμένες φάσεις κινήσεων ενάντια σε φανταστικούς αντιπάλους). Στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο παρατίθεται ένα θεωρητικό μοντέλο εκπαίδευσης παιδιών ηλικίας 6-9 ετών (σκοποί, περιεχόμενο), το οποίο επιχειρεί να συμπεριλάβει όλες τις απαραίτητες εκείνες ικανότητες για την προώθηση του νέου Karateka (αθλητή του καράτε) στην ανώτερη περίοδο προετοιμασίας. Σε αναλογία με το μοντέλο αυτό καθορίζονται οι στόχοι της εκπαίδευσης. Στόχοι οι οποίοι επιδιώκουν την πραγματοποίηση κάποιων παραμέτρων όσον αφορά τη φυσική, την τεχνική, την τακτική, τη ψυχική και τη θεωρητική προετοιμασία. Με την εργασία αυτή επιχειρείται η συμβολή στην κατεύθυνση της γνωριμίας με το άθλημα με παράθεση στοιχείων τεχνικής, μεθοδικής, ορολογίας και βασικών κανονισμών, ιδιαίτερα για τους φοιτητές του Τ.Ε.Φ.Α.Α. οι οποίοι επιθυμούν να γνωρίσουν καλύτερα το άθλημα αυτό. Αυτή καταγράφει και συστηματοποιεί διάφορα στοιχεία τεχνικής και μεθοδικής, τα οποία συμβάλλουν στην εκμάθηση του Καράτε σε μικρά παιδιά κυρίως, αλλά και γενικές πληροφορίες που αφορούν το Καράτε.

Στο σύνολό της είναι συνδυασμός θεωρίας και

πρακτικής, συμπεριλαμβάνοντας θέματα, η γνώση των οποίων κρίνεται απαραίτητη για όσους ασχολούνται ή θα ασχοληθούν ενεργά με το άθλημα αυτό. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι το καράτε σε Πανελλήνια κλίμακα εισήχθη για πρώτη φορά στο Τ.ΕΦ.Α.Α. Θεσσαλονίκης, σαν μάθημα ελεύθερης επιλογής, το Ακαδημαϊκό έτος 2003-04, κατόπιν επιθυμίας των φοιτητών και μετά από εισήγηση του Κ.Φ.Α./Προπονητή Γ. Ζαγγελίδη (επίκουρου καθηγητή του τμήματος), με αποδοχή της σχετικής πρότασης από τον πρόεδρο και τη γενική συνέλευση του τμήματος.

2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σχεδόν κάθε βιβλίο που γράφεται για το καράτε εμπεριέχεται και μια σύντομη ιστορία που λέει στον αναγνώστη το ίδιο πράγμα. Υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες σχετικά με την αρχικό στάδιο της ανάπτυξης των πολεμικών τεχνών. Οι περισσότεροι απολογισμοί αναφέρουν την Κίνα να έχει μια σημαντική επιρροή στην αρχική του εξάπλωση, εντούτοις είναι σαφές ότι το νησί της Okinawa (γνωστό τότε ως Ryukyu Βασίλειο) θεωρείται το λίκνο της τέχνης η οποία είναι γνωστή σαν καράτε (Mottern 2001, 240). Η Okinawa είναι ένα μικρό νησί της Ιαπωνίας ανάμεσα σε ένα σύμπλεγμα 60 μικρών νησιών στο νότο της ηπειρωτικής χώρας και εξ αιτίας της στρατηγικής θέσης του δεχόταν επισκέψεις συχνά από Ιάπωνες, Κινέζους, Κορεάτες και άλλους αλλοδαπούς. .Πολλοί από τους ντόπιους επισκέπτονταν για λόγους εργασίας και σπουδών τις χώρες αυτές.

Αυτό διευκόλυνε την ανταλλαγή αγαθών, υπηρεσιών και φυσικά

συνέβαλε στη διάδοση γνώσεων. Η εγκατάσταση στην Okinawa ενός μικρού αριθμού Κινέζων για οικονομικούς λόγους συνέβαλε και στην διάδοση του κινέζικου chuan fa γνωστού σαν kempo στα ιαπωνικά. Είναι ασαφές εάν αυτή η ανταλλαγή γνώσεων είχε μια αληθινά σημαντική επιρροή στην ανάπτυξη του γηγενούς συστήματος πάλης της Okinawa, γνωστής με το όνομα

To-te (Toudi) ή Okinawa-te (Krug 2001, 396).

Εντούτοις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανάγκη κατείχε τον ισχυρότερο ρόλο στην ανάπτυξη της Okinawa–te σε αυτό που είναι γνωστό σήμερα ως καράτε. Το καράτε είναι μια εντυπωσιακή τέχνη, την οποία χαρακτηρίζουν χτυπήματα με γροθιές, λακτίσματα, χτυπήματα με τα γόνατα, τους αγκώνες και τεχνικές ανοικτών χεριών

όπως:

λαβές,

τεχνικές

εξάρθρωσης,

καθηλώσεις,

ακινητοποιήσεις,

Χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη χρήση των ισχίων και των στάσεων από τα οποία και παράγεται εντυπωσιακή δύναμη, από τη διακριτική χρήση της αναπνοής (απότομη, εκρηκτική, μακρόσυρτη) την εστίαση της δύναμης, και από την χρήση των φορμών (kata) στην προπόνηση. Ο ασκούμενος στο καράτε λέγεται karate-ka (Ιαπωνικά). Μια συνηθισμένη επίδειξη Karate είναι η θραύση υλικών όπως ξύλινες σανίδες ή διάφορες της δύναμης πλάκες με ένα χτύπημα, αυτό δείχνει το μέγεθος της ισχύος και της εστίασης. Η λέξη "karate" αρχικά προέρχεται από την προφορά των κατοίκων της Okinawa των Κινεζικών χαρακτήρων (ιδεογραμμάτων) "kara" αναφορικά με την Κίνα ή τη δυναστεία των Tang και το "te" σημαίνει χέρι.

3

唐手 "KARATE" Κατά συνέπεια "Κινεζικό χέρι" ή " χέρι των Tang " ή “Κινεζική πυγμή” ή "Κινεζικές τεχνικές": " χέρι των Tang " με την έννοια "πυγμαχία των Tang ", από την κινεζική δυναστεία των Tang ή κατ' επέκταση "Κινεζικό χέρι",

αναφορικά στην

κινέζικη επιρροή. Το 1933 μετά από προσάρτηση της Ιαπωνίας ενός μεγάλου μέρους της Κίνας,, στην περίοδο 1931-3, ο Gichin Funakoshi στην Ιαπωνία (γνωστός σαν ο πατέρας του σύγχρονου karate) άλλαξε τον χαρακτήρα "kara" στον ομώνυμο "karate" που σημαίνει "άδειο-κενό" (Johnson, 2012). 空手 "KARATE" Από τότε χρησιμοποιείται η λέξη "karate" (ίδια προφορά, διαφορετικοί χαρακτήρες) που σημάνει "άδειο χέρι ". Ο όρος «άδειο χέρι» προέρχεται από το Ιαπωνικό Zen-βουδισμός Zen με την έννοια του ότι όχι μόνο γιατί ο ασκούμενος στο καράτε δεν φέρει όπλα, αλλά για τη διαδικασία του Zen-«διαλογισμός» στην κατεύθυνση της τελειοποίησης του χαρακτήρα και της τέχνης με παράλληλη "εκκένωση" της καρδιάς και του μυαλού από τις γήινες επιθυμίες και την ματαιοδοξία (James & Jones 1982). Το "κενό-άδειο" που προτείνεται από το νέο ιδεόγραμμα αναφέρεται στο εγώ, με απώτερο σκοπό την περαιτέρω πνευματική ανάπτυξη. Αυτή είναι την έννοια έχει το kara ή "κενό-άδειο" του Karate-Dō." 空手道 "KARATE DO" Το "do" επίθημα χρησιμοποιείται και για διάφορες άλλες τέχνες και υπονοεί ότι δεν είναι μόνο τέχνες αλλά εμπεριέχουν και πνευματικά στοιχεία. Σε αυτήν την περίσταση είναι συνήθως μεταφρασμένο όπως " ο τρόπος-δρόμος ", όπως στο Aikido, στο Karate και το Kendo. Κατά συνέπεια, το "karate-do" είναι " ο τρόπος-δρόμος του άδειου-κενού χεριού ". Η προπόνηση στο karate διαιρείται σε τρία σημαντικά μέρη: - Οι βασικές τεχνικές, ("kihon"στα ιαπωνικά). - Οι φόρμες, τα ("kata" στα ιαπωνικά). - Η εξάσκηση με αντίπαλο, το ("kumite" στα ιαπωνικά) : α) με συμφωνημένη επίθεση (Jiyū ippon kumite) β) ο ελεύθερος αγώνας (Jiyū kumite) Οι βασικές τεχνικές είναι η εκμάθηση των θεμελιωδών κινήσεων (Kihon), των βασικών συστατικών, οι οποίες απαιτούνται γα την τελειοποίηση της τεχνικής. Τα Kata-Φόρμες ή "η μίμηση τυποποιημένων προτύπων". Είναι μια σειρά κινήσεων και τεχνικών συνδεδεμένων μεταξύ τους με φυσικές και πνευματικές αρχές, τις οποίες τα ίδια εκφράζουν και αναπαράγουν συγκεκριμένες φάσεις κινήσεων ενάντια σε φανταστικούς αντιπάλους.

Η εξάσκηση με

αντίπαλο ("kumite") και η σωστή εκτέλεση των φορμών συμβάλλει καταλυτικά στη διεξαγωγή του ελεύθερου αγώνα/kumite (Doria et al., 2009).

4

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα μέρη αυτά δεν αντιπροσωπεύουν ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης, ούτε είναι μια πλήρης αντιπροσώπευση του μεγέθους της τέχνης, αλλά ούτε και απαραίτητα η "παραδοσιακότερη" προσέγγιση της. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκφράσεις των τεχνικών του karate που συναντώνται σε διάφορες μορφές από τους διαφορετικούς σε πολιτισμούς προέλευσης δασκάλους και κανένας δεν μπορεί να θεωρηθεί κατώτερος ή ανώτερος χωρίς μια λεπτομερή έρευνα. Πολλά στυλ karate περιλαμβάνουν επίσης εξειδικευμένο εξοπλισμό, όπως είναι

η

makiwara (ελαστικό ξύλο που είναι τυλιγμένο από ψάθα για προπόνηση στα χτυπήματα) κ.τ.λ. και εξασκούνται στα παραδοσιακά όπλα "kobudo" της Okinawa.

5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

1.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ – ΣΤΥΛ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΕ Το Karate ή karate-dō είναι μια πολεμική τέχνη με προέλευση από την Okinawa . Είναι

μια σύνθεση από τις γηγενείς μεθόδους πάλης της Okinawa και τις νότιες κινεζικές πολεμικές τέχνες, ενδεχομένως μια έκδοση του συστήματος της κινέζικής πυγμαχίας των ναών των Shaolin ή του kung fu (chuan fa, kenpo). Στο πρώτο μέρος του κεφαλαίου επιχειρείται μια ιστορική αναδρομή του καράτε και καταδεικνύεται ο ρόλος του δασκάλου Funakoshi ο οποίος και διαδραμάτισε έναν κεντρικό ρόλο στην διάδοση του καράτε αρχικά στην Ιαπωνία και μετέπειτα σε όλο τον κόσμο (Krug, 2001).

1.1.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Στην Okinawa υπήρχαν πάντα προβλήματα μεταξύ των αντίπαλων Βασιλείων (Chuzan,

Nanzan, Hokuzan), αλλά το 1429 τα βασίλεια ήταν ενωμένα και προκειμένου να διατηρηθεί αυτή η ενότητα εκδόθηκε ένα διάταγμα που απαγόρευσε την κατοχή όλων των όπλων. Αυτό φάνηκε να λειτουργεί αρκετά καλά για σχεδόν 200 έτη, το 1609 η Okinawa χωρίς πολλή αντίσταση κατακτήθηκε από τους Ιάπωνες κυβερνήτες της φυλής satsuma της περιοχής Kyushu. Φυσικά δεν υπήρξε κανένα κίνητρο για τους νέους κυβερνήτες να επιτρέψουν στους κατοίκους της Okinawa την κατοχή όπλων, οι οποίοι και προχώρησαν ακόμα περαιτέρω με εξαναγκασμό σε έλεγχο των μέσων καλλιέργειάς τους (που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως όπλα) κάθε πρωί και την επιστροφή τους κάθε βράδυ. Χωρίς όπλα για την υπεράσπιση των ίδιων και των οικογενειών τους οι κάτοικοι της Okinawa άρχισαν να αναπτύσσουν την τέχνη μάχης «των άδειων χεριών». Η διδασκαλία και η εκπαίδευση γινόταν μυστικά στα μέσα της αρχής του δέκατου όγδοου αιώνα. Ένα μεγάλο μέρος της κατάρτισης γινόταν τη νύχτα ενώ οι κατακτητές της Okinawa κοιμόνταν και επομένως η αμφίεση της εκπαίδευσης ήταν τα ενδύματα ύπνου (ο προκάτοχος της στολής του σύγχρονου καράτε το "gi"). Κατά τη διάρκεια των ετών η απαγόρευση ενάντια στην κατάρτιση του καράτε άρχισε να μειώνεται και διάφοροι μύθοι άρχισαν να αναπτύσσονται. Υπάρχουν πάρα πολλοί που αναφέρονται σε αυτήν την συνοπτική ιστορία, ο πιο σημαντική αναφορά όμως είναι αυτή που περιλαμβάνει σίγουρα τον Sokon Matsumura, που δίδαξε πολλούς μεγάλους δασκάλους συμπεριλαμβανομένου του Azato και Itosu. Αυτοί οι δύο κύριοι έγιναν οι δάσκαλοι του Gichin Funakoshi του ιδρυτή του Shotokan.

1.2.

Ο GICHIN FUNAKOSHI Ο Gichin Funakoshi ήταν γεννημένος πρόωρα και ήταν ευπαθές άτομο, το οποίο και

δόθηκε στους από μητέρα παππού και γιαγιά του για περισσότερη φροντίδα. Παρακολουθώντας 6

το σχολείο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης έγινε φίλος με το γιο του Yasutsune Azato και έκτοτε άρχισε το καράτε υπό την καθοδήγηση αυτού του μεγάλου δασκάλου. Σύμφωνα με τον Funakoshi, αφότου είχε εκπαιδευτεί μερικά έτη, συνειδητοποίησε ότι η υγεία του είχε βελτιωθεί παρά πολύ και ότι δεν ήταν πλέον ευπαθής. Ήταν αυτή τη στιγμή που άρχισε να συλλογίζεται το καράτε σαν "ένα τρόπο της ζωής". Ο Gichin Funakoshi έγινε δάσκαλος, αλλά συνέχισε να εκπαιδεύεται στο σπίτι του κύριου Azato και επίσης κάτω από διάφορους άλλους μεγάλους δασκάλους. Τη χρονική αυτή περίοδο δεν υπήρξαν πολλές επίσημες "σχολές" καράτε και πολύ καρατέκα επιδίωξαν και εκπαιδεύτηκαν υπό την καθοδήγηση διάφορων άλλων επωνύμων. Αυτοί οι κύριοι μοιράστηκαν επίσης τις πληροφορίες μεταξύ τους, συχνά χωρίς ανταγωνισμό ο ένας με τον άλλον, αλλά με το ίδιο πνεύμα και με την ίδια αγάπη τις πολεμικές τέχνες. Είναι επίσης η ίδια χρονική περίοδος κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών ζωής του Gichin Funakoshi που οι μεγάλες αλλαγές σάρωσαν την Okinawa και την ηπειρωτική χώρα της Ιαπωνίας. Η κυβέρνηση επιδίωξε ενεργά να αναπτύξει μια ισχυρότερη αίσθηση του εθνικισμού και του μιλιταρισμού και οι πολεμικές τέχνες ήταν σίγουρα σημαντικός παράγων στην ανάπτυξη τους. Το 1902 ο Funakoshi εκτέλεσε την πρώτη επίσημη καταγραμμένη επίδειξη καράτε και το 1917 την πρώτη δημόσια επίδειξη στην Ιαπωνία στο Butoku-den του Kyoto (Hassel,1984). Ως αποτέλεσμα αυτού και άλλων επιδείξεων σε όλη την ηπειρωτική χώρα Ιαπωνία, το καράτε όχι μόνο κέρδισε την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και εισήχθη στα προγράμματα σπουδών των δημόσιων σχολείων, αλλά έγινε επίσης ίδρυμα των ιαπωνικών οργανώσεων νεολαίας, του μιλιταρισμού, των κολεγίων, των εμπορικών επιχειρήσεων, και του ευρύ κοινού. Ο Funakoshi ήταν περιζήτητος ως δάσκαλος και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην ηπειρωτική χώρα της Ιαπωνίας για να παρακολουθήσει την εκπαίδευση του καράτε στους Γιαπωνέζους. Οι σπουδαστές του άρχισαν την οικοδόμηση του πρώτου δημόσιου καράτε dojo (αίθουσα κατάρτισης) που άνοιξε το 1936 και που ονομάστηκε "Σότο-καν" (χρησιμοποιώντας το υποκοριστικό του Funakoshi - "Shoto" και "kan" για το κτίριο, (Maliswewski,1992). Η λέξη "Shoto" στα ιαπωνικά σημαίνει «κύματα πεύκων», την οποία και χρησιμοποιούσε για να υπογράψει τα ποιήματα τα οποία έγραφε κατά τη νεότητα του και αποδίδεται στο θρόισμα των πεύκων όταν φυσούσε και στη γοητευτική μοναξιά του δάσους, την οποία ο ίδιος δια των περιπάτων του σε αυτό θεωρούσε ένα θαυμάσιο τρόπο για να πετύχει την νοητική γαλήνη που απαιτεί το καράτε. Αν και ο δρόμος δεν ήταν ποτέ εύκολος για τον Funakoshi, το καράτε ήκμασε στην ηπειρωτική χώρα της Ιαπωνίας και κατά συνέπεια, το 1948 ιδρύθηκε η ιαπωνική ένωση καράτε της Ιαπωνίας (JKA) της οποία υπήρξε και προϊστάμενος. Η καθιέρωση της JKA ανοίγει το δρόμο στη διάδοση του καράτε σε όλο τον κόσμο. Ο Masatoshi Nakayama, ένας από τους καλύτερους μαθητές του Funakoshi διαδραμάτισε έναν κεντρικό ρόλο στην διάδοση του καράτε

7

σε όλο τον κόσμο. Δια μέσω των προσπαθειών της JKA το καράτε αληθινά έχει γίνει μια παγκόσμια τέχνη, που εμπλουτίζει τις ζωές χιλιάδων νέων και ενήλικων με έναν τρόπο που μόνο αυτοί οι ίδιοι μπορούν αληθινά να καταλάβουν.

1.3.

Ο ΣΚΟΠΌΣ ΤΟΥ KΑΡΑΤΕ –ΝΤΟ Φαινομενικά το καράτε είναι ένα από τα πάρα-πολλά αθλήματα. Στην πραγματικότητα

όμως, είναι μια τέχνη άοπλης αυτοάμυνας, που συνδυάζει την συνεργασία των χεριών με τα πόδια, με αποτέλεσμα την ταυτόχρονη άσκηση του νου και του σώματος. Σκοπός του αθλήματος είναι η διάπλαση του σώματος και η διαμόρφωση του χαρακτήρα. Βασίζεται στη συνεχή άσκηση και την ηθική συμπεριφορά. Ο νους, τα χέρια και τα πόδια συντονίζονται σε μια διαρκή ετοιμότητα και ικανότητα, τέτοια ώστε σε περίπτωση που κάποιος δεχτεί μια ξαφνική επίθεση να μπορεί να την αναχαιτίσει αποτελεσματικά, όπως θα του δινόταν η ευκαιρία και με αληθινά όπλα. Υπάρχει η εντύπωση ότι το να παρουσιάσει κανείς την τέχνη του καράτε είναι πιο δύσκολο από το να την μάθει: Σε αυτό το είδος πάλης αποκαλύπτεται στον καρατέκα (ο αθλητής του καράτε) η μυστηριώδης φύση αυτής της τέχνης, που στην ουσία συνιστά έναν αόρατο εσωτερικό πόλεμο Καραστέργιος, 1993, 33). Ο μαθητής που ακολουθεί τον δρόμο του καράτε, δεν πρέπει να θεωρεί την τέχνη του καράτε μόνο σαν σωματική εκγύμναση, αλλά σαν μια ικανότητα, που απορρέει από ψυχοσωματική άθληση. Αν πράγματι, κάποιος, θέλει να γίνει αληθινός καρατέκα, οι τεχνικές γνώσεις δεν αρκούν . Πρέπει να προχωρήσει πέρα από την τεχνική ώστε η αυτή να γίνει μια " τέχνη χωρίς τέχνη-και να έχει τις ρίζες της στο υποσυνείδητο. Αυτό δεν επιτυγχάνεται παρά μόνο, όταν ο καρατέκα έχει εντελώς απελευθερωθεί από το εγώ του. Όταν αυτός και η τελειότητα της τεχνικής του ικανότητας αποτελούν αρμονικά μια ενότητα (Cynarski, & Obodyński, 2011).

ΚΑRΑ=άδειο ΤΕ=χέρι και NTO=δρόμος (Nakaya,1986) Ο μάστερ Μασατόσι Νακαυάμα. Έλεγε " η απόφαση ποιος είναι ο νικητής και ποιος ο νικημένος δεν είναι ο τελικός σκοπός του καράτε- Ντο. Το καράτε είναι επιστήμη για όλο το ανθρώπινο γένος και σχολείο για την ανώτερη πειθαρχία της ψυχής. Γενικότερα είναι τρόπος ζωής. Καράτε -Ντο σημαίνει άμυνα χωρίς όπλα, αλλά και χωρίς κακία (αγνός νους). Το κύριο χαρακτηριστικό των τεχνικών του καράτε είναι το κίμε (kime). Το κίμε έχει την έννοια μιας εκρηκτικής επίθεσης στο στόχο με την κατάλληλη τεχνική και τη μέγιστη ισχύ στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. (Πριν από χρόνια, υπήρχε η έκφραση ίκκεν χισάτσου-ikken hisatsu-που

8

σημαίνει «να σκοτώσεις μ" ένα χτύπημα», αλλά, το αν υποτεθεί ότι κάτι τέτοιο είναι ο σκοπός, είναι επικίνδυνο και λανθασμένο. Οι παλιοί καρατέκα ήταν ικανοί να εξασκούνται στο κίμε κάθε μέρα και με απόλυτη σοβαρότητα χρησιμοποιώντας τη μακιβάρα (makiwara), δηλαδή το ελαστικό ξύλο που είναι τυλιγμένο από ψάθα, καουτσούκ ή σφουγγάρι προορισμένο να δέχεται και να απορροφά τα κτυπήματα (Νακαγιάμα, 1979, 11). Το κίμε μπορεί να εκτελεστεί με χτύπημα, γροθιά ή λάκτισμα, αλλά επίσης και με απόκρουση. Μια τεχνική χωρίς κίμε δεν είναι ποτέ αληθινό καράτε, έστω και αν μοιάζει πολύ με καράτε. ο αγώνας δεν αποτελεί εξαίρεση. Πάντως, είναι αντικανονικό να γίνεται επαφή στο στόχο, μια και αυτό περικλείει κίνδυνο τραυματισμού. Η λέξη Kime μεταφράζεται σαν τη "μέγιστη αποτελεσματικότητα" και αντιπροσωπεύει το σύνολο των φυσικών και πνευματικών ενεργειών, οι οποίες συμμετέχουν και παρεμβαίνουν ταυτόχρονα στην τελευταία φάση μιας κίνησης, λίγο νωρίτερα από την εκτέλεσή της και διατηρούνται λίγο μετά το Kake (το τέλος της τεχνικής). Οι ενέργειες αυτές συντελούν ώστε η καταβαλλόμενη από πλευράς Tori ενέργεια να εξασφαλίζει την ολοκλήρωση μιας τεχνικής (Cohen, 2006). Το Kime δεν παρεμβαίνει παρά μόνο στο τελευταίο μέρος της τροχιάς της ενέργειας του Tori, δηλαδή τη στιγμή κατά την οποία ολόκληρη η δύναμη του σώματος είναι αποκλειστικά συγκεντρωμένη στην ενέργεια ολοκλήρωσης της τεχνικής. Κάποιες φορές το Kime γίνεται περισσότερο συγκεκριμένο με το Kensei, δηλαδή την κραυγή εκείνη η οποία ποτέ δεν θα πάψει να αιφνιδιάζει και να εντυπωσιάζει τους απρόσεκτους. Συνηθίζεται να ονομάζεται επίσης Kiai, αλλά όμως στην πραγματικότητα το Kiai δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο η εσωτερική κατάσταση έντασης, η οποία προηγείται και προκαλεί αυτή την κραυγή. Το Kensei είναι η εσωτερική εκείνη συγκέντρωση που εκδηλώνεται με τρόπο θορυβώδη. Η κραυγή είναι ένα συστατικό του Kime όπως φαίνεται από τα προηγούμενα και αντιπροσωπεύει την υλοποίηση μιας φυσικής και πνευματικής έντασης, η οποία έφτασε περίπου στο μέγιστο σημείο της, την ακλόνητη θέληση για νίκη. Εκδηλώνεται με φυσικό τρόπο, χωρίς προσπάθεια από το υπογάστριο, όχι από το λάρυγγα, υποστηρίζοντας την τεχνική που εκτελείται παραλύοντας στον αντίπαλο για ένα δέκατο του δευτερολέπτου οποιαδήποτε αντίδραση. Η επιτυχία της εξαρτάται από την ηχητική της ένταση, τον τόνο της (η κραυγή πρέπει να είναι διαπεραστική) και προπάντων, με πειθώ από αυτόν που την εκτελεί στη δεδομένη στιγμή πάνω στο πνεύμα του αντιπάλου του.

Εάν ο Uke δεν είναι αρκετά

αυτοσυγκεντρωμένος μπορεί να υποταχθεί από το Kensei. Σούν-ντόμε (sun-dome) σημαίνει να σταματώ μια τεχνική ακριβώς πριν αγγίξω το στόχο (ένα σούν, περίπου τρία εκατοστά). Αλλά, αν δεν τελειώσω μια τεχνική με το κίμε, δεν είναι αληθινό καράτε. 'Έτσι, στην ερώτηση πώς θα συμβιβαστεί η αντίθεση μεταξύ κίμε και σουνντόμε; Η απάντηση είναι η εξής: αν θεωρηθεί ο στόχος λίγο πιο μπροστά από το ζωτικό σημείο του αντίπαλου. Τότε μπορεί κανείς να χτυπήσει με ελεγχόμενο τρόπο και μέγιστη ισχύ, χωρίς να κάνει επαφή (Νακαγιάμα, 1979, 11).

9

1.4.

O ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ KARATE (SHURI-TE, NAHA TE, TOMARI TE) Μεγάλος είναι μύθος γύρω από την ιστορία του καράτε διότι αρχεία όπως και άλλες

μορφές τεκμηρίωσης δεν χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου ανάπτυξης των πολεμικών τεχνών. Οι μύθοι είναι συχνά βασισμένοι στα γεγονότα. Υπάρχουν διάφοροι μύθοι, η παρακάτω ιστορία είναι από τις πλέον αντιπροσωπευτικές. Αυτή η περίοδος ιστορίας της Okinawa στην οποία γίνεται αναφορά ήταν από τις πλέον βίαιες και αυστηρής πειθαρχίας στην ιστορία του ανθρώπου. Η γνώση και η κατανόηση μαζί με την υπομονή είναι αυτό που οι πραγματικοί Karateka θα μεταφέρουν προς τους μαθητές τους με τη διατήρηση της τέχνης όσο το δυνατό πλησιέστερα με την αρχική της μορφή. Η ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες γίνεται συνήθως για τρεις κύριους λόγους: αυτοάμυνα, σωματική πειθαρχία και διανοητική πειθαρχία. Ιδανικά και τα τρία αυτά πράγματα συνυπάρχουν στη διαδικασία της εκμάθησης του

Karate. Οι ρίζες του Karate, που

διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια του έκτου αιώνα απέβλεπαν προς την κατεύθυνση ότι η εκπαίδευση του μυαλού και του σώματος θα μπορούσαν να πραγματοποιούνται ενιαία. Τα Kata όπως πολλοί από τους αρχαίους δασκάλους τα δίδαξαν κατέστησαν αυτήν την ενότητα πραγματικότητα. Οι αρχαίοι δάσκαλοι έζησαν και πέθαναν χρησιμοποιώντας τις τεχνικές τους. Οι τεχνικές τους έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα σαν δοκιμασίες μάχης στα παλαιά kata. Τα Kata παραμένουν η ιστορία της επιβίωσης του Karate, το οποίο έφθασε ως εδώ από τους ειδήμονες όσο το δυνατόν πιο αμετάβλητο από την αρχική του μορφή. Τα Kata δημιουργήθηκαν όταν είχαν οι ειδήμονες τις πνευματικές ιδέες περί ενότητας του κόσμου. Η φιλοσοφία και η πνευματική ενότητα μυαλού και σώματος μπορούν να αναπτυχθούν δια μέσου της πρακτικής του kata. Ο μαθητής βιώνει τη μέγιστη μάχη του στην πρακτική του στο Kata, διότι πρέπει να ελέγξει το σώμα του με το μυαλό του και να τα κάνει ένα. Αυτή η ενότητα δεν είναι μια ξεπερασμένη ιδέα. Ενσωματώνει την έννοια της ισορροπίας και έχει εφαρμογή στην καθημερινή ζωή. Μια πολύ μεγαλύτερη δύναμη είναι διαθέσιμη σε μας από τη δύναμη μιας γροθιάς, η οποία είναι η ενοποίηση του μυαλού και του σώματος που αποκτώνται μετά από πολλές ώρες πρακτικής εξάσκησης. Αυτή η αντίληψη είναι ίσως το μέγιστο δώρο που οι ειδήμονες μας έχουν αποστείλει δια μέσω των αιώνων. Η επιρροή άλλων ασιατικών πολιτισμών, όπως αυτού της Ινδίας, είναι εμφανής στην Okinawa. Στον έκτο αιώνα μ.Χ. ένας Ινδός μοναχός ο Bodhidharma, Daruma στα ιαπωνικά (470-473 μ.Χ), ταξίδεψε από την Ινδία στην Κίνα, και

άρχισε την πρώτη διδασκαλία

πολεμικών τεχνών γνωστή σαν "Bodhidharma, Daruma, ή Ta Mo. Αυτός έφθασε σε ένα ναό των Shaolin (Shorin στα ιαπωνικά) περίπου το 520 μ.Χ. και εκεί ίδρυσε ένα μοναστήρι. Οι διδασκαλίες του συμπεριέλαβαν το Zen από τη φιλοσοφία βουδισμού, το διαλογισμό, καθώς και διάφορες μετατοπίσεις του σώματος, αλλά και διάφορα φυσικά χτυπήματα με τα χέρια και τα πόδια, στοιχεία που αποτελούν πρόδρομο του σημερινού καράτε. Η διδασκαλία του αυτή

10

ενσωματώθηκε στις υπάρχουσες κινεζικές πεποιθήσεις των Tao (ταοϊσμός), οι οποίες τόνιζαν ότι ο διαλογισμός αποβλέπει στην ενοποίηση με το σύμπαν (Spiessbach,1992). Ο Bodhidharma δίδαξε στους οπαδούς του έναν τρόπο να εκπαιδεύουν το μυαλό και τα σώματα τους, έτσι ώστε να μπορούν να ακολουθούν τις θρησκευτικές του οδηγίες. Η εκπαίδευση του βασίστηκε στη γνώση της κίνησης των ζώων και της δημιουργίας της φύσης. Στους Βουδιστές δεν επιτρεπόταν να φέρουν τα όπλα, έτσι γεννήθηκε η ανάγκη

μιας

εναλλακτικής μορφής άμυνας. Τα "18 Lohan Shou", κινήσεις των χεριών βασισμένες σε κινήσεις ζώων, ήταν το όνομα που δόθηκε στις ασκήσεις του Bodhidharma και αποτέλεσαν τη βάση για "τις πέντε ζωικές μορφές του δράκου, της λεοπάρδαλης, του φιδιού, της τίγρης και του γερανού" αυτές οι μορφές βρίσκονται ακόμα σε πολλά από τα στυλ που υπάρχουν σήμερα. Ιστορικά η Okinawa ήταν υπό είτε ιαπωνικό είτε κινεζικό έλεγχο. Παρά όλα αυτά το εμπόριο και οι διπλωματικές σχέσεις της Okinawa διατηρήθηκαν πάντα και με τις δύο αυτές μεγαλύτερες χώρες. Οι πειρατές και ο Ιάπωνες Σαμουράι τρομοκρατούσαν συχνά τους κατοίκους της Okinawa. Οι Κινέζοι έκαναν λίγα για να προστατεύσουν τους ντόπιους από αυτές τις επιθέσεις, έτσι οι κάτοικοι έπρεπε να προστατεύονται μόνοι τους. Η σημασία του μυστικού των πολεμικών τεχνών αυξήθηκε παρά πολύ. Πρώτα γνωστή σαν To-de, έπειτα σαν kara-te", η κινεζική επιρροή των πολεμικών τεχνών συνεχίστηκε. Πολλές κινεζικές οικογένειες ζούσαν στην Okinawa προς το τέλος του 1300 και μερικοί από αυτούς υποστήριξαν τις σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε τις κοινωνικές και εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών. Οι επαφές με αυτούς τους κινέζους επισκέπτες έδωσαν στους κατοίκους της Okinawa ακόμη περισσότερη γνώση στο θέμα των πολεμικών τεχνών και τους βοήθησαν να αναπτύξουν τις καλύτερες δεξιότητες μάχης. Τώρα πλέον απέβλεπαν στην Κίνα για την παγιοποίηση της νέας τέχνης τους, το Karate (Halbrook, 1974; Funakoshi, 1975, 21). Ο Tokugawa, αυτοκράτορας της Ιαπωνίας, είχε ενώσει την Ιαπωνία κάτω από την ηγεσία του. Σε μια προσπάθεια να παγιωθεί η ειρήνη και να διατηρηθεί η αρμονία, παρέδωσε την Okinawa στη γενιά των Shimazu, μια οικογένεια Σαμουράι, η οποία καθοδηγούσε την φυλή των Satsuma και είχε αντιπαραταχθεί στον Tokugawa κατά το παρελθόν. Το 1609 οι πολεμιστές Satsuma κατέλαβαν τη βασιλική πόλη Shuri. Υπήρξε μια γενναία αλλά ανώφελη προσπάθεια αντίστασης από τους κατοίκους της Okinawa και όλα τα όπλα του νησιού δημεύθηκαν από τους Σαμουράι (Friman 1998). Τα μεταλλικά σκεύη μαγειρικής, καθώς επίσης και τα όπλα αφαιρέθηκαν από τους Ιάπωνες. Η κανονική ζωή για τους ντόπιους άλλαξε δραστικά. Αντί να γίνουν αδύνατοι και υποχωρητικοί, όπως οι Σαμουράι ανέμεναν, οι κάτοικοι της Okinawa αναζήτησαν τρόπους για ανεύρεση τροφής και άμυνας. Οι υπερήλικες των νησιών είχαν ακούσει τις ιστορίες της Κίνας και των τρομερών χωρίς όπλα μαχητών εκείνης της χώρας. Επέλεξαν λοιπόν κάποιους νεαρούς άνδρες για να πάνε στην Κίνα να μελετήσουν αυτές τις πολεμικές τέχνες και στην επιστροφή

11

τους να μοιραστούν τη γνώση τους με τους άλλους. Όλα αυτά έγιναν με τη μεγαλύτερη μυστικότητα. Η περιοχή Fukien της Κίνας ήταν ο προορισμός τους, στην οποία αναπτύχθηκε και παροικία όπου και διδάχθηκαν διάφορα στυλ Shaolin. Το Okinawa-te ή To-de γεννήθηκε. Οι Ιάπωνες δεν ήξεραν ακόμα τίποτα για τις σχετικές με την άοπλη μάχη γνώσεις, αλλά όλο και περισσότεροι στρατιώτες βρέθηκαν νεκροί και τα όπλα τους κλάπηκαν. Οι κάτοικοι του νησιού προσάρμοσαν σύμφωνα με τις ανάγκες και τους στόχους τους τις κινεζικές τεχνικές. Το te καλλιεργήθηκε αρχικά στις τρεις πόλεις της Okinawa τη Shuri, τη Naha και την Tomari. Οι ντόπιοι εκπαιδεύθηκαν για να αμύνονται ενάντια στις ένοπλες επιθέσεις και μπορούσαν να διαπεράσουν την πανοπλία ενός Σαμουράι με τα ξύλινα όπλα τους. Διάφορες τέχνες αυτοάμυνας αναπτύχθηκαν γνωστές σαν Naha-te, Tomari–te και Shurite οι οποίες όλες μαζί είχαν τις ονομασίες okinawa te, bushi no te, to-de. Από αυτές αναπτύχθηκε αργότερα περαιτέρω μέσω μιας διαδικασίας συστηματοποίησης το σύγχρονο καράτε, το όποιο βασίστηκε στις προσπάθειες των γνωστών Sokon Matsumura (1828-1898) από το Shuri-te σύστημα, Kosaku Matsumora (1829-1898) από το Tomari-te σύστημα και Kanryo Higaonna (1853-1915) από το Naha-te σύστημα. Στη Okinawa υπήρξαν 3 βασικά συστήματα (Tan, 2004): 1). Το Shuri-Te ( το εξωτερικό, γνωστό επίσης σαν Shorin Ryu.) 2). Το Tomari-Te (το εξωτερικό και εσωτερικό, γνωστό επίσης σαν Isshin Ryu.) 3). Το Naha-Te ( το εσωτερικό, γνωστό επίσης σαν Goju Ryu.) Η διάκριση των συστημάτων σε εξωτερικά και εσωτερικά είναι ανάλογη με τον βαθμό αφομοίωσης των ταοϊστικών αρχών και είναι περισσότερο εμφανής στην πρακτική των συστημάτων τα οποία είναι γνωστά σαν εσωτερικά. Τα συστήματα αυτά τα διακρίνουν απαλές διαδοχικές αμυντικές κινήσεις, ο διαλογισμός και αναπνευστικές τεχνικές, πάνω στις οποίες στηρίζεται η καλλιέργεια της εσωτερικής ενέργειας (chi). Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται επίσης ιατρικές τεχνικές για τη θεραπεία τραυματισμών. Τα εξωτερικά συστήματα δίνουν έμφαση στην τεχνική και τη μυϊκή δύναμη και χαρακτηρίζονται από κινήσεις δυναμικές, ρυθμικές, γρήγορες και θεαματικές που εκτελούνται με τα άκρα. Σταδιακά το καράτε διαχωρίστηκε σε δύο μεγάλες ομάδες το Shorin-ryu το οποίο αναπτύχθηκε στις περιοχές Shuri και Tomari και το Shorei-ryu στην περιοχή της Naha. Παρά τις επιφανειακές τους διαφορές οι μέθοδοι και στόχοι των οκιβανέζικων καράτε είναι ίδιοι. Το Shorin-ryu βασιζόταν σε γρήγορες και ευθείες κινήσεις με φυσιολογική αναπνοή και το Shoreiryu σε σταθερές κυκλικές κινήσεις με συγχρονισμό της αναπνοής σε κάθε κίνηση. Είναι ενδιαφέρον ότι τα δύο αυτά βασικά στυλ υπάρχουν επίσης στο Kung-fu με τον ίδιο διαχωρισμό χαρακτηριστικών (Σκοπελίτης, 2004, 189).

12

SHURI-TE Ένας κινέζος ειδήμων των πολεμικών τεχνών που ήρθε Okinawa το 1761 ήταν ο Kushanku (Kong Su Kung), ο οποίος συμμετείχε σε πολλές επιδείξεις παρουσιάζοντας τις τεχνικές των άδειων-χεριών (το γνωστό σαν κινέζικο Kempo, chuan fa). Το kata Kushanku, γνωστό ως "Kwanku" στα ιαπωνικά στυλ, λέγεται ότι έχει ενσωματώσει μερικές από τις αρχικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν από τον Kushanku στις επιδείξεις στην Okinawa.

Sakugawa "Tode" Satunushi (1733-1815) Ενώ ήταν ακόμα στην Okinawa, ο Kushanku συνάντησε και δίδαξε σε έναν νέο μαθητή Karate, τον Sakugawa Satunushi, ο οποίος έχει αναφερθεί ως "ο πρώτος δάσκαλος" και πρώτος ειδήμων αυτού που αποκαλείται συνήθως πραγματικό Οκιβανέζικο και ιαπωνικό Karate." Ο Sakugawa γεννήθηκε στο Shuri και στην εφηβεία του άρχισε Okinawa-te με έναν εντόπιο μοναχό τον Peichin Takahara., ενώ ταξίδεψε και στη Κίνα για να μελετήσει πολεμικές τέχνες. Στα 23 του χρόνια περίπου ο Sakugawa άρχισε τη μελέτη του με τον Kushanku. Μετά από αρκετά έτη ο Kushanku επέστρεψε στην πατρίδα του την Κίνα. Ο Sakugawa ξόδεψε ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του με ταξίδια στη Κίνα και τη νότιο Okinawa. Το kata Kushanku αναπτύχθηκε και διαδόθηκε από αυτόν. Η αρχή του Shuri-Te συστήματος ανάγεται στον Sakugawa Tode. Σε αυτόν αποδίδεται ο συνδυασμός του Κινεζικού kempo με τις ντόπιες τεχνικές της Okinawa που αποκαλούνταν "te". Το Karate και το kata έγιναν περισσότερο τυποποιημένα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και στον Sakugawa πιστώνεται η διαμόρφωση των αρχών του dojo σχετικά με τον χαρακτήρα, την ειλικρίνεια, την προσπάθεια, την εθιμοτυπία και τον αυτοέλεγχο. Ο διασημότερος μαθητής του ήταν ο Bushi Matsumura. Με τον Sakugawa μεταδόθηκε μαζί με το Kusanku kata και ένα bo (ξύλινο ραβδί) kata. Οι δάσκαλοι του Karate αυτήν την εποχή ήταν περιζήτητοι από τους κατοίκους του νησιού για προστασία. Ο Sakugawa και οι μαθητές συνέβαλλαν στην απομάκρυνση των κακοποιών. Για να ολοκληρώσουν αυτόν τον στόχο τους, οι μαθητές επεδίωξαν να βελτιώσουν καλά σε όλες τις πτυχές την τέχνη τους .

Sokοn (Bushi) Matsumura (1797-1889) Ο Sakugawa ήταν 78 χρονών όταν δέχτηκε τον Sokon Matsumura ως μαθητή του. Ο Matsumura μεγάλωσε μέσα στο χωριό Yamagawa της πόλης Shuri. Ήταν της τάξης των πολεμιστών και ξόδεψε πάνω από τέσσερα έτη μελετώντας τις πολεμικές τέχνες κάτω υπό την καθοδήγηση του Sakugawa. Στρατολογήθηκε στην υπηρεσία του βασιλέων της Okinawa της οικογένεια Sho και έγινε ο κύριος εκπαιδευτής πολεμικών τεχνών του βασιλιά και έγινε τελικά ο επικεφαλής σωματοφύλακας του βασιλιά της Okinawa. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πέρασε αρκετό χρόνο στην Κίνα και έλαβε πρόσθετη κατάρτιση στις κινεζικές πολεμικές

13

τέχνες. Σε αναγνώριση των δυνατοτήτων και των επιτευγμάτων του, ο βασιλιάς της Okinawa του έδωσε τον τίτλο Bushi, που σημαίνει " πολεμιστής." Ο Matsumura έζησε στο Shuri και οργάνωσε το δικό σύστημα του Karate. Ο “Bushi” Sokon Matsumura θεωρείται ο ιδρυτής του Shuri-Te/Shorin-ryu. Ονόμασε την τέχνη του Shorin Ryu, δεν όμως είναι το ίδιο στυλ με αυτό που είναι σήμερα γνωστό με το ίδιο όνομα. Το στυλ του Matsumura το Shorin Ryu μεταφράζεται ως "σύστημα καράτε του πευκοδάσους " στο οποίο προσέθεσε και άλλα kata. Σε αυτόν πιστώνεται η ανάπτυξη της σειράς των Naihanchi Kata. Το γεγονός αυτό χαρακτήρισε τις σημαντικότερες αλλαγές στο Shuri-Te σύστημα και τα kata του. Ο Bushi Matsumura δημιούργησε το Shorin-Ryu σύστημα karate. Το Shuri-Te (επίσης γνωστό σαν shorin-ryu), κατόπιν διαιρεθηκε σε Kobayashi-Ryu (Chosin Chibana), Matsubayashi-Ryu (Shoshin Nagamine), Shobayashi-Ryu (Chotoku Kyan) και Matsumura orthodox (Hohan Soken).

Από το Shorin-Ryu στη συνέχεια δημιουργήθηκαν το Shotokan Ryu, το Kobayashi Ryu και το Shito Ryu συστήματα. Ο Sokon Matsumura θεωρείται ο ιδρυτής του shuri te μαζί με τους μαθητές του Anko Asato και Anko Itosu. Ο Matsumura δίδαξε τον "Anko" Itosu Yatsume (1830-1915), άφησε όμως συνεχιστή του με το βαθμό ju-Dan ( μαύρη ζώνη 10ου βαθμού) τον εγγονό του Nabe Matsumura. Ο Nabe ήταν θείος και εκπαιδευτή karate του Hohan Soken. Ο Hohan πέθανε το 1982, αλλά πριν από το θάνατό του, όρισε τον Fusei Kise κληρονόμο του στο παλαιό οικογενειακό στυλ των Matsumura. Μεταξύ των μαθητών του Matsumura, οι οποίοι επηρέασαν τις νέες γενιές ήταν και οι Choki Motobu και ο Chotoku Kyan.

Anko Itosu(1831-1915) Ο "Anko" Itosu Yatsune απλούστευσε τα Naihanchi kata, σε αυτόν αποδίδεται η διαμόρφωση και η διατήρηση των περισσοτέρων από τα kata της Okinawa. Υπάρχουν αντιφατικές ημερομηνίες στις αναφορές για την εισαγωγή του Karate στο σχολικό σύστημα της Okinawa από τον Itosu, πιθανολογείται μεταξύ του 1900 και 1910. Αν και Itosu επέλεξε να φέρει το Karate στις μάζες, αυτό δεν έγινε σε καμία περίπτωση με την συναίνεση όλων γενικά των δασκάλων πολεμικών τεχνών. Οι Sensei (δάσκαλοι) πολλών χωριών και οικογενειακών στυλ διατήρησαν την τέχνη τους κρυφά, συνεχίζοντας όπως πριν με μερικούς μόνο μαθητές. Ο Itosu ήταν από Shuri. Μια ιστορία για αυτόν λέει πώς πήγε στη πόλη Νάχα και πάλεψε για να υπερασπιστεί το Karate Shuri. Οι Karateka της Νάχα θεωρούσαν το στυλ τους Go-Ju

14

σπουδαιότερο και καλύτερα προσαρμοσμένο για μάχη και εχθροπραξίες από το στυλ Shorin Ryu του Shuri. Με το άκουσμα διαφόρων συζητήσεων για αποτυχία του στυλ του, ο Itosu αποφάσισε να προκαλέσει σε αγώνα τον πρωταθλητή της Νάχα. Σε μια πασίγνωστη τοποθεσία της Νάχα σε ένα τεράστιο βράχο, ο Itosu νίκησε τρεις αντιπάλους τους δύο με όπλα και τον πρωταθλητή Tomoyose. Όταν ο Tomoyose του επιτέθηκε ο Itosu χτύπησε τον βραχίονα του Tomoyose και τον έσπασε τελειώνοντας με τον τρόπο αυτό τον αγώνα. Λόγω αυτού και άλλων γεγονότων, όπως η δημιουργία των Pinan Kata, η φήμη του Itosu διαδόθηκε. Στον κατάλογο των μαθητών του Itosu συμπεριλαμβάνονται διάσημοι μετέπειτα δάσκαλοι όπως: ο Gichin Funakoshi, ο Chomo Hanashiro, ο Chotoku Kyan, ο Chosin Chibana, ο Kentsu Yabu, ο Choki Motobu, ο Kenwa Mabuni και ο Shigeru Nakamura.

Chibana Chosin (1885-1969) Ο επόμενος στη γραμμή ιδρυτών είναι o Chibana Chosin (1885-1969). O Chibana άρχισε την προπόνηση του με τον Itosu σε ηλικία 15 ετών, στον Chibana Sensei πιστώνεται το στυλ που ασκείται ουσιαστικά αμετάβλητο μέχρι σήμερα. Όταν άρχισε να διδάσκει karate θέλησε τη διαφοροποίηση μεταξύ των στυλ μέσα στο σύστημα του Shorin- ryu και ονόμασε το στυλ του Shorin (Kobayashi), ή το στυλ του μικρού δάσους. Ήταν ο εκπαιδευτής στο τμήμα της αστυνομίας του Shuri από 1954-1958.

Gichin Funakoshi (1870-1954) Ο Itsosu είχε πολλούς μαθητές μερικοί από αυτούς έγιναν ειδήμονες και ιδρυτές διαφόρων στυλ Karate.

Ένας τέτοιος μαθητής ήταν ο Gichin Funakoshi. Ο Funakoshi

επιλέχτηκε για να αντιπροσωπεύσει το Karate της Okinawa όταν ζητήθηκε από την Ιαπωνία ένας Karateka για σύγκριση με τους ειδήμονες των ιαπωνικών πολεμικών τεχνών. Αν και οι Ιάπωνες ήταν δύσπιστοι ως προς την αξία του Karate, ο Funakoshi τους κέρδισε βαθμιαία. Έμεινε στην Ιαπωνία και άρχισε να διδάσκει την τέχνη του. Ίδρυσε το στυλ Shotokan που ήταν το πρώτο συστηματοποιημένο στυλ Karate, στο οποίο και συμπεριέλαβε τον κώδικα των ιαπώνων Σαμουράι. Το Shotokan είχε 19 το kata, 12 από το εξωτερικό σύστημα Shuri-te ή Shorin Ryu και 7 από το εσωτερικό σύστημα της Νάχα το Naha-te. Τακτοποιώντας εκ νέου και οργανώνοντας το στυλ, ο Funakoshi άλλαξε το όνομα στα 5 Pinan Kata σε kata Heian (ήρεμο μυαλό). Ο Funakoshi πέθανε το 1957 αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στο στυλ του Shotokan του.

NAHA TE Το naha te καλλιεργήθηκε αρχικά από τον Kojo Uekata, τον Sakugawa, και τον Κινέζο δάσκαλο Kushanku και στη συνέχεια από τον Kanryo Higaonna. Αυτό ήταν άμεσα επηρεασμένο από τα κινέζικα αμυντικά συστήματα και συμπεριελάμβανε μεταξύ άλλων και τον

15

έλεγχο της αναπνοής. Δύο ευδιάκριτα συστήματα που προέρχονται από αυτό είναι: το GojuRyu και το Ueshi-Ryu

Kanryo Higaonna (Higashionna) (1845-1915) Ο Kanryo Higaonna (1845-1915), ένας κορυφαίος Karateka του δέκατου ένατου αιώνα, συνδύασε τις τεχνικές του Naha-te και του Shuri-te, πρόσθεσε και διάφορες κινήσεις από τις κινέζικες τέχνες Shao Lin Chuan, mo-kempo, pakua και δημιούργησε μία νέα τέχνη την οποία και ονόμασε Shorei-ryu. Ο Higaonna(Higashionna) μελέτησε Karate στην Okinawa κάτω από την καθοδήγηση των κυρίων Sοkon Matsumura, Arakaki Κamadeunchu και Shao Lin Chuan κάτω από την καθοδήγηση του κυρίου Liu Liu Ko (Doruku) για περίπου δέκα έτη στην επαρχία Fukien (Foochow) της Κίνας. Το shorei-ryu είναι ένα στυλ το οποίο χαρακτηρίζουν οι ψηλές στάσεις και οι δυναμικές κυκλικές κινήσεις. Ο Kanryo Higashionna καλλιέργησε και πίστεψε έντονα στη στάση Sanchin Dachi. Οι μαθητές του Higahonna και του μαθητή του Miyagi μελέτησαν και πίστεψαν στην ενσωμάτωση της ταπεινότητας στο στυλ τους. Αυτός είχε υποσχεθεί ότι οι εκπαιδευτές του Karate ποτέ να δεν θα κάνουν κακή χρήση της διδασκαλίας του με αποτέλεσμα τη βλάβη κάποιου και πάντοτε διατήρησε την υπόσχεση του.

Miyagi Chogun (1888-1953) Το Goju Ryu είναι το εσωτερικό στυλ του Okinawa-te. Ο ιδρυτής και ο ειδήμων αυτού του στυλ ήταν ο Miyagi Chogun (1888-1953), μαθητής του Kanryo Higaonna. Αρχικά το στυλ ονομάζονταν Naha-te, από το θορυβώδες και φουρτουνιασμένο λιμάνι της πόλης Νάχα. Ο Miyagi γεννήθηκε στη Νάχα (1888-1953) και όπως πολλοί άλλοι ειδήμονες των πολεμικών τεχνών της εποχής του πήγε στην Κίνα στην επαρχία Fukien και μελέτησε τις μορφές Saolin, Pa Kua, της κινέζικης πυγμαχίας και την αναπνοή του Zen. Συνδύασε αυτήν την αναπνοή στα δύο από τα kata του τα οποία είναι το Sanchin και το Tenso. Ο Miyagi τόνισε την εφαρμογή του bunkai (ανάλυση του kata) στη διδασκαλία του ανησυχώντας για το εάν ο μαθητής του καταλαβαίνει τη μορφή της εφαρμογής των τεχνικών του. Δίδαξε τους μαθητές πώς να χρησιμοποιούν τους τις αποκρούσεις, τα κτυπήματα και τα λακτίσματα για να θέσουν εκτός μάχης τους αντιπάλους. Ένα από το πρώτα που μελέτησαν κατά την επίσκεψη τους στην Κίνα οι οκιβανέζοι ήταν η έννοια του Yara, την οποίαν και μετέφεραν στον τόπο τους δηλαδή την ζωτική σημασία της ισορροπίας μεταξύ του μυαλού και του σώματος. Ο Miyagi Chojun ενσωμάτωσε αυτήν την έννοια στη τέχνη του.

TOMARI TE Τέλος το tomari te που είχε στοιχεία και από τα δύο προηγούμενα συστήματα, αναπτύχθηκε από τον Kosaku Matsumora τον 19ο αιώνα, θεωρείται όμως κατώτερο από τα δύο

16

προηγούμενα. Το Tomari-Te το σύστημα άρχισε μέσω των προσπαθειών του Sakugawa. Το αρχικό kata που χρησιμοποιήθηκε ήταν μια έκδοση του Kusanku. Το Tomari-Te αναπτύχθηκε από το Shuri-Te σύστημα karate και ήταν ενδεικτικό των ασκούμενων στο karate στην περιοχή του Tomari κοντά στο Shuri. Υπήρξαν διάφοροι κινέζοι επισκέπτες στην περιοχή Tomari που δεν έφθασαν ποτέ στο Shuri. Οι διδασκαλίες τους δεν επηρέασαν αρχικά την πρόελευση του Shuri-Te, αλλά αργότερα μια ανταλλαγή στις ιδέες και τα kata πραγματοποιήθηκε. Πολλά kata αποτέλεσαν

μέρος και των δύο συστημάτων. Εντούτοις υπήρξαν και

διάφορα kata, τα οποία είναι μοναδικά στο Tomari-Te. Ο Yasutsune Itosu (1830-1915) λέγεται ότι ανέπτυξε τις εκδόσεις του Shodan, Nidan, και Sandan από το Rohai kata του Tomari-Te. Πολλές από τις γνώσεις του Itosu πρόερχονται από τον δάσκαλο του Tomari τον Gusukuma και από το δάσκαλο του Naha τον Nagahama και όχι μόνο από τον Sokon Matsumura. Οι διαφορές μεταξύ των δύο συστημάτων είναι μικρές. Οι διασημότεροι δάσκαλοι του Tomari-te συστήματος τον 19ο αιώνα υπήρξαν ο Kosaku Matsumora (1829-1898), ο Kokan Oyadomari (1827-1905) και ο Gikei Yamazato (1835-1905). Ο Matsumora και ο Oyadomari υπήρξαν μαθητές δύο τοπικών δασκάλων του Kishin Teruya (1804-1864) και του Giko Uku (1800-1850). Οι παραπάνω συμπεριλαμβανομένου και του Gusukuma διετέλεσαν μαθητές του κινέζου Annan - Chinto (βλ. Kata), ο οποίος και δίδαξε το ομώνυμο Kata στον Sokon Matsumura. Ο Kosaku Matsumora θεωρείται ο διάδοχος του Annan., ο ίδιος θεωρούσε όμως τον Kishin Teruya σαν τον πραγματικό του δάσκαλο. Ένας από τους μετέπειτα διάσημους δασκάλους του Tomari-Te συστήματος είναι ο Shoshin Nagamine (1907-1997). Το σύστημα του Matsubayashi Ryu συμπεριλαμβάνει πολλές εκδόσεις kata του Tomari-Te από τα kata του Shuri-Te. Στα Tomari-Te kata συμπεριλαμβάνονται τα: Pinan, Wankan, Ananku, Gojushiho, Rohai, Wanshu, Passai, Naihanchi, Kusanku και Chinto.

Ανακεφαλαίωση Αργότερα τα συστήματα πολεμικών τεχνών της Okinawa χωρίστηκαν σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Στην πρώτη ανήκουν τα αμιγώς κινεζικής προέλευσης συστήματα που αποτελούσαν συνέχεια του naha te με κυριότερο το Shorei-ryu, ενώ στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονταν τα υπόλοιπα συστήματα που προέρχονταν από τη μίξη των Shuri-Te και Tomari-Te και έγιναν γνωστά σαν Shorin Ryu. Το στυλ του Shorin Ryu εκτελεί ακόμα το Pinan Kata, ενώ το ιαπωνικό στυλ του Shotokan εκτελεί τα Heian Kata του Funakoshi. Το βήμα σε σχήμα μισού φεγγαριού (Sanchin Dachi) χρησιμοποιείται από τους εκπαιδευτές του Goju Ryu, αλλά όχι στο σύστημα Shorin Ryu. Σε γενικές γραμμές τα Shorin συστήματα ήταν γρήγορα με φυσική αναπνοή και ευθείες κινήσεις, ενώ τα Shorei ήταν πιο αργά και στατικά με καλή βάση, δυναμικές αναπνοές και συγχρονισμό μεταξύ αναπνοών και κινήσεων. Οι τεχνικές των Shorei ήταν κατάλληλες για

17

μεγαλόσωμα άτομα, ενώ αντίθετα οι τεχνικές των Shorin δεν απαιτούσαν ιδιαίτερη σωματική δύναμη. Βέβαια παρά το διαχωρισμό και τα Shorin συστήματα είχαν σημαντικές κινέζικες επιρροές, αφού το ίδιο το όνομα Shorin σημαίνει Shaolin και παραπέμπει στον ομώνυμο κινέζικο ναό όπου άνθησαν οι πολεμικές τέχνες. Από τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η Okinawa ενσωματώθηκε στην ιαπωνική αυτοκρατορία, πολλά πράγματα άλλαξαν στις ντόπιες πολεμικές τέχνες. Μια νέα γενιά δασκάλων προσπάθησε να τις προσαρμόσει στα ιαπωνικά δεδομένα, ώστε να είναι δυνατή η διάδοση τους. Ανάμεσα στους δασκάλους αυτούς βρίσκονται οι ιδρυτές των σημαντικότερων συστημάτων karate του 20ου αιώνα. Ο Gichin Funakoshi (μαθητής των Azato και Itoshu) δημιούργησε το Shotokan που με μια έννοια είναι συνέχεια του shuri te, ενώ ο Chojun Miyagi (μαθητής του Kanryo Higaoanna) δημιούργησε το goju ryu, σύστημα που εκφράζει τις κινέζικες επιρροές και αποτελεί συνέχεια του naha te και του shorei ryu. Συνδυασμό των δύο τάσεων έκανε ο Kenwa Mabuni, που έχοντας δασκάλους τον Itoshu (εκπρόσωπο του shuri te) και τον Higaoanna (εκπρόσωπο του naha te), δημιούργησε το shito ryu. Τέλος, η είσοδος του karate στην Ιαπωνία κατά τον 20° αιώνα είχε σαν αποτέλεσμα τη εμφάνιση δύο ακόμη σημαντικών συστημάτων karate, του wado ryu και του kyokushikai, τα οποία δημιουργήθηκαν από Ιάπωνες δασκάλους των πολεμικών τεχνών.

1.5.

ΚΥΡΙΑ ΙΑΠΩΝΙΚΑ ΣΤΥΛ ΤΟΥ KARATE DO Επειδή είναι αδύνατο να αναλυθούν όλες οι μορφές στη συνέχεια εκτός των κυρίων στυλ

της Ιαπωνίας, Shotokan-Ryu, Goju-Ryu, Shito-Ryu, Wado-Ryu, τα οποία αναλύονται παρακάτω, γίνονται και κάποιες αναφορές και σε άλλα στυλ τα οποία είναι σχετικά γνωστά, ενώ γενικά αποδίδεται μεγαλύτερη έμφαση στο στυλ του Shotokan.

1.5.1.

GOJU-RYU KARATE Το Goju-ryu αναπτύχθηκε από το Naha-te, η δημοτικότητά του οφείλεται πρώτιστα στην

επιτυχία του Kanryo Higaonna (1853-1915). Ο καλύτερος μαθητής του ο Chojun Miyagi (18881953) αργότερα το 1930, ίδρυσε το στυλ Goju-ryu "σκληρός και μαλακός τρόπος". Στο Gojuryu δίνεται πολλή έμφαση στο συνδυασμό των μαλακών κυκλικών τεχνικών απόκρουσης με τις γρήγορες ισχυρές και διαδοχικές αντεπιθέσεις. Το Goju-ryu είναι ένας κλάδος των Ιαπωνικών καράτε Το 1929 διεξήχθη ένα μεγάλο συνέδριο για τις πολεμικές τέχνες στο Κιότο της Ιαπωνίας. Ο δάσκαλος Miyagi δεν μπορούσε να παρευρεθεί και έστειλε στη θέση του ένα μαθητή του τον Shinsato. Το κάθε πρόσωπο στο συνέδριο ρωτήθηκε ποιο ήταν το στυλ στο οποίο αυτός εκπαιδεύεται. Εκείνη τη χρονική στιγμή δεν υπήρχε κανένα όνομα για το στυλ στο οποίο ο Shinsato εκπαιδεύονταν. Έχοντας την αίσθηση ότι η τέχνη του υποβαθμίζονταν και θα θεωρούνταν ερασιτεχνική, επέλεξε γρήγορα το Hankry-ryu, το οποίο σημαίνει τον τρόπο κατά

18

το ήμισυ σκληρά. Όταν Shinsato είπε στον Miyagi τι είχε συμβεί, ο Miyagi συμπάθησε την ιδέα την οποία έπειτα προχώρησε ένα βήμα περαιτέρω. Από τις οκτώ κινέζικες γραφές ενός κινεζικού ποιήματος, στο οποίο αναφέρεται ότι: "Όλα στο σύμπαν αναπνέουν σκληρά και μαλακά", ο Miyagi εμπνεύστηκε ένα νέο όνομα το Goju-ryu «ο σκληρός και μαλακός τρόπος». Οι λέξεις Go-ju σημαίνουν στα ιαπωνικά σκληρόςμαλακός (απαλός) .Στο στυλ αυτό δίνεται έμφαση στις απαλές κυκλικές αποκρούσεις σε συνδυασμό με σύντομες και δυνατές αντεπιθέσεις με γρήγορα διαδοχικά κτυπήματα. Οι γενικές μετακινήσεις ολόκληρου του συστήματος είναι βασισμένες στην ταχύτητα. Ένα άλλο γεγονός στο Goju είναι η ακραία λεπτομέρεια με την οποία τα χτυπήματα αποδίδονται στο Kumite (ελεύθερος αγώνας). Το στυλ τονίζει τον έλεγχο των κινήσεων και κάθε μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να σταματήσει ένα κτύπημα ή ένα λάκτισμα ελάχιστα εκατοστά από το στόχο. Υπάρχει μια άλλη μορφή Kata για την οποία το στυλ αυτό είναι διάσημο και χωρίς την οποία καμία εξήγηση του συστήματος Goju δεν θα ήταν πλήρης. Αυτά είναι τα Kata αναπνοής το Sanchin και το Tenso τα οποία έχουν αναφερθεί και προηγουμένως. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει αναφορά και στον μεγάλο δάσκαλο του goju-ryu karate τον Gogen Yamaguchi (1909) ιδρυτή της οργάνωσης goju-Kai τον οποίο ο Miyagi όρισε σαν εκπρόσωπο του στυλ του στην Ιαπωνία. Αυτός συνδύασε τις θρησκευτικές πρακτικές με την προπόνηση του καράτε και ενσωμάτωσε το Yoga και το Shinto στο Goju-Kai θεμελιώνοντας το Goju-Shinto, διακηρύττοντας ότι μυαλό και σώμα σχετίζονται μεταξύ τους και ότι δια μέσου της αναπνοής και της αυτοσυγκέντρωσης καθίσταται κάποιος ικανός να κατανοήσει την ουσία των πολεμικών τεχνών. Λόγος για τον οποίο το στυλ του goju έχει ενσωματώσει τις αναπνευστικές (ibuki) ασκήσεις,. Σε αυτόν αποδίδεται η πρώτη σκέψη ελεύθερου αγώνα με κανονισμούς, το γνωστό (jyu kumite), μερικοί από του οποίους ισχύουν μέχρι και σήμερα.

1.5.2.

SHITO-RYU Το shito-ryu θεμελιώθηκε από τον Kenwa Mabuni (1868-1952) το 1928 και είναι άμεσα

επηρεασμένο από το Naha-te και το Shuri-te (Shorei-ryu και Shorin-ryu) σε συνδυασμό με το κινέζικο Chuan Fa. Ο Mabuni ήταν γόνος της τάξης (bushi) των αριστοκρατικών πολεμιστών της Okinawa και ξεκίνησε την εκπαίδευση του στο καράτε το 1902 σε ηλικία 13 ετών υπό τον Anko Itosu, ιστορική φυσιογνωμία διότι ήταν ο άνθρωπος που για πρώτη φορά εισήγαγε το καράτε στο κανονικό σχολικό σύστημα της νήσου Okinawa. Αργότερα ο Μabυni έγινε ο δεύτερoς soke (ιδρυτής στυλ) του σύγχρονου shuri - Te στυλ Ιtοshu-kai. Ο Μabuni επίσης διδάχθηκε καράτε από τον Chοjun Miyagi τον ιδρυτή του Gοjυ Ryu καράτε, ο oπoίoς τον σύστησε στον Κanryo Higaonna, μεγάλη φυσιογνωμία του Naha Te. Άλλος δάσκαλός του υπήρξε ο Araraki Κamadeunchu, δάσκαλoς επίσης του Gichin Funakοshi (ιδρυτή του shotokan) και του Τsuyοshi Citose ιδρυτή του Chito Ryu.

19

Το 1929 μετά από παράκληση του Jigoro Κano, πατέρα του σύγχρονου judo, εγκαταστάθηκε μονίμως στην πόλη Osaka όπου ίδρυσε το δικό του στυλ, το " Shito Ryu". Το όνομα Shito δημιουργήθηκε από συνδυασμό των γιαπωνέζικων χαρακτήρων (ιδεογράμματα) των δασκάλων του Mabuni, - Yasutsune "Anko" Itosu και Kanryo Higa'shi'onna. Πιστός στις παραδόσεις του Okinawa, η εκμάθηση των παραδοσιακών όπλων του Κοbudο πάντα έπαιξε ένα σπουδαίο ρόλο στο Shito Ryu. Όταν ο Μabuni πέθανε το 1952, φυσικός διάδoxος του ήταν ο γιος του, ο Kanei Μabuni. Στην δεκαετία του 70 διάφορες άλλες κατευθύνσεις του Shito Ryu δημιουργήθηκαν, με πιο γνωστό το Hayashi-Ha Shito Ryu από τον Τeruo Hayashi. Άλλες γνωστές διεθνείς φυσιογνωμίες που προέρχονται από το Shito Ryu, είναι ο Yoshinao Νanbu, ιδρυτής του "Νanbudο" karate και ο Fumio Demura. Το στυλ του shito-ryu χρησιμοποιεί μεγάλο αριθμό από kata

περίπου 50,

συμπεριλαμβάνει τα ίδια kata με το Shotokan-ryu και το Goju-ryu, χρησιμοποιεί τεχνικές με όπλα (Kobudo), ενσωματώνει επίσης και πολλές τεχνικές από το Tai Jutsu-Ju Jutsu, και χαρακτηρίζεται από την έμφαση που αποδίδει στη δύναμη της εκτέλεσης των τεχνικών .

1.5.3.

WADO-RYU Το Wado-Ryu (ο τρόπος της ειρήνης και της αρμονίας) ιδρύθηκε από τον Hironori

Ohtsuka γύρω στη δεκαετία του 1920 και θεμελιώθηκε το 1939. Ο Ohtsuka εκπαιδεύτηκε στο Jujutsu για πολλά έτη πριν γίνει μαθητής του Gichin Funakoshi. Θεωρείται από μερικούς ο λαμπρότερος μαθητής του Funakoshi . Αυτός συνδύασε τις μετακινήσεις και τις αποφυγές του Jujutsu με τις εντυπωσιακές τεχνικές του Karate της Okinawa δίνοντας έμφαση στην απαλότητα και την αρμονία των κινήσεων. Μεγάλη σημασία αποδίδεται επίσης στην πνευματική πειθαρχεία. Το στυλ έχει υψηλότερες στάσεις και πιο κοφτά κτυπήματα από το shotokan . Μετά από το θάνατο του Ohtsuka στις αρχές της δεκαετίας του 1980, το στυλ διασπάστηκε στα δύο: το Wado Kai, που διευθύνεται από τους ανώτερους στην ιεραρχία μαθητές του Ohtsuka και το Wado Ryu, που διευθύνεται από το γιο Ohtsuka, Jiro. Και τα δύο μέρη συνεχίζουν να διατηρούν τα περισσότερα από τα βασικά στοιχεία του στυλ.

1.5.4.

SHOTOKAN-RYU

Από το Okinawa–te (παλαιά πολεμική τέχνη των κατοίκων του νησιού) και την εξάπλωση του προήλθαν διάφορα στυλ (ryu) μερικά από τα οποία εξακολουθούσαν να διδάσκονται ακόμη και μετά την απελευθέρωση της Okinawa και την είσοδό της στον 20ό αιώνα. Το Shotokan Karate επηρεάσθηκε άμεσα από το Shuri-te (Shorin-ryu) και χαρακτηρίζεται από τις δυναμικές ευθείες τεχνικές του και τις βαθιές δυνατές στάσεις του. Το 1905 η τέχνη θεωρήθηκε πλέον αρκετά ήπια, ώστε να επιδειχθεί στο κοινό. Η πρώτη επίδειξη έγινε από τον Gishin Funakoshi (1868- 1957), έναν δάσκαλο και ποιητή, ο οποίος ήταν ευρέως γνωστός από το υποκοριστικό του "Shoto".

20

Έτσι το 1917 ο Funakoshi ταξιδεύει στην Ιαπωνία στο Κιότο, για να επιδείξει την τέχνη του σε έναν περιορισμένο αριθμό Γιαπωνέζων ενδιαφερομένων και επιστρέφει εκεί για άλλη μια φορά το 1922, τη φορά αυτή όμως έχοντας λάβει επίσημη πρόσκληση από το Υπουργείο Παιδείας της Ιαπωνίας. Οι μεγάλοι δάσκαλοι της Okinawa επέλεξαν τον Funakoshi να τους αντιπροσωπεύσει στην Ιαπωνία, πρωταρχικά επειδή μιλούσε άπταιστα τα γιαπωνέζικα (Hassel 1984, 164). Επιπλέον όμως, ο Gishin Funakoshi ήταν ο πιο μορφωμένος και ο πιο καλλιεργημένος από τους καρατέκα της Okinawa στην εποχή του και ο ιδιαίτερα σεβαστός και δημοφιλής Πρόεδρος της Εταιρείας Προαγωγής του Πνεύματος των Πολεμικών Τεχνών της Okinawa. Ο Funakoshi παρουσίασε επίσημα την τέχνη του στους Γιαπωνέζους στην Έκθεση των Εθνικών Σπορ, ένα μεγάλο ετήσιο γεγονός, που παρακολουθούσε ακόμη και η ίδια η βασιλική οικογένεια. Όντας ιδιαίτερα ειλικρινής και ταπεινός άνθρωπος, θέλησε να θεωρήσει τον εαυτό του εκπρόσωπο όλων των στυλ του καράτε της Okinawa, παρά εκπρόσωπο του δικού του αγαπημένου στυλ. Για τον λόγο αυτό, πριν φύγει για την Ιαπωνία, επισκέφθηκε έναν- έναν όλους τους μεγάλους δασκάλους της Okinawa και τους ζήτησε να του διδάξουν τις τεχνικές εκείνες, οι οποίες ήταν οι χαρακτηριστικότερες του στυλ και της σχολής που εκπροσωπούσαν. Τις τεχνικές αυτές μετέφερε στην Ιαπωνία με τη μορφή 15 kata. Ο Funakoshi δεν επέστρεψε ποτέ πίσω στην Okinawa. 'Έμεινε στην Ιαπωνία βάζοντας τη δική του προσωπική σφραγίδα στα πράγματα του καράτε. Από το 1922 ήδη η ονομασία karate υπήρχε. Το ιδεόγραμμα "kara" σήμαινε "Κινέζικο" και αναφερόταν στη δυναστεία των Tang. Ο Funakoshi άλλαξε τους χαρακτήρες του ιδεογράμματος "kara" και τους αντικατέστησε με άλλους από την παράδοση του Ζεν. Το νέο ιδεόγραμμα σήμαινε τώρα "άδειο" ή ακριβέστερα "η διαδικασία του να αδειάζει κανείς τον εαυτό του". Έτσι σήμερα, όταν αναφερόμαστε στον όρο "karate" μιλάμε για μία καθαρά γιαπωνέζικη τέχνη, η οποία συμμορφώνεται, στο πνεύμα και στην ουσία της, με τις παραδοσιακές γιαπωνέζικες αντιλήψεις του ιπποτισμού, του καθήκοντος, της τιμής κλπ. (Krug, 2001). Υπάρχουν, ως γνωστόν, πολλά διαφορετικά karate ryu στην Ιαπωνία και την Okinawa στις μέρες μας. Η μεγαλύτερη σχολή από όλες, είναι η Σχολή του Shotokan karate. "Kan" σημαίνει κτίριο και "Shoto", όπως προαναφέρθηκε ήταν το υποκοριστικό του ίδιου του Funakoshi. 'Έτσι, σε ακριβή μετάφραση, Shotokan karate-do σημαίνει "0 Δρόμος των άδειων χεριών, που διδάσκεται στο κτίριο (σχολή) του Shoto". Λίγο πριν πεθάνει, ο Gishin Funakoshi δάνεισε το όνομά του σε έναν νεοσύστατο οργανισμό, την JKA (Japan Karate Association) .Η JKA στα επόμενα χρόνια δημιούργησε τους μεγαλύτερους και ικανότερους δάσκαλους .

Σημείωση: Αξίζει να τονιστεί ότι ο Yasutsune "Anko" Itosu και Kanryu Higashionna είναι τα δύο πιο σημαντικά ονόματα στην ιστορία του συγχρόνου Karate-do. Τα τέσσερα μεγάλα στυλ του

21

σύγχρονου Ιαπωνικού Karate: Shito-ryu, Shotokan-ryu, Goju-ryu, και Wado-ryu, έχουν την αφετηρία του σε αυτούς. 

Ο Kenwa Mabuni (1887-1952), ο ιδρυτής του Shito-ryu, υπήρξε μαθητής και των δύο, του

Yasutsune "Anko" Itosu & Kanryu Higashionna. 

Ο Gichin Funakoshi (1886-1957), ο ιδρυτής του Shotokan, υπήρξε μαθητής του Yasutsune

"Anko" Itosu (επίσης και του Azato). 

Ο Chojun Miagi (1888-1953), ο ιδρυτής του Goju-ryu, υπήρξε μαθητής του Kanryu

Higashionna. 

Ο Hironori Ohtsuka (1892-1982), ο ιδρυτής του Wado-ryu, υπήρξε μαθητής του Gichin

Funakoshi του shotokan. 1.5.4.1. Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ SHOTOKAN 1 Το 1987 ο δάσκαλος Nakayama έφυγε από τη ζωή και ο οργανισμό J.Κ.Α. που ίδρυσε και διοίκησε αποτελεσματικά έμεινε ακέφαλος. Ο Hirokazu Kanazawa, ο οποίος θεωρείτο από τους περισσότερους ο φυσικός του διάδοχος, διαβλέποντας το τι θα επακολουθούσε και μην θέλοντας να εμπλακεί σ' έναν ψυχοφθόρο αγώνα διαδοχής, αποχώρησε ήδη από το 1977 από την J.K.A. και δημιούργησε το S.K.I. (Shotokan Karate-do International). Λίγο μετά τον θάνατο του Nakayama η J.K.A. χωρίζεται στα δύο. Η μία ομάδα έχει επικεφαλείς τους κ.κ. Asai και Yiahara και η άλλη με τον Nakahara που συσπείρωσε γύρω της έναν μεγαλύτερο αριθμό από τους παλιούς, εκτός Ιαπωνίας δασκάλους, με τον δάσκαλο Τanaka από τους ευρισκόμενους στην Ιαπωνία επικεφαλής. Η κατάσταση που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του '90 με την J.K.A., έδειξε πέρα από τα άλλα, ότι υπήρχε και έλλειψη μιας καθολικά αποδεκτής ηγετικής φυσιογνωμίας, που θα συσπείρωνε γύρω του το Shotokan Karate, που θα το οργάνωνε διοικητικά και θα του έδινε ένα νέο όραμα. 'Ήταν λοιπόν επόμενο, να δημιουργηθούν φυγόκεντρες τάσεις. Η J.K.A. πια να μην θεωρείται ο μοναδικός φορέας, εκφραστής και θεματοφύλακας του Shotokan Karate. Σήμερα η J.K.A. (ομάδα Nakahara), έχει τεχνικά επικεφαλής τους κ.κ. Μ. Suyiura, Μ. Ueki, Μ. Tanaka, V. Osaka κλπ., υπάρχει η ομάδα του Asai η οποία φαίνεται να διασπάσθηκε σε δύο οργανώσεις, η μία με επικεφαλής τον κ. Asai (J.K.S.), η άλλη με τον κ. Yahara. Σ' όλες τις Ηπείρους υπάρχει μια σχέση, στις περισσότερες περιπτώσεις χαλαρή, της J.K.A. με τους Ιάπωνες εκπαιδευτές, π.χ. στις Η.Π.Α. με την I.S.K.F .(International Shotokan Karate Federation) του Okazaki Sensei (Sensei = ο δάσκαλος του καράτε). Στην Ευρώπη, ο Enoenda Sensei (ESKA) πρόσφατα θανών (2003) είχε δεσμούς με την J.K.A., ενώ ο Shirai και ο Naito στην Ιταλία με την I.T.K.F. του κ. Nishiyama, όπως και ο Kawazoe στην Μ. Βρετανία. Το SKIF του Kanazawa Sensei είναι ένας άλλος οργανισμός, ενώ ο Taiji Kase Sensei, αποτραβηγμένος από τις πολιτικές διαπλοκές, προάγει τη δικιά του εκδοχή

22

για το Shotokan Karate, μέσω της "World Karate Shotokan Academy". Οι Ιαπωνικές φυγόκεντρες τάσεις που υποκινούνται από την ανθρώπινη φύση για την απόκτηση δόξας, χρήματος και αρχηγικών θέσεων, δεν έχουν τελειωμό! Στα 50 σχεδόν χρόνια που το Shotokan απέκτησε ερείσματα εκτός Ιαπωνίας, πολλοί ήταν οι δυτικοί Καρατέκα που έφτασαν σε υψηλό τεχνικό, ηθικό και φιλοσοφικό επίπεδο. Μαθητές πρώτης ή δεύτερης γενιάς των πρώτων Ιαπώνων εκπαιδευτών, δεν επετράπη στις περισσότερες περιπτώσεις να σηκώσουν κεφάλι, αν και σε αρκετές περιπτώσεις, τόσο τεχνικά, όσο και ηθικά, αλλά και σε επίπεδο παιδείας και μόρφωσης οι περισσότεροι απ' αυτούς ήταν ανώτεροι. Κάποιοι όμως έφτιαξαν τις δικές τους οργανώσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις όμως φερόμενοι με σεβασμό και τυπικότητα διατήρησαν μία χαλαρή αλλά και αυτόνομη σχέση με τις Ιαπωνικές οργανώσεις ή τους Ιάπωνες δασκάλους τους. Τέτοιοι είναι οι Γιουγκοσλάβοι γιατροί, αδελφοί JORGA, που ενώ προΐστανται μιας πανευρωπαϊκής εμβέλειας οργάνωσης της "FUDOKAN", έχουν δεσμούς με την ITKF και τον κ. Nishiyama. Μια άλλη περίπτωση είναι η "KUGB" στην Μ. Βρετανία, που παρ' όλο που συγκεντρώνει φημισμένες προσωπικότητες, όπως τους Α. Shery και ο Τerry 0' NeiII, διατηρούσε τους δεσμούς της με τον κ. Enoenda. Μια άλλη περίπτωση είναι η "American JKA" και βέβαια ο παγκοσμίου φήμης Stan Schmidt με μια κολοσσιαία οργάνωση στην Νότιο Αφρική και με παραρτήματα σε πολλές χώρες, που διατηρεί άριστες σχέσεις με την J.K.A. και τον δάσκαλο Τanaka. Είναι αρκετές δε οι περιπτώσεις των δυτικών δασκάλων διεθνούς εμβέλειας, που λειτουργούν μέσα στις Εθνικές Ομοσπονδίες των χωρών τους, δουλεύοντας σε διάφορα πόστα, όπως είναι στη Σουηδία ο Τ. Hedlund, ο Ευθύμιος Καραμήτσος στη Γερμανία, ο Γεώργιος Καραστέργιος στο παρελθόν στην Αυστραλία και πάρα πολλοί άλλοι.

1.5.4.2. ΤΟ SHOTOKAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Το 1969, ο Γιάννης Βερώνης έρχεται στην Ελλάδα, μετά από παραμονή στην Ιαπωνία, όπου εκπαιδεύτηκε στο Shotokan Karate και στο ΚΟDΟΚΑΝ JUDO. Ιδρύει στους Αμπελοκήπους, την πρώτη επίσημα αναγνωρισμένη από την JKA, σχολή Shotokan Karate, το "ΒUDOΚΑΝ". Λίγο καιρό αργότερα (το 1970), προσλαμβάνει τον Ιάπωνα εκπαιδευτή κ. NISHIMURA, ο οποίος παρέμεινε περισσότερο από τρία χρόνια (μέχρι τις αρχές του 1974), διδάσκοντας παράλληλα στο BUDOKAN και στο τμήμα των φοιτητών του ΕΜΠ. Προς τα μέσα του 1974, φτάνει στην Ελλάδα ο κ. Tetsuo 0take και αρχίζει να διδάσκει στο "SHOTOKAN ΚΑRΑΤΕ ACADEΜY". Αργότερα, ιδρύει το προσωπικό του DOJO, την JAMA. Είναι γεγονός, ότι πέρα από κάποιες εξαιρέσεις εκπαιδευτών που ήλθαν από το εξωτερικό, η πλειοψηφία των σημερινών δασκάλων του Shotokan, έχουν ως αφετηρία τα δύο προαναφερθέντα DOJO. Η σημερινή ελληνική κατάσταση του Shotokan, παρουσιάζει ακριβώς την ίδια εικόνα , όσον αφορά τον οργανωτικό τομέα και τη φυσιογνωμία, όπως και στη διεθνή κατάσταση.

23

Υπάρχει λοιπόν μια μεγάλη ομάδα, που ακολουθούσε μέχρι πρόσφατα τον δάσκαλο Enoenda (JKA) , μια άλλη ισχυρή ομάδα, που είναι με το SKIF του KANAZAWA Sensei και αρκετές μικρότερες αλλά αξιοσέβαστες ομάδες, που ακολουθούν η κάθε μία τον δικό της δάσκαλο: Τον Kase Sensei, την FUDOKAN του Dr. JORGA, τον κ. Stan Schmidt, τον κ. Yahara, τον κ. Kawazoe τον κ. Kasugia, ίσως και άλλους. Δεν είναι λίγοι βέβαια οι νεότεροι κυρίως εκπαιδευτές, που μην έχοντας το συναισθηματικό δέσιμο των παλαιοτέρων, καλλιεργούν το στυλ Shotokan αλλά ανήκουν οργανωτικά, μόνον στην Ελληνική Κρατική Ομοσπονδία Καράτε (ΕΛ.ΟΚ.)1 1.6.

ΓΝΩΣΤΑ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΥΠΟΟΜΑΔΕΣ ΚΑΡΑΤΕ Στο σημείο αυτό του κεφαλαίου αυτό γίνεται αναφορά και σε κάποια άλλα στυλ καράτε

από τα οποία μερικά είναι πολύ γνωστά και άλλα όχι. Στο σύνολο τους τα στυλ αυτά προέρχονται από εξέλιξη ή συνδυασμό των παραδοσιακών στυλ. Φυσικά δεν είναι δυνατόν να γίνει αναφορά στο σημείο αυτό όλων των στυλ και υποομάδων που υπάρχουν.

1.6.1.

CHITO RYU KARATE To Chito-Ryu Karate "ο δρόμος των χιλίων ετών ", δημιουργήθηκε στο Τόκιο από έναν

ειδήμονα της νήσου Okinawa, το γιατρό Tsuyoshi Chitose (1898-1984). Το Chito-Ryu αποτελείται από συνδυασμό στοιχείων των οκιβανέζικων συστημάτων Shorin-Ryu και Shoreiryu. Η διδασκαλία του βασίστηκε πάνω στα δύο παραπάνω αναφερόμενα συστήματα και τις ιατρικές του γνώσεις φυσιολογίας. Αυτός συνδύασε αυτά τα δύο συστήματα με αφαίρεση παράλληλα των στοιχείων κατάρτισης που ήταν καταστρεπτικά στην υγεία και την ευημερία του ασκούμενου. Ο δάσκαλος Chitose πρώτα μαθήτευσε κάτω από την καθοδήγηση του δασκάλου Aragaki Κamadeunchu και στη συνέχεια ακολούθησε τον Chotoku Kyan (1870-1945). Με το πέρασμα των χρόνων, ο Chitose είχε την ευκαιρία της πρακτικής εξάσκησης κάτω υπό την καθοδήγηση πολλών ειδικών, όπως του Chοjun Miyagi (ιδρυτή του Gοju-Ryu), του Kenwa Mabuni (ιδρυτή του Shito-Ryu) και του Moden Yabiku (1882-1945 ιδρυτή του Ko-Bu-Jutsu). Αυτός εισήγαγε το Karate στην Ιαπωνία μεταξύ 1915 και 1920, ακόμα και πριν των Choki Motobu και Gichin Funakoshi και ήταν ίσως το πρώτο άτομο από την Okinawa που παρουσίασε αυτήν την τέχνη στους Ιάπωνες.

1

Μαστραπάς, Σ. (2002) : Η σημερινή παγκόσμια κατάσταση του Shotokan και οι απαρχές του στην Ελλάδα. Το Μονοπάτι του Πολεμιστή, 10, 38-41.

24

1.6.2.

ISSHIN-RYU KARATE Το Isshin-Ryu Karate αναπτύχθηκε προς το τέλος 1940 και νωρίτερα από το 1950 από

τον Tatsuo Shimabuku (1908-1975). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου o Shimabuku εξέλιξε το Isshin-Ryu από στοιχειά τα οποία συνέθεσε από τα διάφορα στυλ καράτε που είχε μελετήσει. Αυτός άρχισε την ενασχόληση του με το καράτε με το Shuri-te και συνέχισε κάτω από την επίβλεψη τριών μεγάλων δασκάλων, του Chotoku Kyan, του Chojun Miyagi και του Choki Motobu, αλλά και του Shinken Taira στα παραδοσιακά όπλα. Ο Shimabuku ονόμασε το στυλ του Isshin-Ryu Karate, "ο μοναδικός δρόμος της καρδιάς.". Ο Kyan ήταν μαθητής του μεγάλου δασκάλου Yasutune Itosu, ο οποίος δίδασκε Shuri-te και του δασκάλου Matsumοra ο οποίος δίδασκε Tomari-te. Αυτά τα δύο στυλ συνδυάστηκαν για να διαμορφώσουν το Shorin-ryu (ονομασία σύμφωνη με την παράδοση του ναού των Shaolin), ο Kyan ήταν ένας από τους καλύτερους στο Shorin-ryu, διάσημος για τα ισχυρά λακτίσματά του και για την ικανότητα στη διδασκαλία. O Shimabuku υπήρξε ένας από τους καλύτερους μαθητές του. Ο Miyagi (1888-1953) ήταν ο καλύτερος μαθητής του μεγάλου δασκάλου του Naha-te, Kanryo Higashionna (1845-1915). Ο Higashionna καθιέρωσε το Naha-te συνδυάζοντας το te με το κινέζικο kempo, το οποίο μελέτησε για χρόνια στην Κίνα και το οποίο βασιζόταν στη στάση Sanchin, την οποία ο Higashionna και τελειοποίησε. Ο Miyagi μαθήτευσε κάτω από την επίβλεψη του Higashionna και κατόπιν πήγε και ο ίδιος στην Κίνα για να μελετήσει. Με την επιστροφή του στην Okinawa διαμόρφωσε το στυλ του το επονομαζόμενο Goju-ryu (σκληρός και μαλακός τρόπος). Ο Tatsuo Shimabuku επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από αυτόν στην ανάπτυξη του Isshin-Ryu, όπως στην έμφαση στην αναπνοή και την ένταση, τα χαμηλά λακτίσματα και στην καλλιέργεια του μυαλού και τού σώματος, Ο Motobu ήταν ένας πολύ καλός γνώστης του Shorin-ryu και αδάμαστος μαχητής. Αυτός πρόσφερε στον Tatsuo Shimabuku ανεκτίμητα μαθήματα πρακτικής εφαρμογής της τέχνης του karate. Κάτω από την επίβλεψη των μεγάλων αυτών δασκάλων ο Tatsuo Shimabuku ανέπτυξε μεγάλες ικανότητες και γνώσεις οι οποίες και συμπλήρωσαν αμοιβαία η μια την άλλη και συνέβαλαν στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου στυλ καράτε.

1.6.3.

KAJUKENBO Μια εκλεκτή πολεμική τέχνη που είναι ένα μίγμα του Karate, του τζούντο, του Kempo,

και της πυγμαχίας (boxing), από τις οποίες τέχνες παίρνει και το όνομά του. Το Kajukenbo συντέθηκε στη Χαβάη κατά τη διάρκεια των ετών 1949-1952. Πέντε ειδήμονες των αντίστοιχων πολεμικών τεχνών τους ανέπτυξαν το Kajukenbo συμπληρώνοντας ο ένας το στυλ του άλλου για να το μετατρέψουν σε αποτελεσματική πάλη. (Sijo Adriano, D. Emperado που άσκησε το kempo και το escrima., P.Y.Y. Choo, Frank Ordonez, J. Holck, και ο καθηγητής C. Chang).

25

Οι τέχνες στις οποίες βασίζεται το Kajukenbo είναι τοTang soo do, (το οποίο λήφθηκε σαν μορφή καράτε πράγμα το οποίο είναι τεχνικά ανακριβές), το τζούντο, το ju-jitsu, το kempo, και το chu'an FA gung fu (κινέζικη πυγμαχία) ως εκ τούτου το όνομα Ka-ju-kem-bo . Στην ιαπωνική γλώσσα, τα σύμφωνα "ν" και "μ" έχουν το ίδιο σύμβολο, κατά συνέπεια στα αγγλικά η ορθογραφία είναι είτε "Kempo" είτε "Kenpo Υπάρχουν διάφορες τέχνες με τη επωνυμία με μεγάλες διαφορές όμως μεταξύ τους. Το Kajukenbo επικεντρώνεται στην ύπαρξη μιας αποτελεσματικής τέχνης σε όλες τις μορφές της πάλης, στα λακτίσματα – στα κτυπήματα – τις ακινητοποιήσεις-τις ρίψεις. Ενώ πολλά στυλ Karate και κορεατικών πολεμικών τεχνών επικεντρώνονται στο kata, το Kajukenbo δίνει έμφαση στις τεχνικές αυτοάμυνας.

Ο συλλογισμός πίσω από αυτό είναι ότι ένας

ασκούμενος πρέπει να είναι ικανός να υπερασπίσει τον εαυτό του σε καταστάσεις αυτοάμυνας στο δρόμο πριν ακόμα τελειοποιήσει την "τέχνη" Kajukenbo. Το Kajukenbo τονίζει τη διαδοχή των τεχνικών που βασίζονται όμως στις αντιδράσεις των αντιπάλων και δεν σταματά ποτέ με ένα μόνο κτύπημα.. Ο συλλογισμός είναι ότι ενώ κάποιος πρέπει να προσπαθήσει να τελειώσει μια πάλη με τις αναγκαίες τεχνικές, είναι σημαντικό να είναι γνωστό πώς ένας αντίπαλος θα αποκριθεί στις επιθέσεις και πόσο καλύτερα μπορεί να εκμεταλλευθεί τις αντιδράσεις του.

1.6.4.

KENPO (ΑΜΕΡΙΚΗΣ) Αυτή η τέχνη αποκαλείται επίσης Karate Kenpo. Το αμερικανικό Kenpo είναι μια τέχνη

που αναπτύχθηκε από τον Ed Parker κάτοικο της Χαβάης στη δεκαετία του 1960. Η τέχνη συνδυάζει το Kara-Ho Kenpo που ο Parker έμαθε από τον William Chow με επιρροές από κινέζικες, ιαπωνικές, χαβανέζικες και δυτικές πολεμικές τέχνες. Το αμερικανικό Kenpo συνδυάζει τις κυκλικές κινήσεις και τις μετακινήσεις αποφυγής με ευθεία λακτίσματα και χτυπήματα. Η τέχνη είναι προσανατολισμένη αποκλειστικά προς την αυτοάμυνα. Μεγάλη έμφαση αποδίδεται επίσης στα βασικά και το kata.

1.6.5

KYOKUSHIN KARATE Το πλήρες όνομα αυτού του συστήματος καράτε σημαίνει "ακραία ένωση της αλήθειας."

Η εκπαίδευση στο Kyokushin αποσκοπεί στο να ανακαλύψει κάποιος την αλήθεια μέσα του. Ο μαθητής ωθείται στα όριά του, και επειδή το Karate δεν έχει κανένα όριο, ο σπουδαστής επιδιώκει πάντα να βελτιωθεί. Αποδίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην πλήρη επαφή στο Kumite (ελεύθερος αγώνας) και στο Tameshiwari (τεχνικές θραύσης). Αυτή η τέχνη αναπτύχθηκε από τον Masutatsu Oyama (MAS) με συνδυασμό στοιχείων του Shotokan και του Goju- Ryu. Αυτό που καθιστά αυτό το σύστημα Karate διαφορετικό, βασικά είναι ότι δεν υπάρχει κανένας κανόνας. Η φιλοσοφία της τέχνης ότι ο αγώνας πρέπει να είναι πραγματικός, πλήρης επαφή

26

χωρίς οποιαδήποτε προστατευτικά, πράγμα στο οποίο οφείλει το Kyokushin τη φήμη ως το ισχυρότερο Karate. Ο Oyama έζησε και εκπαιδεύτηκε σε όπως οι Yamabushi (μοναχοί πολεμιστές) των αρχαίων χρόνων. Απαίτησε και από τους μαθητές του εκπαιδεύονται επίσης με αυτόν τον τρόπο. Το Tameshiwari ή η τέχνη θραύσης άψυχου αντικειμένου κατέχει μια πολύ σημαντική θέση στο Kyokushin. Αυτό το στυλ υφίσταται ακόμα αλλά έχει διασπασθεί επίσης σε διάφορα άλλα στυλ Karate όπως: Oyama Karate, Shidokan, και Iaido Karate.

1.6.6.

SANKUKAI KARATE Το SANKUKAI Karate δημιουργήθηκε με συνδυασμό των αρχών και των τεχνικών του

aikido, του τζούντο, του shito ryu Karate και του shukokai Karate. Το σύμβολο του είναι τρεις κύκλοι δύο κόκκινοι και ένα λευκός. Η κύρια ιδέα του Karate SANKUKAI, είναι η αρμονική σχέση με τον αντίπαλο και η χρήση της δύναμης του αντιπάλου εναντίον του μέσω αποφυγών, κυκλικών αποκρούσεων, κτυπημάτων και λακτισμάτων. Αντίθετα από το shukokai, το SANKUKAI δεν προορίζεται κυρίως για το kumite. Αποδίδεται μεγάλη έμφαση στις τεχνικές για την αυτοάμυνα και για έναν πραγματικά αληθινό αγώνα. Οι θέσεις στο SANKUKAI είναι υψηλές και χαμηλές με τα χέρια σε kaisho, όπως στο shito ryu και το shukokai. Τα χτυπήματα βασίζονται στη δημιουργία σοκ του αντιπάλου και εκτελούνται με ενιαία ή διπλή ταλάντευση ισχίων. Στην διάρκεια της άσκηση και του αγώνα χρησιμοποιούνται συχνά κυκλικά χτυπήματα. Στην άμυνα χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό αποφυγές και κυκλικές αποκρούσεις. Στην επίθεση χρησιμοποιούνται διαδοχικά κτυπήματα ή αλλαγές της κατεύθυνσης επίθεσης. Μια άλλη ιδιαιτερότητα του Karate SANKUKAI είναι επίσης η πρακτική εξάσκηση με συνασκούμενο. Οι τεχνικές δεν εκτελούνται ατομικά όπως στα περισσότερα στυλ. Η πρακτική εξάσκηση σε ζευγάρια είναι αυτό που οι μαθητές ενθαρρύνονται για να κάνουν από την αρχή στο Karate SANKUKAI. Με τον τρόπο αυτό μαθαίνει κανείς να προσαρμόζεται στον αντίπαλο και πώς να χρησιμοποιεί τη δύναμη και την ισχύ του.

1.6.7.

SHIDOKAN KARATE Αυτό το ύφος δημιουργήθηκε στο Τόκιο το 1981 από Yoshiji Soeno. Αυτός

εκπαιδεύτηκε στο Karate με τον Masutatsu Oyama. Ο Yoshiji Soeno ήταν δεύτερος στο πρωτάθλημα Kyokushinkai Karate της Ιαπωνίας το 1969 και κέρδισε ένα αγώνα Muay-Thai (ταϊλανδέζικη πάλη) ενάντια στον Kannan Pai. Σε ολόκληρη τη ζωή του κέρδισε περισσότερα από 10 Muay-Thai -ταϊλανδικά πρωταθλήματα

27

1.6.8.

SHORINJI KEMPO Το Shorinji Kempo, που σημαίνει «Η Μέθοδος της γροθιάς του Μοναστηριού Σαολίν»

είναι n πολεμική τέχνη που δημιούργησε, το 1948. ο μεγάλος Δάσκαλος Doshin So, γνωστός και ως Kaiso (ιδρυτής) και θεωρείται ως το Ιαπωνικό αντίστοιχο του Shaolin Ghuan Fa. Αυτή n πολύ όμορφη και δυστυχώς, άγνωστη στη χώρα μας πολεμική τέχνη βασίζεται στην κυκλική κίνηση, στα άμεσα και ευθεία χτυπήματα και στις ανατροπές. Από τεχνικής άποψης και πέρα από τις εμφανείς επιρροές από το Κινέζικο Shaolin Kung Fu, έχει πολλά στοιχεία από το Karate και το Aikido. Η τέχνη δίνει πολύ μεγάλη σημασία στον διαλογισμό Ζεν με σκοπό την καλλιέργεια του πνεύματος, στη θεραπεία και πρόληψη ασθενειών, καθώς και στην ηθική, πράγμα το οποίο είναι αρκετά εμφανές και από τις τεχνικές, οι οποίες σκοπό έχουν αρχικά να μην βλάψουν τον αντίπαλο. Στη δεκαετία του 1970, τα ιαπωνικά δικαστήρια ανάγκασαν τον Doshin στην αλλαγή του ονόματος του στυλ του σε Nippon Shorinji Kempo. Το στυλ τονίζει την ύπαρξη της ηρεμίας στη δράση. Οι μαθητές μαθαίνουν αρχικά να καλλιεργούν το πνεύμα τους και κατόπιν μαθαίνουν τις τεχνικές μάχης. Λόγω του συνδυασμού του βουδισμού, της φιλοσοφίας και των πολεμικών τεχνών πολλοί θεωρούν το Shorinji Kempo μία θρησκευτική αίρεση.

1.6.9.

SHOREI RYU Ο Kanryo Higaonna (1845-1915) είναι ο ιδρυτής του στυλ αυτού. Το Shorei Ryu είναι

ένα σκληρό στυλ καράτε της Okinawa. Είναι γνωστό για τις σκληρές, τις ισχυρές τεχνικές και τη σκληραγωγία του σώματος, αλλά και για τον πολυάριθμο αριθμό των στάσεων που χρησιμοποιεί. Είναι καταλληλότερο για άτομα μεγάλου βάρους. Στη μάχη το στυλ μιμείται τις ενέργειες των 5 παραδοσιακών ζώων του kung fu και βασίζεται σε πέντε δυνάμεις και γροθιές σύμφωνα με αυτά. Σε αυτό διδάσκονται επίσης τα παραδοσιακά όπλα της Okinawa, όπως το Bο, το tonfa, και το sai. ΔΥΝΑΜΗ ΣΩΜΑ ΟΣΤΟ ΑΝΑΠΝΟΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΔΕΡΜΑ

ΓΡΟΘΙΑ ΔΡΑΚΟΣ ΤΙΓΡΗΣ ΦΙΔΙ ΛΕΟΠΑΡΔΑΛΗ ΓΕΡΑΝΟΣ

1.6.10. SHORIN RYU KARATE Το shorin-ryu Karate είναι ένα από τα δύο αρχικά στυλ Karate που συστηματοποιούνται βασικά στην Okinawa μαζί με το Shorei Ryu που αναφέρεται προηγουμένως. Τεχνικά τα στυλ Shorin Ryu τείνουν να χρησιμοποιήσουν περισσότερες όρθιες στάσεις από τα ιαπωνικά στυλ, δίνοντας κατά συνέπεια στον ειδήμονα του στυλ περισσότερη κινητικότητα. Αντίθετα από τα ιαπωνικά στυλ, ο γνώστης του Okinawa Shorin Ryu δεν δίνει έμφαση αποκλειστικά σε σταθερή

28

πίεση μπροστά σε μια αντιμετώπιση, ή όπως τα κινέζικα στυλ στην έμμεση αντιμετώπιση, αλλά διατηρεί αρκετή ευελιξία, ώστε να χρησιμοποιεί και τις δύο προσεγγίσεις πολύ αποτελεσματικά και ουσιαστικά. Θεωρείται ότι έχει ασκήσει επίδραση στην ανάπτυξη όλων των σύγχρονων συστημάτων Karate, μετά από την εμφάνισή τους στην Okinawa. Το Shorin-Ryu Karate διασπάστηκε τελικά μακριά σε τέσσερις (4) ομάδες. Αυτές οι τέσσερις ομάδες είναι οι ακόλουθες: 

Κατ' αρχάς, το αρχικό στυλ Shorin - Ryu που ιδρύεται από τον Sokon "Bushi" Matsumura,

γνωστό και ως ορθόδοξο στυλ του Matsumura. 

Το δεύτερο είναι το Shobayashi -Ryu (μικρή σχολή του δάσους), το οποίο και διδάχθηκε

αρχικά από ένα διάσημο μαθητή του Yasutsune Itosu, τον Chotoku Kyan (Τσοτόκου Κιγιάν), που εκπαίδευσε διάφορους ξεχωριστούς μαθητές όπως ο Shoshin Nagamine που το 1947 ίδρυσε τον κλάδο Matsubayashi Ryu του Shorin Ryu. 

Το τρίτο είναι το Kobayashi-Ryu (νέα σχολή του δάσους). Ο Choshin Chibana (Τσοσίν

Τσιμπάνα) θωρείται ως ο πρώτος που δίδαξε το Kobayashi Ryu. Σύμφωνα με μερικές πηγές αυτό το σύστημα είναι ίδιο με Shobayashi Ryu. Θεωρείται ότι ο Choshin Chibana απλά έγραψε λανθασμένα τους kanji χαρακτήρες, οι οποίοι άλλαξαν την προφορά από Shobayashi Ryu σε Kobayashi Ryu. 

Το τελευταίο είναι το Matsubayashi-Ryu (σχολή του δάσους των πεύκων). Τα τελευταία

τρία ονόματα αναφέρονται στο μικρό δάσος πεύκων όπου βρέθηκε ο αρχικός ναός των Shao-lin στην Κίνα. Όλα τα στυλ του Shorin-Ryu ερμηνεύονται

ως " ο τρόπος των

Shao-lin,"

απεικονίζοντας έτσι την κινεζική κληρονομιά τους. Το Shorin Ryu είναι ένα μαλακό στυλ της Okinawa, γνωστό για τις ανάλαφρες, τις γρήγορες, και ευκίνητες τεχνικές του που είναι κατάλληλες για ένα άτομο με ελαφρύ σωματικό βάρος.

1.6.11. SEIBUKAN SHORIN RYU To seibukan shorin ryu είναι ένα στυλ karate που αναπτύχθηκε από τον δάσκαλο Zenryo Shimabukuro, μαθητή του μεγάλου δασκάλου Chotoku Kyan. Δεν είναι ούτε ένα σκληρό ή μαλακό στυλ και απαιτεί τη δύναμη και την ακρίβεια, καθώς επίσης και την ταχύτητα και την ευκινησία. Η επανάληψη των βασικών τεχνικών και των kata αποτελούν την βάση της προπόνησης στο Seibukan Shorin Ryu. Η πρακτική εξάσκηση στο Seibukan Karate-είναι μια πορεία αυτό-ανακάλυψης και αυτό-βελτίωσης.

1.6.12. SHOTOKAI KARATE-DO Το Shotokai Karate-κάνει είναι ένα μη αγωνιστικό στυλ Karate που προέρχεται από το Karate του Gichin Funakoshi και από τους κυρίους Yoshitaka (Gigo) Funakoshi και Shigeru Egami. Ο Gichin Funakoshi χρησιμοποιούσε ως γνωστόν το ψευδώνυμο Shoto όταν υπέγραψε

29

στα ποιήματα του. Η λέξη kai σημαίνει οργάνωση. Κατά συνέπεια, Shotokai σημαίνει η οργάνωση του Shoto, ή η οργάνωση του κύριου Gichin Funakoshi. Το Shotokai δεν θεωρεί το Karate άθλημα. Μάλλον τονίζει το Karate ως τέχνη Budo που ενδιαφέρεται για την προσωπική ανάπτυξη μέσω της μελέτης και της πρακτικής του Karate σαν Do, ένα τρόπο ζωής και ανάπτυξης της εσωτερικής ενέργειας Ki. Οι μετακινήσεις του Shotokai είναι πλήρους ζωτικότητας και ενέργειας, αλλά χρησιμοποιούν τις αρχές της αρμονίας και της χαλάρωσης και αποφεύγουν τη χρήση της ωμής βίας. Κάθε μαθητής του Shotokai σε μια ομάδα έχει το δικό τρόπο υλοποίησης της ενότητας «μυαλό-Ki-σώμα», με έναν τρόπο όμως που επιτρέπει σε όλους τους μαθητές να μαθαίνουν ένας από τον άλλον. Στην προπόνηση αποφεύγονται οι διακρίσεις, καλλιεργείται η επικοινωνία και ο αμοιβαίος σεβασμός προκύπτει ανεμπόδιστος.

1.6.13. SHUKOKAI KARATE Δεδομένου ότι δημιουργήθηκε σαν προϊόν ανάγκης μίας μεθόδου άσκησης που θα επέτρεπε στους μαχητές να πετυχαίνουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στο πιο σύντομο πιθανό χρονικό διάστημα, το Shukokai προορίζεται κυρίως για την άσκηση του kumite. Το στυλ εξελίχθηκε από μείωση τεχνικών του Sito Ryu και από την προσθήκη μερικών νέων αθλητικών αρχών, γνωστών από άλλα αθλήματα, ώστε να πετυχαίνεται το καλό αποτέλεσμα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Το Shukokai είναι επιθετικό στυλ και δίνει το πλεονέκτημα στην επίθεση. Οι επιθέσεις εκτελούνται κυρίως με τα ευθέα χτυπήματα όπως το tsuki ή το mae geri και λιγότερο με τα κυκλικά χτυπήματα. Όλα τα χτυπήματα αποβλέπουν στη δημιουργία σοκ και εκτελούνται με διπλή ταλάντευσης ισχίων, η οποία δίνει μεγάλη ταχύτητα και δύναμη. Οι στάσεις είναι υψηλές και χαμηλές με τα χέρια σε kaisho. Η κύρια στάση που χρησιμοποιείται συχνότερα σε αντίθεση με άλλα στυλ, είναι η kihon zenkutsu dachi. Είναι μια μικρή στάση, με τον πρώτο βραχίονα ίσια προς τα εμπρός και με την παλάμη σε shuto. Ο σκοπός του χεριού αυτού είναι η απόκρουσημπλοκ και ο έλεγχος του αντιπάλου. Ο τρόπος μάχης βασίζεται στην αρχή του « Sen no Sen», το οποίο σημαίνει επίθεση πρώτος. Εκτός από τη διπλή ταλάντευση ισχίων, χαρακτηριστικό του στυλ Shukokai είναι επίσης ότι τα κτυπήματα από θέση μάχης εκτελούνται με το κέντρο βάρους να μετακινείται προς τα εμπρός και με το βάρος ολοκλήρου του σώματος χωρίς απώλεια της ισορροπίας.

1.6.14. UECHI-RYU Το Uechi-Ryu Karate αν και έχει γίνει μια από τις κύριες πολεμικές τέχνες της Okinawa και έχει ενσωματώσει πολλές από τις παραδοσιακές μεθόδους εκμάθησης του Karate της Okinawa, είναι ιστορικά και ως ένα ορισμένο βαθμό τεχνικά αρκετά ξεχωριστό. Το "Uechi" του Uechi-Ryu τιμά την μνήμη Uechi Kanbun, ενός κατοίκου της Οκινάουα που πήγε στη πόλη

30

Fuzhou, πρωτεύουσα της επαρχίας Fujian στην Κίνα το 1897 για να αποφύγει την κατάταξη του στον ιαπωνικό στρατό. Εκεί μελέτησε κάτω από κύριο Zhou Zihe για δέκα έτη και τελικά άνοιξε τη σχολή του, ένας από τους λίγους μη-Κινέζους που αποτόλμησαν να κάνουν κάτι τέτοιο εκείνη την περίοδο. Αν και έχει αρκετή επιρροή και έχει εξελιχθεί πιο κοντά σε στυλ της Okinawa όπως το Goju-ryu κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, διατηρεί ακόμα την αρχική κινεζική μορφή του, μέσα στην τεχνική του και μέσα στην κουλτούρα του dojo. Είναι "ένα μισό - σκληρά, μισό-μαλακό" στυλ πολύ παρόμοιο με τα νότια κινεζικά στυλ όπως το στυλ του «γερανού», του «χρυσού αετού» της Ταϊβάν, ακόμη και με το Wing Chun. Η βελτίωση της φυσικής κατάστασης του σώματος για την επίθεση και για την υπεράσπιση είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό των στυλ Karate της Okinawa και των νότιων στυλ Shaolin και κατέχει υπό αυτήν τη μορφή ένα σημαντικό μέρος της κατάρτισης στο Uechi. Βασικό συστατικό της πρακτικής εξάσκησης είναι η αναπνοή και οι διατατικές ασκήσεις. Το Uechi δίνει έμφαση στους κυκλικούς φραγμούς-αποκρούσεις, τα χαμηλά αιφνιδιαστικά λακτίσματα, σε συντονισμό με λαβές, με τεχνικές κλειδώματος, ρίψεις, σαρώματα και κοφτές γρήγορες άμυνες και επιθέσεις με τα χέρια όπως το Wing Chun).

31

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

Cohen, E. B. O. (2006). Kime and the moving body: Somatic codes in Japanese martial arts. Body & Society, 12(4), 73-93. Cynarski, W. & Obodyński, K. (2011). Corporeality in Martial Arts Anthropology. Human Movement, 12(3), 216-297. Doria, C., Veicsteinas, A., Limonta, E., Maggioni, M. A., Aschieri, P., Eusebi, F., ... & Pietrangelo, T. (2009). Energetics of karate (kata and kumite techniques) in top-level athletes. European journal of applied physiology, 107(5), 603-610. Farkas, E., & Corcoran, J. (1983). The Overlook Martial Arts Dictionary. New Υork: Overlook Press. Frederic, L. (Ι99Ι). Α Dictionary of the Martial Arts. Boston: Charles Tuttle Co.

Friman, R. (1996). Blinded by the Light: Politics and Profit in the Martial Arts. Journal of Asian Martial Arts 5(3), 10-19. Funakoshi, G., (Ι975). Karate-Do: Μy Way of Life. Tokyo: Kodansha Intemational.

Halbrook, S. (1974) Oriental philosophy, martial arts and the class struggle. Social Praxis 2, 135-43. HasseI, R.G. (2007). Shotokan Karate: Its History & Evolution. Los Angeles: Empire Books.

Higaonna, Μ., (1987). Traditional Karate-Do-Okinawa Goju Ryu, (Volume 1). Tokyo: Minto Research an Publishing. James, A., & Jones,R. (1982). The social world of karate-do. Leisure Studies, 1(3), 337354. Johnson, N. C. (2012). The Japanization of Karate?: Placing an intangible cultural practice. Journal of Contemporary Anthropology, 3(1), 61-78. Krug, G. (2001). At the Feet of the Master: Three stages in the appropriation of okinawan

karate

into

anglo-american

culture.

Cultural

Studies

Critical

Methodologies 1(4), 395-410. Maliszewski, M., (1992). Meditative-religious traditions of fighting arts and martial ways. Journal of Asian Martial Arts, 1(3), 100-105. Mottern, R. (2001). Karate, Japan. In Thomas Green, (Eds). Martial Arts of the World. (pp. 232240). Santa Barbara, CA: ABC-CLIO.

32

Nagamine, S. (1999). Encounter With "Ti" Or "Karate". Retrieved from: http://www.matsubayashi-ryu.com/ Nagamine, S., (1976). The Essence of Okinawan Karate-Do. Tokyo: Tutt1e. Nagamine, T. (1999). World Matsubayshi-Ryu Karate Association. Retrieved from: //www.matsubayashi-ryu.com/ Nakaya, T., (Ι986). Karate-Do History and Philosophy. Texas: JSS Publishing. Ota, E. (1999). Shorin-Ryu Karate-do and Kobu-do Association. Retrieved from: //www.shorin-ryu.com/ Reid, H., & Croucher, M., (1991). The Way of the Warrior. New York: The Overlook Press. Scaglione, R. (1999). USA Shorin-Ryu Karate Homepage. Retrieved from: //www.shorinryu.com/ Spiessbach, M.F. (Ι992). Bodhidharma: Meditating Monk Martial Arts Master or Make Believe? Journal of Asian Martial Arts 1(4), 10-27. Tan, K. S. (2004). Constructing a martial tradition: Rethinking a popular history of Karate-Dou. Journal of Sport & Social Issues, 28(2), 169-192. Wingate, C., ( 1993 ). Exploring Our Roots: Historical and Cultural Foundations of the ideology of Karate- Do. Journal of Asian Martial Arts, 2(3), 10-35. Wong, J., (1978). Α source book in the Chinese martial arts: History, philosophy, systems and styles. Stockton, California: Koinonia Productions.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ Καραστέργιος, Γ.(1993). Καράτε Ντο. Η ήρεμη δύναμη. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Dojo. Νακαγιάμα, Μ.(1979). Το καλύτερο Καράτε. Συνοπτική παρουσίαση. Αθήνα: ΕΣΠΙ. Σκοπελίτης, Ν. (2004). Παγκόσμια συνοπτική ιστορία των πολεμικών τεχνών. Αθήνα: Εκδόσεις ΔΡΟΜΩΝ.

33

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

2. ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ – ΕΘΥΜΟΤΥΠΙΑ – ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στην ορολογία των τεχνικών, των όρων που χρησιμοποιούνται στην προπόνηση και τη διαιτησία, των όρων που αφορούν τα μέρη του σώματος που χρησιμοποιούνται σαν φυσικά όπλα αλλά και γενικά, καθώς και την απόδοση αυτών στα ελληνικά. Επίσης περιγράφονται οι γενικοί κανόνες που αφορούν την εθιμοτυπία και τη συμπεριφορά των εκπαιδευομένων, καθώς και οι βασικοί κανονισμοί διεξαγωγής των αγώνων (WKF, 2013).

2.1. ΟΙ ΣΤΑΣΕΙΣ - DACHI FUDO (φούντοο-ντάτσι)

«Ριζωμένη»Στάση. Αναφέρεται επίσης και σαν

SOCHIN DACHI αλλά πρόκειται για δύο διαφορετικές στάσεις GANKAKU DACHI.

Η στάση του γερανού η οποία χρησιμοποιείται

στο kata GANKAKU. HACHINOJI DACHI (χατσινότζι-ντάτσι) ή HACHIJI-DACHI (χατσίτσι ντάτσι). Διάσταση. Τα πόδια έχουν το πλάτος των ώμων αλλά με τα δάκτυλα στραμμένα προς το εξωτερικό 450 μοίρες, το αληθινό πλήρες όνομα για αυτήν την στάση πρέπει να είναι" Soto Hachinoji Dachi με τα δάκτυλα στραμμένα προς το εσωτερικό 450 μοίρες, λέγεται "Uchi Hachinoji Dachi" ή Uchi hachiji-dachi. HANGETSU DACHI (χανγκέτσου – ντατσι).

Στάση μισοφέγγαρο.

HEIKO DACHI (χέϊκοο-ντάσι).

Διάσταση με παράλληλα τα πέλματα.

HEISOKU DACHI (χεϊσόκου-ντάτσι).

Προσοχή με τα πέλματα παράλληλα

KIBA DACHI (κίμπα-ντάτσι).

Μεγάλη διάσταση με πόδια συσπειρωμένα

«στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση. KOKUTSU DACHI (κοοκούτσυ-ντάτσι).

Πίσω στάση.

KOSA DACHI (κόοζα-ντάτσι).

Στάση με διασταυρωμένα πόδια.

MUSUBI DACHI (μουσούμπι-ντάτσι).

Προσοχή με απαγωγή.

NANAME SHIKO DACHI (νανάμε-σίκο-ντάτσι). Διαγώνια πλατειά στάση ή διαγώνια στάση Sumo. NEKO-ASHI DACHI (νέκο-άσι-ντάτσι).

Στάση γάτας.

RENOJI DACHI (ρενότζι-ντάτσι).

Στάση L.

SAGI ASHI DACHI (σάτζι-άσι-ντάτσι).

Στάση του ερωδιού ή στάση με στήριξη στο

ένα πόδι. SANCHIN DACHI (σάντσιν-ντάτσι).

Στάση κύκλου παρόμοια με την

dachi, αλλά με τα πόδια περισσότερο κλειστά .

34

hangetsu-

SHIKO DACHI (σίκο-ντάτσι).

Πλατειά στάση ή στάση Sumo Μεγάλη

διάσταση με πόδια συσπειρωμένα όπως στη «στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση αλλά με τα πέλματα στραμμένα προς τα έξω περισσότερο από 450. SHIZEN-ΤΑΙ (σίζεν-ταϊ) .

Φυσική στάση.

SOCHIN DACHI (σόοτσιν-ντάτσι).

Διαγώνιος ιππευτική στάση.

Επίσης αναφέρεται ως FUDO DACHI αλλά είναι δύο διαφορετικές στάσεις. Στη Fudo Dachi το βάρος είναι περισσότερο μπροστά. TEIJI DACHI (τέϊτζι-ντάτσι).

Στάση Τ.

UCHI-HACHINOJI DACHI (ούτσι-χατσινότζι-ντάτσι) . Διάσταση. Τα πόδια έχουν το πλάτος ώμων αλλά με τα δάκτυλα στραμμένα προς το εσωτερικό. ZENKUTSU DACHI (ζενκούτσου-ντάτσι).

Μπροστινή στάση.

2.2. ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΩΝ-(ΜΠΛΟΚ) UKE WAZA Οι τεχνικές αυτές χωρίζονται σε δύο ομάδες α) ενάντια στα κτυπήματα/te-ude uke waza και β) ενάντια στα λακτίσματα/ashi uke waza.

2.2.1. ΟΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ UKE (ούκε).

Απόκρουση.

CHODAN AGE-UKE ( τζόονταν άγκε ούκε).

Προς τα πάνω απόκρουση επίθεσης στο

πρόσωπο με τον πήχη. GEDAN-BARAI (γκεντάν μπαράϊ).

Προς τα κάτω απόκρουση με τον πήχη.

JUJI-UKE .

Απόκρουση "X".

HAISHU-UKE.

Απόκρουση με το πίσω μέρος της παλάμης.

MOROTE-UKE.

Ενισχυμένη(από το άλλο χέρι) απόκρουση με

τον πήχη. NAGASHI-UKE (ναγκάσι-ούκε).

Απόκρουση σάρωμα με την παλάμη.

SHUTO-UKE (σουτόο-ούκε).

Απόκρουση με κόψη παλάμης.

SOTO-UKE (σοτόο-ούκε) ή CHUDAN UDE UKE.

Από έξω προς τα μέσα απόκρουση επίθεσης

στο σώμα με τον πήχη. TEISHO-UKE(τέϊσοο-ούκε).

Απόκρουση με τη βάση της παλάμης.

UCHI-UKE (ούτσι ούκε) ή CHUDAN UDE UKE.

Από μέσα προς τα έξω απόκρουση επίθεσης

στο σώμα με τον πήχη.

35

2.2.1.1. ΟΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΜΕ ΔΥΟ ΧΕΡΙΑ MOROTE UKE (μορότε ούκε)

Ενισχυμένη (από το άλλο χέρι) απόκρουση με τον

πήχη. JUJI UKE (τζούουτζι ούκε)

Απόκρουση "X".

SOKUMEN AWASE UKE (σοκούμεν αουάζε ούκε)

Πλάγια συνδιασμένη απόκρουση.

RYOSHO TSUKAMI UKE (ρυόοσοο τσουκάμι ούκε) Απόκρουση πιάσιμο δύο χεριών. KAKIWAKE UKE (κάκιουάκε ούκε)

Απόκρουση ανάστροφης σφήνας.

2.2.2. ΟΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΛΑΚΤΙΣΜΑΤΑ ASHIKUDI KAKE UKE (ασικούμπι κάκε ούκε)

Απόκρουση

γάνζωμα

με

τον

αστράγαλο. GEDAN KAKE UKE (γκεντάν κάκε ούκε)

Κάτω απόκρουση γάνζωμα.

SOKUBO KAKE UKE (σοκούμποο κάκε ούκε)

Απόκρουση γάνζωμα ποδιού.

SOKUTO OSAE UKE (σοκούτοο οσάε ούκε)

Απόκρουση-πίεση με την κόψη του

πέλματος. SHO SUKUI UKE (σόο σουκούι ούκε)

Απόκρουση–άρπαγμα με την παλάμη.

SOKUTEI MAWASHI UKE (σοκουτέϊ μαγουάσι ούκε) Κυκλική απόκρουση με το πέλμα. SOKUTEI OSAE UKE (σοκουτέϊ οσάε ούκε)

Απόκρουση-πίεση με το πέλμα.

TEISHO AWASE UKE (τέϊσοο αουάζε ούκε)

Συνδιασμένη απόκρουση με τις βάσεις

των παλαμών.

2.3. ΤΑ ΚΤΥΠΗΜΑΤΑ ΜΕ ΓΡΟΘΙΑ TSUKI (επίσης ZUKI).

Γροθιά.

AGE-ΖUKI (άγκε-ζούκι).

Προς τα πάνω γροθιά.

AWASE-ΖUKI (αουάζε-ζούκι).

Γροθιές "U".

CHOKU-ΖUKI.

Ευθεία γροθιά.

GYAKU-ΖUKI(γκυάκου-ζούκι) .

Αντίθετη γροθιά.

HASAMI-ΖUKI (χασάμι-ζούκι).

Γροθιές ψαλίδι.

HEIKO-ΖUKI(χέϊκοο-ζούκι).

Παράλληλες γροθιές.

KAGI-ΖUKI (κάγκι-ζούκι).

Γαντζωτή γροθιά.

KIZAMI-ΖUKI(κιζάμι-ζούκι).

Γροθιά τίναγμα.

MAWASHI-ΖUKI (μαουάσι-ζούκι).

Κυκλική γροθιά.

OI ZUKI (όϊ-ζούκι).

Γροθιά με βήμα μπροστά.

TATE-ΖUKI.

Κάθετη γροθιά.

URA-ΖUKI (ούρα-ζούκι).

Κοντή γροθιά.

YAMA-ΖUKI (γιάμα-ζούκι).

Γροθιές μεγάλου "U".

36

2.4. ΑΛΛΑ ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ ΕΚΤΟΣ ΓΡΟΘΙΑΣ UCHI

Χτύπημα.

EMPI-UCHI (έμπι-ούτσι)

Χτύπημα με τον αγκώνα.

HAITO-UCHI (χάϊτο-ούτσι)

Χτύπημα με τη ράχη της παλάμης.

KENTSUI-UCHI (κεντσούϊ-ούτσι)

Χτύπημα με το κάτω μέρος της γροθιάς από μέσα

προς τα έξω, χέρι σφυρί. NUKITE (νουκίτε)

Χέρι λόγχη.

SHUTO-UCHI (σουτόο-ούτσι)

Χτύπημα με την κόψη της παλάμης από έξω προς τα

μέσα. TEISHO-UCHI (τέϊσοο-ούτσι)

Χτύπημα με τη βάση της παλάμης.

TETTSUI-UCHI (τετσούϊ-ούτσι)

Χτύπημα με το κάτω μέρος της γροθιάς από πάνω προς

τα κάτω, χέρι σφυρί. URAKEN-UCHI (ουράκεν-ούτσι)

Χτύπημα με την ράχη της γροθιάς.

2.5. ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΩΝ ΛΑΚΤΙΣΜΑΤΩΝ GERI (γκέρι)

Λάκτισμα.

FUMIKIRI-GERI (φουμικίρι-γκέρι)

Λάκτισμα με την κόψη του πέλματος.

FUMIKOMI-GERI (φουμικόμι-γκέρι)

Λάκτισμα με τη φτέρνα.

KAKATO GERI (κακάτο γκέρι)

Λάκτισμα -τσεκούρι με τη φτέρνα.

MAE-GERI (μάε-γκέρι)

Λάκτισμα μπροστινό.

MAWASHI-GERI (μαουάσι-γκέρι)

Λάκτισμα κυκλικό.

MIKAZUKI-GERI (μικαζούκι-γκέρι)

Λάκτισμα ημικυκλικό.

NIDAN-GERI (νίνταν-γκέρι)

Λάκτισμα διπλό.

REN-GERI (ρεν-γκέρι)

Λάκτισμα διαδοχικό.

SHITTSUI-GERI (σιτσούι-γκέρι)

Λάκτισμα με το γόνατο.

TOBI GERI (τόμπι γκέρι)

Άλμα-λάκτισμα.

URA MAWASHI GERI

Αντίστροφο κυκλικό λάκτισμα.

USHIRO-GERI (ουσίρο-γκέρι)

Λάκτισμα πίσω.

USHIRO-MAWASHI-GERI (ουσίρο μαουάσι-γκέρι)

Λάκτισμα κυκλικό πίσω.

YOKO-GERI KEAGE (γιόκο-γκέρι κεάγκε)

Λάκτισμα πλάγιο-τίναγμα.

YOKO-GERI KEKOMI (γιόκο-γκέρι κεκόμι)

Λάκτισμα πλάγιο-διεισδυτικό.

37

2.6. ΟΙ ΟΡΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ Το μέρος αυτό του κεφαλαίου αναφέρεται αναλυτικότερα στην ορολογία και συγκεκριμένα στα παρακάτω: α) στους γενικούς όρους και στις προπονητικές μεθόδους, β) στα παραγγέλματα, γ) στις κατευθύνσεις, δ) στα σημεία στόχευσης, ε) στα μέρη του σώματος που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν φυσικά όπλα, στ) στην αρίθμηση, η) στα χρώματα, ι) σε βασικές καθημερινές λέξεις και φράσεις, κ) στα μέρη του σώματος γενικά.

Α.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

ANZA

Κάθισμα με τα πόδια διασταυρωμένα (οκλαδόν).

AYUMI-ASHI

Κανονικό περπάτημα

BUDO:

Ο δρόμος των πολεμικών τεχνών

BUNKAI:

Εφαρμογή (ανάλυση) των τεχνικών των kata

DACHI:

Στάση-Θέση

DO:

Τρόπος, δρόμος

DOJO:

Σχολή

ή

αίθουσα

προπόνησης

(ο

τόπος

του

πνευματικού δρόμου.) DOZO:

Παρακαλώ

EMBUSEN:

Δάπεδο, πάτωμα η γραμμή εκτέλεσης ενός kata.

GERI:

Λάκτισμα

GI:

Στολή

GOHON KUMITE:

Σειρά από πέντε συνεχόμενες επιθέσεις

HAI:

Ναι

HIKI-TE:

Το χέρι που τραβιέται

LIE:

Όχι

IPPON KUMITE:

Μία επίθεση και άμυνα από κάθε πλευρά.

JIYYU KUMITE:

Ελεύθερος αγώνας

KAMAE:

Στάση ετοιμότητας

KARATE:

¨Αδεία χέρια

KARATE DO:

O τρόπος-δρόμος του άδειου-κενού χεριού

KARATEKA:

Ο ασκούμενος στο Karate

KATA:

Πρακτική μορφή προετοιμασίας με προκαθορισμένες

ακολουθίες κινήσεων KIAI:

Κραυγή / εστίαση της πνευματικής ενέργειας

KIHON:

Βασικά

KIME:

Εστίαση

KIZAMI:

Η μπροστινή πλευρά από το σώμα

KOHAI:

Κατώτερος, μαθητής που ξεκίνησε αργότερα

38

KUMITE:

Αγώνας

KYU:

Βαθμός

KYUSHO

Ζωτικής σημασίας μέρη του σώματος

MAAI:

Απόσταση

MAKIWARA:

Ελαστικό ξύλο που είναι τυλιγμένο από ψάθα για

προπόνηση στα χτυπήματα MOKUSO:

Διαλογισμός/ περισυλλογή

NAGE:

Ρίψη

OBI:

Ζώνη

OSU:

Συνήθως προφέρεται σαν oss ή oos και σημαίνει ναι ή

"Καταλαβαίνω και θα δοκιμάσω το καλύτερό μου". Επίσης χρησιμοποιείται για να εκφράσει το σεβασμό και ενθουσιασμό ή εις υγείαν, ευχαριστώ. Δεν χρησιμοποιείται έξω από το dojo! REI:

Χαιρετισμός

RENSHI:

Είσοδος στο επίπεδο των δασκάλων

SANBON KUMITE

Σειρά από τρείς συνεχόμενες επιθέσεις

SEMPAI:

Ο καλύτερος μαθητής ή και ο παλαιότερος μαθητής

(σύμβουλος, καθοδηγητής). SENSEI:

Δάσκαλος

SHIHAN:

Ειδικός (τιμητικός όρος που σημαίνει υψηλόβαθμος

δάσκαλος) SHIZEN TAI:

Φυσική στάση

SHODAN:

Πρώτος. Όταν χρησιμοποιείται από την άποψη της

αξιολόγησης σημαίνει μαύρη-ζώνη πρώτου βαθμού. Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης γενικά για να σημάνει το πρώτο μιας σειράς, πχ.., heian shodan – το πρώτο kata του shotokan. SHOMEN :

Ιδρυτής,

sho-άτομα,

«οι

πρωτοκλασάτοι».

Σήμερα

χρησιμοποιείται στον εθιμοτυπικό-χαιρετισμός όπως `shomen no rei' "υποκλινόμαστε στον ιδρυτή ή στους πρώτους στην ιεραρχία". SHOTOKAN:

"Σπίτι του ”Shoto”-“πευκόδασος”, ψευδώνυμο του Funakoshi

TATAME

Το στρώμα της προπόνησης - αγώνων

TAI-SABAKI:

Μετατόπιση σώματος με περιστροφή

TSUGI-ASHI:

Μετακίνηση όπου το μπροστά πόδι κινείται συνεχώς πρώτο και

το πίσω πόδι ακολουθεί (Yori- ashi) TSUKI (ZUKI):

Γροθιά

UCHI:

Χτύπημα

UKE:

Φραγμός- απόκρουση

WAZA:

Τεχνική

YAKUSOKU KUMITE:

«Προκαθορισμένη εξάσκηση με αντίπαλο»

39

YORI-ASHI:

Μετακίνηση με ολίσθηση των ποδιών

ZANSHIN:

Στάση και έλεγχος μετά την εκτέλεση τεχνικής (διαρκής

κατάσταση ετοιμότητας) DAN

Ο φέρων διαβάθμιση "Dan-βαθμοί" είναι οι βαθμοί των

μαύρων-ζωνών

KUMITE: -- Αγώνας (KIHON) GOHON KUMITE – (ΒΑΣΙΚΗ) ΣΕΙΡΑ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ (KIHON) SANBON KUMITE – (ΒΑΣΙΚΗ) ΣΕΙΡΑ ΑΠΟ ΤΡΕΙΣ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ (KIHON) IPPON KUMITE – (ΒΑΣΙΚΗ ΣΕΙΡΑ) ΜΙΑΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑΣ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΠΛΕΥΡΑ JIYUU IPPON KUMITE --ΗΜΙ-ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΓΩΝΑΣ (ΜΙΑ ΕΠΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΠΛΕΥΡΑ) (JIYUU) KUMITE -- ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΓΩΝΑΣ SHIAI -- ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

Β.

Παραγγέλματα

• AGE-TE

Χέρια επάνω (θέση κάλυψης)

• HAJIME

Αρχίστε

• MAWATTE

Στροφή γύρω-πρόσωπο στην αντίθετη κατεύθυνση –μεταβολή

• KIAI

Φωνάξτε-κραυγή

• NA OTTE

Επιστροφή σε Shizen-tai ξεκουραστείτε-χαλάρωση

• NARANDE

Διάταξη-παραταχθείτε

• OTAIGAI NI

Πρόσωπο με πρόσωπο ο ένας προς τον άλλο

• REI

χαιρετισμός

• SEIRETSU

παράταξη κατά βαθμό

• SEIZA

Γονατίστε

• SENSEI NI

Πρόσωπο προς το δάσκαλο

• SHOMEN NI

Πρόσωπο κατευθείαν μπροστά

• YAME

Στοπ-σταματήστε

• YASUME

Χαλαρώστε (ή θέση ετοιμότητας)

• YOHI (yoi)

Έτοιμος

40

Γ.

Κατευθύνσεις

Αυτοί οι όροι περιγράφουν τον τρόπο που εφαρμόζεται μια τεχνική • AGE

Ανοδικά

• GYAKU

Αντίθετα

• HIDARI

Αριστερός

• MAE

Μετωπικά

• MAWASHI

Κυκλικά

• MIGI

Δεξιός

• OTOSHI

Προς τα κάτω

• SOKUMEN

Πλάγια

• SOTO

Εξωτερικός

• TATE

Κάθετος

• TOBI

Άλμα

• UCHI

Εσωτερικός

• USHIRO

Οπίσθιο

• YOKO

Πλάγια

Δ.

Σημεία στόχευσης

CHUDAN

Μεσαίο επίπεδο-στόχευση στο ηλιακό πλέγμα

GEDAN

Χαμηλότερο επίπεδο (βουβώνας)-(οτιδήποτε κάτω από τη

ζώνη) JODAN

Ε.

Ψηλότερο επίπεδο, στόχευση στο κεφάλι

ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ(ΦΥΣΙΚΑ ΟΠΛΑ)

• ASHI

Πόδι

• ASHIKUBI

Αστράγαλος

• ATAMA

Κεφάλι

• EMPI-ENPI (επίσης HIJI)

Αγκώνας

• ENSHO

Το πίσω μέρος της φτέρνας

• HARA-TANDEN

Το εσωτερικό σημείο ισορροπίας/κέντρο βάρους του σώματος,

η κοιλιά • HAISHU

Πίσω μέρος παλάμης

• HAITO

Η ράχη της παλάμης

• HEISOKU

Κορυφή (ταρσός) του ποδιού

• HIRAKEN

Οι αρθρώσεις των δακτύλων

• HIZA (επίσης HITSUI)

Γόνατο

• IPPON KEN

Η άρθρωση του δείκτη

41

• JIKU ASHI

Πόδι άξονας

• KAISHU

Ανοικτό χέρι

• KAKATO

Φτέρνα του ποδιού

• KAKUTO

Λυγισμένος καρπός

• KATA

Ώμος

• KEITO

Καρπός- κεφάλι πουλιού

• KEN

Γροθιά, κλειστό χέρι

• KENTSUI

Πλάγιο μέρος γροθιάς, χέρι σφυρί

• KOSHI

Το μπροστά μέρος του πέλματος

• KUMADE

Χέρι αρκούδα

• NAKADAKA KEN

Η άρθρωση του μέσου

• NUKITE

Χέρι λόγχη

• NAIWAN

Το πίσω μέρος του βραχίονα

• SEIKEN

Το μπροστινό μέρος της γροθιάς

• SEIRYUTO

Χέρι – σαγόνι βοδιού

• SHUTO

Χέρι μαχαίρι (shuto uke-απόκρουση με κόψη παλάμης)

• SOKUTO

Εξωτερικό μέρος- κόψη πέλματος (μαχαίρι) του ποδιού

• TATE KEN

Κάθετη γροθιά

• TE

Χέρι

• TEISHO

Βάση παλάμης

• TEISOKU

Κατώτατο σημείο του ποδιού

• TEKUBI

Καρπός

• TSUMASAKI

Άκρα δακτύλων

• UDE

Βραχίονας

• URAKEN

Ράχη γροθιάς. Συνήθως χρησιμοποιείται σαν uraken uchi-

χτύπημα με ράχη γροθιάς • WASHIDE

ΣΤ.

Χέρι αετός

ΑΡΙΘΜΗΣΗ

Υπάρχουν

διάφοροι τρόποι

αρίθμησης στην

Ιαπωνία, στα ιαπωνοκινέζικα, στα ιαπωνικά, για την αρίθμηση μεγάλων αντικειμένων και για πρόσωπα. Ιαπωνοκινέζικα: ichi (1), ni (2), san (3), yon ή shi (4), go (5), roku (6), nana ή shichi (7), hachi (8), kyu ή ku (9), ju (10).

42

Ιαπωνικοί τακτικοί αριθμοί Ichi (Sho) Ni San Shi (Yo/Yon) Go Roku Shichi Hachi Ku Ju

1 2 3 4 5 6 7 8 9 l0

Ju Ichi Ju Ni Ju San Ju Shi (Ju Yon) Ju Go Ju Roku Ju Shichi (Ju Nana) Ju Hachi Ju Ku Niju

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Ιαπωνικά: hitotsu (1), futatsu (2), mittsu (3), yotsu (4), itsutsu (5), muttsu (6), nanatsu (7), yattsu (8), kokonotsu (9), to (10). Μεγάλα αντικειμένα: ippon (1), nihon (2), sambon (3), yonhon (4), gohon (5), roppon (6), nanahon (7), hichihon (8), kyuhon (9), jippon (10). Πρόσωπα: hitori (1), futari (2), sannin (3), yonnin (4), gonin (5), rokunin (6), shichinin (7), hachinin (8), kyunin (9), junin (10).

Η.

ΧΡΩΜΑΤΑ

AKA-Κόκκινο, AO-Μπλε, CHA-Καφέ, KI-Κίτρινο, KURO-Μαύρο, MIDORI-Πράσινο, MURASAKI-Πορφυρό, SHIRO-Άσπρο.

Ι. ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

Α.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

O-HAYOU GOZAI MASU

Καλημέρα

KONNICHIWA

Καλησπέρα

KONBAN WA

Καλό βράδυ

Β.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ

DOMO ARIGATOU

Ευχαριστώ

DOMO ARIGATOU GOZAI MASHITA

Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ

DOU ITASHI MASHITE

Απάντηση: ευχαρίστηση μου, παρακαλώ

ONEGAI SHIMASU

Σας καλωσορίζω να προπονηθούμε μαζί

Γ.

ΣΥΓΓΝΩΜΕΣ

SUMI MASEN ή GO-MEN NASAI

Συγγνώμη

HONTOUNI SUMI MASEN

Λυπάμαι πολύ

Δ.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ

HAI

Ναι

HAI, WAKARIMASU

Ναι καταλαβαίνω.

LIE

Όχι

LIE, WAKARIMASEN

Όχι δεν καταλαβαίνω.

KUDASAI

Παρακαλώ 43

MOSHI MOSHI

Γειά σου (χαιρετισμός στο τηλέφωνο ή στην

είσοδο σε δωμάτιο) NANJI DESU KA?

Τι ώρα είναι;

NIHONGO

Ιαπωνική γλώσσα

SAYONARA

Αντίο

TOIRE WA DOKO NI ARIMASU KA?

Πού είναι η τουαλέτα?

Κ.

ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΓΕΝΙΚΑ

Ago

Σαγόνι ή πηγούνι

Akiresu-Ken

Αχίλλειος τένοντας

Ashi

Πόδι

Ashi Ura

Πέλμα του ποδιού

Ashi Yubi

Δάκτυλα ποδιού

Ashizoko

Κατώτατο σημείο ποδιού. Χρησιμοποιείτε για σάρωμα του

ποδιού των αντιπάλων κατά τη διάρκεια του ashi barai. Do

Ο κορμός του σώματος

Dokko

Μαστοειδές οστό

Empi

Αγκώνας (επίσης αποκαλούμενος hiji)

Fukuto

Το έξω χαμηλότερο μέρος του μηρού

Fushi

Άρθρωση

Gai Wan

Εξωτερικός βραχίονας

Gan

Μάτι

(gansei)

Ganmen

Περιοχή κεφαλιού και προσώπου

Ha

Δόντι

Hada

Δέρμα

Haguki

Ούλο

Hai

Πνεύμονας

Haibu

Το πίσω μέρος του κορμού, που χρησιμοποιείται σαν περιοχή

στόχου στο καράτε. Haimen

Πίσω ή οπίσθια πλευρά

Haisoku

Ταρσός του ποδιού

Hai-Wan

Εσωτερικός βραχίονας

Hana

Μύτη

Hara

(tandan).

Η κοιλία

Hidari

Αριστερός (αριστερή πλευρά)

Hifu

Δέρμα

Hiji

(Empi)

Αγκώνας

44

Hijikansetsu

Άρθρωση αγκώνα

Hitai

Μέτωπο

Hitosashi

Άρθρωση δεικτών

Hiza

Γόνατο

Hizagashira

Επιγονατίδα

Hizakansetsu

Άρθρωση γόνατος

Jinzo

Νεφρό

Kafukubu

Κοιλία

Kahanshin

Χαμηλότερο μισό του σώματος

Kakato

Πτέρνα ποδιού

Kami

Μαλλιά.

Kami dori/tsukami είναι η αρπαγή μαλλιών, όπως στο kata

empi. Kansetsu Kanzo

Άρθρωση (kimo).

Συκώτι

Karada

Σώμα, διάπλαση

Kasumi (komikami)

Κρόταφος

Kata

Ώμος

Ke

Μαλλιά

Keibu

Περιοχή του λαιμoύ

Keichu

Αυχένας του λαιμού

Ketto

Αίμα

Kinniku

Μύες

Kinteki

Όρχεις

Koken

Άρθρωση του καρπού

Komekami

(kasumi)

Κρόταφος

Koshi

Το μπροστά μέρος του πέλματος, ή το ισχίο / μέση.

Kote (1)

Καρπός, μια άλλη μετάφραση για τον καρπό. Το Te είναι στο

τέλος και δηλώνει ότι αποτελεί το τελικό μέρος του χεριού. Ko σημαίνει τόξο. Kote (2)

Πίσω μέρος χεριού

Kote (3)

Αντιβραχίονας ή "εξωτερικός αντιβραχίονας"

Kubi

Λαιμός

Kuchi

Στόμα

Kyobu

Θωρακική περιοχή

Mata

Κορυφή του μηρού

Matsukaze

Η πλευρά του λαιμού

Me

Μάτι

Men

Πρόσωπο

45

Mikazuki

Το χαμηλότερο μέρος του σαγονιού.

Mimi

Αυτί ή αυτιά

Momo

Μηρός

Mune

Στήθος

Myaku

Σφυγμός

Myojo

Περιοχή περίπου δύο εκατοστά κάτω από τον ομφαλό.

Nai Wan

Εσωτερικός βραχίονας

Nodo

Λαιμός

Omote-Kote

Μπροστινό μέρος του αντιβραχίονα ή το εσωτερικό μέρος του

αντιβραχίονα. Oyayubi

Αντίχειρας ή μεγάλο δάκτυλο

Rokkotsu

Πλευρό

Sebone

Σπονδυλική στήλη

Senaka

Πλάτη

Seoi

Ώμος.

Στο Karate χρησιμοποιείται κυρίως ή λέξη 'kata'. Seoi nage -

ρίψη ώμου (τζούντο). Shin

Καρδιά

Shintai

Σώμα, μια άλλη έκφραση για το σώμα

Shinzo

Καρδιά

Shiri

Γλουτοί

Shita

Γλώσσα

Sho

Παλάμη χερού

Shofu

Πλευρά του λαιμού

Soda

Η περιοχή μεταξύ των ώμων

Sokko

Κορυφή του ποδιού

Sokutei

Πέλμα του ποδιού

Sokuto

Άκρη του ποδιού. Η περιοχή του πλαϊνού λακτίσματος του

ποδιού. Suigetsu

Ηλιακό-πλέγμα

Sune

Το καλάμι της κνήμης

Tai

Σώμα, όπως στο tai-sabaki tai = σώμα, sabaki = μετατόπιση ή

μετακίνηση. Taikaku

Διάπλαση

Tanden (hara)

Κέντρο βάρους

Te

Χέρι

Tendo

Kορυφή του κεφαλιού

Tento

Περιοχή μεταξύ της κορυφής του κεφαλιού και του μετώπου.

46

Tomoe

Στομάχι

Tsumasaki

Άκρες δακτύλων

Tsume

Νύχι χεριού ή ποδιού

Ude

Αντιβραχίονας πήχης

Udekansetsu

Άρθρωση χεριού

Ura-Kote

Πίσω μέρος αντιβραχίονα

Uto

Το σημείο στη βάση της μύτης μεταξύ των ματιών.

Wakibara

Πλευρά του θώρακα-στήθους

Wan

Βραχίονας

Yako

Το εσωτερικό του ανώτερου μηρού

Yobo

Πρόσωπο

Yubi

Δάχτυλο

Yubisaki

Άκρο δακτύλου

Zenshin

Ολόκληρο το σώμα

Zenwan

Αντιβραχίονας – πήχης

Zuno

Κεφάλι ή εγκέφαλος

2.7.

Η ΕΘΙΜΟΤΥΠΙΑ

SEIZA

Γονατίστε

SENSEI NI REI

Χαιρετισμός προς τον δάσκαλο

SHOMEN NI REI

"Yποκλινόμαστε στον ιδρυτή ή στους πρώτους στην ιεραρχία".

OTAIGAI NI REI

Χαιρετισμός προς όλους τους παρευρισκόμενους-συναθλητές

REI

Χαιρετισμός

* SEM-PANI-REI

Χαιρετισμός στον παλαιότερο μαθητή

Η προπόνηση στο Karate πραγματοποιείται κατά ιαπωνικό παραδοσιακό τρόπο και ο αθλητής του καράτε απαιτείται να τηρήσει ορισμένους κανόνες (Chapman, 2004).

Γενικοί κανόνες σχετικοί με την εθιμοτυπία. Τα παπούτσια αφήνονται πάντα έξω από το dojo. Η στολή του karate (gi) πρέπει πάντα να διατηρείται καθαρή και σιδερωμένη. Σε περίπτωση φθοράς πρέπει να επιδιορθώνεται ή να αντικαθίσταται άμεσα. Η στολή είναι λευκή χωρίς διακριτικά σήματα εκτός όσων επιτρέπει η Παγκόσμια Ομοσπονδία του καράτε. Πριν από την είσοδο στην αίθουσα ή κατά την απομάκρυνση είναι απαραίτητος ο χαιρετισμός. Αυτό είναι ένας τρόπος απονομής σεβασμού στην ίδια την τέχνη και τους συναθλητές. Είναι παρόμοιο με μια χειραψία ή έναν στρατιωτικό χαιρετισμό. Όταν οι εκπαιδευτές (ή ένας επισκεπτόμενος εκπαιδευτής) εισέρχονται στο dojo, οι μαθητές πρέπει να διακόπτουν και να υποκλίνονται.

47

Οι μαθητές με μακριά μαλλιά μπορούν να φορέσουν κάτι για να τα κρατήσουν δεμένα πίσω, των οποίων όμως το ύφος και το χρώμα δεν πρέπει να προκαλεί. Τα εξωτικά χτενίσματα ή τα χρώματα δεν αρμόζουν στο ύφος του αθλήματος. Γυαλιά, φακοί επαφής, ακουστικά, μπορούν να φοριούνται κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης. Μερικοί εκπαιδευτές δεν επιτρέπουν στους μαθητές να φορούν τα γυαλιά κατά τη διάρκεια των sparring, αλλά τα αθλητικά γυαλιά επιτρέπονται πάντα. Οποιοιδήποτε τραυματισμοί κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης πρέπει να αναφέρονται στον εκπαιδευτή στο τέλος της προπόνησης. Κατά τη διάρκεια μίας προπόνησης, εξετάσεων τεχνικής κατάρτισης, ή αγώνων, επιβάλλεται η σιωπηρή παρακολούθηση από πίσω χωρίς ομιλία, ενώ δεν επιτρέπεται το διάβασμα, η κατανάλωση τροφών και ποτών, καθώς και οι άσκοπες μετακινήσεις. Εάν κάποιος πρέπει να φύγει νωρίς λαμβάνει την άδεια εκ των προτέρων. Για αισθητικούς και λόγους ασφάλειας όλα τα κοσμήματα (συμπεριλαμβανομένων των ρολογιών, δαχτυλίδια, αλυσίδες και σκουλαρίκια) πρέπει να αφαιρεθούν πριν την είσοδο στο dojo. Για τους ίδιους λόγους, τα νύχια πρέπει να διατηρούνται κοντά.

Ο αρχικός χαιρετισμός. Ο ιαπωνικός πολιτισμός δίνει μεγάλη έμφαση στο σεβασμό του πρεσβυτέρου. Όταν το μάθημα αρχίζει όλοι οι μαθητές παρατάσσονται κατά σειρά αρχαιότητας από τα δεξιά προς τα αριστερά ο ένας δίπλα στον άλλο με μέτωπο μπροστά (shomen). Το κέντρο της παράταξης βρίσκεται ακριβώς πίσω από τον εκπαιδευτή και με πρόσωπο προς τη φωτογραφία του Funakoshi. Οι μαθητές πρέπει να είναι ώμο με ώμο. Μετά την παράταξη οι μαθητές γονατίζουν ταυτόχρονα (seiza). Μετά από μια συνοπτική περίοδο περισυλλογής (mokusu), για να απελευθερωθούν από τις σκέψεις, ο καθένας υποκλίνεται μπροστά (shomen ni rei) και έπειτα στον εκπαιδευτή (senseini rei). Οι μαθητές στη συνέχεια ανασηκώνονται ανά ένας με τη σειρά αρχαιότητας των από τα δεξιά προς τα αριστερά. Αυτή η διαδικασία εκτελείται γρήγορα όπως ένα κύμα που κυλά από το δεξιά στα αριστερά και στη συνέχεια αρχίζει η προπόνηση.

Κατά τη διάρκεια της προπόνησης. Κατά τη διάρκεια της προπόνησης, οι μαθητές δεν πρέπει να συζητούν μεταξύ τους ή υποβάλλουν ερωτήσεις στους εκπαιδευτές. Στον ιαπωνικό πολιτισμό εκτιμάται ότι κάποιος μαθαίνει από τη διορατικότητα που αναπτύσσεται μετά από πολύ εκπαίδευση, παρά από την αιτιολόγηση ή την εξήγηση, πράγμα το οποίο είναι πάρα πολύ αντίθετο από το πώς μαθαίνει κάποιος στο δυτικό πολιτισμό. Εάν κριθεί απαραίτητο να τακτοποιηθεί η στολή ή ζώνη οι μαθητές γυρίζουν την πλάτη τους για να τακτοποιηθούν. Κανονικά αυτό εκτελείται μόνο κατά τη διάρκεια μίας διακοπής της προπόνησης.

48

Θεωρείται αγένεια το χασμουρητό κατά τη διάρκεια της προπόνησης διότι υποδηλώνει την πλήξη. Η παρακολούθηση του ρολογιού θεωρείται αγένεια επίσης για τον ίδιο λόγο. Εάν καθυστερήσει κάποιος στην προσέλευση στέκεται στο πίσω μέρος της αίθουσας σε θέση seiza, πριν εισέλθει στο τμήμα. Εάν πρέπει να αποχωρήσει νωρίτερα, πριν από τη λήξη του προπόνησης (λόγω μιας άλλης υποχρέωσης, ασθένειας ή τραυματισμού), χρειάζεται απαραίτητα την άδεια του εκπαιδευτή.

Ο τελικός χαιρετισμός. Στο τέλος της προπόνησης οι μαθητές παρατάσσονται όπως στον αρχικό χαιρετισμό και παίρνουν τη θέση seiza. Ακολουθεί μία σύντομη περίοδος περισυλλογής (Mokuso). Κατόπιν οι μαθητές απαγγέλουν το dojo kuhn (μια υπόσχεση μετά την προπόνηση). Οι αρχές που καθορίζονται στο dojo kuhn διέπουν όλη την εκπαίδευση του karate-do και προορίζονται να ισχύουν μέσα και έξω από το dojo (Hershey, 1989). Dojo Kun HITOTSU! JINKAKU KANSEI NI TSUTOMURO KOTO! HITOTSU! MAKOTO NO MICHI O MAMORU KOTO! HITOTSU! DORYOKU NO SEISHIN O YASHINAU KOTO! HITOTSU! REIGI O OMONZURU KOTO! HITOTSU! KEKKI NO YU O IMASHIMURU KOTO! Απαγγέλλεται από όλους εθιμοτυπικά στο τέλος μιας προπόνησης. Η γλώσσα είναι αρχαΐζοντα Ιαπωνικά τα οποία σε γενικές γραμμές έχουν μεταφραστεί στην αγγλική και την ελληνική όπως παρακάτω: 1. 2. 3. 4. 5.

Seek perfection of character. Be faithful. Endeavour. Respect others. Refrain from violent behaviour

Dojo Kun Βελτίωσε τον χαρακτήρα σου. Υπερασπίσου την αλήθεια (αξιοπιστία/συνέπεια). Προσπάθεια. Σεβάσου τους άλλους. Απέφευγε τη βίαιη Συμπεριφορά (Όχι βία).

Με ελάχιστες λέξεις το προηγούμενο θα μπορούσε να αποδοθεί ως εξής : (Χαρακτήρας), (Αλήθεια), (Προσπάθεια), (Ευγένεια/σεβασμός), (Όχι βία). Στη συνέχεια ακολουθεί και πάλι ο χαιρετισμός με υπόκλιση μπροστά (shomen) αρχικά και μετά στον εκπαιδευτή. Κατόπιν οι μαθητές από την ίδια θέση στρέφονται προς τα δεξιά για να έχουν οπτική επαφή και χαιρετιόνται μεταξύ τους (otaigai ni rei - Χαιρετισμός προς όλους τους παρευρισκόμενους-συναθλητές) Ο εκπαιδευτής ανασηκώνεται πρώτος και μετά οι μαθητές, από τα δεξιά στο αριστερά, κατά σειρά αρχαιότητας. Είναι ευγενικό, αλλά όχι υποχρεωτικό μια τελευταία υπόκλιση – χαιρετισμός μπροστά πριν το τμήμα διαλυθεί.

49

2.8.

ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ Η ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΙΤΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ

SHOBUHAJIME ATOSHIBARAKU

Έναρξη αγώνα

Μετά την ανακοίνωση του, ο διαιτητής κάνει ένα βήμα προς τα πίσω. Δίνεται ηχητικό σήμα από τον Χρονομέτρη 10 δευτερόλεπτα πριν από την οριστική λήξη του αγώνα και ο διαιτητής φωνάζει ATOSHI-BARAKU Διακοπή ή λήξη του αγώνα. Κοφτή κίνηση του διαιτητή από πάνω προς τα κάτω.

YAME

Παύση

MOTO-NOICHI

Αρχική θέση

Αγωνιζόμενο» και διαιτητής επιστρέφουν στην αρχική τους θέση.

TSUZUKETE

Συνεχίστε

Συνέχιση του αγώνα μετά από μη εγκεκριμένη παύση.

TSUZUKETEHAJIME

Συνεχίστε τον αγώνα, 0 διαιτητής στέκεται στη γραμμή του και κάνει βήμα προς ξεκινήστε. τα πίσω σε Zenutsu dachi. Μόλις πει Tsuzukete τεντώνει τα χέρια του με τις παλάμες στραμμένες προς τους αγωνιζόμενους. Όταν πει Ηajime, στρέφει γρήγορα τις παλάμες του την μία προς την άλλη και ταυτόχρονα επιστρέφει σε όρθια θέση^ Κάλεσμα κριτή 0 διαιτητής καλεί τους κριτές είτε στο τέλος του αγώνα/ματς είτε για να ζητήσει Shikkaku.

Έναρξη παράτασης

SHUGO HANTEI

Κρίση

HIKIWAKE

Ισοπαλία

TORIMASEN

Μη αποδεκτή τεχνική

AIUCHI

Ταυτόχρονες τεχνικές Δε δίνεται πόντος σε κανέναν αντίπαλο. 0 διαιτητής ενώνει που σκοράρουν τις γροθιές μπροστά στο στήθος.

του AKA (AO) NO Νίκη (μπλε) KACHI

0 διαιτητής σφυρίζει για να ζητήσει την απόφαση των κριτών. Αυτοί σηκώνουν τις σημαίες τους ενώ ο διαιτητής ταυτόχρονα σηκώνει το χέρι του για να δείξει την προσωπική του άποψη. Σε περίπτωση ισοπαλίας με Hantei, ο διαιτητής σταυρώνει τα χέρια του και μετα τα τεντώνει με τις παλάμες στραμμένες προς τα έξω. 0 διαιτητής σταυρώνει τα χέρια του και κάνει κίνηση διακοπής με τις παλάμες στραμμένες προς τα κάτω.

κόκκινου 0 διαιτητής σηκώνει πλάγια το χέρι του πάνω προς την πλευρά του νικητή.

(AO) 3 πόντους για κόκκινο (μπλε)

τον 0 διαιτητής σηκώνει το χέρι του σε γωνία 45ο προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε.

ΑΚΑ (AO) 2 πόντους για κόκκινο (μπλε) WAZA-ARI

τον 0 διαιτητής σηκώνει μέχρι τον ώμο προς την πλευρά που σκόραρε.

AKA ΙΡΡΟΝ

ΑΚΑ YUKO

(AO) 1 πόντος για τον κόκκινο 0 διαιτητής απλώνει το χέρι κάτω σε γωνία 45ο, προς την (μπλε) πλευρά του αθλητή που σκόραρε.

CHUKOKU

Προειδοποίηση πρώτη για σφάλμα από την κατηγορία 1 ή 2 (δεν δίνεται πόντος).

Για σφάλματα από την κατηγορία '1, ο διαιτητής στρέφεται προς τον υπαίτιο, σταυρώνει τα χέρια του στο ύψος του στήθους. Για σφάλματα από την κατηγορία 2, ο διαιτητής στρέφει το δείκτη του (χέρι λυγισμένο) προς το πρόσωπο του υπαίτιου.

KEIKOKU

Προειδοποίηση δεύτερη 0 διαιτητής ανακοινώνει σφάλμα από την κατηγορία 1 ή 2, (δεν δίνεται πόντος) μετά στρέφει το δείκτη του 45ο κάτω προς την πλευρά του υπαίτιου.

HANSOKUCHUI

Προειδοποίηση για 0 διαιτητής ανακοινώνει σφάλμα από την κατηγορία 1 ή 2, αποκλεισμό. μετά στρέφει το δείκτη του οριζόντια προς τον υπαίτιο. (δεν δίνεται πόντος)

50

HANSOKU

Αποκλεισμός από τον Ο διαιτητής ανακοινώνει σφάλμα από την 1 ή 2 κατηγορία, αγώνα μετά στρέφει το δείκτη πάνω σε γωνία 45ο προς την πλευρά του υπαίτιου και ανακοινώνει τη νίκη του αντιπάλου.

SHIKKAKU

Αποκλεισμό από τους 0 διαιτητής στρέφει το δείκτη πάνω σε γωνία 45ο προς την αγώνες, Απομάκρυνση πλευρά του υπαίτιου, οπισθοχωρεί, λέει Aka (AO) Shikkaku από τον αγωνιστικό και ανακοίνωνει τη νίκη του αντιπάλου. χώρο

JOGAI

Έξοδος από αγωνιστικό χώρο

ΚΙΚΕΝ

Εγκατάλειψη

0 διαιτητής στρέφει το δείκτη κάτω σε γωνία 45ο προς την αρχική θέση του αγωνιζομένου.

ΜUΒΟΒΙ

Έλλειψη αυτοπροστασίας

0 διαιτητής αγγίζει το πρόσωπο του, στρέφει το χέρι του μπροστά και μετά πίσω για να ανακοινώσει στους κριτές ότι ο αγωνιζόμενος αδιαφορεί για την προσωπική του ασφάλεια.!

τον 0 διαιτητής στρέφει το δείκτη του προς την πλευρά του παίχτη που βγήκε από τον αγωνιστικό χώρο.

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ 1. Ο αγωνιστικός χώρος πρέπει να είναι επίπεδος και ομαλός 2. Ο αγωνιστικός χώρος πρέπει να είναι ένα τετράγωνο στρωμένο με tatami, με πλευρές 8 μέτρων (μετρημένος από την εξωτερική πλευρά) συν δύο μέτρα ζώνη ασφαλείας, από κάθε πλευρά. Η ζώνη ασφαλείας δεν πρέπει να παρουσιάζει καμιά ανωμαλία. Η περιοχή μπορεί να είναι υπερυψωμένη μέχρι και ένα μέτρο από την επιφάνεια του εδάφους Η κάθε πλευρά της υπερυψωμένης επιφάνειας πρέπει να έχει μήκος τουλάχιστον 12 μέτρα, έτσι ώστε να περικλείει τον αγωνιστικό χώρο καθώς και την περιοχή ασφαλείας 3. Μία γραμμή μήκους 0,5 μέτρου πρέπει να χαραχθεί σε απόσταση 2 μέτρων από το κέντρο του αγωνιστικού χώρου, όπου θα στέκεται ο διαιτητής. 4. Δύο παράλληλες γραμμές μήκους 1 μέτρου, κάθετες στη γραμμή του διαιτητή, πρέπει να χαραχθούν σε απόσταση 1,5 μέτρου από το κέντρο του αγωνιστικού χώρου. όπου θα στέκονται οι αγωνιζόμενοι. 5. Οι κριτές κάθονται στην περιοχή ασφαλείας. Υπάρχει ένας κεντρικός διαιτητής και τέσσερεις που κάθονται στις τέσσερεις γωνίες του tatami. Κάθε ένας είναι εξοπλισμένος με μία κόκκινη και μία μπλε σημαία.

ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΙ 1. Οι αγωνιζόμενοι πρέπει να φορούν λευκό karate-gi. χωρίς, ριγέ, ή διακριτικά σήματα. Μόνο το έμβλημα ή η σημαία της χώρα, επιτρέπεται στη θέση του αριστερού στήθους, εφόσον το συνολικό μέγεθός του δεν ξεπερνά τα 10 εκατοστά. Επιτρέπεται μόνο το σήμα ένδειξη, του κατασκευαστή πάνω στο karate-gi. Επιπλέον. στην πλάτη του αγωνιζόμενου μπορεί να υπάρχει ένα διακριτικό νούμερο που δίνεται από την Οργανωτική Επιτροπή. Ο ένας αγωνιζόμενος,

51

πρέπει να φορά κόκκινη ζώνη ενώ ο άλλος μπλε. Οι ζώνες αυτές πρέπει να είναι φάρδους, 5 cm περίπου και όταν είναι δεμένες το μήκος της κάθε άκρης του, να ξεπερνά τα 15 cm. - Το σακάκι όταν είναι δεμένο πρέπει να καλύπτει τους γοφούς, αλλά όχι πάνω από τα 3/4 του μηρού. Οι γυναίκες αθλήτριες πρέπει να φορούν κάτω από το karate-gi ένα απλό λευκό μπλουζάκι. - Το μέγιστο μήκος των μανικιών δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τον καρπό και να μην είναι κοντύτερο από τον μέσο του πήχεως. Επίσης, δεν επιτρέπεται να είναι διπλωμένα προς τα πάνω. - Το παντελόνι πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον τα 2/3 της κνήμης και να μην φθάνει κάτω από τον αστράγαλο. Τα μπατζάκια δεν επιτρέπεται να είναι διπλωμένα προς τα πάνω. - Τα προστατευτικά γάντια που υποδεικνύει η Παγκόσμια Ομοσπονδία Καράτε είναι υποχρεωτικά: ο ένας αγωνιζόμενος φορά κόκκινα γάντια και ο άλλος μπλε. - Οι προστατευτικές μασέλες είναι υποχρεωτικές. - Τα λεπτά προστατευτικά κνήμης επιτρέπονται. Τα προστατευτικά κνήμης/ταρσού είναι υποχρεωτικά. - Σε όλες τις ηλικίες είναι υποχρεωτική η χρήση θώρακα. Επίσης στους παίδες/κορασίδες και στους εφήβους/ες είναι υποχρεωτική η προστατευτική κάσκα. * Ο αθλητής φορά μα απλή ζώνη, κόκκινη για τον ΑΚΑ και μπλε για τον ΑO. Ζώνες ενδεικτικές του βαθμού δεν επιτρέπονται κατά τη διάρκεια του αγώνα.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΓΩΝΩΝ KUΜIΤΕ Μία διοργάνωση karate μπορεί να περιλαμβάνει αγώνες kumite ή kata ή και τα δύο ταυτόχρονα. Το μέρος του kumite μπορεί να είναι χωρισμένο σε ατομικούς και σε ομαδικούς αγώνες. Οι ατομικοί αγώνες μπορεί στη συνέχεια να χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με την ηλικία και τα κιλά. Οι κατηγορίες κιλών χωρίζονται σε διάφορα “ματς”. Ο όρος “ματς” χρησιμοποιείται και για την περιγραφή των ατομικών αγώνων που πραγματοποιούνται στη διάρκεια του ομαδικού kumite. Στους ομαδικούς αγώνες οι ανδρικές ομάδες αποτελούνται από 7 μέλη από τα οποία τα 5 συμμετέχουν σε κάθε γύρο, νικήτρια ανακηρύσσεται η ομάδα με τις τρείς νίκες. Οι γυναικείες ομάδες αποτελούνται από 4 μέλη από τα οποία τα 3 συμμετέχουν σε κάθε γύρο, νικήτρια ανακηρύσσεται η ομάδα με τις δύο νίκες. «Γύρος» είναι ένα εξελικτικό στάδιο σε μια διοργάνωση το οποίος οδηγεί στην τελική ανάδειξη των φιναλίστ. Σε μια διοργάνωση kumite σε ένα γύρο αποκλείεται το 50% των αθλητών, συμπεριλαμβανομένων και των αθλητών χωρίς αντίπαλο (bays). Κατά αυτή την έννοια, ο κάθε γύρος αποτελεί ένα στάδιο, είτε πρόκειται για προκριματικούς είτε πρόκειται για ρεπεσάζ. Για κάθε αγώνα το σώμα διαιτησίας αποτελείται από ένα Διαιτητή (shushin), τέσσερεις κριτές (Fukushin) και ένα Σημειωτή (Kansa).

52

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΩΝ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΑ ΕΦΗΒΩΝ – ΝΕΑΝΙΔΩΝ (+14-15 ΕΤΩΝ), ΝΕΩΝ ΑΝΔΡΩΝ- ΓΥΝΑΙΚΩΝ (+1617ΕΤΩΝ) ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 21 ΕΤΩΝ

ΕΝΗΛΙΚΩΝ

(CADET, JUNIOR, UNDER 21)

Κάτω των 21 ετών

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΑ

(SENIOR)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Εφήβων – νεανίδων (+14-

Νέων ανδρών- γυναικών

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Ατομικό Kata

15 ετών)

(+16-17ετών)

(Ηλικία +16)

Ατομικό Kata

Ατομικό Kata

Ανδρών/Γυναικών

(Ηλικία 14/15)

(Ηλικία 16/17)

Ατομικό Kumite Ανδρών

Ανδρών/Γυναικών

Ανδρών/Γυναικών

(Ηλικία +18)

ΑτομικόKumiteΑνδρών

ΑτομικόKumiteΑνδρών

ΑτομικόKumiteΑνδρών

- 60 Kg.

(Ηλικία 18,19,20)

(Ηλικία 14/15)

(Ηλικία 16/17)

- 67 Kg.

- 55 Kg.

- 75 Kg.

- 61 Kg.

- 84 Kg.

- 68 Kg.

+ 84 Kg.

- 76 Kg.

Ατομικό Kumite

+ 76 Kg.

Γυναικών

- 52 Kg. - 68 Kg.

- 57 Kg.

- 78 Kg.

- 63 Kg.

+78 Kg.

- 70 Kg. +70 Kg.

(Ηλικία +18)

ΑτομικόKumiteΓυναικών

ΑτομικόKumiteΓυναικών

ΑτομικόKumiteΓυναικών

- 50 Kg.

(Ηλικία 18,19,20)

(Ηλικία 14/15)

(Ηλικία 16/17)

- 55 Kg.

-53 Kg.

-47 Kg.

-48 Kg.

- 61 Kg.

-60 Kg.

-54 Kg.

-53 Kg.

- 68 Kg.

+60 Kg.

+54 Kg.

-59 Kg.

+ 68 Kg.

+59 Kg.

Ομαδικό Kata

Ομαδικό Kata

(Ηλικία +16)

(Ηλικία 14/17)

Ανδρών/Γυναικών

Ανδρών/Γυναικών 6

10

13

16

Κατηγορίες συνολικά

Κατηγορίες συνολικά

Κατηγορίες συνολικά

Κατηγορίες συνολικά

Στα Πανελλήνια πρωταθλήματα διεξάγονται και οι παρακάτω κατηγορίες kumite και kata: Kumite παίδων 13 ετών - 47 - 52 - 57 - 63 + 63

Kumite κορασίδων 13 ετών - 45 - 50 + 50

53

Kata παίδων/κορασίδων 8,9,10,11,12,13 ετών

Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ 1.Η διάρκεια του αγώνα καθορίζεται σε 3 λεπτά για το kumite ανδρών ατομικό και ομαδικό και σε τέσσερα λεπτά στους ατομικούς αγώνες για τα μετάλλια. Η διάρκεια των αγώνων των γυναικών καθορίζεται 2 λεπτά και σε τρία λεπτά στους ατομικούς αγώνες για τα μετάλλια. Η διάρκεια των αγώνων και εφήβων – νεανίδων (+14-15 ετών), νέων ανδρώνγυναικών (+16-17ετών) είναι 2 λεπτά. Η

διάρκεια των αγώνων των αγώνων παίδων -

κορασίδων (+7-13ετών) είναι 1 λεπτό. 2. Η χρονομέτρηση του ματς ξεκινά όταν ο διαιτητής δίνει το σήμα έναρξης και διακόπτεται κάθε φορά που αυτός φωνάζει “YAME". 3. Ο χρονομέτρης δίνει σαφή ακουστικά σήματα με καμπανάκι, βομβητή ή κουδούνι για να υποδείξει «10 δευτερόλεπτα ως τη λήξη» ή «τέλος χρόνου», ο διαιτητής φωνάζει ATOSHIBARAKU. Η ένδειξη «τέλος χρόνου» δείχνει τη λήξη του αγώνα.

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ Τα αποτελέσματα είναι τα ακόλουθα: Α) IPPON=3 πόντοι,

Β) WAZA-ARI =2 πόντοι,

Γ) YUKO =1 πόντος

Μία τεχνική θεωρείται αποτελεσματική όταν τηρεί τα ακόλουθα κριτήρια: Α) Καλή παρουσίαση.

Δ) Zanshin

Β) Αθλητική συμπεριφορά

Ε) Σωστός χρονισμός

Γ) Δυναμική (ρωμαλέα) εφαρμογή

ΣΤ) Σωστή απόσταση

IPPON δίνεται για: α) λάκτισμα Jodan (πρόσωπο, κεφάλι, αυχένας), β) οποιαδήποτε έγκυρη τεχνική που σκοράρει στον αντίπαλο που βρίσκεται στο έδαφος μετά από ρίψη ή σάρωμα των ποδιών του ή από δική του απώλεια της ισορροπίας. IPPON ΣΗΜΑ (3 πόντοι) Ο διαιτητής σηκώνει το χέρι του σε γωνία 45° προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε

WAZA-ARI δίνεται για: Α) λάκτισμα chudan (κοιλιά, θώρακας, πλάτη, πλευρά) WAZA-ARI ΣΗΜΑ (2 πόντοι) Ο διαιτητής απλώνει το χέρι του στο ύψος του ώμου προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε.

54

YUKO δίνεται για: Α) chudan ή jodan tsuki στα 7 προκαθορισμένα σημεία βαθμολόγησης.

Β) uchi (άλλα επιτρεπόμενα κτυπήματα πλην γροθιάς) στα 7 προκαθορισμένα σημεία βαθμολόγησης.

YUKO ΣΗΜΑ (1 πόντος) Ο διαιτητής απλώνει το χέρι κάτω σε γωνία 45°, προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε. Τα χτυπήματα περιορίζονται στα εξής σημεία:

Α) Κεφάλι Β) Πρόσωπο Γ) Αυχένας Δ) Κοιλιά

Ε) Θώρακας ΣΤ) Πλάτη Ζ) Πλευρά

ΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΡΙΤΩΝ ΜΕ ΣΗΜΑΙΕΣ YUKO

WAZA-ARI

IPPON

Θεωρείται έγκυρη μία αποτελεσματική τεχνική όταν εκτελείται με το σήμα της λήξης του αγώνα. Επίθεση, έστω και επιτυχής, η οποία γίνεται μετά το σήμα διακοπής ή λήξης του αγώνα, δεν υπολογίζεται και μάλιστα μπορεί να επιφέρει και τιμωρία του παραβάτη. Αποτελεσματικές τεχνικές που πραγματοποιούνται ταυτόχρονα και από τους δύο αγωνιζόμενους (AIUCHI) δε σκοράρουν. *Εάν ένας αθλητής γλιστρήσει πέσει και χάσει την ισορροπία του σαν αποτέλεσμα δικής του ενέργειας και ο αντίπαλος σκοράρει το σκορ θα δοθεί κανονικά όπως θα συνέβαινε όταν ο αθλητής ήταν όρθιος Καμία επαφή στο κεφάλι - Jodan με τεχνικές χεριών (συμπεριλαμβανομένου και προσώπου) για τους εφήβους – νεανίδες (+14-15 ετών) και τους νέους άνδρες- γυναίκες (+1617ετών) και μόνο μιας ελαφριά επαφή (επιδερμική) επιτρέπεται για τις τεχνικές λακτίσματος Jodan. Η απόσταση καθορίζεται μέχρι 10cm από το πρόσωπο, το κεφάλι ή το λαιμό, (5cm για τους πάνω από 18 έτη). Η απόσταση του κτυπήματος σχετίζεται επίσης με το κατά πόσο το χτύπημα βρίσκεται κοντά ή όχι στο στόχο. Μια γροθιά ή ένα λάκτισμα που φτάνει σε απόσταση μεταξύ

55

επιδερμικής επαφής και 2-3 εκατοστών από το πρόσωπο. θεωρείται ότι έχει σωστή απόσταση. Ωστόσο, τα χτυπήματα Jodan που καταλήγουν σε μία λογική απόσταση από το στόχο, ενώ ο αντίπαλος δεν κάνει καμιά προσπάθεια μπλοκ ή αποφυγής, σκοράρουν, αρκεί να υπακούουν και στα υπόλοιπα κριτήρια.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗ Το αποτέλεσμα ενός αγώνα υπολογίζεται είτε όταν ένας αθλητής πετύχει καθαρή νίκη με διαφορά 8 πόντων από τον αντίπαλό του, είτε όταν προηγείται κατά τη λήξη του αγώνα, είτε κατόπιν απόφασης Hantei σε περίπτωση ισοπαλίας, είτε κατόπιν απόφασης ΚΙΚΕΝ, HANSOKU ή SHIKΚAKU που επιβάλλεται ως ποινή. 1. Όταν στο τέλος του αγώνα. οι δύο αγωνιζόμενοι είναι ισοπαλία. ο Διαιτητής ανακοινώνει την ισοπαλία (HIKIWAKE). Εφόσον υπάρχει ισοπαλία στην κανονική διάρκεια του αγώνα η απόφαση θα βγει με την τελική ψήφο του Διαιτητή και των τεσσάρων Κριτών (ΗΑΝΤΕΙ). Η απόφαση υπέρ του ενός ή του άλλου αθλητή από την πλευρά των διαιτητών είναι υποχρεωτική και λαμβάνεται με βάση τα ακόλουθα: Α) τη συμπεριφορά, το αγωνιστικό πνεύμα και τη δύναμη που επέδειξαν οι αγωνιζόμενοι. Β) τη σπουδαιότητα των τεχνικών και την τακτική που ακολουθήθηκε. Γ) ποιος από τους αγωνιζόμενους υπερείχε στο μεγαλύτερο μέρος των συμπλοκών

ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Η απαγορευμένη συμπεριφορά χωρίζεται σε δύο κατηγορίες την κατηγορία 1 και την κατηγορία 2: ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1 1. Τεχνικές με υπερβολική επαφή αναλόγως της περιοχής του στόχου και τεχνικές με επαφή στο λαιμό 2. Επιθέσεις στη βουβωνική χώρα, στα χέρια ή στα πόδια και στους συνδέσμους με λάκτισμα. 3. Επιθέσεις στο πρόσωπο με τεχνικές ανοιχτού χεριού. 4. Επικίνδυνες ή απαγορευμένες τεχνικές ρίψεων. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2 1. Προσποίηση τραυματισμού ή μεγαλοποίηση τραυματισμού. 2. Επαναλαμβανόμενες έξοδοι από τον αγωνιστικό χώρο (JOGAI). 3. Οποιαδήποτε επικίνδυνη συμπεριφορά ή ενέργεια από την πλευρά ενός αγωνιζόμενου για τον ίδιο του τον εαυτό, δηλαδή μειωμένη αυτοπροστασία η οποία μπορεί να προκαλέσει τον τραυματισμό του από τον αντίπαλό του (MUBOBI). 4. Αποφυγή της συμπλοκής ώστε να μη δοθεί η ευκαιρία στον αντίπαλο να σκοράρει.

56

5. Αγκάλιασμα, πάλη, σπρώξιμο ή άρπαγμα χωρίς προσπάθεια ρίψης ή άλλης τεχνικής. 6. τεχνικές οι οποίες εκ φύσεως δε γίνονται με κοντρόλ ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια του αντιπάλου και επικίνδυνες επιθέσεις χωρίς κοντρόλ. 7. Επιθέσεις με το κεφάλι, τα γόνατα και τους αγκώνες. 8. Ομιλία με τον αντίπαλο, μη τήρηση των εντολών των διαιτητών, οποιαδήποτε απρεπής συμπεριφορά προς τους διαιτητές και γενικά κάθε μη ενδεδειγμένη συμπεριφορά. Προειδοποίηση: (CHUKOKU)

Προειδοποίηση γίνεται για μικρές παραβάσεις ή την πρώτη φορά που συμβαίνει μια μικρή παράβαση.

Προειδοποίηση δεύτερη-Keikoku δίνεται για μια μικρή παράβαση για την οποία έχει ήδη γίνει προειδοποίηση και για παραβάσεις όχι αρκετά σοβαρές ώστε να δοθεί HANSOKU-CHUI. Προειδοποίηση τρίτη HANSOKU-CHUI δίνεται συνήθως για παραβάσεις οι οποίες HANSOKU-CHUI έχουν ήδη χρεωθεί με ΚΕIΚΟΚU ή για παραβάσεις πιο σοβαρές οι οποίες όμως δεν μπορούν να τιμωρηθούν με HANSOKU. Δίνεται για πολύ σοβαρή παράβαση ή όταν ένα HANSOKU-CHUI έχει ήδη δοθεί Αποκλεισμός: ισοδυναμεί με αποκλεισμό του αγωνιζόμενου. Σε ομαδικούς αγώνες το σκορ του HANSOKU προσβεβλημένου αθλητή γίνεται 8 πόντοι ενώ το σκορ του αντιπάλου μηδενίζεται. Είναι ο αποκλεισμός από το τουρνουά, από τη διοργάνωση ή από τον αγώνα. Προκειμένου να διαπιστωθεί η Εμβέλεια του SHIKΚAKU, ζητείται η συμβουλή της Επιτροπής Διαιτησίας. SHIKΚAKU δίνεται όταν κάποιος αγωνιζόμενος προσβάλει SHIKKAKU με την πράξη του το γόητρο και την τιμή του Karate-Do, όταν δε λαμβάνει υπόψη του τις διαταγές του διαιτητή ή όταν παραβιάζει τους κανονισμούς και το πνεύμα του τουρνουά. Στους ομαδικούς αγώνες. το σκορ του προσβεβλημένου αθλητή γίνεται 8 πόντοι ενώ το σκορ του αντιπάλου μηδενίζεται ΚΕlΚΟΚU

ΚΕlΚΟΚU Προειδοποίηση Ο διαιτητής ανακοινώνει σφάλμα από την κατηγορία 1 ή 2, μετά στρέφει το δείκτη κάτω σε γωνία 45ο προς τον υπαίτιο

HANSOKU-CHUI Ο διαιτητής ανακοινώνει σφάλμα από την κατηγορία 1 ή 2, μετά κρατά το δείκτη οριζόντια στραμμένο προς τον υπαίτιο.

57

HANSOKU "Αποκλεισμός" Ο διαιτητής ανακοινώνει σφάλμα από την κατηγορία 1 ή 2, μετά στρέφει το δείκτη πάνω σε γωνία 45° προς τον υπαίτιο και κηρύσσει τον αντίπαλο νικητή.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΓΩΝΩΝ ΚΑΤΑ Οι αγώνες kata περιλαμβάνουν ατομικά και ομαδικά αγωνίσματα. Τα ομαδικά αγωνίσματα διεξάγονται ανάμεσα σε ομάδες τριών ατόμων. Κάθε ομάδα αποτελείται αποκλειστικά από άνδρες ή αποκλειστικά από γυναίκες. Τα ατομικά αγωνίσματα συνίστανται σε ατομικές εμφανίσεις σε ξεχωριστές κατηγορίες ανδρών και γυναικών.  Χρησιμοποιείται το σύστημα αποκλεισμού με «repechage».

 Κάθε παραδοσιακό kata του καράτε μπορεί να εκτελεστεί με την εξαίρεση των kata με όπλα (Kobudo).  Παραλλαγές όπως διδάσκεται το kata στη σχολή του διαγωνιζόμενου του Καράτε επιτρέπονται.  Ο πίνακας αποτελεσμάτων θα πρέπει να ενημερώνεται για την επιλογή του Kata πριν από κάθε γύρο.

 Οι αγωνιζόμενοι πρέπει να εκτελούν διαφορετικό kata σε κάθε γύρο. Το kata μπορεί να αποδοθεί μόνο μία φορά.

Στους ομαδικούς αγώνες για τα μετάλλια, οι ομάδες εκτελούν το επιλεγόμενο Kata τους με το συνηθισμένο τρόπο. Στη συνέχεια εκτελείται μια επίδειξη της ανάλυσης του Kata (Bunkai). Ο συνολικός χρόνος για kata & Bunkai σε μορφή επίδειξης είναι έξι λεπτά. Ο επίσημος χρονομέτρης θα αρχίσει το ρολόι της αντίστροφης μέτρησης, καθώς τα μέλη της ομάδας εκτελούν τον αρχικό χαιρετισμό του kata την στιγμή που εισέρχονται στο τατάμι και θα σταματήσει το ρολόι στον τελικό χαιρετισμό μετά την εκτέλεση του Bunkai. Η ομάδα που δεν εκτελεί τον τελικό χαιρετισμό μέσα στον προβλεπόμενο χρόνο της εκτέλεσης ή που υπερβαίνει τα έξι λεπτά αποκλείεται.

Απαιτούμενα Kata 7 6 5 4 3 2

Αθλητές ή Ομάδες

65-128 33-64 17-32 9-16 5-8 4

58

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ Το kata πρέπει να εκτελείται με ικανότητα και να επιδεικνύει καλή κατανόηση των παραδοσιακών αρχών που το διέπουν. Για την εξασφάλιση της ορθότητας μιας εκτέλεσης, τόσο σε ατομικούς όσο και σε ομαδικούς αγώνες, οι κριτές λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω: α. Μια ρεαλιστική επίδειξη της σημασίας του kata. β. Κατανόηση των τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν (BUNΚAI) γ. Καλός χρονισμός, ρυθμός, ταχύτητα, ισορροπία και εστίαση της δύναμης (ΚΙΜΕ). δ. Κατάλληλη και σωστή χρήση της αναπνοής ως βοήθεια στο ΚΙΜΕ. ε. Εστίαση της προσοχής (CHAKUGAN) και αυτοσυγκέντρωση. στ. Σωστές θέσεις (DACHI), κατάλληλη πίεση στις κνήμες, πατούσες που ακουμπούν εντελώς στο έδαφος. ζ. Σωστή ένταση στην κοιλιακή χώρα (ΗΑRΑ) χωρίς να ανεβοκατεβαίνουν οι γοφοί κατά τη μετακίνηση. η Σωστή παρουσίαση (ΚΙΗΟΝ) του συστήματος που χρησιμοποιείται θ. Η ικανότητα εκτέλεση, του kata αξιολογείται επίσης και με βάση άλλα σημεία όπως η δυσκολία του κάθε kata. ι. Σε ομαδικούς αγώνες, ένας επιπλέον παράγοντας είναι ο συγχρονισμός χωρίς εξωτερική βοήθεια.

ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΑΓΩΝΩΝ Στην έναρξη κάθε προκριματικού και όταν καθοριστούν τα ονόματα των δύο αγωνιζομένων, ο ένας φορά την κόκκινη ζώνη (ΑΚΑ), ο άλλος την μπλε (ΑΟ) και στέκονται περιμετρικά του αγωνιστικού χώρου, απέναντι από τον επικεφαλής κριτή. Μετά το χαιρετισμό προς τους διαιτητές, ο ΑΟ απομακρύνεται από τον αγωνιστικό χώρο. Στη συνέχεια, ο ΑΚΑ κατευθύνεται στο σημείο έναρξης και αφού εκφωνηθεί το όνομα του kata που πρόκειται να εκτελεστεί, ξεκινά. Μετά την ολοκλήρωση του kata, ο ΑΚΑ απομακρύνεται από το χώρο και τη θέση του παίρνει ο ΑΟ Μετά την ολοκλήρωση του kata και από τον ΑΟ, και οι δύο επιστρέφουν στη γραμμή περιμετρικά του αγωνιστικού χώρου και περιμένουν την απόφαση της διαιτησίας.

59

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

Chapman, K. (2004). Ossu! Sporting masculinities in a Japanese karate dōjō. Japan Forum 16(2), 315-335. Farkas, E., & Corcoran, J. (1983). The Overlook Martial Arts Dictionary. New Υork: Overlook Press. Frederic, L. (Ι99Ι). Α Dictionary of the Martial Arts. Boston: Charles Tuttle Co.

Hershey, L. (1989). Narrative and the Creation of Place: Narrative elements and cultural identity in shotokan ritual. Anthropology and Humanism Quarterly, 14(3), 97-102. Okazaki, T., & Stricevic, M. (1984). The Text Book of Modern Karate. Tokyo: Kodasha International LTD. WKF (Παγκόσμια ομοσπονδία Καράτε) (2013). Κανονισμοί αγώνων kata & kumite. Retrieved

from: http://www.wkf.net/index.php/organization/rules-and-regulations.html

http://www.karatedojo.com/terms/terms.html http://www.theshotokanway.com/karateterminology.html ΕΛΛΗΝΙΚΗ Νακαγιάμα, Μ.(1979). Το καλύτερο Καράτε. Συνοπτική παρουσίαση, (μετάφραση). Αθήνα: ΕΣΠΙ. Νακαγιάμα, Μ.(1982), Θεμελειώδεις Αρχές, (μετάφραση). Αθήνα: ΕΣΠΙ. Νακαγιάμα, Μ.(1983). Το καλύτερο Καράτε, Κούμιτε 1, (μετάφραση). Αθήνα: ΕΣΠΙ. Νακαγιάμα, Μ.(1983). Το καλύτερο Καράτε, Κούμιτε 2, (μετάφραση). Αθήνα: ΕΣΠΙ.

60

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. Η ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΤΟ SHOTOKAN ΚΑΡΑΤΕ - ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΕ - (KIHON). Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στο τι περιλαμβάνει η προπόνηση στο καράτε και αναλύονται μερικά από τα βασικά τεχνικά στοιχεία τα οποία κρίνονται απαραίτητα για την εκμάθηση του καράτε σε αρχάριους. Σε όλες τις μορφές των

«πολεμικών τεχνών» η

καλλιέργεια των απαιτούμενων δεξιοτήτων εξαρτάται από την ποιότητα των βασικών τεχνικών στοιχείων. Για το λόγο αυτό και αποδίδεται μεγάλη σημασία στην πρακτική και την αναζήτηση για την τελειότητα στα βασικά-Kihon.

3.1.

Η ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΤΟ SHOTOKAN ΚΑΡΑΤΕ Στο Shotokan καράτε η προπόνηση διαμοιράζεται μεταξύ τριών συστατικών (Imamura,

et al., 1998): Το kihon waza (οι βασικές τεχνικές), τα kata (οι φόρμες) και το kumite (ο ελεύθερος αγώνας). περισσότερες σχολές.

Το πρώτο αποτελεί τον μεγαλύτερο μέρος της προπόνησης στις Το Kumite αποτελεί συνέχεια του kihon λόγω του τρόπου που

διδάσκεται. Το Kumite διδάσκεται τυποποιημένα και με έλεγχο, οι συναθλητές γνωρίζουν κάθε μια τεχνική που πρόκειται να εφαρμόσουν την οποία και έχουν διδαχθεί όπως και τις βασικές τεχνικές (kihon). Δεδομένου ότι οι άνθρωποι βελτιώνονται στο karate, οι δεξιότητες που αποκτούν στο kumite συμβάλουν ώστε αυτοί να είναι ικανοί να αμύνονται σε τεχνικές που εκτελούνται απροειδοποίητα, καθώς επίσης και να ξεπερνούν τις απρόβλεπτες άμυνες του αντιπάλου με σκοπό την νίκη (Roschel et al., 2009). Οι τεχνικές του kumite είναι καθορισμένες και αναγνωρίζονται από τα στοιχεία της θέσης, της απόστασης (maai) και του χρόνου της εκτέλεσης, τα οποία και έχουν αλλάξει σε σχέση με το kihon (Masciotra,

Ackermann, & Roth, 2001). Υπάρχει έτσι μια σαφής πρόοδος από τις βασικές τεχνικές στην ελεύθερη εκτέλεση αυτών στο kumite. Το Kata αποτελεί ένα ξεχωριστό κομμάτι του καράτε. Είναι δυνατόν να είναι κάποιος πολύ καλός στα Kata αλλά όχι στο kumite. Τα δύο ακριβώς δεν είναι συνδεμένα. Το Kata είναι πλήρες τεχνικών και συνδυασμών που δεν φαίνεται να χρησιμοποιούνται είτε στο kihon είτε στο kumite. Η πιο κοινή αιτιολόγηση για την πρακτική τους είναι ότι είναι η παραδοσιακή μορφή της τέχνης. Είναι η παλαιότερη πτυχή της τέχνης. Το Kata αποτελεί τον ίδιο τον πυρήνα όλων των αρχαίων πολεμικών τεχνών. Το ίδιο Shotokan δεν είναι αρχαίο αλλά πολλά από το kata που διαμορφώνουν τη σπονδυλική στήλη του είναι. Είναι ουσιαστικά όλες οι βασικές τεχνικές που τακτοποιούνται σε σύνθετους συνδυασμούς με στόχο τη βελτίωση της τεχνικής, την πειθαρχία, την αυτοσυγκέντρωση και τη ροή της μετακίνησης. Σε έναν άσχετο μοιάζουν με έναν βίαιο χορό, με τον γνώστη να κινείται επάνω, κάτω από αριστερά και δεξιά στο Dojo με αποκρούσεις και χτυπήματα σε

61

φανταστικούς αντιπάλους. Μεγάλη συζήτηση γίνεται για την αξία των Kata σε ένα σύγχρονο Karateka με κάποιους να τα θεωρούν ως άνευ αξίας άσκηση ενώ άλλοι υψίστης αξίας. Οι αρχάριοι διδάσκονται κανονικά πρώτα το kihon, έπειτα το kata και στη συνέχεια το kumite. Το Kata απαιτεί έναν αριθμό βασικών δεξιοτήτων πριν επιχειρηθεί. Το Kumite εκτός από τις δικές μας κινήσεις και απαιτεί την ικανότητα αντίληψης των κινήσεων του άλλου. Οι απαιτήσεις του Kata είναι διαφορετικές. Το σχήμα παρακάτω επιδεικνύει πώς οι τρεις πτυχές του karate συσχετίζονται η κάθε με την ίδια ισότιμη αξία. Τα βέλη δείχνουν τη ροή της βελτίωσης των τεχνικών και της εκμάθησης. Το Kihon πρέπει να βελτιώνει το kata, το kata πρέπει να βελτιώνει το kumite, με το kumite πρέπει να βελτιωθεί το kihon. Ένας χρηστός κύκλος που παράγει τις βελτιώσεις παντού.

Kihon

Kata

Kumite

Εάν διαγραφούν οι γραμμές που συνδέουν το kata και το kumite το Shotokan χωρίζεται σε δύο μέρη ένα το kata και ένα το kumite, με το kihon να αποτελεί το κοινό υπόβαθρο που τα στηρίζει. Αυτό έχει νόημα γιατί η σύγχρονη πρακτική διδάσκει πρώτα το kihon αλλά εστιάζεται κυρίως πάνω τους. Ποια πορεία θα επιλέξει κάποιος εξαρτάται από τον ίδιο με το kata και το kumite να αποτελούν εξελίξεις με ρίζες στο kihon. Με την εξέλιξη εννοείται από τεχνική και όχι ιστορική άποψη (το kihon είναι νεότερο από το kata). Τελικά πρέπει κάποιος να ξεκινά από τη ρίζα και να συνεχίζει με τους δύο άλλους κλάδους την κατάρτισή του. Το πράγμα αυτό Θα μπορούσε να γίνει ταυτόχρονα διαμοιράζοντας το χρόνο εξίσου μεταξύ του καθενός ή μπορεί να ακολουθηθεί πρώτα η μια πορεία και έπειτα η άλλη. Το σχήμα εξαπατά λίγο εν τούτοις. Υποδεικνύει ότι και τα δύο είναι της ίδιας αξίας ενώ στη πραγματικότητα πολλές σχολές καράτε ασκούν πολύ λιγότερο τα kata. Σε πολλά στυλ καράτε αλλά και παραδοσιακά χρησιμοποιείται η Makiwara.

Η

μακιβάρα είναι βασικά ένας στύλος που στερεώνεται στο χώμα και τυλίγεται με άχυρο ή σκοινί. Μια makiwara σήμερα αποτελείται συνήθως από έναν ίσιο ξύλο που επάνω του μέρος τυλίγεται σφουγγάρι καλυμμένο με καμβά ή δέρμα και χρησιμοποιείται για κτυπήματα. Είναι ένας στόχος εξάσκησης και κατάρτισης στις τεχνικές χεριών. Αποτελεί ένα κομμάτι του εξοπλισμού ουσιαστικό στη σκλήρυνση των χεριών και την ενίσχυση των καρπών. Στη σημερινή εποχή πάντως η εξάσκηση στη μακιβάρα αγνοείται από την πλειοψηφία των καρατέκα. Θεωρείται συχνά σαν απαρχαιωμένη επικίνδυνη και άσχετη με τις ανάγκες

62

των σημερινών μαχητών. Είναι αλήθεια ότι η απερίσκεπτη υπερπροπόνηση πάνω σε σανίδα για χτυπήματα μπορεί να δημιουργήσει μόνιμη βλάβη στο χέρι. Με τους σωστούς όμως κανόνες ασφάλειας η μακιβάρα μπορεί να προσφέρει πλεονεκτήματα που δεν μπορούν να τα προσφέρει ούτε η πιο δυναμική εξάσκηση σε σάκο. Όπως σχεδιάστηκε από τους κατασκευαστές του, ο στύλος χτυπημάτων δεν επινοήθηκε για να προκαλέσει, αλλά για να προστατεύσει από ζημιές τη γροθιά. Η συχνή χρήση της makiwara θα καταστήσει ισχυρή την τεχνική και είναι ένας άριστος τρόπος να αποκτηθεί η αίσθηση των τεχνικών του karate που εφαρμόζονται σε έναν πραγματικό στόχο, παρά στον κενό αέρα. Η εξάσκηση με αυτήν συμβάλλει στην εστίαση του στόχου, το μυϊκό έλεγχο, τον έλεγχος της αναπνοής και σκληραίνει το δέρμα των αρθρώσεων και άλλων σημείων. Επειδή είναι δύσκολο να κυριαρχηθεί η τεχνική εστίασης (συγκέντρωση της δύναμης τη στιγμή του κτυπήματος), πολλοί εμπειρογνώμονες του karate θεωρούν ότι οι τεχνικές εκείνες που δεν χρησιμοποιούν τη makiwara στερούνται δύναμης. Το makiwara χρησιμοποιείται κυρίως για την άσκηση των τεχνικών των χεριών, αν και οι τεχνικές ποδιών μπορούν μερικές φορές επίσης να ασκηθούν ιδανικά. Για τον σκοπό αυτό ένα δεύτερο, πιο ισχυρό makiwara θα ήταν καταλληλότερο. Κατά την εξάσκηση απαιτείται εστίαση της προσοχής στη σωστή μορφή της τεχνικής, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης ισορροπίας και περιστροφής των ισχίων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το σημείο της εστίασης είναι περίπου 5 εκατοστά στην άλλη πλευρά της makiwara όταν είναι στάσιμη. Τη στιγμή του χτυπήματος γίνεται μια σύντομη απότομη εκπνοή και ακολουθεί η εισπνοή όταν το χέρι απομακρύνεται. Αυτό είναι μια καλή προπόνηση για τον έλεγχο αναπνοής. Στις τεχνικές χεριών το κτύπημα δίνεται σωστά με τις αρθρώσεις της γροθιάς κρατώντας τον καρπό ευθύ, στην αρχή Θα υπάρξει μια τάση για το χέρι να φεύγει μακριά, αλλά η συνεχής πρακτική θα το διορθώσει αυτό. Οι αρχάριοι πρέπει να αρχίσουν με 20 έως 30 χτυπήματα ανά χέρι και να εξασκηθούν αργά επάνω στην Makiwara διότι μπορεί να προξενηθεί τραυματισμός. Η χρήση της Makiwara δεν συστήνεται για τους εφήβους ενώ τα οστά τους αναπτύσσονται ακόμα, διότι αυτά σε ένα νεαρό άτομο δεν είναι αρκετά σκληρά για να αντισταθούν στην πίεση που ασκείται επάνω σε τους από αυτόν τον τύπο προπόνησης.

3.2.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΤΟΥ KARATE Οι τεχνικές τsuki (γροθιάς), uchi (τα χτυπήματα), keri (τα λακτίσματα), και uke (οι

αποκρούσεις), είναι οι θεμελιώδεις τεχνικές του karate. Αυτές είναι ταυτόχρονα η αρχή και ο τελικός στόχος karate. Οι μαθητές μπορούν εύκολα να μάθουν να εκτελούν αυτές τις βασικές κινήσεις σε ελάχιστο διάστημα, αλλά η τελειότητα στην εκτέλεση τους μπορεί να είναι και αδύνατη. Επομένως οι μαθητές πρέπει να εξασκούνται τακτικά με τη μέγιστη αυτοσυγκέντρωση και προσπάθεια κατά την εκτέλεση κάθε κίνησης.

63

Οι μαθητές πρέπει να μαθαίνουν τις τεχνικές σε επιστημονική βάση, με εκπαιδευτή που χρησιμοποιεί ένα συστηματικό και κατάλληλα σχεδιασμένο σύστημα προπόνησης. Η προπόνηση στο Karate μπορεί να θεωρηθεί επιστημονική μόνο όταν βασίζεται στις αρχές της προπονητικής και της εργοφυσιολογίας. Μια ανάλυση των τεχνικών του karate που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν και που έχουν καθαριστεί μέσω της συνεχούς μελέτης και της πρακτικής αποκαλύπτει ότι αυτές οι τεχνικές συμφωνούν με τις σύγχρονες επιστημονικές αρχές. Εντούτοις, η περαιτέρω μελέτη είναι πάντα δυνατή. Πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια ανάλυσης των τεχνικών ακατάπαυστα με στόχο τη συνεχή βελτίωση. Τα ακόλουθα σημεία είναι πρωταρχικής σπουδαιότητας στη μελέτη του karate. - Η μορφή των κινήσεων, η ισορροπία και το κέντρο βάρους Το Karate δεν είναι ο μόνο ένα άθλημα

που επικεντρώνεται στη βέλτιστη

χρησιμοποίηση του ανθρώπινου σώματος ή που βασίζεται σε φυσικές αρχές και τις αρχές της φυσιολογίας. Όλες οι πολεμικές τέχνες και πολλά άλλα αθλήματα εξαρτώνται από τη σωστή μορφή των κινήσεων για την αποτελεσματικότητα των τεχνικών τους. Η σωστή μορφή είναι ιδιαίτερα σημαντική στο karate. Όλα τα μέρη του σώματος πρέπει να εναρμονίζονται για να παρέχουν την απαραίτητη σταθερότητα στο σοκ που δημιουργείται κατά τη διάρκεια ενός χτυπήματος ή ενός λακτίσματος. Ο μαθητής του karate πρέπει συχνά να σταθεί σε ένα πόδι κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης ή άμυνας. Κατά συνέπεια η ισορροπία είναι πρωταρχικής σπουδαιότητας. Εάν τα πόδια του τοποθετούνται πολύ μακριά με επακόλουθο το χαμήλωμα του κέντρου βάρους, το λάκτισμα ή το χτύπημα του θα είναι ισχυρότερο. Εντούτοις, είναι ευκολότερο να κινηθεί εάν το κέντρο βάρους του είναι κάπως υψηλότερα και τα πόδια του πιο κοντά παρά στη μέγιστη πιθανή έκταση. Επομένως αν και η σταθερότητα είναι σημαντική, υπάρχει ένα σημείο πέρα από το οποίο δεν αξίζει. Εάν ο μαθητής ενδιαφερθεί υπερβολικά για τη σταθερότητα θα χάσει την ελαστικότητα του. Εάν κάμπτει τα γόνατά του για να διατηρήσει πάρα πολύ την ισορροπία, το λάκτισμά του δεν θα είναι αποτελεσματικό. Κατά συνέπεια η θέση του σώματος και συνεπώς του κέντρου βάρους εξαρτάται από τις περιστάσεις. Το κέντρο βάρους μετατοπίζεται πάντα. Μερικές φορές το βάρος του σώματος κατανέμεται ομοιόμορφα και μεταξύ των δύο ποδιών και μερικές φορές περισσότερος στο πόδι απ'ό,τι στο άλλο. Κατά εκτέλεση του yoko-geri (πλάγιο λάκτισμα), το βάρος μετατοπίζεται εντελώς σε ένα πόδι. Σε αυτήν την περίπτωση, ο μαθητής πρέπει να σταθεί σταθερά σε ένα πόδι διαφορετικά ο κλονισμός του λακτίσματος θα ανατρέψει την ισορροπία του. Εντούτοις, εάν στέκεται επάνω ένα πόδι για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα, ο αντίπαλός του μπορεί εύκολα να επιτεθεί. Επομένως, η ισορροπία του πρέπει να μετατοπίζεται

συνεχώς από το ένα πόδι στο άλλο. Το κέντρο βάρους του πρέπει να

64

μετατοπιστεί γρήγορα από το δεξιό στο αριστερό και πίσω πάλι για να μην δώσει στον αντίπαλο καμία ευκαιρία να του επιτεθεί. Συγχρόνως, ο μαθητής πρέπει συνεχώς να ψάχνει ένα άνοιγμα στην άμυνα του αντιπάλου του. - Η Δύναμη και η ταχύτητα Η μυϊκή δύναμη αποτελεί σημαντικό παράγοντα υπεροχής στις πολεμικές τέχνες και στα άλλα αθλήματα. Η αποτελεσματική χρήση της δύναμης είναι σημαντική. Η εφαρμογή της δύναμης σε οποιαδήποτε κίνηση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ένας από τους σημαντικότερους είναι η ταχύτητα. Τα βασικά χτυπήματα και λακτίσματα του karate επιτυγχάνουν τη δύναμή τους από τη συγκέντρωση της μέγιστης δύναμης τη στιγμή της επαφής. Αυτή η συγκέντρωση της δύναμης εξαρτάται πολύ από την ταχύτητα της οποίας αποτέλεσμα είναι η αυξανόμενη δύναμη. Η γροθιά ενός προχωρημένου karateka ταξιδεύει με μια ταχύτητα 13 περίπου μ. ανά δευτερόλεπτο και παράγει δύναμη ίση με 680 περίπου κιλά (Koropanovski et al., 2011). Η ταχύτητα αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο στην εφαρμογή της δύναμης, αλλά η ταχύτητα δεν μπορεί να επιτύχει τη μέγιστη συμβολή της χωρίς καλό έλεγχο της κίνησης. Το είδος κίνησης που απαιτείται στις θεμελιώδεις τεχνικές του karate δεν είναι αυτό που θα κινήσει έναν βαρύ αντικείμενο αργά, αλλά αυτό που θα κινήσει ένα ελαφρύ αντικείμενο με τη μέγιστη ταχύτητα. Κατά συνέπεια, η ισχυρή αλλά αργή άσκηση της απαραίτητης δύναμης να ανυψώσει μια μπάρα δεν είναι τόσο αποτελεσματική στο karate όσο η δύναμη που αναπτύσσεται με το χτύπημα μιας γροθιά στο σάκο (makiwara) με τη μεγαλύτερη ταχύτητα. Μια άλλη αρχή είναι ότι η μεγαλύτερη ταχύτητα μπορεί να παραχθεί εάν η μεταφερόμενη δύναμη ταξιδεύει μια μακρύτερη διαδρομή προς το στόχο της. Παραδείγματος χάριν στο λάκτισμα, το γόνατο του ποδιού λακτίσματος πρέπει να καμφθεί όσο το δυνατόν περισσότερο και το σώμα να τοποθετηθεί κατά τέτοιο τρόπο σε σχέση με το στόχο ώστε το πόδι να είναι πλήρως τεντωμένος κατά τη στιγμή της επαφής. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαδρομή προς το στόχο, τόσο ισχυρότερο θα είναι το λάκτισμα . Προκειμένου να αυξηθούν η δύναμη και η ταχύτητα, είναι απαραίτητο στην πρακτική εξάσκηση να πραγματοποιούνται αιφνίδιες

οι επιθέσεις. Μια τέτοια πρακτική, μαζί με

κατανόηση και εφαρμογή της δυναμικής της κίνησης, θα συμβάλει στην μείωση του χρόνου αντίδρασης. - Η συγκέντρωση της δύναμης Ένα χτύπημα ή ένα λάκτισμα είναι αδύνατο εάν εφαρμόζεται μόνο με το χέρι ή το πόδι. Για να επιτευχθεί με τη μέγιστη δύναμη είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί η δύναμη όλων των μερών του σώματος ταυτόχρονα. Κατά τη διάρκεια ενός χτυπήματος ή ενός λακτίσματος, η δύναμη κινείται αρχικά από το κέντρο του σώματος και τους σημαντικότερους μύες, προς τα άκρα και καταλήγει στο χέρι ή το πόδι.

65

Αυτή η δύναμη κινείται από ένα μέρος του σώματος προς το επόμενο με μια ταχύτητα του 1/100 ενός δευτερολέπτου. Ολόκληρη η κίνηση από την αρχή ως το τέλος διαρκεί μόνο 15 ως 18 εκατοστά ενός δευτερολέπτου εφόσον η κατάλληλη ορμή σε αυτήν την ενέργεια αξιοποιείται σωστά (VencesBrito et al., 2011). Η προπόνηση πρέπει να στοχεύει έτσι ώστε όλη η διαθέσιμη δύναμη να κατευθύνεται στο πόδι κατά το λάκτισμα και στο χέρι κατά το χτύπημα. Είναι σημαντικό οι διάφοροι μύες και οι τένοντες να είναι χαλαροί για να επιτρέπουν τη άμεση αντίδραση σε μεταβαλλόμενες περιστάσεις. Εάν οι μύες είναι ήδη σε σύσπαση δεν μπορούν να τεντωθούν περαιτέρω τη στιγμή της εστίασης στο στόχο. Η δύναμη που συγκεντρώνεται κατά την διάρκεια της εστίασης πρέπει να απελευθερώνεται αμέσως ώστε ο αθλητής να είναι προετοιμασμένος για την επόμενη ενέργεια. Η διαρκής προπόνηση εναλλαγής σύσπασης και χαλάρωσης του σώματος είναι πολύ σημαντική στην απόκτηση της ικανότητας εφαρμογής των τεχνικών karate. - Ο Ρόλος της μυϊκής δύναμης Η δύναμη στο σώμα παρέχεται από τους μύες. Οι καλά γυμνασμένοι, ισχυροί, και ελαστικοί μύες είναι απαραίτητοι στο karate. Ακόμα κι αν ο μαθητής είναι καλά ενημερωμένος στη θεωρία του karate και ξέρει τις αρχές της δυναμικής της κίνησης, η τεχνική του θα είναι αδύνατη εάν οι μύες του δεν είναι αρκετά ισχυροί. Επομένως, η διαρκής προπόνηση είναι απαραίτητη για την ενδυνάμωση των μυών του σώματος. Εάν η προπόνηση στο karate διεξάγεται επιστημονικά, είναι επίσης απαραίτητο να είναι γνωστό ποιοι μύες συμμετέχουν στην εκτέλεση μιας ιδιαίτερης τεχνικής. Κατά τη εξάσκηση μιας νέας τεχνικής, οι μαθητές χρησιμοποιούν μερικές φορές περιττούς μύες ή μύες που εμποδίζουν πραγματικά στην απόδοση της τεχνικής. Επομένως, οι αρχάριοι πρέπει προσεκτικά να ακολουθήσουν τις συμβουλές των δασκάλων τους. Όταν οι κατάλληλοι μύες λειτουργούν πλήρως και αρμονικά, η τεχνική θα είναι ισχυρή και αποτελεσματική. Αφ' ετέρου, εάν οι περιττοί μύες συμμετέχουν θα οδηγήσουν στο ελάχιστο δυνατό αποτέλεσμα, στην απώλεια ενέργειας και στη χειρότερη περίπτωση σε μια ατελέσφορη τεχνική. Τέλος η ταχύτητα της μυϊκής συστολής είναι σημαντική, επειδή όσο γρηγορότερα ένας μυς διατείνεται τόσο η παραχθείσα δύναμη θα είναι μεγαλύτερη (Koropanovski et al., 2011). - Ο Ρυθμός Ένα απαραίτητο στοιχείο κατά την εκτέλεση των τεχνικών στις πολεμικές τέχνες και αλλά αθλήματα είναι ο ρυθμός. Η κατάλληλη εκτέλεση μιας σειράς κινήσεων

σε

οποιοδήποτε άθλημα είναι αδύνατη χωρίς ρυθμό. Επίσης, ο ρυθμός που είναι εμφανής κυρίως στις κινήσεις των αθλητών είναι πιο περίπλοκος και δεν μπορεί να εκφραστεί με όρους, του μουσικού ρυθμού. Είναι ουσιαστικό για το μαθητή του karate να μάθει το σωστό ρυθμό και στις βασικές τεχνικές και σε περισσότερο προχωρημένες τεχνικές (kumite). 66

Η αίσθηση του ρυθμού σε θέματα τακτικής είναι η ικανότητα να γίνεται αντιληπτή η απλή και σύνθετη ρυθμική κίνηση κάθε

ενέργειας και να χρησιμοποιείται ο ατομικός

προσωπικός ρυθμός σαν πλεονέκτημά έναντι ενός άλλου προσώπου ώστε ο ατομικός ρυθμός του άλλου προσώπου να στρέφεται εναντίον του. Ο ρυθμός δεν είναι ο χρονισμός. Είναι διαφορετικό να πραγματοποιείται μια τεχνική σε συγκεκριμένο στόχο την κατάλληλη χρονική στιγμή, από τη διαπίστωση της κατάλληλης χρονικής στιγμής για προσπάθεια εφαρμογής της τεχνικής στο συγκεκριμένο στόχο. Ο χρονισμός είναι η σύνδεση των τεχνικών με στόχους που είναι σε κίνηση. Ο ρυθμός είναι η κατανόηση των κινήσεων προκειμένου να βρεθεί ένα άνοιγμα στον αντίπαλο ή να γίνει ένα προσωπικό κλείσιμο προκειμένου να ασκηθεί έλεγχος σχετικά με την απόσταση και τον χρονισμό για τη δημιουργία πλεονεκτήματος. Ο ρυθμός είναι βασικότερη δεξιότητα τακτικής που στοχεύει στη δυνατότητα χειρισμού, ελέγχου και αντίληψης του αντιπάλου. Υπάρχουν βέβαια και πολλές άλλες δεξιότητες που βοηθούν στην αποτροπή της άμυνας του αντιπάλου και συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα των επιθέσεων. Ο ρυθμός είναι ιδιαίτερα απαραίτητος κατά την εκτέλεση της τυποποιημένης μορφής εξάσκησης (kata). Τα

τρία σημαντικότερα στοιχεία στην εκτέλεση ενός kata είναι η

εφαρμογή της δύναμης στο σωστό χρόνο, ο έλεγχος της ταχύτητας στις τεχνικές και από τεχνική σε τεχνική και η ομαλή μετάβαση του σώματος από μια τεχνική στην επόμενη. Αυτές οι απαιτήσεις δεν μπορούν να ικανοποιηθούν χωρίς ρυθμό. Η εκτέλεση ενός kata από ένα προχωρημένο αθλητή του karate είναι δυναμική, ρυθμική και συνεπώς όμορφη. - Ο χρονισμός Ο σωστός χρονισμός είναι εξαιρετικά σημαντικός στην εφαρμογή των τεχνικών. Εάν ο χρονισμός είναι λανθασμένος η τεχνική θα αποτύχει. Ένα λάκτισμα ή ένα χτύπημα που κατευθύνονται στο στόχο είτε πάρα πολύ νωρίς είτε πάρα πολύ αργά είναι συχνά χωρίς αποτέλεσμα Η έναρξη μιας επίθεσης στο karate με τα χέρια και τα πόδια ξεκινά από συνηθισμένη θέση της ετοιμότητας ή της άμυνας. Προφανώς τα χέρια και τα πόδια πρέπει πάντα να τοποθετηθούν έτσι ώστε οι τεχνικές να μπορούν εύκολα και γρήγορα να εφαρμοστούν. Αμέσως μετά από την εφαρμογή μιας τεχνικής πρέπει να επιστρέφουν στην προηγούμενη θέση τους έτοιμα για την επόμενη κίνηση. Επιπλέον κατά τη διάρκεια αυτών των κινήσεων το σώμα πρέπει να διατηρείται χαλαρωμένο, αλλά σε επιφυλακή, με τους μύες γεμάτους ενέργεια και έτοιμους για οποιαδήποτε πιθανότητα. - Η κοιλία και τα ισχία Οι προπονητές του σύγχρονου αθλητισμού τονίζουν συνεχώς το ρόλο των ισχίων στη μέγιστη δύναμη σε οποιαδήποτε κίνηση. Στην Ιαπωνία η σημασία του tanden-hara (το κάτω μέρος της κοιλίας) έχει διδαχθεί από πολύ παλιά. Οι δάσκαλοι των πολεμικών τεχνών και εκείνοι άλλων τεχνών, έχουν υπογραμμίσει συνεχώς τη σημασία του. Πίστευαν ότι αυτή η

67

περιοχή είναι το κέντρο του ανθρώπινου πνεύματος και ότι αποτελεί τη βάση της δύναμης και της ισορροπίας. Το tanden είναι η περιοχή μεταξύ του ομφαλού και του κέντρου βάρους του σώματος. Όταν το σώμα είναι κάθετο σε μια στάση καράτε το κέντρο βάρους του σώματος βρίσκεται εδώ. Μια σωστή στάση θα επιτρέψει στο μαθητή να διατηρήσει την ισορροπία του στα ανώτερα και χαμηλότερα μέρη του σώματός του, με συνέπεια την αρμονική αλληλεπίδραση των μυών και μια ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας. Εάν η δύναμη που συγκεντρώνεται στη περιοχή αυτή εκδηλωθεί στην εκτέλεση των τεχνικών του karate, τα πυελικά και τα οστά των ισχίων υποστηρίζονται σταθερά από τους μηρούς και τον κορμό από τη σπονδυλική στήλη, με αποτέλεσμα ισχυρές τεχνικές. Το κέντρο του σώματος, δηλαδή η χαμηλότερη κοιλιακή περιοχή και τα ισχία, παίζουν έναν μεγάλο ρόλο στις διάφορες κινήσεις. Επομένως τα κτυπήματα, τα λακτίσματα και οι αποκρούσεις πρέπει να εκτελούνται με δύναμη που προέρχεται από τα ισχία.

3.3.

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΣΤΟ ΚΑΡΑΤΕ Στο σημείο αυτό αναλύονται βασικά τεχνικά στοιχεία του καράτε σχετικά την με την

πρακτική του στις αίθουσες προπόνησης. Τα στοιχεία αυτά και οι μεθοδολογικές υποδείξεις απευθύνονται κυρίως σε τμήματα τα οποία απαρτίζονται από μεγάλο αριθμό μαθητών διαφόρων ηλικιών κυρίως έφηβους και πάνω. Είναι πολύ βασικό να υπάρχει ένα πλάνο προπόνησης για κάθε χρονική περίοδο. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορεί κάποιος εκπαιδευτής να διδάξει τα τμήματα του. Το σημαντικότερο όμως στη διαδικασία αυτή είναι ο εκπαιδευτής να γνωρίζει τι κάνει και να μπορεί να το αιτιολογεί. Όλα τα στιλ του καράτε έχουν τα δικά τους χαρακτηριστικά. Το κοινό τους γενικό χαρακτηριστικού είναι ότι όλα διαχωρίζουν την προπόνησή τους σε τρεις βασικούς άξονες Οι βασικοί άξονες της πρακτικής του καράτε όπως έχει ήδη αναφερθεί είναι οι παρακάτω (Iide et al., 2008): Kihon, Kata, Kumite Οι στόχοι και η έμφαση της προπόνησης εξαρτώνται από τους ατομικούς στόχους του προπονητή και των μαθητών του (αυτοάμυνα, μαύρη ζώνη, αγώνες και τα λοιπά). Τεχνικά στοιχεία προόδου στο καράτε. Η πρόοδος στο καράτε εξαρτάται από τα παρακάτω στοιχεία: τις θέσεις, τις στάσεις, τις μεθόδους γενικής ενδυνάμωσης, το συνδυασμό των προηγούμενων, τους συνδυασμούς, τα Kata και το Kumite - Οι Θέσεις. Πριν από κάθε τι πρέπει να υπάρχει σωστή θέση, κατά τη διάρκεια όλης της προπόνησης. Με τη σωστή θέση υπάρχει η δυνατότητα πρόσληψης οξυγόνου. Αυτή αποτελεί τη βάση της κατανόησης κάθε καινούργιας τεχνικής. Η πρόσληψη περισσότερου

68

οξυγόνου στους μυς συμβάλει στην αύξηση της απόδοσης. Από τη στιγμή που η σωστή θέση γίνει κατανοητή πρέπει και να διατηρείται συνεχώς . - Οι στάσεις αποτελούν το δεύτερο βασικό θεμέλιο στοιχείο του καράτε, ουσιαστικό στην εκμάθηση και την κατανόηση της ισορροπίας. Πριν από την εκμάθηση οποιουδήποτε καινούργιου τεχνικού στοιχείου είναι σημαντική η κατοχή της κατάλληλης στάσης. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές στάσεις και η καθεμία από αυτές έχει τη δική της ξεχωριστή σημασία και χρησιμότητα. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί και να τελειοποιηθεί η κάθε στάση για να μπορεί η κάθε τεχνική να χρησιμοποιείται αποτελεσματικά. - Οι ατομικές τεχνικές είναι το τρίτο σημαντικό στοιχείο του καράτε. Αυτές οι τεχνικές είναι οι γροθιές, τα χτυπήματα με τα χέρια, οι αποκρούσεις και τα λακτίσματα. Το καράτε συμπεριλαμβάνει επίσης τεχνικές εξάρθρωσης, πνιγμούς, σαρώματα και ρίψεις. Υπάρχει πληθώρα τεχνικών στο καράτε και η έμφαση που αποδίδεται σε αυτές διαφέρει από εκπαιδευτής εκπαιδευτή. - Η παραγωγή δύναμης και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό είναι το επόμενο στοιχείο. Στο παρελθόν όλη προσπάθεια ήταν εστραμμένη στην ορθή κατανόηση και πρακτική της τεχνικής. Η δύναμη και η ταχύτητα πηγάζουν από το σωστή εκτέλεση της τεχνικής. Οι μέθοδοι παραγωγής δύναμης συνήθως περιγράφονται με αναφορές στους γοφούς και τα ισχία.

Οι πέντε μορφές παραγωγής δύναμης είναι η περιστροφή των ισχίων, η

αντίθετη περιστροφή, η οριζόντια μετακίνηση – κατεύθυνση μπρος ή πίσω των γοφών, η κάθετη μετακίνηση – κατεύθυνση πάνω κάτω των γοφών και η παλμική κίνηση. Με βάση τα προηγούμενα είναι σημαντικό πριν απ το οιοδήποτε χτύπημα με μόνη τη δύναμη του χεριού η του ποδιού να συμμετέχει δύναμη προερχόμενη από ολόκληρο το σώμα. - Οι συνδυασμοί των στοιχείων από τη στιγμή που διατηρείται η σωστή θέση και στάση, η τεχνική μπορεί να εκτελεστεί με την εφαρμογή των μεθόδων παραγωγής δύναμης. Αρχικά χωρίς μετακίνηση στη συνέχεια με μετακίνηση προς τα πίσω η πλαγία. Σιγά σιγά πολλές κατευθύνσεις και μέθοδοι παραγωγής δυνάμεις προστίθενται μέχρι να γίνει δυνατό ο μαθητής να μπορεί να κινηθεί αποτελεσματικά προς μια ή και όλες τις κατευθύνσεις. - Οι συνδυασμοί μεμονωμένων τεχνικών είναι το επόμενο βήμα.

Αρχικά

χρησιμοποιούνται δύο μεμονωμένες τεχνικές ενώ διατηρείται η θέση και η ίδια στάση, με μετακίνηση στην ίδια στάση, με τη χρησιμοποίηση μίας ή και δύο από τις μεθόδους παραγωγής δύναμης. Στη συνέχεια από τη στιγμή που ο μαθητής αποκτά περισσότερη εμπιστοσύνη και συγχρονισμό προστίθενται τεχνικές, στάσεις, θέσεις και μέθοδοι παραγωγής δύναμης. Τα

ανωτέρω

τεχνικά

στοιχεία

προόδου

εντάσσονται

στο

Kihon.

Αυτό

συμπεριλαμβάνει τις βασικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο καράτε. Τα συγκεκριμένα

69

στοιχεία συνδέονται δυναμικά το ένα με το άλλο και πάνω του στηρίζεται η πρόοδος κάποιου. Τα άλλα δύο συστατικά μέρη της προπόνησης του καράτε είναι το Kata και το Kumite. Παρόλο που αυτά τα δύο είναι άμεσα συνδεδεμένα μεταξύ τους και καλλιεργούνται ταυτόχρονα, σημαντικό ρόλο παίζει ο τρόπος με τον οποίο ασκείται κανείς σε αυτά. Εάν οι μαθητές δεν ασκούνται, πράγμα το οποίο γίνεται συνήθως, στην ανάλυση και πρακτική εφαρμογή των Kata η σχέση μεταξύ των δύο περιορίζεται. Το σίγουρο όμως είναι ότι χωρίς το kihon δεν να υπάρξει το kata και το kumite. Με την πρόοδο τους στο καράτε οι μαθητές είναι ικανοί να συνδυάσουν μεγάλο αριθμό τεχνικών. Αυτοί οι συνδυασμοί είναι περίπου όπως ένα Kata. Στα Kata οι κινήσεις είναι τοποθετημένες και τελειοποιούνται σε μια σωστή σειρά. Αυτά εμπεριέχουν πολλές πρακτικές εφαρμογές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορες καταστάσεις. Εμπεριέχουν επίσης διάφορες θέσεις, στάσεις, τεχνικές και μεθόδους παραγωγής δύναμης και εκτελούνται με διαφορετικές ταχύτητες, ρυθμό και χρονισμό. Τα Kata αποτελούν τη βάση δεδομένων του καράτε. Το άλλο συστατικό μέρος της προπόνησης έχει να κάνει με την τελειοποίηση των τεχνικών σε συνεργασία με άλλους μαθητές. Στην αρχή ο συναθλητής στόχος συνεργάζεται πλήρως είτε στατικά, είτε σε κίνηση. Με την πρόοδο στη φάση αυτή αυτός συνεργάζεται όλο και λιγότερο, μετακινείται ελεύθερα, αποκρούει και αντεπιτίθεται (kumite).

3.3.1.

ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ Το πρώτο στοιχείο στη βαθμίδα προόδου είναι η σωστή θέση του σώματος. Σε κάθε

στάση που λαμβάνεται η πλάτη πρέπει να είναι ίσια, όπως επίσης και ο λαιμός και πρέπει να βρίσκονται στις φυσικές τους θέσεις. Η προπόνηση στο καράτε βασίζεται σε φυσικές κινήσεις του σώματος, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι τραυματισμοί, λόγος για τον οποίο και όλα όσα έχουν αναφερθεί προηγουμένως κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικά. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο πρέπει να αποδίδεται έμφαση στη σωστή θέση είναι ότι η διατήρηση της έχει σημαντικό αποτέλεσμα στην αναπνοή. Η αναπνοή. Σε όλα τα στάδια της προπόνησης του καράτε αποδίδεται έμφαση στο ξεχωριστό τρόπο αναπνοής του καθενός. Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος γενικά τρόπος αναπνοής στο καράτε. Διάφοροι εκπαιδευτές καράτε μαθαίνουν στους μαθητές τους κάποιους ειδικούς τρόπους ρύθμισης της αναπνοής έτσι ώστε να βελτιώνουν την επίδοση τους. Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι ατομική αναπνοή σύμφωνα με τους στόχους του καράτε περιλαμβάνει εισπνοή από το κάτω μέρος της κοιλιάς αντίθετα από το στήθος. Αυτό σημαίνει ότι το στήθος παραμένει χαλαρό. Κατά την εισπνοή το κάτω μέρος της κοιλιάς

70

εκτείνεται προς τα έξω και κατά την εκπνοή συσπάται. Η εισπνοή γίνεται μέσω της μύτης και η εκπνοή μέσω του στόματος. Η διαρκής αναπνοή είναι απαραίτητη, διότι με τη συγκράτηση της συνεπάγεται αναίτια σύσπαση των μυών και κατά συνέπεια περιορισμός στην ανάπτυξη της ταχύτητας. Δεν απαιτείται ξεφύσημα και παρατεταμένη αναπνοή. Το ερώτημα που τίθεται είναι πότε γίνεται η εισπνοή και πότε η εκπνοή. Είναι πολύ πιθανό κάποιος να συμφωνεί ή και να διαφωνεί για το ότι η αναπνοή πρέπει να συγχρονίζεται με την τεχνική και το ότι κάποιος πρέπει να αναπνέει φυσικά σε όλες τις καταστάσεις. Το προτιμότερο είναι για τους αρχάριους και λίγο προχωρημένους μαθητές είναι η εκπνοή να γίνεται σε κάθε τεχνική. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μια κατάσταση σύσπασης του σώματος, η οποία και προφυλάσσει από ενδεχόμενο τραυματισμό. Στη συνέχεια αναλόγως με την πρόοδο του ο αθλητής μπορεί να δοκιμάσει και άλλους τρόπου αναπνοής.

3.3.2.

Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΒΑΣΙΚΑ (KIHON) Η λέξη kihon στα ιαπωνικά σημαίνει βασικό, θεμέλιο, βάση. Στην ορολογία του

καράτε το kihon αποτελείται από τις βασικές τεχνικές, τις στάσεις, τις κινήσεις που συντελούν στην παραγωγή δύναμης, τα οποία εκτελούνται σε στατικές και δυναμικές καταστάσεις. Όπως ήδη έχει αναφερθεί μαζί με τα kata και το kumite, το kihon αποτελεί ένα από τα κύρια συστατικά μέρη της προπόνησης του καράτε, στο οποίο και αποδίδεται στα αρχικά στάδια η μεγαλύτερη έμφαση συγκριτικά με τα άλλα δύο μέρη. Χωρίς αυτό δεν μπορούν να υπάρξουν τα άλλα δύο. Στο kihon συμπεριλαμβάνονται τα παρακάτω: α) οι στάσεις, β) οι ατομικές τεχνικές, γ) οι μέθοδοι γενικής ενδυνάμωσης, δ) ο συνδυασμός των προηγούμενων, ε) οι συνδυασμοί. Πριν την περιγραφή των ανωτέρω στοιχείων υπάρχουν διάφορες σημαντικές εκτιμήσεις σχετικές με την πρακτική του kihon που αξίζουν την προσοχή. Μεταξύ του σημαντικότερων αυτών των εκτιμήσεων είναι τα ακόλουθα. Είναι σημαντικό ο μαθητής να έχει ένα καθορισμένο πλαίσιο εξάσκησης που να ακολουθεί κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων της κατάρτισης του. Σε όλο το κείμενο που ακολουθεί οι τεχνικές και οι διάφορες έννοιες περιγράφονται στην πιο βασική μορφή τους. Είναι δεδομένο ότι όσο περισσότερη εμπειρία αποκτιέται και οι μαθητές ξεφεύγουν από τα αρχικά και τα ενδιάμεσα στάδια της κατάρτισης τους στα προηγμένα επίπεδα, πολλοί από τους περιορισμούς που συνδέονται με αυτό το πλαίσιο αρχίζουν και αφαιρούνται.

Για παράδειγμα οι περισσότεροι προχωρημένοι μαθητές

ακολουθούν "συντομότερους δρόμους" στις βασικές αποκρούσεις που θα περιγραφούν στη συνέχεια.. Η θεωρία στη χρησιμοποίηση αυτών των σύντομων κινήσεων είναι εφόσον ο ατομικός χρονισμός και οι μέθοδοι παραγωγής δύναμης γίνονται κατανοητοί και μπορούν να εφαρμοστούν, είναι δυνατή η αποτελεσματική εκτέλεση των παραπάνω κινήσεων χωρίς τα 71

βήματα που περιγράφονται στο κείμενο που ακολουθεί. Ένα άλλο κοινό παράδειγμα είναι στη χρήση των στάσεων. Ενώ οι νέοι μαθητές του karate τις χρησιμοποιούν σαν πάγιες στάσεις, οι προχωρημένοι μαθητές τις χρησιμοποιούν περισσότερο σαν ενδιάμεσες στάσεις. Πρέπει ρητά να σημειωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις απαιτούνται πολλά έτη κατάρτισης προτού κάποιος να μπορέσει να αρχίσει να ακολουθεί κάποιο από αυτούς τους συντομότερους δρόμους. Στο αρχικό επίπεδο είναι σημαντικό να γίνουν κατανοητές και να εκτελεσθούν οι καθαρές θεμελιώδεις ενέργειες. Διότι τελικά είναι εξαιρετικά δύσκολο να διορθωθούν λάθη και οι παλαιές συνήθειες εάν έχει υπάρξει πρόβλημα στο αρχικό στάδιο εκμάθησης. Δεν υπάρχει κανένας κανόνας

που να ισχύει γενικά για

όλες τις καταστάσεις.

Σύμφωνα με τα προηγούμενα είναι δυνατόν να παρεκκλίνει κάποιος στο αρχικό στάδιο εκμάθησης από το καθορισμένο πλαίσιο εξάσκησης στα βασικά. Αυτό υποδηλώνει δύο διαφορετικές αλλά εξίσου σημαντικές έννοιες. Πρώτον πρέπει να διαχωριστεί ότι δεν υπάρχει κανένας συγκεκριμένος τρόπος για να τελειοποιηθεί μια τεχνική. Επειδή κάτι γίνεται διαφορετικά από ότι περιγράφεται εδώ δεν σημαίνει ότι είναι λάθος. Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι για να γίνουν κάποια πράγματα. Παραδείγματος χάριν, ακόμη και στα αρχικά στάδια της κατάρτισης μπορεί να είναι απαραίτητο να τροποποιηθούν μερικές από τις τεχνικές για να προσαρμοστούν πάνω σε κάποια ατομικά χαρακτηριστικά. Τελικά το κάθε πρόσωπο αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα. Επιπλέον τα διάφορα στυλ

karate έχουν τους δικούς τρόπους προσέγγισης στις

ατομικές τεχνικές και τις δικές τους αντιλήψεις σχετικά με το πώς κάνουν karate. Αυτός είναι επίσης αποδεκτό, δεδομένου ότι κανένα στυλ karate δεν είναι και απαραίτητα καλύτερο από τα οποιαδήποτε άλλα. Δεύτερον είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι τις βασικές τεχνικές αποτελούν τα κτυπήματα και οι αποκρούσεις, αυτό δεν σημαίνει ότι ένα κτύπημα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν απόκρουση και αντίστροφα. Αυτό που είναι το σημαντικότερο είναι ότι η πραγματική εφαρμογή της τεχνικής πρέπει να λαμβάνεται πάντα υπόψη. Ουσιαστικά όλα τα άλλα εξαρτώνται από αυτό.

3.3.2.1. ΟΙ ΣΤΑΣΕΙΣ Σύμφωνα με όσα αναφέρθησαν προηγουμένως σχετικά με μια γραμμική πρόοδο στην κατάρτιση στο καράτε, το πρώτο τεχνικό στοιχείο μελέτης του πεδίου του kihon είναι οι στάσεις. Το γεγονός ότι οι στάσεις είναι δεύτερες μετά τις θέσεις στη γενική κλίμακα της προόδου του karate δεν είναι μια σύμπτωση. Όπως οι θέσεις, οι στάσεις είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της προπόνησης στο karate, από το οποίο εξαρτάται και η επίδοση στα επόμενα τεχνικά στοιχεία. Αυτό σημαίνει ότι πριν από την έναρξη της μελέτης των οποιωνδήποτε τεχνικών ή εννοιών πρέπει να αφιερώνεται σημαντική προσπάθεια για τη 72

θεωρητική κατανόηση και την πρακτική εξάσκηση σε μερικές από τις ο συνηθέστερα χρησιμοποιημένες στάσεις στο Shotokan karate. Το πράγμα αυτό θα παράσχει στον μαθητή μια ισχυρή βάση επάνω στην οποία και θα ενσωματώσει τις περαιτέρω βελτιώσεις του. Ο όρος "στάση" αναφέρεται στους σχηματισμούς των ισχίων και των ποδιών αλλά και την μυϊκή ένταση που παράγεται κατά τη διάρκεια αυτών. Με την έννοια αυτή, οποτεδήποτε είναι κάποιος σε μια σταθερή θέση μπορεί να θεωρηθεί ότι υιοθετεί κάποιο είδος στάσης. Η τεχνική κατάρτιση στο καράτε για να μπορεί να ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο εκμάθησης βασίζεται σε ένα σύνολο τυποποιημένων θεμελιωδών στάσεων, οι οποίες και ποικίλουν ανάλογα με τα διάφορα στυλ. Η χρησιμοποίηση αυτών των συνόλων των τυποποιημένων θεμελιωδών στάσεων στο καράτε, συμβάλλει στην κατάρτιση και μπορεί να βοηθήσει σε μια καλύτερη εκτίμηση των εννοιών της δύναμης, της ισορροπίας, και της κινητικότητας. Στην πραγματικότητα, το κλειδί για την κατανόηση της χρήσης και της εφαρμογής των στάσεων είναι η εύρεση του τρόπου με τον οποίο αυτές συντελούν στην αποδοτική μετακίνηση και την αποτελεσματική εφαρμογή της τεχνικής. Υπάρχουν μετακινήσεις που συνοδεύονται με τη διατήρηση πολύ χαμηλά του κέντρου βάρους. Αν και η διατήρηση των ισχίων χαμηλά θα διευκολύνει στην απόδοση μιας ισορροπημένης και σταθερής στάσης., η διατήρηση τους πάρα πολύ χαμηλά θα οδηγήσει αντίστοιχα στη μείωση της κινητικότητας και της δυνατότητας να παραχθεί δύναμη μέσω της ταχύτητας. Αφ' ετέρου, η διατήρηση των ισχίων σε ψηλή θέση (μέσω της μη κάμψης των ποδιών) θα παράγει την άριστη κινητικότητα, αλλά και τη σχετικά ελλιπή ισορροπία. Μέσω της κατάρτισης του στο karate, ο μαθητής θα έχει την ευκαιρία να πειραματιστεί με μια ευρεία ποικιλία στάσεων που διερευνούν όλους αυτούς τους τύπους των καταστάσεων. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων της εκμάθησης του karate, αποδίδεται έμφαση συχνά στις στάσεις που αναφέρονται συνήθως ως "μακριές και χαμηλές", αυτό σημαίνει ότι οι φτέρνες έχουν μεγάλη απόσταση μεταξύ τους και το λιγότερο το ένα από τα γόνατα κάμπτεται σημαντικά, με αυτόν τον τρόπο τα ισχία χαμηλώνουν. Αν και συχνά αδέξιοι στην εκτέλεση των στάσεων αυτών οι μαθητές, δια μέσω αυτών των τύπων των στάσεων αποκτούν ισορροπία και σταθερότητα, καθώς επίσης αποκομίζουν και οφέλη στη φυσική τους κατάσταση Παράλληλα με την πρόοδο τους σε πιο προχωρημένα επίπεδα προπόνησης οι μαθητές χρησιμοποιούν τις στάσεις συχνά λιγότερο σαν σταθερές στάσεις και περισσότερο σαν μεταβατικές. Σε ψηλό επίπεδο οι παραδοσιακές στάσεις συναντώνται μόνο σε κάποιες χρονικές στιγμές. Όπως και για τα υπόλοιπα τεχνικά στοιχεία του καράτε, έτσι και για τις στάσεις υπάρχει μια βαθμίδα προόδου.

Η κατανόηση τους είναι κρίσιμη από την αρχή της

εκπαίδευσης επειδή διευκρινίζεται ότι με την πρακτική τους εξάσκηση αλλά και με τη χρήση τους αυτές θα εξελιχθούν κατά τη διάρκεια του χρόνου. Η χρησιμοποίηση τυποποιημένων θεμελιωδών στάσεων στις ασκήσεις της

73

των

προπόνησης γίνεται στα πλέον

βασικά από τα kihon, τα kata και τα kumite. Πρέπει να τονιστεί ότι οι θεμελιώδεις μορφές των στάσεων προορίζονται πρώτιστα για τους στόχους της προπόνηση. Ταξινόμηση των στάσεων. Οι βασικές στάσεις στο καράτε συχνά ταξινομούνται σε δύο ομάδες (Okazaki, & Stricevic, 1984, 58): α) στάσεις εξωτερικής πίεσης στα πόδια, β) στάσεις εσωτερικής πίεσης στα πόδια Η ταξινόμηση αυτή έχει δημιουργηθεί με βάση το κυρίως σύνολο των μυών που χρησιμοποιείται. Γενικά οι στάσεις εξωτερικής πίεσης στα πόδια είναι εκείνες στις οποίες τα γόνατα απομακρύνονται το ένα από το άλλο, ενώ οι στάσεις εσωτερικής πίεσης στα πόδια είναι εκείνες οι οποίες τα γόνατα συγκλίνουν το ένα προς το άλλο. Παραδείγματα στην πρώτη περίπτωση αποτελούν οι στάσεις, ZENKUTSU DACHI (ζενκούτσου-ντάτσι) μπροστινή στάση, KOKUTSU DACHI (κοοκούτσου-ντάτσι) πίσω στάση, KIBA DACHI (κίμπα-ντάτσι) μεγάλη διάσταση με πόδια συσπειρωμένα «στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση. Παραδείγματα στην δεύτερη περίπτωση αποτελούν οι στάσεις, HANGETSU DACHI (χανγκέτσου – ντάτσι) στάση μισοφέγγαρο, NEKO-ASHI DACHI (νέκο-άσι-ντάτσι) στάση γάτας, SANCHIN DACHI (σάντσιν-ντάτσι) στάση κύκλου παρόμοια με την hangetsu-dachi, αλλά με τα πόδια περισσότερο κλειστά . Εκτός από τα προηγούμενα στην εξάσκηση στις στάσεις υπάρχουν και διάφορα άλλα σημεία τα οποία πρέπει να τονίζονται ιδιαίτερα κατά την περιγραφή τους και να εφαρμόζονται. Η πλάτη και ο λαιμός πρέπει να βρίσκονται στη φυσική τους θέση, όπως στο φυσιολογικό βάδισμα. Τα γόνατα και τα πέλματα έχουν την ίδια κατεύθυνση, προς αποφυγή τραυματισμών. Το βλέμμα σταθερά μπροστά ή στα ύψος των ματιών του συνασκούμενου. Στην συνέχεια περιγράφονται μερικές από τις πλέον βασικές στάσεις του Shotokan (Okazaki, & Stricevic, 1984 ,58).

ΦΥΣΙΚΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ SHIZEN-ΤΑΙ (σίζεν-ταϊ), φυσική στάση Οι πιο βασικές και ευκολότερες στάσεις ονομάζονται «φυσικές», διότι οι πιέσεις που ασκούνται είναι παρόμοιες με εκείνες τις οποίες δέχεται κάποιος όταν περπατά ή στέκεται φυσικά και καθότι εύκολες διδάσκονται πρώτες. Υπάρχουν διαφορετικές παραλλαγές της φυσικής στάσης. Ένα σημαντικό γνώρισμα κοινό για όλες αυτές τις παραλλαγές είναι ότι η κατανομή βάρους είναι περίπου 50/50, κατανεμημένη ομοιόμορφα. Αυτό καθιστά ιδανικές τις στάσεις αυτές για μετακίνηση σε οποιαδήποτε άλλη στάση όποτε οι καταστάσεις το απαιτούν. Εκτός από την πλάτη και το

74

λαιμό, τα γόνατα πρέπει επίσης να παραμείνουν σε ευθεία στις φυσικές θέσεις τους και δεν πρέπει να κάμπτονται ή να εκτείνονται υπερβολικά. Στάσεις προσοχής. Υπάρχουν δύο παραλλαγές της στάσης προσοχής. Η πρώτη γνωστή σαν heisoku-dachi (χεϊσόκου-ντάτσι). Προσοχή με τα πέλματα παράλληλα στα ιαπωνικά. Αυτή η έκδοση της στάσης προσοχής είναι η πιο τυπική – επίσημη έκδοση. Στην άλλη έκδοση γνωστή σαν musubi-dachi (μουσούμπι-ντάτσι). Προσοχή με απαγωγή. Οι φτέρνες των ποδιών αγγίζουν η μια την άλλη, αλλά τα πέλματα δείχνουν εξωτερικά σε γωνία 45-μοιρών, δηλ. μια γωνία 90-μοιρών σχηματίζεται από τα πόδια. Αυτό θεωρείται άτυπη – ανεπίσημη θέση προσοχής. Οι διαστάσεις. Στάσεις με απομακρυσμένα τα ισχία. Πρόκειται για τις στάσεις στις οποίες οι φτέρνες είναι στην ίδια ευθεία η μία με την άλλη. Τα χέρια διατηρούνται σε μια χαλαρή θέση δίπλα στο σώμα σε γροθιές. - Hachiji-dachi (χατσίτσι-ντάτσι), ανοικτή στάση με τα πόδια σε διάσταση και τα πέλματα να δείχνουν σε γωνία 45 μοιρών. Χρησιμοποιείται συνήθως στο (Yoi) έτοιμοι. - Heiko-dachi (χέϊκοο-ντάσι). Διάσταση με παράλληλα τα πέλματα και τα δάχτυλα να δείχνουν κατ' ευθείαν μπροστά. - Uchi-hachiji-dachi

ή UCHI-HACHINOJI DACHI (ούτσι-χατσινότζι-ντάτσι).

Διάσταση με τα πόδια να έχουν το πλάτος ώμων αλλά με τα δάχτυλα στραμμένα προς το εσωτερικό σε γωνία 45 μοιρών.

- Teiji-dachi (τέϊτζι-ντάτσι) Στάση Τ τα πέλματα διαμορφώνουν ένα σχήμα που μοιάζει με Τ. Το μπροστινό πόδι είναι στραμμένο με τα δάχτυλα να βλέπουν κατευθείαν μπροστά ενώ τα δάχτυλα του πίσω ποδιού βλέπουν πλάγια ή είναι ελαφρά γυρισμένα προς τα εμπρός). Το μπροστινό πέλμα απέχει όσο και το εύρος των ισχίων και είναι σε ευθεία με τον ταρσό του πίσω ποδιού. - Ρenoji-dachi (ρενότζι-ντάτσι). Στάση L. Είναι βασικά η ίδια με την στάση Τ εκτός του ότι η μπροστινή φτέρνα αγγίζει την φτέρνα του πίσω ποδιού.

75

Οι τρείς μεγάλες. Οι τρεις χαρακτηριστικές στάσεις του Shotokan karate είναι η KIBA DACHI (κίμπα-ντάτσι) μεγάλη διάσταση με πόδια συσπειρωμένα «στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση, η KOKUTSU DACHI (κοοκούτσου-ντάτσι) πίσω στάση και η ZENKUTSU DACHI (ζενκούτσου-ντάτσι) μπροστινή στάση. Οι τρείς αυτές στάσεις έχουν κάποια κοινά σημεία μεταξύ τους, ο λαιμός και η πλάτη είναι πάντοτε σε ευθεία, τα πέλματα απέχουν περίπου το ίδιο μεταξύ τους, τα ισχία είναι στο ίδιο επίπεδο ύψους και τα πέλματα εφάπτονται συνεχώς με το έδαφος.

ZENKUTSU DACHI (ζενκούτσου-ντάτσι). Μπροστινή στάση (στάση εξωτερικής πίεσης στα πόδια. Η στάση αυτή είναι μια από τις κύριες στάσεις, τις πλέον χρησιμοποιούμενες και από τις πλέον δυνατές. Οι πιέσεις που δέχονται οι μυς στα πόδια είναι παρόμοιες με εκείνες του περπατήματος ή του τρεξίματος. Το βάρος του σώματος μοιράζεται κατά 60% εμπρός και κατά 40% στο πίσω πόδι με το σώμα να παραμένει όρθιο χωρίς να γέρνει. Η πλάτη είναι κατακόρυφη ακριβώς πάνω από τους γοφούς. Το μπροστινό γόνατο είναι λυγισμένο κάθετα πάνω από το πέλμα του ποδιού και το πίσω πόδι είναι τεντωμένο. Το μπροστινό πέλμα έχει κατεύθυνση κατευθείαν μπροστά, ενώ το πίσω ελαφρά προς τα έξω σε μια γωνία 15-45 μοιρών. Τα πέλματα εφάπτονται στο πάτωμα. Η απόσταση του ενός πέλματος από το άλλο είναι ένα περίπου μέτρο (δύο φορές το πλάτος των ώμων) και το πλάτος 40 περίπου εκατοστά (πλάτος των ώμων). Το σώμα διατηρείται ίσιο και κάθετο στο πάτωμα. Το πρόσωπο κοιτάζει ευθεία μπροστά. Τα ίσχυα και οι ώμοι επίσης είναι ίσια μπροστά. Κατά τη μετακίνηση πόδι που μετακινείται διαγράφει ένα ημικύκλιο (μισοφέγγαρο) από μέσα προς τα έξω. Κατά την διάρκεια της κίνησης το πέλμα σέρνεται ελαφρά στο πάτωμα. Το μπροστινό γόνατο διατηρείται λυγισμένο και οι γοφοί όσο το δυνατό πιο χαμηλά. Κατά την διάρκεια της κίνησης το σώμα εξακολουθεί να είναι κάθετο στο πάτωμα. Στην πλάγια (hanmi) παραλλαγή αυτής της στάσης το κορμί (ώμοι ισχία) έχει κλίση 0

45 ως προς την ευθεία κατεύθυνση με το κεφάλι να παραμένει ευθεία μπροστά. Το πίσω γόνατο κάμπτεται ελαφρά και με κατεύθυνση προς το πέλμα του πίσω ποδιού, αλλά όχι περισσότερο. Υπάρχει μια ακόμη παραλλαγή της στάσης αυτής, η αντίθετη πλάγια μπροστινή στάση. Όπως διαφαίνεται και από το όνομα η στάση αυτή είναι και η πλέον κατάλληλη για τεχνικές στις οποίες η δύναμη κατευθύνεται προς τα εμπρός όπως το μπροστινό λάκτισμα ή η αντίθετη γροθιά (gyaku zuki)

76

KIBA DACHI (κίμπα-ντάτσι). Μεγάλη διάσταση με τα πόδια συσπειρωμένα «στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση. Η μεγάλη διάσταση με πόδια συσπειρωμένα είναι βασική για την εδραίωση κάποιας σταθερής θέσης και για την εξάσκηση των ποδιών και των γοφών. Είναι αποτελεσματική για επιθέσεις προς τα αριστερά ή δεξιά. Τα πόδια ανοίγουν στη μεγάλη διάσταση με τα πέλματα παράλληλα και τις φτέρνες σε ευθεία. Το βάρος πέφτει ανάμεσα στα πέλματα και μοιράζεται ισόβαρα και στα δύο πόδια. Τα δάχτυλα των ποδιών ελαφρώς προς τα μέσα Τα γόνατα είναι λυγισμένα πάνω από τα δάχτυλα των ποδιών και πιέζονται προς τα έξω. Οι γοφοί είναι χαμηλωμένοι κατακόρυφα, ή πλάτη είναι ίσια και κάθετη στο έδαφος και το σώμα κατευθείαν μπροστά. Το πλάτος της στάσης είναι δύο φορές το πλάτος των ώμων. Για τον υπολογισμό της απόστασης αυτής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο παρακάτω τρόπος. Από τη heisoku-dachi (χεϊσόκου-ντάτσι) προσοχή με τα πέλματα παράλληλα, πέρασμα στην άτυπη θέση προσοχής (προσοχή με απαγωγή - musubi-dachi) με τα πέλματα σε γωνίες 45 μοιρών, στη συνέχεια με περιστροφή στην άκρη του πέλματος οι φτέρνες μετακινούνται προς τα έξω στη στάση Uchihachiji-dachi ή uchi-hachinoji dachi (ούτσι-χατσινότζι-ντάτσι), διάσταση με τα πόδια να έχουν το πλάτος ώμων αλλά με τα δάχτυλα στραμμένα προς το εσωτερικό σε γωνία 45 μοιρών. Κατόπιν επαναλαμβάνεται πίβοτ στις φτέρνες για μια ακόμη φορά ώστε τα δάκτυλα να στραφούν εξωτερικά σε γωνία 45 μοιρών. Τελικά γίνεται ένα ακόμη πίβοτ στις άκρες των ποδιών για να στραφούν τα πέλματα ευθεία μπροστά και να είναι παράλληλα. Η κίνηση με την kiba dachi γίνεται στα πλάγια ως επί το πλείστον. Το πόδι μεταφέρεται από τα εμπρός προς τα δεξιά ή τα αριστερά και διασταυρώνεται με το άλλο, στη συνέχεια το άλλο πόδι τοποθετείται στα πλάγια σε ευθεία γραμμή με το πόδι έναρξης της κίνησης. Το σώμα διατηρείται ίσιο και κάθετο στο πάτωμα.

KOKUTSU DACHI (κοοκούτσου-ντάτσι). Πίσω στάση Το μπροστινό πέλμα είναι στραμμένο κατευθείαν μπροστά ενώ το πίσω πέλμα είναι στραμμένο πλάγια σε γωνία 90 μοιρών όπως σε ένα ορθογώνιο τρίγωνο. Όταν τα πόδια είναι το ένα κοντά στο άλλο σχηματίζουν το κεφαλαίο λατινικό γράμμα L. Η απόσταση των ποδιών απέχει ένα μέτρο περίπου και τα πέλματα είναι το ένα πίσω από το άλλο σε ευθεία γραμμή. Το πίσω γόνατο είναι λυγισμένο επάνω από τα δάχτυλα και πιεσμένο προς τα έξω, αποτέλεσμα του αυξανόμενου βάρους στο πίσω πόδι είναι το πίσω γόνατο να κάμπτεται περισσότερο απ' ότι στην kiba dachi. Το μπροστινό πόδι προβάλλει ελαφρά και το γόνατο είναι ελαφρά λυγισμένο. Δεδομένου ότι τα γόνατα απομακρύνονται το ένα από το άλλο, η πίσω στάση θεωρείται στάση εξωτερικής πίεσης στα πόδια.

77

Το βάρος του σώματος μοιράζεται κατά 70% στο πίσω πόδι και κατά 30% στο μπροστινό πόδι, χωρίς να γέρνει το σώμα, το οποίο είναι κάθετο πάντα προς το πάτωμα. Οι γοφοί είναι χαμηλωμένοι και ή πλάτη σε πλάγια θέση. Ο λαιμός είναι γυρισμένος τόσο έτσι ώστε το κεφάλι να βλέπει μπροστά. Από τη στάση kokutsu dachi όταν η κίνηση πραγματοποιείται προς τα πίσω για οπισθοχώρηση, η τοποθέτηση των πελμάτων πρέπει να γίνεται σε ευθεία γραμμή. Η κίνηση εκτελείται με ένα μεγάλο βήμα προς τα πίσω φέρνοντας το μπροστινό πόδι προς τα πίσω, τα γόνατα είναι διαρκώς λυγισμένα. Η απόσταση μεταξύ των φτερνών είναι περίπου όση και στη πλάγια στάση. Για το καθορισμό της ατομικής απόστασης χρησιμοποιείται ο παρακάτω τρόπος. Από την πλάγια στάση εκτελείται πίβοτ σε μια από τις φτέρνες και το πέλμα στρέφεται εξωτερικά. Το βάρος μετατοπίζεται στο πίσω πόδι και το γόνατο κάμπτεται, το κεφάλι στρέφεται προ της κατεύθυνση του πέλματος που κινήθηκε. Το μπροστινό ισχίο τραβιέται ελαφρά πίσω και οι ώμοι ευθυγραμμίζονται ένας με τον άλλο, έτσι ώστε ο πίσω να μην είναι ορατός από μπροστά. Η θέση του πίσω ισχίου είναι παρόμοια με τη θέση του μπροστινού ισχίου στην πλήρη μπροστινή στάση. Τα ισχία είναι στο ίδιο ύψος όπως στην μπροστινή και πλαγιά στάση. Η στάση αυτή χρησιμοποιείται περισσότερο για προπονητικούς σκοπούς, στην πρακτική εξάσκηση των βασικών τεχνικών στοιχείων, στην αποφυγή μίας επίθεσης. Χρησιμοποιείται κυρίως για άμυνα και είναι αποτελεσματική σε αποκρούσεις επιθέσεων από μπροστά.

Μετακινήσεις Το επόμενο λογικό βήμα αμέσως μετά την εκμάθηση των βασικών στάσεων είναι ο τρόπος μετακίνησης και η σύνδεσή τους μεταξύ τους. Με γνώμονα το παραπάνω η πλέον κοινοί τρόποι μετακίνησης από στάση σε στάση είναι ο βηματισμός, και το γλίστρημα. Φυσικά σε πλέον προχωρημένα επίπεδα προστίθενται και άλλοι τρόποι μετακίνησης πχ. άλμα, ρολάρισμα κτλ Ο βηματισμός στα αρχικά και ενδιάμεσα στάδια της κατάρτισης γίνεται κυρίως σε μερικές προκαθορισμένες κατευθύνσεις, μπροστά πίσω και πλάγια. Τα σημεία που πρέπει να τονιστούν κατά την μετακίνηση είναι τα παρακάτω. - Τα ισχία πρέπει να διατηρούνται στο ίδιο ύψος σε όλη τη διάρκεια της μετακίνησης για να μην υπάρχει απώλεια δύναμης. Το υπερβολικό όμως χαμήλωμα των ισχύων συντελεί στην απώλεια της ταχύτητας και στη δυσχέρεια της μετακίνησης - Στα αρχικά στάδια της κατάρτισης όλες οι περιστροφές εκτελούνται πάνω στις φτέρνες με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επαφή με το έδαφος για τη διατήρηση της κατάλληλης ισορροπίας.

78

- Πριν από κάθε βηματισμό από τις βασικές στάσεις πρέπει να προηγείται κάμψη στα γόνατα. - Η πλάτη και ο λαιμός πρέπει να κρατηθούν σε ευθεία με τα μάτια να παραμένουν σταθερά μπροστά. - Η κατανομή του βάρους πρέπει ακόμα να είναι περίπου 50/50 και από αυτήν την θέση πρέπει να είναι δυνατό να μπορεί να μετακινηθεί κάποιος σε οποιαδήποτε κατεύθυνση και στάση γρήγορα.

3.3.2.2. ΟΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΥΠΟΙ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΩΝ Όπως έχει ήδη αναφερθεί στο kihon εμπεριέχονται αρκετά από τα σημαντικότερα τεχνικά στοιχεία του καράτε στην κλίμακα της ατομικής γραμμικής προόδου του μαθητή. Στο σημείο αυτό μετά τις στάσεις ακολουθούν οι μεμονωμένες ατομικές τεχνικές. Στο καράτε εμπεριέχονται μια πλειάδα ατομικών τεχνικών. Στη διδακτέα ύλη στο στυλ του Shotokan αποδίδεται κυρίως έμφαση στα χτυπήματα, τις αποκρούσεις και τα λακτίσματα, ενώ τεχνικές όπως σαρώματα, ρίψεις και τεχνικές στρέβλωσης καλλιεργούνται λιγότερο. Η απόκρουση-μπλοκ είναι μια ενέργεια προστασίας που περιγράφει μια κατάσταση στην οποία ένα μέρος του σώματος χρησιμοποιείται για να εκτρέψει ή

να

αποπροσανατολίσει μια επίθεση. Η παρεμπόδιση ενός χτυπήματος με το βραχίονα ή το πόδι σαφώς και είναι προτιμότερη από την απορρόφηση του. Η προστασία πρέπει βεβαίως να είναι η πρώτη προτεραιότητα οποιασδήποτε απόκρουσης σε μια επίθεση, το πράγμα όμως αυτό μπορεί να επιτευχθεί ορισμένες φορές ευκολότερα με την αποφυγή. Η απόκρουση πρέπει να επιχειρείται σωστά ώστε να παρέχει τη δυνατότητα αντεπίθεσης και να αποτρέπει τον αντίπαλο για συνεχόμενες επιθέσεις. Αν και οι φραγμοί οι αποκρούσεις στο karate χρησιμοποιούνται συνήθως σαν τεχνικές παρεμπόδισης μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για υπεράσπιση ενάντια σε λαβές ή ακόμα και να χρησιμοποιηθούν σαν κτυπήματα τεχνικές. Ταξινόμηση των αποκρούσεων (Okazaki, & Stricevic, 1984, 178) Υπάρχουν διάφοροι τύποι αποκρούσεων συνήθως όμως ταξινομούνται σε αυτές με κατεύθυνση από «μέσα έξω» και αντίθετα από «έξω μέσα». Στην πρώτη περίπτωση οι μύες των χεριών συσπώνται εσωτερικά και ακολουθεί η διάταση τους για απόκρουση της επίθεσης. Το αντίθετο συμβαίνει στη δεύτερη περίπτωση. Μια άλλη μέθοδος διαχωρισμού γίνεται με βάση την αλληλεπίδραση τους με την επίθεση. Με βάση το προηγούμενο διαχωρίζονται: - Αποκρούσεις με πρόσκρουση - Αποκρούσεις με σάρωμα Σε ορισμένες περιπτώσεις της οι δύο αυτοί τύποι έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Οι αποκρούσεις με πρόσκρουση γίνονται σε γωνία 90 μοιρών, η δύναμη συναντά τη δύναμη, η ταχύτητα και η δύναμη είναι απαραίτητες για την απόκρουση με επιτυχία ενάντια

79

σε μια ισχυρή επίθεση. Η πρόθεση σε μια τέτοια απόκρουση είναι η απώλεια της ισορροπίας και του ρυθμού του επιτιθέμενου, η πρόσκρουση συχνά επιφέρει μώλωπες και στα δύο συμπλεκόμενα άκρα. Στα αρχικά και τα ενδιάμεσα στάδια της εκμάθησης η πρόσκρουση γίνεται συνήθως στο ύψος του καρπού. Στα πιο προχωρημένα επίπεδα η επαφή γίνεται όσο το δυνατό πιο κοντά στο σημείο έναρξης της απόκρουσης. Στις αποκρούσεις με σάρωμα απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή. Μια σαρωτική απόκρουση συνοδεύει με επαφή την επίθεση. Ο στόχος είναι να εκτραπεί αργά ή να αποπροσανατολιστεί η επίθεση χωρίς τη χρήση πολλής δύναμης. Με αυτόν τον τρόπο και ο επιτιθέμενος και ο αμυνόμενος έχουν τη λιγότερη πιθανότητα για τραυματισμό απ’ότι της αποκρούσεις με πρόσκρουση. Ο άριστος συγχρονισμός είναι απαραίτητος, ειδικά όταν πρόκειται πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ενάντια σε μια επίθεση που χρησιμοποιεί ένα μεγαλύτερο άκρο από αυτό που χρησιμοποιείται για την άμυνα. Οι αποκρούσεις αυτές κάνουν την επαφή με την επίθεση στα αρχικά της στάδια και παραμένουν σε επαφή έως ότου έχει αποπροσανατολιστεί η επίθεση, σε αντίθεση με της προηγούμενες αποκρούσεις της οποίες η επαφή διαρκεί για μια πολύ μικρή χρονική περίοδο. Μια άλλη ταξινόμηση συμπεριλαμβάνει

της ενισχυμένες αποκρούσεις, της

αποκρούσεις σχήματος χ, της αποκρούσεις υπό μορφή φτυαρίσματος, της διπλές αποκρούσεις και αυτές υπό μορφή γαντζώματος. Πριν από την περιγραφή και τη διδασκαλία των βασικών αποκρούσεων κρίνεται απαραίτητο για την ορθή της εκτέλεση να είναι γνωστά τα παρακάτω: - Ο σχηματισμός της γροθιάς (Seiken), - Η σημασία του χεριού έλξης (Hikite), - Οι τρεις βασικές περιοχές στόχων του karate. Προϋποθέσεις - Ο σχηματισμός της γροθιάς (Sieken). Για να σχηματιστεί η κατάλληλη γροθιά κάμπτονται οι μεσαίες και ακραίες αρθρώσεις των δακτύλων στη βάση της παλάμης. Στη συνέχεια τα δάχτυλα διπλώνονται εσωτερικά και πιέζονται στη παλάμη, αρχικά από το μικρό, τον παράμεσο και μετά από το μέσο και τι δείκτη με τον αντίχειρα τελευταίο να πιέζει συνεχώς το δείκτη και το μέσο. Αυτή η βασική θέση των χεριών είναι πάντοτε χρήσιμη σε όλες τις βασικές ασκήσεις για επίθεση και άμυνα. Στα κτυπήματα με γροθιά χρησιμοποιείται μόνο η επιφάνεια των δείκτη και μέσου, διότι αποτελούν δύο από σκληρότερες επιφάνειες του σώματος. Στις αποκρούσεις η θέση αυτή πρέπει να συμβάλλει στην αποφυγή των τραυματισμών σε όλη τη διάρκεια τους και να διατηρείται συνεχώς. Είτε σε επιθέσεις είτε σε άμυνες η γροθιά πρέπει να είναι χαλαρή στη διάρκεια της κίνησης και να σφίγγεται μόνο κατά τη στιγμή της πρόσκρουσης.

80

- Το χέρι της έλξης (Hikite). Κατά την εξάσκηση των

κτυπημάτων

με γροθιά και

των

αποκρούσεων

χρησιμοποιούνται τα χέρια, το ένα για να συναντήσει το στόχο η να ανακόψει μια επίθεση, ενώ το άλλο τραβιέται πίσω πάνω από το ισχίο ή τις νόθες πλευρές. Το χέρι έλξης είναι αυτό που κινείται αντίθετα από το χέρι που κινείται έξω από το σώμα. Αυτές οι δύο ενέργειες εκτελούνται ταυτόχρονα Το χέρι έλξης έλκεται δυνατά από τον αγκώνα κοντά στο σώμα ώστε να διανύει την πιο σύντομή διαδρομή προς τις νόθες πλευρές. Μετά την άφιξη του με συστροφή στη θέση αυτή το χέρι πρέπει να πιέζεται έντονα στο σώμα με τις κορυφές των αρθρώσεων των δακτύλων στραμμένες προς τα κάτω και τον αντίχειρα πάνω. Είναι σημαντικό να τονιστεί εξαρχής ο ρόλος του χεριού της έλξης στη μεγιστοποίηση της απόδοσης της κίνησης και το συγχρονισμό των μεγάλων μυϊκών ομάδων που επηρεάζουν τη διδασκόμενη τεχνική. Η έλξη του χεριού συντελεί επίσης στη διατήρηση της ισορροπίας και στη παραγωγή δύναμης λόγω της περιστροφής. Η θεωρία που κρύβεται κάτω από το επιχείρημα της ισορροπίας είναι ότι για κάθε δράση υπάρχει μια ίση και αντίθετη αντίδραση (νόμος Newton). - Οι τρεις βασικές περιοχές στόχων Υπάρχουν διάφορα διαφορετικά σημεία στο ανθρώπινο σώμα που μπορεί να θεωρηθούν στόχοι. Αυτοί οι πιθανοί στόχοι ομαδοποιούνται γενικά σε τρεις περιοχές. Οι τρεις βασικές περιοχές στόχων είναι το ανώτερο επίπεδο (joudan), το μέσο επίπεδο (chuudan) και το χαμηλότερο επίπεδο (gedan). Στα αρχικά στάδια τυποποιημένοι στόχοι για κάθε μια από τις τρεις περιοχές είναι, για το ανώτερο επίπεδο η μύτη, το ηλιακό επίπεδο για το μέσο επίπεδο και χαμηλά στην κοιλιά (οτιδήποτε κάτω από τη ζώνη) για το χαμηλότερο επίπεδο. Κάποιες γενικές παρατηρήσεις που αφορούν τις αποκρούσεις είναι ότι οι γροθιές πρέπει να διατηρούνται συνεχώς σε ευθεία και οι ώμοι να παραμένουν χαλαροί και χαμηλά.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΩΝ GEDAN-BARAI (γκεντάν μπαράϊ). Προς τα κάτω απόκρουση με τον πήχη Η τεχνική αυτή είναι συγχρόνως βασική απόκρουση και θέση προετοιμασίας στη βασική εκπαίδευση. Χρησιμοποιώ

το

χέρι

με

σφιγμένη

γροθιά

για

απόκρουση προς τα κάτω και πλάγια των χτυπημάτων εναντίον της κοιλιακής χώρας. 1. Με τον αγκώνα ως άξονα το χέρι τεντώνεται και αποκρούει

81

με μία μεγάλη προς τα κάτω κίνηση , η γροθιά φέρεται περίπου δεκαπέντε εκατοστά πάνω από το γόνατο του μπροστινού ποδιού. 2. Και τα δύο χέρια συστρέφονται και σχεδόν αγγίζουν το ένα το άλλο όταν διασταυρώνονται. 3. 'Εναντίον ενός προς τα πάνω λακτίσματος, πρέπει η απόκρουση να είναι πολύ δυνατή.

CHODAN AGE-UKE ( τζόονταν άγκε ούκε). Προς τα πάνω απόκρουση επίθεσης στο πρόσωπο με τον πήχη Είναι μία βασική τεχνική απόκρουσης χτυπημάτων με: στόχο από το λαιμό και πάνω. "Αποκρούω προς τα πάνω δυνατά με: την εξωτερική πλευρά τού πήχη. 1 .Τα χέρια διασταυρώνονται στο ύψους τού σαγονιού με: αυτό πού θα αποκρούσει απ' έξω. Τα χεριά κινούνται κοφτά και δυναμικά διατηρώντας τον αγκώνα τού χεριού της απόκρουσης σε γωνία 900. 2. Το χέρι της απόκρουσης καταλήγει περίπου δέκα εκατοστά μπροστά από το μέτωπο, με: τη γροθιά λίγο ψηλότερα από τον αγκώνα και την παλάμη προς τα έξω μετά από την

περιστροφή χωρίς να εμποδίζει την ορατότητα.. 3. Η γροθιά είναι σφιγμένη τη στιγμή της απόκρουσης. Το ίδιο και οι κοιλιακοί μύες. Η ισχύς και ένταση των κοιλιακών πρέπει να μεταδοθεί στους μυς γύρω από τη μασχάλη και από κει στο χέρι πού αποκρούει. Η πιο κοινή παραλλαγή της απόκρουσης αυτής περιγράφεται με τον ακόλουθο τρόπο. Το χέρι κινείται από το ισχίο κατευθείαν επάνω στο κέντρο του σώματος σαν να εκτελεί ένα uppercut (κτύπημα κάτω από το σαγόνι). Όταν η γροθιά φτάνει κάτω από τα μάτια ο πήχης συστρέφεται προς τα έξω και μακριά από το σώμα , όπως περιγράφεται στο 2, το χέρι έλξης κινείται ακριβώς αντίθετα, τα δύο χέρια συναντιόνται σε σχήμα σταυρού στο κέντρο του σώματος με το χέρι της απόκρουσης να βρίσκεται εξωτερικά και το άλλο κολλητά στο σώμα

SOTO-UKE (σοτόο-ούκε) ή CHUDAN UDE UKE. Από έξω προς τα μέσα απόκρουση επίθεσης στο σώμα με τον πήχη Χρησιμοποιείται εναντίον γροθιάς με στόχο το στήθος ή το πρόσωπο. .Αποκρούω το χέρι τού αντιπάλου προς τα πλάγια χτυπώντας με την έξω άκρη τού καρπού. 1. Στο τέλος o αγκώνας τοu χεριού της απόκρουσης είναι λυγισμένος σε γωνία περίπου 90 μοιρών με το πήχη σχεδόν κατακόρυφο. Ο πήχης και το πλαϊνό μέρος τού σώματος πρέπει να είναι περίπου ευθυγραμμισμένα .

82

2. 'Η γροθιά βρίσκεται μπροστά από το σαγόνι, ο αγκώνας περίπου δέκα εκατοστά μπροστά από το σώμα και οι μύες γύρω από τη μασχάλη σε σύσπαση 3. Το άλλο χέρι φέρεται πίσω στο πλευρό με σφιγμένη γροθιά. και οι γοφοί συστρέφονται με ισχύ προ τη κατεύθυνση της απόκρουσης. μεγάλη δύναμη.

UCHI-UKE (ούτσι ούκε) ή CHUDAN UDE UKE. Από μέσα προς τα έξω απόκρουση επίθεσης στο σώμα με τον πήχη Χρησιμοποιείται επίσης εναντίον γροθιάς με στόχο το στήθος ή το πρόσωπο. Αποκρούω το χέρι τού αντιπάλου προς τα πλάγια χτυπώντας με την έσω άκρη τού καρπού. 1. Η τροχιά του χεριού της απόκρουσης είναι από έξω, από το χέρι που τραβιέται πίσω 2. Το άλλα στοιχεία πού αναφέρονται στην περίπτωση της απόκρουσης ς από έξω προς το μέσα, έχουν και εδώ εφαρμογή

SHUTO-UKE (σουτόο-ούκε). Απόκρουση με κόψη παλάμης. Είναι μία αμυντική τεχνική εναντίον επιθέσεων προς το στομάχι, το στήθος, ή το κεφάλι. .Η κόψη της παλάμης χτυπά με πλάγια κίνηση σαν να πρόκειται να κόψει το χέρι τού αντιπάλου. 1. Το άλλο χέρι, αντί να έρθει στο πλευρό, έρχεται μπροστά στο ηλιακό πλέγμα με την παλάμη προς τα πάνω. Έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως μετά την απόκρουση σαν χέρι λόγχη (nukite) με αντεπίθεση στο στομάχι τού αντιπάλου. 2. Από θέση δίπλα στο αυτί, το χέρι πού αποκρούει έρχεται μπροστά και διαγώνια κάτω, περνώντας πάνω από το βραχίονα του άλλου χεριού, το χέρι το οποίο τραβιέται περνάει κάτω από το χέρι πού αποκρούει. 3. Στην τελική θέση, ό αγκώνας τού χεριού πού αποκρούει πρέπει να σχηματίζει ορθή γωνία και οι μύες γύρω από τη μασχάλη πρέπει να είναι σε σύσπαση. Το χέρι το οποίο τραβιέται δεν πρέπει να βγαίνει έξω από το πλευρό. 4. Συνήθως η απόκρουση γίνεται με στάση kokutsu dachi και για να είναι αποτελεσματική θα πρέπει να γίνεται με βήμα διαγώνια προς τα πίσω.

3.3.2.3. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΚΤΥΠΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΕ (ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΡΟΘΙΑΣ - TSUKI) Υπάρχουν πολλές παραλλαγές και ταξινομήσεις των κτυπημάτων Okazaki, & Stricevic, 1984, 106). Τα πλέον κοινά είναι η γροθιά με βήμα μπροστά-OI ZUKI (όϊ-ζούκι), η αντίθετη γροθιά-GYAKU-ΖUKI (γκυάκου-ζούκι) και η γροθιά τίναγμα-KIZAMI-ΖUKI (κιζάμι-ζούκι).

83

TSUKI (επίσης ZUKI).

Γροθιά

AGE-ΖUKI (άγκε-ζούκι).

Προς τα πάνω γροθιά

AWASE-ΖUKI (αουάζε-ζούκι).

Γροθιές "U"

CHOKU-ΖUKI.

Ευθεία γροθιά

GYAKU-ΖUKI(γκυάκου-ζούκι).

Αντίθετη γροθιά

HASAMI-ΖUKI (χασάμι-ζούκι).

Γροθιές ψαλίδι

HEIKO-ΖUKI(χέϊκοο-ζούκι).

Παράλληλες γροθιές

KAGI-ΖUKI (κάγκι-ζούκι).

Γαντζωτή γροθιά

KIZAMI-ΖUKI(κιζάμι-ζούκι).

Γροθιά τίναγμα

MAWASHI-ΖUKI (μαουάσι-ζούκι).

Κυκλική γροθιά

OI ZUKI (όϊ-ζούκι).

Γροθιά με βήμα μπροστά

TATE-ΖUKI.

Κάθετη γροθιά

URA-ΖUKI (ούρα-ζούκι).

Κοντή γροθιά

YAMA-ΖUKI (γιάμα-ζούκι).

Γροθιές μεγάλου "U"

Τα κτυπήματα εκτελούνται συνήθως χρησιμοποιώντας μια δράση ώθησης- διείσδυσης, αλλά και υπό μορφή τινάγματος με γρήγορη επαναφορά. Το κτύπημα είναι γενικά μια ευθεία τεχνική με πρόθεση να βρει κάποιο στόχο. Η τεχνική τελειώνει με κλείδωμα στο στόχο. Κατά την εκτέλεση μιας τεχνικής υπό μορφή τινάγματος ο αγκώνας επαναφέρεται γρήγορα στην αρχική του θέση αμέσως μετά την επαφή με το στόχο.

Οι τεχνικές αυτές

γενικά χρησιμοποιούνται σε μικρούς στόχους, όπως το κεφάλι, ενώ οι τεχνικές διείσδυσης σε μεγάλους στόχους, όπως ο κορμός. Στη πρώτη περίπτωση η πλέον γνωστή τεχνική είναι η γροθιά τίναγμα-KIZAMI-ΖUKI (κιζάμι-ζούκι), ενώ στην περίπτωση των τεχνικών διείσδυσης η αντίθετη γροθιά-GYAKU-ΖUKI (γκυάκου-ζούκι). Κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων της κατάρτισης χρησιμοποιούνται κτυπήματα διείσδυσης- ώθησης.

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΓΡΟΘΙΑΣ Για το σχηματισμό της γροθιά τα δάχτυλα κάμπτονται ώστε οι άκρες τους να αγγίξουν τη βάση των δακτύλων σε πρώτη φάση. Στη συνέχεια η κάμψη ολοκληρώνεται μέχρι οι άκρες των δακτύλων να πιεστούν γερά στην παλάμη με τον αντίχειρα να πιέζει ακριβώς από πάνω τους. Το μέρος της γροθιάς με το οποίο επιχειρείται το κτύπημα είναι το μπροστά μέρος της γροθιάς και ιδιαίτερα το σημείο των δύο αρθρώσεων του δείκτη και του μέσου. Κατά την στιγμή του χτυπήματος όλη η δύναμη του σώματος συγκεντρώνεται στη γροθιά, ενώ ο

84

καρπός και η γροθιά είναι σε ευθεία γραμμή. Εάν ο καρπός είναι λυγισμένος η δύναμη δεν πάει στη γροθιά και ο καρπός πιθανότατα να τραυματιστεί. Η θέση εκκίνησης της γροθιάς είναι στο πλαϊνό μέρος του κορμού στο ύψος της μέσης με το χέρι σε ορθή γωνία Η ορθή πορεία στην γροθιά, είναι η ευθεία γραμμή από την αρχική θέση της μέχρι το στόχο. Οι ώμοι διατηρούνται χαμηλά και το σώμα χαλαρό. Η έναρξη της κίνησης γίνεται από το γοφό με την παλάμη της γροθιάς προς τα πάνω. Ο πήχης συστρέφεται προς τα μέσα κατά τη διαδρομή προς τον στόχο. Κατά την διάρκεια της κίνησης ο αγκώνας εφάπτεται στα πλάγια του σώματος, έτσι η δύναμη της γροθιάς δεν χάνεται. Το κτύπημα γίνεται με την παλάμη της γροθιάς προς τα κάτω και τον καρπό τεντωμένο γερά, με τους ώμους χαλαρούς και χωρίς να στρίβουν.

ΕΥΘΕΙΑ ΓΡΟΘΙΑ CHOKU ZUKI Είναι η γροθιά που γίνεται από την όρθια θέση όταν ο αντίπαλος βρίσκεται ακριβώς μπροστά μου. Ανάλογα με τον στόχο πρόσωπο, ηλιακό πλέγμα, κοιλία αυτή διαχωρίζεται σε: - πάνω ευθεία γροθιά (jodan choku zuki) - μέση ευθεία γροθιά (chudan choku zuki) - κάτω ευθεία γροθιά (gedan choku zuki)

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΡΟΘΙΑΣ Η ταχύτητα Χωρίς μεγάλη ταχύτητα δεν μπορείς να περιμένεις μεγάλο αποτέλεσμα. Για να πετύχεις την ανώτερη ταχύτητα και δύναμη στη γροθιά, τράβηξε το άλλο χέρι όσο πιο γρήγορα μπορείς πίσω στον γοφό. Αυτή η αστραπιαία κίνηση διπλασιάζει τη δύναμη της γροθιάς,. Για παράδειγμα, εάν το χέρι που χτυπά έχει ταχύτητα 30%, το άλλο χέρι έρχεται πίσω στο γοφό με ταχύτητα 70%. Συνεπώς το χέρι που αποσύρεται έχει μεγαλύτερη ταχύτητα. Αποτέλεσμα αυτής της κίνησης είναι να διπλασιάζεται η δύναμη της γροθιάς. Για να πετύχετε την σωστή γροθιά εξασκείστε τον εαυτό σας πολλές φορές, ώστε η κίνηση να γίνεται αστραπιαία και με δύναμη. Tsuki (τσούκι) Γροθιά. Πολλές φορές, με αυτό τον όρο εννοείται η ευθεία γροθιά, παρόλο πού υπάρχουν και άλλοι τύποι. "Όταν ό αντίπαλος είναι ακριβώς μπροστά μου, τινάζω ευθεία μπροστά το χέρι μου και χτυπώ το στόχο με τις δυο κύριες αρθρώσεις του μπροστινού της γροθιάς. Ό βραχίονας συστρέφεται προς τα μέσα κατά τη διαδρομή του προς το στόχο. Ανάλογα με το στόχο - πρόσωπο ηλιακό πλέγμα, κοιλιά, - οι τεχνικές αυτές είναι γνωστές σαν: πάνω ευθεία γροθιά, (τζόονταν τσόκου-ζούκι), μέση ευθεία γροθιά, (τσούουνταν τσόκου-ζούκι) ή κάτω ευθεία γροθιά, (γκεντάν τσόκου-ζούκι).

85

Σε κάθε περίπτωση για να είναι αποτελεσματική ή γροθιά, πρέπει να μελετηθούν οι παρακάτω βασικοί παράγοντες και να γίνει εξάσκηση σ' αυτούς (Nishiyama, & Brown, 1990, 70): Ή σωστή διαδρομή. Ή συντομότερη διαδρομή προς το στόχο είναι ή ευθεία, πού είναι και ή σωστή διαδρομή της γροθιάς. Την "ίδια στιγμή πού ό αγκώνας ξύνει ελαφρά το πλευρό μου, συστρέφω το βραχίονα προς τα μέσα. Ή ταχύτητα. Χωρίς μεγάλη ταχύτητα, ή γροθιά δεν θα έχει μεγάλο αποτέλεσμα. Για να μεγιστοποιήσω την ταχύτητα και την ισχύ, τραβώ πίσω το άλλο χέρι όσο μπορώ πιο γρήγορα χρησιμοποιώντας έτσι το δημιουργημένο ζεύγος δυνάμεων. Ή συγκέντρωση ισχύος. Μία καλή γροθιά εξαρτάται από μια καλή αρχική ελαστική στάση και από την αποφυγή άχρηστου σφιξίματος στους μυώνες του χεριού και τού ώμου. Χτυπώ ομαλά αλλά ταχύτατα με τη γροθιά, συγκεντρώνοντας όλη την ισχύ του σώματος τη στιγμή της κρούσεως. Πρέπει να αποκτήσω πλήρως την ικανότητα να συγκεντρώνω στιγμιαία την ισχύ μου. Για να εξασκηθώ σ'αυτό, σηκώνω τα δύο μου χέρια μπροστά, με τις γροθιές στο ύψος του ηλιακού πλέγματος και σφίγγω και χαλαρώνω διαδοχικά τους μυς τού σώματος. Στο σημείο θα πρέπει να γίνει αναφορά και στο ρόλο της αναπνοής κατά τη διάρκεια του κτυπήματος, το kiai. Το kiai είναι μια κραυγή που χρησιμοποιείται στο karate και άλλες μαχητικές τέχνες. Το kiai πρέπει να είναι σύντομο και δυνατό, να συνοδεύεται από μέγιστη μυϊκή ένταση και να σταματά με την επαφή στο στόχο. Ο σκοπός του kiai είναι να βοηθήσει στην ανάπτυξη της κατάλληλης αναπνοής, δεν στοχεύει πρωταρχικά στο να τρομάξει ή να εκφοβιστεί ένας αντίπαλος. Αυτό μπορεί να είναι ένα δευτεροβάθμιο όφελος του kiai, αλλά δεν είναι ο αρχικός στόχος της τεχνικής. Το Kiai συνήθως χρησιμοποιείται σε κάθε πέμπτη ή δέκατη επανάληψη μιας τεχνικής.

3.3.2.4. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΛΑΚΤΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ KARATE Η βασική κατάρτιση στο karate δίνει έμφαση στις ισχυρές και σταθερές στάσεις και τις τεχνικές που εκτελούνται από αυτές τις σταθερές στάσεις. Μια στάση είναι ισχυρότερη όταν τοποθετούνται σταθερά και τα δύο πόδια στο έδαφος. Οποτεδήποτε απομακρύνεται ένα πόδι από το έδαφος είναι φυσικό να υποτεθεί ότι θα είναι δυσκολότερο να επιτευχθεί και να διατηρηθεί η καλή ισορροπία από εάν και τα δύο πόδια παραμένουν σταθερά στο έδαφος. Για αυτόν τον λόγο, οποτεδήποτε εκτελείται ένα λάκτισμα υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος από μια τεχνική που κρατά και τα δύο πόδια στο πάτωμα. Παρά το σημαντικό μειονέκτημα, το λάκτισμα παρέχει και τα πλεονεκτήματά του. Τα πόδια είναι μεγαλύτερα και μακρύτερα από τα χέρια και ισχυρότερα. Επομένως υπάρχει μια δυνατότητα να επιτευχθεί περισσότερη το ζημία σε έναν στόχο κατά χρησιμοποίηση των ποδιών συγκριτικά με τα χέρια.

86

Τα λακτίσματα του Karate διαιρούνται συνήθως σε δύο κατηγορίες, λακτίσματα ώθησης-διεισδυτικά και λακτίσματα υπό μορφή τινάγματος με γρήγορη επαναφορά. Η διαφοροποίηση μεταξύ αυτών των δύο κατηγοριών είναι παρόμοια με αυτήν των κτυπημάτων. Τα λακτίσματα ώθησης έχουν γενικά μια ευθεία πορεία στο στόχο με πρόθεση την διείσδυση, πρόσκρουση, συντριβή. Τα λακτίσματα υπό μορφή τινάγματος με γρήγορη επαναφορά, γενικά τινάζουν απότομα το γόνατο προς το στόχο με ένα κυκλικό τρόπο, είτε ανοδικά, είτε σε καμπύλη. Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία των λακτισμάτων στο karate και πολλά από αυτά μπορούν να διδαχθούν ως είτε λακτίσματα ώθησης είτε

ως λακτίσματα τινάγματα. Τα έξι βασικά

λακτίσματα στο Shotokan karate είναι (Okazaki, Stricevic, 1984, 273): GERI (γκέρι)

Λάκτισμα (γενικά)

MAE-GERI KEAGE (μάε-γκέρι κεάγκε )

Λάκτισμα τίναγμα μπροστινό

MAE-GERI KEKOMI (μάε-γκέρι κεκόμι)

Λάκτισμα μπροστινό διεισδυτικό

YOKO-GERI KEAGE (γιόκο-γκέρι κεάγκε)

Λάκτισμα πλάγιο-τίναγμα

YOKO-GERI KEKOMI (γιόκο-γκέρι κεκόμι)

Λάκτισμα πλάγιο-διεισδυτικό

MAWASHI-GERI (μαουάσι-γκέρι)

Λάκτισμα τίναγμα κυκλικό

USHIRO-GERI (ουσίρο-γκέρι)

Λάκτισμα διεισδυτικό πίσω

Η συσπείρωση (άρση του ποδιού στην αρχική θέση), το λάκτισμα, η επαναφορά (στην αρχική θέση) και η τοποθέτηση του ποδιού στο έδαφος είναι οι τέσσερεις κοινές φάσεις οι οποίες συμπεριλαμβάνονται σένα λάκτισμα, διεισδυτικό ή λάκτισμα τίναγμα. Ο διαχωρισμός στις φάσεις αυτές είναι μια απλή μέθοδος που χρησιμοποιείται για επεξηγηματικούς και διδακτικούς σκοπούς.

Μπροστινό λάκτισμα τίναγμα (Mae Geri Keage) Το μπροστινό λάκτισμα τίναγμα είναι γενικά το πιο κοινό λάκτισμα που χρησιμοποιείται στη βασική κατάρτιση του karate. Το μπροστινό διεισδυτικό λάκτισμα είναι γενικά η πιο χρήσιμη τεχνική επίθεσης σε κάποιο στόχο. Αν και για εκπαιδευτικούς στόχους το λάκτισμα διαχωρίζεται όπως έχει αναφερθεί προηγουμένως σε τέσσερεις φάσεις, κατά την εκτέλεση του όμως πρέπει να εκτελείται το ταχύτερο δυνατό. Η συσπείρωση (άρση του ποδιού στην αρχική θέση). Το πόδι του λακτίσματος ανασηκώνεται από το έδαφος στο ύψος της μέσης, το γόνατο κάμπτεται μέχρι το πέλμα να πλησιάσει κοντά στο πίσω μέρος του ισχίου Η άρση του γόνατος γίνεται με κατεύθυνση στο κέντρο του σώματος και προς το στόχο σαν να επιχειρείται ένα δυνατό κτύπημα με αυτό. Ταυτόχρονα κάμπτονται τα ακροδάχτυλα και ο αστράγαλος προς τα πάνω το περισσότερο δυνατόν. Το πόδι στήριξης είναι ελαφρά λυγισμένο, το γόνατο βρίσκεται ακριβώς επάνω από τα δάχτυλα και το πέλμα σε συνεχή επαφή με το έδαφος. Το λάκτισμα κατευθύνεται προς το στόχο με τη συμμετοχή και του 87

ισχίου ενώ το στήθος διατηρείται χαλαρό σε αυτήν την μετακίνηση. Το λάκτισμα πρέπει να χτυπήσει το στόχο με το μπροστά μαλακό μέρος του πέλματος. Το γόνατο είναι σχεδόν σε ευθεία και φτάνει περίπου τα 2-3 εκατοστά από το στόχο. Ο αστράγαλος εκτείνεται προς τα κάτω όσο το δυνατόν περισσότερο, (σαν ώθηση στο πεντάλ ενός αυτοκινήτου) και τα δάχτυλα κάμπτονται έτσι ώστε δεν χτυπούνε το στόχο. Το λάκτισμα γίνεται με το γόνατο και το μπροστά μέρος του πέλματος σε πλήρη εναρμόνιση. Κατά τη διάρκεια του λακτίσματος οι ώμοι διατηρούνται στην ίδια ευθεία, ο κορμός είναι κάθετος στο έδαφος και τα ισχία ωθούν προς τα εμπρός στο στόχο. Οι κύριες περιοχές στόχων είναι συνήθως είναι η βουβωνική χώρα, το στομάχι και το πρόσωπο. Η επαναφορά γίνεται απότομα με κάμψη του γόνατος στη θέση της συσπείρωσης χωρίς να υπάρξει καμία καθυστέρηση, μόλις το λάκτισμα φθάσει στη μέγιστη έκταση του. Για το λόγο του ότι η ισορροπία μειώνεται κατά το λάκτισμα, είναι σημαντικό να τοποθετηθεί το πόδι πίσω στο έδαφος όσο το δυνατόν γρηγορότερα με έναν ελεγχόμενο τρόπο και χωρίς θόρυβο.

Πλάγιο λάκτισμα - τίναγμα (yoko-geri keage) Το πλάγιο λάκτισμα -τίναγμα (yoko geri keage) εμφανίζεται σε αρκετά βασικά και προχωρημένα kata του Shotokan. Ο στόχος του είναι ψηλά κάτω από το σαγόνι ή τις μασχάλες. Το πλάγιο λάκτισμα -τίναγμα χρησιμοποιείται περισσότερο για εξάσκηση και έχει κάποια περιορισμένη πρακτική εφαρμογή, ενώ το πλάγιο-διεισδυτικό λάκτισμα (yoko-geri kekomi) που κατευθύνεται στα χαμηλότερα επίπεδα είναι γενικά το πιο χρήσιμο των δύο για να χτυπήσει πραγματικά έναν στόχο. Όπως και στο μπροστινό λάκτισμα η περιγραφή και του λακτίσματος αυτού γίνεται επίσης σε τέσσερεις φάσεις. Η συσπείρωση (άρση του ποδιού στην αρχική θέση). Το πόδι του λακτίσματος ανασηκώνεται επάνω από το γόνατο του ποδιού στήριξης.. Το γόνατο του ποδιού λακτίσματος στρέφεται πλάγια προς το στόχο. Η εξωτερική πλευρά του πέλματος του λακτίσματος πρέπει να πιέζεται πάνω στο πόδι στήριξης. με τα δάχτυλα στραμμένα προς τα πάνω. Το λάκτισμα γίνεται με απότομο τίναγμα του ποδιού έξω πλάγια και προς τα πάνω στο στόχο. Η επαφή με το στόχο γίνεται με την κόψη του ποδιού. Το γόνατο και η κόψη του ποδιού είναι σε ευθεία. Στην ολοκλήρωση του λακτίσματος, το γόνατο πρέπει να εκταθεί πλήρως στην πλευρά, η πλάτη πρέπει να παραμείνει όσο το δυνατόν όρθια και οι ώμοι πρέπει να παραμείνουν σε ευθεία στραμμένοι διαρκώς μπροστά. Η επαναφορά και η τοποθέτηση του ποδιού στο έδαφος γίνεται το συντομότερο δυνατό.

88

Κυκλικό λάκτισμα -τίναγμα (mawashi-geri) Το λάκτισμα αυτό είναι ένα από τα δημοφιλέστερα λακτίσματα που χρησιμοποιούνται. στους αγώνες. Η συσπείρωση (άρση του ποδιού στην αρχική θέση) Από την πλάγια

(hanmi) μπροστινή στάση με το κορμί (ώμοι ισχία) σε κλίση 450 ως προς την ευθεία κατεύθυνση με το κεφάλι να παραμένει ευθεία μπροστά, το πόδι του λακτίσματος ανασηκώνεται στο ύψος της μέσης με το γόνατο να είναι στραμμένο πλάγια Το γόνατο κάμπτεται πολύ έτσι ώστε η φτέρνα να πλησιάζει πάρα πολύ το πίσω μέρος του ποδιού. Τα δάχτυλα του ποδιού λακτίσματος κάμπτονται προς τα πάνω με το πέλμα να είναι στραμμένο πίσω. Ο μηρός και η κνήμη του ποδιού λακτίσματος πρέπει επίσης να είναι παράλληλα με το έδαφος και στο ίδιο ύψος. Σε περίπτωση που δεν μπορεί να επιτευχθεί το παρακάτω το καλύτερο δυνατό είναι το γόνατο να μην βρίσκεται κάτω από την κνήμη δηλαδή η φτέρνα δεν πρέπει να είναι ψηλότερα από το γόνατο. Το πόδι στήριξης είναι ελαφρά λυγισμένο με το γόνατο ακριβώς πάνω από τα δάχτυλα, το πέλμα είναι σε επαφή με το έδαφος με τα δάχτυλα στραμμένα κατευθείαν μπροστά. Στο λάκτισμα τα ισχία ταλαντεύονται σε μια κυκλική κίνηση και ταυτόχρονα το γόνατο εκτινάσσεται προς το στόχο στο κέντρο του σώματος. Κατά τη διάρκεια αυτής της κίνησης το πόδι του λακτίσματος πρέπει να είναι παράλληλο με το έδαφος. Για το χτύπημα χρησιμοποιείται το εμπρός μέρος του πέλματος ή ο ταρσός-κουτουπιέ για χτυπηθεί το πρόσωπο, ο λαιμός, το στήθος, ή τα πλευρά. Εάν το χτύπημα επιχειρείται με το πίσω πόδι, ταυτόχρονα με την κίνηση των ισχίων και του γόνατος προς το κέντρο του σώματος εκτελείται και περιστροφή πάνω στο πόδι στήριξης για μην προκληθεί ζημιά στους συνδέσμους του. Κατά τη στιγμή της επαφής τα ισχία πρέπει να έχουν περιστραφεί εντελώς. Επίσης στη μέγιστη έκταση του λακτίσματος τα δάκτυλα του ποδιού της στήριξης μετακινούνται εντελώς αντίθετα από το πόδι που λακτίζει. Τα ισχία και οι ώμοι πρέπει να είναι στην ίδια ευθεία και προς την ίδια κατεύθυνση με τα δάχτυλα του ποδιού στήριξης. Το κεφάλι στρέφεται στο στόχο και το πόδι του λακτίσματος είναι σε ευθεία με τα ισχία και τους ώμους. Η επαναφορά γίνεται στη θέση της συσπείρωσης χωρίς να υπάρξει καμία καθυστέρηση, μόλις το λάκτισμα φθάσει στη μέγιστη έκταση του. Η τοποθέτηση του ποδιού στο έδαφος γίνεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα με έναν ελεγχόμενο τρόπο και χωρίς θόρυβο.

89

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Iide, K., Imamura, H., Yoshimura, Y., Yamashita, A., Miyahara, K., Miyamoto, N., & Moriwaki, C. (2008). Physiological responses of simulated karate sparring matches in young men and boys. The Journal of Strength & Conditioning Research, 22(3), 839-844. Imamura, H., Yoshimura, Y., Uchida, K., Nishimura, S., & Nakazawa, A. T. (1998). Maximal oxygen uptake, body composition and strength of highly competitive and novice karate practitioners. Applied Human Science, 17(5), 215-218. Koropanovski, N., Berjan, B., Bozic, P., Pazin, Ν., Sanader, Α., Jovanovic, S., & Jaric, S. (2011). Anthropometric and Physical Performance Profiles of Elite Karate Kumite and Kata Competitors. Journal of Human Kinetics, 30(1), 5-196. Masciotra, D., Ackermann, E., & Roth, W. M. (2001). “Maai”: The art of distancing in karate-do mutual attunement in close encounters. Journal of adult development, 8(2), 119-132. Nishiyama, H., & Brown R.C. (1990). Karate; The Art of “Empty Hand” Fighting. Tokyo: Tuttle Pub. Okazaki, T., & Stricevic, M., (1984). The Text Book of Modern Karate. Tokyo: Kodasha International LTD. Roschel, H., Batista, M., Monteiro, R., Bertuzzi, R. C., Barroso, R., Loturco, I., ... & Franchini, E. (2009). Association between neuromuscular tests and kumite performance on the Brazilian Karate National Team. Journal of Sports Science and Medicine, 8(3), 20-24. VencesBrito, A. M., Rodrigues Ferreira, M. A., Cortes, N., Fernandes, O., & PezaratCorreia, P. (2011). Kinematic and electromyographic analyses of a karate punch. Journal of Electromyography and Kinesiology, 21(6), 1023-1029.

Karate union of Australia. www.kua.com.au http://www.kua.com.au/kihon.htm .

90

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. Ο ΑΓΩΝΑΣ (KUMITE) ΚΑΙ ΤΑ KATA ΤΟΥ SHOTOKAN ΚΑΡΑΤΕ Το πρώτο μέρος του κεφαλαίου αναφέρεται στο κομμάτι της προπόνησης για το αγωνιστικό καράτε, το kumite, ενώ το δεύτερο αναφέρεται στα kata. Στο κεφάλαιο αυτό παρατίθενται αλφαβητικά όλα των kata του Shotokan (JKA). Μαζί με τα ονόματα και τις κινήσεις συμπεριλαμβάνεται και λίγη ιστορία για το κάθε ένα από αυτά. Το κάθε kata είχε ένα πολύ ενδιαφέρον παρελθόν και εάν περισσότεροι άνθρωποι το γνώριζαν αυτό, ενδεχομένως θα ήθελαν να εξασκηθούν περισσότερο σε αυτά. Το Kata είναι η καρδιά και η ψυχή του Shotokan και για το λόγο αυτό δεν πρέπει να χαθούν. Οι διάφορες οργανώσεις του Shotokan αναγνωρίζουν συνολικά 26 kata, τα οποία και προέρχονται από διάφορες πηγές. Παραλλαγές των kata αυτών χρησιμοποιούνται και από άλλα στυλ. Ανεξάρτητα από το σύστημα-στυλ τα kata εκτελούνται σήμερα πάνω σε δύο διαφορετικές προσεγγίσεις: α) εκτέλεση του kata σαν επίδειξη της τέχνης., β) εκτέλεση του kata και πρακτική εφαρμογή των τεχνικών του σε πραγματικές συνθήκες μάχης. Συνήθως οι εκπαιδευτές ασχολούνται με την πρώτη προσέγγιση και παραμελούν τη δεύτερη. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται οι δυνατότητες βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της τέχνης σαν εργαλείο αυτοάμυνας. Στο κεφάλαιο επίσης παρατίθεται ένας πίνακας με τα kata του shotokan που χρησιμοποιεί η Ελληνική Ομοσπονδία για την απονομή των βαθμών.

4.1. ΤΟ KUMITE - ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ Το Kumite κυριολεκτικά σημαίνει "ανταλλαγή κτυπημάτων", αναφέρεται συνήθως και με τη αγγλική λέξη sparring. Το kumite - Sparring είναι μια δυναμική άσκηση προπόνησης που χρησιμοποιεί τον ελεύθερο αγώνα για πρακτική στις δεξιότητες των κτυπημάτων και των λακτισμάτων. Είναι μια ελεύθερη μορφή αγώνα που αναπτύσσει την αίσθηση της απόστασης, το συγχρονισμό των κινήσεων και την εστίαση του στόχου (Roschel et al., 2006). Ο σκοπός είναι να εκπαιδευθεί ο αθλητής να αντιδρά αυθόρμητα σε μια επίθεση που δεν προσχεδιάζεται. Το Kumite αναπτύσσει την μαχητική ικανότητα και τη ρευστότητα των τεχνικών του αθλητή κάτω από την πίεση του συναγωνισμού. Αυτό συμβάλλει στη δημιουργία και την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης σε ένα συγκεκριμένο σύνολο δεξιοτήτων, είναι ένας ρεαλιστικός τρόπος πρακτικής εξάσκησης χωρίς τη διακινδύνευση τραυματισμού.

Μια

ποικιλία αντιπάλων - συνεργατών προπόνησης επιτρέπουν στον αθλητή την πρακτική του εξάσκηση στις τεχνικές του σε μια ελεγχόμενη κατάσταση. Αυτό έχει επίσης τα οφέλη του

91

στην βελτίωση της πνευματικής εστίασης και την ανάπτυξη ένας ισχυρού πνεύματος (James, & Jones, 1982) . Το Kumite είναι μια πρωταρχική μέθοδος καλλιέργειας των ατομικών δεξιοτήτων και υπό αυτήν τη μορφή είναι ένα αναπόσπαστο τμήμα της προπόνησης του karate. Είναι επίσης ο καλύτερος δείκτης του επιπέδου ικανότητας και προετοιμασίας των μαθητών. Εντούτοις, το Kumite δεν είναι μάχη και ο αντίπαλος-συνεργάτης δεν είναι εχθρός. Ένας πραγματικός αντίπαλος θα προσπαθούσε να νικήσει, ο ρόλος των συνεργατών είναι να ωθήσουν ο ένας τον άλλον προς ένα πιο υψηλό επίπεδο ικανότητας. Το Kumite είναι μόνο η μυρωδιά και όχι η ουσία μιας πραγματικής πάλης. Αυτό διεξάγεται πάντα με ασφάλεια, χωρίς φόβο, και με μια συνεργατική διάθεση. Αν και πολλοί μαθητές ξεκινούν αρχικά το karate για να μάθουν να υπερασπίζονται τους εαυτούς τους, κάποιοι μπορεί να είναι διστακτικοί να συμμετέχουν στο kumite. Γενικά αυτό γίνεται επειδή είναι ανήσυχοι με την ιδέα "του χτυπήματος" ενός άλλου ατόμου ή φοβούνται τον προσωπικό τραυματισμό ακόμη και έχοντας κατανοήσει ότι οι τεχνικές εφαρμόζονται χωρίς δύναμη. Συνεπώς, για να μη διατηρηθεί ένα επαπειλούμενο περιβάλλον δημιουργήθηκε ένα σύστημα κλιμακωτών απαιτήσεων. Η έννοια των κλιμακωτών απαιτήσεων είναι αρκετά απλή, η προπόνηση στο kumite καθοδηγείται σε προοδευτικές φάσεις. Κάθε μαθητής προετοιμάζεται για τα διαδοχικά επίπεδα δυσκολίας και έντασης με προοδευτική προπόνηση. Το Kumite αρχίζει στην κίτρινη ζώνη.

Ο ελάχιστος αριθμός κατηγοριών kumite για κάθε βαθμίδα εξαρτάται από τις

απαιτήσεις των ζωνών. Το Kumite ελέγχεται από περιεκτικούς κανόνες ασφάλειας που παρατίθενται στη συνέχεια. Ο προσωπικός προστατευτικός εξοπλισμός επίσης παρατίθενται στη συνέχεια, οι απαιτήσεις του εξοπλισμού είναι συνδεδεμένες με το επίπεδο του μαθητή. Εντούτοις, η απόκτηση του πλήρους εξοπλισμού του αντιπάλου-συνεργάτη (sparring partner) νωρίτερα ενθαρρύνεται έντονα. Η πρακτική εξάσκηση στο Kumite αρχίζει σε μια μεθόδευση στην οποία δεν υπάρχει καμία επαφή στο κεφάλι ή τον κορμό. Δεδομένου ότι οι karate-ka (μαθητές) γίνονται ικανότεροι, προοδευτικά επιτυγχάνεται ελαφριά επαφή στον κορμό και τελικά φθάνουν στο jiu kumite (ελεύθερο αγώνα). Σε έναν αγώνα με αντίπαλο-συνεργάτη το επίπεδο του kumite διεξάγεται πάντοτε με μαθητές της ίδιας βαθμίδας τεχνικής κατάρτισης. Δεδομένου όμως ότι οι μαθητές αναπτύσσουν τις δεξιότητες τους σε διαφορετικά ποσοστά, το επίπεδο της ικανότητας στο kumite ενός ατόμου είναι ανεξάρτητο από τις βαθμίδες των ζωνών. Επομένως, ρυθμός της προόδου εξαρτάται από τον ατομικό ρυθμό του κάθε μαθητή. Το επίπεδο ενός μαθητή στο kumite καθορίζεται από τον επικεφαλής εκπαιδευτή. Είναι ευκολότερο για κάποιον να χτυπήσει ή να λακτίσει δυνατά και γρήγορα και δυσκολότερο να αποφύγει την σύγκρουση με διάφορους τρόπους: α) αποφυγή πρώτα, β)

92

αμυντικές τεχνικές μόνον όταν είναι απαραίτητο γ) επιθετικότερους ελιγμούς μόνο ως τελευταία δυνατότητα. Υπάρχουν διαφορετικοί λόγοι για την εφαρμογή του Kumite και συμπεριλαμβάνουν: 1. Προπόνηση & εκμάθηση, 2. Αγώνα, 3. Αυτοάμυνα Το Kumite για την προπόνηση και την εκμάθηση γίνεται απλά με τον απόλυτο έλεγχο ώστε να μη προξενηθούν τραυματισμοί. Τα περισσότερο Dojo προτιμούν την μη-επαφή ή την ημι-επαφή (επιφανειακή επαφή δέρματος) σαν συνιστώμενη μέθοδο άσκησης Kumite για την περίπτωση αυτή. Αυτό το είδος Kumite απαιτεί μεγάλη προσοχή και μεγάλη αυτοσυγκέντρωση. Είναι απαραίτητο για έναν μαθητή να ολοκληρώσει και να τελειοποιήσει ορισμένα συστήματα "δομημένου" Kumite προκειμένου να ικανοποιεί τις απαιτήσεις για την απόκτηση βαθμού-kyu στις εξετάσεις για βαθμό , όσο υψηλότερος ο βαθμός επιχειρείται, το τόσο πιο τεχνικά δύσκολο δομημένο Kumite γίνεται. Στο σημείο αυτό ακολουθεί μια σύνοψη του δομημένου Kumite Gohon Kumite: (5 -βήματα βασικό Kumite) Ο επιτιθέμενος ανακοινώνει αρχικά την πρόθεση επίθεσής του, κατόπιν κινείται προς τα εμπρός προς αντίπαλο χτυπώντας τον του μία φορά σε κάθε ένα από 5 βήματά του, α) πρώτα στο πρόσωπο, β) στη δεύτερη επίθεση 5 φορές στο σώμα. Ο αμυνόμενος πρέπει να βαδίζει προς τα πίσω και να ταιριάξει με το βήμα του επιτιθέμενου το δικό του βήμα για να διατηρήσει την ασφαλή απόσταση και ταυτόχρονα να αποκρούει τα κτυπήματα με τις κατάλληλες αμυντικές τεχνικές. Ο αμυνόμενος πρέπει μετά από κάθε 5 η άμυνα να επιτίθεται με αντίθετη γροθιά και να αναλαμβάνει τον ελέγχου της περιόδου από τον επιτιθέμενο. Sanbon Kumite: (3- βήματα βασικό Kumite) Στην περίπτωση αυτή ένας επιτιθέμενος ανακοινώνει αρχικά την πρόθεση επίθεσής του, κατόπιν κινείται προς τα εμπρός προς τον αντίπαλό του με μια επίθεση συνδυασμού περιλαμβάνοντας κτυπήματα στο πρόσωπο και το σώμα και ένα λάκτισμα στο σώμα. Ο αμυνόμενος πρέπει να χρησιμοποιήσει τις κατάλληλες τεχνικές για να εκτραπούν και οι 3 επιθέσεις του συνδυασμού, κατόπιν επιτίθεται με αντίθετη γροθιά και να αναλαμβάνει τον έλεγχο της περιόδου από τον επιτιθέμενο. Kihon-Ippon Kumite: (1-βήμα βασικό Kumite) Ο επιτιθέμενος ανακοινώνει αρχικά την πρόθεση επίθεσής του, κατόπιν κινείται προς τα εμπρός προς τον αντίπαλο μόνο με ένα βήμα του ανά επίθεση. Οι επιθέσεις περιλαμβάνουν χτυπήματα στο πρόσωπο και το σώμα, λακτίσματα τινάγματα και διείσδυσης στο σώμα, η κάθε επίθεση γίνεται με τον ίδιο τρόπο δύο φορές. Ο αμυνόμενος με ένα ενιαίο βήμα προς τα πίσω και με μια κατάλληλη τεχνική πρέπει να εκτρέψει κάθε επίθεση, που ακολουθείται αμέσως από μια αντίθετη τεχνική επίθεσης και ανάληψη του ελέγχου της περιόδου από τον επιτιθέμενο. Το προστιθέμενο χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού του Kumite είναι ότι επειδή η κάθε επίθεση γίνεται με τον ίδιο τρόπο δύο φορές, ο αμυνόμενος πρέπει να

93

εκτρέψει και να αντιμετωπίσει δύο φορές αλλά μόνο στη

πρώτη φορά μπορεί να

χρησιμοποιήσει μια βασική τεχνική. Η δεύτερη πρέπει να είναι μια μη-βασική, ή λιγότερο κοινή τεχνική ή περισσότερο "ελεύθερη τεχνική" που πρέπει να είναι εξίσου αποτελεσματική. Ο σκοπός αυτού είναι να βοηθηθεί μια μετάβαση μεταξύ του βασικού δομημένου Kumite και της δυνατότητας να εφαρμοστούν οι τεχνικές ελεύθερου στυλ σε πραγματικές αμυντικές καταστάσεις. Jiyu-Ippon Kumite: (1-βήμα ελεύθερο βασικό Kumite) Αυτή η μορφή Kumite δεν έχει κανέναν επίσημο περιορισμό θέσης, απόστασης ή στάσης. Οι μαθητές είναι ελεύθεροι να αμυνθούν φυσικά και από οτιδήποτε στάση είναι άνετη για αυτούς. Ο επιτιθέμενος ανακοινώνει αρχικά την πρόθεση επίθεσής του, κατόπιν κινείται προς τα εμπρός προς αντίπαλο με μόνο ένα βήμα του ανά επίθεση. Οι επιθέσεις περιλαμβάνουν τις κτυπήματα στο πρόσωπο και το σώμα, λακτίσματα - τινάγματα και διείσδυσης στο σώμα και ένα κυκλικό λάκτισμα – τίναγμα στο κεφάλι. Κάθε επίθεση γίνεται δύο φορές, χρησιμοποιώντας αριστερά και δεξιά χέρια και πόδια. Ο αμυνόμενος πρέπει να εκτρέψει την επίθεση χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες τεχνικές, που ακολουθούν άμεσα (ή που εκτελούνται ταυτόχρονα με την επίθεση) με μια αντίθετη τεχνική επίθεσης και αναλαμβάνει τον έλεγχο της περιόδου από τον επιτιθέμενο.

Ο σκοπός αυτού είναι να

προαχθεί μια μετάβαση μεταξύ βασικού δομημένου Kumite, και της δυνατότητας να εφαρμοστούν οι τεχνικές ελεύθερης στυλ σε πραγματικές αμυντικές καταστάσεις. Jiyu Kumite: (ολοκληρωτικά ελεύθερο στυλ Kumite) Δεν υπάρχει καμία επίσημη απαίτηση για την επίθεση ή την άμυνα. Μπορεί να είναι οποιεσδήποτε κατάλληλες τεχνικές χωρίς την προειδοποίηση ή αναγνώριση. Μπορεί επίσης να είναι οποιαδήποτε κατάλληλη αμυντική μέθοδος. Φυσικά, με σκοπό την προπόνηση, την απόκτηση βαθμού ή τους αγώνες, ο έλεγχος των επαφών είναι ακόμα πολύ πιο σημαντικός για την αποφυγή των τραυματισμών. Το Kumite για τους αγώνες είναι αυτό που κατευθύνεται από του κανόνες και τις οδηγίες των πρωταθλημάτων που διοργανώνει W.K.F., επάνω σε ειδικά στρώματα με τον κατάλληλο εξοπλισμό ασφάλειας και με πάνω από 5 διαιτητές που διαιτητεύουν και που κρίνουν τον αγώνα μόνο 2 αθλητών τη κάθε φορά κάτω από τις πολύ ελεγχόμενες μεθόδους σημείωσης χρόνου και πόντων Αυτό το είδος Kumite απαιτεί μεγάλη ικανότητα, συγχρονισμό και τον ολοκληρωτικό έλεγχο. Το Kumite για την αυτοάμυνα είναι αυτό που διεξάγεται όταν δεν ασκείται κανέναν έλεγχος εκ των άνω στο περιβάλλον, τις περιστάσεις ή τους αντιπάλους. Αυτό περιορίζεται σε εκείνες τις στιγμές όταν θίγεται η ασφάλειά μας, ή αυτή άλλων αθώων ανθρώπων, κάτω από την επικείμενη απειλή και όλοι οι εναλλακτικοί δρόμοι για την

εκτόνωση της

κατάστασης είτε δεν έχουν καμιά θετική επίπτωση, ή δεν είναι εφαρμόσιμες. Σε αυτό το Kumite χρησιμοποιείται το ποσοστό δύναμης και ο έλεγχος που κρίνονται απαραίτητα

94

προκειμένου να επιτευχθεί η θετικότερη έκβαση και απατούνται όλες οι δεξιότητες, κρίση, τεχνικές και συντονισμό στα οποία κάποιος έχει εκπαιδευτεί

4.1.1. ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ KUMITE Επίπεδα kumite 1

2 3 4 5

6 7

Δραστηριότητα

Εξοπλισμός

Απόσταση, δεξιότητες κτυπημάτων & αποκρούσεων. ¨Όχι επαφή.

Κάλυμμα κεφαλής, μασέλα & προστατευτικό βουβωνικής χώρας

Δεξιότητες κτυπημάτων, λακτισμάτων & αποκρούσεων. ¨Όχι επαφή. Πρακτική εξάσκηση χωρίς επαφή. Πρακτική εξάσκηση με ελαφριά επαφή στο σώμα. Καμία επαφή στο κεφάλι Πρακτική εξάσκηση με ελαφριά επαφή στο σώμα., το κάλυμμα το κεφαλής, & χαμηλά λακτίσματα στον κορμό. Καμία επαφή στο πρόσωπο Πρακτική εξάσκηση με ελαφριά επαφή σε όλα τις περιοχές στόχων και σαρώματα στα πόδια Πλήρες Jiu Kumite

Αμυντική – πλευρική θέση Γάντια Προστατευτικά ταρσού (μπότες) Τα προστατευτικά των κνημών συστήνονται

Κανόνες ασφαλείας του Kumite στην προπόνηση. 1. Το Kumite διεξάγεται μόνο κάτω υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτή ή κάποιας αναγνωρισμένης μαύρης ζώνης. 2. Οι συμμετέχοντες έχουν ως πρώτη προτεραιότητά τους την ασφάλεια του συναθλητή τους. Οποιαδήποτε τεχνική που από τη φύση της δεν μπορεί να ελεγχθεί για την ασφάλεια του αντιπάλου είναι απαγορευμένη. Η αγενής συμπεριφορά έχει σαν αποτέλεσμα την διακοπή του ή και την αποβολή του υπαίτιου. 3. Οι συμμετέχοντες υπακούν άμεσα στις εντολές της μαύρης ζώνης που ελέγχει τον αγώνα. Η διαμαρτυρία αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα.

Οι τυποποιημένες εντολές είναι οι

ακόλουθες: α. Kiotsuke - Προσοχή β. Rei – χαιρετίστε γ. Kumite No Kamae - Υιοθετήστε τη στάση επιφυλακής. e. Hajime – Αρχίστε (sparring) f. Yame – Σταματήστε 4. Οι συμμετέχοντες φορούν τον προστατευτικό εξοπλισμό που απαιτείται για τα αντίστοιχα επίπεδα του kumite τους. Αυτός ο εξοπλισμός πρέπει να ανταποκρίνεται στις τυποποιημένες προδιαγραφές. Οι συμμετέχοντες έχουν τα νύχια τους κομμένα και δεν φορούν κοσμήματα. 5. Οι συμμετέχοντες προσεγγίζουν την προπόνηση σοβαρά και επιδεικνύουν τον κατάλληλο σεβασμό για την ασφάλειά τους πάντοτε (κατάλληλη αμυντική προετοιμασία). Τα χέρια κρατούνται κλειστά κατά τη διάρκεια του kumite.

95

6. ¨Όλες οι τεχνικές είναι ελεγχόμενες, η υπερβολική επαφή απαγορεύεται. 7. ¨Όλα τα επόμενα απαγορεύονται: α. Επιθέσεις στις αρθρώσεις, στο λαιμό, στο πίσω μέρος του κεφαλιού, στη σπονδυλική στήλη και την πλάτη, στη βουβωνική χώρα και στα πόδια. Κάτω από το 5ο επίπεδο όλες οι τεχνικές πρέπει να στοχεύουν και να εκτελούνται πάνω από τη μέση. β. Επιθέσεις στο πρόσωπο με shokutei (το πέλμα του ποδιού). γ. Τεχνικές Shuto (με κόψη παλάμης) και nukite (χέρι λόγχη). δ. Εναγκαλισμοί, λαβές ή ωθήσεις (εκτός από το επίπεδο 7 που επιτρέπονται οι ρίψεις) και επικίνδυνες ρίψεις που από τη φύση τους παρεμποδίζουν τη δυνατότητα του αντιπάλου να προσγειωθεί ακίνδυνα. ε. Τυφλές τεχνικές. στ. Κτυπήματα τα οποία χρησιμοποιούν το γόνατο, τον πήχη, τον αγκώνα, ή το κεφάλι.

4.2. ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ KATA – ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οκιβανέζικα

Ιαπωνικά

Έννοια του τίτλου

Chinte

Chinte

Μυστήρια χέρια

Chinto

Gankaku

Μάχη στην ανατολή ή Γερανός στο βράχο

Jiin

Jiin

Περιοχή ναού

Jion Jitte

Jion Jitte

Ήχος ναού Δέκα χέρια

Kusanku Dai

Kanku Dai

Δείτε τον ουρανό

Kusanku Sho

Kanku Sho

Δείτε τον ουρανό

Naihanchi Shodan

Tekki Shodan 1

Πάλη με διατήρηση του έδαφους, ιππασία(tekki)

Naihanchi Nidan

Tekki Nidan 2

Πάλη με διατήρηση του έδαφους, ιππασία(tekki)

Naihanchi Sandan Niseshi

Tekki Sandan 3 Nijushiho

Πάλη με διατήρηση του έδαφους, ιππασία(tekki) 24 ή εικοσιτέσσερα βήματα

Passai Sho

Bassai Dai

Κατάληψη του κάστρου - Μεγάλο

Passai Dai Pinan Shodan* Pinan Nidan* Pinan Sandan Pinan Yondan Pinan Godan Rohai Seisan (Seishan)

Bassai Sho Heian Nidan (2) Heian Shodan(1) Heian Sandan Heian Yondan Heian Godan Meikyo Hangetsu

Κατάληψη του κάστρου - Μικρό Ήρεμο μυαλό 1 Ήρεμο μυαλό 2 Ήρεμο μυαλό 3 Ήρεμο μυαλό 4 Ήρεμο μυαλό 5 Λευκός ερωδιός,Φωτεινός καθρέφτης 13, Μισό φεγγάρι

Sochin Unshu Useshi, Gojushiho

Sochin Unsu Gojushiho

Wankan

Matsukaze Wankan

Κίνηση στη μάχη,διατήρηση της ειρήνης Χέρια σύννεφα 54 Βήματα, Μαύρη τίγρη, το χτύπημα του λευκού γερανού(το παλαιότερο της Okinawa) Η κορώνα του βασιλιά (Wankan) / Άνεμος των πεύκων (Matsukaze)

Wansu (Wanshu)

Empi

Το πέταγμα του χελιδονιού(Empi) / Ο απεσταλμένος (Wanshu)

* Ο Funakoshi άλλαξε τη σειρά των δύο αυτών kata

96

Taikyoku Shodan. Συνήθως γνωστό σαν 'kihon' (Βασικές τεχνικές). Το πρώτο-πρώτο kata το οποίο μαθαίνουν οι νέοι karateka του Shotokan. Περιέχει μόνο δύο βασικές τεχνικές: το gedan barai (χαμηλή απόκρουση) και το oi zuki (μακρινή γροθιά).

Αποτελείται από 20 κινήσεις.

Τεχνικά δεν είναι ένα αληθινό kata, αλλά πολλές ομοσπονδίες το διδάσκουν στους αρχάριους για την απόκτηση του 9ου kyu (βαθμού). Pinan - Heian kata O Yasutsune Itosu (1830-1915), από το σύστημα του Shuri-Te, ανέπτυξε τα Pinan (ειρηνικό-ήρεμο μυαλό), τη σειρά των πέντε kata γύρω στα 1905. Η ιστορία μας λέει ότι ο Itosu δημιούργησε τα Pinan από δύο άλλα kata Shuri γνωστά σαν Kusanku και Channan. Το Channan kata έχει χαθεί, αλλά μύθος μας αφηγείται ότι το κατείχε ο Bushi Matsumura, ο δάσκαλος του Itosu, ο οποίος είτε επινόησε αυτό το kata ή το δημιούργησε από ένα παλαιότερο σύνολο από κινέζικα kata και του τα μετάδωσε. Αυτές οι μορφές διδάχθηκαν στα παιδιά των δημοτικών σχολείων της Okinawa και όταν ο Gichin Funakoshi μετακόμησε στην Ιαπωνία για να διδάξει karate τα χρησιμοποίησε σαν βασικό κορμό στη διδασκαλία των kata. Ο Funakoshi άλλαξε τη σειρά των δύο πρώτων και τα μετονόμασε σε Heian. Heian Shodan. Αρχικά αυτό το Kata ονομάστηκε Pinan Nidan, εντούτοις περίπου στο 1900 ο Shihan Gichin Funakoshi μετέτρεψε το όνομα αυτού του kata σε Pinan Shodan. Μερικά έτη αργότερα το όνομα του Kata το άλλαξαν πάλι σε Heian Shodan. Ο λόγος που το όνομα αυτού του kata το άλλαξαν πάλι σε Heian είναι λόγω των κινήσεων του στην αρχή και στο τέλος που αποκαλούνται Heiwa-Antei (ειρήνη και ηρεμία). Το Heian κατά προσέγγιση μεταφράζεται σε ειρηνικό-ήρεμο μυαλό. Heian Nidan. Αυτό το kata ήταν αρχικά γνωστό σαν Pinan Shodan. Εντούτοις το αντικατέστησε με το τωρινό Heian Shodan kata περίπου το 1900. Ο Shihan Funakoshi έκανε αυτήν την αντικατάσταση επειδή το Heian Shodan ήταν το ευκολότερο μεταξύ των δύο kata να το μάθει κάποιος και αισθάνθηκε ότι θα ήταν μια καλύτερη αρχή από το Heian Nidan. Heian Sandan. Αυτό το Kata ήταν αρχικά γνωστό σαν Pinan Sandan. Το kata χαρακτηρίζεται από τις τεχνικές Yoko-uke και Gedan Barai στην αρχή του kata, καθώς επίσης και από τις τεχνικές Nukite και Ushiro Empi το οποίο εκτελείται με μια περιστροφή από την μπροστινή στάση. Αυτό το kata χαρακτηρίζεται επίσης και από την τέλεια μετακίνηση-περιστροφή του σώματος tai sabaki.

97

Heian Yondan. Αυτό είναι το 4ο kata στη σειρά των Heian, και όπως και τα προηγούμενα το όνομα του ήταν αρχικά Pinan Yondan. Το kata αναγνωρίζεται από την αργή κίνηση άρσης των χεριών στην αρχή, καθώς επίσης και από τη χρησιμοποίηση των τεχνικών yoko geri και empi. Αυτό το kata περιέχει ένα από τα καλύτερα bunkai της σειράς των Heian Heian Godan. Αρχικά ήταν γνωστό σαν Pinan Godan, αυτό το δυναμικό kata περιέχει τεχνικές άλματος, τεχνικές στρέβλωσης της άρθρωσης, και μετακινήσεις μπροστά και προς τα πίσω. Αυτό το kata έχει την μικρότερη προ της αρχική έννοια (ειρηνικό-ήρεμο μυαλό) σχέση της σειρά των heian kata. Tekki Shodan. Γνωστός επίσης και σαν Naihanchi. Ο Shihan Funakoshi το μετονόμασε σε Tekki, το οποίο κατά προσέγγιση μεταφράζεται σε σιδερένιος ιππότης. Λέγεται ότι ο ειδήμων του karate Motobu ήξερε μόνο αυτό το kata και ότι μέσω της επαναλαμβανόμενης πρακτικής εξάσκησης του θα μπορούσε κανείς να καταλάβει την ουσία του tode, ως εκ τούτου τη δυσκολία και το βάθος του. Ένα από τα κύρια σημεία είναι η γραμμή της εκτέλεσης του (enbusen). Όλες οι μετακινήσεις του είναι πλευρικές και εκτελούνται από τη μία πλευρά στην άλλη. Ανάλογα με το στυλ οι στάσεις ποικίλουν μερικώς και ονομάζονται διαφορετικά, UchiHachi-Dachi, Naihanchi Dachi ή Kiba Dachi. Δυστυχώς μέσω της πορείας του χρόνου μερικές από τις λεπτομέρειες αυτού του kata έχουν αλλάξει. Εάν κάποιος ασκεί αυτό kata κάθε πρωί και βράδυ μπορεί να ονομασθεί

karate-ka. Ένας εκπαιδευτής μπορεί να

αξιολογήσει το τεχνικό επίπεδο των μαθητών του παρατηρώντας τους να εκτελούν αυτό το kata. Οι μεγάλοι δάσκαλοι του karate υποστηρίζουν ότι αυτό μπορεί να εκτελεστεί σωστά μόνο μετά από εξάσκηση τουλάχιστον δέκα χιλιάδες φορές. Θεωρείται ότι ο Μatsumura Sokon της πόλης Tomari δημιούργησε το Tekki Shodan Kata. Tekki Nidan. Το δεύτερο από τα Tekki Kata. Αυτό το kata δημιουργήθηκε από τον Itosu Yasutsune. Tekki Sandan. Το τρίτο από τα Tekki Kata. Αυτό το kata was δημιουργήθηκε από τον Itosu Yasutsune. (Passai) - Bassai Dai. Ο αρχικός δημιουργός του Passai είναι άγνωστος αν και ο μύθος λέει ότι ο Bushi Matsumura (1797-1889) έφερε την αρχική μορφή (Dai) από την Κίνα Η σημερινή του μορφή έχει την καταγωγή της στο Shuri-Te αν και το Passai αγαπήθηκε ιδιαίτερα και από τους karateka γύρω από το Tomari.

98

Μερικοί υποστηρίζουν ότι αυτό το kata δημιουργήθηκε από τον ειδήμονα του Karate τον Oyadomari. Η λέξη Bassai μπορέστε να μεταφραστεί σαν "κατάληψη του κάστρου". Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που θεωρούν ότι αυτό το kata, καθώς επίσης και τα Empi, Jion, Ji'in και Jutte αρχικά προήλθαν από την Κίνα λόγω του τρόπου της έναρξης αυτών των kata. Ενδεχομένως η αρχική μετά τον χαιρετισμό χειρονομία στην έναρξη μπορεί να προέρχεται από την Κίνα σαν σημάδι του σεβασμού. Μπορεί επίσης ένας εμπειρογνώμονας του karate της Okinawa να άρχιζε πάντα το kata του από αυτήν την θέση και διατηρήθηκε η κίνηση αυτή μέχρι σήμερα. Δεν μπορούμε πραγματικά να είμαστε βέβαιοι για την ιστορία αυτού του kata. Bassai Sho. Η μικρότερη(Sho) έκδοση του Passai αναπτύχθηκε από τον Yasutsune Itosu (18301915). Αυτή η έκδοση τονίζει τη χρήση των ισχίων στην παραγωγή της δύναμης και τις γρήγορες εναλλαγές των στάσεων. Διδάσκει τον τρόπο προστασίας κατά τη μετατόπιση ώστε να μη εκτεθούν οι ζωτικής σημασίας περιοχές. Άλλες τεχνικές που περιλαμβάνονται σε αυτό το kata έχουν σαν στόχο την πάλη κατά τη νύχτα και την άμυνα απέναντι σε bo (ξύλινο ραβδί). Η άμυνα ενάντια σε bo εκτελείται με ανοικτή παλάμη και

για αυτόν το λόγο

απαιτείται δύναμη. Το Passai Sho πρέπει να εξασκείται μετά από την ιδιοποιήση του Passai Dai. Τα δύο kata διαφέρουν στο σημείο ότι το Passai Dai φαινομενικα εμφανίζεται δυναμικότερο και κατανυκτικό ενώ το Passai Sho με την ηρεμία των τεχνικών του περιέχει μια εσωτερική δύναμη. Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές του Bassai Dai που εξασκούνται στην Okinawa και το πιθανότερο είναι ότι αυτό το kata βασίστηκε σε μια άλλη μακρινή παραλλαγή του Bassai διαφορετική από το Bassai Dai. Kanku Dai. Αυτό το kata είναι επίσης γνωστό σαν Kushanku, Kwanku, Koshunkyu, και Kanaku. Εντούτοις ο Funakoshi μετονόμασε αυτό το kata σε Kanku Dai όταν πήγε στην Ιαπωνία. Η λέξη Kanku μεταφράζεται σαν "η θέα του ουρανού" ή "ατενίζοντας το κενό". Ένας θρυλικός Κινέζος διπλωμάτης ονομαζόμενος

Kung Siang Chung υποθετικά

έφερε αυτό kata από την Κίνα ή την Okinawa. Άλλοι μύθοι λένε ότι αυτός δημιούργησε το kata, άλλοι λένε ότι ο μαθητής του ο Sakugawa δημιούργησε το kata και το έδωσε το όνομα του δάσκαλου του Kung Siang Chung. Ο οκιβανέζικος τρόπος προφοράς των τριών ιδεογραμμάτων kanji του Kung Siang Chung είναι Ku Shan Ku. Σύμφωνα με το μύθο, ο Kung Siang Chung είναι ένας διάσημος Κινέζος διπλωμάτης που ταξίδεψε στην okinawa προς το τέλος του 1700. Έζησε υποθετικά στη πόλη Shuri και έγινε φίλος με τον Sakugawa έναν ειδικό των οκιβανέζικων πολεμικών τεχνών. Αυτός ο Κινέζος διπλωμάτης ήταν πολύ καλά εκπαιδευμένος στις τέχνες του έθνους του και δίδαξε

99

τον κινεζική πυγμαχία στον Sakugawa, ο οποίος με τη σειρά του στη συνέχεια τη δίδαξε στον Matsumura Sokon. Υπάρχουν κάποια ερωτήματα σχετικά με την προέλευση αυτού του kata. Ο θρυλικός Kung Siang Chung, ή Kushanku/Koshokun, δημιούργησε το γνωστό στις μέρες Kanku-Dai ή κάποιος άλλος δημιούργησε το Kanku-Dai από το Channan kata το οποίο ο Kung Siang Chung μετέφερε στην Okinawa; Αυτός ο Κινέζος διπλωμάτης υπήρξε πραγματικά, ή είναι αυτός μια μεταφορά για όλους τους Κινέζους διπλωμάτες που έζησαν στο νησί της Okinawa ; Ο μύθος λοιπόν μας λέει ότι ο Kung Siang Chung ήταν φίλος με τον Sakugawa, έναν από τους πρώτους επίσημα αναγνωρισμένους ανθρώπους του karate της Okinawa στο γενεαλογικό δέντρο του Shotokan karate. Ο καθένας τους, ο Kung Siang Chung, ο Sakugawa ή ο μαθητής του ο Matsumura υποθετικά δημιούργησαν το kata Kushanku και του έδωσαν το όνομα του Κινέζου φίλου του Sakugawa. Γύρω στα 1906 ο Anko Itosu ενδεχομένως χρησιμοποίησε τις μορφές του Kusanku μαζί με το ξεχασμένο kata το Channan για να δημιουργήσει τα Pinan. Πολλές κινήσεις από τα Pinan διακρίνονται στο Kusanku. Είναι προφανές ότι η Κίνα άσκησε μεγάλη επίδραση στην okinawa. Είναι επίσης προφανές ότι η Κορέα, η Ιαπωνία, και η Φορμόζα (Ταϊβάν) επίσης επηρέασαν τον πολιτισμό του νησιού. Επίσης προφανές είναι ότι το karate της Okinawa περιέχει μερικά kata που έχουν την προέλευση τους σαφώς στις νότιες κινεζικές πολεμικές-τέχνες.. Kanku Sho. Αυτό είναι ένα άλλο Kata που πιστώνεται στο δάσκαλο Itosu της Okinawa. Θεωρείται ότι δημιούργησε αυτό το kata στα τελευταία έτη του από τη δυσκολία που αντιμετώπιζε στην εκτέλεση του Kanku Dai. Εντούτοις αυτό το kata περιέχει τεχνικές που καταρρίπτουν αυτήν την ιδέα. Το kata αυτό θεωρείται από τα καλύτερα για τους αγώνες. Jion. Το όνομα Jion είναι άγνωστης προέλευσης. Υπάρχουν φήμες ότι το όνομα προέρχεται από έναν ναό που ονομάζεται Jion-Ji, η λέξη Jion σημαίνει ναός. Ji σημαίνει καθολική αγάπη, προσφορά, ευγένεια και στοργή. Η λέξη On σημαίνει επιείκεια, εύνοια, καλοκαγαθία, ή ευγένεια. Είναι ένας βουδιστικός όρος που απαριθμείται σε μερικά αρχαία κείμενα και δεν χρησιμοποιείται πλέον στη σύγχρονη γλώσσα. Μερικοί συνδέουν το Jion με την προέλευση του πίσω στην Κίνα. Αλλά υπάρχουν πολλοί ναοί στην Ιαπωνία με το όνομα Jion, πολλοί από τους οποίους χρησιμοποιούν τα ίδια ιδεογράμματα-kanji για τα ονόματά τους. Επειδή το όνομα είναι τόσο κοινό, ακόμα και αν το Jion πήρε το όνομα του από έναν ναό, ποτέ δεν θα ήμαστε σε θέση να ξέρουμε ποιος είναι αυτός..

100

(Seishan) - Hangetsu Αρχικά το όνομα του kata ήταν Seisan (Seishan) από ένα διάσημο κίνεζο ειδικό στις πολεμικές τέχνες που έζησε στην Okinawa γύρω 1700. Ο Seisan συνοδευόταν με έναν αστρονόμο και κατασκευαστή χαρτών επωνομαζόμενο Takahara Perchin ο οποίος ήταν ο πρώτος δάσκαλος του "Tode" του Sakugawa. Το kata είναι επίσης γνωστός γιατί έχει εκτελεστεί από μερικούς από τους πιο διάσημους karateka στην ιστορία, μεταξύ άλλων ο Bushi Matsumura, ο Yasutsune Itosu, και ο Chotoku Kyan. Το Seisan χρησιμοποιείται από πολλά συστήματα της Okinawα όπως το Isshinryu, το ShorinRyu, και το Shurite και μεταφράζεται στον αριθμό "13". Υπάρχουν δύο διαφορετικές εκδοσεις του kata. Η Naha-Te έκδοση του Seisan με κινέζικη επιρροή και η Shuri-Te έκδοση με τη δική της εξέλιξη. Η Shuri-Te έκδοση ανάγεται στον Bushi Matsumura και περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενους τριπλά συνδιασμούς, αποκρούσεις με ανοιχτές παλάμες και μια άμυνα ενάντια σε λακτίσμα της βουβωνικής περιοχής. Η λέξη Hangetsu θα μπορούσε να μεταφραστεί όχι σαν ημισέληνος, αλλά μάλλον ως μισός μήνας, πράγμα το οποίο αποτελεί επίσης ερμηνεία του ονόματος Hangetsu. Ολόκληρος το kata θα μπορούσε να εκληφθεί από κάποιους σαν τον κινεζικός λαϊκό χορό στον οποίο ο χορευτής ερμηνεύει τις φάσεις των παλιρροιών, όπως κα τον κύκλο του διαστήματος των 13 ημερών κατά τον οποίο το φεγγάρι περιστρέφεται γύρω από τη γη. Εκτός των τεχνικών του karate που το kata αυτό περιλαμβάνει, οι μετακινήσεις του αυτού του kata παραπέμπουν στις ασιατικές μετακινήσεις χορού οι οποίες καταδεικνύουν τις φάσεις του φεγγαριού ή τις φάσεις των παλιρροιών. Οι περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να προτιμούν το όνομα ημισέληνος λόγω των ημικυκλικών μετακινήσεων και κινήσεων που παρατηρούνται στο kata. Το όνομα Hangetsu αρχικά ήταν Seishan, το οποίο σημαίνει 13 στη γλώσσα της Okinawa, και αποτελούσε μέρος της μεθόδου διδασκαλίας karate της πόλης του Shuri. Η πηγή του ονόματος Hangetsu είναι άγνωστη, αλλά είναι πιθανώς δουλειά του Funakoshi. Στο βιβλίο του Ryukyu Kenpo Karate κατονομάζει αυτό kata με το όνομα Seishan. Το όνομα Seishan θα μπορούσε να είναι μια αναφορά στον κύκλο 13 ημερών των φάσεων του φεγγαριού και ξέροντας το αυτό ο Funakoshi θα μπορούσε να έχει ονομάσει το kata "μισός μήνας/φεγγάρι." Gankaku Ο δημιουργός αυτού του kata είναι άγνωστος. Η ημερομηνία δημιουργίας του kata είναι επίσης άγνωστη. Εντούτοις, το αρχικό όνομα του kata ήταν "Chinto" το οποίο σημαίνει μάχη της ανατολής. Ο Funakoshi επιτυχώς άλλαξε το όνομα σε Gankaku όχι μόνο για να του δώσει ένα ιαπωνικό όνομα, αλλά και για να αφαιρέσει την έννοια του πολέμου και της μάχης που εμπεριέχονται στο όνομα Chinto. Το Gankaku, τώρα μεταφράζεται "ο γερανός πάνω σε έναν βράχο", από τη στάση πάνω στο ένα πόδι που αντιπροσωπεύει αυτό το kata.

101

Ο μύθος αφηγείται για ένα Κινέζο ναυτικό με το όνομα Chinto ή (Annan), ναυαγό στην Okinawa από μια φοβερή θύελλα. Αυτός κρύφτηκε στις σπηλιές κοντά στην παραλία και έκλεψε τη νύχτα τρόφιμα για να επιζήσει. Οι χωρικοί παραπονέθηκαν και ένας διάσημος πολεμιστής ο Sokun (Bushi) Matsumura στάλθηκε για να λύσει το πρόβλημα. Ο Matsumura προσπάθησε να συλλάβει τον ναυαγό.

Όταν ήλθαν αντιμέτωποι ο Chinto εμπόδισε ή

απέφυγε όλες τις τεχνικές του Matsumura και κατόπιν έτρεξε μακριά. Αργότερα ο Matsumura τον βρήκε σε ένα κοιμητήριο και έγιναν φίλοι. Ο Matsumura βοήθησε το ναυτικό με παροχή σε τρόφιμα και τον έκρυψε, σε αντάλλαγμα ο ναυτικός του δίδαξε τις τεχνικές του. Εάν ο μύθος του ναυτικού είναι αληθινός ή όχι τα γεγονότα φαίνεται ότι να επιβεβαιώνουν ότι ο Sokοn matsumura διαμόρφωσε τις κινήσεις του σύγχρονου kata γνωστού σαν Chinto. O Chinto επίσης δίδαξε και στους κατοίκους της περιοχής του Tomari, τον kosaku Matsumora και τον Kokan Oyadomari. Οι τεχνικές του Chinto είναι πιθανόν ότι προέρχονταν από ένα κινεζικό σύστημα αποκαλούμενο Chunan Fa (Kempo). Ήταν ένα δημοφιλές σύστημα που διδάσκονταν κατά μήκος της νοτιοανατολικής ακτής της Κίνας στο παρελθόν. Το Chinto εισήχθη πιθανότατα κατευθείαν στο Tomari, αλλά υιοθετήθηκε και στο σύστημα του Shuri-Te. Υπάρχουν πάνω από πέντε εκδόσεις του Chinto. Η έκδοση του Tomari-Te έχει κινέζικη επιρροή σε αντίθεση με αυτή του Shuri-Te, η οποία είναι απλοϊκότερη. Το kata ενσωματώθηκε και στο Isshinryu μέσω του δασκάλου Shimabuku μαθητή του Chotoku Kyan. Ο δάσκαλος Kyan ήταν μαθητής του Sokun Matsumura. Jutte. Αυτό το kata μεταφράζεται σε "10 χέρια" και θεωρείται ότι έχει προέλθει από το Tomari-te. Εκτός από αυτό δεν υπάρχει κάτι άλλο γνωστό για αυτό kata. Το Jitte (Jutte) kata μαζί με το Jiin και το Jion είναι ταξινομημένα σαν Shuri-Te kata αν και ιστορικά μπορεί να είχαν δημιουργηθεί στο Tomari-Te σύστημα από τον Matsumura. Enpi. Το αρχικό όνομα αυτού του kata είναι Wanshu - ίσως έχει δημιουργηθεί από τον Κινέζο Suppashi Wanshu, ένα διάσημο εκπαιδευτή karate του παρελθόντος της Okinawa. Είναι ένα από τα δημοφιλέστερα kata και έχει υποβληθεί σε πολλές τροποποιήσεις. Θεωρείται ότι έχει την προέλευση του στην Κίνα γύρω στα 1690. Το Wansu χρησιμοποιήθηκε πρώτα στην περιοχή του Tomari και αποτελεί μέρος του Tomari-Te σύστηματος. Μερικές φορές αυτό το kata αναφέρεται και σαν Empi. Ο καθένας τρόπος (Enpi or Empi) είναι σωστός. Η λέξη Empi μεταφράζεται σε "ταξίδι χελιδονιού" ή "πέταγμα χελιδονιού". Meikyo. Αυτό kata είναι επίσης ένα Tomari-Te kata με μια μακροχρόνια ιστορία. Αρχικά ονομάζόταν Rohai που σημαίνει "Λευκός Ερωδιός". Το όνομα Meikyo αποτελείται από δύο ιδεογράμματα-kanji τα οποία ερμηνεύονται σε φωτεινός και καθρέφτης. Το όνομα του kata

102

σημαίνει "Φωτεινός καθρέφτης". Το όνομα προφανώς αποδόθηκε από την εναρκτήρια τεχνική κατά την οποία ο αυτός που εκτελεί τραβά και τις δύο παλάμες από ψηλά στο πρόσωπο του και κοιτάζει μέσα τους σαν να κρατά έναν καθρέφτη. Η Ιαπωνία έχει τρεις εθνικούς θησαυρούς. Τα κειμήλια αυτά φυλάσσονται στο ναό Shinto στο Tokyo, το ξίφος του Hachiman που φυλάσσεται στον ναό Atsuta, και τον καθρέφτη της Ιαπωνίας που φυλάσσεται στο μεγάλο ναό στο Ise. Η αναφορά στους εθνικούς θησαυρούς γίνεται για το λόγο ότι ίσως το Meikyo είναι συμβολικό του καθρέφτη της Ιαπωνίας που φυλάσσεται στο Ise. Το Meikyo ήταν το αγαπημένο kata του Nakayama Masatoshi. Αυτός έλεγε ότι το Meikyo είναι παρόμοιο με έναν λαϊκό χορό που εκτελείται με σκοπό να πείσει τη θεά Amaterasu να βγει μέσα από τη σπηλιά που κρύβεται. Ο Ιαπωνικός μύθος του Shinto αφηγείται ότι η Amaterasu η θεά του ήλιου, έκλεγε και τα δάκρυα της έπεσαν στη θάλασσα της Ιαπωνίας και διαμόρφωσαν τα νησιά της Ιαπωνίας. Ji'in. Το όνομα Jiin κυριολεκτικά μπορεί να έχει δύο διαφορετικές έννοιες, δεδομένου ότι το όνομα γράφεται συχνά με διαφορετικούς χαρακτήρες από διάφορους Ιάπωνες εκπαιδευτές. Το ένα όνομα σημαίνει "ο χώρος του ναού." Η άλλη πιθανότητα είναι το όνομα να σημαίνει " Έλεος και ευγένεια". Η χρησιμοποίηση του χαρακτήρα για το ναό σαν πρώτο χαρακτήρα ξεχωρίζει το όνομα από το όνομα του Jion, εντούτοις ο χαρακτήρας για το έλεος είναι ο ίδιος όπως και στο Jion έτσι ώστε αυτό το όνομα είναι το πιθανότερο το κατάλληλο για την σωστή ορθογραφία. Ο Funakoshi προσπάθησε να μετονομάσει το Jiin, μαζί με πολλά άλλα kata και απέτυχε. Το όνομα το οποίο για το επέλεξε Jiin ήταν Shokyo ή «σκιά πεύκων» το οποίο όμως ποτέ δεν καθιερώθηκε. Το Ji'in, το Jion και το Jitte συγκριτικά με τα υπόλοιπα kata αρχίζουν με την ίδια χαρακτηριστική kamae, η οποία προφανώς έχει τις ρίζες της στο αρχαία κινέζικη πυγμαχία. Το Ji'in πιθανά προέρχεται από το Tomari-te. Ο δάσκαλος Funakoshi δεν δίδαξε ποτέ εκτενώς αυτό kata. Εντούτοις αυτό παραμένει σημαντικό για την εκτέλεση πολλών τεχνικών ταυτόχρονα,

των συχνά επαναλαμβανόμενων στάσεων, των γρήγορων εναλλαγών της

κατεύθυνσης με παράλληλη διατήρηση της ισορροπίας, το δυναμισμό του και τους βηματισμούς με το ίδιο μήκος. Chinte. Chinte είναι ένα μοναδικό Shuri-Te kata το οποίο Itosu διδάχθηκε από τον Bushi Matsumura. Κανένας δεν γνωρίζει ακριβώς πότε πήρε το όνομα του. Το Chinte είναι γεμάτο με τεχνικές και μετακινήσεις οι οποίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν ενδεικτικές των Ασιατικών παραδοσιακών χορών. Υπάρχει μια φήμη ότι το Chinte προέρχεται από έναν χορό που περιγράφει στις νέες γυναίκες τα πράγματα που θα πρέπει να ξέρουν για να επιζούν στον κόσμο.

103

Πολλές από τις τεχνικές προέρχονται από έναν λαϊκό χορό στον οποίο μια νέα γυναίκα παρουσιάζει το μωρό της στους φίλους της, μαθαίνει πειθαρχία στα παιδιά της και αντιπαλεύεται το εγώ του συζύγου της. Οι τελευταίες τρεις τεχνικές του kata είναι πιθανά συμβολικές και υποδεικνύουν την υποταγή, παραδοχή και την υποχώρηση στο θυμό του συζύγου

ή τουλάχιστον τη σκέψη ότι αυτός έχει τον δικό τρόπο του χειρισμού των

καταστάσεων και γνωρίζει τι να κάνει για τις επιθυμίες της. Η λέξη Chin μπορεί να αναφέρεται σε μια κινεζική τεχνική επίθεσης στα ζωτικής σημασίας σημεία του σώματος. Επομένως το kata θα μπορούσε να περιγράφει τις τεχνικές επίθεσης στα ζωτικής σημασίας σημεία του σώματος. Η σχέση με την Κίνα ενισχύεται περαιτέρω από τα κινεζικά χέρια του ονόματος του kata. Αυτό το όνομα μπορεί να είχε δοθεί στο kata μετά από την εισαγωγή στην Okinawa από την Κίνα και μεταφράζεται σε "Παράξενο χέρι", "Κινεζικό χέρι" ή "Απίστευτα χέρια". Ο δάσκαλος (Shihan) Funakoshi αναφέρει το kata σαν Shoin αλλά δεν είναι γνωστό πως πήρε αυτό το όνομα. Nijushiho. Το όνομα του kata αρχικά ήταν Niseishi. Μετονομάστηκε σε Nijushiho, το όποιο είναι το ίδιο όπως το Niseishi ακριβώς στη διάλεκτο της Okinawa. Το Nijushiho μεταφράζεται σε "24 βήματα".

Το Nijushiho περιέχει δύο πλάγια διεισδυτικά λακτίσματα τα οποία οι

σύγχρονοι ειδικοί στα

kata ισχυρίζονται ότι αποτελούν πρόσφατες προσθήκες.

Στην

πραγματικότητα, η προσθήκη των δύο λακτισμάτων οφείλεται στον Asai Tetsuhiko, πρώην τεχνικό διευθυντή της Ιαπωνικής Ομοσπονδίας (JKA). Ο Asai ηγέτης πλέον μιας αποσπασθείσας ομάδας εκπαιδευτικών του Shotokan, οι οποίοι για κάποιο χρόνο ονομαζόταν επίσης JKA. Αρχικά αυτές οι δύο τεχνικές ήταν άρσεις των γονάτων. Ταινίες από την δεκαετία του '50 και την δεκαετία του '40 παρουσιάζουν τον Obata Isao, έναν από τους ιδρυτές εκπαιδευτές της JKA, να εκτελεί το Nijushiho χωρίς τα δύο πλάγια διεισδυτικά λακτίσματα, με άρση των γόνατων του κατ' ευθείαν επάνω χωρίς λάκτισμα. Λόγω της πρόσφατης αυτής αποκάλυψης από την δημοσιοποίηση παλαιών ταινιών από τάξεις του Funakoshi, κάποιοι Αμερικανοί εκπαιδευτές σταμάτησαν να εκτελούν τα λακτίσματα και έχει επιστρέψει στην εκτέλεση με άρση των γονάτων.

Ο συλλογισμός τους είναι ότι τα

λακτίσματα περιορίζουν την απόσταση για τις εφαρμογές των τεχνικών των χεριών. Αυτοί οι εκπαιδευτές θεωρούν ότι οι τεχνικές των χεριών είναι τεχνικές περιορισμένης απόστασης και τα λακτίσματα στο συγκεκριμένο σημείο είναι αδύνατο να επεξηγηθούν. Το Nijushiho μέχρι κάποιο σημείο έχει δεχθεί επιρροές τα πρόσφατα χρόνια. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει κανένα επίσημο έγγραφο από την JKA στο οποίο κάποιοι εκπαιδευτές να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις τροποποιήσεις αυτού του kata.

104

Sochin. Η λέξη αποτελείται από 2 kanji.

So και Cheen. "So" σημαίνει γερός, ενήλικας,

ενεργητικός, σφριγηλός ή μεγαλοπρεπής. Το Cheen σημαίνει υποτάσσω, καταστέλλω δυναμικά, ή ηρεμώ. Έτσι το όνομα αυτού kata θα μπορούσε να μεταφραστεί σαν "Μεγαλοπρεπής καταστολή", "Ενεργητική ηρεμία" ή "Σφριγηλή παρεμπόδιση". Το Sochin είναι πιθανώς το δημοφιλέστερο Shotokan kata για έναν λόγο, είναι απλά πολύ όμορφο. Ο Shihan Funakoshi επιδίωξε να μετονομάσει αυτό το kata σε Hakko στις αρχές των δεκαετιών του 20ου αιώνα.. Η λέξη Hakko αποτελείται από δύο χαρακτήρες. Ο πρώτος χαρακτήρας Hachi σημαίνει "οκτώ." Ο επόμενος χαρακτήρας Ko σημαίνει " τραχύς, άγριος, βίαιος, θυελλώδης, καταστρέφω, λεηλατώ. Μια καλή μετάφραση θα μπορούσε να είναι «Οκτώ θύελλες».

Δεδομένου ότι αυτό είναι ένα άλλο ιαπωνικό όνομα

και όχι μια

τυποποιημένη λέξη, δεν υπάρχει καμία τέλεια μετάφραση χωρίς τις αρχικές λέξεις του δημιουργού σε αυτό που το όνομα. Ένα από τα πράγματα που είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστο για αυτό kata είναι το embusen (η γραμμή εκτέλεσης) και στάση που κυριαρχεί. Η στάση που χρησιμοποιείται σε αυτό το kata είναι η Sochin Dachi (διαγώνια ιππευτική στάση) ή Fudo Dachi. Fudo είναι ο Θεός της βροντής της ιαπωνικής μυθολογίας, προστάτης των ναών και υπάρχουν αγάλματα του παντού στην Ιαπωνία. Wankan. Στα τυποποιημένα ιαπωνικά αυτό θα προφέρονταν σαν Ohkan. Εντούτοις η προφορά "wan" εισάχθηκε και στην Ιαπωνία από τη διάλεκτο της Okinawa. Είναι ενδιαφέρον ότι λέξεις όπως Heian άλλαξαν από την προφορά της Okinawa που ήταν Pinan, ενώ το όνομα αυτού του kata προφέρεται ακόμα στη διάλεκτο της Okinawa. Αυτό είναι το μικρότερο Kata στο Shotokan Karate και δυστυχώς είναι επίσης και ένα από τα λιγότερο εξασκούμενα kata. Το πιο μυστήριο πράγμα για αυτό kata είναι το όνομα και η κορώνα που δημιουργείται σαφώς από τις πρώτες τρεις τεχνικές. Οι βασιλείς της Okinawa ποτέ δεν φόρεσαν μεταλλικές κορώνες όπως εκείνες της μεσαιωνικής Αγγλίας και έτσι δεν μπορεί να εξηγηθεί πώς το kata πήρε αυτό το όνομα από την μορφή των τεχνικών του. Το Wankan κατά προσέγγιση μεταφράζεται σε "Κορώνα του βασιλιά". Αυτό το kata είναι επίσης γνωστό σαν Shofu, Matsukaze και Hito. Η ακριβής προέλευση αυτού του kata είναι άγνωστη, αλλά έχει διαδοθεί μέσω του Tomari-Te συστήματος. Το kata χαρακτηρίζεται από τις ενιαίες φάσεις άμυνας και επίθεσης των τεχνικών του, οποιές είναι όμορφες και δυναμικές. Unsu. Δύο χαρακτήρες αποτελούν το όνομα αυτού του kata. Un και Shu. Το Un μεταφράζεται σε χέρια και το Shu μεταφράζεται σε σύννεφα. Έτσι το όνομα αυτού του kata μπορεί να είναι "Χέρια όπως τα σύννεφα". Ο μύθο αφηγείται ότι ολόκληρο το kata είναι όπως μια θύελλα. Οι πρώτες κινήσεις των χεριών είναι όπως ένα μπουρίνι στον ορίζοντα.

105

Τα πόδια κινούνται κυκλικά στο έδαφος όπως η σκόνη ανακατεύεται στον ανεμοστρόβιλο και ανεβαίνει προς τα σύννεφα. Τα κτυπήματα με τα δάχτυλα είναι σαν τις αστραπές που χτυπούνε το έδαφος καθώς τα σύννεφα πλησιάζουν. Τελικά ο αέρας χτυπά στις τέσσερις κατευθύνσεις στο Βορρά, την ανατολή, το νότο, και τη δύση και αποκρούεται με τέσσερα μπλοκ και ισάριθμα χτυπήματα. Τα κυκλικά λακτίσματα που διενεργούνται από το έδαφος είναι ενδεικτικά των αστραπών που έχουν προηγηθεί, από το έδαφος προς τα πάνω στον ουρανό. Στη συνέχεια υπάρχει μια φαινομενική ηρεμία στη θύελλα όπως δείχνουν τα απλωμένα χέρια. Μετά ξεσπά με αληθινή αγριότητα η θύελλα παρασύροντας τα πάντα, στο Βορρά και το νότο όπως δείχνουν και οι τεχνικές προς αυτές τις κατευθύνσεις, οι οποίες και εκτελούνται με εναλλαγές πέρα δώθε. Υπάρχει και μια ακόμη φάση ηρεμίας στη θύελλα και έπειτα τελικά το γιγαντιαίο πήδημα είναι υποτιθέμενος ανεμοστρόβιλος. Το kata τελειώνει με μια βροντή της θύελλας και έπειτα όλα είναι ήρεμα. Εάν η αρχική προέλευση του kata είναι από έναν λαϊκό χορό, θα μπορούσε να επεξηγηθεί όχι μόνο η τάση του προς την υψηλή ποιοτικά τεχνική εκτέλεση, αλλά θα εξηγούσε επίσης γιατί αυτή η έννοια έχει συνδεθεί με το kata για τόσο πάρα πολύ. Ίσως το Unsu ήταν αρχικά ένας λαϊκός χορός της Okinawa εκτελούμενος για να ερμηνεύει τη βροχή, την θύελα, και τα παλιρροιακά κύματα. Gojushiho Dai. Το όνομα Gojushiho σημαίνει"54 Βήματα " ή "54 Κατευθύνσεις". Το Gojushiho αποκαλείται Useishi στην Okinawa. Το Useishi είναι ο αριθμός 54 στη ιαπωνική διάλεκτο της Okinawa. Το kata μετονομάστηκε από τον Funakoshi σε Hotaku, το όποιο είναι στα Ιαπωνικά το πουλί δρυοκολάπτης. Η ιδέα για το όνομα προέρχεται από την κίνηση ραμφίσματος και στα δύο kata κοντά στο τέλος όπου αυτός που εκτελεί χτυπά με το μέτωπο σε μια θραύση που θυμίζει δρυοκολάπτες. Το Gojushiho Dai και Sho θεωρείται ότι έχουν δημιουργηθεί από τον Matsumura Sokon, τον μεγάλο δημιουργό και αυτόν που τροποποίησε τα kata, αυτόν ο οποίος μαθήτευσε με τον Sakugawa στη πόλη Tomari. Ο Matsumura συχνά αναφέρεται με το προσωνύμιο Bushi Matsumura. Η λέξη Bushi σημαίνει πολεμιστής. Στον Matsumura Sokon ιστορικά πιστώνεται η δημιουργία ενός μεγάλου αριθμού kata και λέγεται ότι ο αυτός υπήρξε ο κύριος δημιουργό των kata της Okinawa. Υπάρχει ένας μύθος ότι το Gojushiho ήταν η καλύτερη και η τελευταία του δημιουργία kata στο σύστημά του το Tode. Gojushiho Sho Δεν είναι ευρέως γνωστό ότι στα kata αυτά έχουν αντιστραφεί τα ονόματά τους από την JKA. Κανονικά υπάρχουν δύο kata με το ίδιο όνομα, το ένα είναι dai ("Μεγάλο") kata και το άλλο είναι sho ("Μικρό") kata. Το sho kata είναι συνήθως πολύ μικρότερο και πιο περίπλοκο, κατά συνέπεια το όνομα Gojushiho-Sho σημαίνει" 54 μικρά βήματα". Εάν εξετάσει κανείς αυτό το kata, είναι αρκετά σαφές ότι δεν έχει την κατάλληλη ονομασία. Το Dai kata είναι μικρής κλίμακας και πιο περίπλοκο από το Sho kata. Αυτό δεν ισχύει με τα

106

άλλα Dai-Sho ζευγάρια όπως το Bassai-Dai και το Bassai-Sho ή το Kanku-Dai και το Kanku-Sho. Αρχικά το Gojushiho Dai ήταν το όνομα που δόθηκε στον πιο βασικό από τα δύο. Περιέχει πολλές πίσω στάσεις και κινήσεις μεγαλύτερης κλίμακας από το αρχικό Sho kata. Αυτό είναι που θεωρείται ότι έχει δημιουργηθεί πρώτα και το Sho kata προστέθηκε πιθανά αργότερα. Εντούτοις φημολογείται ότι σε κάποιο JKA πρωτάθλημα μερικά έτη πριν κάποιος υψηλόβαθμος, ο Ueki, εκτέλεσε το Dai kata και λανθασμένα το αποκάλεσε με το όνομα "Gojushiho-Sho!" στον τελευταίο γύρο των αγώνων, που μεταδίδονταν στην εθνική τηλεόραση της Ιαπωνίας. Σύμφωνα με αυτήν την ιστορία οι κριτές δεδομένου ότι η απόδοση του Ueki ήταν τέλεια αλλά με λάθος την εκφώνηση έδωσαν στον Ueki την πρώτη θέση και άλλαξαν τα ονόματα των δύο kata. Σήμερα οι karateka οι οποίοι ξεπερνούν σε βαθμό τον Ueki γενικά αποκαλούν το πιο βασικό kata Dai. Εντούτοις οι περισσότεροι άνθρωποι στην JKA και τα καλύτερα βιβλία του Karate αναφέρουν το Dai σαν περισσότερο δύσκολο και το Sho σαν ευκολότερο.

4.3. Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ KATA ΣΑΝ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Είναι γεγονός ότι η εκτέλεση του kata σαν επίδειξη της τέχνης συμβάλλει στη βελτίωση του μηχανισμού της μνήμης, αποτελεί πολύ καλή μέθοδο εκγύμνασης και πρόκληση για επίδοση και συναγωνισμό. Ιδιαίτερα όμως η εκτέλεση του χρησιμοποιείται για αγωνιστικούς λόγους με σκοπό την νίκη στους αγώνες. Με τη βοήθεια του ένας μεγάλος αριθμός βασικών αλλά και προχωρημένων τεχνικών απομνημονεύεται. Πολλές από τις τεχνικές του καράτε δεν διδάσκονται κατά την εκμάθηση των βασικών τεχνικών. Με το kata ο ασκούμενος έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει ένα μεγάλο αριθμό τεχνικών, συνδυασμών και να διερευνήσει τις εφαρμογές τους σε μια περισσότερο δυναμική κατάσταση, με τη προϋπόθεση βέβαια ότι δεν το εκτελεί μόνο με στόχο τον συναγωνισμό και τη νίκη στους αγώνες. Το kata είναι ένας πολύ καλός τρόπος εκγύμνασης, μια εξαίρετη άσκηση για τους ανθρώπους που ασχολούνται με το καράτε. Περιλαμβάνει όλα τα είδη μετακινήσεων, προς όλες τις κατευθύνσεις, οι οποίες και εκτελούνται συνήθως με μεγάλη ταχύτητα. Είναι σημαντικό ότι οι αθλητές δεν πρέπει να ασκούνται στο kata μόνο για συναγωνισμό στους αγώνες διότι έτσι παραλείπονται όλα τα πιθανά οφέλη που συνδέονται με τη πρακτική του εφαρμογή σε πραγματικές καταστάσεις αυτοάμυνας. Κατά την διάρκεια εκτέλεσης ενός kata πρέπει να λαμβάνονται υπόψη διάφορα βασικά στοιχεία όπως: Η σωστή ακολουθία των τεχνικών. Η σωστή ακολουθία καλύπτει τις πτυχές όπως η εκτέλεση των τεχνικών στην τυποποιημένη τους μορφή (εφαρμογή της σωστής τεχνική στο σωστό χρόνο, στη σωστή θέση 107

με την κατάλληλη μορφή) και την εκτέλεση του kiai στις κατάλληλες στιγμές. Είναι επίσης σημαντικό να εκτελείται κάθε μια από τις μετακινήσεις στη σωστή κατεύθυνση και στο στόχο. 2) Η εφαρμογή της δύναμης όπου απαιτείται. Με τη χρήση της δύναμης εννοείται η χρησιμοποίηση των κατάλληλων μυών στο σωστό χρόνο. Η δύναμη παράγεται από τη σωστή χρήση των ποδιών και των γοφών. Για το προηγούμενο απαιτείται η κατανόηση της στροφής και της αντίθετης στροφής των γοφών, της ταλάντευσης τους, της κάθετης και της οριζόντιας μετακίνησης τους, στα σημεία που απαιτείται. Ανάλογα με την τεχνική η στροφή των γοφών μπορεί να είναι κανονική ή αντίθετη. Δεν υπάρχει καμία διαφορά στην αποτελεσματικότητα της τεχνικής. Η κατάλληλη ταχύτητα. Είναι βασικό να είναι γνωστή η ταχύτητα που απαιτείται στις διάφορες κινήσεις του kata. Είναι γνωστό ότι η ταχύτητα δημιουργεί τη δύναμη. Όσο περισσότερο γρήγορα γίνεται το κτύπημα στο στόχο, τόσο μεγαλύτερη δύναμη ασκείται σε αυτόν. Εντούτοις, δεν εκτελούνται όλες οι κινήσεις σε ένα kata με πλήρη ταχύτητα. Υπάρχουν φάσεις στο kata που απαιτούν γρήγορες μετακινήσεις, άλλες αργές μετακινήσεις, άλλες με επιτάχυνση και άλλες με επιβράδυνση. Η γνώση με ποια ταχύτητα εκτελείται η μετακίνηση, απαιτεί και γνώση και του χρονισμού και ρυθμού. Ένα σωστά εκτελεσμένο kata πρέπει επίσης να είναι αισθητικά όμορφο να έχει ροή και να εκτελείται αβίαστα. Πάντα πρέπει να διατηρείται ο έλεγχος στις τεχνικές που εκτελούνται. Η εκτέλεση μιας τεχνικής με πλήρη ταχύτητα και δύναμη χωρίς τον έλεγχο της απόστασης εμπεριέχει κίνδυνο τραυματισμού. Μέρος του ελέγχου αποτελεί και η επίθεση και παραμονή στο στόχο κάθε φορά. Η μετάβαση από την μια κίνηση σε άλλη κίνηση καταδεικνύει το βαθμό ανάπτυξης του ελέγχου, το ίδιο ισχύει και για τις μετακινήσεις από μια στάση σε άλλη. Πολύ συχνά οι μαθητές εστιάζουν λανθασμένα μόνο στο τελευταίο κομμάτι της μετακίνησης. Στο καράτε ο έλεγχος των κινήσεων επιφέρει την ακρίβεια των κινήσεων η οποία και είναι καταλυτική στο αποτέλεσμα. Ένα άλλο σημείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι ότι όλες οι τεχνικές πρέπει να εκτελεσθούν με προσπάθεια εκατό τοις εκατό. Επίσης η αυτοσυγκέντρωση σε όλη τη διάρκεια ολόκληρου του kata είναι σημαντική. Ένας τρόπος να καταδειχθεί αυτό είναι μέσω των ματιών. Τα μάτια μπορούν να δώσουν έξω πολλές πληροφορίες. Η ένταση στα μάτια διατηρείται σε όλο το kata, με τη φαντασία ότι κοιτάζει πάντα άμεσα τα μάτια του αντιπάλου. Το Kiai όπως και προσδιορίζεται η σημασία του. Η κατάλληλη στάση είναι κάτι που είναι σημαντικό όχι μόνο στην εκτέλεση ενός kata, αλλά στην καθημερινή ζωή επίσης. Η πλάτη και ο λαιμό διατηρούνται ευθείς στις φυσικές

108

θέσεις τους. Εκτός αν συγκεκριμένες απαιτήσεις επιβάλλουν κάτι διαφορετικό, όπως αποφυγή προς τα εμπρός ή προς τα πίσω. Ένα κοινό λάθος είναι για τους μαθητές είναι να χαλαρώνουν στο τέλος του kata. Φυσικά, το kata δεν τελειώνει παρά μόνο μέχρι και την τελική μετακίνηση ή όταν ο εκπαιδευτής το απαιτεί. Στην τελευταία μετακίνηση πρέπει να επιδεικνύεται ισχυρή συνειδητοποίηση πριν την επιστροφή στη φυσική στάση, επιφυλακή παραμονής. Επειδή το τέλος του kata είναι το τελευταίο πράγμα που μένει σένα πρόσωπο που το προσέχει αυτό και θα δει και θα θυμάται. Με το σκεπτικό αυτό ενδεχόμενα και η εντύπωση δεν θα είναι καλή. Τέλος δεν είναι αρκετό για κάποιον να είναι σε θέση μόνον να εκτελεί όλες τις κινήσεις ενός kata. Πρέπει να γίνει κατανοητό γιατί εκτελούνται αυτές οι κινήσεις. Στην εκμάθηση η ακολουθία των κινήσεων είναι σχετικά εύκολη, μακροπρόθεσμα οπωσδήποτε, τα λεπτά του σημεία όμως είναι εκείνα που θα προκαλούν το ενδιαφέρον για πολλά έτη. Δεν απαιτούνται συνήθως για τους περισσότερους ανθρώπους παρά μερικές εκατοντάδες ή ακόμη μερικές χιλιάδες επαναλήψεις για την εκμάθηση της ακολουθίας.

Παρόλα αυτά όμως

απαιτούνται από τους περισσότερους ανθρώπους πάρα πολλές εκτελέσεις για να γίνουν κατανοητές όλες οι περιπλοκές του kata.

4.4 ΠΙΝΑΚΑΣ (KATA) ΓΙΑ ΑΠΟΝΟΜΗ ΒΑΘΜΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ KATA ΒΑΘΜΟΣ (Kyu-Dan) KATA ΒΑΘΜΟΣ (Kyu-Dan)

Kihon Kata (Taikyoku) Heian Shodan Heian Nidan Heian Sandan Heian Yondan Heian Godan Tekki Shodan Bassai Dai Empi Kanku Dai Hangetsu Jion Bassai Sho Kanku Sho

9 Kyu 8 Kyu 7 Kyu 6 Kyu 5 Kyu 4 Kyu 3 Kyu 1 Dan 1 Dan 1Dan 1 Dan 1 Dan 2 Dan 2 Dan

109

Jitte Nijyushiho Tekki Nidan Goju Shiho Sho Sochin Gankaku Meikyo Goju Shiho Dai Unsu

2 Dan 2 Dan 2 Dan 3 Dan 3 Dan 3 Dan 3 Dan 4 Dan 4 Dan

Tekki Sandan (3) Jin Chinte Wankan

5 Dan 5 Dan 5 Dan 5 Dan

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

James, A., & Jones, R. (1982). The social world of karate-do. Leisure Studies, 1(3), 337-354. Roschel, H., Batista, M., Monteiro, R., Bertuzzi, R. C., Barroso, R., Loturco, I., ... & Franchini, E. (2009). Association between neuromuscular tests and kumite performance on the Brazilian Karate National Team. Journal of Sports Science and Medicine, 8(3), 20-24. Tartglia, F. (2001). Shotokan- kata ab zum schwarzgurt. Göppingen, Germany: SpectraDesign & fotografie. Tartglia, F. (2001). Shotokan- kata bis zum schwarzgurt. Göppingen, Germany: SpectraDesign & fotografie.

WKF (Παγκόσμια ομοσπονδία Καράτε) (2013). Κανονισμοί αγώνων kata & kumite. Retrieved

from:

http://www.wkf.net/index.php/organization/rules-and-

regulations.html

Karate union of Australia. www.kua.com.au http://www.kua.com.au/kumite.htm http://www.kua.com.au/kata.htm Traditional shotokan kata. http://sodergren.com/dojo/?p=72

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Καραστέργιος, Γ.(1993). Καράτε Ντο. Η ήρεμη δύναμη. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Dojo. Νακαγιάμα, Μ.(1983). Το καλύτερο Καράτε, Κούμιτε 1, (μετάφραση). Αθήνα: ΕΣΠΙ. Νακαγιάμα, Μ.(1983). Το καλύτερο Καράτε, Κούμιτε 2, (μετάφραση). Αθήνα: ΕΣΠΙ.

110

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5. ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 6-9 ΕΤΩΝ

5.1 ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 6-9 ΕΤΩΝ Παρ' όλο που τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν ακολουθούν μια εξειδικευμένη αθλητική προετοιμασία διαφοροποιημένη στους παράγοντες της προπόνησης με σκοπό την πραγματοποίηση του τελικού μοντέλου, ο καθορισμός των σκοπών γίνεται στην φυσική, τεχνική, θεωρητική και τακτική προετοιμασία. α. Φυσική προετοιμασία

 Διαμόρφωση και καλλιέργεια - ανάπτυξη της αίσθησης της ισορροπίας.  Διαμόρφωση και καλλιέργεια - ανάπτυξη της αίσθησης του ρυθμού των κινήσεων.  Ανάπτυξη της ευλυγισίας των αρθρώσεων ώμου, του ισχίου και της σπονδυλικής στήλης.

 Ανάπτυξη της επιδεξιότητας και του συγχρονισμού των κινήσεων του σώματος και των μελών. β. Τεχνική προετοιμασία kihon waza Εκμάθηση των βασικών στάσεων και των μετακινήσεων στο στρώμα. Εκμάθηση βασικών χτυπημάτων, λακτισμάτων και αποκρούσεων. Διαμόρφωση της αίσθησης του αντιπάλου, της απόστασης, της μετακίνησης σε σχέση με αυτόν (Gohon Kumite) και των κατάλληλων στιγμών για ενέργειες. Ιδιοποίηση της ικανότητας αυτοπροστασίας. Kata από την ομάδα Heian. γ. Θεωρητική προετοιμασία

 Ιδιοποίηση των βασικών εννοιών όσον αφορά την ατομική υγιεινή και την ενδυμασία (φόρμα, kimono).

 Ιδιοποίηση κάποιων γενικών εννοιών διαιτησίας.  Ιδιοποίηση κάποιων στοιχειωδών γνώσεων σχετικά με την αναπνοή και τη σημασία της. δ. Ψυχολογική προετοιμασία

 Καλλιέργεια της επιθυμίας και της ευχαρίστησης του συναγωνισμού και της πάλης.  Ανάπτυξη του θάρρους, της μαχητικότητας και της επιμονής. 5.2. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Επειδή στην ηλικία αυτή δεν επιδιώκονται στόχοι πρωταθλητισμού, το περιεχόμενο της εκπαίδευσης εξαρτάται από τους σκοπούς που έχουν αναλυθεί προηγουμένως. Η ηλικία

111

των 6-9 ετών αποτελεί το προοίμιο της εξειδικευμένης δραστηριότητας στο Karate, προπαρασκευαστική περίοδο ενσωμάτωσης των παιδιών στους αθλητικούς συλλόγους. Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης δεν είναι προσανατολισμένο προς την ανάπτυξη κάποιων ειδικών για το Karate φυσικών ικανοτήτων και την ιδιοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων τεχνικών, αλλά στην πραγματοποίηση μιας γενικής φυσικής προετοιμασίας, την αρμονική ανάπτυξη του οργανισμού, τη διαμόρφωση κάποιων βασικών κινήσεων και δεξιοτήτων, οι οποίες θα διευκολύνουν στο μέλλον την ορθή ιδιοποίηση των τεχνικών του Karate, καθώς και τη διαμόρφωση κάποιων φυσικών ικανοτήτων απαραίτητων γι' αυτόν τον αθλητικό κλάδο (Theeboom, & Knop, 1998). Τα παιδιά βρίσκουν συχνά τις διανοητικές απαιτήσεις του karate δύσκολες στα αρχικά στάδια και έτσι τα παιχνίδια υιοθετούνται συχνά για να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή τους. Το κυριότερο μέσο για την πραγματοποίηση των σκοπών εκπαίδευσης στην ηλικία των 6-9 ετών το αποτελεί το παιχνίδι (Hantau, 1989, 20-21). Τα παιχνίδια που περιγράφονται στη συνέχεια αποτελούν μόνο μερικά παραδείγματα, ο αριθμός τους είναι πολύ μεγαλύτερος.

Οι

καθηγητές και οι προπονητές Karate έχουν υποχρεώσει να συλλέγουν και να χρησιμοποιούν τέτοια παιχνίδια στην εκπαιδευτική τους πορεία. Στην εκπαίδευση των παιδιών στο Karate μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμα ασκήσεις από την ενόργανη γυμναστική (για την ανάπτυξη της ισορροπίας, την ευλυγισία, την ενδυνάμωση των άκρων, τη σταθερότητα των αρθρώσεων), την κολύμβηση (για την ανάπτυξη της αναπνευστικής λειτουργίας, τη σκληραγωγία του οργανισμού, την αναψυχή), το τζούντο (για την ταχύτητα αντίδρασης, το θάρρος, την ευλυγισία), τον κλασικό αθλητισμό (για την ανάπτυξη της ταχύτητας, της εκρηκτικότητας), τις αθλοπαιδιές (για την εξοικείωση σε μεικτές προσπάθειες, την ανάπτυξη της ομαδικότητας), ακόμη και ασκήσεις με βάρη προσαρμοσμένες στις δυνατότητες των παιδιών. Όλες οι παραπάνω ασκήσεις πρέπει όμως να έχουν παιγνιώδη μορφή, συναγωνιστικό χαρακτήρα, αποφεύγοντας τις μονότονες επαναλήψεις. Στα παραμικρότερα σημάδια φυσικής ή ψυχικής κούρασης οι ασκήσεις πρέπει να αλλάζουν ή να γίνεται διάλειμμα. Τα παιχνίδια είναι ευπρόσδεκτα και εξαιρετικά δημοφιλή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο dojo. Ακόμη μπορεί ο καθένας να επινοήσει τα δικά του. Μια συνέπεια όμως μπορεί να είναι, λόγω της δημοτικότητάς τους, η απώλεια της εστίασης στα μαθήματα του karate

5.3.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ-ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ

ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ

ΓΙΑ

ΤΗΝ

ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥ KARATE 5.3.1. Ομαδικά παιγνίδια 1. Sumo σε κύκλο (δύναμη, λαβή-"πιάσιμο", ανατροπή "σπάσιμο" ισορροπίας). Κατασκευάζεται ένας κύκλος πάνω στα στρώματα με κιμωλία ή και με ζώνες αν οι μαθητές έχουν Kimono. Ο κύκλος έχει διάμετρο 7-10 μ.. Οι μαθητές μπαίνουν στον κύκλο και με το

112

σύνθημα του καθηγητού-προπονητή αρχίζει το παιχνίδι. Ο κάθε μαθητής προσπαθεί να βγάλει από τον κύκλο τους άλλους. Επιτρέπεται το σπρώξιμο-ώθηση και το τράβηγμα-έλξη από τη φόρμα. Εκείνος που θα μείνει τελευταίος, είναι και ο νικητής.

2. Ποδόσφαιρο με ιατρική μπάλα (αγόρια) Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες.

Η μπάλα τοποθετείται στο κέντρο των

στρωμάτων. Με το σύνθημα του καθηγητή, αρχίζει το παιχνίδι. Όποια ομάδα κατορθώσει, κτυπώντας την μπάλα με τα πόδια, να την περάσει πίσω από την γραμμή των τελευταίων στρωμάτων της αντίπαλης ομάδας περισσότερες φορές σ' ένα καθορισμένο χρόνο, κερδίζει το παιχνίδι. Αναλόγως με τους μαθητές μπορεί να επιτραπεί και το σπρώξιμο με τον ώμο του αντιπάλου.

3. «Ζώνη παγίδα». Τα παιδιά παρατάσσονται κατά μήκος ενός τοίχου του Dojo με μέτωπο στη απέναντι πλευρά. Ο Sensei στέκεται στη μέση με τη ζώνη του στο χέρι του. Στην εντολή του, "Hajime", τα παιδιά πρέπει να τρέξουν γρήγορα κατά μήκος της αίθουσας με σκοπό να φθάσουν στην απέναντι πλευρά, ο δάσκαλος τους πιάνει με τη ζώνη (πολύ ήπια). Εκείνοι που πιάνονται από τη ζώνη κάθονται στην πλευρά ενώ άλλοι προετοιμάζονται για την επόμενη εντολή για να ορμίσουν στον απέναντι τοίχο. Το παιχνίδι συνεχίζεται έως ότου παραμένει μόνο ένα παιδί (πάντα έχει έναν διαφορετικό νικητή).

4. Τρέξιμο στο στρώμα χωρίς να αγγίζουμε τον άλλο (αντίληψη, ταχύτητα αντίδρασης, προσοχή, επιδεξιότητα). Το παιχνίδι αρχίζει με το παράγγελμα του καθηγητή, με τρέξιμο ελαφρό στα στρώματα προς όλες τις κατευθύνσεις. Υποδεικνύεται στους μαθητές η θέση των χεριών. Τεντωμένα μπροστά, στην έκταση, ανάταση, ανάκαμψη κ.λπ.. Στην μετακίνησή τους τα παιδιά, δεν επιτρέπεται να αγγίζουν τους άλλους. Οποίος αγγίξει τον άλλο, δέχεται κάποια ποινή (κάμψεις, αλματάκια κ.λπ.). Σιγά-σιγά περιορίζεται ο χώρος, αυξάνοντας το βαθμό δυσκολίας του παιχνιδιού.

5. Η προσοχή και ταχύτητά σου σε σώζει (ταχύτητα αντίδρασης, δύναμη). Τα παιδιά είναι συγκεντρωμένα στην άκρη της μιας πλευράς των στρωμάτων, σε θέση κάθισμα βαθύ. Στο παράγγελμα του καθηγητή ξεκινούν με κατεύθυνση την απέναντι πλευρά των στρωμάτων.

113

Σε ανύποπτο χρόνο ο καθηγητής δίνει σύνθημα για αλλαγή στο τρέξιμο ταχύτητας κ.λπ.. Ο τελευταίος ή οι τελευταίοι δέχονται διάφορες ποινές. Επίσης, όποιοι καθυστερούν να εκτελέσουν τις εντολές του καθηγητή, δέχονται κάποιες ποινές.

6. Η ουρά του δράκου. Τα παιδιά σχηματίζουν έναν κύκλο, η ακτίνα της οποίας είναι το μήκος της ζώνης ενός ενηλίκου. Ο εκπαιδευτής στέκεται στο κέντρο και με τη ζώνη του στο δικοί χέρι του και εκτελεί περιστροφές. Η ζώνη πρέπει να χτυπήσει περίπου στο ύψος αστραγάλων, ενώ τα παιδιά προσπαθούν να την αποφύγουν πηδώντας από πάνω της με αλματάκια. Εκείνοι που δεν το κατορθώνουν είναι υποχρεωμένοι να εγκαταλείψουν τον κύκλο. Η ζώνη μπορεί αργότερα σταδιακά να ανεβαίνει ψηλότερα αυξάνοντας το βαθμό της δυσκολίας. Το τελευταίο πρόσωπο που αγγίζεται είναι ο νικητής

7. Υποχρέωσε τον αντίπαλο να φύγει από το παιχνίδι (δύναμη). Σχηματίζεται πάνω στα στρώματα ένα τετράγωνο. Οι μαθητές χωρίζονται σε δύο ομάδες και τοποθετούνται η μία απέναντι από την άλλη. Οι ομάδες χαιρετούν η μία την άλλη, με υπόκλιση. Με το παράγγελμα τα παιδιά μπαίνουν στο τετράγωνο και προσπαθεί η κάθε μία ομάδα να βγάλει έξω από το τετράγωνο τους παίκτες της αντίπαλης ομάδας. Επιτρέπεται το σπρώξιμο και τράβηγμα από τη φόρμα (kimono). Απαγορεύονται τα κτυπήματα και οι οποιεσδήποτε βιαιότητες. Κερδίζει η ομάδα που μένει το λιγότερο με έναν παίκτη στο τετράγωνο. Η διάρκεια των παιχνιδιών κανονίζεται ανάλογα από το θέμα και την διάρκεια του μαθήματος. Συνήθως το κάθε παιχνίδι διαρκεί 2-4 λεπτά.

8. Ιπποδρομίες. Τα παιδιά μπορούν να παραταχθούν κατά μήκος μιας πλευράς του Dojo και στην εντολή των εκπαιδευτών τους "Hajime", εξορμούν προς την άλλη. Ο νικητής είναι το παιδί που φθάνει πρώτο απέναντι. Οι παραλλαγές του παιχνιδιού περιλαμβάνουν συναγωνισμό μέχρι σε ένα σημείο μερικά μέτρα μακριά, άγγιγμα του πατώματος, στροφή και τρέξιμο πίσω στην αφετηρία. Μόλις φθάνουν εκεί δεν σταματούν αλλά κάνουν πάλι στροφή και τρέχουν προ ένα άλλο σημείο λίγο μακρύτερα από το προηγούμενο και στη συνέχεια επιστρέφουν στην αφετηρία. Αυτό συνεχίζεται έως ότου φθάσουν στην απέναντι πλευρά Dojo από όπου πρέπει να τρέξουν πίσω στη αφετηρία. Μια άλλη παραλλαγή σε αυτό είναι όταν τα παιδιά πρέπει να εκτελέσουν κάποιες ασκήσεις όπως 10 εγέρσεις από την εδραία θέση, 10 γροθιές και 10 κάμψεις,

σε

διαφορετικούς σταθμούς. Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να είναι αρκετά έντονη όσον αφορά

114

την ένταση της και μπορεί να γίνει και σε ενήλικους. Ο εκπαιδευτής μπορεί να συμμετέχει επίσης στον συναγωνισμό και να δίνει την ευκαιρία στα παιδία να τον κερδίζουν.

9. Τα καβούρια. Η στάση των καβουριών είναι ουσιαστικά η Kiba Dachi (η στάση του ιππέα) με τα χέρια που κρατιούνται ψηλά επάνω από το κεφάλι. Τα δάχτυλα πρέπει να μπλεγμένα με τον αντίχειρα εκτεταμένο χωριστά. Τα παιδιά κατόπιν μετακινούνται λοξά με χρησιμοποίηση του κατάλληλου διαγώνιου βήματος) στο Dojo με τα νύχια του ποδιού μετακίνησης να αγγίζουν κάθε φορά το έδαφος (σαν γρατσούνισμα).

10. Ο Sensei λέει. Ο εκπαιδευτής δίνει τις διαταγές στις οποίες όλοι πρέπει να υπακούουν, χωρίς όμως να προηγούνται της εντολής, ενώ παράλληλα πρέπει να εκτελούν και σωστά. Εάν εκτελέσουν λανθασμένα βγαίνουν από το παιχνίδι ή εκτελούν κάποιες σύντομες ασκήσεις όπως κάμψεις και ψηλά άλματα. Επίσης μπορούν να εκτελέσουν βασικές τεχνικές (kihon waza) από τη βασική μπροστινή στάση. Καλό είναι ο εκπαιδευτής στην αρχή τουλάχιστον να είναι αρκετά επιεικής. Επίσης στις εντολές είναι καλό να συμπεριλαμβάνονται και εκπλήξεις του τύπου «δέκα κάμψεις», ή «αγγίξτε τα δάκτυλα των ποδιών σας».

5.3.2. Παιχνίδια σε ζευγάρια 1. Πάτα τις μύτες των ποδιών του άλλου (αγόρια - κορίτσια). Δύο παίκτες. Σκοπός: Ταχύτητα αντίδρασης, ταχύτητα εκτέλεσης, επιδεξιότητα. Διάρκεια παιχνιδιού: 1-2 λεπτά. Δύο παίκτες στέκονται ο ένας απέναντι στον άλλο ξυπόλητοι. Με το παράγγελμα προσπαθούν να πατήσει ο καθένας τις μύτες των ποδιών του άλλου.

Εκείνος που το

κατορθώνει, παίρνει ένα βαθμό. Δεν επιτρέπεται η χρήση των χεριών και του σώματος, κατά τη διάρκεια της μάχης. Ο ρόλος του διαιτητή είναι δύσκολος και γι' αυτό το παιχνίδι στηρίζεται και στην ειλικρίνεια των παικτών, οι οποίοι και πρέπει να αναγνωρίζουν τις επιτυχημένες προσπάθειες του άλλου. Θεωρούνται επιτυχημένες οι προσπάθειες, στις οποίες το πάτημα είναι ξεκάθαρο. Παραλλαγή: Θεωρείται επιτυχία μόνο το πάτημα του δεξιού ποδιού ή μόνο του αριστερού. Παραλλαγή: Θεωρείται επιτυχία μόνο η επαφή του αριστερού ή δεξιού ποδιού.

115

2. Χτύπα τον αντίπαλο στους μηρούς (εσωτερικά πάνω από τα γόνατα) (αγόρια κορίτσια). Δύο παίκτες. Σκοπός: ταχύτητα, επιδεξιότητα. Διάρκεια παιχνιδιού: 1-2 λεπτά. Δύο παίκτες ο ένας απέναντι στον άλλο σε απόσταση 1,5 μ. Το παιχνίδι αρχίζει με παράγγελμα. Σκοπός του κάθε παίκτη είναι να αγγίξει με το χέρι του τον αντίπαλό του πάνω από τα γόνατα. Το παιχνίδι απαιτεί ταχύτητα και επιδεξιότητα. Κάθε κτύπημα βαθμολογείται με ένα βαθμό. Δεν επιτρέπεται το πιάσιμο του χεριού του άλλου. Παραλλαγή: Λαμβάνοντας υπ' όψη μόνο τις επαφές με το δεξί ή αριστερό χέρι.

3. Πιάσε τον άλλο από τη μέση (αγόρια - κορίτσια). Δύο παίκτες. Σκοπός: ταχύτητα, επιδεξιότητα. Δύο παίκτες ο ένας απέναντι στον άλλο. Με το σύνθημα προσπαθεί ο καθ' ένας να φθάσει στην πλάτη του άλλου και να τον αγκαλιάσει από τη μέση. Κερδίζει αυτός που το επιτυγχάνει πρώτος.

4. Ασκήσεις ισορροπίας (αγόρια - κορίτσια). Σκοπός: επιδεξιότητα. Δύο παίκτες στέκονται πρόσωπο με πρόσωπο με τα πέλματά τους σε κοντινή απόσταση. Τα χέρια είναι λυγισμένα με τις παλάμες να βλέπουν εμπρός. Ο καθ' ένας σπρώχνει τις παλάμες του άλλου, προσπαθώντας να τον κάνει να χάσει την ισορροπία του. Ο παίκτης, ο οποίος σηκώνει ή κινεί το πόδι του, χάνει. Παραλλαγή: Δύο παίκτες ο ένας δίπλα στον άλλο, με τα πόδια σε διάσταση (το δεξί πόδι του ενός είναι δίπλα στο δεξί πόδι του άλλου). Οι παίκτες πιάνονται με το δεξί τους χέρι και με τράβηγμα ή σπρώξιμο προσπαθούν ο καθ' ένας να σπάσει την ισορροπία του άλλου. Ο παίκτης ο οποίος σηκώνει ή κινεί το πόδι του χάνει.

5. Κοκορομαχία (αγόρια). Δύο παίκτες ο ένας απέναντι στον άλλο, πηδούν με το ένα τους πόδι, κρατώντας το άλλο πόδι σηκωμένο και λυγισμένο ελαφρά. Τα χέρια είναι δεμένα στην πλάτη. Με ελαφρά χτυπήματα με το στήθος, ώμους ή γοφούς, οι παίκτες προσπαθούν συγχρόνως να σπάσει ο ένας την ισορροπία του άλλου. Εκείνος ο οποίος πατά κάτω το λυγισμένο πόδι, χάνει το παιχνίδι.

116

Στη διάρκεια του παιχνιδιού, απαγορεύεται η αλλαγή των ποδιών. Παραλλαγή: Σπρώξε με το σώμα σου. Δύναμη (χαράζονται στο έδαφος 3 παράλληλες γραμμές). Δύο παίκτες ο ένας απέναντι στον άλλο σε μικρή απόσταση στη μεσαία γραμμή, με τα χέρια δεμένα πίσω. Σπρώχνει ο ένας τον άλλο με το στήθος, προς τα πίσω. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να οδηγήσει ο κάθε παίκτης τον άλλο έξω από την περιοχή του. Το παιχνίδι γίνεται και με σπρώξιμο των ώμων.

6. Μην τον αφήσεις να σηκωθεί (αγόρια - κορίτσια). Σκοπός: δύναμη, επιδεξιότητα. Χαράζεται στο έδαφος ένας κύκλος με διάμετρο 2 μέτρων. Ο ένας παίκτης κάθεται στο κέντρο με σταυρωμένα τα πόδια. Ο άλλος βρίσκεται όρθιος πίσω από την πλάτη του. Με το σύνθημα ο καθισμένος παίκτης προσπαθεί να σηκωθεί όσο μπορεί πιο γρήγορα και ο άλλος προσπαθεί να τον εμποδίσει. Κερδίζει ο παίκτης που θα σηκωθεί γρηγορότερα.

Μετά ένα μικρό διάλειμμα,

αλλάζουν οι ρόλοι των παικτών.

7. Η στάση του πολέμου. Οι ζώνες σε κάθε ένα από τα παιδιά περιστρέφονται γύρω τους έτσι ώστε ο κόμπος να είναι στις πλάτες τους. Τα παιδιά σχηματίζουν ζευγάρια. Ένα παιδί ανά κάθε ζευγάρι στέκεται πίσω από άλλο και πιάνει το τέλος της ζώνης του άλλου. Και οι δύο παίρνουν τη στάση Zenkutsu Dachi (μπροστινή στάση). Στην εντολή του εκπαιδευτή,

"Hajime", το

οπίσθιο παιδί προσπαθεί να κάνει βήμα προς τα πίσω (με χρησιμοποίηση της κατάλληλης ημικυκλικής τεχνικής βηματισμού), ενώ το μπροστινό παιδί προσπαθεί να πάει προς τα εμπρός. Αυτό που ακολουθεί είναι ουσιαστικά μια διελκυστίνδα που χρησιμοποιεί τις στάσεις του karate. Όταν η κούραση είναι προφανής, σταματούν με την εντολή του εκπαιδευτή "Yame". Ο νικητής είναι αυτός ο οποίος μετακίνησε το συνεργάτη τους πιο πολύ. Το παιχνίδι σε παραλλαγή μπορεί να γίνει με σύνδεση των ζωνών και προσπάθεια των παιδιών για μετακίνηση προς την αντίθετη κατεύθυνση.

5.3.2.1. Παιχνίδια για την αίσθηση και καλλιέργεια του προσανατολισμού στο χώρο 1. "Ο κύκλος" Γίνονται κύκλοι στο Tatami με τις ζώνες. Από την θέση της γονάτισης μέσα στον κύκλο με στήριξη στις παλάμες έξω από τον κύκλο, τα παιδιά μετακινούνται κυκλικά με "προστιθέμενα βήματα" (το ένα πόδι ακολουθεί το άλλο, ενώ το βλέμμα είναι στραμμένο ευθεία μπροστά). Δεν επιτρέπεται η επαφή με τις ζώνες, με τα χέρια ή τα πόδια.

117

Η ίδια άσκηση μπορεί να γίνει και αντίθετα, δηλαδή τα χέρια στον κύκλο και τα γόνατα έξω από αυτόν. Η μετακίνηση πραγματοποιείται με τα πόδια. Η άσκηση αυτή συμβάλλει και στην ενδυνάμωση των μυών της πλάτης και του αυχένα.

2. "Τα βατραχάκια" Από την θέση του ημικαθίσματος με τα χέρια στην ανάκαμψη μέσα σ' ένα κύκλο φτιαγμένο από ζώνες πάνω στο Tatami εκτελούνται αλματάκια σαν τα βατραχάκια μπροστά, πίσω, δεξιά-αριστερά έξω από τον κύκλο. Δεν επιτρέπεται η επαφή με τις ζώνες. Το κεφάλι και η πλάτη είναι σε ευθεία. Με την άσκηση αυτή αναπτύσσεται η δύναμη των ποδιών και της πλάτης.

3. "Γύρω από τον κύκλο" (1) Σε ζευγάρια τα παιδιά με αμοιβαία λαβή των χεριών τους.

Ανάμεσά τους

παρεμβάλλεται ένας κύκλος φτιαγμένος από μια ζώνη. Πραγματοποιούνται μετακινήσεις δεξιά-αριστερά γύρω από τον κύκλο. Δεν επιτρέπεται η επαφή των ποδιών με τον κύκλο.

4. "Γύρω από κύκλο" (2) Το κάθε παιδί φτιάχνει με τη ζώνη του στο Tatami έναν κύκλο και στέκεται όρθιο με το πρόσωπό του στραμμένο προς αυτόν. Πραγματοποιούνται μετακινήσεις με "προστιθέμενα βήματα" (Tsugi Ashi) γύρω από τον κύκλο και πολύ κοντά σ' αυτόν. Δεν επιτρέπεται στο παιδί να πατήσει τη ζώνη του. Οι μετακινήσεις γίνονται και προς τα δεξιά και προς τ' αριστερά. Αυτές μπορούν να γίνουν επίσης και με πλάτη στον κύκλο, ενώ μετά από πολλές επαναλήψεις γίνονται και με τα μάτια κλειστά.

5.3.2.2. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της αίσθησης της κίνησης του αντιπάλου 1. "Να μη πέσει η ζώνη" Σε ζευγάρια τα παιδιά δένονται με μια ζώνη από τη μέση τους. Η ζώνη πρέπει να διατηρείται συνέχεια τεντωμένη. Το ένα από τα παιδιά μετακινείται μπροστά, πίσω ή πλάγια, το άλλο παιδί πρέπει να το ακολουθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε η ζώνη να μην πέφτει κάτω. Οι ρόλοι αλλάζουν σε τακτικά χρονικά διαστήματα.

2. "Ακολούθησέ με" (1) Τα παιδιά είναι σε ζευγάρια το ένα απέναντι στο άλλο, κρατώντας αμοιβαία το καθένα από μια ζώνη στο κάθε χέρι. Οι ζώνες είναι τεντωμένες. Το ένα από τα παιδιά μετακινείται πίσω, μπροστά ή πλάγια και τραβά τις ζώνες, το άλλο πρέπει να αντιλαμβάνεται την κίνηση

118

του αντιπάλου και να τον ακολουθεί έτσι ώστε η ζώνη να παραμένει διαρκώς τεντωμένη. Αλλάζουν τακτικά οι ρόλοι.

3. "Ακολούθησέ με" (2) Άσκηση παραλλαγή της προηγούμενης, μόνο που οι ζώνες είναι δεμένες από τα πόδια των παιδιών. Στην προσπάθεια μετακίνησης του ενός ο άλλος πρέπει να αντιλαμβάνεται την κίνησή του και να τον ακολουθεί. Οι ζώνες δεν πρέπει να αγγίζουν το στρώμα.

5.3.2.3. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της ισορροπίας και του συγχρονισμού 1. "Οι καβαλάρηδες" Το ένα από τα παιδιά βρίσκεται στην θέση της γονάτισης με στήριξη στις παλάμες. Το άλλο παιδί σε ιππευτική θέση πάνω σ' αυτό, χωρίς να συγκρατείται με τα χέρια του. Το "άλογο" με διάφορες κινήσεις προσπαθεί ν' ανατρέψει τον "αναβάτη" του, ο οποίος με τη σειρά του προσπαθεί να συγκρατηθεί. Οι ρόλοι αλλάζουν συνεχώς. Το ίδιο παιχνίδι μπορεί να γίνει σε προχωρημένη φάση με τους αναβάτες όρθιους ή σε κάθισμα βαθύ πάνω στ' άλογα.

2. "Άλογα και καβαλάρηδες" Ανά δύο, ο ένας στην πλάτη του άλλου. Τα άλογα στην όρθια θέση. Ο αναβάτης με το ελεύθερό του χέρι προσπαθεί αγγίξει άλλους αναβάτες. Το παιχνίδι διεξάγεται μέχρι να μείνει στο στρώμα ένα μόνο ζευγάρι. Εκτός από την ισορροπία, το παιχνίδι αυτό καλλιεργεί και επιδεξιότητα, το θάρρος, το αγωνιστικό πνεύμα κ.λπ.. Αλλάζουν τακτικά τόσο οι ρόλοι όσο και το χέρι.

5.3.2.4. Παιχνίδια για την καλλιέργεια - διαμόρφωση αίσθησης της κατάλληλης στιγμής για την ανατροπή της ισορροπίας (ωθήσεις, έλξεις, περιστροφές) 1."Τα βατραχάκια" Σε ζευγάρια πρόσωπο με πρόσωπο από τη θέση κάθισμα βαθύ με στήριξη σ' όλο το πέλμα. Ο καθένας προσπαθεί με έλξη, ώθηση ή αποφυγή, να αποτρέψει την ισορροπία του αντιπάλου του. Η επαφή των αντιπάλων γίνεται μόνο με τις παλάμες. Μεταξύ των παιδιών τοποθετείται μια ζώνη την οποία δεν επιτρέπεται κανείς να ξεπεράσει. Είναι ένα πολύ καλό παιχνίδι για την εκμάθηση μιας βασικής αρχής του Karate "να μην αντιστέκεται στην δύναμη με δύναμη" ή "υποχώρησε για να νικήσεις".

119

2. "Κοκορομαχία" Σε ζευγάρια ή ομάδες.

Το κάθε παιδί έχει τα χέρια του μπροστά στο στήθος ή

μπλεγμένα πίσω στην πλάτη. Με αλματάκια στο ένα πόδι ο καθένας προσπαθεί να ανατρέψει την ισορροπία του άλλου. Όποιος αγγίζει και με τα δύο του πόδια το στρώμα χάνει. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να αποφεύγουν τον αντίπαλο όταν αυτός επιτίθεται, έτσι ώστε αυτός να χάνει από μόνος του την ισορροπία του και να επιτίθεται όταν αυτός υποχωρεί.

3. "Skandenberg" Σε ζευγάρια πρόσωπο με πρόσωπο με τα ίδια πόδια (αριστερό ή δεξί) μπροστά, τα πέλματά του ενωμένα στην ίδια γραμμή. Με το αντίστοιχο χέρι του ποδιού που είναι μπροστά, τα παιδιά πιάνονται αμοιβαία, το άλλο χέρι είναι πίσω στην πλάτη. Με κινήσεις έλξης και ώθησης μπροστά, πίσω και πλάγια, επιχειρείται η ανατροπή της ισορροπίας του άλλου. Το πόδι που είναι μπροστά δεν επιτρέπεται να μετακινείται. Με το παιχνίδι αυτό τα παιδιά μαθαίνουν το πότε να ενεργούν και πότε να υποχωρούν.

5.3.2.5. Παιχνίδια για την εκμάθηση των βασικών στάσεων (άμυνας) στο έδαφος 1. "Ακούμπησέ τον αν μπορείς" Το ένα από τα παιδιά σε ύπτια κατάκλιση με τα χέρια του σε πρόταση ελαφρά λυγισμένα στην άρθρωση του αγκώνα, το άλλο στην όρθια θέση (βασική στάση) μπροστά στα πόδια του. Το παιδί από την όρθια θέση προσπαθεί με διάφορες μετακινήσεις να αγγίξει με την παλάμη του το κεφάλι του συνασκούμενού του στο στρώμα. Αυτός που βρίσκεται κάτω προσπαθεί ν' αμυνθεί με χέρια και πόδια, μετακινούμενοι με την πλάτη στο στρώμα, έτσι ώστε να βρίσκεται συνεχώς με τα πόδια του στραμμένα στον αντίπαλό του. Με το παιχνίδι αυτό αναπτύσσεται και ο συγχρονισμός, η φαντασία και η ταχύτητα εκτέλεσης και από τα δύο.

5.3.2.6. Παιχνίδια για την ανάπτυξη της δύναμης 1."Η εκπαίδευση του σκύλου" Σε ζευγάρια στην άκρη του στρώματος.

Το ένα παιδί βρίσκεται στην θέση της

γονάτισης με τα χέρια του στο γόνατο. Το άλλο παιδί όρθιο, σε θέση πρόκυψης, είναι δίπλα του με λαβή με το ένα του χέρι στη ζώνη και το άλλο στο πέτο του kimono. Το "σκυλάκι" προσπαθεί να οδηγήσει τον εκπαιδευτή του στην απέναντι πλευρά των στρωμάτων, ενώ ο αυτός προσπαθεί να το ακινητοποιήσει. Αλλάζουν οι ρόλοι για 2-3 φορές αναδεικνύοντας κάθε φορά και ένα νικητή.

120

2. "Τα κριάρια" Τα ζευγάρια πρόσωπο με πρόσωπο με στήριξη στα τέσσερα πέλματα. Το κάθε παιδί ωθεί με τον ώμο του τον ώμο του άλλου, με σκοπό να το εξωθήσει έξω από έναν κύκλο. Για κάθε προσπάθεια αποδίδεται χρόνος 10-15 sec. Το παιχνίδι επαναλαμβάνεται για 3-4 φορές, αυτό μπορεί να γίνει και σε ομάδες χωρίζονται τα παιδιά σε ίσο αριθμό και με το αυτό βάρος.

3. "Βγάλτον από τον κύκλο" Από την όρθια θέση σε ζευγάρια μέσα σ' ένα κύκλο φτιαγμένο από δύο ζώνες. Ο καθένας προσπαθεί να βγάλει τον άλλον από τον κύκλο μόνο με ώθηση.

5.3.2.7. Παιχνίδια για την εκμάθηση των πτώσεων 1. "Ο κυνηγός και οι λαγοί" Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες, Α και Β, στην κάθε ομάδα υπάρχει ένας κυνηγός και οι λαγοί. Όλοι οι λαγοί είναι σε θέση κάθισμα βαθύ, ενώ οι δύο κυνηγοί στην όρθια θέση. Με το παράγγελμα του προπονητή αρχίζει το κυνήγι. Ο κάθε κυνηγός προσπαθεί να αγγίξει τους λαγούς της αντίπαλης ομάδας. Κάθε λαγός που αγγίζεται, κυλάει προς τα πίσω πέφτοντας στην πλάτη. Ο κυνηγός ο οποίος τελειώνει πρώτος έχει τόσους βαθμούς όσους και οι λαγοί τους οποίους δεν άγγιξε ο αντίπαλος κυνηγός. Το παιχνίδι διεξάγεται πολλές φορές με αλλαγή των κυνηγών.

2. "Τα λιοντάρια και οι τίγρεις" Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες: λιοντάρια και τίγρεις. Σχηματίζονται ζευγάρια μ' ένα λιοντάρι και μια τίγρη, τα οποία τοποθετούνται σε θέση κάθισμα βαθύ πλάτη με πλάτη, ωθώντας ελαφρά το ένα το άλλο. Όταν ο προπονητής φωνάζει "λιοντάρια" όλα τα παιδιά από την ομάδα των λιονταριών εκτελούν πίβοτ - περιστροφή στο ένα τους πόδι αφήνοντας τις τίγρεις να πέσουν πάνω στην πλάτη τους. Το παιχνίδι αυτό αναπτύσσει την προσοχή και διαμορφώνει την αντίληψη της δύναμης αντίστασης.

3. "Το αναποδογύρισμα του σάκου" Ζευγάρια, το ένα από τα παιδιά είναι στη θέση της γονάτισης με στήριξη στις παλάμες, το άλλο παιδί είναι στα γόνατα πλάγια - αριστερά. Το παιδί από τα πλάγια σκύβει πάνω στην πλάτη του συνασκούμενου και με το δεξί του χέρι πιάνει από κάτω τη ζώνη αυτού. Το παιδί που βρίσκεται από κάτω αγκαλιάζει με το δεξί του χέρι το κεφάλι του από πάνω, με στήριξη στο αριστερό χέρι, τεντώνει τα γόνατά του και ανασηκώνοντας και την λεκάνη ανατρέπει τον αντίπαλό του πάνω από το κεφάλι του ρίχνοντάς τον με την πλάτη.

121

Η άσκηση

επαναλαμβάνεται πολλές φορές μ' εναλλαγή των ρόλων. Αποδίδεται προσοχή στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η πτώση αυτού που ανατρέπεται.

5.3.2.9. Παιχνίδια για την εκμάθηση κάποιων τεχνικών ρίψεων Στην ηλικία αυτή ο καθηγητής πρέπει να δίδει την ευκαιρία στα παιδιά ν' ανακαλύπτουν τις διάφορες τεχνικές. Για παράδειγμα στα πλαίσια της πάλης στην όρθια θέση με τον τρόπο αυτό μπορεί να φθάσει κανείς στην εκμάθηση κάποιων κινήσεων φραγμού, σαρώματος και ανατροπής του αντιπάλου, χρησιμοποιώντας τις κινήσεις της ώθησης και της έλξης αυτού (Hantau, 1989, 13-19). Για τον σκοπό αυτό γίνονται μια σειρά από παιχνίδια στα οποία ο προπονητής αποδίδει ρόλους στους δύο συνασκούμενους χωρίς όμως ο ένας να ξέρει το ρόλο του άλλου. Για παράδειγμα: 1. Σε ζευγάρια μέσα σ' έναν κύκλο, του ενός του δίδεται εντολή να τραβά έξω από τον κύκλο, ενώ του άλλου να ρίξει κάτω τον αντίπαλό του, χρησιμοποιώντας την κίνηση έλξης αυτού. Επειδή τα παιδιά δουλεύουν σε ζευγάρια, εύκολα ανακαλύπτουν ότι αυτός ο οποίος τραβά ευκολότερα ανατρέπεται εάν παρεμποδιστεί από ένα πόδι στο εσωτερικό. Η κίνηση αυτή που ανακαλύπτεται, επαναλαμβανόμενη και ιδιοποιούμενη από τα παιδιά, διευκολύνει αργότερα την εκμάθηση των τεχνικών O-Uchi-Gari ή Ko-Uchi-Gari. 2. Τα παιδιά με λαβή των χεριών ή των kimono μετακινούνται κυκλικά με "προστιθέμενα βήματα" (το ένα πόδι ακολουθεί το άλλο). Ζητείται από το κάθε παιδί να προσπαθήσει ν' ανατρέψει τον αντίπαλό του. Στη συνέχεια αυτά θα ανακαλύψουν πως το πράγμα αυτό θα το πετύχουν μ' ένα σάρωμα του ποδιού τη στιγμή που αυτό πρόκειται να πατήσει στο στρώμα. Η κίνηση αυτή διευκολύνει αργότερα την εκμάθηση των τεχνικών σαρώματος όπως το De-Ashi-Barai, Ko-Soto-Gari. 3. Το κάθε ζευγάρι τοποθετείται μέσα σ' έναν κύκλο που κατασκευάζεται από δύο ζώνες, το ένα από τα παιδιά έχει ρόλο να απωθήσει το άλλο έξω από τον κύκλο. Στο άλλο παιδί δίδεται ο ρόλος να εκμεταλλευθεί την κίνηση ώθησης του άλλου και να τον ανατρέψει ύστερα από πολλές προσπάθειες ανακαλύπτεται ότι με μια στροφή με πλάτη στον συνασκούμενο, ο οποίος ωθεί και με κάμψη-λύγισμα των ποδιών, αυτός πέφτει μπροστά και πάνω από το κεφάλι του. Η κίνηση αυτή αποτελεί τη βάση για την εκμάθηση στο μέλλον των ρίψεων με περιστροφή (Koshi-Waza –ρίψεις γοφού κ.λπ.).

122

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ Βratu, I. (1985). Deprinderi motrice de baza (Οι βασικές κινητικές δεξιότητες). Bucuresti: Ed. Sport-Turism. Ηantau, I. (1980). Judo. Curs pentru specializare. (Τζούντο. Μαθήματα ειδικότητας) Bucuresti: M.E.I./I.E.F.S. Ηantau, I. (1989). Instruirea copiilor si juniorilor. (Η εκπαίδευση των παιδιών και των εφήβων). Bucuresti: I.E.F.S., Bucuresti. Ηantau, I. (1994). Judo. Curs de baza. (Τζούντο. Βασικά μαθήματα) Bucuresti: A.N.F.E.S. Μuraru, A. (1975). Lectii de judo. (Μαθήματα τζούντο). Bucuresti: Edit. Stadion. Νikulescu, Α., Cruli, N. (1976). Exercitii si jocuri in scoala. (Ασκήσεις και παιχνίδια στο σχολείο). Bucuresti: Ed. Sport-Turism. Stefanut, S. (1983). Antrenumentul sportiv in judo. ( Η αθλητική προπόνηση στο τζούντο). Craiova: Edit. Scrisul Romanesc.

Theeboom, M., & Knop, P. D. (1998). Asian martial arts and approaches of instruction in physical education. European Journal of Physical Education, 4(2), 146-161. ΕΛΛΗΝΙΚΗ Ζαγγελίδης, Γ., Ζαγγελίδης, Σ. (1990).

Bασικές αναπτυξιακές κινήσεις (Ασκήσεις και

παιχνίδια για το σχολείο). Σέρρες: Εκ. Υπ. Δημ. Α.Π.Θ. Ζαγγελίδης, Γ., Ζαγγελίδης, Σ. (1990). Φυσικές - Κινητικές ικανότητες (Ασκήσεις και παιχνίδια για το σχολείο). Θεσσαλονίκη: Εκ. Υπ. Δημ. Α.Π.Θ. Ζαγγελίδης, Γ., Σιώπης Β. (2008). Εισαγωγή στο τζούντο. Θεσσαλονίκη: Εκ. Υπ. Δημ. Α.Π.Θ.

123

ΟΙ ΕΙΚΟΣΙ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ GICHIN FUNAKOSHI

Niju Kun 1.

Το Karate δεν είναι μόνο εξάσκηση μέσα στο Dojo.

2.

Μη ξεχνάς ότι το Karate αρχίζει και τελειώνει με μια υπόκλιση (ευγένεια).

3.

Στο karate ποτέ δεν επιτίθεσαι πρώτος.

4.

Όποιος ασκείται στο karate ακολουθεί το δρόμο της δικαιοσύνης.

5.

Πρώτα μάθε καλά τον εαυτό σου, ύστερα μπορείς να μάθεις και τους άλλους.

6.

Το πνεύμα είναι σημαντικότερο από την τεχνική. Η τεχνική κατάρτιση είναι ένα μικρό μέρος προς την κατεύθυνση αυτή.

7.

Πάντα να χαλαρώνεις το μυαλό σου.

8.

Η κακοτυχία προκύπτει από την αμέλεια (τεμπελιά).

9.

Το Karate είναι μια ισόβια εξάσκηση.

10.

Βάλε το καράτε σε ότι κάνεις καθημερινά και θα νοιώσεις όμορφα.

11.

Το Karate είναι σαν το ζεστό νερό. Αν δεν του δίνεις συστηματικά θερμότητα θα γίνει κρύο.

12.

Μην

σκέφτεσαι

πως

πρέπει

να

νικήσεις.

Σκέψου

ότι

δεν

είναι

απαραίτητο να χάσεις. 13.

Να κινείσαι ανάλογα με τον αντίπαλο. (Η νίκη εξαρτάται από τη ικανότητα σου να διακρίνεις τα τρωτά του σημεία από τα άτρωτα).

14.

Το μυστικό του αγώνα εδρεύει στην τέχνη της κατεύθυνσης του. (Έξυπνη είναι η μάχη που βασίζεται σε στρατηγική).

15.

Φαντάσου τα χέρια και τα πόδια του αντιπάλου σαν ξίφη.

16.

Όταν βγαίνεις από το σπίτι σκέψου ότι σε περιμένουν πολυάριθμοι αντίπαλοι. (Είναι η συμπεριφορά σου που τους προξενεί προβλήματα).

17.

Οι θέσεις ετοιμότητας των αρχαρίων είναι φυσική στάση για τους προχωρημένους μαθητές.

18.

Η σωστή πρακτική εξάσκηση (kata) στο Karate είναι ένα πράγμα, η εμπλοκή σε μια πραγματική μάχη είναι κάτι άλλο.

19.

Μην ξεχνάς να χρησιμοποιείς σωστά: α) την ήπια και σκληρή εφαρμογή της δύναμης, β) την έκταση και την συσπείρωση του σώματος, γ) τη βραδύτητα και την ταχύτητα των τεχνικών.

20.

Να επινοείς κάθε στιγμή. (Κάθε ημέρα να σκέπτεσαι και να επινοείς τρόπους να ζεις σύμφωνα με τους νόμους και τους κανόνες συμπεριφοράς).

* Είναι ο κώδικας του sensei Gichin Funakoshi με τις βασικές αρχές του πνευματικού δρόμου (DO) όπως ο ίδιος τις αντιλαμβανόταν.

Related Documents

Karate 2013
February 2021 1
Karate
January 2021 3
Kyokushin Karate
January 2021 1
Karate Kki
February 2021 3
Genesis Karate 1
January 2021 1

More Documents from "Pakito-san"

Karate 2013
February 2021 1