Bharata Rajyangam Final

ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆ=Ú 1.

ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆ Jaè=$kú „Hõ=∂Å∞ – K«\ÏìÅ∞ :

~å*ϺOQÆO J#QÍ XHõ ^ÕâO◊ Ö’x Ñ „ [¨ Å∞, áêʼnõΩÅ∞, áêÅ<å Ü«∞O„`åOQÆO áê\˜OKÕ J`«∞º#fl`« xÜ«∂=o K«@= ì Ú. á„ ê^äq Œ ∞Hõ âßã¨#O ÖË^• =∞øoHõ âßã¨#O. ~å*ϺOQÆO J<Õk Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO QÆ∞iOz Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi qÉèÏQÍÅ∞ QÆ∞iOz, Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi Ѩxf~°∞ QÆ∞iOz, Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ÅH∆ͺŠQÆ∞iOz `≥eÑ ¿ J`«∞º#fl`« K«@Oì . ~å*ϺOQÆ=Ú J<Õ ÉèÏ=##∞ Ñ „ Ñ ¨ O¨ K«=ÚÖ’ "≥Ú^Œ\˜ ™êiQÍ Ji™êì\˜HõÖò „ѨuáêkOKå~°∞. ~å[hux „w‰õΩÅ∞, âß„ã‘ÎÜ«∞OQÍ J^茺ܫ∞#O KÕ™ê~°∞. Ñ „ Ñ ¨ O¨ K«=ÚÖ’ Ñ „ Ñ „¨ ^ ¨ = Œè ÚQÍ ~å*ϺOQÆ K«@Oì QÍ a „ \˜+π ~å*ϺOQÆ=Ú#∞ Jaè=i‚™êÎ~∞° . Ñ „ Ñ ¨ O¨ K«=ÚÖ’ "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ ed`« ~å*ϺOQÆ=ÚQÍ J"≥∞iHÍ ~å*ϺOQÆ=Ú#∞ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. ÉèÏ~°`«^Õâ◊=ÚÖ’ Ñ „ Ñ „¨ ^ ¨ = Œè ∞=ÚQÍ ~å*ϺOQÆ K«@Oì QÍ ~Ô QÆ∞ºÖË\O˜ Q∑ PH±ì 1773x Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. 1600 #∞O_èç 1947 =~°‰Ωõ QÆÅ ã¨∞n~°… ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ K«i`„ # « ∞ B.C. ~å=`ü J<Õ K«i`„ H« Í~°∞_»∞ P~°∞ ^ŒâÅ◊ ∞QÍ qÉèl í Oz J^躌 Ü«∞#O KÕÜ∞« =K«∞Û#x Ñ ¿ ~˘¯<åfl_∞» .

"≥Ú^Œ\˜ ^Œâ◊ 1600–1773 =~°‰Ωõ : 1773 ֒Ѩ٠East India Company ÉèÏ~°`^ « âÕ = ◊ ÚÖ’ =¸_»∞ ~å„ëêìÅ∞ J#QÍ ÉÏOÉË, =∞„^•ã¨∞, ɡOQÍÖòÅ#∞ ™êfinè#O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~Ú. Dãπì WO_çÜ∂ « HõOÑ Ã h áêÅ#Ö’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl Jqhux "≥eH˜ fÜ«∞_®xH˜ a „ \˜+π Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO xÜ«∞q∞Oz# ~°ÇϨ 㨺 Hõq∞\˜x J^躌 ‰õΩ∆ Å∞ [~°flÖò |∞~üQÀ~ÚOQ∑.

~Ô O_»= ^Œâ◊ 1773–1858 : 1773 K« @ ì O Dãπ ì WO_ç Ü « ∂ Hõ O Ã Ñ h HÍ~° º Hõ Ö ÏáêÅ#∞ „ H õ = ∞|^Œ ú O KÕ Ü « ∞ _®xH˜ ~°∂á⁄OkOz# "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ K«@Oì QÍ nxx Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. D K«\Ïìx J#∞ã¨iOz a „ \˜+π Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Dãπì WO_çÜ∂ « HõOÑ Ã hH˜ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ 20 ã¨O=`«~û åÅ áê@∞ "åºáê~°O KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û#x J#∞=∞u =∞OE~°∞ KÕãO≤ k. D K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ ѨiáêÅ##∞ Hˆ O„nHõ$`«O KÕÜ∞« _®xH˜ =∞„^•ãπ, ÉÁOÉÏ~Ú ~Ô O_»∞ ~å„ëêìÅ#∞ ɡOQÍÖò ~å„+ì¨ Ñ¨ikèÖ’H˜ `≥KåÛ~∞° . D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ɡOQÍÖò QÆ=~°fl~ü [#~°ÖQò Í =º=ǨÏi™êÎ~∞° . <À\ò : "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ ɡOQÍÖò QÆ=~°fl~ü [~°flÖò "å~°<£ Ç ¿ Ïã≤Oì Q∑.û D K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ ™êiQÍ HõÅHõ`åÎÖ’x áÈ~üì qeÜ«∞"£∞Ö’ XHõ L#fl`« <åºÜ«∞™ê÷<åxfl J#QÍ ã¨∞Ñ „ " ‘ ∞£ HÀ~°∞# ì ∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã¨∞Ñ „ " ‘ ∞£ HÀ~°∞Öì ’ XHõ Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ, =ÚQÆ∞~æ ∞° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ∞ LO\Ï~°∞. <À\ò : ã¨∞Ñ „ " ‘ ∞£ HÀ~°∞Öì ’x Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ (`˘e) ã¨~ü Ze*ÏxO¿Ñ 1

1774 Ñ≤\ûò WO_çÜ∂« K«@Oì : 1773 ~Ô QÆ∞ºÖË\O˜ Q∑ K«@Oì Ö’x Ö’áêÅ#∞ ã¨=iOKÕO^Œ∞‰õΩ D K«@Oì U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _»"∞≥ # ÿ k. <À\ò : a „ \˜+π Ñ „ ^ ¨ •è xfl ã¨~ü qeÜ«∞"£∞ Ñ≤\ûò D K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOz J=∞Å∞ KÕÜ∞« _»O =Å¡ nxx Ñ≤\ûò WO_çÜ∂ « K«@Oì JO\Ï~°∞. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ѨiáêÅ<å JOâßÅ#∞ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèl í OKå~°∞. "≥Ú^Œ\k ˜ "åºáê~° =º=Ǩ~° xÜ«∞O„`} « H˘~°‰Ωõ "Court of Director" x ~å[H©Ü∂ « Å =º=Ǩ~°} xÜ«∞O„`} « ‰õΩ "Board of Control" x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. <À\ò : D K«@ìO „ѨHÍ~°O Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑh áêÅ#Ö’ `˘e™êiQÍ ^ŒfiO^Œ „ѨÉèí∞`åfixfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞.

1793 KåÔ~_ì £ K«@Oì : D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O a „ \˜+π Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Dãπì WO_çÜ∂ « HõOÑ Ã hH˜ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ =∞~À 20 ã¨O=`«~û åÅ áê@∞ "åºáê~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ J#∞=∞ux =∞OE~°∞ KÕãO≤ k.

1813 KåÔ~_ì £ K«@Oì : D K«@Oì ‰õÄ_® Dãπì WO_çÜ∂ « HõOÑ Ã hH˜ 20 ã¨O=`«~û åÅ áê@∞ "åºáê~åxfl KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ J#∞=∞ux =∞OE~°∞ KÕãO≤ k. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ Dãπì WO_çÜ∂ « HõOÑ Ã h "åºáê~° QÆ∞`åÎkHè Í~åxfl ~°^∞Œ Ì KÕã∂ ¨ Î Dãπì WO_çÜ∂ « HõOÑ Ã h`À áê@∞ a „ \˜+π áœ~°∞_»∞ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ "åºáê~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ J#∞=∞ux WzÛOk. 1813 KåÔ~_ ì £ K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ `˘e™êiQÍ H„ + ˜ Ü ì¨ ∞« <£ q∞+¨#s ~åHõ á„ ê~°OÉè" í ∞≥ Oÿ k. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ = ◊ ÚÖ’ q^•º "åºÑ≤HˆÎ "åi¬HõOQÍ ÅHõ∆ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Hˆ \Ï~ÚOzOk.

1833 KåÔ~_ì £ K«@Oì : Wk ‰õÄ_® Dã≤ìO_çÜ«∂ HõOÃÑhH˜ "åºáê~åx 20 ã¨O=`«û~åÅ áê@∞ "åºáê~°O KÕã¨∞‰õΩ<Õ J#∞=∞ux WzÛOk. a „ \˜+π Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Dã≤Oì _çÜ∂ « HõOÑ Ã h áêÅ#Ö’ ~°∂á⁄OkOzè# K«\ÏìÅÖ’ Wk =ÚYº"≥∞ÿ#k. D K«@ìO „ѨHÍ~°O ɡOQÍÖò QÆ=~°fl~ü [#~°Öò Ѩ^Œq ÉèÏ~°`« QÆ=~°fl~ü [#~°ÖòQÍ =º=ǨÏiOѨ|_»∞`«∞Ok. <À\ò : "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ ÉèÏ~°`« QÆ=~°fl~ü [#~°Öò qeÜ«∞<£ ɡO\˜OQ∑. 1833 KåÔ~\ ì ò K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O Dã≤Oì _çÜ∂ « HõOÑ Ã hÑ „ É ¨ ∞íè `«fi L^ÀºQÍÅÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚHõÅ∞ `˘e™êi J=HÍâ◊O HõeÊOzOk. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò Ü«∞O^Œ∞ XHõ <åºÜ«∞™ê÷# ã¨É∞íè º_»∞QÍ ''ÖÏ "≥∞O|~ü—— xÜ«∂=∞HõO KÕãO≤ k. <À\ò : "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ <åºÜ«∞ ã¨É∞íè º_»∞ ÖÏ~ü¤ "≥∞YÖË 1833 KåÔ~_ ì £ K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ = ◊ ÚÖ’ `˘e™êiQÍ ''ÖÏ Hõg∞+¨<—£ — <åºÜ«∞ ã¨OѶ∂ ¨ xfl U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. 2

<À\ò : "≥Ú^Œ\˜ ÖÏ Hõg∞+¨<£ Kè~Ô·≥ ‡<£ Lord Mechalgy

1853 KåÔ~_ì £ K«@Oì : D K«@ìO „ѨHÍ~°O „a\˜+π „ѨÉèí∞`«fiO „ѨÉèí∞`åfixˆH Dã≤ìO_çÜ«∂ HõOÃÑhH˜ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ 20 ã¨O=`«~û åÅ áê@∞ "åºáê~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O W=fiÖË^∞Œ . D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O âßã¨# x~å‡}=ÚÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ `˘e™êiQÍ J=HÍâ◊O HõeÊOKå~°∞. J~Ú`Õ `«∞k x~°Ü ‚ ∞« O =∂„`O« QÆ=~°fl~ü [#~°Ök ò .D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò H“xûÖò JkèHÍ~åÅ#∞ âßã¨# x~å‡} q^è∞Œ Å∞, HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ q^è∞Œ Å∞ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèl í OKå~°∞. âßã¨# x~å‡} q^è∞Œ Å x~°fiǨÏ}‰õΩ âßã¨# =∞O_»e HÍ~°ºx~åfiǨÏ} q^è∞Œ ʼnõΩ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ =∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O WO_çÜ∂ « Ö’ ã≤qÖò ã¨sfiÃããπ L^ÀºQÍÅ∞, áÈ\© ѨsHõÅ∆ q^è•<åxfl Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . 1853 KåÔ~_ ì £ K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz ÖÏ Hõg∞+¨<£ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ʼnõΩ `«∞k ~°∂Ѩ٠W=fi_®xH˜ Hõg∞+¨#~üÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« QÍ "å~°∞ D H„ O˜ k K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞. "≥Ú^Œ\k ˜ 1859Ö’ ã≤qÖò á„ ⁄ã‘[~ü HÀ~°∞ì áœ~° =º[º q^è•# ã¨OÇ≤Ï`«O, ~Ô O_»=k 1860Ö’ WO_çÜ∞« <£ Ñ‘#Öò HÀ_£ ÉèÏ~°`« tH∆Í㨇$u =∞iÜ«Ú =¸_»=k 1861 H„ q ˜ ∞#Öò á„ ⁄ã‘[~ü HÀ_£ <Õ~° qKå~° q^è•# ã¨OÇ≤Ï`«=∞x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

=¸_»= ^Œâ◊ 1858–1909 =~°‰Ωõ : <À\ò : 1858 ã≤áê~ÚÅ u~°∞QÆ∞=∂@∞#∞ Dãπì WO_çÜ∂ « HõOÑ Ã x ã¨H„ = õ ∞OQÍ, ã¨=∞~°= ú O`«OQÍ J}z "ÕÜ∞« ÖË^< Œ Õ L^ÕâÌ º◊ O`À a „ \˜+π Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Dãπì WO_çÜ∂ « HõOÑ Ã hx D K«@Oì J#∞ã¨iOz ~°^∞Œ Ì KÕãO≤ k. q._ç. ã¨<å~°¯~ü 1857Ö’ ã≤áê~Ú uiQÆ∞ÉÏ@∞#∞ Ñ „ Ñ „¨ ^ ¨ = Œè ÚQÍ ÉèÏ~°`« ™êfi`«O`„ º« áÈ~å@OQÍ Jaè=i‚OKå~°∞. D K«@Oì P^è•~°OQÍ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ a „ \˜+µ¨ ~åA Ñ „ `¨ º« Hõ∆ ѨiáêÅ# á„ ê~°OÉè= í ∞=Ù`«∞Ok. D K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz ÉèÏ~°`« QÆ=~°fl~ü [#~°Öò J<Õ Ñ¨^Œq „a\˜+π "≥·„™ê~Ú =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°ÖòQÍ =º=ǨÏiOѨ|_»∞`«∞Ok. <À\ò : "≥Ú^Œ\˜ a „ \˜+π "≥™„· ê~Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Öò ÖÏ\ò HÍxOQ∑ 1858 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@ì Ñ „ H¨ Í~°=Ú ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ ѨiáêÅ# xÜ«∞O„`} « H˘~°‰Ωõ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Hͺa<Õ\ò =∞O„u Ǩϟ^• QÆÅ ÉèÏ~°`« =º=Ǩ~åÅ =∞O„u ÖË^• ÉèÏ~°`« ~å[º HÍ~°º^Œi≈ J<Õ #∂`«# Ѩ^q Œ x ã¨$+≤Oì zOk. D Ѩ^q Œ 15 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ QÆÅ WO_çÜ∂ « H“xûÖò ã¨ÅǨ ã¨ÇϨ HÍ~°O "Õ∞~°‰Ωõ a „ \˜+π "≥™„· ê~Ú =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Öò KÕ`« ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ ѨiáêÅ# KÕ™êÎ~∞° . <À\ò : "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ ÉèÏ~°`« =º=Ǩ~åÅ =∞O„u KåÔ~ã ¡ π L_£ DÜ«∞# z=i É’~ü¤ PѶπ HõO\ „ ’Öò Ñ Ã„ ã≤_O≥ \ò 1858 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ ѨiáêÅ# H„ = õ ∞=Ú XHõ\˜ a „ \˜+µ¨ ~å}˜ ~Ô O_»∞ | „ \˜+π áê~°" ¡ ∞≥ O\ò 3) ÉèÏ~°`« =º=Ǩ~å =∞O„u 4) | „ \˜+π "≥™„· êÜü∞ =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Ö.ò

1861 ÉèÏ~°`« H“xûÖò K«@Oì : D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O WO_çÜ∂ « Ö’ `˘e™êiQÍ "åã¨# =∞O_»ÖÏÅ#∞ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . 1861 ÉèÏ~°`« 3

H“xûÖò K«@ì Ñ „ H¨ Í~°O ~å*ϺOQÆ K«@ì x~å‡}OÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ `˘e™êiQÍ ~åA, [g∞O^•~üʼnõΩ J=HÍâ◊O HõeÊOKå~°∞. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O áÈ~üì áÈeÜ≥∂ q^è•#O#∞ J#QÍ =º=Ǩ~åÅ∞ áêÅ<åѨ~O° QÍ Hˆ \Ï~ÚOѨ٠J<Õ ^•xfl `˘e™êiQÍ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. D K«@ìO 1862Ö’ HõÅHõ`åÎÖ’x áÈ~üì qeÜ«∞"£∞Ö’ `˘e™êi Ç Ã Ï· HÀ~°∞# ì ∞ U~åÊ@∞ KÕãO≤ k.

1892 ÉèÏ~°`« H“xûÖò K«@Oì : D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ^ÕâO◊ Ö’x `˘e™êiQÍ ZxflHÅõ q^è•<åxfl Ѩ~ÀHõO∆ QÍ ZxflHÅõ #∞ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . 1892 ÉèÏ~°`« H“xûÖò K«@ìO „ѨHÍ~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò H“xûÖòÖ’x ã¨Éèí∞ºÅ#∞ 10 #∞O_ç 16 =~°‰õΩ ÃÑOKå~°∞. <åÅ∞QÆ= ^Œâ◊ 1909 #∞O_ç 1935 =~°‰Ωõ 1909 ÉèÏ~°`« H“xûÖò K«@Oì . <À\ò : D K«\Ïìxfl =∂ˆ~q ¡ ∞O\’ ã¨O㨯~°} Jaè=~°a ‚ ã¨~Î ∞° . =∂ˆ~¡ ÉèÏ~°`« =º=Ǩ~åÅ =∞O„u q∞O\’ a „ \˜+π "≥™„· êÜü∞ =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~Ö° ò [#~°Öò D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O WO_çÜ∂ « Ö’<Õ `˘e™êiQÍ =Úã≤O¡ ʼnõΩ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ#∞ Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. <À\ò : 1947 ÉèÏ~°`« ™êfi`«O`„ º« K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz WO_çÜ∂ « *Ïu qÉè[í # Ñ „ H¨ Í~°O ~Ô O_»∞ ^ÕâßÅ∞QÍ qÉèl í OK«_®xH˜ D K«@" ì ∞Õ =¸ÖÏ^è•~°O. `˘e™êiQÍ =Úã≤O¡ ʼnõΩ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ xÜ≥∂[=~åæÅ#∞ ˆH\Ï~ÚOKå~°∞. WO_çÜ∂ « *Ïu qÉè[í # Ñ „ H¨ Í~°O ~Ô O_»∞ ^ÕâßÅ∞QÍ qÉèl í OK«_®xH˜ D K«@" ì ∞Õ =¸ÖÏ^è•~°O. D K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz q∞O\’ J`«x xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ Ñ≤`å=∞Ǩï_»x Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O q^è•<åÅ#∞ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . 1909 ÉèÏ~°`« H“xûÖò K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò H“xûÖÖò ’x âßã¨#=∞O_»e ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº Ѩ^Ç Œ ¨ ~°∞ #∞O_ç 60H˜ Ñ Ã OKå~°∞. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò HÍ~°º x~åfiǨÏHõ =∞O_»eÖ’ XHõ <åºÜ«∞ ã¨É∞íè º_çQÍ ã¨`ºÕ O„^Ñ „Œ ™¨ ê^£ ã à <å› J<Õ ÉèÏ~°fÜ«Ú_çx xÜ«∞q∞OK«_" » ∞≥ # ÿ k. D K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz Hˆ O„^Œ âßã¨#ã¨É# íè ∞ WO\˜iÜ«∞Öò ÖˇlãπÖK Ë ~« ü Jx Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^Œ âßã¨#ã¨É‰íè Ωõ |_≥@ ˚ ∞#∞ K«iÛOKÕ J=HÍâ◊O HõeÊOKå~°∞. 1919 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@ì ã¨fi~°∂ѨO ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ѨiáêÅ# qÉèÏQÍÅÖ’ HÍ~°ºx~åfiǨÏ}âßY âßã¨# x~å‡} âßHõ, <åºÜ«∞ âßY LO\Ï~Ú. WOQÍ¡O_»∞Ö’ ÉèÏ~°`« ѨiáêÅ# qÉèÏQÆOÖ’ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ âßHõÖ’ ÉèÏ~°`« =º=Ǩ~°Å =∞O„u WO_çÜ∞« Öò H“xûÖò ÉèÏ~°`« Ç Ã Ï· Hõg∞+¨<£ LO\Ï~Ú. WOQÍ¡_∞» Ö’ ÉèÏ~°`« ѨiáêÅ<å qÉèÏQÆOÖ’x âßã¨# x~å‡}âßYÖ’ „a\˜+¨µ áê~°¡"≥∞O@∞ LO@∞Ok. WOQÍ¡O_»∞Ö’ ÉèÏ~°`« ѨiáêÅ<å qÉèÏQÆOÖ’ <åºÜ«∞âßY Ñ „ q ‘ H“xûÖò LO@∞Ok. a „ \˜+π WO_çÜ∂ « Ö’ Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiOÖ’x HÍ~°º x~åfiǨÏHõâßYÖ’ a „ \˜+π "≥™„· êÜü∞ =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Öò ÖË^• HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ =∞O_»e LO@∞Ok. a „ \˜+π WO_çÜ∂ « Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiOÖ’x âßã¨# x~å‡}âßYÖ’ Hˆ O„^Œ âßã¨#ã¨Éíè J#QÍ kfiã¨Éíè q^è•#O LO@∞Ok. „a\˜+π WO_çÜ«∂Ö’ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiOÖ’x <åºÜ«∞âßYÖ’ ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì LO@∞Ok. „a\˜+π WO_çÜ∂ « Ö’x ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiOÖ’ HÍ~°ºx~åfiǨÏ}âßYÖ’ QÆ=~°fl~ü LO\Ï~°∞. QÆ=~°fl~ü ѨikèÖ’x ѨiáêÅ<å 4

JOâßÅ∞ ~Ô O_»∞ âßYÅ∞QÍ qÉèl í OK«|_ç<å~Ú. ^•xÖ’ "≥Ú^Œ\k ˜ . i[~üfiâßY ~Ô O_»=k |^ŒÖÏ~ÚOѨ٠âßYÖ’¡x JOâßÅ∞ PiúHõ âßY, ~Ô "≥#∂º âßY, ǨϟO âßY, <åºÜ«∞âßY =∞iÜ«Ú h\˜ áê~°∞^ŒÅ âßY |^ŒÖÏ~ÚOѨ٠âßYÅÖ’x JOâßÅ∞ =º=™êÜ«∞ âßY, Ñ „ *¨ Ï~ÀQƺ âßY ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞, ~À_£û   \ „ Ï<£áû È~üì D âßYÅxflO\˜Ö’ ã≤qÖò ã¨sfiãπ L^ÀºQÆ∞Å∞ ѨxKÕ™êÎ~∞° . a „ \˜+µ¨ WO_çÜ∂ « Ö’ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiOÖ’x âßã¨# x~å‡} âßHõÅÖ’ ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨Éíè LO@∞Ok. D ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiOÖ’x <åºÜ«∞âßYÖ’ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì LO@∞Ok.

1919 ÉèÏ~°`« Ñ„ ɨ ∞íè `«fi K«@ì =ÚMϺOâßÅ∞ : D K«\Ïìxfl =∂O>ˇH± K≥"∞£ Ñ û ~¨¶ ¤ü ã¨O㨯~°}Å∞ Jx JO\Ï~°∞. =∂O>ˇH± ÉèÏ~°`« =º=Ǩ~åÅ =∞O„u *Ë"∞£ û Ѷ~¨ ¤ü a „ \˜+π "≥™„· êÜü∞ =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Ö.ò D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O WO_çÜ∂ « Ö’ `˘e™êiQÍ ^ŒfiO^Œfi Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi q^è•#O J#∞ã¨iOK«<# ·≥ k. D ^ŒfiO^Œfi Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi q^è•#O ~å„ëêìÅÖ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì_O» J~Ú#k. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^OŒ Ö’ kfi ã¨ÉÏè q^è•#O Ñ „ " ¨ âÕ ◊ Ñ Ã @ì_O» J~Ú#k. <À\ò : kfiã¨ÉÏè J#QÍ Hˆ O„^Œ âßã¨# ã¨É# íè ∞ ~Ô O_»∞QÍ ~Ô O_»∞ ã¨ÉÅíè ∞QÍ J#QÍ kQÆ∞= ã¨É# íè ∞ Öˇlã ¿ \ ¡ " ˜ £ JÃãOc¡, ZQÆ∞= ã¨É# íè ∞ H“xûÖò PѶπ ã ¿ \ ì ûò QÍ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. Legislative Assembly "≥Ú^Œ\˜ Kè~Ô·≥ ‡<£ q.l. Ñ ¿ @Öò, H“xûÖò PѶπ ã ¿ \ ì ûò Sur Fedrik White 1919 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz ^Ò`«º x~åfiǨÏ} =º=Ǩ~åÅ#∞ ÉèÏ~°`« ÃÇ·Ï Hõg∞+¨#~ü xÜ«∞q∞OKå_»∞. D K«@ìO „ѨHÍ~°O ˆHO„^Œ |_≥˚\ò #∞O_ç ~å„+¨ì |_≥\ ˚ # ò ∞ "Õ~∞° KÕ™ê~°∞. ~å„+ì¨ |_≥\ ˚ # ò ∞ K«iÛOz P"≥∂kOK«∞‰õΩ<Õ JkèHÍ~°O ~å„+ì¨ âßã¨#ã¨ÉHˆíè JѨÊ*Ñ ˇ ʨ _O» [iyOk. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£Å‰õΩ, HÔ„ ã · = Ψ ÙʼnõΩ, ã≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ, Ñ „ `¨ ºÕ Hõ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ∞ Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ã¨sfiãπ Éèsí Î HÀã¨O ѨaH¡ ± ã¨sfiãπ Hõg∞+¨<# £ ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« =∞x HÀiOk. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O WO_çÜ∂ « Ö’ `˘e™êiQÍ ÉÏ^躌 `åÜ«Ú`« Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixfl Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . <À\ò : D ÉÏ^躌 `åÜ«Ú`« Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixfl ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ áêH˜H∆ õ ÉèÏ~°fÜ«∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Jx Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° .

ãà =· ∞<£ Hõg∞+¨<£ : ã à = · ∞<£ Hõg∞+¨<£ 1927, 1919 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«\ÏìÅ#∞ gH˜O∆ KÕO^Œ∞‰õΩ ã¨~å˚<£ ã à = · ∞<£ J^躌 Hõ`∆ # « , 1927Ö’ 6QÆ∞~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ`À ‰õÄ_ç# XHõ Hõg∞+¨<£#∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. 1928Ö’ ÉèÏ~°`«^Õâßxfl ã¨O^Œi≈OzOk. D ã à = · ∞<£ Hõg∞+¨<Ö£ ’ ÉèÏ~°fÜ«∞ ã¨É∞íè ºÖˇ=~°∞ ÖË#O^Œ∞# Jxfl ~å[H©Ü∞« áêsìÅ∞ nxfl |Ç≤Ï+¨¯iOKå~Ú. ã à = · ∞<£ Hõg∞+¨<£ J<ÕHõ ~å„ëêìÅ#∞ ã¨O^Œi≈Oz Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi q^è•#O#∞ UHõÑH¨ O∆õ QÍ 1930Ö’ | „ \˜+π Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixfl ã¨=∞iÊOzOk.

ã≤áê¶ ~°∞ûÅ∞ : ~å„ëêìOÖ’x ^ŒfiO^Œfi Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ~°^∞Œ Ì KÕã,≤ ÉÏ^躌 `«ÜÚ « `« Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixfl Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì=∞x Ñ ¿ ~˘¯Ok. D ã à = · ∞<£ x"ÕkHõ#∞ ÅO_»<Ö£ ’x [iy# ~“O_£ >Ë|∞Öò ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ ã¨g∞H˜O∆ Kå~°∞. D ~“O_£ >Ë|∞Öò ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ "≥Ú^Œ\k ˜ 1930Ö’ ~Ô O_»=k 1931Ö’ =¸_»=k 1932= ã¨O=`«~û O° Ö’ x~°Ü ‚ ∞« O [iyOk. 5

<À\ò : Ñà · =¸_»∞ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ áêÖÁæ#fl ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ _®II a.P~ü. JOÉË^¯Œ ~ü ~Ô O_»= ~“O_£ >Ë|∞Öò ã¨=∂"ÕâßxH˜ SÜ≥∞xû Ñ „ u ¨ xkèQÍ =∞Ǩ`«‡QÍOnè Ñ Ã · ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ Ǩ[~°∞ J~Ú# ÉèÏ~°fÜ«∞ =∞Ç≤Ïà◊ j „ =∞u ã¨~Àlx <åÜ«Ú_»∞ D ã à = · ∞<£ Hõg∞+¨<£ x"ÕkHõ#∞ J#∞ã¨iOz 1935Ö’ ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«\Ïìxfl ~°∂ѨHÅõ Ê# KÕãO≤ k. 5= ^Œâ◊ 1935 #∞O_ç 1947 ֒Ѩ٠1935 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@Oì : D K«@Oì #O^Œ∞ 321 x|O^è# Œ Å∞ 10 + à _»∂ºÅ∞ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’ =ÙO_Õq. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxH˜ D K«\Ïìxfl #HõÅ∞ ÖË^• =∂`«$HõÖÏO\˜^x Œ Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’x JkèHõ JOâßÅ#∞ D K«@Oì #∞O_Õ Q„ Ç Æ Ï≤ OKå~°∞. nxÖ’x =ÚMϺOâßÅ∞ D K«@ì Ñ „ H¨ Í~°O WO_çÜ∂ « Ö’x `˘e™êiQÍ JdÅ ÉèÏ~°`« ã¨"∞≥ Hÿ ºõ Ѩ^u úŒ x Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . <À\ò : ã¨=∂Yº#∞ 'ÃÑ_ ¶ ~ˆ» +¨<—£ JO\Ï~°∞. Ñ Ã _ ¶ ~ˆ» +¨<£ J<Õ POQÆ¡ Ѩ^OŒ Ñ¶Ü ≤ ∂ « _Õ~ûü J<Õ ÖÏ\˜<£ Ѩ^OŒ #∞O_ç fã¨∞‰õΩ<åfl~∞° . Ñ¶Ü ≤ ∂ « _Õ~ûü J#QÍ XѨÊO^ŒO. ã¨=∂Yº ÅHõ} ∆ O "≥Ú^Œ\k ˜ Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞, ~Ô O_»=k D ~Ô O_»∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ =∞^躌 JkèHÍ~°O qÉè[í #. =¸_»=k ed`« ~å*ϺOQÆO. <åÅæ=k ^è$Œ _»~å*ϺOQÆO. S^Œ=k ã¨fi`«O„`«º „ѨuѨuÎ Hõey# <åºÜ«∞ =º=ã¨÷. P~°=k <åÜ«∞º ã¨g∞Hõ∆. JkèHÍ~åÅ∞ U_»∞ ~å*ϺOQÆ K«@ì B#fl`O« J#QÍ ~å*ϺOQÆO J`«∞º#fl`" « ∞≥ # ÿ k J<Õ ÉèÏ=# D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ~å„ëêìʼnõΩ ã¨fi`«O`„ « Ñ „ u ¨ ѨuÎ JO^Œ*™Ë ê~°∞. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^,Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 , JkèHÍ~° qÉè[í # D H„ O˜ k q^èOŒ QÍ HõÅ^Œ∞. 1. 2. 3. 4.

59 JOâßÅ QÆÅ Hˆ O„^*Œ Ïa`å. 54 JOâßÅ QÆÅ ~å„+*ì¨ Ïa`«. 36 JOâßÅ∞ QÆÅ L=∞‡_ç *Ïa`«. J=t+¨ì QÆ=~°fl~ü [#~°Ö‰ò Ωõ W=fi_»O J~Ú#k.

D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^OŒ Ö’ `˘e™êiQÍ, ^ŒfiO^Œfi Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi q^è•#O Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜Oì k. D K«@Oì #∞ J#∞ã¨iOz ~å„ëêìÅÖ’ `˘e™êiQÍ kfiã¨ÉÏè q^è•#O, kfi ã¨ÉÏè q^è•#O J#QÍ ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨Éíè #O^Œ∞ kQÆ∞=ã¨É# íè ∞ Öˇlã ¿ \ ¡ " ˜ £ JÃãOc¡, ZQÆ∞= ã¨É# íè ∞ ÖˇlãπÖ\ Ë " ˜ £ H“xûÖQò Í Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . WO_çÜ∂ « Ö’x 11 ~å„ëêìÅÖ’, 6 ~å„ëêìÅ#∞ J#QÍ =∞„^•ãπ, ÉÁOÉÏ~Ú, ɡOQÍÖò, cǨ~ü, J™êûO, Ü«Ú<≥> · _ ˇ £ á„ êq<£Åû Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°OÖ’ _èbç Ö¡ ’ XHõ Ñ Ã _ ¶ ~» Ö° ò HÀ~°∞# ì ∞Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . Ñ Ã _ ¶ ~» Ö° ò HÀ~°∞ì =ÚO^Œ∞ XHõ Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ P~°∞QÆ∞~°∞ W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ∞ =ÙO\Ï~°∞. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ i[~üfi ÉϺOH± PѶπ WO_çÜ∂ « #∞ <≥ÅH˘ÖÏÊ~∞° . D K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz HÍi‡‰õΩʼnõΩ, ã „ ÅΑ ‰õΩ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. ʼnõΩ `˘e™êiQÍ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ∞ Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. D K«@ì Ñ „ H¨ Í~°O WO_çÜ∂ « Ö’ `˘e™êiQÍ =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ F@∞ ǨωõΩ¯ W=fi_»O J~ÚOk. <À\ò : =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ `˘Å™êiQÍ F@∞ ǨωõΩ¯ WzÛ# ^Õâ◊O #∂ºlÖÏO_£ D =∞^茺HÍÅOÖ’ 2006= ã¨O=`«~û O° =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ ‰õΩ"≥\ · ’¡ F@∞ ǨωõΩ¯#∞ HõeÊOKå~°∞. =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ F@∞ǨωõΩ¯#∞ x~åHõiOz#"å~°∞ Ji™êì\Ö˜ .ò D K«@ì Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^,Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi L^ÀºQÍÅ Éèsí Î HÀã¨O XHõ Ñ Ã _ ¶ ~» Ö° ò ѨaH¡ ± Hõg∞+¨<# £ ∞ ~å„ëêìÅÖ’ 6

á„ êq<£û ѨaH¡ ± ã¨sfiãπ Hõg∞+¨<# £ ∞ ~Ô O_»∞ ÖË^• JO`«HOõ >Ë Z‰õΩ¯= ~å„ëêìʼnõΩ *Ï~ÚO\ò ѨaH¡ ± ã¨sfiãπ H©=∞+¨<£ U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « Åx Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok.

H„ ј ûπ ~åÜ«∞ÉÏ~°O 1942 : ~Ô O_»= Ñ „ Ñ ¨ O¨ K« Ü«Ú^ŒOú Ö’ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ã¨Ç¨ Ü«∞, ã¨ÇϨ HÍ~åÅ#∞ á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ a „ \˜+π Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi H„ Ñ ˜ ûπ ~åÜ«∞ÉÏ~åxfl 1942Ö’ ÉèÏ~°`^ « âÕ = ◊ Ú#‰õΩ ѨOÑ Ã #∞.

Ñ„ u¨ áê^Œ#Å∞ : ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ ~Ô O_»= Ñ „ Ñ ¨ O¨ K« Ü«Ú^ŒOú Ö’ | „ \˜+µ¨ "åiH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨ÇϨ HÍ~åÅ∞ JOkOz# Ô~O_»= „ѨѨOK« Ü«Ú^ŒúO =Úyã≤# "≥O@<Õ ÉèÏ~°`ü‰õΩ `å`å¯eHõ ™êfi`«O„`«º „ѨuѨuÎx ~å*ϺOQÍxfl ~åã¨∞H˘#∞@‰õΩ XHõ ~å*ϺOQÆ Hõg∞+¨<£#∞ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ=Ú. =∞Ǩ`«‡QÍOkè D „H˜Ñπû „Ѩuáê^Œ##∞ k"åÖÏfã≤# ÉϺO‰õΩ =ÚO^Œ∞ `åsY∞ "Õã≤ WKÕÛ K≥‰Ωõ ¯ÖÏO\˜^x Œ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° .

Hͺa<≥\ò q∞+¨<£ 1946 : ÖÏ~ü¤ H˜¡q∞\ò P\˜¡ ÖË|~ü áêsì „a@<£Ö’x JkèHÍ~°OÖ’H˜ ~å=_»O`À ÉèÏ~°`«^Õâßxfl ™êfi`«O„`«ºO W"åfiÅ<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À D Hͺa<Õ\ò q∞+¨<£ 1946Ö’ ÉèÏ~°`ü =zÛOk. nxÖ’x ã¨Éèí∞ºÅ∞ ÖÏ~ü¤ ÃѶÅH± ÖÏÔ~<£,û ™êìÑ~¨¶ ¤ü H„ Ñ ˜ ûπ =∞iÜ«Ú JÖˇQÍ˚O_»~ü q.q.

ã≤áê¶ ~°∞ûÅ∞ : ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ 1946 E<£, EÖˇÖ· ’ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« ‰Î Ωõ ZxflHÅõ ∞ x~°fiÇ≤ÏOѨ|_»`å~°x ZxflHÔ # · ~å*ϺOQÆ ã¨É∞íè ºÅ∞ ~å*ϺOQÍxfl ~°∂á⁄Ok™êÎ~x ° Ñ≤^Ñ Œ ¨ ™êfi`«O`„ åºxfl JO^Œ*™Ë êÎ~x ° D Hõq∞\˜ Ñ ¿ ~˘¯Ok.

1947 ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fi K«@ìO : D K«@Oì ~°∂á⁄OkOK«_®xH˜ =¸ÖÏ^è•~°O =∞øO\ò ÉÏ@<£ áê¡<£ ÉèÏ~°`« ™êfi`«O`„ º« Ѩ٠aÅ∞¡, a „ \˜+µ¨ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ 5 EÖˇ· 1947Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . a „ \˜+π áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ P aÅ∞¡#∞ 15 EÖˇ· 1947Ö’ P"≥∂kOzOk. | „ \˜+µ¨ ~å}˜ D aÅ∞¡‰Ωõ 18 EÖˇ· 1947# P"≥∂^ŒO WKåÛ~∞° . 15 PQÆ+µ¨ ì 1947# ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ ™êfi`«O`„ º« O á⁄OkOk. D K«@Oì ÉèÏ~°`^ « âÕ = ◊ Ú *Ïu qÉè[í # Ñ „ H¨ Í~°=Ú ÉèÏ~°`ü =∞iÜ«Ú áêH˜™ê÷<£ Ü«¸xÜ«∞<£Å∞QÍ qÉèl í OK«|_çOk. ã¨Oã¨Å÷ ‰õΩ U Ü«¸xÜ«∞<£Ö’<≥# · KÕ~ˆ J=HÍâ◊O HõeÊã∂ ¨ Î `«=∞‰õΩ`å=Ú ã¨fi`«O„`«OQÍ =ÙO_Õ J=HÍâ◊O D K«@ìO HõeÊOzOk. U Ü«¸xÜ«∞<£Ö’ KÕ~°‰õΩO_® ™êfi`«O`„ O« Ñ „ H¨ \ õ O˜ K«∞‰õΩ#fl ã¨O™ê÷<åÅ∞ 1) \ „ Ï"≥<‰£ Ä õ ~ü, Hˆ ~°à◊ 2) *Ï<å+¨µ\ò, 3) [=¸‡   HÍj‡~ü, 4) ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£. ™êfi`«O`„ º« ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ `˘e =∞~°ÜÚ « `«∞k QÆ=~°fl~ü [#~°Öò ã≤. ~å*Ïl. <À\ò : 1954Ö’ WO_çÜ∂ « Ö’ J`«∞º#fl`« J"å~°∞¤ ÉèÏ~°`~« `° fl« `˘e™êiQÍ ã≤. ~å[QÀáêÖÏKåi ã‘fiHõiOKå~°∞. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « ѨtÛ=∞ ɡOQÍÖò QÆ=~°fl~ü QÀáêÅHõ$+¨‚ QÍOnè ã≤. ~å[QÀáêÖÏKåi QÍOnè =∞#∞=∞_»∞. 1947Ö’ <≥Ç „ ˙ ¨ J^躌 Hõ`∆ Q« Í Ñ¨xKÕã# ≤ `å`å¯eHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO [=Ǩ~üÖÏÖò <≥Ç „ ˙ ¨ DÜ«∞# Ñ „ ^ ¨ •è x =∞iÜ«Ú q^Õj =º=Ǩ~åÅ∞, ™êOˆHuHõ Ѩiâ’^è# Œ HÍ=∞<£"Ö≥ Îò ã¨O|O^è•Å#∞ ѨijeOKå~°∞. 7

ã¨~åú~ü =Å¡ÉÏè Üü∞ Ѩ>ÖË ò LÑ¨Ñ „ ^ ¨ •è x ǨϟOâßY ~å„ëêìÅ∞ ã¨=∂Kå~° =∞O„u`«fiâßHõÅ∞, _®II a.P~ü. JOÉË_¯» ~ü, <åºÜ«∞âßY _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£ Ѷ٨ _£   J„yHõÅÛ~,ü +¨}∞‡Yâ‹\,ì˜ PiúHõ âßHõ, |Öò^~Õ ü ã≤OQ∑, _èÑ Ãç <£,û *Ï<£ =∞`åÎ~Ú, ~Ô Ö· fiË LѨi`«Å ~°"å}Ï =∞øÖÏ<å J|∞ÌÖò HõÖÏO P*Ï^£ q^•º âßY ~å[‰õΩ=∂i J=∞$`«H“~ü "≥^ · ºŒ =∞iÜ«Ú P~ÀQƺâßY [Q∑r=<£~å"£∞, HÍi‡Hõ âßY, ã≤.Ç Ã ÏKü. ÉÏÉÏ "å}˜[ºO Ñ≤. ~°Ñ^ ‘¶ £ JǨχ^£ H˜^•fiÜü∞ Hõ=¸ºxˆH+¨<£ Z<£.q. _çÖæ ò =}∞Å∞, Ѩ#∞Å∞ =∞iÜ«Ú q^Œ∞ºK«ÛHù ,Θ âߺ"£∞ Ñ „ ™¨ ê^£ =ÚYs˚ Ѩiâ„ = ◊ ∞Å∞ =∞iÜ«Ú ã¨~Ñ ° ~¨¶ å âßYÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞.

~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î U~åÊ@∞ : ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`«∞Î 1926 E<£, EÖˇ·Ö’ U~åÊ@∞ J~Ú#k. D ã¨O=`«û~°OÖ’<Õ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« ‰Î Ωõ ZxflHÅõ ∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~∞° . á„ ê~°OÉèOí Ö’ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« ÖÎ ’ "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 389. <À\ò : nxÖ’ 292 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ ~å„ëêìÅ âßã¨# ã¨ÉÅíè #∞O_ç 93 =∞Ok ã¨O™ê÷<åÅ #∞O_ç 4QÆ∞~°∞ Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ #∞O_ç ZxflHÜ õ ∂ « º~°∞. 1947 ™êfi`«O`„ º« O `«~åfi`« ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« ÖÎ ’ "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 299. <À\ò : 229 =∞Ok ~å„ëêìÅ∞ âßã¨#ã¨Éíè #∞O_ç, 70 =∞Ok ã¨O™ê÷<åÅ #∞O_ç ZxflHÜ õ ∂ « º~°∞. l.l. "≥"ÖÕ ò P^ÕâO◊ "Õ∞~°‰Ωõ 9–12–1946 # ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î `˘e ã¨=∂"ÕâO◊ x~°fiÇ≤ÏOK«QÍ Ç¨[~°∞ J~Ú# "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅ∞ 211 =∞Ok ~å*ϺOQÆO Ѩi+¨`∞« ÖÎ ’ ã¨Éºíè `«fiOÖ’x Ñ „ = ¨ ÚY *ÏfÜ≥∂^Œº=∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, =∞Ǩ`«‡QÍOnè =∞iÜ«Ú =∞Ǩχ^£ Pb l<åfl. <À\ò : QÍOkèx 'ÉÏѨÓr— Jx `˘e™êiQÍ ã¨OÉ’kèOKå~°∞. QÍOkèx ã¨∞ÉèÏ+π K«O^ „ É Œ ’ãπ '*ÏuÑ≤`—« Jx ã¨OÉ’kèOKå_»∞. QÍOnèx ~°gO„^< Œ å^ä£ ~îåQÆ∂~ü QÍ~°∞ '=∞Ǩ`«‡— Jx ã¨OÉ’kèOKå~°∞. ~°gO„^< Œ å^ä£ \ÏQÆ∂~üx QÍOkè 'QÆ∞~°∞^Õ=— ÖË^• 'QÆ∞~°∂l— Jx ã¨OÉ’kèOKÕ"å~°∞. ~°gO„^< Œ å^ä£ ~îåQÆ∂~ü *ÏfÜ«∞ w`åxfl z`«∂~Î ∞° lÖÏ¡Ö’ =∞^Œ<Ñ £ Ö¨ Ö¡ˇ ’ ~åâß~°x Ñ „ u ¨ k. 1911Ö’ [iy# HõÅHõ`åÎ SÜ≥∞xû ã¨=∂"ÕâßÅ∞ *ÏfÜ«∞ w`åxfl `˘e™êiQÍ P"≥∂kOKå~°∞. PÅÑ≤Oz#"å~°∞ ~°gO„^< Œ å^ä£ ~îåQÆ∂~ü.

~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« ÖÎ ’x Ñ„ =¨ ÚY =∞Ç≤Ïà◊Å∞ : ã¨~Àlx <åÜ«Ú_»∞ : D"≥∞ ÉèÏ~°`^« âÕ ◊ `˘e =∞Ç≤ÏàÏ QÆ=~°fl~ü QÍ L`«~Î Ñ„° ^¨ âÕ ‰ò Ωõ ѨxKÕãO≤ k. q[Ü«∞ÅH˜‡∆ ѨO_ç\ò : D"≥∞ ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ `˘e =∞Ç≤Ïà◊ ~åÜ«∞ÉÏi. Ü«Ú.Z<£.F. ™ê^è•~°} ã¨É‰íè Ωõ 1953Ö’ `˘e =∞Ç≤ÏàÏ J^躌 ‰õΩ∆ ~åeQÍ Ñ¨xKÕ™ê~°∞. ~å[‰õΩ=∂i J=∞$`üH“~ü : D"≥∞ Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiOÖ’ `˘e =∞Ç≤ÏàÏ Hͺa<Õ\ò q∞xã¨~ì Qü Í P~ÀQƺâßY#∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. ^Œ∞~åæÉÏÜü∞ ^Õâ= ò ÚMò : ~å„+ì¨ Ñ¨i+¨`∞« ÖÎ ’ PO„^á„Œè êO`åxH˜ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz<å~°∞. =∞iÜ«Ú Ñ „ = ¨ ÚY ã¨OѶ∞¨ ã¨O㨯~°.ΠǨÏ#û "≥∞ǨÏ`å : D"≥∞ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« ÖÎ ’ JdÅ ÉèÏ~°`« =∞Ç≤Ïà◊ ã¨ÉHíè ˜ Ñ „ u ¨ xkèQÍ Ñ¨xKÕ™ê~°∞. ~å*ϺOQÆ x~å‡`«, ~°K~« Ú`« Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ P^è∞Œ xHõ =∞#∞=Ù Jx _®II a.P~ü. JOÉË^¯Œ ~üx Jaè=i‚OK«#"å~°∞ 8

Ñ Ã e· <£. z`«∞Î ~å*ϺOQÆ x~å‡`« ã¨ÅǨ^•~°∞Å∞ Jx ɡOQÍÖò #iûOǨ~å=Ù#∞ Jaè=~°™‚ êÎ~∞° . a.Z<£. ~å=Ù ~åã≤# z`«∞Î ~å*ϺOQÆO 240 PiìHÖõ # ûò ∞ 13 + à _»∂ºà◊§#∞ Hõey =ÙO@∞Ok. ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« ,Î ~å*ϺOQÆ ~°K# « ‰õΩ, q+¨Ü∞« x~åúi`«, q+¨Ü∞« x~°Ü ‚ ∞« Hõ Hõq∞\˜Å#∞ "≥Ú`«OÎ 25 Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. D Hõq∞\©ÅxflO\˜Ö’#∞ Ju ÃÑ^ŒÌ Hõq∞\˜ ~å*ϺOQÆ ã¨ÅǨ ã¨OѶ¨∞O. D Hõq∞\˜ 24–1–1947# ã¨~åú~ü =ÖÏ¡ÉÏÜü∞ Ѩ>ÖË ò J^躌 Hõ`∆ # « 54 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ`À U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î U~åÊ@∞ KÕã# ≤ Hõq∞\˜ÅÖ’ Ju =ÚYº"≥∞# ÿ Hõq∞\˜ ~å*ϺOQÆ =Ú™ê~Ú^• Hõq∞\˜. D Hõq∞\˜ J^躌 ‰õΩ∆ Å∞ _®II a.P~ü. JOÉË_¯» ~ü =∞iÜ«Ú nxÖ’ ã¨É∞íè ºÅ∞ Z. Hõ$+¨™‚ êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü, Z<£. QÀáêÅ™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü, HÔ .Z<£. =Úx¬ ã¨Ü∞« º^£ =∞Ǩχ^£ ™ê^Œ∞Å¡, a.ZÖò. q∞@ìÖ,ò _ç.Ñ≤. HÔ `· å<£. <À\ò : a.ZÖò. q∞@ìÖò QÍi n~°…HÍeHõ Jã¨fiã¨`÷ « =Å¡, Z<£. =∂^è= Œ ~å=Ù QÍ~°∞, _ç.Ñ≤. HÔ `· å<£ QÍ~°∞, 1948Ö’ K«xáÈ~Ú#O^Œ∞#, \˜.\˜. Hõ$+¨= ‚ ∂Kå~°∞ºÅ∞ QÍ~°∞ ~å*ϺOQÆ =Ú™ê~Ú^• Hõq∞\˜ JO^Œ∞ KÕ~å~°∞.

~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î Hõq∞\˜ : É „ ÏH˜Oì Q∑ Hõq∞\˜ J#QÍ =Ú™ê~Ú^• Hõq∞\˜ Kè~Ô·≥ ‡<£, _®II a.P~ü. JOÉË_¯» ~ü, ã≤iì OQ∑ Hõq∞\˜ ™ê~°^ºŒè ã¨OѶ∞¨ O =∞iÜ«Ú xÜ«∞=∂=o Hõq∞\˜ J#QÍ ~ÀÖòû Hõq∞\˜H˜ Kè~·≥ ‡° <£ _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£, ã ¿ \ ì ûò Hõq∞\˜, Ü«¸xÜ«∞<£ HÍO\˜ÖË ,ò Sub Committee of Minorities J#QÍ J ÅÊãO¨ MϺ‰õ =~åæÅ "åiH˜ LѨ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ Kè~Ô·≥ ‡<£ H.C. =ÚYi˚ ã¨Éò Hõq∞\˜ of Fundamental Rights á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨÏHõ¯Å LѨãO¨ Ѷ∂ ¨ xH˜ Kè~Ô·≥ ‡<£ *ˇ.a. Hõ$áêÖÏx, J_»ÇϨ H± Hõq∞\˜ of Supreme Court H˜ Kè~Ô·≥ ‡<£ Zãπ. =~°^•Kåi JÜ«∞º~ü. Ü«∞ãπ. =~°^•Kåi JÜ«∞º~ü QÍ~°∞ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î ã¨É∞íè º_»∞ HÍ_»∞.

~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î qq^èŒ =~åæÅ "åiH˜ á„ êux^躌 O : 1.

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

I.N.C. J#QÍ (Indian National Congress)

H˜ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz#"å~°∞ _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£, [=Ǩ~üÖÏÖò <≥Ç „ ˙ ¨ , ã¨~åÌ~ü =Å¡ÉÏè Üü∞ Ѩ>ÖË .ò JdÅ Ç≤ÏO^Œ∂ =∞Ǩã¨Éíè nxH˜ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz#"å~°∞ âߺ"£∞ Ñ „ ™¨ ê^£ =ÚYi˚. ÉèÏ~°fÜ«∞ HÔ„ ã · = Ψ ÙÅ∞ nxH˜ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz#"å~°∞. Ç Ã ÏKü.ã≤. =ÚYs˚ JdÅ ÉèÏ~°`O« =Úã≤O¡ ʼnõΩ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz#"å~°∞ =∞øÖÏ<å J|∞ÌÖò HõÖÏO P*Ï^£. POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£Å‰õΩ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz#"å~°∞, á„ êOH± PO\’x. áê~°ã‰≤ Ωõ ¯Å‰õΩ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz#"å~°∞ _®II Ç Ã ÏKü.Ñ≤. "≥∂_ç, JdÅ ÉèÏ~°`« + à _»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ ã¨OѶ∂ ¨ ʼnõΩ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz#"å~°∞ _®II a.P~ü. JOÉË_¯» ~ü. JdÅ ÉèÏ~°`« [g∞O^•i =∞Ç¨Ï ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz#"å~°∞ ^•~üÉOíè QÍ =∞Ǩ~åA. JdÅ ÉèÏ~°`« =∞Ç≤Ïà◊ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOz# =∞Ç≤ÏàÏ Ç¨Ï<£û "≥∂ǨÏÖò. 9

9–12–1940# ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î `˘e ã¨=∂"ÕâO◊ [iyOk. D ~ÀA# ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î `˘e `å`å¯eHõ J^躌 ‰õΩ∆ _çQÍ ã¨zÛ^•#O`« ã≤<å›. DÜ«∞# ZxflH# õ ∞ ™êfi`«O`„ º« O =zÛ#ѨÙÊ_∞» S.Z<£.ã≤. J^躌 ‰õΩ∆ _≥# · *ˇ.q. Hõ$ѨÖÏx Ñ „ u ¨ áêkOKå_»∞. DÜ«∞# Ñ Ã„ O¶ z ™êO„Ñ^ ¨ •Ü«∞ Ѩ^u úŒ # ZxflHÜ õ ∂ « º~°∞. k. 11–12–1946# ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î âßâ◊fi`« J^躌 ‰õΩ∆ _»∞QÍ _®II ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£ ZxflHÜ õ ∂ « º~°∞. <À\ò : ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î Láê^躌 ‰õΩ∆ Å∞ Ç Ã ÏKü.ã≤. =ÚYs˚, q.\˜. Hõ$+¨= ‚ ∂Kå~°∞ºÅ∞. ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ Ñ „ } ¨ ÏoHõ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ `˘e Láê^躌 ‰õΩ∆ _»∞ a._ç. *ˇ\,ì˜ Hˆ O„^Œ Hͺa<Õ\K ò Õ Ñ¨ÓiÎ HÍÅ J^躌 ‰õΩ∆ Å∞QÍ xÜ«∞q∞Oz# `˘e"å_»∞ q.\˜. Hõ$+¨= ‚ ∂Kåi. 13–12–1946# Kåi„`«Hõ ÅH∆ͺÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å f~å‡}O#∞ <≥„Ǩ˙ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`«∞ÎÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. <À\ò : <≥Ç „ ˙ ¨ #∞ ÅH∆ͺÅ, Pâ◊Ü∂ « Å, x~å‡`«QÍ =i‚™êÎ_∞» . D ÅH∆ͺÅ∞, Pâ◊Ü∂ « Å f~å‡}O#∞ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`∞« Î k. 22–1–1947# P"≥∂kOzOk. D ÅH∆ͺŠPâ◊Ü∂ « Å f~å‡}OÖ’ Ñ ¿ ~˘¯#|_ç# Pâ◊Ü∂ « Å∞ 4. Jq <åºÜ«∞O, ã ¿ fiK«Û,ù ã¨=∂#`«fiO, ™œ„ÉÏè `«$`«fiO. g\˜ P^è•~°OQÍ ~å*ϺOQÆ x~å‡^äÅŒ ∞, ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ#∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞. ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ P^è•~°OQÍ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO ÉèÏ~°`« ã¨Oq^è•<åxfl ~°∂á⁄OkOKå~°∞. ~å*ϺOQÍxfl P^è•~°O KÕã∞¨ H˘x, áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ Ñ „ *¨ Ï ã¨OHˆ = ∆ ∞O HÀã¨O ™ê^è•~°} K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. D ÅH∆ͺÅ∞ Pâ◊Ü«∂Å f~å‡}Ïxfl <≥„Ǩ˙ QÍ~°∞ =∞#O Ñ „ [¨ ʼnõΩ KÕã# ≤ Ѩq`„ « Ñ „ u ¨ [˝ Jx q=iOKå~°∞. HÔ .Ü«∞O. =Úx¬ D ÅH∆ͺÅ∞, Pâ◊Ü∂ « Å∞ f~å‡}Ïxfl ÉèÏ~°`« *Ïu *Ï`«Hõ K«H„ Oõ Jaè=i‚OKå~°∞.

10

~å*ϺOQÆ „Ѩ"ÕtHõ nxx ~å*ϺOQÆ Ñ „ ™¨ êÎ=#, ~å*ϺOQÆ Ñ‘\H˜ ,õ ~å*ϺOQÆ =¸Å`«`fi« O, ~å*ϺOQÆ LáÈ^•…`«O, ~å*ϺOQÆ Ñ¨iK«Ü∞« O, =ÚO^Œ∞=∂@ Jx JO\Ï~°∞. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO Ñ „ " ¨ t Õ HõÖ’ á„ ê~°OÉè= í ∞=Ù`«∞Ok. Ñ „ " ¨ t Õ Hõ ÉèÏ~°`« Ñ „ [¨ Å"≥∞# ÿ "Õ∞=Ú J<Õ Ñ¨^•Å`À á„ ê~°OÉè= í ∞=Ù`«∞Ok.

~å*ϺOQÆ Ñ„ "¨ tÕ Hõ ã¨fi~°∂ѨO : ÉèÏ~°`« „Ѩ[Å"≥∞ÿ# "Õ∞=Ú D ÉèÏ~°`«^Õâßxfl, ™ê~°fiÉè∫=∞, ™ê=∞º"å^Œ, Ö∫H˜Hõ, „Ѩ*Ï™êfi=∞º, QÆ}`«O`„ « ~å[ºOQÍ ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩx ÉèÏ~°`« áœ~°∞ÅO^ŒiH˜ ™êOѶ∞‘ Hõ, PiúH,õ ~å[H©Ü∞« <åºÜ«∂xfl PÖ’K«#Ö’#∂, ÉèÏ= Ñ „ H¨ @ õ #Ö’#∂ =∞`« qâßfiã¨OÖ’#∞, P~å^è# Œ Ö’#∞, ã ¿ fiK«# Ûù ∞ rq`« J=HÍâßÅÖ’ ™ê=∂lHõ q+¨Ü«∂ÅÖ’#∞ ã¨=∂#`åfixfl, =ºH˜Î Q“~°"åxfl, *ÏfÜ«∞ SHõº`«#∞, ã¨=∞„QÆ`«#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_®xH˜ q^èŒOQÍ ™œ„ÉèÏ`«$`åfixfl HõeÊOz D ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`«∞ÎÖ’ K«iÛOz, f~å‡}˜ O z, Ѩ i „ Q Æ Ç ≤ Ï Oz K« @ ì ~ ° ∂ Ѩ O Ö’ =∂‰õ Ω "Õ ∞ =Ú 26 #=O|~° ∞ 1949 <å_» ∞ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.

~å*ϺOQÆOÖ’ JO`«~å˚fÜ«∞ HÍ^•? 1960Ö’ ɡ~ƒ° b Hˆ ã¨∞Ö’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥ÑÓ¨ Î ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ ~å*ϺOQÆOÖ’ JO`«~åƒQù OÆ HÍ^Œx Ñ ¿ ~˘¯Ok. =∞Ǩg~ü `åºy Jaèá„ êÜ«∂ÅÖ’ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ ~å*ϺOQÆOÖ’ JO`«~åƒQù OÆ HÍ^Œ∞. 1973Ö’ Hˆ â◊"å#O^• ÉèÏ~°u Hˆ ã¨∞Ö’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥ÑÓ¨ Î ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ JO`«~åƒQù OÆ Jx Ñ ¿ ~˘¯Ok. <À\ò : HÍ|\˜ì Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« Ñ „ " ¨ t Õ Hõ ~å*ϺOQÆOÖ’ JO`«~åƒQù OÆ QÍ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ#∞ ã¨=iOK«=KåÛ? ~å*ϺOQÆ „Ѩ"ÕtHõ#∞ ã¨=iOK«=K«∞Û. J~Ú`Õ ˆHâ◊"å#O^Œ ÉèÏ~°fˆHã¨∞ f~°∞Ê#∞ J#∞ã¨iOz P ã¨=~°} Ñ „ " ¨ t Õ Hõ =∞øoHõ ã¨fi~°∂áêxfl ^≥|ƒu#‰õΩO_® ã¨=iOKåe. 42= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1976 Ñ „ H¨ Í~°=Ú Ñ „ " ¨ t Õ HõÖ’ XHõ™êi ã¨=iOz ™ê=∞º"å^Œ, Ö∫H˜H,õ ã¨=∞„Q`Æ « J<Õ =¸_»∞ Ѩ^•Å#∞ KÕ~åÛ~∞° . <À\ò : 1976‰õΩ ѨÓ~°fiO ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ã¨fi~°∂ѨO ™ê~°fiÉè∫=∞ Ñ „ *¨ Ï™êfi=∞º, QÆ}`«O`„ ,« ~å*ϺOQÆOQÍ LO_»QÍ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« ^•x ~°∂Ѩ٠™œ~°fiÉè∫=∞, Ö∫H˜H,õ Ñ „ *¨ Ï™êfi=∞º, QÆ}`«O`„ « ~å*ϺOQÍ LOk. ~å*ϺOQÆ x~å‡`«Å∞ ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ#∞ ~°∂á⁄OkOK«@OÖ’ H„ O˜ k qѨ" ¡ åÅ#∞ K«∂ã≤ Ñ ¿„ ~°} á⁄O^•~°∞. Ñ Ã„ O¶ z qѨ= ¡ O, ã ¿ fiK«Û,ù ã¨=∂#`«fiO, ™œ„ÉÏè `«$`«fiO, ~°ëêº qѨ= ¡ O, ™êOѶ∞‘ Hõ, PiúH,õ ~å[H©Ü∞« <åºÜ«∞O, J"≥∞iHÍ qѨ= ¡ O ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ =∞iÜ«Ú ed`« ~å*ϺOQÆO. ~å*ϺOQÆ „Ѩ"ÕtÖ’ _®II a.P~ü. JOÉË_»¯~ü ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxH˜ „áê}O ÖÏO\˜^Œx Jaè=~°O‚ Kå~°∞. Eairnest Barkar" ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ HõÖ’ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxH˜ H©"∂ ≥ ~üì Jx Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . 11

*ˇ.P~ü. t"åQ∑ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ#∞ <åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèl í Oz J^躌 Ü«∞#O KÕÜ∞« =K«∞Û#x Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° .

JkèHÍ~åxH˜ =¸ÅO : ~å*ϺOQÆ „ Ñ ¨ " Õ t Hõ Ö ’ Éè Ï ~° ` « „ Ñ ¨ [ Å"≥ ∞ ÿ # "Õ ∞ =Ú D ~å*ϺOQÍxfl =∂‰õ Ω "Õ ∞ =Ú ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. J<Õ =∂@Å =Å¡ ^ÕâO◊ Ö’ JkèHÍ~åxH˜ =¸ÅO U=∞#QÍ Ñ „ [¨ Å∞ Jx J~°Oú .

ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fi ã¨fi~°∂Ѩ=Ú : ™œ~° fi Éè Ï =∞, ™ê=∞º"å^Œ , Ö∫H˜ H õ , „ Ñ ¨ * Ï™êfi=∞º, QÆ } `« O „ ` « º ~å[º=Ú ™œ~° fi Éè ∫ =∞ J#QÍ ã¨~fi° ™êfi`«O`„ º« "≥∞# ÿ Jx J~°= ú Ú. ™ê=∞º"å^Œ J#QÍ ^ÕâO◊ Ö’x ^èx Œ Hõ, Ñ ¿ ^ŒÅ, =∞^躌 *ÏfÜ«∞ ã¨OѨ^# Œ ∞ Ñ „ [¨ Å =∞^躌 ѨOz Ñ Ã @ì_= » Ú. Ö∫H˜Hõ ~å[º=Ú J#QÍ =∞`« Ñ „ " ¨ ∞Õ Ü«∞O ÖËx ~å[ºO. =∞`åfÜ«∞ ~å[ºO, ~å[º=∞`«O JO@∂ LO_»^Œ∞. „ѨÉèí∞`åfixH˜ JkèHÍ~°=∞`«O J<Õk LO_»^Œ∞. „ѨÉèí∞`«fiO Jxfl =∞`åʼnõΩ ã¨=∞ „áêux^蕺xfl, á„ ê^è•#º`«#∞ HõeÊã∞¨ OÎ k. Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi q^•ºÅÜ«∂Ö’¡ ã¨Ç¨ Ü«∞O á⁄O^Õ q^•ºÅÜ«∂Å =∞`«É’^èOŒ x¿+^ŒO. <À\ò : 2006‰õΩ ѨÓ~°fiO <ÕáêÖò Ñ „ Ñ ¨ O¨ K«OÖ’ UÔHH· õ Ç≤ÏO^Œ∂ ~å[ºO HÍx Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« Jk Ö∫H˜Hõ ~å[ºO. Ñ „ *¨ Ï™êfi=∞ºO J#QÍ J"≥∞iHÍ =∂r J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ J„|ǨÏO eOHõ<£ Jaèá„ êÜ«∞O Ñ „ H¨ Í~°O Ñ „ [¨ Å Ü≥ÚHõ¯ Ñ „ [¨ Å KÕ`« Ñ „ *¨ Ï ã¨OHˆ = ∆ ∞O HÀã¨O ZxflHÜ õ ∞Õ º Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO. Ñ „ `¨ º« Hõ∆ Ñ „ [¨ Å∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi HÍ~°ºHõÖÏáêÅÃÑ· Ñ „ `¨ º« Hõ∆ Ѩ~º° "ÕH} ∆õ Hõey LO_»@O. L^• : ã≤fi@˚~å¡O_£. Ѩ~ÀHõ∆ „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO J#QÍ „Ѩ[Å KÕ`« Z#∞flHÀ|_ç# „Ѩux^èŒ∞Å∞ „ѨÉèí∞`«fi HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ Ѩ~º° "ÕHO∆˜ K«@O. L^• : WO_çÜ∂ « . iѨaH¡ ± QÆ}`«O`„ « ~å[º=Ú J#QÍ XHõ ^Õâßkè<`Õ « Ñ „ [¨ Å KÕ`« Ñ „ `¨ º« HõO∆ QÍ QÍx, Ѩ~ÀHõO∆ QÍ QÍx XHõ xs‚`« HÍÖÏxH˜ Z#∞flHÀ|_»@O.

ÉèÏ~°`« ~å[H©Ü∞« =º=ã¨÷ ÅH∆ͺÅ∞ : ã ¿ fiK«Û,ù <åºÜ«∞O, ã¨=∂#`«fiO, ™œ„ÉÏè `«$`«fiO ~å*ϺOQÆO P"≥∂kOK«|_ç J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛ# ~ÀA #=O|~°∞ 26, 1949 ~å*ϺOQÆO J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛ# ~ÀA [#=i 26, 1950. <À\ò : JO^Œ∞‰õΩ QÆÅ HÍ~°}O ã¨OѨÓ~°‚ ã¨fi~å[º, ѨÓ~°‚ ã¨fi~å*òû J<Õ f~å‡}O. [=Ǩ~üÖÏÖò <≥Ç „ ˙ ¨ ã¨OѨÓ~°‚ ã¨fi~å[ºO J<Õ f~å‡}Ïxfl 1929 _çã à O|~°∞ 31# [=Ǩ~ü HÍO„QÔ ãπ =∞Ǩã¨ÉÖíè ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . ã¨OѨÓ~°‚ ã¨fi~å*òº J<Õk [#=i 26, 1930Ö’ J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛOk. JO^Œ∞Hõx [#=i 26#∞ QÆ}`«O„`« k<À`«= û =ÚQÍ Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆ=Ú#‰õΩ Ѩ\# ì˜ ã¨=∞Ü«∞O 2 ã¨OIIÅ 11 <≥ÅÅ 18 ~ÀAÅ∞. ^•^•Ñ¨Ù 3 ã¨OIIÅ∞ ~å*ϺOQÆ ~°K# « ‰õΩ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü 64 ÅHõÅ∆ ~°∂áêÜ«∞Å#∞ Y~°∞Û KÕãO≤ k. ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü z=i ã¨=∂"ÕâO◊ [#=i 24, 1950. D ~À*Ë ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü *ÏfÜ«∞ w`åxfl, Qˆ Ü«∂xfl P"≥∂kOzOk. D ~À*Ë `˘e ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£ ~å„+ì¨ Ñ¨i+¨`ü KÕ`« ZxflH~õ Ú<å_»∞. 12

~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ‰Ωõ K«@| ì ^Œ`ú « ÖË^∞Œ . HÀ~°∞Åì ^•fi~å J=∞Å∞¡ Ju Ñ Ã ^ŒÌ ed`« ~å*ϺOQÆO – ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO. á„ ê~°OÉèOí Ö’ Ñ „ " ¨ t Õ Hõ H͉õΩO_® 395 x|O^Œ#Å∞ "≥Ú`«OÎ x|O^è# Œ Å ã¨OYº 445, 12 + à _»∂ºÅ∞¡, 22 ÉèÏQÍÅ∞QÍ LOk. "≥Ú`«OÎ ÉèÏQÍÅ ã¨OYº 24. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆ zǨÏflO U#∞QÆ∞. Ç Ã ÏKü.q. HÍ=`ü J<Õ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü ã¨É∞íè º_»∞ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxfl WO„^∞Œ x U#∞ÔQ# · S~å=`«O =Öˇ HõÅ^Œx Ñ ¿ ~˘¯<åfl_∞» . S=~ü *ˇxflOQ∑û ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxfl Ñ „ Ñ ¨ O¨ K«OÖ’x ~å*ϺOQÍÅÔHÅ¡ ã¨∞n~°…"≥∞# ÿ , ã¨∞q+¨¯$`«"∞≥ # ÿ ~å*ϺOQÆO Jx Ñ ¿ ~˘¯<åfl_∞» . + à _»∂ºÅ∞¤ ѨiÑ≤ëêìÅ∞ J#QÍ J#∞|O^Œ=Ú. XHõ x|O^Œ#‰õΩ QÍx ã¨=~°} K«\ÏìxH˜ QÍ#∞ qã¨$Î `«"∞≥ # ÿ q=~°} WKÕÛk + à _»∂ºÅ∞.

Ã+_»∂ºÅ∞¡ : "≥Ú^Œ\k˜ ÉèÏ~°`^« âÕ ◊ Éè∂í ÉèÏQÆ Ñ¨ikèx QÆ∂iÛ `≥Å∞ѨÙ#∞. <À\ò : J#QÍ ÉèÏ~°`Öü ’x 28 ~å„ëêìÅ∞ 7 Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ѨÙ#∞. ~Ô O_»= + à _»∂ºÅ∞ : ~å*ϺOQÆ L#fl`« Ѩ^= Œ ÙÅ∞ r`«É`íè åºÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ѨÙ#∞. <À\ò : ~å*ϺOQÆ L#fl`« Ѩ^= Œ ÙÅ∞ J#QÍ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , ~å„+ì¨ QÆ=~°fl~∞° , Ö’H± ã¨É,íè q^è•# ã¨Éíè ã‘ÊH~õ ∞° , _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ∞° , q^è•# Ѩi+¨`ü Kè~Ô·≥ ‡<£, ~å[ºã¨É,íè ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞,ì Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ∞. =¸_»= + à _»∂ºÅ∞ : ~å*ϺOQÆ L#fl`« Ѩ^= Œ ÙÅ∞ =∞iÜ«Ú W`«~∞° ŠѨ^g Œ Ñ „ = ¨ ∂} ã‘fiHõ~} ° QÆ∞iOz `≥Å∞ѨÙ#∞. <À\ò : W`«~∞° Å∞ J#QÍ Ñ „ ^ ¨ •è x, Hˆ O„^= Œ ∞O„u =∞O_»e, áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ã¨É∞íè ºÅ∞, áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ áÈ\© KÕã ¿ JÉèºí ~°∞Åú ∞, =ÚYº=∞O„u, ~å„+ì¨ =∞O„u =∞O_»e q^è•# ã¨Éíè q^è•# Ѩi+¨`ü ã¨É∞íè ºÅ∞, q^è•# Ѩi+¨`‰ü Ωõ áÈ\© KÕÜÚ « JÉèºí ~°∞Åú ∞ <åÅ∞QÆ= Ã+_»∂ºÅ∞ : ~å[ºã¨ÉèíÖ’ ~å„ëêìʼnõΩ, ˆHO„^•Å‰õΩ, ˆHO„^Œ áêe`« „áêO`åʼnõΩ ˆH\Ï~ÚOKÕ ã‘@¡ q=~åÅ∞. S^Œ= + à _»∂ºÅ∞ : Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. J_ç‡x„ã ¿ + ì < ¨ £ W<£ WO_çÜ∂ « . P~°= + à _»∂ºÅ∞¤ : Ü«∞ãπ.\˜. J_ç‡x„ã ¿ + ì < ¨ £ W<£ á¶È~ü ã ¿ \ ì ûò Assam, Meghalayam, Mezoram, Thirupura

<À\ò : D + à _»∂ºÅ∞ #O^Œ∞ W.B. Dargeleng, QÀ~å¯Ç≤ÏÖò H“xûÖ‰ò Ωõ KÕ~åÛÅx Ñ „ u ¨ áê^Œ# KÕâß_»∞. U_»= + à _»∂ºÅ∞ : Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 JkèHÍ~° *Ïa`å. Hˆ O„^Œ *Ïa`å : á„ ê~°OÉèOí 97 Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« 99 ~å„+ì¨ *Ïa`å : á„ ê~°OÉèOí 66 Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« 61 L=∞‡_ç *Ïa`å : á„ ê~°OÉèOí 47, Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« 52 Zxq∞^Œ= + à _»∂ºÅ∞ : JkèHÍ~° ÉèÏ+¨Å∞ 13

<À\ò : ~å*ϺOQÆ á„ ê~°OÉèOí Ö’x JkèHÍ~° ÉèÏ+¨Å ã¨OYº 14 Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« ÉèÏ+¨Å ã¨OYº 22. 1) XHõ\˜ ^ŒH} ∆˜ ÉèÏ~°`O« Ö’x Ñ „ ^ ¨ •è # ÉèÏ+¨Å∞ <åÅ∞QÆ∞ Z.Ñ≤. `≥Å∞QÆ∞, `«q∞à◊<å_»∞ `«q∞à◊O, Hõ~å‚@Hõ – Hõ#fl_O» , Hˆ ~°à◊ – =∞ÅÜ«∂ÅO. ~Ô O_»∞ ÉèÏ~°`Öü ’ Ñ „ ^ ¨ •è # ÉèÏ+¨Å∞ =¸_»∞ XHõ\˜ ã¨O㨯$`«O, Ç≤ÏOn, L~°∂.Ì 3) A.B. J™êûq∞ – ɡOQÍe, l.ÔH. QÆ∞[~åu – HÍj‡~ü Ñ≤.Z"£∞.F. ѨO*Ïa – =∞~åiî, XiÜ«∂. 4)

15 = ÉèÏ+¨QÍ ã≤Okäx 21= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} 1667 ^•fi~å QÆ∞iÎOzOk. 16 H˘xH˜x, 17 =∞}˜ÑÓ¨ ~ü, 18 <ÕáêÖò, 71= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1992, 19 É’_À, 20 _À„w, 21 "≥∞k ÿ eä , 22 ã¨O^ä•e, 92= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 2003.

`˘q∞‡^Œ= + à _»∂ºÅ∞ : Éè∂ í ã¨O㨯~°}Å∞ =∞iÜ«Ú [q∞O^•i q^è•#O ~°^∞Œ .Ì <À\ò : D + à _»∂ºÖòÖ’x ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1951 Ñ „ H¨ Í~°O ~å*ϺOQÆOÖ’ KÕ~åÛ~∞° . 2006 =~°‰Ωõ D+ à _»∂ºÖò Ñ Ã · <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ JkèHÍ~°O =iÎOK«^∞Œ . S`Õ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞# ì ∞ J#∞ã¨iOz D + à _»∂ºÖò Ñ Ã · ‰õÄ_® <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ JkèHÍ~°O =iÎã∞¨ OÎ k. <À\ò : nxfl ~år"£ QÍOnè Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 52= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1985 Ñ „ H¨ Í~°O ~å*ϺOQÆOÖ’ KÕ~åÛ~∞° . Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« D K«@Oì J#∞ã¨iOz 2/3 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ∞ XHõ áêsìx Ѷ~≤ å~ÚOz# Ü≥∞_»Å D K«@Oì "åiH˜ =iÎOK«^∞Œ . áêsì Ѷ~≤ å~ÚOѨÙÅ K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz "åi J~°›`# « ∞ x~°~‚ ÚOKÕ JkèHÍ~°O q^è•# ã¨ÉÖíè Ö’ ã‘ÊH~õ ‰ü Ωõ ~å[ºã¨Éíè q^è•# ã¨ÉÅíè Ö’ Kè~Ô·≥ ‡<£‰Ωõ LO@∞Ok. Ѩ^HŒ ˘O_»= + à _»∂ºÅ∞ : ѨOKå~Úu ~å*ò JkèHÍ~° q^è∞Œ Å∞. <À\ò : Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ǩ~å=Ù Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 73= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1992 Ñ „ H¨ Í~°O ~å*ϺOQÆOÖ’ KÕiÛ#k. Ѩ<fl≥ O_»= + à _»∂ºÅ∞ : Ѩ@} ì Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi JkèHÍ~°∞Å q^è∞Œ Å∞. <À\ò : Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ǩ~å=Ù Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi 74= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1992 ^•fi~å ~å*ϺOQÆOÖ’ KÕ~åÛ~∞° .

ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO Ñà · W`«~° ~å*ϺOQÍÅ Ñ„ ɨ Ïè =O : 1)

1935 ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fi K«@ìO.

ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’x JkèHõ JOâßÅÖ’ J#QÍ 70% âß`«O#∞ nx #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ OKå~°∞. Hõ#∞Hõ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxH˜ D K«\Ïìxfl ''=∂`«$Hõ—— JO^Œ∞~°∞. =ÚMϺO"åÅ∞ : XHõ\˜ ã¨=∂Yº Ѩ^u úŒ ~Ô O_»∞ <åºÜ«∞ =º=ã¨÷ x~å‡}O =¸_»∞ QÆ=~°fl~ü =º=ã¨÷ <åÅ∞QÆ∞ JkèHÍ~°∞Å qÉè[í # S^Œ∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ K≥Ok# J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ JkèHÍ~åÅ∞ P~°∞ Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. U_»∞ ѨiáêÅ<å JOâßÅ∞. 2)

a„ \˜+π ~å*ϺOQÆO #∞O_ç : 1) áê~°" ¡ ∞≥ O@s Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi q^è•#O 14

2) âßã¨# x~å‡} Ñ „ H„¨ Ü ˜ ∞« Å∞ 3) ã¨ÉÏè ǨωõΩ¯Å∞ 4) ã‘ÊH~õ ü =º=ã¨÷ 5) ã¨g∞Hõ$`« <åºÜ«∞ =º=ã¨÷ 6) UHõ áœ~°ã`¨ fi« O 7) ã¨=∞<åºÜ«∞ áêÅ# 8) kfiã¨Éíè q^è•#O 9) Hͺa<Õ\ò `«~Ç ° ¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO

J"≥∞iHÍ Ñ„ ɨ ∞íè `«fiO #∞O_ç Q„ ÇÆ Ï≤ Oz#k : 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

~å*ϺOQÆ K«@ì B#fl`º« O J#QÍ ~å*ϺOQÆO J`«∞º#fl`" « ∞≥ # ÿ ^Œx J~°Oú ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x `˘ÅyOKÕ Ñ¨^u úŒ . ã¨∞Ñ „ " ‘ ∞£ , Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ #∞ `˘ÅyOKÕ Ñ¨^u úŒ . ã¨fi`«O`„ « Ñ „ u ¨ ѨuÎ QÆÅ =º=ã¨.÷ <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ JkèHÍ~°O „áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ ~å*ϺOQÆ ã¨=~°}ʼnõΩ ~å„ëêìʼnõΩ á„ êux^躌 O.

S~å¡O_£ ~å*ϺOQÆO #∞O_ç : 1) P^Õ+`≤ « ã¨∂`„ åÅ∞ 2) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflH,õ ZxflHõ q^è•#O, ZxflHõ q^è•#OÖ’ áê\˜OKÕ x+¨ÊuHÎ õ á„ êux^躌 F@∞ Ѩ^u úŒ . 3) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ~å*Ϻ ã¨É‰íè Ωõ 12 =∞Okx <åq∞<Õ\ò KÕÜÚ « q^è•#O.

HÔ #_® ~å*ϺOQÆO #∞O_ç : 1) |Å"≥∞# ÿ Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO <À\ò : ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’x ã¨=∂Hõº=Ú#‰õΩ <å‰õΩ x~å‡}=Ú#‰õΩ nx #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ OKå~°∞. 2) 248 Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^•xH˜ J=+≤+ì¨ JkèHÍ~åÅ∞ W=fi_»O. 3) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÆ=~°fl~Åü #∞ xÜ«∞q∞OK«@O. 4) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ 143= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì <åºÜ«∞ ã¨ÅǨ á⁄O^Œ∞@.

HÔ #_® ~å*ϺOQÆO #∞O_ç : 1) |Å"≥∞# ÿ Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO <À\ò : ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’x ã¨=∂Hõº#=Ú<å‰õΩ x~å‡}=Ú#∞ nx #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ OKå~°∞. 2) 248 Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^•xH˜ J=t+¨ì JkèHÍ~åÅ∞ W=fi_»O. 3) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , QÆ=~°fl~Ö° Åò #∞ xÜ«∞q∞OK«_O» 4) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ 143= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì <åºÜ«∞ ã¨ÅǨ á⁄O^Œ∞@.

P„ã¿ eì Ü«∂ #∞O_ç : 1) L=∞‡_ç *Ïa`å

2) "åºáê~°O, "å}˜[ºO, JO`«~~ü å„+ì¨ "åºáê~°O, "å}˜*ϺÅ∞ 15

3) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè ã¨=∂"Õâßxfl U~åÊ@∞ KÕã ¿ q^è•#O

^ŒH˜∆} P„Ѷ≤HÍ #∞O_ç : 1) ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} Ѩ^u úŒ 2) ~å[º ã¨Éíè ã¨É∞íè ºÅ#∞ ZxflHõ KÕÜÚ « Ѩ^u úŒ

Ѩt=Û ∞ [~°‡h #∞O_ç : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ HÍÅOÖ’ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ `å`å¯eHõOQÍ ~°^∞Œ Ì KÕÜÚ « q^è•#O.

ÑÄ O¶ Kü ~å*ϺOQÆO #∞O_ç : 1) iѨaH¡ ± – ~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ HõÖ’ #∞O_ç ã ¿ fiK«Û,ù ã¨=∂#`«fiO, ™œ„ÉÏè `«$`«fiO J<Õ JOâßÅ∞. USSR

#∞O_ç :

~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ HõÖ’x PiúH,õ ~å[H©Ü∞« , ™êOѶ∞‘ Hõ, <åºÜ«∞"≥∞# ÿ P^Œ~å≈Å∞

á„ ê^äqŒ ∞Hõ q^è∞Œ Å∞ [áê<£ #∞O_ç : 1)

21# x|O^èŒ# =ºH˜Î „áê}ÏxH˜ ¿ãfiK«Ûù‰õΩ QÆÅ ~°Hõ∆} ǨωõΩ¯Å K«@ìO x~åúiOz# Ѩ^Œúu J<Õ Ñ¨^•ÅÖ’ <À\ò : ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’ `«‰Ωõ ¯= JOâßÅ#∞ [áê<£ #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ OKå~°∞.

^èŒ$_» – J^èŒ$_» ~å*ϺOQÆO :

1)

2) 3) 4)

^è$Œ _» ~å*ϺOQÆO J#QÍ ã¨=iOK«_®xH˜ Hõ+" ì¨ ∞≥ # ÿ k. J#QÍ P ^Õâ◊ âßã¨# x~å‡} âßYÖ’ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ "≥∞*Ïi\©`À 2/3 ÖË^• 3/4 =O`«∞ ã¨=iOK«<# ·≥ k. L^• : J"≥∞iHÍ ~å*ϺOQÆO. J^è$Œ _» ~å*ϺOQÆO J#QÍ ã¨=iOK«_®xH˜ ã¨∞ÅÉè" í ∞≥ # ÿ k. P^Õâ◊ âßã¨# x~å‡} âßYÖ’ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ "≥∞*Ïi\©`À ã¨=iOK«<# ·≥ k. L^• : a „ \˜+π ~å*ϺOQÆO. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO J"≥∞iHÍ ~å*ϺOQÆO=Öˇ ^èŒ$_»"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. „a\˜+π =Öˇ J^èŒ$_»"≥∞ÿ#k, ã¨∞ÅÉè" í ∞≥ # ÿ k HÍ^Œ∞. ~Ô O_çO\˜ ã¨"∞Õ ‡à◊#=ÚÅ#∞ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆ=ÚÖ’ ÉèÏQÆO 360= x|O^è# Œ ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} Ѩ^u úŒ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxfl H„ O˜ k =¸_»∞ Ѩ^`úŒ ∞« Å ^•fi~å ã¨=iOK«=K«∞Û. ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi\˜ Ѩ^Œúu, ~å*ϺOQÆOÖ’x D „H˜Ok 18 JOâßÅ#∞ ã¨=iOKåe. J#QÍ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Ǩ[Ô~· F@∞ "Õã# ≤ "åiÖ’ ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi\©`À ã¨=iOK«=K«∞Û. Jq XHõ\˜ ~Ô O_»= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O H˘`«Î ~å„ëêìÅ qb#O. =¸_»= x|O^è# Œ : ~å„ëêìŠѨÙ#~ü=º=ã‘H÷ ~õ } ° . 169= x|O^è# Œ : ~å„ëêìÅÖ’ q^è•# Ѩi+¨`ü U~åÊ@∞ ~Ô O_»= + à _»∂ºÖò J#QÍ ~å*ϺOQÆ L#fl`« Ѩ^= Œ ÙÅ∞, "åi r`«É`íè åºÅ∞. 16

5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18)

áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ HÀ~°O x~°~‚ ÚOK«∞@. 105 x|O^è# Œ 106 x|O^è# Œ – áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ã¨É∞íè ºÅ r`«É`íè åºÅ∞ 118 x|O^è# Œ – áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè ∞ ~°∂á⁄OkOz# xÜ«∞=∂Å∞ 20= x|O^è# Œ – áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ WOw¡+π "å_»HOõ . Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ xÜ«∂=∞HõO. 348 xÜ«∂=∞HõO – JkèHÍ~° ÉèÏ+¨ q+¨Ü∞« O 11= x|O^è# Œ – áœ~°ã`¨ åfixfl á⁄O^Õ Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ ~°^∞Œ Ì KÕã ¿ Ѩ^`úŒ ∞« Å∞ 307 x|O^è# Œ – áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨ÉÅíè ‰õΩ ZxflHÅõ ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@. 81= x|O^è# Œ – _çeq∞>Ë+< ¨ £ J#QÍ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ x~°Ü ‚ ∞« O. 240= x|O^è# Œ – Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ q+¨Ü∞« O. 5= + à _»∂ºÅ∞ – Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. ѨiáêÅ# q=~åÅ∞ 6= + à _»∂ºÅ∞ – <åÅ∞QÆ∞ ~å„ëêìÅÖ’ Ü«∞ãπ.\˜. ѨiáêÅ<å q=~åÅ∞ 135 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì JkèHÍ~° Ѩikè# qã¨$Î `« Ѩ~K ° _ « O» . ~Ô O_»∞ UHõÑH¨ ∆õ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ "≥∞*Ïi\˜. ~å*ϺOQÆOÖ’x =∞iH˘xfl x|O^è# Œ Å∞ ã¨=iOKåe J#QÍ ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi\˜ Ѩ^k úŒ ,ä kfiѨH∆õ Ѩ^u úŒ `À ã¨=iOKÕq `«Ñʨ q∞ye#q Jxfl Ñ „ `¨ ºÕ Hõ "≥∞*Ïi\˜ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ "≥∞*Ïi\˜ 2/3 âß`«O J=ã¨~°O. L^• : x^ÕâÌ ◊ xÜ«∞=∂Å∞, á„ ê^äq Œ ∞Hõ q^è∞Œ Å∞ 3) kfiѨH∆õ "≥∞*Ïi\˜ Ѩ^u úŒ : ~å*ϺOQÆOÖ’x ã¨"∞≥ Hÿ ºõ ÅHõ} ∆ ÏÅ#∞ ã¨=iOKåe J#QÍ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ 2/3 "≥∞*Ïi\˜`À áê@∞ ã¨QOÆ HÍ#fl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅÖ’ ã¨∞=∂~°∞ 15 ~å„ëêìÅÖ’ Ñ „ u ¨ ~å„+ì¨ x~å‡} âßYÖ’ ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi\˜ J=ã¨~O° . Jq 7 JOâßÅ∞ 1) 54= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHõ 2) 55= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHõ q^è•#O 3) 73–162= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ âßYÅ JkèHÍ~° Ѩikèx qã¨$Î `« Ѩ~K ° @ « O 4) 5= ÉèÏQÆO 4= J^蕺ܫ∞O 124 #∞O_ç 147 QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞‰ì Ωõ ã¨O|OkèOz# JOâßÅ∞. 5) 6= ÉèÏQÆO 9= J^蕺ܫ∞#O 214 #∞Oz 232 Ç Ã Ï· HÀ~°∞‰ì Ωõ ã¨O|OkèOz# JOâßÅ∞. 6) 7= + à _»∂ºÅ∞ Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 JkèHÍ~° *Ïa`å. 7) 4= + à _»∂ºÅ∞ Ö’x ~å[ºã¨ÉÖíè ’ ~å„ëêìʼnõΩ, Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åʼnõΩ Hˆ \Ï~ÚOz# ã‘@Ö¡ ’ q=~åÅ∞ 360= x|O^è# Œ ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} JOâßÅ∞. 17

<À\ò : D aÅ∞¡#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ P"≥∂kOz âßã¨# x~å‡} âßHõ P"≥∂^•xH˜ ѨOÑ≤#ѨÙ_»∞ ZO`«HÍÅO Ѩikè֒Ѩ٠P"≥∂kOKåe J<Õ q+¨Ü∂ « xfl ~å*ϺOQÆOÖ’ Ñ ¿ ~˘¯#ÖË^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßYÖ’ ~Ô O_»∞ ã¨ÉÅíè ∞ LO>Ë D aÅ∞¡Å∞ ~Ô O_çO\˜ P"≥∂^ŒO á⁄O^•e.

™ê~°fi[h# =Ü≥∂[# F@∞ ǨωõΩ¯ : ~å*ϺOQÆOÖ’x 15= ÉèÏQÆO 326= x|O^è# Œ áœ~°∞ʼnõΩ F@∞ ǨωõΩ¯#∞ Wã¨∞OÎ k. á„ ê~°OÉèOí ~å*ϺOQÆ Ñ „ H¨ Í~°O 21 ã¨O=`«~û åÅ∞ xO_ç# áœ~°∞xH˜ F@∞ ǨωõΩ¯ LOk. S^Œ∞ qK«H} ∆õ ÏÅ∞ : ‰õΩÅ, =∞`«, ã „ Α ѨÙ~°∞+¨ [#‡ ~år"£ QÍOkè, Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 61= ã¨=~°} K«@Oì 1888 „ѨHÍ~°O F\˜OQ∑ ǨωõΩ¯#∞ 21 ã¨O=`«û~åÅ #∞Oz 18 ã¨O=`«û~åʼnõΩ `«yæOKå~°∞. ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ F@∞ ǨωõΩ¯#∞ HõeÊOz# K«@Oì 1935 ÉèÏ~°`« ~å*ϺQÆOÖ’ ã¨=∂Hõº ÅHõ∆}ÏÅ∞. <À\ò : ~å*ϺOQÆs`åº Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 JkèHÍ~åÅ∞ ѨOÑ≤}© KÕÜ∞« |_ç`Õ ^•xx ã¨=∂Yº JO\Ï~°∞. 1) Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 JkèHÍ~åÅ qÉè[í #. 2) ed`« ~å*ϺOQÆO 3) ^èŒ$_» ~å*ϺOQÆO 4) ã¨fi`«O`„ « Ñ „ u ¨ ѨuÎ QÆÅ =º=ã¨÷ 5) <åºÜ«∞ ã¨=∂Hõº q^è•#O 6) ~å*ϺOQÆ B#fl`º« O 7) kfiã¨Éíè q^è•#O

UHõ ˆHO„^Œ ÅHõ∆}ÏÅ∞ : ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’ Ñ ¿ ~˘¯#|_ç# UHõ Hˆ O„^Œ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ 1) XˆH ~å*ϺOQÆ=Ú 2) XˆH áœ~°ã`¨ fi« O 3) <åºÜ«∞ =º=ã¨÷ ÖË^• UH©H$õ `« <åºÜ«∞ =º=ã¨÷ ÖË^• ã¨g∞Hõ$`« <åºÜ«∞=º=ã¨÷ 4) XˆH Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. 5) XHõ¯ ã≤.Z.l. 6) XˆH XHõ¯ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O 7) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , QÆ=~°fl~Åü #∞ xÜ«∂=∞HõO KÕÜ∞« _»O. 8) ~å[ºã¨ÉÖíè ’ ~å„ëêìʼnõΩ Jã¨=∂# á„ êux^ŒºO 9) ~å„+Ñ ì¨ u ¨ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ JkèHÍ~°OÖ’ Hõey=ÙO_»@O. L^•Ç¨Ï~°} : 352 Ñ „ H¨ Í~° *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ qkèOK«_O» .

18

360= Ñ„ H¨ Í~°O PiúH,õ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u÷ : 365 „ѨHÍ~°O ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO ~å„ëêìʼnõΩ P[˝Å∞ *Ïs KÕ¿ã JkèHÍ~°O Hõey =ÙO_»∞@. 248 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^•xH˜ J=t+¨ì JkèHÍ~åÅ∞ W=fi_»O. 249 x|O^è# Œ ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÔH· áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O Hõey LO_»@O. WÖÏ áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKåÅO>Ë ~å[ºã¨Éíè 2/3 "≥∞*Ïi\©`À f~å‡}O P"≥∂kOKå~°∞. Hˆ O„^Œ *Ïa`åÖ’x JOâßÅ∞ : 99 ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅ∞ : 69 ~Ô O_çO\˜x áÈeÛ K«∂ã≤#ѨÙ_»∞ Hˆ O„^Œ *Ïa`åÖ’ JkèHõ JOâßÅ∞ LO_»@O. L=∞‡_ç *Ïa`å JOâßÅÃÑ· Hˆ O„^•xH˜ JkèHõ á„ ê|źO LO@∞Ok. 200 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY XHõ aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOK«_®xH˜ Jk QÆ=~°fl~ü P"≥∂^Œ =Ú„^`Œ À<Õ K«@Oì J=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ H˘xfl ã¨O^Œ~åƒÅù Ö’ P aÅ∞¡Å#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ѨijÅ#‰õΩ i[~°∞fi KÕÜ∞« =K«∞Û. JѨÙÊ_∞» 201 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} JkHÍ~°O Ñ Ã · JkèHÍ~åxfl Hõey LO\Ï_»∞. =¸_»= x|O^è# Œ #∞ J#∞ã¨iOz ^ÕâO◊ Ö’ ~å„ëêìŠѨÙ#ó =º=ã‘H÷ ~õ } ° KÕã ¿ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞#∞ LO_»@O.

"åMϺ<åÅ∞ : HÔ .ã≤. g~ü ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxfl J~°ú ã¨=∂Yº Jx Ñ ¿ ~˘¯<åfl_∞» . S=~ü *ˇxflOQ∑û ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆ=Ú#∞ Hˆ O„nHõ$`« ã¨=∂Yº Jx Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . _ç.Z<£. ɡ#s˚ QÍ<≥fiÖò Jã≤fi<£ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO ã¨ÇϨ HÍ~° ã¨=∂Hõº ''áêÖò PÑ≤Öò c— JkèHõ ã¨=∂Yº ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ QÆÅ UHõ Hˆ O„^Œ ã¨=∂Yº =∂~°¬<£ *’<£û ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO ÉË~= ° ∂_»∞ ã¨=∂Yº _®II a.P~ü. JOÉË^¯Œ ~ü ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO ™ê^è•~°} Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’ ã¨=∂Yº QÍ#∞ J=ã¨~" ° ∞≥ # ÿ ѨÙÊ_∞» UHõ Hˆ O„^OŒ QÍ#∞ ѨxKÕã∞¨ OÎ ^Œx Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° .

ÉèÏ~°`« Éèí∂ÉèÏQÆ Ñ¨ikè : ~å*ϺOQÆOÖ’x 1= ÉèÏQÆO XHõ\˜ #∞O_ç <åÅ∞QÆ∞ =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ ÉèÏ~°`« Éè∂ í ÉèÏQÆ Ñ¨ikè QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~Ú. 1= x|O^è# Œ ^Õâ◊ <å=∞ ^èºÕ Ü«∞=Ú Éè∂ í ÉèÏQÆ=ÚÅ QÆ∞iOz WO_çÜ∂ « nx<Õ Ü«¸xÜ«∞<£ PѶπ ã ¿ \ ì ûò ~å„ëêìÅ ã¨=Ú^•Ü«∞O Jx Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. <À\ò : ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’ ZHõ¯_» ‰õÄ_® ã¨=∂Yº J#∞ Ѩ^= Œ Ú LѨÜ∂ ≥ yOK«Ö^ Ë ∞Œ . HÍ~°}O ^Õâ◊OÖ’x ~å„ëêìO ã¨fi`«O„`«ºOQÍ, JkèHÍiHõOQÍ, K«@ì|^ŒúOQÍ q_çáÈÜÕ∞ JkèHÍ~°O Hõey LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO ã≤^•úO`«Ñ~¨ " ° ∞≥ # ÿ ã¨=∂Yº HÍ^Œ∞. J#QÍ áêÅ<å Ѩ~" ° ∞≥ # ÿ ã¨=∂Yº Jx J~°úO. 2) ÉèÏ~°`« Éè∂ í ÉèÏQÆ Ñ¨ikè J#QÍ ^Õâ◊ ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O ZO`«=~°‰Ωõ =iÎã∞¨ OÎ ^À Jxfl ~å„ëêìÅ∞ Hˆ O„^ጠêe`« á„ êO`åÅ∞ H˘`«QÎ Í KÕi# á„ êO`åÅ∞ =∞#O [~ÚOK«∞‰õΩ#fl á„ êO`åÅ∞ Hõeã≤ LO\Ï~Ú. <À\ò : J#QÍ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« 28 ~å„ëêìÅ∞ 7 Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ∞ HõÅ=Ù. 19

3) ~Ô O_»= x|O^è# Œ H˘`«Î ~å„ëêìÅ qb#O U~åÊ@∞ : XHõ H˘`«Î ^ÕâO◊ H˘`«Î ~å„+Oì¨ QÍ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _®xH˜ D x|O^è# Œ Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. L^•Ç¨Ï~°} : QÀ"å, áêO_çKÛÕi, ã≤H¯˜ O WÖÏ H˘`«QÎ Í KÕi# á„ êO`åÅ∞.

ã≤H˜¯O ~å„+¨ì „Ѩ`ÕºHõ`« : a „ \˜+π "åi áêÅ<å HÍÅOÖ’ ã≤H¯˜ O KÀ^•ºÖò J<Õ ~å[iHõO ~å*ϺOQÍ LO_Õk. WO_çÜ∂ « ‰õΩ 1947Ö’ ™êfi`«O`„ º« O =zÛ# `«~∞° "å`« ã≤H¯˜ O Ñ „ [¨ Å∞ WO_çÜ∂ « Ö’ HõÅ"åÅ#∞‰õΩ<åfl~∞° . J~Ú`Õ KÀQͺÖò nxH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOKè«ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fiO`À XHõ XѨÊO^ŒO ‰õΩ^Œ∞~°∞ÛH˘x q^Õj =º=Ǩ~åÅ∞, ~°H} ∆õ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ x~°fiÇ≤ÏOKåÅx Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . 1974 "Õ∞ 4# ã≤H¯˜ O HÍO„QÔ ãπ XHõ âßã¨# x~å‡}O âßHõ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _»O`À KÀQͺÖò <å=∞=∂„`Ñ « Ù¨ ~å*ϺOQÆ JkèÑu ¨ JÜ«∂º~°∞. Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 35= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1975 ^•fi~å ã≤H¯˜ O ÉèÏ~°`Öü ’ qb#O KÕã∂ ¨ Î ^•xH˜ Associate State Ǩϟ^•#∞ ã¨fiǨ~å„+¨ì Ǩϟ^•#∞ Wã¨∂Î 10= Ã+_»∂ºÖò #O^Œ∞ á⁄O^Œ∞ѨiKå~°∞. W`«~° ~å„ëêìÅ #∞O_ç q=∞~°≈Å∞ ~å=_»O`À ã≤H¯˜ O‰õΩ ã¨fiǨ~å„+ì¨ Ç¨ÏŸ^•#∞ `˘Åyã¨∂Î 10= + à _»∂ºÖò#∞ `˘ÅyOz 36= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1975 Ñ „ H¨ Í~°O ã≤H¯˜ O#∞ ѨÓiÎ ™ê÷~Ú ~å„+Oì¨ QÍ J#QÍ 225= ~å„+Oì¨ QÍ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞.

=¸_»= x|O^è#Œ : ~å„ëêìÅ#∞ =º=ã‘H÷ iõ OKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ LO@∞Ok. <À\ò : ã¨=∂Yº ~å[ºOÖ’ ѨÙ#~ü =º=ã‘H÷ iõ OKÕ JkèHÍ~°O Hˆ O„^•xH˜ LO_»^∞Œ . J#QÍ WO_çÜ∂ « ã¨=∂Hõº ã¨∂`„ O« WO^Œ∞‰õΩ q~°∞^ŒOú QÍ LOk. ~å„ëêìŠѨÙ#~ü =º=ã‘H÷ ~õ } ° J#QÍ : 1) H˘`«Î ~å„ëêìÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜÚ « @. 2) ~å„ëêìÅ ã¨iǨÏ^Œ∞ÅÌ ∞ =∂~°∞Û@ 3) ~å„ëêìÅ ¿Ñ~°∞ =∂~°Û_»O 4) ~å„ëêìÅ qã‘Î~°‚O =∂~°Û_»O Ñ Ã · aÅ∞¡Ö’#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì_®xH˜ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ѨÓ~°fi J#∞=∞u á⁄O^•e. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOz# aÅ∞¡Å#∞ P ~å„+ì¨ q^•# ã¨Éíè J#∞=∞u ѨOѨÙ`å~°∞. P ~å„+ì¨ q^è•# ã¨Éíè ~å„+Ñ ¨ u ¨ qkèOz Ѩiq∞`«∞Å Ö’ÃÑ· `«=∞ Jaèá„ êÜ«∂xfl ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ `≥eÜ«∞*ËÜ∂ « e. P ~å„+ì¨ q^è•# ã¨Éíè Jaèá„ êÜ«∞O U^≥< · å ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Q“~°qOKåeû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . `«~∞° "å`« P aÅ∞¡#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜ì ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi\©`À á⁄O^Œ=K«∞Û#∞. ~å„ëêìŠѨÙ#~ü =º=ã‘H÷ ~õ } ° K«\ÏìÅ∞ ~å*ϺOQÆ ã¨=~°}QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ Ѩ|_»=Ù.

~å„ëêìŠѨÙ#~ü =º=ã‘H÷ ~õ }° Ѩi}Ï=∞ ^ŒâÅ◊ ∞ : ÉèÏëê„ÑÜ ¨ Ú « HõÎ á„ ⁄q#∞ûÅ Hõq∞\˜, 1948 E<£, ~å*ϺOQÆ ~°K# « Å∞ [iˆQ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ WO_çÜ∂ « Ö’ ÉèÏëê á„ êuѨkHõ Ñ Ã # · ~å„ëêìÅ U~åÊ@∞#∞ ѨijeOKÕO^Œ∞‰õΩ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü J^躌 ‰õΩ∆ _≥# · _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£ Ü«∞ãπ.HÔ . ^Œ~ü J^躌 Hõ`∆ # « XHõ Hõq∞\˜x U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. 20

ã≤áê¶ ~°∞ûÅ∞ : D Hõq∞\© `«# ã≤áê¶ ~°∞Åû #∞ 1948 _çã à O|~üÖ’ ã¨=∞iÊã∂ ¨ Î ÉèÏëê á„ êuѨkHõ# ~å„ëêìÅ U~åÊ@∞#∞ u~°ã¨¯iOzOk.

*ˇ.q.Ñ≤. Hõq∞\© (1948 _çãà O|~ü) : Ü«∞ãπ.HÔ . ^Œ~ü Hõq∞\© ã≤áê¶ ~°∞Åû ∞ Ñ „ `¨ ºÕ H˜Oz PO„^á„Œè êO`«OÖ’ f„= x~°ã# ¨ Å∞ =ºHõOÎ HÍ=@O`À HÍO„QÔ ãπ áêsì *ˇ.q.Ñ≤. Hõq∞\©x =∞~˘Hõ¯™êi Ü«∞ãπ.HÔ . ^Œ~ü ã≤áê¶ ~°∞# û ∞ ѨijeOz=∞x HÀiOk. <À\ò : <≥Ç „ ˙ ¨ , =Å¡ÉÏè Üü∞ Ѩ>ÖË ,ò Ѩ\Ïìaè ã‘`å~å=∞Ü«∞º ã≤áê¶ ~°∞Åû ∞ 1949 U„ÑÖ≤ Öò ’ ã¨=∞iÊã∂ ¨ Î ÉèÏëê á„ êuѨkHõ# ~å„ëêìÅ U~åÊ@∞#∞ "å~Ú^• "ÕÜ∞« =∞x Ñ ¿ ~˘¯Ok. J~Ú`Õ PO„^á„Œè êO`åxfl q∞#Ǩ~ÚOzOk. <À\ò : 1) nO`À Ñ „ `¨ ºÕ Hõ PO„^~Œè å„+ì¨ U~åÊ@∞ á⁄\˜ì j „ ~å=ÚÅ∞ 1932 JHÀì|~ü 19# P=∞~°} x~åǨ~° nHõ∆ KÕÑ\ ¨ Ïì~∞° . 2) 58 ~ÀAÅ J#O`«~O° j „ ~å=ÚÅ∞ =∞~°}O˜ K«_= » Ú`À 1952 _çã à O|~ü 15 PO„^á„Œè êO`«OÖ’ f„= ™ê÷~ÚÖ’ q^èfiŒ Oã¨H~õ ° K«~º° Å∞ K≥Å~ˆ QÍ~Ú. 3) á⁄\˜ì j „ ~å=ÚÅ∞ =Å∞ã¨∞ ™êO|=¸iÎ QÆ$ǨÏ=Ú #O^Œ∞ P=∞~°} x~åǨ~° nHõ∆ KÕ™ê_»∞. 4. 1952 _çã à O|~ü 19# <≥Ç „ ˙ ¨ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ PO„^Œè ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞ KÕ™êÎ=∞x Ö’H± ã¨ÉÖíè ’ Ñ „ H¨ \ õ O˜ Kå~°∞. 5. P "Õ∞~°‰Ωõ <≥Ç „ ˙ ¨ QÆ=~°fl"∞≥ O\ò 1953 JHÀì|~ü 1# PO„^Œè ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. 6. PO„^Œè ~å„+Oì¨ á„ ê~°OÉèOí Ö’ 11 lÖÏ¡Å∞ LO_Õq. 7. PO„^Œè ~å„+ì¨ ~å[^è•x Hõ~∂ ° flÅ∞. 8. PO„^èŒ ~å„+¨ì ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì QÆ∞O@∂~°∞. 9. PO„^Œè ~å„+ì¨ "≥Ú^Œ\˜ =ÚYº=∞O„u @OQÆ∞@∂i Ñ „ H¨ Íâ◊O ѨO`«∞Å∞. 10. PO„^Œè ~å„+ì¨ _çÑÓ¨ º\© Hõg∞+¨#~ü hÅO ã¨Or=Ô~_ç.¤ PO„^~Œè å„+ì¨ ~Ô O_»= =ÚYº=∞O„u =∞iÜ«Ú z=i =ÚYº=∞O„u ɡ*Ï=_» QÀáêÖò~Ô _ç.¤ Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£ ~å„+ì¨ "≥Ú^Œ\˜ =∞iÜ«Ú `«∞k =ÚYº=∞O„u |∂~°∞Åæ ~å=∞Hõ$+¨~‚ å=Ù. Ñ Ã ^ŒÌ =∞#∞+¨µºÅ XѨÊO^ŒO Ñ Ã · ã¨O`«HOõ KÕã≤ Z.Ñ≤. Pq~°ƒ" ù åxH˜ 1953 #=O|~ü 1# <åOk ѨeHÍ~°∞. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò á„ ê~°OÉèOí Ö’ lÖÏ¡Å∞ 20, PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ JuÃÑ^ŒÌ lÖÏ¡ J#O`«ÑÓ¨ ~ü, PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò ~Ô O_»= JuÃÑ^ŒÌ lÖÏ¡ =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~.ü PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ Ju z#fl lÖÏ¡ Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò "≥Ú^Œ\˜ =ÚYº=∞O„u hÅO ã¨Or=Ô~_ç.¤ WO_çÜ∂ « Ö’ "≥Ú^Œ\˜ ÉèÏëê Ñ „ Ü ¨ Ú « HõÎ ~å„+Oì¨ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ .ò Ü«∞ãπ.P~ü.ã≤., State Reorganisation Commission, PO„^Œè ÉèÏëê á„ êuѨkHõ# U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _»O`À ^ÕâO◊ Ö’x W`«~° á„ êO`åÅ∞ g∞‰õΩ ‰õÄ_® ÉèÏëê á„ êuѨkHõ# ã ¿ \ ì ûò U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _»O`À <≥Ç „ ˙ ¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 1953Ö’ ~å„ëêìŠѨÙ#~ü =º=ã‘H÷ ~õ } ° S.R.C. x U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. Kè~Ô·≥ ‡<£ Ѷ[¨ Öò J b "≥∞O|~üû H.N. Y∞~åƒ<£ =∞iÜ«Ú K.M. Ѷ¨}˜Hõ¯~ü. 21

ã≤áê¶ ~°∞ûÅ∞ : 1955 ã Ã Ñ Ã Oì |~ü S.R.C. `«# x"ÕkHõ#∞ Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ ã¨=∞iÊã∂ ¨ Î ÉèÏëê á„ êuѨkHõ# ~å„ëêìÅ U~åÊ@∞#∞ ã¨=∞iÊOzOk. PÜ«∂ =∂~°∞ÊÅ#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ~å„ëêìŠѨÙ#~ü=º=ã‘H÷ ~õ } ° K«\ÏìÅx 1956 ~°∂á⁄OkOz 7= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} 1956 ^•fi~å ~å*ϺOQÆOÖ’ á⁄O^Œ∞ ѨiKå~°∞. á„ ê~°OÉèí ~å*ϺOQÆOÖ’ Ѷ㠨 ìπ + à _»∂ºÖò #O^Œ∞ 29 ~å„ëêìÅ∞ A B C D =sæH~õ } ° H˜O^Œ LO_Õq. ~å„ëêìŠѨÙ#~ü=º=ã‘H÷ ~õ } ° K«@Oì H„ ^ ˜ Œ D =sæHõ~°} ~°^Œ∞Ì KÕã≤ ~å„ëêìÅ#∞ `«~°QÆu QÍ#∞, ˆHO„^Œ áêe`« „áêO`åÅÖ’ =∞~˘Hõ `«~°QÆu QÍ#∞ =sæHõiOKå~°∞. 1956 U~åÊ># ÿˇ ~å„ëêìÅ∞ 14, Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ∞ 6. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« WO_çÜ∂ « Ö’x ~å„ëêìÅ∞ 28, Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ∞ 7, "≥∞oHõ ~å*ϺOQÆOÖ’ Ñ ¿ ~˘¯#|_ç# 29 ~å„ëêìÅ∞. áê~üì –A ~å„ëêìÅ∞ :

Bihar, Bombay, Assam, Madhya Pradesh, Madras, Orissa, Punjab, United

Pravince, West Bengal.

áê~üì –B ~å„ëêìÅ∞ :

Hyderabad, Jammu and Kashmir, Madhya Bharath, Patyala, Mysore,

Rajasthan, Maharashtra, Travancore, Cochin, Vindya.

áê~üì –C ~å„ëêìÅ∞ : Ajmir, Bhopal, Bilaspoor, Kochbihar, Katch, Kurg, Delhi, Himachal Pradesh, Manipur, Tripura.

áê~üì –D ~å„ëêìÅ∞ : Andaman Nicobar 1956Ö’ U~åÊ># ÿˇ ÉèÏëê Ñ „ Ü ¨ Ú « HõÎ ~å„ëêìÅ∞ 14 Jq : PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ,ò J™êûO. <À\ò : 2006Ö’ nxx J™êûO Jx =∂~åÛ~∞° . cǨ~ü, ˆH~°à◊, =∞^茺 „Ѩ^Õâò, =∞„^•ãπ, Xi™êû, "≥∞ÿã¨∂~ü, ÉÁOÉÏ~Ú, ѨO*ÏÉò, ~å[™ê÷<£, L`«Î~° „Ѩ^Õâò, ѨtÛ=∞ ɡOQÍÖò, [=¸‡ HÍj‡~ü. 1956Ö’ Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ∞ 6 Jq JO_»=∂<£ xHÀÉÏ~ü, _èbç ,¡ Ç≤Ï=∂K«Öò Ñ „ ^ ¨ âÕ ,ò ÅHõº∆ n"£, =∞xÔH· Jq∞h n=ÙÅ∞, =∞}˜ÑÓ¨ ~ü, u „ ѨÙ~°. H˘`«QÎ Í U~åÊ># ÿˇ ~å„ëêìÅ∞ 1956 `«~∞° "å`« QÆ∞[~å`ü, <åQÍÖÏO_£, ǨÏ~åº<å, Ç≤Ï=∂K«Öò „Ѩ^Õâò, =∞}˜Ñ¨Ó~ü, „uѨÙ~°, "Õ∞Ѷ¨∂ÅÜ«∂, ã≤H˜¯O, q∞*’~å"£∞, J~°∞}ÏK«Öò „Ѩ^Õâò, QÀ"å, K«fã Î Ñ π ∞¨¶ _£, L`«~Î åOK«Ö.ò 2006Ö’ nxx L`«~Î åYO_£QÍ =∂~åÛ~∞° . *Ï~°Oö _£. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ∞ 7 Jq : 1) K«O_ôÑ∞¨¶ _£ 2) _èbç ¡ 3) áêO_çKÛÕi 4) _≥_ „ ® #QÆ~,ü 5) ÅHõ∆ n=ÙÅ∞ 6) JO_»=∂<£ xHÀÉÏ~ü n=ÙÅ∞ 7) _®=∞<£ _»Ü¸ « º Ñ Ã · Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅÖ’ _èbç ,¡ áêO_çKÛÕiʼnõΩ ~å„ëêìʼnõΩ q^è•# ã¨ÉÅíè ∞ L<åfl~Ú. 69= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1992 Ñ „ H¨ Í~°O _èbç x ¡ <Õ+# ¨ Öò HͺÑ≤@Öò >ˇi„ @s PѶπ _èbç ¡ *ÏfÜ«∞ ~å[^è•x á„ êO`«OQÍ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . <åÅæ= x|O^è# Œ : ~Ô O_»=, =¸_»= x|O^è# Œ ʼnõΩ ã¨=~°} KÕã# ≤ ѨÙÊ_∞» 1= + à _»∂ºÅ∞, 4= + à _»∂ºÅ∞ ‰õÄ_® =∂~°∞Ê KÕÜ∂ « e. 22

áœ~°ã`¨ fi« O : ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’x ~Ô O_»= ÉèÏQÆO 5 #∞Oz 11 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è#Œ ÉèÏ~°`« áœ~°K@« Oì QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~∞° . XHõ ~å[ºOÖ’x ["åÉèÏ#∞ ~Ô O_»∞ (2) ~°HÍÅ∞QÍ qÉèl í OKå~°∞. 1)

áœ~°∞Å∞ : h~°∞ ~å[H©Ü∞« ǨωõΩ¯Å#∞ Hõey LO\Ï~°∞. J#QÍ ZxflHÖõ ’¡ áÈ\© KÕã ¿ JkèHÍ~°O, ZxflHÖõ ’¡ F@∞ ~å*ϺOQÆ L#fl`« Ѩ^= Œ ÙÅ#∞ ã‘fiHõiOKÕ JkèHÍ~°O, ZxflHÅõ ∞ q=∞i≈OKÕ JkèHÍ~°O "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. 2) q^ÕtOK«∞@ : giH˜ ~å[H©Ü«∞ ǨωõΩ¯Å∞ LO_»=Ù. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO <å~°`« áœ~°∞ʼnõΩ UHõ áœ~°ã¨`«fiO#∞ JOkã¨∞ÎOk. kfi áœ~°ã¨`«fiO#∞ J"≥∞iHÍ, ã≤fi@˚~å¡O_£ ^ÕâßÅ∞ Hõey L<åfl~Ú. áœ~°ã`¨ fi« O ZÖÏ á⁄O^•e. ZÖÏ ~°^∞Œ Ì J=Ù`«∞O>Ë J<Õ q+¨Ü∂ « Å∞ QÆ∂iÛ ~å*ϺOQÆO Ñ ¿ ~˘¯#ÖË^∞Œ . 5= PiìHÖõ ò : 1) ~å*ϺOQÆO P~°OÉèOí Ö’x áœ~°ã`¨ fi« O : 26 [#=i 1950Ö’ ÉèÏ~°`« Éè∂ í ÉèÏQÆOÖ’ ã≤~÷ ° x"åã¨O LO@∂ WHõ¯_» [x‡Oz# "å~°∞. 2) XHõ =ºH˜Î 26 [#=i 1950 =ÚO^Œ∞ q^Õ"åÖ’¡ [x‡Oz# J`«x `«e¡ ÖË^• `«O_ „ ç ÉèÏ~°`« áœ~°ã`¨ fi« O Hõey LO\˜ J\˜ì "å~°O^Œ~∞° . 3) 26 [#=i 1950 ֒Ѩ٠ÉèÏ~°`Öü ’ 5 ã¨O=`«~û åÅ ã≤~÷ x ° "åã¨OÖ’ L#fl Ñ „ u ¨ XHõ¯~°∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ fi« O á⁄O^Œ∞`å~°∞. 6= PiìHÖõ ò : áêH˜™ê÷<£ #∞Oz ÉèÏ~°`^ « âÕ ßxH˜ =Å# =zÛ# "åi áœ~°ã`¨ fi« ǨωõΩ¯Å∞. 7= PiìHÖõ ò : ÉèÏ~°`ü #∞O_ç áêH± =Å# "≥e¡ uiy ÉèÏ~°`‰ü Ωõ =zÛ =Å㨠=zÛ# "åi áœ~°ã`¨ fi« O. 8= PiìHÖõ ò : q^ÕâßÖ’¡ x=ã≤OKÕ ÉèÏ~°fÜ«∞ ã¨O`«u, "åi áœ~°ã`¨ fi« O ǨωõΩ¯Å∞. 9= PiìHÖõ ò : ã¨fiK«ÛOù ^ŒOQÍ q^Õt áœ~°ã`¨ fi« O#∞ á⁄Ok ÉèÏ~°`« áœ~°ã`¨ fi« O#∞ =^Œ∞Å∞‰õΩ#fl "åi qkèq^è•<åÅ∞. 10= x|O^è# Œ : ÉèÏ~°fÜ«Ú_»∞ ZѨÙÊ_∞» ÉèÏ~°fÜ«Ú_»∞ J#QÍ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ fi« O âßâ◊fi`åxfl Hõey LO@∞Ok. 11= x|O^è# Œ : áœ~°ã¨`åfixfl ã¨O|OkèOz# U K«\Ïì<≥·# ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ =∂„`«"Õ∞ LO@∞Ok. áœ~°ã`¨ fi« O á⁄O^Õ Ñ¨^`ÌŒ ∞« Å∞ : 1955 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@Oì H˜O^Œ 5 ~°HÍÅ∞QÍ ÉèÏ~°`« áœ~°ã`¨ fi« O á⁄O^Œ=K«Ûx Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. 1) [#‡`« 1950 [#=i 26 `«~∞° "å`« Ñ „ u ¨ XHõ¯~°∞ ÉèÏ~°fÜ«∞`«#∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. q^Õj ~åÜ«∞ÉÏ~° HÍ~åºÅÜ«∞ L^ÀºQÆ∞Å Ñ≤ÅÅ¡ ∞, â◊`„ ∞« ^ÕâßÅ =∞iÜ«Ú q^ÕâßÅ "åiH˜ [x‡Oz# Ñ≤ÅÅ¡ ∞ nxH˜ q∞#Ǩ~ÚOK«∞`å~°∞. 23

"å~°ã`¨ fi« s`åº áœ~°ã`¨ fi« O : 1950 [#=i 26 `«~∞° "å`« XHõ =ºH˜Î q^ÕâßÅÖ’ [x‡Oz#ѨÊ\H˜ ˜ J`«x `«e¡ HÍx, `«O_ „ ç HÍx ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ fi« O Hõey LO>Ë J\˜ì "å~°O^Œ~∞° ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞ J=Ù`å~°∞. L^• : â◊t^Œ~∂ ° ~ü #"≥∂^Œ∞ ^•fi~å áœ~°ã`¨ fi« O. XHõ q^Õj =∞Ç≤Ïà◊ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞xfl q"åǨÏO ^•fi~å ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ 6 <≥ÅÅ∞ ã≤~÷ ° x"åã¨O LO_ç, P Ñ≤=∞‡@ ã¨O|Okè`« JkèHÍ~°∞Å =^ŒÌ `«=∞ Ñ ¿ ~°# ¡ ∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã∞¨ HÀ=_»O ^•fi~å áœ~°ã`¨ fi« O á⁄O^Œ=K«∞Û#∞. L^• : ™ÈxÜ«∂ QÍOnè ã¨ÇϨ rHõ$`« áœ~°ã`¨ fi« O : XHõ q^Õj áœ~°∞_»∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O Ѩ@¡ =∞‰õΩ¯=`À, „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ`À =∞# ^Õâ◊ áœ~°ã¨`«fiO á⁄O^•Å#∞‰õΩ#flÑÙ¨ Ê_∞» ^ÕâO◊ Ö’ 5 ã¨O=`«~û åÅ∞ ã≤~÷ ° x"åã¨O LO_®e. L^• : =∞^è~Œ ü ^äi≥ ™êû XHõ Éè∂ í ÉèÏQÆO ^ÕâO◊ Ö’ Hõeã≤áÈ=_»O ^•fi~å áœ~°ã`¨ fi« O, XHõ á„ êO`«O XHõ ^ÕâO◊ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ Hõeã≤áÈ`Õ P á„ êO`« Ñ „ [¨ ÅO^ŒiH˜ ÉèÏ~°`« áœ~°ã`¨ fi« O#∞ JOk™êÎ~∞° . L^• : ѨÙ~°OKÕÛi, QÀ"å, ã≤H¯˜ O. ÉèÏ~°`Öü ’ Hõeã≤áÈ~Ú#ѨÙÊ_∞» P á„ êO`« Ñ „ [¨ Å∞ ÉèÏ~°`« áœ~°ã`¨ fi« O#∞ á⁄O^•~°∞.

1986 ÉèÏ~°`« áœ~°ã¨`«fi ã¨=~°} K«@ìO : 1. 2.

#"≥∂^Œ∞ ^•fi~å ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ áœ~°ã`¨ fi« O á⁄O^ŒQÀ~°∞ =ºH˜Î WO`«‰Ωõ ѨÓ~°fiO 6 <≥ÅʼnõΩ ѨÓ~°fiO D K«@Oì J#∞ã¨iOz 5 ã¨O=`«~û åÅ∞ ã≤~÷ ° x"åã¨O LO_®e. ã¨ÇϨ rHõ$`«O ^•fi~å ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ áœ~°ã`¨ fi« O á⁄O^•Å#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ WO`«‰Ωõ ѨÓ~°fiO 5 ã¨O=`«~û åÅ∞ |^Œ∞Å∞ 10 ã¨O=`«~û åÅ∞ ã≤~÷ ° x"åã¨O LO_®e. 2004 ÉèÏ~°`« áœ~°ã`¨ fi« O K«@Oì =∞iÜ«Ú ^ŒfiO^Œfi áœ~°ã`¨ fi« O. q^ÕâßÅÖ’ x=ã≤OKÕ „Ѩ"å㨠ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ áœ~°ã¨`«fiO#∞ JOkOK«_®xH˜ D K«\Ïìxfl L^Õt Ì OKå~°∞. 2004Ö’ 16 ^ÕâßÅÖ’ x=ã≤OKÕ Ñ „ " ¨ å㨠ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ D K«@Oì J#∞ã¨iOz ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ ^ŒfiO^Œfi áœ~°ã`¨ fi« O á⁄O^Œ=K«∞Û. 2006 [#=i 9# Ñ „ " ¨ å㨠ÉèÏ~°f k=ãπ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ Ñ „ Ñ ¨ O¨ K« ^ÕâßÅÖ’ x=ã≤OKÕ Ñ „ u ¨ Ñ „ " ¨ å㨠ÉèÏ~°fÜ«Ú_çx ^ŒfiO^Œfi áœ~°ã`¨ fi« O#∞ á⁄O^Õ gÅ∞ HõeÊOKåe.

q∞#Ǩ~ÚOѨÙÅ∞ : áêH±, |OQÍ¡^âÕ ò D ~Ô O_»∞ ^ÕâßÅÖ’ q∞#Ǩ~ÚOѨÙ. Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [<åÅ∞ : ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ Pã¨∞ÅÎ ∞ ã¨OáêkOK«=K«∞Û, Ñ Ã @∞ì|_»∞Å∞ Ñ Ã @ì=K«∞Û. q^•º, ™êO㨯$uHõ, PiúHõ =º=Ǩ~åÅÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ`À ã¨=∂# J=HÍâßÅ∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ áêãπáÈ~°∞Åì #∞ JO^Œ*™Ë êÎ~∞° . Ѩiq∞`«∞Å∞ : Ñ „ " ¨ å㨠ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ ~å[H©Ü∞« ǨωõΩ¯Å∞ LO_»=Ù. 24

ÉèÏ~°`« áœ~°ã¨`«fiO ~°^Œ∞Ì JÜÕ∞º Ѩ^ŒÌ`«∞Å∞ : <À\ò : 1950 ÉèÏ~°`« áœ~°ã¨`«fiO K«@ìO „ѨHÍ~°O „H˜Ok 3 Ѩ^Œú`«∞Å ^•fi~å ÉèÏ~°`« áœ~°ã¨`«fiO ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞=K«∞Û. ~Ô #∞º<£ãÜ ≤ ∞≥ K«<,£ Ѩi`åºQÆO : XHõ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ q^Õj áœ~°ã`¨ fi« O á⁄O^•Å#∞‰õΩ#flÑÙ¨ Ê_∞» ã¨fi`«Ç¨ QÆ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ åfixfl `«ºlOK«=K«∞Û. nxx Ѩi`åºQÆO JO\Ï~°∞. 2) @i‡<Õ+< ¨ £ – JO`«=∞=Ù@ : XHõ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ åfixfl `«ºlOK«‰Ωõ O_® q^Õj áœ~°ã`¨ fi« O á⁄Ok#ѨÙ_»∞ J`«x ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ fi« O ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ~°^∞Œ Ì KÕÜÚ « @#∞ @i‡<Õ+< ¨ £ JO\Ï~°∞. 3)

Jx"å~°º `˘ÅyOѨ٠: ã¨ÇϨ rHõ$`«O ^•fi~å ÉèÏ~°`« áœ~°ã`¨ fi« O á⁄Ok# XHõ q^ÕjÜ«Ú_»∞ J„H= õ ∞OQÍ HÍx, "≥∂ã¨ÑÓ¨ i`«OQÍ HÍx áœ~°ã`¨ fi« O ã¨OáêkOz# ÖË^• ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÍxfl, *ÏfÜ«∞ Ѩ`åHÍxfl, ÉèÏ~°fÜ«∞ ã¨O㨯$ux q=∞i≈Oz<å, JQ“~°= Ѩ~z ° <å, J=∞~åº^ŒQÍ =º=ǨÏiOz<å J`«x áœ~°ã`¨ fi« O#∞ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« _®xfl Jx"å~°º `˘ÅyOѨ٠JO\Ï~°∞.

4)

ÉèÏ~°`« áœ~°ã`¨ fi« O [=¸‡ HÍj‡~ü‰Ωõ QÆÅ q∞#Ǩ~ÚOѨ٠: 370 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O [=¸‡ HÍj‡~ü ã¨fi`«O`„ « Ñ „ u ¨ ѨuÎ Hõey L#flO^Œ∞# ~å„+Ü ì¨ ∞≥ `«~∞° Å∞ Z=~°∞ [=¸‡ HÍj‡~üÖ’ ã≤i÷ x"åã¨O U~åÊ@∞ KÕã∞¨ HÀ~å^Œ∞. P ~å„ëêì áœ~°ã`¨ åfixfl K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O P ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡}O#ˆH HõÅ^Œ∞. J#QÍ ÉèÏ~°fÜ«∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ JkèHÍ~°O ÖË^∞Œ . nxx [=¸‡ HÍj‡~ü ^ŒfiO^Œfi áœ~°ã`¨ fi« O Hõey =ÙO^Œx Ñ ¿ ~˘¯#=K«∞Û.

ÉèÏ~°`« áœ~°ã¨`«fiO – „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ : ÉèÏ~°`« áœ~°∞_»∞ WO_çÜ∂ « Ö’ ~å*ϺOQÆ L#fl`« Ѩ^= Œ ÙÅ∞ ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. ZxflHÅõ Ö’ áÈ\© KÕã ¿ JkèHÍ~°O Hõey =ÙO_»∞@. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ Hˆ =ÅO ÉèÏ~°`« áœ~°∞xH˜ =∂„`" « ∞Õ =iΙêÎ~Ú. ~å*ϺOQÆ qǨÏOQÆ gHõ} ∆ O: I Part : Éè∂ í ÉèÏQÆ Ñ¨ikè 1 #∞O_ç 4= PiìHÖõ ò II Part : áœ~°ã`¨ fi« O 5 #∞Oz 11= PiìHÖõ ò á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ 12 #∞O_ç 35= PiìHÖõ ò III Part : _ç.Ñ≤.Zãπ.Ñ≤. xˆ~t Ì Hõ xÜ«∞=∂Å∞ 36 #∞Oz 51= PiìHÖõ ò IV Part : á „ ê^äq Œ ∞Hõ q^è∞Œ Å∞, 51(Z) PiìHÖõ ò V Part : Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 52 #∞O_ç 151 PiìHÖõ ò

ˆHO„^Œ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ âßY : 1.

52 #∞O_ç 78= PiìHÖõ ò ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , LѨ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ,Ñ „ ^ ¨ •è x, =∞O„u=∞O_»e, J@sfl [#~°Öò 25

ˆHO„^Œ âßã¨# x~å‡} âßY : 79 #∞O_ç 122 áê~°" ¡ ∞≥ O\ò

~å„+¨ìѨu âßã¨<åkèHÍ~åÅ∞ : 123= PiìHÖõ ò Pi¤<# ≥ ∞û JkèHÍ~åÅ∞

<åºÜ«∞âßY : ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì 124 #∞O_ç 147= PiìHÖõ ò E.A.G. (Controller Aditor General)

148 #∞O_ç 151= PiìHÖõ ò

~å„+¨ì „ѨÉèí∞`«fi x~°fiK«#O : x~°fiK«#O : 152= PiìHÖõ ò ~å„+ì¨ HÍ~°ºx~åfiǨÏ} âßHõ : 153 #∞O_ç 167= PiìHÖõ ò QÆ=~°fl~,ü =ÚYº=∞O„u, =∞O„u=∞O_»e, J_»fiHˆ \ò [#~°Öò. ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY : 168 #∞O_ç 212= PiìHÖõ ò q^è•# ã¨É,íè q^è•# Ѩi+¨`.ü QÆ=~°fl~ü âßã¨# x~å‡} JkèHÍ~åÅ∞ : 214 #∞O_ç 232= PiìHÖõ ò kQÆ∞= HÀ~°∞Åì ∞ : 233 #∞O_ç 237= PiìHÖõ ò 7. a. ~å„ëêìÅ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯<Õk : 238 PiìHÖõ ò <À\ò : nxx `˘ÅyOKå~°∞. 8. Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ∞ : 239 #∞Oz 242 PiìHÖõ ò 9. ѨOKå~Úu ~å*ò =º=ã¨÷ : 243, 243 (Z) #∞Oz 243 (OV), 16 PiìHÖõ ò =~°‰Ωõ . 9 Z) áê~üì Ѩ@} ì Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ QÆ∞iOz : 243 (PV) #∞Oz 243 (ZG) =~°‰Ωõ . 10. + à _»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, *Ï`«∞Å∞, á„ êO`åŠѨijÅ# q=~åÅ∞ : 244, 244 (Z) PiìHÖõ .ò 11. Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ ã¨O|O^è•Å∞ : 245 #∞Oz 263 PiìHÖõ .ò 1. Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 âßã¨# ã¨O|O^è•Å∞ : 245 #∞O_ç 255 PiìHÖõ .ò 2. ѨiáêÅHõ ã¨O|O^è•Å∞ : 256 #∞O_ç 263 PiìHÖõ ò =~°‰Ωõ 12. Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 PiúHõ ã¨O|O^è•Å∞ : 264 #∞O_ç 300 (Z) PiìHÖõ ò =~°‰Ωõ 1) PiúHOõ : 264 #∞O_ç 291 PiìHÖõ ò 2) JѨÙÊÅ∞ : 292, 293 PiìHÖõ ò 3) Pã≤,ΠǨωõΩ¯Å∞, J=ã¨~åÅ∞, q"å^•Å∞ : 294 #∞O_ç 300 PiìHÖõ ò 4) Pã≤ΠǨωõΩ¯ : 300 (Z) PiìHÖõ ò 13. "åºáê~°O, "å}˜[ºO, JO`«~å„+ì¨ "åºáê~°, "å}˜*ϺÅ∞ : 301 #∞O_ç 307 PiìHÖõ ò 14. Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ ã¨sfiã¨∞Å∞ : 308 #∞O_ç 323 PiìHÖõ ò 1) JdÅ ÉèÏ~°`« ã¨sfiã¨∞Å∞ : 308 #∞O_ç 314 PiìHÖõ ò 26

15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.

2) Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤., ã ¿ \ ì ò ѨaH¡ ± ã¨sfiãπ Hõg∞+¨<£ : 315 #∞Oz 323 PiìHÖõ ò Z) \ „ | ˜ ∂º#Öòû : 323 (Z), 323 (a) Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£û : 330 #∞O_ç 342 PiìHÖõ ò Ñ „ `¨ ºÕ Hõ ã¨^∞Œ áêÜ«∂Å∞ : JkèHÍ~° ÉèÏ+¨ : 343 #∞O_ç 351 PiìHÖõ ò ~å„+Ñ ì¨ u ¨ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ , JkèHÍ~åÅ∞ : 352 #∞O_ç 360 PiìHÖõ .ò <å<åq^èŒ JOâßÅ∞, W~°`= « ÚÅ∞ : 361 #∞O_ç 367 PiìHÖõ ò ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} Ѩ^u úŒ : 368 `å`å¯eHõ Ѩi=~°} Î P„H= õ ∞} Ñ „ `¨ ºÕ Hõ x|O^è# Œ Å∞ : 369 #∞O_ç 392 PiìHÖõ .ò <å=∞^èºÕ Ü«∞=Ú ~å*ϺOQÆO J=ÚÖ’H˜ =K«∞Û@, Ç≤ÏOn J#∞"å^ŒO, `˘ÅyOK«|_ç# âßã¨<åÅ∞ : 393 #∞O_ç 395 PiìHÖõ ò =~°‰Ωõ "≥Ú`«OÎ 22–1 = 21 Hõeã≤#q 4(Z), 9(Z), 14(Z), 3+21 = 24

27

3. „áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ (Fundamental Rights) ~å*ϺOQÆOÖ’x =¸_»= ÉèÏQÆO 12 #∞O_ç 35 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~Ú. XHõ =∂#=Ù_»∞ ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ, ã¨=∞„QOÆ QÍ Jaè=$kú K≥O^ÕO^Œ∞‰õΩ HÍ=eû# Hõh㨠ǨωõΩ¯Å#∞ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Åx Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. Ç Ã ÏKü.*ˇ. ÖÏã≤¯ Jaèá„ êÜ«∞OÖ’ XHõ ~å*Ϻ,QÆO Ü≥ÚHõ¯ ÅHõº∆ O HÍx ÖË^• ã¨fiÉèÏ=O HÍx Ñ „ [¨ ʼnõΩ JOkOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ |\˜ì `≥Å∞ã¨∞OÎ ^Œx Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . <À\ò : J#QÍ Ñ „ *¨ Ï™êfi=∞º ~å*ϺÅ∞ =∂„`" « ∞Õ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ JOk™êÎ~Ú. ™ê=∞º"å^Œ ~å*ϺÅ∞, Hõ=¸ºxã¨∞ì ^ÕâßÅ∞, xÜ«∞O`«$`«fi ~å*ϺÅ∞, ÉÏ^躌 `«Å#∞ ÖË^• x^è∞Œ Å#∞ JOk™êÎ~Ú. ~å*ϺOQÆ x~å‡`«Å∞, „áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ~°∂á⁄OkOK«_»OÖ’ Ü«Ú<≥·>ˇ_£ ¿ãì\òû ~å*ϺOQÆOÖ’x aÖòû PѶπ ~Ô \ · ,ûò a „ \˜+π ~å*ϺOQÆOÖ’x Magnakarta UNO Ö’x =∂#= ǨωõΩ¯Å Ñ „ H¨ @ õ # P^è•~°OQÍ Ñ ¿„ ~°} á⁄Ok g\˜Ö’ ~å*ϺOQÆOÖ’ á⁄O^Œ∞ѨiKå~°∞. ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iΠѨ`O« QÆu âß„ãÎ≤ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å á„ ê=ÚYº`«#∞ H„ O˜ k q^èOŒ QÍ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . ã¨~Àfi#fl`" « ∞≥ # ÿ k Jq Hˆ O„^,Œ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ, Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨ÉÅíè "≥∞*Ïi\© xÜ«∞O`«$`åfixfl JiHõ\˜ì =º‰õΩΊǨωõΩ¯Å‰õΩ ~°Hõ∆} HõeÊ™êÎ~Ú. ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ K≥áêÊÅO>Ë Wq „Ѩ*Ï™êfi=∂ºxH˜ ~°Hõ∆} Hõ=KåÖÏ¡O\˜q Jx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. „áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ *ÏfÜ≥∂^Œº=∂xH˜ HÍÅOÖ’ "å\˜ QÆ∂iÛ áÈ~å@O : 1895Ö’ ÉÏÅ QÆOQÍ^è~Œ ü uÅH± 'ã¨fi~å*ò— J#∞ aÅ∞¡#n Ñ „ u ¨ áêkOz "åH± ™êfi`«O`„ º« O, ÉèÏ= „ѨHõ@# ™êfi`«O„`«ºO "åi WÅ¡‰õΩ HÍx, Pã¨∞ÎʼnõΩ HÍx ~°Hõ∆} HÍ"åÅx _ç=∂O_£ KÕâß~°∞. 1925Ö’ JxaÃãO\ò HÍ=∞<£ "≥ÖÎò PѶπ WO_çÜ∂ « J<Õ aÅ∞¡#∞ Ñ „ u ¨ áêkOKå~°∞. 1921 ^•\˜ Si+π iѨa¡Hõ<£‰õΩ WzÛ# ǨωõΩ¯Å<Õ ÉèÏ~°`ü‰õΩ W"åfiÅx „ѨuáêkOzOk. 1927Ö’ =∞„^•ãπ *ÏfÜ«∞ HÍ,„QÔ ãπ =∞Ǩã¨ÉÅíè f~å‡}O, Éèq í +¨º`ü ~å*ϺOQÍxH˜ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ HÍ"åÅx Ñ „ H¨ \ õ O˜ zOk. 1928Ö’ "≥∂fÖÏÖò <≥Ç„ ˙ ¨ x"ÕkHõ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ qq^èŒ ‰õΩÖÏÅ∞, =∞`åÅ∞, *Ï`«∞Å∞, qaè#fl á„ êO`åÅ∞ âßOuÜ«Ú`« ã¨ÇϨ r=#O KÕÜ∂ « Å#QÍ ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ W"åfieû# P=â◊ºHõ`# « ∞ Ñ ¿ ~˘¯Ok. 1931Ö’ Hõ~åz HÍO„QÔ ãπ =∞Ǩã¨ÉÅíè f~å‡}O ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ W"åfiÅx `˘e™êi _ç=∂O_£ KÕãO≤ k. 1931Ö’ =∞Ǩ`«‡QÍOkè ~Ô O_»= ~“O_£ >Ë|∞Öò ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’#∞ ÅO_»<£ "≥o¡#ѨÙÊ_»∞ „áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ _ç=∂O_£ KÕâß~°∞. 1935Ö’ ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fiO K«@ìO #O^Œ∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ H˘xfl á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ JOkã¨∞OÎ _»QÍ ÖÏ~ü¤ s_çOQ∑ =∞iÜ«Ú ã¨~ü *Ï<£ ã à = · ∞<£Å∞ J_»∞‰¤ Ωõ <åfl~∞° . 1944–45 =∞^躌 HÍÅOÖ’ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ѨijeOKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨~ü Tej Bahadhur Sapru J^躌 Hõ` ∆ # « XHõ ã¨=∞#fiÜ«∞ ã¨OѶ∞¨ O U~°Ê_# ç k. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞.

28

„áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ – ~å*ϺOQÆ ~°K«# : 24–1–1947# á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ѨijeOKèOÕ ^Œ∞‰õΩ ã¨~åú~ü =Å¡ÉÏè Üü∞ Ѩ>ÖË ò J^躌 Hõ`∆ # « 54 ã¨É∞íè ºÅ`À á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å ã¨ÅǨ ã¨OѶ∞¨ O U~åÊ>Oÿˇ k. D á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O 12–02–1947# S^Œ∞ LѨãO¨ Ѷ∂ ¨ Å∞QÍ qÉèl í OK«|_çOk. JO^Œ∞Ö’ XHõ\˜ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å LѨãO¨ Ѷ∞¨ O *ˇ.a. Hõ$ѨÖÏx J^躌 Hõ`∆ # « 9 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ`À á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ∂ ¨ xfl ~°∂á⁄OkOKÕO^Œ∞‰õΩ U~åÊ>Oÿˇ k. a.Z<£. ~å=Ù ~åã≤# z`«∞Î ~å*ϺOQÆOÖ’x á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ѨijeOz XHõ x"ÕkHõ#∞ `«Ü∂ « ~°∞ KÕã# ≤ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å LѨãO¨ Ѷ∞¨ O ^•xx 16–4–1947# á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å ã¨ÅǨ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ JѨÊ*Ñ ˇ Ê≤ Ok. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å LѨãO¨ Ѷ∞¨ O x"ÕkHõÖ’x =ÚMϺOâßÅ∞. ǨωõΩ¯Å∞ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞ Jq : Z) <åºÜ«∞~°Hõ∆}‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ#q, K«@ì ã¨O~°Hõ∆} gÅ∞#flq, <åºÜ«∞™ê÷<åÅ ^•fi~å J=∞Å∞ Ѩ~K ° _ « ®xH˜ gÅ∞#flq. Jq : á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞. a ) <åºÜ«∞ ~°H} ∆õ ‰õΩ P=â◊ºHõ=Ú HÍxq, K«@ì ã¨O~°H} ∆õ ‰õΩ gÅ∞ HÍxq, HÀ~°∞Åì ^•fi~å J=∞Å∞ Ѩ~K ° _ « ®xH˜ gÅ∞ ÖËxq. g\˜x xˆ~t Ì `« xÜ«∞=∂Å∞ JO\Ï~°∞. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯ÅÖ’ Hˆ =ÅO ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞ʼnõΩ =∂„`" « ∞Õ =iΙêÎ~Ú. L^• : 15,16,19,29,30 x|O^è# Œ Å∞ =∞iH˘xfl ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å`À áê@∞ q^ÕjÜ«ÚʼnõΩ ‰õÄ_® =iΙêÎ~Ú. JO^ŒiH˜ ã¨=∂#OQÍ =iΙêÎ~Ú. L^• : 14,20,21,23,25,27,28 x|O^è# Œ Å∞. D á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ ÉèÏ~°`« ã¨=∂Yº =º=ã¨Ö÷ ’ Hˆ O„^OŒ Ö’<Õ H͉õΩO_® ~å„ëêìÅÖ’ ‰õÄ_® JO^ŒiH˜ ã¨=∂#OQÍ =iΙêÎ~Ú.

~å*ϺOQÆ Ñ „ " ¨ t Õ HõÖ’ Ñ ¿ ~˘¯#|_ç# <åÅ∞QÆ∞ P^Œ~å≈Å∞ ã ¿ fiK«Û,ù ã¨=∂#`«fiO, ™œ„ÉÏè `«$`«fiO, <åºÜ«∞O =O\˜q. qã¨$Î `«"∞≥ # ÿ q=~°} JOkOKèOÕ ^Œ∞‰õΩ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ~°∂á⁄OkOKÕ W`«~° ™ê^è•~°} K«\ÏìÅHõO>Ë á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ ã¨~Àfi#fl`" « ∞≥ # ÿ q. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ 28 x|O^è# Œ "≥∞# ÿ q. HÍ=Ù# J#QÍ x~åˆHÑ ∆ " ¨ ∞≥ # ÿ q ÖË^• JѨi`«#"≥∞# ÿ q HÍ=Ù. J#QÍ Ñ „ u ¨ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ Ç ¿ Ï`«∞|^Œ" ú ∞≥ # ÿ POHõÅ∆ ∞ qkèOKÕ JkèHÍ~°O Hõey LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ P Ç ¿ Ï`«∞|^Œ`ú # « ∞ x~åúiOKÕ JkèHÍ~°O <åºÜ«∞ ™ê÷<åʼnõΩ LO@∞Ok. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯ÅÖ’ ™êO„Ñ^ ¨ •Ü«∞"≥∞# ÿ q HÍ=Ù. L^• : ã¨=∂#`«fiѨ٠ǨωõΩ¯, ã ¿ fiK«Ûù ™êfi`«O`„ º« Ѩ٠ǨωõΩ¯. =∞iH˘xfl á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ P^è∞Œ xHõ`" « ∞≥ # ÿ q HÍ=Ù. L^• : Ñ‘_< » åxfl x~ÀkèOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯. =∞`« ã ¿ fiK«Ûù ǨωõΩ¯, q^•º ™êO㨯$uHõ ǨωõΩ¯. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ H˘xfl ÉÏÅÉÏeHõʼnõΩ Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. L^• : 21, 21(Z) 23,24 x|O^è# Œ Å∞ =∞iH˘xfl J ÅÊ ã¨OYº =~åæʼnõΩ Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. 29

L^• : =∞`« ã ¿ fiK«Ûù ǨωõΩ¯ 25 #∞O_ç 28 x|O^è# Œ Å =~°‰Ωõ q^•º ™êO㨯$uHõ ǨωõΩ¯ 29 =∞iÜ«Ú 30 x|O^è# Œ Å∞ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° HÍÅOÖ’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x `å`å¯eHõOQÍ xÅ∞ѨÙ^ŒÅ KÕÜ∞« =K«∞Û. H˘xfl ã¨sfiã¨∞Å#∞ J`«º=ã¨~° Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ã¨sfiã¨∞Å#∞ ÉèÏqOz "åiH˜ ‰õÄ_® á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ Ѩiq∞`«O KÕÜ∞« =K«∞Û. L^• : "≥^ · ºŒ , P~ÀQƺ ã¨sfiã¨∞Å∞, RTC, Railway, `«Ou `«áêÖÏ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ™êÜ«Ú^Œ ^ŒàÏÅ "åiH˜ =iÎOK«‰Ωõ O_® Ѩiq∞`«∞Å#∞ qkèOK«=K«∞Û.

<À\ò : ~å*ϺOQÆO á„ ê~°OÉèOí Ö’ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ 7 =~åæÅ∞QÍ LO_»QÍ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« H„ O˜ ^Œ 6 =~åæÅ∞ HõÅ=Ù. 1) ã¨=∂#`«fiѨ٠ǨωõΩ¯ : 14 #∞O_ç 18 x|O^è# Œ Å∞, ã ¿ fiK«Ûù ǨωõΩ¯ : 19 #∞O_ç 22, Ñ‘_< » åxfl x~ÀkèOKèÕ Ç¨Ï‰õΩ¯ : 23 #∞O_ç 24, =∞`« ã ¿ fiK«Ûù ǨωõΩ¯ : 25 #∞O_ç 28 x|O^è# Œ , q^•º ™êO㨯$uHõ ǨωõΩ¯ : 29 #∞O_ç 30 x|O^è# Œ Å∞. ~å*ϺOQÆ Ñ¨i~°H} ∆õ ǨωõΩ¯ 32= x|O^è# Œ . <À\ò : 31= x|O^è# Œ Pã≤ΠǨωõΩ¯ QÆ∂iÛ Ñ ¿ ~˘¯<Õk. J~Ú`Õ [#`å Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO J#QÍ "≥Ú~ås˚ ^ÕâßÜü∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 44= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1978 Ñ „ H¨ Í~°O Pã≤ΠǨωõΩ¯#∞ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å *Ïa`å #∞Oz `˘ÅyOz Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« 12= ÉèÏQÆOÖ’ 4= J^蕺ܫ∞O #O^Œ∞ 300 (Z) K«@| ì ^Œ" ú ∞≥ # ÿ , <åºÜ«∞|^Œ" ú ∞≥ # ÿ ÖË^• âßã¨# |^Œ" ú ∞≥ # ÿ ÖË^• ™ê^è•~°} ǨωõΩ¯QÍ Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~∞° . 12= x|O^è# Œ : ~å*ϺOQÆO QÆ∞iOzè x~°fizã¨∞OÎ k. =∞iÜ«Ú á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å x~°fiK«#O QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok. <À\ò : ~å*ϺOQÆO, á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ~å*ϺxH˜ ã¨=∞iÊOzOk. 13= x|O^è# Œ : á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯‰õΩ ã¨iѨ_x » ÖË^• =ºuˆ~Hõ"∞≥ # ÿ K«\ÏìÅ∞ K≥Å< ¡ ~Õ = ° Ù, J#QÍ <åºÜ«∞ ™ê÷<åʼnõΩ, <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ HõÅ^Œx D x|O^è# Œ Ñ ¿ ~˘¯#∞#∞. 14= x|O^è# Œ : 14 (Z) K«@Oì ^Œ$+≤Öì ’ JO^Œ~∂ ° ã¨=∂#∞ÖË. D ÉèÏ=##∞ a „ \˜+π =∞iÜ«Ú Si+π ~å*ϺOQÍÅ #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ OK«_O» [iyOk. a „ \˜+π ~å*ϺOQÆOÖ’ Z.a. _≥ã · ‘Ñ ¿ ~˘¯#fl ã¨=∞<åºÜ«∂xfl Wk áÈe LOk. Z.a. _≥ã · ‘Ñ „ H¨ Í~°O K«@Oì ^Œ$+≤Öì ’ ~åA ÖË^• Ñ ¿ ^Œ Z=~°∞ `«ÑÙ¨ Ê KÕã< ≤ å tHõ∆ ã¨=∂#"Õ∞. D x|O^è# Œ #∞ J#∞ã¨iOz ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ Ñ „ ^ ¨ •è x "≥Ú^ŒÅ∞H˘x ™ê=∂#º áœ~°∞x =~°‰Ωõ XˆH q^èOŒ QÍ tH˜∆OK«|_»`å~°∞. Ç ¿ Ï`«∞|^Œ" ú ∞≥ # ÿ q∞#Ǩ~ÚOѨÙÅ∞ : 361= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , QÆ=~°fl~Åü ∞, q^Õj ~åÜ«∞ÉÏ~°∞Å∞, ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞,ì Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ∞, K«@Oì ^Œ$+≤Öì ’ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ~°∞. J#QÍ `«=∞ Ѩ^q Œ , qkè x~°fiǨÏ}Ö’ x~°fiiÎOz# q^è∞Œ ʼnõΩ QÍ#∞ <åºÜ«∞™ê÷<åʼnõΩ ["å|∞^•s HÍ^Œ∞. gix JÔ~ã¨∞ì KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . giÃÑ· H„ q ˜ ∞#Öò Hˆ ã¨∞Å∞ 30

Ñ Ã @ì‰Ä õ _»^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ ã≤qÖò ^•fi~å "ÕÜ∂ « Å#fl 2 <≥ÅÅ =Ú#∞Ѩ٠ã¨∂K«# KÕÜ∂ « e. 14 (a) x|O^è# Œ : K«@= ì Ú =¸ÅOQÍ ã¨=∂# ~°H} ∆õ . D ÉèÏ=##∞ J"≥∞iHÍ ~å*ϺOQÆO #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ OKå~°∞. nx Ñ „ H¨ Í~°O ã¨=∂# Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’ =∂„`" « ∞Õ ã¨=∂# ~°H} ∆õ HõeÊã∞¨ OÎ k. L^• : XHõ ~°H" õ ∞≥ # ÿ Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’ XHõ ~°H" õ ∞≥ # ÿ Ѩ#∞flÅ q^è•#O LO@∞Ok `«Ñʨ XHõ¯iH˜ XHõ¯ XHõ¯ Ѩ#∞flÅ q^è•#O LO_»^∞Œ . Ç ¿ Ï`«∞|^Œ" ú ∞≥ # ÿ q∞#Ǩ~ÚOѨÙÅ∞ : ~å*ϺOQÆO =º=™êÜ«∂xfl Ñ „ `¨ ºÕ Hõ `«~Q° u Æ QÍ QÆ∞iÎOz Pã≤ΠѨ#∞fl#∞ q∞#Ǩ~ÚOKå~°∞. 15= PiìHÖõ ,ò 5 qK«H} ∆õ ÏÅ#∞ x¿+kOK«_O» . ~å*ϺOQÆOÖ’x D x|O^è# Œ #∞ J#∞ã¨iOs ÉèÏ~°`« áœ~°∞Å =∞^躌 5 ~°HÍÅ qK«H} ∆õ ÏÅ#∞ J#QÍ ‰õΩÅ, =∞`«, *Ïu, ã „ ,Α ѨÙ~°∞+¨ [#‡Å#∞ x¿+kã¨∞OÎ k. D x|O^è# Œ #∞ J#∞ã¨iOz Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO =∞`«Ñ~¨ " ° ∞≥ # ÿ qK«H} ∆õ áê\˜OK«‰Ä õ _»^∞Œ . L^• : Ç≤ÏO^Œ∂ q"åÇ¨Ï K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O |Ǩï ÉèÏ~°º`«`fi« O x¿+^èOŒ . J^Õ =Úã≤O¡ q"åÇ¨Ï K«@ì Ñ „ H¨ Í~°O |ǨïÉèÏ~°º`«`fi« O K≥Å∞¡`∞« k. D x|O^è# Œ #∞ J#∞ã¨iOz Ǩϟ@Öò,û ëêÑπ,û K≥~∞° =ÙÅ∞, ÉÏ=ÙÅ∞, ~Ô à· √◊ ,¡ ~À_»∞¡ ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ 5 ~°HÍÅ qK«H} ∆õ ÏÅ#∞ áê\˜OK«~å^Œ∞. Ç ¿ Ï`«∞|^Œ" ú ∞≥ # ÿ q∞#Ǩ~ÚOѨÙÅ∞ : ã „ ,Α tâ◊√ ã¨OHˆ = ∆ ∂xH˜ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO H˘xfl L^ÀºQÍʼnõΩ =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ =∂„`" « ∞Õ Hˆ \Ï~ÚOK«=K«∞Û. =∞iH˘xflO\˜Ö’ x¿+kOK«=K«∞Û. L^• : #~°∞Åû ∞, _®Hõ~ì ∞° ,¡ Láê^蕺ܫÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. L^ÀºQÍÅÖ’ =∞Ç≤Ïà◊ÅHˆ JkèHõ J=HÍâ◊O HõeÊ,zOk. Hõi# î â„ = ◊ ∞`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Hõ~å‡QÍ~åÅ∞, QÆ#∞Å∞, q∞Åìi =O\˜ L^ÀºQÍÅÖ’ ѨÓiÎQÍ x¿+kOK«=K«∞Û. ™ê=∂lHõOQÍ q^•º q+¨Ü«∞OQÍ "≥#∞Hõ|_ç# `«~Q° `Æ ∞« ÅÖ’ ã¨Ç¨ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. =~åæÅ "åi Jaè=$kú xq∞`«OÎ "åiH˜ i[ˆ~fi+¨<Å£ ∞ Hˆ \Ï~ÚOK«=K«∞Û. <À\ò : ÉÏÖÏl_£ "≥∞ã ÿ ∂ ¨ ~ü K«@Oì 1943 Hˆ ã¨∞Ö’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì f~°∞Ê#∞ J#∞ã¨iOz i[ˆ~fi+¨#∞Å∞ 50% âß`åxH˜ q∞OK«‰Ä õ _»^∞Œ . J~Ú`Õ Hõ~å‚@HõÖ’ 68% `«q∞à◊<å_»∞Ö’ 69% i[ˆ~fi+¨<£ HõeÊOz# P JOâßÅ#∞ 9= + à _»∂ºÖòÅÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~åÛ~∞° . <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ JkèHÍ~°O =iÎOzOk. 16= x|O^è# Œ :Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi L^ÀºQÍÅÖ’ JO^ŒiH˜ ã¨=∂# J=HÍâ◊O. D x|O^è# Œ #∞ J#∞ã¨iOz Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi L^ÀºQÍÅÖ’ 7 qK«H} ∆õ ÏÅ#∞ x¿+kOK«_O» [iyOk. Jq ‰õΩÅ, =∞`«, *Ïu, ã „ ,Α ѨÙ~°∞+¨, [#‡, =Oâ◊O, x"åã¨O. nx Ñ „ H¨ Í~°O W`«~° qK«H} ∆õ ÏÅ#∞ áê\˜OK«=K«∞Û. L^• : q^•º~°›`,« =Ü«∞ã¨∞,û âßs~°Hõ ^•OѨ`º« O, ed`«, "≥∂H˜`« ѨsHõÅ∆ ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. Ç ¿ Ï`«∞|^Œ" ú ∞≥ # ÿ Ѩiq∞`«∞Å∞ : D x|O^èŒ##∞ J#∞ã¨iOz „ѨÉèí∞`«fiO H˘xfl ‰õΩÖÏÅ∞, =∞`åÅ∞, „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ#∞ „áêuѨkHõ KÕã∞¨ H˘x Ñ „ `¨ ºÕ Hõ ã¨^∞Œ áêÜ«∂Å∞ HõeÊOK«=K«∞Û. 31

L^• : 1. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜., a.ã≤. =~åæÅ "åiH˜ Hˆ \Ï~ÚOz# i[ˆ~fi+¨#∞¡. 2. Ç≤ÏO^Œ∂ ^èŒ~å‡^•Ü«∞ ã¨Oã¨÷ÅÖ’ ˆH=ÅO Ç≤ÏO^Œ∂ =∞`«ã¨∞÷ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ L^ÀºQÆ J=HÍâßÅ∞ HõeÊ™êÎ~∞° . 3. =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ ™êkèHÍ~°`« HÀã¨O =∞Ç≤Ïà◊‰õΩ „ѨÉèí∞`«fi L^ÀºQÍÅÖ’ 33.3% „Ѩ`ÕºHõ ã¨^∞Œ áêÜ«∂Å∞ HõeÊ™êÎ~∞° . 17= x|O^è# Œ : Jã¨∞Êâº◊ `« x¿+^èOŒ , =∞Ǩ`«‡QÍOkè ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü ã¨É∞íè º_»∞ HÍ#ѨÊ\H˜ ˜ PÜ«∞# Ñ „ É ¨ Ïè =O ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü ã¨É∞íè ºÅ Ñ Ã # · HõÅ^Œ∞ J#_®xH˜ D x|O^è# Œ XHõ L^•Ç¨Ï~°}. ^ÕâO◊ Ö’ LO_Õ ™êOѶ∞‘ Hõ ^Œ∞~åKå~åÖˇ# · Jã¨∞Êâº◊ `« x¿+kOK«_®xH˜ ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 1955 ã¨O=`«~û = ° ÚÖ’ Jã¨∞Êâº◊ `« x¿+^Œ K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOzOk. =∞„^•ã¨∞ Çà Ϸ HÀ~°∞ì Jã¨∞Êâº◊ `« J<Õ Ñ¨^•xfl =Ú‰õΩ¯ã¨∂\˜QÍ LѨÜ∂ ≥ yOz ã à · Ç≤ÏO^Œ∂[ ã¨=∂[ <ÕÑ^ ¨ ºŒè OÖ’ "åi =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞ ^≥|ƒuO\ÏÜ«∞<Õ q+¨Ü∞« OÖ’ nxx =∂~°Û=∞x Ñ ¿ ~˘¯#flk. <À\ò : ~å*ϺOQÆOÖ’ Jã¨∞Êâº◊ `« J<Õ Ñ¨^•xfl x~°fizOK«Ö^ Ë ∞Œ . 1955 Jã¨∞Êâº◊ `« x¿+^Œ K«\ÏìxH˜ 1976Ö’ Ñ ¿ ~°∞ =∂~åÛ~∞° . nxx Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« á„ ⁄>ˇH< ∆õ £ PѶπ ã≤qÖò ~Ô \ · ûò Ü«∂H±ì ÖË^• =∂#= ǨωõΩ¯Å Ѩi~°H} ∆õ K«@Oì QÍ Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~∞° . Ñ Ã · K«\Ïìxfl LÅ¡OѶ∞≤ Oz# U =ºH˜HÔÎ # · 6 <≥ÅÅ #∞Oz 2 ã¨O=`«~û åÅ =~°‰Ωõ Hõi# î HÍ~åQÍ~° tHõ∆ qkè™êÎ~∞° . 18= x|O^è# Œ : H©iÎ zǨflÅ#∞ x¿+kèOK«_O» , a „ \˜+π "å~°∞ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’x ã¨=∂*Ïxfl qÉèl í OKåÅ<Õ L^ÕâÌ º◊ O`À H˘xfl ‰õÄb# =~åæʼnõΩ ~å"£ |ǨÏ^Œ∂~ü, ~å*Ï |ǨÏ^Œ∂~ü, lOQ∑ |ǨÏ^Œ∂~ü, =∞Ǩ~å*Ï J<Õ Q“~°= a~°∞^Œ∞ezÛ ã¨`¯« iOKå~°∞. ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO D x|O^è# Œ #∞ J#∞ã¨iOz Q“~°= a~°∞^ŒÅ#∞ x¿+kã¨∞ÎOk. 1954 #∞O_ç ™ê=∂lHõ ¿ã=ʼnõΩ QÆ∞iÎOѨÙQÍ ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fiO, Ѩ^Œ‡ qÉèí∂+¨}, Ѩ^Œ‡ Éè∂ í +¨, Ѩ^‡Œ g „ Ñ Ã · a~°∞^ŒÅ#∞ W=fi_»O ~å*ϺOQÆ q~°∞^Œ= ú ∞x =∞^躌 Ñ „ ^ ¨ âÕ ò Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ ¿ ~˘¯#_»O =Å# 1977Ö’ JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ# [#`å Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO a~°∞^Œ∞Å#∞ ~°^∞Œ Ì KÕãO≤ k. 1980Ö’ uiy JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ# WOk~å „Ñ¨Éèí∞`«fiO g\˜x ѨÙ#~°∞^ŒúiOsOk. ^Õâ◊OÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞ ^ÕjÜ«∞OQÍ HÍx q^ÕjÜ«∞OQÍ HÍx ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ÖˉΩõ O_® Z@∞=O\˜ H©iÎ zǨflÅ#∞ á⁄O^Œ~å^Œ∞. ¿ÇÏ`«∞|^Œú"≥∞ÿ# Ѩiq∞`«∞Å∞ : q^•º q+¨Ü«∞=ÚQÍ Ñ≤.ÃÇÏKü._ç. KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ _®Hõì~ü, „á⁄„ÃѶã¨~ü ÖÏO\˜ a~°∞^Œ∞Å#∞ W=fi=K«∞Û#∞. ã à x · Hõ Ѩ~O° QÍ qt+¨ì ã ¿ =Å∞ JOkOz#O^Œ∞‰õΩ H©iÎ K«H„ ,õ ™œ~°º K«H„ ,õ Jâ’Hõ K«H„ ,õ =∞Ǩg~°KH„« ,õ Ѩ~= ° ∞g~°KH„« õ ÖÏO\˜ a~°∞^Œ∞Å#∞ W=fi=K«∞Û#∞. ¿ fiK«Ûù, ™êfi`«O„`«ºÑ¨Ù ǨωõΩ¯ : ã <À\ò : á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å‰õΩ nxx P`«‡ ÖË^• á„ ê}O ÖÏO\˜^x Œ Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. 19= x|O^è# Œ : P~°∞ ™êfi`«O`„ åºÅ#∞ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. 19 1 (Z) : "åH± ™êfi`«O`„ º« O, ÉèÏ= ™êfi`«O`„ º« Ñ „ H¨ @ õ # ™êfi`«O`„ º« O : D x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞, "åH± ™êfi`«O`„ åºxfl, ÉèÏ= Ñ „ H¨ @ õ # ™êfi`«O`„ åºxfl D q^èOŒ QÍ Hõey L<åfl~∞° . L^• : ~°K# « Å∞, 32

Hõ^ÅŒä ∞, HÍ~°∂# ì ∂¡, ã≤x=∂Å∞, ~ˆ _çÜ∂ ≥ , \˜.q. WO@~ü<\ ≥ ,ò ã¨ÉÅíè ∞, ã¨=∂"ÕâßÅ∞, K«~Û°Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. <À\ò : Ѩu „ HÍ ™êfi`«O`„ º« O QÆ∞iOzè D x|O^è< Œ ÕÑ ¿ ~˘¯O@∞Ok. Ç ¿ Ï`«∞|^Œ" ú ∞≥ # ÿ Ѩiq∞`«∞Å∞ : ^Õâ◊ ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O, ã¨=∞„Q`Æ ,« âßOu Éè`„í ^ « ÅŒ ^Œ$ëêìº D x|O^è# Œ ʼnõΩ Ѩiq∞`«∞Å∞ qkèOK«=K«∞Û. L^• : ™êÖχ<£ ~°jÌ Hͺ@xH± ã¨sfiãπ J<Õ Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ~°^∞Œ Ì KÕã≤Ok. 19. 1 (a) : ã¨=∂"ÕâßxH˜ U~åÊ@∞ KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ QÆÅ ã ¿ fiK«Ûù : nx Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞, PÜ«Ú^è•Å∞ ^èiŒ OK«‰Ωõ O_® âßOuÜ«Ú`«OQÍ ã¨=∂"ÕâßÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. Ѩiq∞`«∞Å∞ : ã≤‰Ωõ ¯Å∞, ‰„ Ωõ áê#O J<Õ z#fl Hõux Î ^èiŒ Oz ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ Ǩ[~°∞ HÍ=K«∞Û. 19. 1 (ã≤) : ã¨OѶ∂ ¨ Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ ™êfi`«O`„ º« O : D x|O^èŒ Ñ „ H¨ Í~°O ~å[H©Ü∞« áêsì, q^•º~°∞Åú ∞, \©K~« ,ûü Hõ~¬° ‰õΩÅ∞, HÍi‡‰õΩÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞ "åi Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [<åÅ s`åº ã¨OѶ∂ ¨ Åx U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. POHõÅ∆ ∞ : ^Õâ◊ ™ê~°fiÉè∫=∂kHÍ~°O, ã¨=∞„Q`Æ ,« âßOu Éè^ „í `Œ Å« ∞ "≥Ú^ŒÖ# ·ˇ <≥u · Hõ qÅ∞=Å ^Œ$ëêìº H„ O˜ k ã¨OѶ∂ ¨ Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã∞¨ HÀ~å^Œ∞. L^• : q∞e@s "å~°∞, ^˘OQÆÅ∞, =ºaèKå~°∞Å∞, `„ åQÆ∞É’`«∞Å∞. 19. 1 (_çV) : ã¨OKå~° ã ¿ fiK«Û : Ñ „ u ¨ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ ÉèÏ~°`O« Ö’ U á„ êO`«OÖ’ <≥< · å ã¨OK«iOK«_®xH˜ ÖË^• Ü«∂`„ Å« ∞ KÕÜ∞« _®xH˜ JkèHÍ~°O HõÅ^Œ∞. POHõÅ∆ ∞ : Ñ „ *¨ Ï~ÀQƺ=Ú s`åº JO@∞~ÀQÆ∞Å∞, Ñ≤zÛ"å~°∞ ã¨=∂[OÖ’ ã¨OK«iOK«~å^Œ∞. 19.1 (WV) : ã≤~÷ ° x"åã¨O U~åÊ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ ™êfi`«O`„ º« O : Ñ „ u ¨ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ U á„ êO`åÅ<≥< · å ã≤~÷ x ° "åã¨O U~åÊ@∞ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. POHõ∆Å∞ : 1970 x|O^èŒ#Å∞ „ѨHÍ~°O ~å„+¨ì W`«~°∞Å∞ Jammu Kashmir Ö’ ã≤÷~° x"åã¨O U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ~å^Œ∞. 19.1 (l) W+¨" ì ∞≥ # ÿ =$uÎ, "åºáê~°O, "å}˜[ºO KÕÑ> ¨ ìË ™êfi`«O`„ º« O : POHõÅ∆ ∞ : Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO x¿+kOz# =$`«∞ÅÎ #∞ "åºáê~° "å}˜*ϺÅ#∞ Ñ „ [¨ Å∞ KÕÑ@ ¨ ~ì å^Œ∞. L^• : ^˘OQÆ`# « O, =ºaèKå~°O, PÜ«Ú^•Å `«Ü∂ « s =∞iÜ«Ú J=∞‡_»O. <À\ò : 19.1 (ZѶ)π Pã≤x ÷ ã¨OáêkOK«_®xH˜, Y~°∞Û Ñ Ã @ì_®xH˜, J<庄HÍO`«O KÕÜ∞« _®xH˜ QÆÅ ã ¿ fiK«Ûù QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯<Õk. J~Ú`Õ 44= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1978= ^•fi~å nxx ã ¿ fiKåÛù ǨωõΩ¯ #∞Oz `˘ÅyOKå~°∞. *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ ÖË^• ÉÏǨϺ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ : Wk q=iOz#ѨÙÊ_∞» 19= x|O^è# Œ `«H} ∆õ "Õ∞ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« |_»∞#∞. 20= x|O^è# Œ : <Õ~O° , tHõ∆ #∞O_ç ~°H} ∆õ á⁄O^Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ : 1. K«@Oì s`åº <Õ~O° KÕÜ∞« x =ºH˜Î tH∆Í~°∞›_∞» HÍ^Œ∞. 2. J=∞Å∞Ö’ L#fl K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°"∞Õ qHõ∆ qkèOKåe. 33

3. XHõ <Õ~åxH˜ ~Ô O_»∞ tHõÅ∆ ∞ qkèOK«~å^Œ∞. 4. <Õ#O ~°∞A=Ù HÍx^Õ tHõ∆ qkèOK«~å^Œ∞. 5. xOk`«∞_»∞ `«#‰õΩ `å#∞ =ºuˆ~HõOQÍ ™êHõO∆ K≥Ñʨ _®xH˜ x~°ƒOù kOK«~å^Œ∞. <À\ò : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ 352 Ñ „ H¨ Í~°O *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ qkèOz#ѨÙÊ_∞» D x|O^è# Œ #∞ `å`å¯eHõOQÍ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« ÖË~∞° . 21= x|O^è# Œ : =ºH˜Î á„ ê}ÏxH˜ ã ¿ fiK«Û‰ù Ωõ QÆÅ ~°H} ∆õ ǨωõΩ¯ ÖË^• rqOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯ : D x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi, Ñ „ [¨ Å∞ HÍx K«@ì x~åúiOzè# Ѩ^u úŒ q∞#Ǩ =∞~À Ѩ^u úŒ Ö’ XHõ =ºH˜,Î á„ ê}ÏxH˜, ã ¿ fiK«Û‰ù Ωõ Z@∞=O\˜ Ǩx HõeÊOK«~å^Œ∞. <À\ò : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ qkèOz#ѨÙÊ_∞» D x|O^è# Œ `å`å¯eHõOQÍ ‰õÄ_® KÕÜ∞« ÖË~∞° . 21 (Z) x|O^è# Œ : 6 #∞Oz 14 ã¨O=`«~û åÅ֒Ѩ٠ÉÏÅ ÉÏeHõʼnõΩ Lz`« x~°ƒOù ^è# Œ á„ ê^äq Œ ∞Hõ q^Œº#∞ JOkOK«_O» á„ ê^äq Œ ∞Hõ ÉÏ^躌 `« : D x|O^è# Œ WO`«‰Ωõ ѨÓ~°fiO xˆ~+ Ì `≤ « xÜ«∞=∂ÅÖ’ 45 x|O^è# Œ Ñ ¿ ~˘¯<Õk. J~Ú`Õ 86= ã¨=~°} K«@Oì 2002 Ñ „ H¨ Í~°O nxx á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯QÍ QÆ∞iÎOKå~°∞. 22= x|O^è# Œ : x„QÇ Æ ¨ }, x~°ƒOù ^èOŒ #∞Oz ~°H} ∆õ á⁄O^Õ Ç¨Ï‰õΩ¯. D x|O^è# Œ H„ O˜ k 3 ~°H} ∆õ Å#∞ HõeÊã∞¨ OÎ k. 1. JÔ~ã¨∞ì HÍ|_ç# =ºH˜HÎ ˜ HÍ~°}O `≥eÜ«∞*ËÜ∂ « e. 2. JÔ~ã¨∞ì HÍ|_ç# =ºH˜HÎ ˜ `«#‰õΩ W+¨" ì ∞≥ # ÿ <åºÜ«∞"åk ^•fi~å <åºÜ«∞~°H} ∆õ á⁄O^Õ gÅ∞#∞ HõeÊOKåe. 3. JÔ~ã¨∞ì KÕÜ∞« |_ç# 24 QÆO@Š֒Ѩ٠^ŒQ~æÆ ° L#fl "≥∞l„ã ¿ \ ì ò =ÚO^Œ∞ Ǩ[~°∞ Ѩ~K ° åe. <À\ò : â◊`„ ∞« ^ÕâßÅ "åiH˜, f„="å^Œ∞ʼnõΩ Wq =iÎOK«=Ù. 23= x|O^è# Œ :ã „ ÅΑ ∞, ÉÏeHõÅ J=∞‡HõO x~°ƒOù ^èOŒ QÍ J==∂#Hõ~° Ѩ#∞Åx á„ È`åûÇÏ≤ OK«∞@, "≥\K ì˜ åH˜i, =ºaèKå~°O, *’yx ÖË^• ^Õ=^•ã≤ ÖË^• =∂`åOy ÖÏO\˜ Ѩ^`úŒ ∞« Å∞ x¿+^ŒO. Ñ Ã · ~°∞QƇ`«Å#∞ ~°∂ѨÙ=∂Ѩ_®xH˜ ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 1955Ö’ ã „ ÅΑ ∞, ÉÏeHõÅ Jqhu "åºáê~° x~À^èK Œ « K«@Oì Ñ≤\Ï J#QÍ Prevention of Immoral Traffic Act. ~°∂á⁄OkOzOk. Ѩiq∞`«∞Å∞ : Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO H˘xfl =~åæÅ Ñ „ [¨ Å #∞O_ç Ñ „ *¨ Ï ã¨OHˆ = ∆ ∞O HÀã¨O "≥\K ì˜ åH˜i Q„ Ç Æ Ï≤ OK«=K«∞Û. L^• : K«O^ „ É Œ Ï|∞ <åÜ«Ú_»∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO [#‡Éè∂ í q∞, â„ = ◊ ∞^•#O Ѩ^HŒä ÍÅ ^•fi~å g\˜x Q„ Ç Æ Ï≤ OKå~°∞. 24= x|O^è# Œ : ÉÏÅ HÍi‡Hõ x¿+^èOŒ : 14 ã¨O=`«~û åŠ֒Ѩ٠ÉÏÅ ÉÏeHõÅ#∞ Hõi# î "≥∞# ÿ â„ = ◊ ∞‰õΩ, QÆ#∞Å∞, Hõ~å‡QÍ~åÅ∞, W`«~° Ѩ#∞Å∞ KÕ~ÚOK«~å^Œ∞. ÉÏÅ HÍi‡‰õ x¿+^è•xfl J=∞Å∞ KÕã ¿ O^Œ∞‰õΩ ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO H„ O˜ k K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOzOk. L^• : 1938 ÉÏÅ ÉÏeHõÅ K«@Oì 1948 Hõ~å‡QÍ~åÅ K«@Oì , 1952 QÆ#∞Å K«@Oì . 25= x|O^è# Œ : =∞`« ã ¿ fiK«Ûù QÆ∞iOz. D x|O^è# Œ Å#∞ J#∞ã¨iOzè Ñ „ f ¨ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ `«# =∞<Àcè+Oì¨ Ñ „ H¨ Í~°O ÖË^• JO`«~å`«‡ Ñ „ É ¨ ’è ^•#∞™ê~°O W+¨" ì ∞≥ # ÿ =∞`åxfl ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. D x|O^è# Œ #∞ J#∞ã¨iOz Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ J#QÍ ã≤‰Ωõ ¯Å∞, É∫^Œ∞ÅÌ ∞, *ˇ# · ∞Å∞ Jx J~°Oú . 34

Ѩiq∞`«∞Å∞ : |Å =O`«Ñ¨Ù =∞`« =∂iÊ_ç x¿+^èŒO. „H˜Ok ~å„ëêìÅ∞ |Å=O`«Ñ¨Ù =∞`« =∂iÊ_çÅ#∞ x¿+kOKå~Ú. 1) `«q∞à◊<å_»∞ 2) Xi™êû 3) ~å[™ê÷<£ 4) =∞^躌 Ñ „ ^ ¨ âÕ ò 5) Hˆ ~°à◊ 26= x|O^èŒ# : =∞`« =º=Ǩ~åÅ x~°fiǨÏ}Ö’ ¿ãfiK«Ûù : „Ѩu =∞`«ã¨∞÷Å∞ `«=∞ =∞`« =º=Ǩ~åÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞HÀ=_®xH˜ =∞`« ã¨Oã¨÷Å#∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞HÀ=K«∞Û. "å\˜H˜ ã¨O|OkèOz ã≤÷~°, K«~åã¨∞÷Å#∞ ã¨OáêkOK«∞HÀ=K«∞Û. 27= x|O^è# Œ :Ñ „ `¨ ºÕ Hõ =∞`« "åºÑ≤HÎ ˜ ÖË^• =∞`« áÈ+¨}‰õΩ Ñ „ [¨ Å #∞O_ç Ѩ#∞flÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ∞« _»O x¿+^èŒO. q∞#Ǩ~ÚOѨÙÅ∞ : =∞`« HõÖ’¡Å Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’ =∞`« Hõ@_ ì ®Å‰õΩ #+¨Oì "å\˜e# ¡ ѨÙ_»∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO "å\˜x ѨÙ#~ü xi‡OK«=K«∞Û. 28= x|O^è# Œ :Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi q^•ºÅÜ«∂Ö’¡#∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ã¨Ç¨ Ü«∞O á⁄O^Õ q^•ºÅÜ«∂Ö’¡#∞ =∞`« É’^èŒ x¿+^ŒO. 29= x|O^è# Œ : J ÅÊ ã¨OMϺHõ =~åæÅ "å~°∞ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ ÉèÏ+¨, eÑ≤, ã¨O㨯$ux ã¨O~°HO∆˜ K«∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯. 30= x|O^è# Œ : J ÅÊ ã¨OMϺHõ =~åæÅ "å~°∞ `«=∞ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ ÉèÏëê, ã¨O㨯$`«∞Å#∞ ~°HO∆˜ K«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞Hˆ HÍx q^•ºÅÜ«∂Å#∞ ™ê÷ÑO≤ K«=K«∞Û. "å\˜x x~°fiÇ≤ÏOK«∞HÀ=K«∞Û. 32= x|O^è# Œ : ~å*ϺOQÆ Ñ¨i~°H} ∆õ ǨωõΩ¯ : _®II a.P~ü. JOÉË_¯» ~ü Jaèá„ êÜ«∞OÖ’ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i~°H} ∆õ ǨωõΩ¯, á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯, ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖÏO\˜^x Œ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Ñ „ [¨ Å á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å‰õΩ qѶ∂ ¨ `«O HõeÊã∂ ¨ Î ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì 32= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì 226 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O D H„ O˜ k 5 ~°HÍÅ i\òû *Ïs KÕ™êÎ~Ú. <À\ò : i\ò J#QÍ `«Ñʨ xã¨iQÍ áê\˜OKåeû# HÀ~°∞ì P^ÕâßÅ∞ ÖË^• P[˝Å∞. "≥Ú^Œ\˜ i\ò : Ç Ã ÏaÜ«∞ãπ HÍ~°Êãπ – |Ok Ñ „ `¨ º« Hõ.∆ |Ok ÖË^• xOk`«∞xfl "≥O@<Õ HÀ~°∞Öì ’ Ǩ[~°∞ Ѩ~K ° = « ∞x P^ÕâO◊ . <À\ò : nxx Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi, Ñ „ É ¨ ∞íè `Õfi`«~° =~åæÅÑ Ã · *Ïs KÕÜ∞« =K«∞Û. ~Ô O_»= i\ò : =∂O_®=∂º<£, Ѩ~= ° ∂^Õâ◊ J#QÍ L#fl`« P^ÕâO◊ . <À\ò : i\òÅÖ’ HÔ Å¡ nxx P^ÕâO◊ ÖÏO\˜ i\ò Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. XHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi JkèHÍ~° ã¨Oã¨÷ `«=∞ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ÉÏ^躌 `«#∞ ã¨H„ = õ ∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«#ѨÙÊ_∞» ^•xx x~°fiÇ≤ÏOK«=∞x HÀ~°∞ì P^ÕtOK«=K«∞Û. =¸_»= i\ò : á„ ⁄Ç≤Ïa+¨<£ – Ñ „ u ¨ ã ¿ ^•, J#QÍ x¿+kèOK«_O» . 35

<À\ò : nxx HÀ~°∞Åì g∞^Œ =∂„`" « ∞Õ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïìe. Ñ Ã · HÀ~°∞ì H˜Ok HÀ~°∞‰ì Ωõ *Ïs KÕÜ∂ « e. H„ O˜ k HÀ~°∞ì `å#∞ qKåiã¨∞# Î fl Hˆ ã¨∞#∞ "≥O@<Õ xeÑ≤"Ü Õ ∞« =∞x Ñ Ã · HÀ~°∞ì P^ÕâO◊ . <åÅæ= i\ò : ã à sÛiÜ≥∂ J#QÍ L„`ÊÕ +} ¨ ^è$Œ HõiOK«∞@. H„ O˜ k HÀ~°∞ì xeÑ≤"ã Õ # ≤ ѨÙÊ_∞» Hˆ ã¨∞#∞ Ñ „ H¨ ¯õ HÀ~°∞‰ì Ωõ QÍx ÖË^• Ñ Ã · HÀ~°∞‰ì Ωõ |^Œb KÕÜ∞« =∞x P^ÕâO◊ . S^Œ= i\ò : HÀ"åº~°O\’ J#QÍ JkèHÍ~° Ѩ$^Œ= J#QÍ U JkèHÍ~°O`À K«@Ñ ì ~¨ " ° ∞≥ # ÿ J~°›`Å« ∞ ÖˉΩõ O_® Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO JkèHÍ~°O x~°fiÇ≤Ïã¨∞OÎ >Ë P JkèHÍ~åxfl `˘ÅyOK«=∞<Õ P^ÕâO◊ . 33= x|O^è# Œ : ™êÜ«Ú^Œ ^ŒàÏÅ "åiH˜ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ Ѩiq∞`«O KÕÜ∞« _»O. 34= x|O^è# Œ :ã à x · Hõ âßã¨#O J=∞Å∞Ö’ L#fl á„ êO`«OÖ’ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ Ѩiq∞`«O KÕÜ∞« _»O. 35= x|O^è# Œ : á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O. =∂~°∞ÊÅ∞ KÕã ¿ JkèHÍ~°O, Ç¿ Ï`«∞|^Œú Hõ@∞ìÉÏn@¡, Ѩiq∞`«∞Å∞ qkèOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ LO@∞Ok.

~å„+Ñ ì¨ u ¨ 352= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ qkèOz#ѨÙÊ_∞» J#QÍ ÉèÏǨϺ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ U~°Ê_# ç ѨÙÊ_∞» 19= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O 6 ™êfi`«O`„ åºÅ∞ `«H} ∆õ "Õ∞ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« |_»`å~Ú. 20= x|O^è# Œ , 21= x|O^è# Œ `å`å¯eHõOQÍ ‰õÄ_® ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« ÖË=Ú. q∞ye# á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ `å`å¯eHõOQÍ ~°^∞Œ Ì KÕÜÚ « JkèHÍ~åxfl ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Hõey LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ `å`å¯eHõ ~°^∞Œ Ì áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ P"≥∂^ŒO á⁄O^Œ_O» `«Ñʨ xã¨i. WѨÊ\˜ =~°‰Ωõ =¸_»∞ ™ê~°∞¡ J#QÍ 1962, 1971, 1975ÅÖ’ *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ qkèOz#ѨÙÊ_∞» XHõ¯™êi ‰õÄ_® á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ `å`å¯eHõOQÍ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .

1.

QÀÖH±<å`ü Hˆ ã¨∞ : 1967 ѨO*ÏÉòÖ’ [iy#k. D Hˆ ã¨∞Ö’ Ñ „ ^ ¨ •è #OQÍ Pã≤ΠǨωõΩ¯#∞ ã¨"åÅ∞ KÕ™ê~°∞. D Hˆ ã¨∞Ö’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥|∞`«∂ Pã≤ΠǨωõΩ¯#∞ ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ ÖË^x Œ Pã≤ΠǨωõΩ¯`À áê@∞ q∞ye# á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O, =∂~°∞Ê KÕã ¿ JkèHÍ~°O áê~°"¡ ∞≥ O@∞‰õΩ ÖË^x Œ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ ¿ ~˘¯Ok. XHõ"àÕ ◊ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ã¨=iOKåÅO>Ë ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`# ü ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « Åx Ñ ¿ ~˘¯Ok.

A.K. Gopalan H ˆ ã¨∞

1957 : á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯ÅÖ’x 21= PiìHÖõ ò ã ¿ fiKåÛù ǨωõΩ¯#‰õΩ ã¨O|OkèOz#k. "Õ∞#HÍQÍOkè Hˆ ã¨∞ 1978 ‰õÄ_® 21= x|O^è# Œ ‰õΩ ã¨O|OkèOz#k. ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì D Hˆ ã¨∞Ö’ ã¨Ç¨ [ ǨωõΩ¯Å#∞ QÆ∂iÛ Ñ ¿ ~˘¯Ok.

~å*ϺOQÆOÖ’x 4= ÉèÏQÆO 36 #∞Oz 51 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ xˆ~+ Ì ¨ xÜ«∞=∂Å#∞ QÆ∂iÛ 36

¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. xˆ~Ìâ◊Hõ xÜ«∂=∞Å#∞ ~å*ϺOQÆ x~å‡`«Å∞ S~å¡O_£ ~å*ϺOQÆO #∞Oz „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. <À\ò : W~å¡O_£, ã à Ê~Ú<£, ~å*ϺOQÆO #∞Oz 1937Ö’ g\˜x Q„ Ç Æ Ï≤ OK«_O» [iyOk. xˆ~âÌ ◊ xÜ«∞=∂Å =ÚYº ÅHõº∆ O ÖË^• Pâ◊Ü∞« O Ñ „ *¨ Ï ã¨OHˆ = ∆ ∞O =∞iÜ«Ú ã¨OHˆ = ∆ ∞ ~å[º ™ê÷Ñ# ¨ ÖË^• â„ Ü ı ∂ ≥ ~å[º ™ê÷Ñ# ¨ .Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi q^è•#O ~°∂á⁄OkOK«_O» Ö’ "å\˜x J=∞Å∞ KÕÜ∞« _»OÖ’#∞ xˆ~âÌ ◊ xÜ«∞=∂Å#∞ á„ ê^äq Œ ∞HÍÅ∞QÍ ÉèÏq™êÎ~∞° .

~å*ϺOQÆO QÆ∞iOz x~°fizã¨∞OÎ k. xˆ~t Ì `« xÜ«∞=∂Å QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. <À\ò : x|O^è# Œ xÜ«∞=∂Å#∞ ~å*ϺOQÆO ~å*ϺxH˜ ã¨=∞iÊOz#k.

x|O^è# Œ xÜ«∞=∂ʼnõΩ <åºÜ«∞ ã¨O~°H} ∆õ LO_»^∞Œ . HÀ~°∞Åì ^•fi~å g\˜x J=∞Å∞ KÕã∞¨ H˘#_®xH˜ gÅ∞HÍ^Œ∞. Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiʼnõΩ ™êOѶ∞≤ Hõ, PiúHõ <åºÜ«∂xfl JOkã¨∂Î Ñ „ *¨ Ï ã¨OHˆ = ∆ ∂xH˜ Hõ$+≤ KÕÜ∂ « e. Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ H„ O˜ k q^è•<åÅ∞ ~°∂á⁄OkOz, "å\˜x J=∞Å∞ KÕÜ∂ « e. 39 (Z) Ñ „ [¨ ÅO^ŒiH˜ r=# Éè$í u HõeÊOKåe. 39 (a) ã¨ÇϨ [ =#~°∞ÅÃÑ· Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi xÜ«∞O„`} « <≥ÅH˘eÊ ã¨~ã ° " ¨ ∞≥ # ÿ ^è~Œ Å° ‰õΩ Ñ „ *¨ Ï Ñ¨OÑ≤}© KÕÜ∂ « e. 39 (ã≤) ã¨OѨ^Œ qˆHO„nHõ~} ° 39 (_ç) ã „ Α ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ ã¨=∂# ѨxH˜ ã¨=∂# "Õ`# « O 39 (W) HÍi‡‰õΩÅ∞ `«=∞ â◊H˜ÎH˜ q∞Oz ѨxKÕÜ«∞‰õΩO_® ˆHO„^Œ ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ „Ѩ`ÕºHõ „â◊^Œú =Ç≤ÏOKåe. 39 (ZѶ)π ÉÏÅ ÉÏeHõÅ∞, Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞, ^Œ∞~°fiºã¨<åʼnõΩ Ö’#∞H͉õΩO_® â„ ^ ◊ úŒ =Ç≤ÏOKåe. Q„ Í=∞ ѨOKå~Úf =º=ã¨# ÷ ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ `«^•fi~å Q„ Íg∞} Jaè=$kúH˜ ÉÏ@Å∞ "ÕÜ∂ « e.

1) 2)

D S^Œ∞ JOâßÅ#∞ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. x~°∞^ÀºQÆ Éè$í u HõeÊOKåe. ѨtÛ=∞ ɡOQÍÖò =∞iÜ«Ú L`«~Î ° Ñ „ ^ ¨ âÕ ò Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ nxfl J=∞Å∞ KÕã∞¨ OÎ k. qHõÖÏOQÆ∞ʼnõΩ Éè$í u HõeÊOKåe. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO JOkã¨∞OÎ k. 37

3) 4) 5) 1. 2.

1. 2. 3. 4.

=$^•úѺ¨ ѶO≤ K«<£ JOkOKåe. L^• : PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ ~å=∂~å=Ù Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜Oì k. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« ‰õÄ_® H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. áœ~°∞ÅO^ŒiH˜ Ѩx ǨωõΩ¯ HõeÊOKåe. ÖË^• Láêkè HõeÊOKåe ÖË^• L^ÀºQÆO HõeÊOKåe. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« : Ü«Ú.Ñ≤. Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO *ÏfÜ«∞ Láêkè Ǩg∞ Ѩ^HŒä Oõ ã¨O=`«~û åxH˜ 100 ~ÀAŠѨx HõeÊã∞¨ OÎ k. q^•º~°∞Åú O^ŒiH˜ q^•º ǨωõΩ¯#∞ HõeÊOKåe ÖË^• K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ HõeÊOKåe. HÍi‡‰õΩʼnõΩ <åºÜ«∞"≥∞# ÿ Ѩx Ѩiã≤`÷ ∞« Å∞ HõeÊOKåe. ã „ ÅΑ ‰õΩ Ñ „ ã ¨ ∂ ¨ u ™œHõ~º° O HõeÊOKåe. <À\ò : Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 1000 ~°∂áêÜ«∞Å Q„ ÍO\òÉ∞íè ™œHõ~º° O H„ O˜ ^Œ Wã¨∞OÎ k. Wk <åÅ∞QÆ∞ JOâßÅ#∞ Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. HÍi‡‰õΩÅ, âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ qHÍã¨O Ѩ@¡ Hõ$+≤ KÕÜ∂ « e. HÍi‡‰õΩÅ Hõh㨠Ѩx QÆO@Å∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. HÍi‡‰õΩÅ Hõh㨠"Õ`< « åÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. <À\ò : 1976Ö’ Hõh㨠"Õ`< « åÅ K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O nxfl JOkã¨∞Î<åfl~°∞. ‰õΩ\©~° Ѩiâ„ = ◊ ∞Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. áœ~°∞ÅO^èiŒ H˜ XˆH tH∆Í㨇$u ÖË^• L=∞‡_ç áœ~°K\ « Ïìxfl JOkOKåe. L^• : Hˆ =ÅO QÀ"å ~å„+Oì¨ =∂„`" « ∞Õ nxx J=∞Å∞ KÕã∞¨ OÎ k. 6 ã¨O=`«~û åÅ֒Ѩ٠ÉÏeÉÏeHõʼnõΩ ÉÏÅ|_ç q^Œº HõeÊOKåe. <À\ò : 86= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 2002Ö’ #∂`«#OQÍ KÕ~åÛ~∞° . JOQÆ<" £ å_ç ã¨∂¯Öò# û ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ J=∞Å∞ KÕã∞¨ < Î åfl~∞° . Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜., a.ã≤. "åi q^•º =∞iÜ«Ú PiúHÍaè=$kú Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ â„ ^ ◊ úŒ =Ç≤ÏOKåe.

=∞`«∞Î =∞O^Œ∞Å∞, =∞`«∞Î áêhÜ«∂Å∞ x¿+kèOz Ñ „ *¨ Ï~ÀQͺxfl ã¨O~°HO∆˜ Kåe. <À\ò : ÉèÏ~°`Öü ’ QÆ∞[~å`ü ã¨OѨÓ~°‚ =∞^躌 áê# x¿+^•xfl J=∞Å∞ KÕã∞¨ OÎ _»QÍ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò áêH˜H∆ õ =∞^Œºáê# x¿+^è•xfl J=∞Å∞ KÕã∞¨ OÎ k. 1. 2.

=º=™êÜ«∞O, Ѩâ√◊ áÈ+¨} âß„ãÜ Î‘ ∞« Ѩ^u úŒ Ö’ Jaè=$kú KÕÜ∂ « e. QÀ=^è# Œ ∞ x¿+kOKåe. <À\ò : Ü«Ú.Ñ≤., Ü«∞O.Ñ≤. Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ QÀ=^è# Œ ∞ ѨÓiÎQÍ x¿+kèOKå~Ú. Kåi„`H« õ Hõ@_ ì ®Å#∞, Ñ „ ^ ¨ âÕ ßÅ#∞ ã¨O~°HO∆˜ Kåe =∞iÜ«Ú *ÏfÜ«∞ =ã¨∞= Î ÙÅ#∞ Ѩi~°HO∆˜ Kåe. 38

<åºÜ«∞ âßY#∞, HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ âßY #∞O_ç "Õ~∞° KÕÜ∂ « e. Ñ „ f ¨ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ Ñ „ Ñ ¨ O¨ K« âßOuH˜ `«=∞ =O`«∞ ã¨ÇϨ HÍ~åxfl JOkOKåe. <À\ò : 42= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1976 ^•fi~å H„ O˜ k H˘`«Î x|O^è# Œ Å#∞ KÕ~Û°_" » ∞≥ # ÿ k. 39 (Z) : Ñ ¿ ^ŒÅ‰õΩ Lz`« <åºÜ«∞ ã¨ÅǨ Ѩ^u úŒ x JOkOKåe. 43 (Z) : áêi„âßq∞Hõ Ü«∂[=∂#ºOÖ’ HÍi‡‰õΩʼnõΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOKåe. 48 (Z) : Ѩ~åº=~°}O ã¨O~°HO∆˜ K«_®xH˜ J_»=ÙÅ#∞, J_»q [O`«∞=ÙÅ#∞ Ѩi~°HO∆˜ Kåe. D ã¨=~°} K«@ìO „ѨHÍ~°O ~å*ϺOQÆOÖ’ U ÉèÏQÍ<≥·<å ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ HõÅ^Œx Ñ ¿ ~˘¯Ok.

D ã¨=~°} K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O Pã≤ΠǨωõΩ¯Ö’x ''#+¨ì ѨiǨ~°O—— J<Õ Ñ¨^•xfl `˘ÅyOz ''"≥Ú`«OÎ —— J<Õ Ñ¨^•xfl KÕ~åÛ~∞° . D Hˆ ã¨∞Ö’ 24= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì Ü≥ÚHõ¯ K«@| ì ^Œ`ú # « ∞ ã¨"åÅ∞ KÕâß~°∞. D Hˆ ã¨∞Ö’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥ÑÙ¨ `«∂ ~å*ϺOQÆOÖ’ U ÉèÏQÍ<≥fl· <å ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ HõÅ^Œx J~Ú`Õ ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} ~å*ϺOQÆ "≥∞oHõ ÅHõ∆}ÏÅ#∞ Ö’|_ç LO_®Åx ¿Ñ~˘¯Ok. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ã¨=iOK«=K«∞Û. HÍx J#QÍ Ñ Ã OK«=K«∞Û HÍx `«yOæ K«_®xH˜ gÅ∞ ÖË^x Œ ¿Ñ~˘¯Ok.

nxx q∞x ~å*ϺOQÆO Jx JO\Ï~°∞. ~å*ϺOQÍxˆH iq[<£ ÖÏO\˜^x Œ JO\Ï~°∞. D ã¨=~°} K«@ìO „ѨHÍ~°O ~å*ϺOQÆOÖ’ U ÉèÏQÍ<≥·fl<å ã¨=iOKÕ JѨiq∞`« JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ÅaèOz#k. <åºÜ«∞ ™ê÷<åʼnõΩ <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ JkHÍ~°O `˘ÅyOK«|_ç#k.

D K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz Pã≤ΠǨωõΩ¯#∞ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ *Ïa`å #∞Oz `˘ÅyOKå~°∞. <åºÜ«∞™ê÷<åʼnõΩ <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ uiy JOkOKå~°∞.

D Hˆ ã¨∞Ö’ 42= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«\Ïìxfl ã¨"åÖò KÕ™ê~°∞. ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì D Hˆ ã¨∞Ö’ f~°∞Ê K≥|∞`«∂ ~å*ϺOQÍxfl ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ ÖË^x Œ Hˆ =ÅO ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O HõÅ^Œx ¿Ñ~˘¯Ok. „áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ã¨=iOK«=K«∞Û HÍx ™ê~åOâ◊O ^≥|ƒfÜ«∞~å^Œx `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok. 39

D Hˆ ã¨∞Ö’ 42= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«\Ïìxfl ã¨"åÖò KÕ™ê~°∞. ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì D Hˆ ã¨∞Ö’ f~°∞Ê K≥|∞`«∂ ~å*ϺOQÍxfl ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ ÖË^x Œ Hˆ =ÅO ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O HõÅ^Œx ¿Ñ~˘¯Ok „áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ã¨=iOK«=K«∞Û HÍx ™ê~åOâ◊O ^≥|ƒfÜ«∞~å^Œx `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok. 39 (ZѶ)π : XHõ JOâßxfl KÕ~åÛ~∞° . ^•x Ñ „ H¨ Í~°O Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ, áœ+≤Hì õ PǨ~°O HõeÊOKåe. 16= ÉèÏQÆOÖ’x 335 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. "åiH˜ Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ Ñ¨iáêÅ#Å∞ ã¨=Úz`« ™ê÷#O HõeÊOKÕO^Œ∞‰õΩ Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Hõ$+≤ KÕÜ∂ « e. 17= ÉèÏQÆOÖ’x 350 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏëê Ѩ~O° QÍ J ÅÊ ã¨OMϺHõ =~åæÅ "åiH˜ Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ á„ ê^äq Œ ∞Hõ q^Œº#∞ =∂`«$ÉèÏ+¨Ö’ qkèOK«QÍ ~å„ëêìÅ∞ Hõ$+≤ KÕÜ∂ « e. <À\ : 7= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1956 Ñ „ H¨ Í~°O nxx KÕ~åÛ~∞° . 17= ÉèÏQÆOÖ’x 351 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å[ºÉèÏ+¨QÍ Ç≤ÏOnx Jaè=$kú KÕÜ∞« _®xH˜ "åºÑ≤Î KÕÜ∞« _®xH˜ Hˆ O„^OŒ `«y# K«~º° Å∞ KÕÑ\ ¨ Ïìe.

Ü«∞O._ç. â◊~‡° J<Õ Ñ¨iáêÅ<å âß„ã" Ψ `Õ Î« xˆ~t Ì `« xÜ«∂=∞Å#∞ 3 ~°HÍÅ∞QÍ =sæHiõ Oz J^躌 Ü«∞#O KÕÜ∞« =K«Ûx Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . 1) ™ê=∞º"å^Œ xÜ«∞=∂Å∞ : Jq 38, 39(Z), 39(a), 39(ã≤), 39 (_ç) 41, 42, 43 Ñ Ã ·3 JOâßÅ∞. 43 (Z) : QÍO^èÜ Õ ∞« "å^Œ xÜ«∞=∂Å∞ 43, 46, 47, 50. L^•~°"å^Œ xÜ«∞=∂Å∞ : 39 (ZѶ)π , 44,45,48,48 (Z), 49, 51, 335, 350 (Z) =∞iÜ«Ú 351.

_®II a.P~ü. JOÉË_¯» ~ü xiú+ì¨ xÜ«∞=∂Å#∞ P^è∞Œ xHõ ~å*ϺOQÍʼnõΩ #∂`«# áÈHõ_Ö» ÏO\˜^x Œ Jaè=~°‚OKå~°∞. Ü«∞O.ã≤. Kåã¨∞¡ : ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì =∂r <åºÜ«∞=¸iÎ xˆ~t Ì `« xÜ«∞=∂Å#∞ ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO x*Ï~ÚfQÍ J=∞Å∞ KÕã ¿ Î ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ XHõ Éè∂ í Ö’Hõ ã¨fi~°Oæ J=Ù`«∞O^Œx Jaè=i‚OKå~°∞. Ü«∞O.ã≤. ã à @Åfi~ü : "≥Ú^Œ\˜ J\Ïi‚ [#~°Ö,ò xˆ~âÌ ◊ xÜ«∞=∂Å#∞ XHõ âßã¨# =º=㨉÷ Ωõ XHõ Hõ~n ° ѨO ÖÏO\˜^x Œ Jaè=i‚OKå~°∞. 40

HÔ .\˜. ëê : xˆ~âÌ ◊ xÜ«∞=∂Å∞ =ã¨u L#flÑÙ¨ Ê_∞» XHõ ÉϺO‰õΩ K≥eO¡ KÕ K≥‰Ωõ ¯ ÖÏO\˜^x Œ Jaè=i‚OKå~°∞.

~å*ϺOQÆO á„ ê~°OÉèOí Ö’ á„ ê^äq Œ ∞Hõ q^è∞Œ Å#∞ Ñ ¿ ~˘¯#ÖË^∞Œ . ã¨fi~°‚ ã≤OQ∑ Hõq∞\© ã≤áê¶ ~°ã∞¨ "Õ∞~°‰Ωõ 42= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1976 Ñ „ H¨ Í~°O Ü«Ú.Ü«∞ãπ.Ü«∞ãπ.P~ü. #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ Oz 4(Z) J<Õ ÉèÏQÆOÖ’ 51 (Z) x|O^è# Œ #O^Œ∞ 10 á„ ê^äq Œ ∞Hõ q^è∞Œ Å#∞ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . D á„ ê^äq Œ ∞Hõ q^è∞Œ ʼnõΩ <åºÜ«∞ ã¨O~°H} ∆õ ÖË^∞Œ . K«@ì ã¨O~°H} ∆õ ÖË^∞Œ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ ^•fi~å J=∞Å∞ Ѩ~K ° _ « ®xH˜ gÅ∞ HÍ^Œ∞. á„ ê^äq Œ ∞Hõ q^è∞Œ Å∞ : 1. *ÏfÜ«∞ w`åxfl, *ÏfÜ«∞ Qˆ Ü«∂xfl ~å*ϺOQÆO#∞ Q“~°qOKåe. 2. ™êfi`«O`„ º« ã¨OQ„ Í=∞ áÈ~å@Ѩ٠L`«= Î ∞ P^Œ~å≈Å#∞ Q“~°qOKåe. 3. ^Õâ◊ ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O, ã¨=∞„Q`Æ ‰« Ωõ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞ Hõ$+≤ KÕÜ∂ « e. 4. ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞, ã ¿ "å ^Œ$HõÊ^OŒä Hõey LO_ç, *ÏfÜ«∞ ã ¿ =Ö’ áêÖÁæ<åe. 5. ^Õâ◊OÖ’ qq^èŒ ‰õΩÖÏÅ∞, =∞`åÅ∞, *Ï`«∞Å∞, „áêO`åÅ =∞^茺 ™ê=∞~°™êºxfl <≥ÅH˘eÊ, „ã‘ÎÅ#∞ Q“~°qOKåe. 6. L=∞‡_ç ã¨O㨯$ux Q“~°qOz, ã¨O~°HO∆˜ Kåe. 7. #^Œ∞Å#∞, ã¨~ã ° ∞¨ Åû #∞, J_»=ÙÅ#∞, =#º r=ÙÅ#∞ ã¨O~°HO∆˜ Kåe. 8. Ñ „ u ¨ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ âß„ãÜ Î‘ ∞« Ѩi*Ï˝#O Hõey LO_ç ã¨O㨯~°}Å#∞ á„ È`«Ç û Ï≤ OKåe. 9. Ñ „ u ¨ =ºH˜Î =ºH˜`Î fi« qHÍ™êxH˜ Hõ$+≤ KÕã∂ ¨ Î ™ê=∂lHõ qHÍ™êxH˜ `À_®Ê@∞#∞ JOkOKåe. 10. Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi Pã¨∞ÅÎ #∞ ã¨O~°HO∆˜ z, Ñ Ã„ " · @ Õ ∞ Pã¨∞ÅÎ ‰õΩ #+¨Oì HõeyOK«‰Ä õ _»^∞Œ . 11. 86= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 2002 Ñ „ H¨ Í~°O 11= á„ ê^äq Œ ∞Hõ qkè# #∂`«#OQÍ KÕ~åÛ~∞° . ^•x Ñ „ H¨ Í~°O 6 #∞O_ç 14 ã¨O=`«~û åÅ ÉÏÅ=∂eHõʼnõΩ á„ ê^äq Œ ∞Hõ q^Œº JOkOK«_O» `«e^ ¡ OŒ _ „ ∞» Å ÉÏ^茺`«.

41

4. ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO Hˆ O„^Œ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ âßY J#QÍ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ,Ñ „ ^ ¨ •x, =∞O„u=∞O_»e, J\Ïifl [#~°Ö.ò

~å„+¨ìѨu : ~å*ϺOQÆOÖ’x S^Œ= ÉèÏQÆO XHõ@= J^蕺ܫ∞O 22 #∞O_ç 62 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~∞° . 52= x|O^è# Œ : ÉèÏ~°`^ « âÕ ßxH˜ XHõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ LO\Ï~°∞. 53= x|O^è# Œ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ^Õâ◊ Ñ „ ^ ¨ •è # HÍ~°ºx~åfiǨÏ} Jkè<`Õ ,« ~å*ϺOQÆ Jkè<`Õ ,« ^Õâßkè<`Õ ,« Ñ „ ^ ¨ = Œä ∞ áœ~°∞_»∞ =∞iÜ«Ú ã¨~fi° ã à < · åº^艌 Ω∆õ _»∞. <À\ò : 74 (1) Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `«# JkèHÍ~° ÉÏ^躌 `« x~°fiǨÏ}Ö’ ã¨ÅǨ ã¨ÇϨ HÍ~°O á⁄O^Œ_®xH˜ Ñ „ ^ ¨ •è x <Õ`$« `«fiOÖ’x XHõ =∞O„u=∞O_çÅ LO_»∞#∞. J#QÍ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ^Õâ◊ <å=∞=∂„`Ñ « Ù¨ x~°fiǨÏ} JkèHÍ~åÅ∞ Hõey LO_»QÍ, "åã¨Î= HÍ~°ºx~°fiǨÏ} JkèHÍ~åÅ∞ „Ѩ^è•x =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e x~°fiÇ≤Ï™êÎ~∞° . ~å„+Ñ ì¨ u ¨ a „ \˜+π ~å[=Ú‰õΩ@O Ǩϟ^•#∞ Hõey LO\Ï_»∞. J~Ú`Õ XHÍ<˘Hõ ã¨O^Œ~ƒ°Où Ö’ qK«H} ∆õ JkèHÍ~åÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ ã¨Ê+" ì¨ ∞≥ # ÿ "≥∞*Ïi\© ~åx ã¨O^Œ~ƒ°Où Ö’ Ñ „ ^ ¨ •è x xÜ«∂=∞HõOÖ’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ qÅHõ} ∆ JkèHÍ~åÅ∞ Hõey LO\Ï_»∞.

54= x|O^è#Œ : ~å„+Ñì¨ u¨ ZxflHõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHõ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O x~°fiÇ≤Ïã¨∞OÎ k. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHõ Ѩ~ÀHõ∆ ZxflH,õ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x ZÅ„HÀì~Ö° ò HÍÖËl J#QÍ ZxflHÅõ QÆ}O ÖË^• xÜ≥∂[Hõ QÆ}O ZxflHõ KÕã∞¨ OÎ k. <À\ò : ZÅ„HÀì~Ö° ò HÍÖË*Öò ’ H˜Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ LO\Ï~°∞. 1. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ ZxflHÔ # · LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè ã¨É∞íè ºÅ∞. 2. ~å„+ì¨ q^è•# ã¨É‰íè Ωõ ZxflHÔ # · ã¨É∞íè ºÅ∞ 3. 70= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1992 Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÖˇ# · _èbç ,¡ ѨÙ^Œ∞KÕÛi, q^è•# ã¨ÉÅíè ‰õΩ ZxflHÔ # · ã¨É∞íè ºÅ∞ ‰õÄ_® ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHÖõ ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHÖõ ’¡ áêÖÁæ#x âßã¨# ã¨É∞íè ºÅ∞ XHõ~∞° Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’x W^Œ~Ì ∞° POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£Å∞, ~å[ºã¨ÉÖíè ’x 12 =∞Ok qt+¨ì =º‰õΩÅÎ ∞, ~å„+ì¨ q^è•# ã¨ÉÖíè ’x XHõ POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£, q^è•# Ѩi+¨`ü ã¨É∞íè ºÅO^Œ~∞° , Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ Ñ „ u ¨ x^è∞Œ Å∞.

55= x|O^è#Œ : ~å„+Ñì¨ u¨ ZxflHõ q^è•#O. ~å„+Ñì¨ u¨ ZxflHõ q^è•#O#∞ QÀáêÅ™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`üÖ’ Jaè=i‚OKå~°∞. ~å„+¨ìѨux ZÅ„HÀì~°Öò HÍÖËl <≥·+¨ÊuÎHõ „áêux^茺 XHõ F@∞ |kb Ѩ^u úŒ ^•fi~å ~°ÇϨ 㨺 F\˜OQ∑ ^•fi~å ZxflHõ KÕã∞¨ OÎ k. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHÖõ ’ MLA F@∞ qÅ∞= ã¨∂`„ O« . ~å„+ì¨ [<åÉèÏ Ñ Ã · "≥Ú`«OÎ q^è•# ã¨É‰íè Ωõ ZxflHÔ · ã¨É∞íè ºÅ∞ x 100. 42

~å„+ì¨ ZO.ZÖò.U.Å "≥Ú`«OÎ F@¡ qÅ∞= M.P. F@∞

qÅ∞= = áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ ZxflHÔ # · "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº ZxflHÖõ ’¡ áÈÖˇ· K≥Å∞¡ÉÏ@∞‰õΩ F@¡ qÅ∞=

HÀ\Ï

=

+1

2 Ñ „ u ¨ ÉèÏ áê\˜Öò ZxflHÖõ ’¡ Ü«∞O.Ñ≤. F@∞ qÅ∞= 700 Z‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+Oì¨ L`«~Î ° Ñ „ ^ ¨ âÕ .ò ^•x F@∞ qÅ∞= 208. ~Ô O_»= Z‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+Oì¨ `«q∞à◊<å_»∞. ^•x F@∞ qÅ∞= 175. `«‰Ωõ ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+Oì¨ ã≤H¯˜ O. ^•x F@∞ qÅ∞= 7. ~Ô O_»= `«‰Ωõ ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+Oì¨ =∞}˜ÑÓ¨ ~ü =∞iÜ«Ú QÀ"å ^•x F@∞ qÅ∞= 8. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò Ü«∞O.ZÖò.F. F@∞ qÅ∞= 148. Ñ „ u ¨ ÉèÏ áê\˜Öò ZxflH‰õ Ωõ ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨<,£ Ö’H±ãÉ ¨ íè ã à H„ @ õ s [#~°ÖQò Í Ñ¨xKÕã∞¨ # Î fl Ñ≤._ç.\˜. PKåix i@iflOQ∑ JkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞OzOk. ~å„+¨ìѨu ZxflHõÖ’¡ Ô~O_»= ÖˇH˜¯OѨÙÖ’ ÔQÅ∞á⁄Ok# XHÍ<˘Hõ ~å„+¨ìѨu q.q. yi.

56= x|O^èŒ# : ''Ѩ^Œg HÍÅO—— ~å„+¨ìѨu Ѩ^Œg HÍÅO 5 ã¨O=`«û~åÅ∞. `«#∞ `«# ~år<å=∂#∞ LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOKåe. LѨ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ P ~år<å=∂ q+¨Ü∂ « xfl Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ ‰ü Ωõ `≥eÜ«∞*ËÜ∂ « e. LѨ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `å`å¯eHõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÆi+¨Oì QÍ 6 <≥ÅʼnõΩ q∞Oz =º=ǨÏiOK«~å^Œ∞. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ѩkq H˜Ok 4 ã¨O^Œ~åƒÅù Ö’ MÏm U~°Ê_= » K«∞Û. 1) =∞~°}˜OK«_»O. 2) ~år<å=∂ KÕÜ∞« _»O. 3) `˘ÅyOK«_»|_»_»O 4) n~°…HÍeHõ Jã¨fiã¨`÷ ‰« Ωõ QÆ∞i HÍ=_»O.

57= x|O^è#Œ : ~å„+Ñì¨ u¨ uiy ZxflHõ JQÆ∞@‰õΩ J=HÍâ◊O. ~å*ϺOQÆ s`åº Zxfl™ê~°~¡ Ú<å Ѩ^qŒ x x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û. <À\ò : J~Ú`Õ 2 ™ê~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ ~å„+¨ìѨu Ѩ^Œqx x~°fiÇ≤ÏOKåÅ<Õk ˆH=ÅO ™êO„Ѩ^•Ü«∞O. D ™êO„Ñ^ ¨ •Ü«∂xfl "≥Ú^Œ\˜ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ <≥ÅH˘ÖÏÊ~∞° .

58= x|O^è#Œ : J~°›`Å« ∞ 1) ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ fi« O Hõey LO_®e. 2) 35 ã¨O=`«~û åÅ =Ü«∞ã¨∞û xO_ç LO_®e. 3) ZxflHÖõ ’¡ áÈÖˇ· K≥Å∞¡ÉÏ@∞‰õΩ F@¡Ö’ 1/6 =O`«∞ ~å#@¡~Ú`Õ _çáêl\ò HÀÖ’Ê`å~°∞. 43

Ñ „ u ¨ ÉèÏ áê\˜Öò ZxflHÖõ ’¡ Ü«∞O.Ñ≤. F@∞ qÅ∞= 700 Z‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+Oì¨ L`«~Î ° Ñ „ ^ ¨ âÕ .ò ^•x F@∞ qÅ∞= 208. ~Ô O_»= Z‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+Oì¨ `«q∞à◊<å_»∞. ^•x F@∞ qÅ∞= 175. `«‰Ωõ ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+Oì¨ ã≤H¯˜ O. ^•x F@∞ qÅ∞= 7. ~Ô O_»= `«‰Ωõ ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+Oì¨ =∞}˜ÑÓ¨ ~ü =∞iÜ«Ú QÀ"å ^•x F@∞ qÅ∞= 8. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò Ü«∞O.ZÖò.F. F@∞ qÅ∞= 148. Ñ „ u ¨ ÉèÏ áê\˜Öò ZxflH‰õ Ωõ ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨<,£ Ö’H±ãÉ ¨ íè ã à H„ @ õ s [#~°ÖQò Í Ñ¨xKÕã∞¨ # Î fl Ñ≤._ç.\˜. PKåix i@iflOQ∑ JkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞OzOk. ~å„+¨ìѨu ZxflHõÖ’¡ Ô~O_»= ÖˇH˜¯OѨÙÖ’ ÔQÅ∞á⁄Ok# XHÍ<˘Hõ ~å„+¨ìѨu q.q. yi.

56= x|O^èŒ# : ''Ѩ^Œg HÍÅO—— ~å„+¨ìѨu Ѩ^Œg HÍÅO 5 ã¨O=`«û~åÅ∞. `«#∞ `«# ~år<å=∂#∞ LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOKåe. LѨ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ P ~år<å=∂ q+¨Ü∂ « xfl Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ ‰ü Ωõ `≥eÜ«∞*ËÜ∂ « e. LѨ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `å`å¯eHõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÆi+¨Oì QÍ 6 <≥ÅʼnõΩ q∞Oz =º=ǨÏiOK«~å^Œ∞. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ѩkq H˜Ok 4 ã¨O^Œ~åƒÅù Ö’ MÏm U~°Ê_= » K«∞Û. 1) =∞~°}˜OK«_»O. 2) ~år<å=∂ KÕÜ∞« _»O. 3) `˘ÅyOK«_»|_»_»O 4) n~°…HÍeHõ Jã¨fiã¨`÷ ‰« Ωõ QÆ∞i HÍ=_»O.

57= x|O^è#Œ : ~å„+Ñì¨ u¨ uiy ZxflHõ JQÆ∞@‰õΩ J=HÍâ◊O. ~å*ϺOQÆ s`åº Zxfl™ê~°~¡ Ú<å Ѩ^qŒ x x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û. <À\ò : J~Ú`Õ 2 ™ê~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ ~å„+¨ìѨu Ѩ^Œqx x~°fiÇ≤ÏOKåÅ<Õk ˆH=ÅO ™êO„Ѩ^•Ü«∞O. D ™êO„Ñ^ ¨ •Ü«∂xfl "≥Ú^Œ\˜ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ <≥ÅH˘ÖÏÊ~∞° .

58= x|O^è#Œ : J~°›`Å« ∞ 1) ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ fi« O Hõey LO_®e. 2) 35 ã¨O=`«~û åÅ =Ü«∞ã¨∞û xO_ç LO_®e. 3) ZxflHÖõ ’¡ áÈÖˇ· K≥Å∞¡ÉÏ@∞‰õΩ F@¡Ö’ 1/6 =O`«∞ ~å#@¡~Ú`Õ _çáêl\ò HÀÖ’Ê`å~°∞.

59= x|O^è#Œ : r`« Éè`í åºÅ∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ <≥Åã¨i "Õ`# « O 50 "ÕÅ∞. Ѩ^g Œ q~°=∞} `«~∞° "å`« ã¨O=`«~û åxH˜ 3 ÅHõÅ∆ =~°‰Ωõ Ñ Ã #¬<£ Åaèã∞¨ OÎ k. D r`«É`íè åºxfl J`«_∞» ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞Oz Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ_∞» . ~å„+Ñ ì¨ u ¨ r`«É`íè åºÅ#∞ ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ Hõey L#fl Ѩ^q Œ Ö’ L#fl ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ Jk =iÎOK«^∞Œ . J#QÍ PÜ«∞# r`«É`íè åºÅ‰õΩ ~å*ϺOQÆ Éè^ „í `Œ « LO@∞Ok. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ P^èfiŒ ~°ºOÖ’ 267 (1) Ju=$+≤,ì J<å=$+≤ì ÖÏO\˜ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤`÷ ∞« Å#∞ Z^Œ∞~˘¯#_®xH˜ ÉèÏ~°`« PQÆO`«Hõ xkè LO@∞Ok. 44

60= x|O^è#Œ : Ѩ^gŒ Ñ„ =¨ ∂} ã‘fiHÍ~°O ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ `«~∞° "å`« H„ = õ ∞OÖ’x W`«~° ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞=¸iÎ ã¨=∞HõO∆ Ö’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ѩ^g Œ Ñ „ = ¨ ∂}O ã‘fiHÍ~°O KÕ™êÎ~∞° . <Õ#∞ ~å*ϺOQÍxfl ã¨O~°H™∆˜ êÎ#x Ñ „ [¨ Å Pâ◊Ü∂ « ʼnõΩ PHÍOHõÅ∆ ‰õΩ ã¨OHˆ `«OQÍ xÅ∞™êÎ#x Ѩ^g Œ Ñ „ = ¨ ∂} ã‘fiHÍ~°O KÕ™êÎ~∞° . 61= x|O^è#Œ : ~å„+Ñì¨ u¨ `˘ÅyOѨÙ, =∞ǨaèÜ∂≥ QÆ f~å‡}O. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ~å*ϺOQÆ =ºuˆ~Hõ K«~º° ʼnõΩ áêÅÊ_`ç Õ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅÖ’ 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À Ѩ^q Œ #∞O_ç `˘ÅyOK«=K«∞Û. D =∞ǨaèÜ∂ ≥ QÆ f~å‡}O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè Ö’ ^ÕxÖ’ <≥< · åÑ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì=K«∞Û. J~Ú`Õ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ >Ëì ã¨ÉÖíè ’ 1/4 =O`«∞ ã¨O`«HÍÅÖ’ 14 ~ÀAÅ <À\©ã∞¨ `À ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ `≥eÜ«∞*ËÜ∂ « e. <À\ò : WѨÊ\˜ =~°‰Ωõ U ~å„+ʨ u Ѩ^q Œ #∞O_ç `˘ÅyOK«|_»Ö^ Ë ∞Œ .

62 = x|O^è#Œ : ~å„+Ñì¨ u¨ Ѩ^gŒ HÍÅO =ÚyÜ«∞Hõ ѨÓ~°fi"Õ∞ #∂`«# ~å„+Ñì¨ u¨ ZxflHõ HÍ"åe. ~å„+Ñì¨ u¨ Ñ „ ^ ¨ •è # x"åã¨=Ú#‰õΩ ''~å„+Ñ ì¨ u ¨ P"åãπ—— Jx JO\Ï~°∞. Wk #∂º _èbç Ö¡ ’ HõÅ^Œ∞. nxx WO`«‰Ωõ ѨÓ~°fiO "≥ã · π bQÆÖò ÖÏ_£˚ Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ W`«~° x"å™êÅ∞ ã≤=∂¡ =∞iÜ«Ú Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£Ö’ HõÅ=Ù. g\˜x ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÅÜ«∞O Jx JO\Ï~°∞.

ZxflHõŠѶ~≤ åº^Œ∞Å∞ J#QÍ 71= x|O^è#Œ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHÅõ Ѷ~≤ åº^Œ∞#∞ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì qKåiã¨∞OÎ k. ZxflHÅõ =ÚO^Œ∞ H͉õΩO_® ZxflHÅõ `«~∞° "å`« Ѷ~≤ åº^Œ∞# ¡ ∞ ã‘fiHõiã¨∞OÎ k. xÜ≥∂[Hõ =~åæÅÖ’ MÏmÅ∞ L<åflÜ∞« h Ѷ~≤ åº^Œ∞Å∞ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . ZÅHõ~ì ÀÖò HÍÖËrÖ’x 20 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ ZxflHÅõ Ѷ~≤ åº^Œ∞#∞ ZxflHÅõ ∞ [iy# `Õk #∞O_ç 30 ~ÀAŠ֒Ѩ٠ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞Öì ’ Ѷ~≤ åº^Œ∞ KÕÜ∂ « e. q∞#Ǩ~ÚOѨÙÅ∞ : 361 PiìHÖõ ,ò ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `«# Ѩ^q Œ qkè x~°fiǨÏ}Ö’ x~°fiiÎOz# q^è∞Œ ʼnõΩ QÍ#∞ U HÀ~°∞‰ì Ωõ ["å|∞^•i HÍ^Œ∞. J`«xx JÔ~ãπì KÕÜ∞« ~å^Œ∞. J`«xÑ Ã · H„ q ˜ ∞#Öò Hˆ ã¨∞Å∞ Ñ Ã @ì~å^Œ∞, ã≤qÖò ^•"å "ÕÜ∂ « Å#fl 2 <≥ÅÅ =ÚO^Œ∞ ã¨∂K«# KÕÜ∂ « e.

~å„+¨ìѨ`«∞Å =~°∞㨄Hõ=∞O : _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£ 1952 #∞O_ç 1957 =~°‰Ωõ LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ L<åfl~∞° . _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£ 1957 #∞O_ç 1962. <À\ò : Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ Ѩx KÕã# ≤ `˘e ~å„+Ñ ì¨ u ¨ DÜ«∞<Õ. ~Ô O_»∞¡ ™ê~°∞¡ ZxflHÔ # · "≥Ú^Œ\˜ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ DÜ«∞<Õ. ã¨~ˆ fiѨe¡ ~å^è•Hõ$+¨‚ : 1962 #∞Oz 1967, 1962Ö’ K≥< · å`À Ü«Ú^Œú q+¨Ü∞« OQÍ `˘e™iQÍ <Õ+< ¨ £ Z=∞~ü*h ˇ û qkèOKå_»∞. 45

*ÏH©~ü Ǩï¿ãû<£ : 1967 #∞O_ç 1969 =~°‰õΩ. "≥Ú^Œ\˜ ~å„+¨ìѨu =∞iÜ«Ú Ñ¨^ŒgÖ’ =∞~°}˜Oz# "≥Ú^Œ\" ˜ å_»∞. `«‰Ωõ ¯= HÍÅO J#QÍ 2 ã¨OIIŠ֒Ѩ٠ѨxKÕã# ≤ "≥Ú^Œ\" ˜ å_»∞. LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ L#fl q.q. yi 1969Ö’ `å`å¯eHõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ Ñ¨xKÕ™ê_»∞. q.q. yi `«# Ѩ^q Œ H˜ ~år<å=∂ KÕÜ∞« _»O`À XˆH™êi ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ѩ^= Œ ÙʼnõΩ MÏmÅ∞ U~°Ê_# ç ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎQÍ Ñ¨xKÕã∞¨ # Î fl [ã≤ã ì π Ç≤Ï^ŒÜ∞« `«∞ÖÏ¡ `å`å¯eHõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ Ñ¨xKÕ™ê~°∞. q.q. yi : 1969 #∞O_ç 1974 =~°‰õΩ. 1971 ã¨O=`«û~°OÖ’ |OQÍ¡ q+¨Ü«∞OÖ’ áêH±`À Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <Õ+# ¨ Öò Z=∞Ô~h ˚ û qkèOKå_»∞. ѶH„¨ ^ © ∞Œ < Ì £ J b =∞Ǩχ^£ : 1974 #∞O_ç 1977 =~°‰Ωõ . Ѩ^g Œ =∞^ŒºÖ’ =∞~°}O˜ z# ~Ô O_»= ~å„+Ñ ì¨ u ¨ DÜ«∞#. 1975Ö’ Z=∞Ô~˚hû qkèOKå_»∞. LѨ ~å„+¨ìѨu a._ç. *ˇ\˜ì 1977Ö’ `å`å¯eHõ ~å„+¨ìѨuQÍ =º=ǨÏiOKèå~°∞. DÜ«∞# ~Ô O_»= =Úã≤O¡ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . hÅO ã¨Or=Ô~_ç¤ : 1977 #∞O_ç 1982 =~°‰Ωõ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò #∞O_ç ZxflHÔ # · "≥Ú^Œ\˜ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ UHõw„ =OQÍ ZxflHÔ # · "≥Ú^Œ\" ˜ å_»∞. *Ï˝x *ˇÖ· ã ò O≤ Q∑ : 1982 #∞O_ç1987 =~°‰Ωõ . "≥Ú^Œ\˜ ã≤‰Ωõ ¯ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . áÈã¨Öì ò aÖò q+¨Ü∞« OÖ’ áêÔH\ò g\’ KÕã# ≤ "≥Ú^Œ\˜ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . P~ü. "≥OHõ\ „ Ï=∞<£ : 1987 #∞O_ç 1992 =~°‰Ωõ â◊OHõ~ü ^ŒÜ∂ « àò â◊~‡° † 1992 #∞O_ç 1997 =~°‰Ωõ ÔH.P~ü. <å~åÜ«∞}<£ : 1997 #∞O_ç 2002 =~°‰õΩ. DÜ«∞# "≥Ú^Œ\˜ ^Œo`« ~å„+¨ìѨu. ~å„+¨ìѨuQÍ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ F@∞ "Õã# ≤ "≥Ú^Œ\" ˜ å_»∞. Z.Ñ≤.*ˇ. J|∞ÌÖò HõÖÏO : 2002 #∞O_ç 2007 =~°‰Ωõ . JÃãOc¡ ZxflHÅõ Ö’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ F@∞ ǨωõΩ¯#∞ qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩ#fl `˘e"å_»∞. Ñ „ u ¨ ÉèÏ áê\˜Öò : 2007 #∞Oz. "≥Ú^Œ\˜ =∞Ç≤ÏàÏ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . D"≥∞ Ѩ^q Œ H˜ =ÚO^Œ∞ ~å[™ê÷<£ QÆ=~°fl~Qü Í Ñ¨xKÕ™ê~°∞. D"≥∞ =∞Ǩ~å„+Öì¨ ’x *ˇÖQò Í"£ lÖÏ¡‰Ωõ K≥Ok# #OkQÍ"£∞ Q„ Í=∂xH˜ K≥O^Œ#k. D"≥∞ Ñ Ã · ɡ·~å<£ã≤OQ∑ Ã+HÍ=`ü áÈ\© KÕã≤ F_çáÈÜ«∂~°∞. Z‰õΩ¯= =∞Ok ~å„+¨ìѨ`«∞Å#∞ JOkOz# ~å„+¨ìO `«q∞à◊<å_»∞. =~°∞ã¨H„ = õ ∞OÖ’ LѨ~å„+Ñ ì¨ `¨ ∞« Å∞ : ã¨~Ô fiѨe¡ ~å^è•Hõ$+¨< ‚ £ : 1952 #∞O_ç 1957 =~°‰Ωõ . DÜ«∞<Õ 1957 #∞O_ç 1962 =~°‰Ωõ ‰õÄ_® LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ Ñ¨xKÕ™ê~°∞. LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ѩ^q Œ H˜ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ ZxflHÔ # · "å~°∞. Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ ѨxKÕã# ≤ "≥Ú^Œ\˜ LѨ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . *ÏH©~ü Ǩïã ¿ < û £ : 1962 #∞O_ç 1967 =~°‰Ωõ . q.q. yi : 1967 #∞O_ç 1969 =~°‰Ωõ 46

QÀáêÖò ã¨fi~°∂Ñπ áê~îH° ± : 1969 #∞O_ç 1974 =~°‰Ωõ a._ç. *ˇ\ì˜ : 1974 #∞O_ç 1979 =~°‰Ωõ [ã≤ã ì π Ç≤Ï^ŒÜ∞« `«∞ÖÏ¡ : 1979 #∞O_ç 1984 =~°‰Ωõ P~ü. "≥OHõ\ „ Ï=∞<£ : 1984 #∞O_ç 1987 =~°‰Ωõ â◊OHõ~^ ü Ü Œ ∂ « àò â◊~‡° : 1987 – 1992 HÔ .P~ü. <å~åÜ«∞}<£ : 1992–1997 <À\ò : DÜ«∞# "≥Ú^Œ\˜ ^Œo`« LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Hõ$+¨H‚ ÍO`ü : 1997–2002 Ѩ^q Œ Ö’ =∞~°}O˜ z# `˘e LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . ɡ~· å<£ãO≤ Q∑ + à HÍ=`ü : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ áÈ\© KÕã≤ F_çáÈ~Ú# `˘e LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . Ü«∞O._ç. Ǩq^£ J<åûi : 2007Ö’ ZxflHÔ # · LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ . LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ Ñ¨xKÕã≤ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ ZxflHÔ # · "å~°∞. ã¨~ˆ fiѨe¡ ~å^è•Hõ$+¨< ‚ ,£ *ÏH©~ü Ǩïã ¿ < û ,£ q.q. yi, P~ü. "≥OHõ\ „ Ï=∞<£, â◊OHõ~^ ü Ü Œ ∂ « àòâ~◊ ‡° , HÔ .P~ü. <å~åÜ«∞}<£.

Ñ„ ^¨ •è x =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e : ~å*ϺOQÆOÖ’x 5= ÉèÏQÆO 1= J^蕺ܫ∞O 74,75 =∞iÜ«Ú 78 x|O^è# Œ Å∞ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. ÉèÏ~°`ü áê~°¡"≥∞O@∞ =º=ã¨÷#∞ J#∞ã¨iOz ~å„+¨ìѨu <å=∞=∂„`«Ñ¨Ù HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ JkèHÍi HÍQÍ „Ѩ^è•# =∞O„u "åã¨Î= HÍ~°ºx~åfiǨÏ} JkèHÍi. 74(1) Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `«# HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ JkèHÍ~åÅ x~°fiǨÏ}#∞ ã¨ÅǨ ã¨ÇϨ HÍ~°O á⁄O^Œ_®xH˜ Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„u J^躌 Hõ`∆ # « XHõ¯ =∞O„u =∞O_»e LO@∞Ok.

74 (2) =∞O„u=∞O_»e `˘ÅyOѨ٠=∞iÜ«Ú Ñ¨^gŒ HÍÅO : Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ =∞iÜ«Ú Ö’H±ãÉ ¨ íè qâßfiã¨O "Õ∞~°‰Ωõ Ѩ^q Œ Ö’ H˘#™êQÆ∞`å~°∞.

Ñ„ ^¨ •è xH˜ H˜Ok HÍ~°}ÏÅ ^•fi~å ~å„+Ñì¨ u¨ Ѩ^qŒ #∞O_ç `˘ÅyOK«=K«∞Û : 1. 2.

Ö’H± ã¨Éíè qâßfi㨠f~å‡}O gyáÈ~Ú#ѨÙÊ_∞» Ö’H±ãÉ ¨ íè Jqâßfi㨠f~å‡}O <≥y# æ ѨÙ_»∞ Jqâßfi㨠f~å‡}OÖ’ F_çáÈ~Ú# "≥Ú^Œ\˜ „Ѩ^è•# =∞O„u q.Ñ≤. ã≤OQ∑., XHõ¯ F@∞ `Õ_®`À F_çáÈ~Ú# Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u "å*òÑ ¿ ~Ú. 3. Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi aÅ∞¡ g_çáÈ~Ú#ѨÙÊ_∞» 4. Ñ Ã„ " · @ Õ ∞ ã¨É∞íè º_»∞ aÅ∞¡#∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO =ºuˆ~H˜OK«QÍ Jk áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ PÉ’^ŒO á⁄Ok#ѨÙÊ_∞» 5. Ö’H±ãÉ ¨ íè |_≥\ ˚ ò PiúHõ aÅ∞¡#∞ u~°ã¯¨ iOz#ѨÙ_»∞ 6. |_≥\ ˚ òÑ Ã · HÀ`« f~å‡}ÏÅ∞ <≥y# æ ѨÙ_»∞. 47

7.

~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ñ „ ã ¨ O¨ QÍxH˜ ^è# Œ º"å^Œ f~å‡}O Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ìQÍ Jk gyáÈ~Ú#ѨÙÊ_∞» . <À\ò : „Ѩ^è•# =∞O„u `˘ÅyOK«|_ç# ÖË^• ~år<å=∂ KÕã≤<å ÖË^• =∞~°}˜Oz<å "≥Ú`«ÎO =∞O„u=∞O_»e ~°^∞Œ Ì J=Ù`«∞Ok.

75= x|O^è#Œ : Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ "≥∞*Ïi\© áêsì "≥∞*Ïi\© ‰õÄ@q∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞x ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„uQÍ xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ_∞» . Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„u ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ =∞O„u =∞O_»ex ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ÜÕ∞ xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ~∞° .

75 (2)= x|O^è#Œ : =∞O„u =∞O_»e =ºH˜QÎ `Æ O« QÍ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ÉÏ^躌 `« =Ç≤ÏOKåe.

75 (3)= x|O^è#Œ : =∞O„u =∞O_»e ã¨q∞+≤Qì Í Ö’H±ãÉ ¨ ‰íè Ωõ ÉÏ^躌 `« =Ç≤ÏOKåe.

75 (4)= x|O^è#Œ : Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e KÕ`« ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ѩ^q Œ ã‘fiHõ~} ° KÕ~Ú™êÎ~∞° .

75 (5)= x|O^è#Œ : =∞O„u=∞O_»eÖ’ Ñ „ u ¨ ã¨É∞íè º_»∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ã¨Éºíè `«fiO Hõey LO_®e. ã¨Éºíè `«fi=Ú ÖËx Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e 6 <≥ÅÅ =~°‰Ωõ ã¨Éºíè `«fiO ÖËHáõ È`Õ `«=∞ Ѩ^q Œ x HÀÖ’Ê`å~°∞.

75 (6)= x|O^è#Œ : =∞O„u=∞O_»e r`«É`íè åºÅ#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ x~°~‚ Úã¨∞OÎ k.

78= x|O^è#Œ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi HÍ~°ºx~åfiǨÏ}‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨=∂Kå~°O JOkOK«_O» Ñ „ ^ ¨ •è x ÉÏ^躌 `«. <À\ò : Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„u ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»eH˜ =∞^躌 ã¨O^è•#Hõ~Qΰ Í Ñ¨xKÕ™êÎ_∞» . J~°›`Å« ∞ : Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»eÖ’ ã¨É∞íè º_çQÍ xÜ«∞q∞OKåÅO>Ë J`«_∞» áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ ZxflHõ HÍ=_®xH˜ HÍ=eû# J~°›`Å« ∞ LO_®e. <À\ò : J#QÍ Hõh㨠=Ü«∞ã¨∞û 25 ã¨OIIÅ∞ xO_ç LO_®e. J`«_∞» YzÛ`O« QÍ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ã¨Éºíè `«fiO Hõey LO_®e. XHõ"àÕ ◊ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ã¨Éºíè `«fiO ÖËHáõ È`Õ 6 <≥ÅŠ֒Ѩ٠U^À XHõ ã¨ÉÏè ã¨Éºíè `«fiO ã¨OáêkOKåe. ÖË^• Ѩ^q Œ H˜ ~år<å=∂ KÕÜ∂ « e. <À\ò : U ã¨ÉÖíè ’ ã¨Éºíè `«fiO ÖˉΩõ O_® Ñ „ ^ ¨ •è =∞O„u J~Ú# "≥Ú^Œ\" ˜ å_»∞ Ñ≤.q. #iûOǨ~å=Ù, ~Ô O_»= "å~°∞ Ç Ã ÏKü._ç. ^Õ"QÕ “_».

48

=∞O„u=∞O_»e =sæH~õ }° : =∞O„u=∞O_»e =sæHõ~°} QÆ∞iOz ~å*ϺOQÆOÖ’ ¿Ñ~˘¯#ÖË^Œ∞. 1947Ö’ <≥„Ǩ˙ J^茺Hõ∆`«# xÜ«∂=∞HõO KÕÜ∞« |_ç# =∞O„u=∞O_»ex =∞O„u Ѩi+¨`∞« Î J#QÍ Hͺa<Õ\ò Jx Ñ≤eKå~°∞. "≥Ú^Œ\˜ Hͺa<Õ\ò ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 14. 1952 ™ê^è•~°} ZxflHÅõ J#O`«~O° <≥Ç „ ˙ ¨ J^躌 Hõ`∆ # « U~åÊ># ÿˇ "≥Ú^Œ\˜ =∞O„u =∞O_»e ã¨Éèí∞ºÅ ã¨OYº 35. J#QÍ Hͺa<Õ\ò 15, ~å[º=∞O„`«∞Å∞ 6, LѨ =∞O„`«∞Å∞ 14. =∞O„u=∞O_»e =sæH~õ } ° HÀã¨O U~åÊ@∞ KÕã# ≤ Hõq∞\© QÀáêÅHõ$+¨‚ ™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü Hõq∞\˜.

=∞O„u=∞O_»e =sæH~õ }° : 1.

Hͺa<Õ\ò =∞O„`∞« Å∞ – JkèHõ Ǩϟ^• ~å[º=∞O„`∞« Å∞ – ã ¿ \ ì ò q∞xã¨~ì ü ~Ô O_»= JkèHÍ~° Ǩϟ^• LѨ =∞O„`∞« Å∞ – _çÑÓ¨ º\© q∞xã¨~ì ,ûü `«‰Ωõ ¯= JkèHÍ~° Ǩϟ^• <À\ò : ~å*ϺOQÆ s`åº =∞O„u=∞O_»eÖ’ JO^Œ~∂ ° ã¨=∂#"Õ∞. =∞O„u=∞O_»eÖ’ Z‰õΩ¯= Ǩϟ^• Z=~°∞ Hõey LO\Ï~°∞ J#QÍ Hͺa<Õ\ò q∞xã¨~ì .ûü Hͺa<Õ\ò J<Õ Ñ¨^•xfl 4= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1978 Ñ „ H¨ Í~°O 352 x|O^è# Œ Ö’ Hͺa<Õ\ò " „ å`«ÑÓ¨ ~°fiHõ ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ <Õ+< ¨ £ Z=∞~ü*h ˇ û qkèOKåe. J<Õ D ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ ~å*ϺOQÆOÖ’ KÕ~åÛ~∞° . Ö’H±ã# ¨ ã¨É∞íè ºÅÖ’ 10% =∞Ok =∞O„u=∞O_»e ã¨É∞íè ºÅ∞QÍ LO>Ë =∞OzQÍ LO@∞O^Œx ã≤áê¶ ~°∞û KÕã# ≤ Hõq∞\˜ J_ç‡x„ã ¿ \ ì " ˜ £ iá¶ê~ü‡ Hõq∞\˜. <À\ò : Hͺa<Õ\ò ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 16 #∞O_ç 20 =∞^躌 LO_®Åx ã¨∂zOz#k. W\©=Å áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ~°∂á⁄OkOz# 91= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 2003 Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^OŒ Ö’ =∞O„u=∞O_»e QÆi+¨Oì QÍ Ö’H±ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ ã¨OYºÖ’ 15% LO_®Åx xˆ~Ì+≤OzOk. „Ѩ^è•x Hͺa<Õ\ò ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ J^茺Hõ∆`« =Ç≤Ï™êÎ~∞° . Hͺa<Õ\ò ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ ZѨÙÊ_∞» , ZHõ¯_» ZO^Œ∞‰õΩ x~°fiÇ≤ÏOKåe, U U q+¨Ü∂ « Å∞ K«iÛOKåe J<Õk Ñ „ ^ ¨ •è x x~°~‚ Ú™êÎ~∞° . Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u ã¨ÅǨ"Õ∞~°Hˆ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè ã¨OÜ«ÚHõÎ ã¨=∂"Õâßxfl á„ ê~°Oaè™êÎ~∞° . n~°…HÍÅO "å~Ú^• "Õ™êÎ~∞° . =∞iÜ«Ú Ö’H±ãÉ ¨ # íè ∞ ~°^∞Œ Ì KÕ™êÎ~∞° . Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u JkèHÍ~° s`åº Ñ „ } ¨ ÏoHõ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ <Õ+< ¨ £ _èÑ Ãç <£û H“xûÖHò ˜ *ÏfÜ«∞ ã¨"∞≥ Hÿ ºõ `« =∞O_»eH˜ JO`«~~ü å„+ì¨ =∞O_»eH˜ J^躌 ‰õΩ∆ _çQÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° .

Ñ„ ^¨ •è # =∞O„u Jaè=~°#‚ : _®II a.P~ü. JOÉË_¯» ~ü – Hͺa<Õ\ò ™œ^•xH˜ =¸Åã¨OÎ ÉèOí ÖÏ~ü¤ "≥∂~üb – Ñ „ ^ ¨ •è x ã¨=∂#∞ÅÖ’ Ñ „ ^ ¨ = Œä Ú_»∞ Ñ‘@~ü r iK«~¤ü – Ñ „ ^ ¨ •è x ã¨=∂#∞ÅÖ’ Ñ „ ^ ¨ = Œè Ú_»∞ J#∞HÀ=_»O J`«x ™ê÷<åxfl `«yOæ K«_O» J=Ù`«∞Ok. *ˇ.Ü«∞ãπ. ^ŒQˆ ÖÌ ò – =∞O„`∞« ÅO^Œ~∂ ° Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u`À ã¨=∂#∞Å∞ J#_»O ã¨iHÍ^Œ∞. Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u `«Ñʨ q∞ye# =∞O„`∞« ÅO^Œ~∞° ã¨É| íè ∞. J"≥∞i : Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u <åÜ«∞‰õΩ_»∞ =∞iÜ«Ú Ñ „ ^ ¨ •è # x~°Ü ‚ ∂ « kèHÍi. 49

~å"£∞ ã ¿ Ü«¸º~ü : Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u ~å[º<ÒHõ‰Ωõ K«∞Hͯx. Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„u Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO J<Õ F_» K«H„ Íxfl u¿ÑÊ ™ê~°OQÆ∞ ÖÏO\˜"å_»∞. S=~ü *ˇxflOQ∑û : Ñ „ ^ ¨ •è x ã¨∂~°∞º_»∞ q∞QÆ`å =∞O„`∞« ÅO^Œ~∂ ° J`«x K«∂@∂ì ѨiÉ „ q íè ∞OKÕ Q„ Ç Æ ¨ Å ÖÏO\˜"å~°∞. ã¨~ü qeÜ«∞<£ "≥~åfl~ü : Ñ „ ^ ¨ •è x K«∞Hõ¯Ö’¡ K«O^ „ _ Œ ∞» Ç Ã Ï~å¡O_£ ÖÏã≤¯ – Ñ „ ^ ¨ •è x Hͺa<Õ\ò r=<£ =∞~°}ü x~åú~‰° Ωõ _»∞ w„ "£û – Ñ „ ^ ¨ •è x Ü«∞[=∂x =∞„<À – Ñ „ ^ ¨ •è # ~å[º<ÒHõ‰Ωõ <åq‰õΩ_»∞.

Ñ„ ^¨ •è x =∞iÜ«Ú LѨ Ñ„ ^¨ •è #∞Å *Ïa`å : –

1947 #∞O_ç 1950 =∞^躌 HÍÅOÖ’ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u [=Ǩ~üÖÏÖò <≥Ç „ ˙ ¨ =∞iÜ«Ú LѨ Ñ „ ^ ¨ •è x ã¨~åú~ü =Å¡ÉÏè Üü∞ Ѩ>ÖË .ò – 1967 #∞O_ç 1969 =∞^躌 HÍÅOÖ’ Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„u WOkè~åQÍOkè =∞iÜ«Ú =∞iÜ«Ú _çÑÓ¨ º\˜ Ñ Ã„ " · ∞£ q∞xã¨~ì ü "≥Ú~ås˚ ^ÕâßÜü∞. – 1977 #∞O_ç 1979 HÍÅOÖ’ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u "≥Ú~ås˚ ^ÕâßÜü∞. LѨ Ñ „ ^ ¨ •è x KÒ^Œs K«~} ° ã ü O≤ Q∑ =∞iÜ«Ú [Q∑r=<£ ~å=Ù. – 1979 #∞O_ç 1980 =~°‰Ωõ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u K«~} ° ã ü O≤ Q∑, LѨ Ñ „ ^ ¨ •è x "≥.· q. KÒǨ<£ – 1989 #∞O_ç 1990 =~°‰Ωõ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u q.Ñ≤. ã≤OQ∑, LѨ Ñ „ ^ ¨ •è x ^Õ"ÖÕ ÏÖò. – 1990 #∞O_ç 1991 =~°‰Ωõ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u K«O^ „ ⌠Y ı ~ü, LѨ Ñ „ ^ ¨ •è x ^Õ"ÖÕ ÏÖò. – 2002 #∞O_ç 2004 =~°‰Ωõ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u "å*òÑ ¿ Üü∞, LѨ Ñ „ ^ ¨ •è x ZÖò.HÔ . J^•fix. <À\ò : LѨ Ñ „ ^ ¨ •è x J<Õ Ñ¨^OŒ ~å*ϺOQÆOÖ’ Ñ „ ™¨ êÎqOK«Ö^ Ë ∞Œ .

ÉèÏ~°`«^Õâ◊ „Ѩ^è•#=∞O„`«∞Å∞ : [=Ǩ~üÖÏÖò <≥Ç„ ˙ ¨ 1947 #∞Oz 1964 =~°‰Ωõ : "≥Ú^Œ\˜ Ñ „ ^ ¨ •è x =∞iÜ«Ú Ñ¨^q Œ Ö’ LO_»QÍ =∞~°}O˜ z# "≥Ú^Œ\˜ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u. Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ J#QÍ 16 ã¨O=`«~û åÅ∞ 286 ~ÀAÅ∞ ѨxKÕã# ≤ `˘e Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u. <åÅ∞QÆ∞ ™ê~°∞¡ „Ѩ=∂} ã‘fiHÍ~°O KÕã≤# `˘e „Ѩ^è•# =∞O„u. QÆ∞ÖσiÖÏÖò #O^• `å`å¯eHõ Ñ „ ^ ¨ •è xQÍ Ñ¨xKÕ™ê~°∞. ÖÏÖò |ǨÏ^Œ∂~ü âß„ãÎ≤ 1964 #∞O_ç 1966 =~°‰Ωõ : <À\ò : Ѩ^q Œ Ö’ =∞~°}O˜ z# ~Ô O_»= Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u QÆ∞ÖÏ˚iÖÏÖò #O^• ~Ô O_»= ™êi `å`å¯eHõ Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„uQÍ Ñ¨xKÕ™ê~°∞. N=∞u WOk~åQÍOnè : 1966 #∞O_ç 1977 =~°‰Ωõ † 1980 #∞O_ç 1984 =~°‰Ωõ : "≥Ú^Œ\˜ =∞Ç≤ÏàÏ „Ѩ^è•# =∞O„u. Ѩ^ŒqÖ’ LO_»QÍ =∞~°}Oz# =¸_»= „Ѩ^è•# =∞O„u. „Ѩ^è•# =∞O„uQÍ ZxflHõÖ’¡ 50

F_çáÈ~Ú# `˘e"å~°∞. ~å[ºã¨Éíè ã¨Éºíè `«fiO`À Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„u J~Ú# `˘e"å~°∞. ~å[ºã¨Éíè ã¨ÉÜ íè ∞« `«fiO`À „Ѩ^è•# =∞O„u J~Ú# Ô~O_»="å~°∞ ÃÇÏKü._ç. ^Õ"ÕQ“_£. ~å[ºã¨Éèí ã¨Éèíº`«fiO`À „Ѩ^è•# =∞O„u J~Ú# =¸_»= "å~°∞ S.ÔH. QÆ∞*„ ÏÖò. ~å[ºã¨Éíè ã¨Éºíè `«fiO`À Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u J~Ú# <åÅæ= "å~°∞ =∞<À‡Ç¨Ï<£ ã≤OQ∑. =Ú~ås˚ ^ÕâßÜü∞ 1977 #∞O_ç 1979 =~°‰Ωõ : "≥Ú^Œ\˜ HÍO„Qˆ ã ¿ `û ~« ° Ñ „ ^ ¨ •è x. KÒ^Œs K«~} ° ü ã≤OQ∑ : 1979 #∞O_ç 1980 =~°‰Ωõ : `«‰Ωõ ¯= ~ÀAÅ∞ J#QÍ 5<≥ÅÅ∞ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„uQÍ Ñ¨xKÕã≤#"å~°∞. ~år"£~`° fl« Ѷ~≤ À*ò QÍOkè, J#QÍ ~år"£ QÍOkè 1984 #∞O_ç 1989 =~°‰Ωõ : Ju z#fl =Ü«∞ã¨∞û J#QÍ 42 ã¨O=`«~û åňH Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u J~Ú#"å~°∞. qâ◊fi<å^ä£ „Ѩ`åÑπ ã≤OQ∑ : 1989 #∞O_ç 1990 =~°‰õΩ : Jqâßfiã¨O f~å‡}OÖ’ F_çáÈ~Ú# `˘e Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„u q.Ñ≤. ã≤OQ∑. Jqâßfi㨠f~å‡}OÖ’ F_çáÈ~Ú# ~Ô O_»= Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u J@Öò aǨi "å*òÑ ¿ Üü∞. DÜ«∞# XHõ¯ F@∞`À F_çáÈÜ«∂~°∞. K«O^ „ ⌠Y ı ~ü 1990 #∞O_ç 1991 =~°‰Ωõ : Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„uQÍ Ñ¨xKÕ™ê~°∞. Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ǩ~å=Ù, 1991 #∞O_ç 1996 =~°‰Ωõ : ^ŒH} ∆˜ ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ =∞iÜ«Ú PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò #∞Oz Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u J~Ú# `˘e"å~°∞. J@Öò aǨi "å*òÑ ¿ ~Ú : 1996Ö’ 13 ~ÀAÅ∞, 1998, 99Ö’ 13 <≥ÅÅ∞, 1999 #∞Oz 2004 =~°‰Ωõ "≥Ú`«OÎ 4 1/2 ã¨O=`«~û åÅ∞ ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„uQÍ =º=ǨÏiOKèå~°∞. Ç Ã ÏKü._ç. ^Õ"QÕ “_» : 1996 #∞Oz 1987 =~°‰Ωõ S.ÔH. QÆ∞*„ ÏÖò : 1997 #∞O_ç 1998 =~°‰Ωõ _®II =∞<À‡Ç¨Ï<£ ã≤OQ∑ : Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« Ñ „ ^ ¨ •è #=∞O„uQÍ =º=ǨÏiã¨∞< Î åfl~∞° . J™êûO ~å[ºã¨Éíè ã¨Éºíè `«fiO`À Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u J~Ú#"å_»∞ _®II =∞<À‡Ç¨Ï<£ ã≤OQ∑.

áê~°"¡ ∞≥ O@∞ : ~å*ϺOQÆOÖ’x 5= ÉèÏQÆOÖ’ 2= J^蕺ܫ∞O 79 #∞O_ç 122 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~Ú. 79= x|O^è# Œ : ÉèÏ~°`^ « âÕ ßxH˜ XHõ Hˆ O„^Œ âßã¨# ã¨Éíè x~å‡} âßY LO@∞Ok. ^•x Ñ ¿ ~°∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ = Ö’H±ãÉ ¨ íè + ~å[º ã¨Éíè + ~å„+Ñ ì¨ u ¨ 80= x|O^è# Œ : ~å[ºã¨Éíè x~å‡}O QÆ∞iOz `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok. Ö’H± ã¨Éíè x~å‡}O : nxx kQÆ∞= ã¨É,íè Ñ „ *¨ Ï Ñ „ u ¨ x^è∞Œ Å ã¨ÉQíè Í Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. 17 U„ÑÖ≤ ò 1952# Wk U~åÊ@∞ J~ÚOk. Ö’H±ãÉ ¨ íè Jâßâ◊fi`« ã¨É.íè Ѩ^g Œ HÍÅO 5 ã¨O=`«~û åÅ∞. J~Ú# Jk <Õ+# ¨ Öò Z=∞Ô~h ˚ û 51

HÍÅOÖ’ XHõ¯ ã¨O=`«~û O° K˘Ñ¨ÙÊ ZO`«HÍÅO J~Ú<å á⁄_çyOK«=K«∞Û. =∞iÜ«Ú =∞^躌 Ö’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ KÕ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« =K«∞Û. HÍ=Ù# Ö’H±ãÉ ¨ íè Ѩ^g Œ HÍÅO J#QÍ XHõ¯™êi JxtÛ`O« Jx J~°OÌ 56= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1987 Ñ „ H¨ Í~°O Ö’H± ã¨Éíè QÆi+¨ì ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 552. ~å„ëêìÅ #∞O_ç 530. Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ #∞O_ç 20. 331= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ KÕ`« W^Œ~Ì ∞° POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£Å∞ <åq∞<Õ\ò KÕÜ∞« |_»∞`å~°∞. Ö’H±ãÉ ¨ íè Hõh㨠ÖË^• Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 545. <À\ò : 530 =∞Ok ~å„ëêìÅ #∞Oz 13 Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅ #∞Oz, 20 POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£Å∞ ZxflHõ HÍ|_»`å~°∞. Ñ „ u ¨ 750000 Ñ „ [¨ ʼnõΩ XHõ Ü«∞O.Ñ≤. á„ êux^躌 O =Ç≤Ï™êÎ~∞° . Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. ʼnõΩ i[ˆ~fi+¨#∞¡ HõÅ=Ù. Ü«∞ãπ.ã≤.ʼnõΩ 15% J#QÍ 79 ã‘@‰õΩ,¡ Ü«∞ãπ.\˜. ʼnõΩ 7% J#QÍ 41 ã‘@∞¡ HõÅ=Ù. 84= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 2001 Ñ „ H¨ Í~°O Ö’H±ãÉ ¨ íè ~å„+ì¨ q^è•# ã¨ÉÅíè xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ã¨OYº#∞ 2026 =~°‰Ωõ ѨÙ#ifiÉèí[# KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. 87= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@ìO 2002 „ѨHÍ~°O 2001 [<åÉèÏ ÖˇHõ¯Å Ñ „ H¨ Í~°O xÜ≥∂[Hõ=~åæŠѨÙ<£qÉè[í # KÕÜ∂ « e. JO^Œ∞HÀã¨O ‰õΩÖònÑπ ã≤OQ∑ Hõg∞+¨<£ U~åìÑÙ¨ KÕ™ê~°∞. Ö’H±ã¨Éèí‰õΩ ^Õâ◊OÖ’ J`«ºkèHõOQÍ Ü«∞O.Ñ≤.Å#∞ ѨOѨÙ`«∞#fl ~å„+¨ìO L`«Î~ü„Ѩ^Õâò Ö’H±ã¨Éèí‰õΩ ^Õâ◊OÖ’ J`«ºkèHõOQÍ Ü«∞O.Ñ≤. Å#∞ ѨOѨÙ`«∞#fl Ô~O_»= ~å„+¨ì =∞Ǩ~å„+¨ì. Ö’H±ã¨Éèí‰õΩ ^Õâ◊OÖ’ Ju `«‰õΩ¯= Ü«∞O.Ñ≤.Å#∞ ѨOѨÙ`«∞#fl ~å„ëêìÅ∞ ã≤<åq∞ J#QÍ ã≤H¯˜ O, <åQÍÖÏO_£, q∞*’~å"£∞. Ö’H±ãÉ ¨ ‰íè Ωõ ^ÕâO◊ Ö’ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò #∞Oz ZxflH= õ Ù`«∞#fl Ü«∞O.Ñ≤.Å∞ 42 =∞Ok. "≥Ú@ì"Ú ≥ ^Œ\˜ Ö’H±ãÉ ¨ íè ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 489. Ü«∞O.Ñ≤. QÍ ZxflHõ HÍ=_®xH˜ 17= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O tHõ∆ Ѩ_ç LO_»‰Ä õ _»^∞Œ .

ã‘ÊHõ~ü, _çѨӺ\© ã‘ÊHõ~ü : Ö’H±ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ `«=∞Ö’ XHõ¯ix ã‘ÊHõ~üQÍ =∞~˘Hõix _çѨӺ\© ã‘ÊHõ~üQÍ ã¨ÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂Å x~°fiǨÏ}‰õΩ ZOÑ≤Hõ KÕ™êÎ~∞° . Ö’H±ãÉ ¨ íè ã¨É∞íè ºÅ∞ =∞iÜ«Ú _çÑÓ¨ º\˜ ã‘ÊH~õ ü `«=∞ ~år<å=∂Å#∞ ã‘ÊH~õ ‰ü Ωõ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . ã‘ÊH~õ ü `«# ~år<å=∂#∞ _çÑÓ¨ º\˜ ã‘ÊH~õ ‰ü Ωõ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . ã‘ÊH~õ ü =∞iÜ«Ú _çÑÓ¨ º\˜ ã‘ÊH~õ Åü ∞ Ö’H±ãÉ ¨ ∞íè ºÅ KÕ`« `˘ÅyOѨ٠f~å‡}OÖ’ "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅÖ’ ™ê^è•~° "≥∞*Ïi\©`À `˘ÅyOK«|_»`å~°∞. J~Ú`Õ 14 ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ <À\©ã∞¨ W"åfie. ã‘ÊH~õ ,ü _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ Åü #∞ `˘ÅyOKÕ f~å‡}O Ñ Ã · ã¨ÉÖíè ’ K«~Û° [~°∞QÆ∞`«∞#flÑÙ¨ Ê_∞» ã‘ÊH~õ ü J^躌 Hõ∆ ™ê÷#OÖ’ LO_»~å^Œ∞. ã‘ÊH~õ ü F@∞ ǨωõΩ¯#∞ Hõey LO_»_∞» . HÍx Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ ã¨=∂#"≥∞# ÿ F@∞¡ =zÛ#ѨÙ_»∞ x~°Ü ‚ ∂ « HõÑÙ¨ F@∞ ǨωõΩ¯ =∂„`O« Hõey LO\Ï_»∞. ™êO„Ñ^ ¨ •Ü«∞O Ñ „ H¨ Í~°O _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ü Ñ „ u ¨ ѨHO∆õ #∞O_ç Z#∞flHÀ|_»`å_»∞. ã‘ÊHõ~ü, _çѨӺ\© ã‘ÊHõ~üÅ∞ `«=∞ áêsì ã¨Éèíº`åfixH˜ ~år<å=∂ KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . <À\ò : HÍx H˘O`« =∞Ok <≥u · Hõ qÅ∞=ʼnõΩ Ö’|_ç ~år<å=∂ KÕÜ∞« =K«∞Û. J ÖÏ Jx hÅO ã¨Or=Ô~_ç¤ `«# áêsì Ѩ^q Œ H˜ ~år<å=∂ KÕ™ê~°∞. ã‘ÊH~õ ü _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ Åü Ѩ^g Œ HÍÅO 5 ã¨O=`«~û åÅ∞. <À\ò : Ö’H±ãÉ ¨ íè ~°^~ÌŒ Ú#KÀ H˘`«Î Ö’H±ãÉ ¨ íè U~°Ê_Õ =~°‰Ωõ ã‘ÊH~õ ü Ѩ^q Œ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. áê<≥Öò ã‘ÊH~õ ü : 1 #∞Oz 6QÆ∞~°∞ LO\Ï~°∞. ã‘ÊH~õ ü =∞iÜ«Ú _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ü QÍx ã¨ÉÖíè ’ ÖË#ѨÙÊ_∞» ã¨ÉÏè 52

HÍ~°ºH„ = õ ∂Å∞ D áê#Öò ã‘ÊH~õ ü x~°fiÇ≤Ï™êÎ_∞» . ã‘ÊH~õ ü áê#Öò ã‘ÊH~õ # ü ∞ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ_∞» . ã‘ÊHõ~ü =ÚMϺOâßÅ∞ : 1919 ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fi K«@ìO „ѨHÍ~°O ˆHO„^Œ âßã¨#ã¨Éèí x~°fiǨÏ}‰õΩ QÆ=~°fl~ü [#~°Öò 1921Ö’ ã¨~ü Ñ Ã _ ¶ i» H± "≥\ · # ò ∞ J^艌 Ω∆õ _çQÍ#∞ xÜ«∞q∞OKå~°∞. <À\ò : ™êfi`«O`„ º« =Ú Ñ¨Ó~°fiO W`«xx "≥Ú^Œ\˜ Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ Qü Í Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. ~Ô O_»= =ºH˜Î J#QÍ `˘e ÉèÏ~°fÜ«Ú_»∞ q.*ˇ. Ѩ>ÖË .ò 1950 ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆ K«@Oì ã¨ÉÏè ^躌 ‰õΩ∆ _»∞ J<Õ Ñ¨^q Œ H˜ ã‘ÊH~õ ü Jx <å=∞Hõ~} ° O KÕãO≤ k. "Õ`# « O 40,000/– ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç nxx Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ~∞° . Ѩ^q Œ Ö’ LO_»QÍ r`«É`íè åºÅ∞ `«yOæ Kè~« ∞° . ã‘ÊH~õ ü J#∞=∞u ÖˉΩõ O_® Ö’H±ãÉ ¨ íè ã¨É∞íè º_çx JÔ~ãπì KÕÜ«∞~å^Œ∞. XHõ"Õà◊ `«Ñ¨Êx Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’¡ JÔ~ãπì KÕã≤<å "≥O@<Õ P q+¨Ü«∂xfl ã‘ÊHõ~ü‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ∂ « e. ã‘ÊH~õ ü =∞Ǩã¨ÉÅíè ‰õΩ J^躌 Hõ`∆ « =Ç≤Ï™êÎ~∞° . <À\ò: a „ @<£Ö’ XHõ™êi ã‘ÊH~õ ü Ѩ^q Œ H˜ ZxflH~õ Ú`Õ W+¨" ì ∞≥ # ÿ O`« HÍÅO ã‘ÊH~õ Qü Í H˘#™êQÆ=K«∞Û. Once Speaker for ever is a speaker.

1947Ö’ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü `å`å¯eHõ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞QÍ =º=ǨÏiOz#ѨÙ_»∞ "≥Ú^Œ\˜ ã‘ÊH~õ ü l.q. "≥Úà◊OHõ~,ü "≥Ú^Œ@ _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ü J#O`«âÜ ◊ ∞« #O JÜ«∞ºOQÍ~ü. "åi^Œ~ˆÌ =∞# Ö’H±ãÉ ¨ ‰íè Ωõ "≥Ú^Œ\˜ ã‘ÊH~õ ü =∞iÜ«Ú _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ .ü Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ "≥Ú@ì"Ú ≥ ^Œ\˜ Ñ „ u ¨ ѨHO∆õ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ "≥.· q. KÒǨ<£. <À\ò : Ö’H±ãÉ ¨ íè ÖË^• ~å[ºã¨Éíè Ñ „ u ¨ ѨH∆õ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Ǩϟ^• QÆ∞iÎOѨ|_®ÅO>Ë "≥Ú`«OÎ 10% ã‘@∞¡ LO_®e. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ ü ™È"£∞<å^ä£ K«@s˚. DÜ«∞# "≥ãìπ ɡOQÍÖòÖ’x É’ÖÏѨÓ~ü xÜ≥∂[Hõ=~°Oæ #∞O_ç ZxflHõ J~Ú<å~°∞. Ö’H±ãÉ ¨ íè Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ü K«~} ° l ü `ü ã≤OQ∑ J^Œ~ˆ fi. DÜ«∞# ѨO*ÏÉòÖ’x JdÅ ÉèÏ~°`« JHÍe^Œàò áêsì #∞Oz ZxflHõ J~Ú<å_»∞. Ö’H±ãÉ ¨ íè Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Ñ „ u ¨ ѨH∆õ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ZÖò.HÔ . J^•fih. 14= Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ Ñ „ u ¨ ѨH∆õ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Ñ „ } ¨ Éò =ÚYs˚.

ã‘ÊHõ~ü q^èŒ∞Å∞ : Ö’H±ãÉ ¨ íè HÍ~°ºH„ = õ ∂Å x~°fiǨÏ} W`«x Ñ „ ^ ¨ = Œä ∞ ÉÏ^躌 `«. Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ xÜ«∞=∞ x|O^è# Œ Å#∞ ã¨ÉÏè ™êO„Ñ^ ¨ •Ü«∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«x "åiÃÑ· H„ = õ ∞tHõ} ∆ K«~º° Å∞ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè ã¨OÜ«ÚHõÎ ã¨=∂"ÕâßxH˜ J^躌 Hõ`∆ « =Ç≤Ï™êÎ~∞° . XHõ¯ aÅ∞¡#∞ ^ „ = Œ º aÅ∞¡ Jx ^è$Œ gHõiOKè∞« @‰õΩ x~°fizOK«∞@. ã¨É∞íè ºÅ∞ Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜ì f~å‡}ÏÅ∞, qq^èŒ Ñ „ ⨠fl◊Å∞ U ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïìe J<Õk x~åúiOK«∞@. áêsì Ѷ~≤ å~ÚOѨÙʼnõΩ áêÅÊ_# ç "åi ã¨Éºíè `åfixfl ~°^∞Œ Ì KÕÜÚ « @. ã‘ÊH~õ ü Pnè#OÖ’ Ö’H±ãÉ ¨ íè ã¨z"åÅÜ«∞O LO@∞Ok. ã¨z"åÅÜ«∂xH˜ áêÅ# Jkè<`Õ .« ã à H„ @ õ i [#~°Öò PѶπ Ö’H±ãÉ ¨ íè ѨO_ç\ò PKåi. ã‘ÊH~õ ü Ö’H±ãÉ ¨ ‰íè Ωõ ~å[ºã¨É‰íè Ωõ ã¨O^è•#Hõ~Qΰ Í =º=ǨÏiOKåe. ã‘ÊH~õ ü Ǩϟ^•s`åº ™ê^è•~°} J=ã¨~åÅ Hõq∞\˜., ã¨ÉÏè HÍ~°ºH„ = õ ∂Å ã¨ÅǨ ã¨OѶ∞¨ O, x|O^è# Œ Å Hõq∞\©H˜ J^躌 ‰õΩ∆ _çQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~°∞. 53

ã‘ÊHõ~ü =~°∞㨠„Hõ=∞O : l.q. "≥∂à◊OHÍ~ü – 1952 – 1956 J#O`«âÜ ◊ ∞« #O JÜ«∞ºOQÍ~ü – 1957 – 1962 ǨωõÄO ã≤OQ∑ – 1962–1967 hÅO ã¨Or=Ô~_ç¤ – 1967 – 1969 _®II _ç.Ü«∞ãπ. uÅ¡OQ∑ – 1969–1975 Ѷe≤ ~å"£∞ ÉèQí = Æ `ü – 1976 – 77 hÅO ã¨Or=Ô~_ç¤ – 1977Ö’ =∂iÛ 26 #∞Oz EÖˇ· 18 =~°‰Ωõ Ç Ã ÏÔQ¤ HÔ .Ü«∞ãπ. – 1977 – 1980 =~°‰Ωõ ÉèÅí ~åO[Hõ¯~ü – 1980 – 1985, 1985 – 1989, Z‰õΩ¯= HÍÅO ѨxKÕã# ≤ `˘e ã‘ÊH~õ ü ~°c~ˆè – 1989 – 1991 t=~å*ò áê\˜Öò – 1991 –1996 Ñ≤.Z. ã¨OQ͇ – 1996 – 1998 l.Ü«∞O.ã≤. ÉÏÅÜ≥∂y – 1998 #∞O_ç 2002 =~°‰Ωõ , DÜ«∞# PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò #∞O_ç Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ Qü Í ZxflHÜ õ ∂ « º~°∞. Ѩ^q Œ Ö’ =∞~°}O˜ z# `˘e"å_»∞. l.Ü«∞O.ã≤. ÉÏÅÜ≥∂y. =∞<ÀǨÏ~ü *’+≤ – 2002 #∞Oz 2004 =~°‰Ωõ ™È=∞<å^ä£ K«@s˚ – Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ Qü Í Ñ¨xKÕã∞¨ < Î åfl_∞» .

Éè∫uHõOQÍ Ju ÃÑ^ŒÌ (5) Ö’H±ã¨Éèí xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ∞ : 1) Å_»H± 2) Éè~í ‡° ~ü 3) Hõ\Ûò 5) `«∂~°∞Ê J~°∞}ÏK«Öò Ñ „ ^ ¨ âÕ .ò

4V) ѨtÛ=∞ J~°∞}ÏK«Öò Ñ „ ^ ¨ âÕ ò

Éè∫uHõOQÍ Ju z#fl (5) Ö’H±ã¨Éèí xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ∞ : 1) KåOkh KÒH± 2) "åÜ«Ú"ÕHÅõ Hõ`åÎ – "≥ãìπ ɡOQÍÖò 3) ^ŒH} ∆˜ =ÚOɡ· – =∞Ǩ~å„+ì¨ 4) "åÜ«Ú"Õ =ÚOɡ· – =∞Ǩ~å„+ì¨ 5) ã¨^~Œ < ° £ _èbç .¡

L`«Î=∞ áê~°¡"≥∞O>ËiÜ«∞<£ J"å~°∞¤Å∞ :

1) 3) 5)

D J"å~°∞Ť #∞ WO_çÜ∞« <£ áê~°" ¡ ∞≥ O@s Q„ ∂ Æ Ñπ JOkã¨∞OÎ k. J"å~°∞Ť #∞ 1995 t=~å*ò áê\˜Öò á„ ê~°OaèOKå~°∞. 1991 #∞Oz 1996 #∞O_ç ZxflHÔ # · "åiH˜ Wq JOkã¨∞< Î åfl~∞° . 1995Ö’ K«O^ „ ⌠Y ı ~ü 2) 1996Ö’ ™È=∞<å^ä£ K«@s˚ 1997Ö’ Ñ „ } ¨ Éò =ÚYi˚ 4) 1998Ö’ Ü«∞ãπ. *ˇá· êÖò ~Ô _ç¤ 1999Ö’ ZÖò.HÔ . J^•fix 6) 2000Ö’ J~°∞< ˚ £ ã≤OQ∑ 54

7) 2001Ö’ [â◊fiO`ü ã≤OQ∑ 9) 2009Ö’ â◊~^ ° Ñ £ " ¨ å~ü 11) 2005Ö’ z^ŒO|~°O

8) 2002Ö’ _®II =∞<À‡Ç¨Ï<£ ã≤OQ∑ 10) 2004Ö’ ã¨∞ëê‡ ã¨fi~å*ò 12) 2006Ö’ =∞}˜âO◊ Hõ~ü JÜ«∞º~ü

~å[º ã¨Éèí x~å‡}O : nxx U„ÑÖ≤ ò 3, 1952Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ "≥Ú^Œ\˜ ã¨=∂"ÕâO◊ "Õ∞ 13, 1952 80= x|O^è# Œ ~å[º ã¨Éíè QÆ∞iOzè Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. ~å[ºã¨Éíè QÆi+¨ª ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 250. <À\ò : ~å„ëêìÅ #∞O_ç 229, 9 Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`«O, 83 Ñ „ H¨ Í~°O 12 =∞Ok qt+¨ì =º‰õΩÅÎ #∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~∞° . ~å[ºã¨Éíè Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 245. <À\ò : 229 { 4 { 12 ´ 245 ~å[ºã¨É‰íè Ωõ J`«ºkèHõ ã¨É∞íè ºÅ#∞ ѨOѨÙ`«∞#fl "≥Ú^Œ\˜ ~å„+Oì¨ L`«~Î Ñ „° ^ ¨ âÕ .ò nxx #∞O_ç ZxflHÔ # · ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 31. ~å[º ã¨É‰íè Ωõ J`«ºkèHOõ QÍ ã¨É∞íè ºÅ#∞ ѨOѨÙ`«∞#fl ~Ô O_»= ~å„+Oì¨ =∞Ǩ~å„+.ì¨ nx #∞O_ç ZxflH~õ Ú# ã¨OYº 19. PO„^茄Ѩ^Õâò #∞O_ç ~å[ºã¨Éèí‰õΩ ZxflHõ~Ú# ã¨OYº 18. Ju `«‰õΩ¯= ã¨Éèí∞ºÅ#∞ ѨOѨÙ`«∞#fl ~å„ëêìÅ∞ Dâß#º ~å„ëêìÅÖ’ J™êûO `«Ñʨ q∞ye#q. =∞iÜ«Ú QÀ"å Dâß#º ~å„ëêìÅ∞ J~°∞}ÏK«Öò Ñ „ ^ ¨ âÕ ,ò "Õ∞Ѷ∂ ¨ ÅÜ«∂, q∞*’~å"£∞, =∞}˜ÑÓ¨ ~ü, <åQÍÖÏO_£, u „ ѨÙ~°, ã≤H¯˜ O, QÀ"å, ѨÙ^Œ∞KÕÛi. D ~å„ëêìÅxfl XH˘¯Hõ¯ Ü«∞O.Ñ≤.x ѨOѨÙ`å~Ú. Ö’H±ãÉ ¨ íè =∞iÜ«Ú ~å[ºã¨É‰íè Ωõ XHõ¯ix ѨOÑ ¿ ~å„ëêìÅ∞ ã≤<åq∞. Ѩ^Œg HÍÅO âßâ◊fi`«O. ~å[ºã¨ÉèíÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ J^茺‰õ∆Ω_»∞ 㨈~fiѨe¡ ~å^è•Hõ$+¨‚<£. ~å[ºã¨ÉèíÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ Láê^茺‰õ∆ΩÅ∞ Ü«∞ãπ.q. Hõ$+¨‚=¸iÎ. DÜ«∞# PO„^茄Ѩ^Õâò #∞O_ç ZxflHõÜ«∂º~°∞. ~å[ºã¨ÉèíÖ’ „Ѩã¨∞Î`« J^茺‰õ∆ΩÅ∞ JǨχ^£ Ǩg∞^£ ǨÏ<åûi. ~å[ºã¨ÉèíÖ’ „Ѩã¨∞Î`« Láê^躌 ‰õΩ∆ Å∞ ~°Ç¨ ‡<£ MÏ<£. ~å[ºã¨ÉÖíè ’ "≥Ú^Œ\˜ Ñ „ u ¨ ѨH∆õ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Hõ=∞ÅѨu u „ áêiî. ~å[ºã¨ÉÖíè ’ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Ñ „ u ¨ ѨH∆õ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ [â◊fiO`üãO≤ Q∑.

1.

Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi MÏ`åÅ ã¨OѶ∞¨ O (Public Accoutns Committee) ã≤áê¶ ~°ã∞¨ 1919 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@= ì Ú U~åÊ@∞ 1921. Wk Ju ѨÙ~å`«#"≥∞# ÿ k. ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 22. J#QÍ Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ 15, ~å[ºã¨ÉÖíè ’ 7, Ѩ^g Œ HÍÅO XHõ ã¨O=`«~û O° . Kè~Ô·≥ ‡<£ xÜ«∂=∞HõO : Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ ü xÜ«∞q∞™êÎ_∞» , 1967 #∞O_ç Ñ „ u ¨ ѨH∆õ <åÜ«∞‰õΩ_çx Ñ≤.Z.ã≤.QÍ xÜ«∞q∞ã¨∞Î<åfl~°∞. Ñ „ ^ ¨ •è # xkè : ã≤.Z.l. x"ÕkHõÅ#∞ ѨijeOK«_O» . (Estimate Committee) :

ã≤áê¶ ~°ã∞¨ *Ï<£ =Ú`åÜ«Ú_£ Hõq∞\˜ U~åÊ@∞ 1950, ã¨OYº 30 JuÃÑ^Œk Ì . JO^Œ~∂ ° Ö’H±ãÉ ¨ íè 55

ã¨É∞íè ºÖˇ· LO_®e. Ѩ^g Œ HÍÅO XHõ¯ ã¨O=`«~û O° , Kè~Ô·≥ ‡<£ xÜ«∂=∞HõO : Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ ü xÜ«∞q∞™êÎ_.» Wk á⁄^Œ∞ѨÙ#∞ Kå@=∞x ã≤áê¶ ~°∞û KÕã∞¨ OÎ k. Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi H„ = õ ∂Å ã¨OѶ∞¨ O ÖË^• Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ~°OQÆ ã¨Oã¨Å÷ Ñ Ã · ã¨OѶ∞¨ O (Committe on Public Undertaking or Committee on corporation, ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Hõ$+¨g ‚ ∞#<£ Hõq∞\˜. <À\ò : ÅOHõ ã¨∞O^Œ~O° Ñ „ ⨠fl◊ P^è•~°OQÍ D ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕâß~°∞. U~åÊ@∞ 1964Ö’. ã¨É∞íè ºÅ∞ : á„ ê~°OÉèOí 15 =∞Ok J#QÍ Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ 10, ~å[ºã¨ÉÖíè ’ 5. 1974Ö’ nx Ö’x ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 22 J#QÍ Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ 15 =∞Ok. ~å[ºã¨ÉÖíè ’ 7QÆ∞~°∞. gi Ѩ^g Œ HÍÅO XHõ¯ ã¨O=`«~û O° . Kè~Ô·≥ ‡<£ xÜ«∂=∞HõO : Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ ü xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . qkè ã≤.Z.l. x"ÕkHõÅ#∞ ѨijeOK«_O» . Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ~°OQÆ ã¨Oã¨Å÷ "åi¬Hõ x"ÕkHõÅ#∞ ѨijeOK«_O» .

1.

ã¨É∞íè ºÅ ™œHõ~åºÅ‰õΩ ã¨O|OkèOz# Hõq∞\©Å∞. ™ê^è•~°} J=ã¨~åÅ Hõq∞\˜ : nxx 1954Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã‘ÊH~õ ü nxH˜ J^躌 ‰õΩ∆ _»∞, ã¨É∞íè ºÅ∞ : 20 =∞Ok.

2.

=ã¨f ™œHõ~åºÅ Hõq∞\˜ : WO^Œ∞Ö’x ã¨OYº 12, D Hõq∞\© Ü≥ÚHõ¯ Ñ „ ^ ¨ •è # qkè QÆ$Ç¨Ï =ã¨u HõeÊOK«∞@.

3.

Q„ OÆ ^ä•ÅÜ«∞ Hõq∞\˜ : Q„ OÆ ^ä•ÅÜ«∞ ™œHõ~åºÅ#∞ "≥∞~°∞QÆ∞ Ѩ~∞° ã¨∞OÎ k.

4.

"Õ`< « åÅ∞, Éè`í åºÅ‰õΩ ã¨O|OkèOz# Hõq∞\˜ : ã¨É∞íè ºÅ∞ 15 J#QÍ Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ 10 =∞Ok ~å[ºã¨ÉÖíè ’ 5 QÆ∞~°∞. r`«É`íè åºÅ‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨∂K«#Å#∞ Wk JOkã¨∞OÎ k.

2) 3)

4)

1)

1) ã¨É∞íè ºÅ QÔ ~· å›[~°∞ Ñ Ã · Hõq∞\˜ : nxÖ’x ã¨É∞íè ºÅ∞ 15 =∞Ok, 60 ~ÀAÅ∞ =~°∞ã¨QÍ QÔ ~· å›[~°∞ J~Ú`Õ J`«x ™ê÷#O MÏm J~Ú#@∞ì D Hõq∞\© Ñ „ H¨ \ õ ã ˜ ∞¨ OÎ k. ã¨ÉÏè HÍ~°ºH„ = õ ∂ÅÃÑ· ã¨ÅǨÅ∞ WKÕÛ Hõq∞\© : D Hõq∞\©Ö’x ã¨É∞íè ºÅ∞ 15 =∞Ok. nxH˜ J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ ã‘ÊH~õ ,ü ã¨ÉÏè HÍ~°ºH„ = õ ∂ʼnõΩ HÍÅ x~°Ü ‚ ∞« Hõ Ѩ\ÏìÅ#∞ D Hõq∞\˜ `«Ü∂ « ~°∞ KÕã∞¨ OÎ k. Ñ „ ~¨ Ú"Õ@∞ ã¨É∞íè ºÅ aÅ∞¡Å∞, f~å‡}ÏÅÃÑ· Hõq∞\˜ : nxÖ’x ã¨É∞íè ºÅ∞ 15 =∞Ok. gi HÍÅѨiq∞u XHõ¯ ã¨O=`«~û O° , Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO H͉õΩO_® W`«~° ã¨É∞íè ºÅ∞ Ñ „ u ¨ áêkOz# aÅ∞¡Å#∞ f~å‡}ÏÅ#∞ D Hõq∞\© Ѩijeã¨∞OÎ k. x|O^è# Œ Hõq∞\˜ : "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 15, J^躌 ‰õΩ∆ Å∞ ã‘ÊH~õ .ü

Ji˚ÅÃÑ· Hõq∞\˜ : nxÖ’x ã¨Éèí∞ºÅ ã¨OYº 15, =∞O„`«∞Å∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ LO_»~å^Œ∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞ Z=Ô~< · å =ºH˜QÎ `Æ O« QÍ ÖË^• `«=∞ ã¨OѶ∞¨ O ^•fi~å ÖË^• xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ^•fi~å Ѷ~≤ åº^Œ∞Å#∞ Js˚Å ~°∂ѨOÖ’ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. 56

2)

ã¨ÉÏè ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O : nxÖ’ ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 15, ã¨ÉÏè HÍ~°ºH„ = õ ∂Å#∞ ã¨ÉÏè =∞~åº^ŒÅ#∞ D Hõq∞\© HÍáê_»∞`«∞Ok.

Z)

Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi "åQÍÌ<åÅÃÑ· Hõq∞\˜ : nxx 1953Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 15. =∂i+¨<£ r<£û Ñ „ H¨ Í~°O Wk ѨÓiÎQÍ aè#fl"∞≥ # ÿ k. ^Œ`âΫ ßã¨# JkèHÍ~åÅÃÑ· Hõq∞\© : ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 15, áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ Ѩx XuÎ_ç =Å# `«y#O`« ™êOˆHu# Ѩi*Ï˝#O ÖËHáõ È=_»O =Å# D Hõq∞\© âßã¨<åÅ#∞ ã¨∂Å÷ OQÍ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k.

a)

PAC

1)

âßã¨# x~å‡} JkèHÍ~åÅ∞ : áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ Ü≥ÚHõ¯ Ñ „ ^ ¨ •è # qkè, K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞@. Hˆ O„^Œ *Ïa`å, L=∞‡_ç *Ïa`å, J=t+¨ì JkèHÍ~åÅÃÑ· áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÅ∞ ~°∂á⁄OkOKèÕ JkèHÍ~°O Hõey LO_»@O. H˘xfl Ñ „ `¨ ºÕ Hõ ã¨O^Œ~åƒÅù Ö’ ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· ‰õÄ_® áê~°"¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. L^• : 49,352,356 PiúHõ JkèHÍ~åÅ∞ : ÉèÏ~°`^ « âÕ ◊ PiúHõ q^è•#O#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ x~°~‚ Úã¨∞OÎ k. |_≥\ ˚ ò PiúHõ aÅ∞¡Å#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ P"≥∂kã¨∞OÎ k. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ P"≥∂^ŒO ÖËxk Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç XHõ¯ Ñ Ã ™· ê ‰õÄ_® PiúHõ =#~°∞ʼnõΩ Y~°∞Û KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . Ѩ#∞flÅ#∞ qkèOKåÅ#fl, ~°^∞Œ Ì KÕÜ∂ « Å<åfl, ã¨=iOKåÅ<åfl áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ JkèHÍ~°O LO@∞Ok. <À\ò : Ѩ#∞flÅ#∞ ÃÑOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ LO_»^∞Œ . =∞O„u=∞O_»eH˜ LO@∞Ok. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ =∞ǨaèÜ∂ ≥ QÆ f~å‡}O`À ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x `˘Åyã¨∞OÎ k. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ `˘ÅyOѨ٠f~å‡}O ^•fi~å LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x `˘Åyã¨∞OÎ k. ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞,ì Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # =∞iÜ«Ú W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ∞, ZxflHÅõ Ñ „ ^ ¨ •è # JkèHÍi, Ñ≤.Z.l. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞KÕ JaèâO◊ ã¨# f~å‡}O ^•fi~å 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À Ѩ^q Œ #∞O_ç `˘ÅyOK«|_»`å~°∞. ~å*ϺOQÆ ã¨=~°}Å#∞ Ñ „ u ¨ áêkOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ LO@∞Ok. ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} KÕã ¿ q+¨Ü∞« OÖ’ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ~å*ϺOQÆ Ñ¨i+¨`ü =Öˇ =º=Ǩiã¨∞OÎ k. ~å*ϺOQÍxfl ã¨=iOKÕ Z‰õΩ¯= JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ˆH HõÅ^Œ∞. <À\ò : ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} aÅ∞¡Å q+¨Ü∞« OÖ’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè ã¨OÜ«ÚHõÎ ã¨=∂"Õâ= ◊ Ú#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x ZxflHõ KÕã ¿ Electoral College Ö’ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ XHõ¯ JO`«~åƒQù OÆ . LѨ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x ZxflHõ KÕã ¿ Electoral College `À áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ZxflHõ KÕã∞¨ OÎ k. Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ ,ü

2)

2) ESTIMATION COMMITTEE

3) CPO ÖË^• CPC

1)

57

_çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ü _çÑÓ¨ º\© Kè~Ô·≥ ‡<£Å#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ZxflHõ KÕã∞¨ OÎ k. Ñ „ ^ ¨ •è x, =∞O„u =∞O_»e `«=∞ âßYŠѨ@¡ x~°fi~°# Î ∞Ñ „ t ¨ flOK«∞@‰õΩ, xÜ«∞O„uOK«∞@‰õΩ áê~°"¡ ∞≥ O@∞‰õΩ JkèHÍ~°O HõÅ^Œ∞. Hõfiâ◊Û<£ J=~ü : áê~°¡"≥∞O@∞ „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º "≥Ú^Œ\˜ QÆO@#∞ HõfiK«Ûù<£ J=~ü JO\Ï~°∞. Wk 11 #∞Oz 12 QÆO@Å =~°‰õΩ LO@∞Ok. áê~°¡"≥∞O@∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ ã¨O|Okè`« =∞O„`«∞Å#∞ "å~°∞ x~°fiiÎOz# q^è∞Œ Å∞ QÍ#∞ Ñ „ ⨠fl◊Å∞ J_»∞QÆQÍ =∞O„`∞« Å∞ ã¨=∂^è•#O W"åfie. Hõfiâ◊Û<£ J=~üÖ’ 3 ~°HÍÅ Ñ „ ⨠fl◊Å∞ J_»∞QÆ=K«∞Û. Z) #Hõ`„∆ Ñ « Ù¨ QÆ∞~°∞Î QÆÅ Ñ „ ⨠fl◊Å∞ : g\˜H˜ "≥ÚH˜HOõ QÍ ã¨=∂^è•#O W"åfie. J#∞|O^èÑ Œ Ù¨ Ñ „ ⨠fl◊Å∞ "ÕÜ∞« =K«∞Û. a) #Hõ`„∆ Ñ « Ù¨ QÆ∞~°∞ÖÎ x Ë Ñ „ ⨠fl◊ Å∞ : g\˜H˜ ~å`«ÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ ã¨=∂^è•<åÅ∞ LO\Ï~Ú. J#∞|O^èÑ Œ Ù¨ Ñ „ ⨠fl◊ Å∞ "ÕÜ«∞~å^Œ∞. Ñ Ã · ~Ô O_çO\˜x J_»QÍÅ#QÍ Hõhã¨O 100 ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ ã¨∂K«# KÕÜ∂ « e. ã≤) ã¨fiÅÊ =º=kè Ñ „ ⨠fl◊Å∞ : J`«º=ã¨~,° Ñ „ *¨ Ï á„ ê=ÚYºO QÆÅ q+¨Ü∂ « xH˜ ã¨O|OkèOz# Ñ „ ⨠fl◊Å∞. D ~°H" õ ∞≥ # ÿ Ñ „ ⨠fl◊ʼnõΩ Hõhã¨O 3 ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ ã¨∂K«# KÕÜ∂ « e. <À\ò : #Hõ`„∆ Ñ « Ù¨ QÆ∞~°∞Î QÆÅ Ñ „ ⨠fl◊ , #Hõ`„∆ Ñ « Ù¨ QÆ∞~°∞Î ÖËx Ñ „ ⨠fl◊ , ã¨fiÅÊ =º=kè J<Õk ã‘ÊH~õ ü x~°~‚ Ú™êÎ_∞» . r~À J=~ü : DÑ „ ⨠’fl`~Ϋ åÅ ã¨=∞Ü«∞O `«~∞° "å`« Z*ˇO_® á„ ê~°OÉè= í ∞QÆ∞#∞. Z*ˇO_® J#QÍ ã¨ÉÏè HÍ~°ºH„ = õ ∂ŠѨ\Hì˜ .õ XH˘¯Hõ¯™êi Z*ˇO_® QͺÑπ =ã¨∞OÎ k. ^•xx r~À J=~ü JO\Ï~°∞. D â◊¥#º HÍÅO 12 #∞Oz XO\˜ QÆO@ =~°‰Ωõ LO@∞Ok. â◊¥#º HÍÅOÖ’ <À\©ã∞¨ W=fi‰õΩO_® Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ U JOâ◊O Ñ Ã < · < ·≥ å Ñ „ ⨠fl◊ Å∞ J_»Q= Æ K«∞Û. â◊¥#º HÍÅO ÉèÏ~°`« Ñ „ *¨ Ï™êfi=∞ºO Ü≥ÚHõ¯ ã¨$+≤.ì f~å‡}ÏÅ∞ : Jqâßfi㨠f~å‡}O : D f~å‡}Ïxfl Ö’H±ã¨ÉèíÖ’<Õ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. 50 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ =∞^ŒÌ`«∞ HÍ"åe. f~å‡}ÏxH˜ HÍ~°}O J#=ã¨~°O. =ÚYºOQÍ nxx „ѨuѨHõ∆O „Ѩ"Õâ◊ÃÑ_»∞`«∞Ok. nx Ñ „ ^ ¨ •è # L^ÕâÌ O◊ . Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixfl Ѩ_Q» ˘@ì_O» . Jqâßfi㨠f~å‡}ÏxH˜ J#∞=∞u W"åfiÖÏ, =^•Ì J<Õk ã‘ÊH~õ ü x~°~‚ Ú™êÎ_∞» . Jqâßfi㨠f~å‡}O Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜# ì `«~∞° "å`« K«~Û° [~°∞QÆ∞`«∞Ok. K«~Û° `«~åfi`« F\˜OQ∑ LO@∞Ok. F\˜OQ∑Ö’ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi F_çáÈ`Õ YzÛ`O« QÍ ~år<å=∂ KÕÜ∂ « e.

nxx ‰õÄ_® Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïìe. 50 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ =∞^Œ`Ì ∞« HÍ"åe. D f~å‡}Ïxfl ã‘ÊH~õ ü J#∞=∞uOKåe. D f~å‡}O Ü≥ÚHõ¯ =ÚYº L^ÕâÌ º◊ O Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixfl q=∞i≈OK«_O» . nxH˜ HÍ~°}O 58

J#=ã¨~O° . nxx XHõ =∞O„u ÖË^• W^Œ~Ì ∞° =∞O„`∞« Å∞ ÖË^• "≥Ú`«OÎ =∞O„u=∞O_»e Ñ Ã ·Ñ „ "¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì=K«∞Û. `«~åfi`« F\˜OQ∑ LO@∞Ok. F\˜OQ∑Ö’ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO F_çáÈ`Õ ~år<å=∂ KÕÜ∂ « eû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . J#QÍ Wk Hˆ =ÅO <≥u · Hõ ÉÏ^躌 `«. XHõ Ñ „ *¨ Ï á„ ê=ÚYº`« Hõey# ǨÏ~îå`«∞Î ã¨OѶ∞¨ @# ÖË^• PHõã‡≤ Hõ q+¨Ü∂ « xfl QÆ∂iÛ K«iÛOK«_®xH˜ ã‘ÊH~õ ∞° J#∞=∞u`À "å~Ú^• f~å‡}Ïxfl Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì=K«∞Û. D f~å‡}Ïxfl 50 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ =∞^Œ`Ì ∞« HÍ"åe. J~Ú`Õ F\˜OQ∑ LO_»^∞Œ . Ñ „ *¨ Ï á„ ê=ÚYº Hõey# XHõ ã¨=∞㨺#∞ J`«º=ã¨~O° QÍ K«iÛOK«_®xH˜ D ™ê=^è•# f~å‡}Ïxfl Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ _»`å~°∞. nxx Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïìe J#QÍ Hõhã¨O W^Œ~Ì ∞° ã¨É∞íè ºÅ∞ ã‘ÊH~õ ∞° ‰õΩ Hõhã¨O XHõ QÆO@ =ÚO^Œ∞ <À\©ã∞¨ W"åfie. ã‘ÊH~õ ∞° J#∞=∞u¿ãÎ 2 1/2 QÆO@Å K«~Û° LO@∞Ok. JѨÙÊ_∞» ã¨O|Okè`« =∞O„u Ñ „ H¨ @ õ # KÕÜ∂ « eû LO@∞Ok. ã¨É∞íè ºÅ Ñ „ ⨠fl◊ʼnõΩ =∞O„`∞« Å∞ ã¨=∂^è•#O W=fi‰õΩ<åfl `«ÑÙ¨ Ê_∞» ã¨=∂Kå~°O WzÛ# ã¨É∞íè ºÅ Ñ¨@¡ J=∞~åº^ŒQÍ Ñ „ = ¨ iÎOz<å ã¨ÉÏè ǨωõΩ¯Å f~å‡}O Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. U^≥< · å XHõ ã¨=∞㨺#∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ^Œ$+≤Hì ˜ fã¨∞‰õΩ"≥à_ ¡◊ ®xH˜ ã¨O|OkèOz#k. ã¨É∞íè ºÅ∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ ã‘ÊH~õ ∞° ‰õΩ <À\©ã∞¨ W"åfie. D K«~Û° ™È=∞, |∞^è,Œ â◊√H„ " õ å~åÅÖ’ =∂„`" « ∞Õ LO@∞Ok. Point of Order :

âßã¨# ã¨ÉÖíè ’ ã¨É∞íè ºÅ Ñ „ ã ¨ O¨ QÆO ã¨Éíè xÜ«∞=∂Å#∞ LÅ¡OѶ∞≤ Oz#ѨÙ_»∞ Z=Ô~< · å ã¨É∞íè º_»∞ Point Ϋ K«∞Û#∞. J~Ú`Õ nxx J#∞=∞uOKåÖÏ =^•Ì J<Õk ã‘ÊH~õ ∞° x~°~‚ Ú™êÎ_∞» . of Order #∞ Öˇ=<≥`= áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ã¨=∂"ÕâßÅ QÆ_∞» =Ù ã¨=∞Ü«∞O ã¨g∞Ñ≤OK«QÍ P"≥∂^ŒO á⁄O^•eû# aÅ∞¡Å ã¨OYº JkèHOõ QÍ L#flÑÙ¨ Ê_∞» Jxfl aÅ∞¡Å#∞ ѨijeOz P"≥∂^ŒO ™ê^躌 O HÍ^Œ∞. J@∞=O\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’ ã¨=∂áê# f~å‡}O KÕã≤ aÅ∞¡#∞ =¸‰õΩ=∞‡_çQÍ P"≥∂k™êÎ~∞° . nxx aÅ∞¡#∞ yb@O KÕÜ∞« @O JO\Ï~°∞. U HÍ~°}O KÕ`< « < ·≥ å =∂iÛ 31֒Ѩ٠ѨÓiΙê÷~Ú |_≥@ ˚ ∞#∞ P"≥∂kOK«_®xH˜ =º=kè KåÅ#ѨÙÊ_∞» Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO `å`å¯eHõ |_≥@ ˚ ∞#∞ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜ì áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ P"≥∂^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞Ok. nx "≥∂ÅOQÍ U„ÑÖ≤ ò 1 #∞O_ç á„ ê~°OÉè= í ∞ÜÕ∞º #∂`«# PiúHõ ã¨O=`«~û O° Ö’ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi âßYÅ∞ `å`å¯eHõOQÍ J=ã¨~åÅ#∞ f~°∞ÛH˘<Õ xq∞`«OÎ J_®fi#∞ûQÍ Y~°∞Û KÕã ¿ JkèHÍ~°O P `«~åfi`« ѨÓiÎ ™ê÷~Ú |_≥\ ˚ ò 59

P"≥∂kOKÕ ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ "å\˜x H„ = õ ∞|^ŒOú KÕ™êÎ~∞° .

Z)

a) ã≤)

Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ P"≥∂^ŒO HÀ~°∞`«∂ ã¨=∞iÊOz# |_≥@ ˚ ∞ "≥Ú`«OÎ Ö’ `«yOæ ѨÙ#∞ HÀ~°∞`«∂ KÕã ¿ Ñ „ u ¨ áê^Œ#Å∞ HÀ`« f~å‡}ÏÅ∞ JO\Ï~°∞. g\˜H˜ ã‘ÊH~õ ∞° J#∞=∞ux W"åfie. á⁄^Œ∞Ѩ٠HÀ`« (Economic Cut Motion ) : Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO KÕã# ≤ |_≥\ ˚ ò "≥Ú`åÎxfl H˘O`« "Õ∞~°‰Ωõ `«yOæ K«=∞x KÕã ¿ XHõ HÀ`« f~å‡}O. \’ÔH<£ HÀ`« (Token Cut Motion) : HÀi# "≥Ú`åÎxfl 100% `«yOæ K«=∞x J~°Oú . q^è•# HÀ`« (Policy Cut Motion) : HÀi# "≥Ú`åÎxfl XHõ âß`åxH˜ `«yOæ K«=∞x J~°Oú .

~å[º ã¨Éíè Ñ „ `¨ ºÕ Hõ JkèHÍ~åÅ∞ : 1) ~å[º ã¨Éíè Ö’H±ãÉ ¨ `íè À ã¨=∂#OQÍ JkèHÍ~åÅ∞ Hõey LO@∞Ok. XHõ PiúHõ JkèHÍ~åÅ∞ q∞#Ǩ~Ú¿ãÎ JO`ÕH͉õΩO_® H„ O˜ k JkèHÍ~åÅ#∞ ‰õÄ_® K≥ÖÏ~Úã¨∞OÎ k. 289 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKåÅQÍ =ÚO^Œ∞QÍ ~å[ºã¨É‰íè Ωõ 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À XHõ f~å‡}Ïxfl P"≥∂kOKåe. 2)

312= x|O^èŒ# „ѨHÍ~°O #∂`«# JdÅ ÉèÏ~°`« ã¨sfiã¨∞Å#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e J#QÍ =ÚO^Œ∞QÍ ~å[ºã¨Éíè 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À XHõ f~å‡}=Ú#∞ P"≥∂kOKåe.

3)

67 (a) Ñ „ H¨ Í~°O LѨ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `˘ÅyOѨ٠f~å‡}O =ÚO^Œ∞QÍ ~å[ºã¨ÉÖíè ’<Õ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïìe.

4)

356, 356, 360 Ñ „ H¨ Í~°O J`«º=ã¨~° Ѩiã≤`÷ ∞« Å∞ qkèOz#ѨÙ_»∞ Ö’H±ãÉ ¨ íè ~°^~ÌŒ Ú`Õ ~å[ºã¨Éíè P"≥∂^ŒO "Õ∞~°‰Ωõ Jq J=∞Å∞Ö’H˜ =™êÎ~Ú.

Ö’H± ã¨Éíè Ñ „ `¨ ºÕ Hõ JkèHÍ~åÅ∞ =∞iÜ«Ú PiúHõ JkèHÍ~åÅ∞ : 40= PiìHÖõ ò J#∞ã¨iOz ^ „ = Œ ºaÅ∞¡#∞ Hˆ =ÅO Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’<Õ =ÚO^Œ∞QÍ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïìe. ^ „ = Œ º aÅ∞¡‰Ωõ ~å„+¨ìѨuH˜ ѨÓ~°fi J#∞=∞u HÍ"åe. XHõ aÅ∞¡‰õΩ ™ê^è•~°} aÖÏ¡? „^Œ=º aÖÏ¡? Jx ã‘ÊHõ~°∞ x~°~‚ Ú™êÎ~∞° . ^ „ = Œ º aÅ∞¡#∞ Ö’H±ãÉ ¨ íè P"≥∂kOz#ѨÙ_»∞ ~å[ºã¨Éíè P"≥∂^•xH˜ ѨOѨQÍ ~å[ºã¨Éíè 14 ~ÀAÅ `«~åfi`« `«# P"≥∂^Œ =Ú„^# Œ ∞ "ÕÜ∂ « e. ÖË#@¡~Ú`Õ Ö’H±ãÉ ¨ íè P"≥∂^ŒO`À ~å„+Ñ ì¨ u ¨ P"≥∂^Œ=Ú„^Œ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. <À\ò : ^ „ = Œ ºaÅ∞¡ ÖË^• PiúHõ q+¨Ü∞« OÖ’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè ã¨OÜ«ÚHõÎ ã¨=∂"Õâßxfl U~åÊ@∞ KÕÜ«∞ÖË~°∞.

60

ã¨∞Ñ„ "‘ ∞£ HÀ~°∞ì

1. 2. 3. 4. 1. 2. 3.

~å*ϺOQÆOÖ’x 5= ÉèÏQÆO 4= J^蕺ܫ∞O 124 #∞Oz 147 =~°‰Ωõ x|O^è# Œ Å∞ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~Ú. ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì ~Ô QÆ∞ºÖË\O˜ Q∑ K«@Oì 1773 Ñ „ H¨ Í~°O 1774Ö’ HõÅHõ`åÎ #QÆ~O° Ö’ ™ê÷ÑO≤ Kèå~°∞. 1935 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O _èbç Ö¡ ’ XHõ Ñ Ã _ ¶ ~» Ö° ò HÀ~°∞ì ™ê÷ÑO≤ K«_Oç k. D Ñ Ã _ ¶ ~» Ö° ò HÀ~°∞ì ™ê÷#OÖ’ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì U~åÊ>Oÿˇ k. =∞# ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì 1950 ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆ K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O U~åÊ>Oÿˇ k. <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ã¨OYº á„ ê~°OÉèOí Ö’ 7 Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ `À HõeÑ≤ 8. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ã¨OYº 25. Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ`À HõeÑ≤ 26. <À\ò : D <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ã¨OYº#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ XHõ K«@Oì ^•fi~å Ñ Ã OK«=K«∞Û ÖË^• `«yOæ K«=ÙK«Û. 1950Ö’ 8 #∞O_ç 11‰õΩ Ñ Ã OKå~°∞. 1960Ö’ 11 #∞O_ç 14‰õΩ Ñ Ã OKèå~°∞. 1977Ö’ 14 #∞O_ç 18‰õΩ Ñ Ã OKå~°∞. 1985Ö’ 18 #∞O_ç 26‰õΩ Ñ Ã OKå~°∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ fi« O Hõey LO_®e. 5 ã¨O=`«~û åÅ∞ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎQÍ ÖË^• 10 ã¨O=`«~û åÅ∞ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞"åkQÍ Ñ¨x KÕã≤ LO_®e. ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ^Œ$+≤Öì ’ Ñ „ = ¨ ÚY <åºÜ«∞âß„ãHΨ Àq^Œ∞_≥· LO_®e.

ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # =∞iÜ«Ú W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ #∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . <À\ò : Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ q+¨Ü∞« OÖ’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞,ì W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ #∞ =∞iÜ«Ú Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ #∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ã¨OÑ „ k ¨ ™êÎ~∞° . W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ q+¨Ü∞« OÖ’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # =∞iÜ«Ú W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ã¨OÑ „ k ¨ ™êÎ~∞° . ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞Öì ’ ã‘xÜ«∞~ü =ºH˜x Î Ñ „ ^ ¨ •è # <åº=¸iÎQÍ xÜ«∞q∞OK«_O» XHõ ã¨OÑ „ ^ ¨ •Ü«∞O. D ã¨OÑ „ ^ ¨ •Ü«∂xfl 1973`À `˘e™êiQÍ LÅ¡OѶ∞≤ OKå~°∞. L^• : [ã≤ã ì π Z.Z<£. ~ˆ ã‘xÜ«∂i\©Ö’ 4= ™ê÷#OÖ’ LO>Ë J`«xx Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎQÍ xÜ«∞q∞OKå~°∞. 1978Ö’ ‰õÄ_® ã‘xÜ«∂i\©Ö’ 2= ™ê÷#OÖ’ L#fl Ü«∞O.ÃÇÏKü. ÉËQ∑#∞ „Ѩ^è•# <åºÜ«∞=¸iÎQÍ xÜ«∞q∞OKå~°∞. Ѩ^g Œ HÍÅO : 65 ã¨O=`«~û åÅ =Ü«∞ã¨∞û =~°‰Ωõ Ѩ^q Œ Ö’ H˘#™êQÆ∞`å~°∞. `˘ÅyOѨ٠: „Ѩ^è•# =∞iÜ«Ú W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ áê~°¡"≥∞O@∞KÕ Jaèâ◊Oã¨# f~å‡}O`À 2/3 "≥∞*Ïi\©`À Ѩ^q Œ #∞O_ç `˘Åy™êÎ~∞° . 61

<À\ò : JkèHÍiHõOQÍ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ KÕ `˘ÅyOK«|_»`å~°∞. WѨÊ\˜ =~°‰Ωõ Z=~°∞ `˘ÅyOK«|_»Ö^ Ë ∞Œ . q. ~å=∞™êfiq∞ Ñ Ã · JaèâO◊ ã¨# f~å‡}O Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜< ì å Jk gyáÈ~ÚOk. "Õ`# « O: Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎH˜ 33 "ÕÅ∞ <≥ÅH˜, W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ‰õΩ 30 "ÕÅ∞ <≥ʼnõΩ D r`« Éè`í åºÅ#∞ ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ~∞° . I.T. LO_»^∞Œ . r`« Éè`í åºÅ‰õΩ ~å*ϺOQÆ Éè^ „í `Œ « LO@∞Ok. Ñ „ ^ ¨ •è # =∞iÜ«Ú W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ∞ Ѩ^g Œ q~°=∞} `«~∞° "å`« ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞Öì ’ QÍx, ÃÇ·Ï HÀ~°∞ìÖ’ QÍx <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎx KÕѨ@ì~å^Œ∞. W`«~° „ѨÉèí∞`«fi L^ÀºQÍÖ’¡ J#QÍ q^Õj ~åÜ«∞ÉÏ~°∞Å∞QÍ, qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂ʼnõΩ q.ã≤. QÍ Hˆ O„^OŒ Ö’ =∞O„`∞« Å∞QÍ, qKå~°} ã¨OѶ∞¨ O J^躌 ‰õΩ∆ Å∞QÍ xÜ«∞q∞OK«|_»∞`«∞<åfl~∞° . nxH˜ QÆÅ HÍ~°}O ~å*ϺOQÆO ~åã≤# "≥∞*Ïi\© ã¨É∞íè ºÅ∞ <åºÜ«∞=¸~°∞ÖÎ .Ë ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO <åºÜ«∞"å^Œ∞Å ã¨fi~°Oæ S=~ü *ˇxflOQ∑,û ã¨O㨯~°}Hõ~.ΰ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì ~å*ϺOQÆO Ѩ@¡ x|^Œú <åºÜ«∞âßYQÍ =º=ǨÏiã¨∂Î ã¨O~°H} ∆õ Hõ~Qΰ Í Ñ¨xKÕã∞¨ OÎ k.

Xil#Öò „áê~°OÉèí „áê^äŒq∞Hõ qKå~°} JkèHÍi Ѩikè. 131= PiìHõÖò ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì H˜Ok q+¨Ü∂ « ÅÅÖ’ =∂„=∞`Õ á„ ê^äq Œ ∞Hõ qKå~°} JkèHÍ~åxfl Hõey LO@∞Ok. Z) Hˆ O„^Œ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· U~°Ê_Õ q"å^•Å∞. a) Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 U~°Ê_Õ q"å^•Å∞ ã≤) ~å„ëêì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· U~°Ê_Õ q"å^•Å∞. <À\ò : 262 (2) x|O^èŒ# „ѨHÍ~°O #n [ÖÏʼnõΩ ã¨O|OkèOz áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOz "å\˜Ñ à · "åMϺxOKÕ <åºÜ«∞ã¨g∞Hõ∆ JkèHÍ~°O HÀ~°∞Åì ‰õΩ LO_»^∞Œ . _ç) ÉèÏ~°`« Ñ „ Ñ ¨ O¨ K« q^ÕâßÅ`À ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰Ωõ #fl J"å^Œ∞ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# q"å^•Å∞. 1) á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯ J=∞Å∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# q"å^•Å∞. 2) JÑ‘ÊÅ¡ qKå~°} JkèHÍ~° Ѩikè : Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì WKÕÛ f~°∞ÊÅÑ Ã · ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì JÑ‘ÊÅ# ¡ ∞ ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. J~Ú`Õ "å\˜H˜ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì J#∞=∞u LO_®e. XHõ"àÕ ◊ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì J#∞=∞u x~åHõiã ¿ Î ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì 136 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O Ñ „ `¨ ºÕ Hõ J#∞=∞u q"å^•Å ~°∂ѨOÖ’ "å\˜x ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. 132= Ñ „ H¨ Í~°O ~å*ϺOQÆ Ñ¨~" ° ∞≥ # ÿ J#QÍ x|O^è# Œ ʼnõΩ J~°Oú =KÕÛ q"å^•Å∞. 133 Ñ „ H¨ Í~°O ã≤qÖò q"å^•Å∞ <À\ò : Hˆ =ÅO Pã≤HÎ ˜ ã¨O|OkèOz `«QÍ^• LO_®e, Pã≤Î qÅ∞= XHõ ÅHõ∆ Ñ Ã · LO_®e. 134 Ñ „ H¨ Í~°O H„ q ˜ ∞#Öò q"å^•Å∞ <À\ò : 1)V H„ O˜ k ™ê÷~Ú <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ XHõ =ºH˜Î <Õ~ã ° ∞¨ _ Î ∞» HÍ^Œx ѨiQÆ}O˜ z# ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ Ç Ã Ï· 62

4)

HÀ~°∞ì Ju#fl ^À+≤QÍ x~åú~# ° KÕã≤ tHõ∆ qkèOz#ѨÙÊ_∞» 27 H„ O˜ k <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ qKå~°} [~°∞QÆ∞`«∞#flÑÙ¨ _»∞, P q"å^•xfl Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì `«# ѨikèÖ’xH˜ fã¨∞H˘x qKåiOz =∞~°} tHõ∆ qkèOz#ѨÙÊ_»∞. ã¨ÅǨ ~°∂ѨHõ qKå~°} JkèHÍ~° Ѩikè : 143 PiìHÖõ ò <À\ò : nx QÆ∞iOz ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `À K≥Ñʨ _O» [iyOk. Court of Record : 129= PiìHÖ õ ,ò ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì QÆ`O« Ö’ WzÛ# f~°∞ÊÅ#∞ iHÍ~°∞Ť ~°∂ѨOÖ’ Éèí„^ŒÑ¨iz LOK«∞`«∞Ok. "å\˜x Court of Record Jx JO\Ï~°∞. Wq PÜ«∂ q"å^•ÅÖ’ =∂~°^ æ ~Œ ≈° Hõ ã¨∂`„ åÅ =Öˇ q∞ye# <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ J#∞Hõi™êÎ~Ú. HÍ=Ù# g\˜x Court of Record Jx JO\Ï~°∞. D HÀ~üì PѶπ iHÍ~ü¤ kèHͯ~°} HÀ~°∞ì kèHͯ~°} <Õ~O° H„ O˜ ^Œ ѨiQÆ}™˜ êÎ~∞° .

ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ É ¨ ∞íè fiO U~åÊ@∞ KÕã ¿ qq^èŒ qKå~° ã¨OѶ∂ ¨ ʼnõΩ J^躌 Hõ`∆ « =Ç≤ÏOz PÜ«∂ q"å^•Å‰õΩ ã¨O|OkèOz á„ ê^äq Œ ∞Hõ ã¨=∂Kå~°O ã ¿ HõiOz XHõ x"ÕkHõ#∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . L^• : WOk~åQÍOkè ǨÏ`«º Hˆ ã¨∞#∞ ^ŒH¯õ ~ü Hõg∞+¨<,£ ~år"£ QÍOnè ǨÏ`«ºHˆ ã¨∞#∞ *ˇ< · £ JO_£ =~°‡ Hõg∞+¨<£. Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ ã¨O|O^èOŒ QÆÅ J^躌 Ü«∞<åxH˜ ã¨O|OkèOz ã¨~å¯iÜ«∂ Hõg∞+¨<.£ á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å ã¨O~°H} ∆õ , 32= PiìHÖõ ò <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ JkèHÍ~° 13= PiìHÖõ ò áê~°¡"≥∞O@∞, ~å„+¨ì âßYÅ∞ nxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ K«\ÏìÅ∞ ~°∂á⁄OkO¿ãÎ Jq ~å*ϺOQÍxH˜ =ºuˆ~Hõ"∞≥ # ÿ q Jx f~°∞Ê K≥Ñ ¿ Ê JkèHÍ~°"∞Õ <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ JkèHÍ~°O JO\Ï~°∞. Hˆ O„^Œ =∞iÜ«Ú ~å„+ì¨ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ âßYÅ∞ ~å*ϺOQÍxH˜ K«\ÏìxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ PÜ«∂ K«~º° Å∞ Hõey LO>Ë "å\˜x K«@ì =ºuˆ~Hõ"∞≥ # ÿ q J<Õ f~°∞Ê K≥Ñ ¿ Ê JkèHÍ~°O <åºÜ«∞ ã¨g∞Hõ∆ JkèHÍ~°O. ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì ^ÕâO◊ Ö’ Jxfl <åºÜ«∞ =º=ã¨Å÷ Hõ<åfl L#fl`" « ∞≥ # ÿ k. Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì W`«~° ™ê÷<åÅ∞ Ѩx f~° ∞ #∞ xÜ« ∞ O„ u 㨠∞ Î O k. ^Õ â ◊ O Ö’ <åºÜ« ∞ "å^Œ =$uÎ H ˜ 㨠O |Okè O z xÜ« ∞ =∞ x|O^è Œ # Å#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. ~å„+¨ìѨu =∞iÜ«Ú LѨ~å„+¨ìѨu Ô~O_»∞ Ѩ^Œ=ÙÅ∞ MÏm J~Ú#ѨÙ_»∞ ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ `å`å¯eHõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÍ =º=Ǩi™êÎ~∞° . _èbç ¡ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂xH˜ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ Kèå<£Åû ~üQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ_∞» . ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì "≥Ú^Œ\˜ Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iΠѨiÖÏÖò *ˇ. MÏã≤Ü∂ « , Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ Ѩx KÕã# ≤ "å~°∞ "≥.· q. K«O^ „ K Œ ∂ « ~ü. `«‰Ωõ ¯= ~ÀAÅ∞ ѨxKÕã# ≤ "å~°∞ _®II HÔ . <åˆQO„^ã Œ O≤ Q∑. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ HÔ .l. ÉÏÅHõ$+¨< ‚ .£ <À\ò : ^ÕâO◊ Ö’ ^Œo`« Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎQÍ Ñ¨xKÕã# ≤ =∞Ç≤Ïà◊ 'g∞~å™êÃÇÏÉò 63

Ѷ`¨ Ü Õ ∂ « ca!— [ã≤ã ì π Ñ≤.Z<£. ÉèQí = Æ fÑ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎQÍ L#fl HÍÅOÖ’ Ñ „ *¨ Ï Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [<åÅ "å^ŒºO á„ êK«∞~°ºOÖ’H˜ =zÛOk. D ÉèÏ=# J"≥∞iHÍÖ’ [xOzOk. nx ^•fi~å `«=∞‰õΩ `å=ÚQÍ "åiH˜ [iy# J<åºÜ«∞O Ñ Ã · <åºÜ«∞ ™ê÷<åʼnõΩ x"ÕkOK«∞HÀÖËx "å~°∞ `«~∞° ѨÙ# =º‰õΩÅÎ ∞, ã¨Oã¨Å÷ ∞ <åºÜ«∞O HÀã¨O Hõ$+≤KÕ™êÎ~Ú. ~å*ϺOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO. 6= J^躌 Ü«∞#O #O^Œ∞ 152 #∞O_ç 237 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO QÆ∂iÛ Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~Ú. 6= ÉèÏQÆO 1= J^蕺ܫ∞O 152 x|O^è# Œ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi x~°fiK«#O QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. <À\ò : [=¸‡ HÍj‡~ü `«Ñʨ q∞ye# ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ 27 QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. ~å*ϺOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO 2= J^蕺ܫ∞O #O^Œ∞ 153 #∞Oz 161 =~°‰Ωõ x|O^è# Œ Å∞ QÆ=~°fl~ü QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~Ú. <À\ò : QÆ=~°fl~ü =º=㨉÷ Ωõ 1935 ÉèÏ~°`« Ñ „ Ñ ¨ O¨ K« K«@Oì #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ OK«QÍ QÆ=~°fl~ü xÜ«∂=∞HõO#∞ HÔ #_® ~å*ϺOQÆO #∞Oz Q„ Ç Æ Ï≤ OK«~∞° . 153 Ñ „ H¨ Í~°O Ñ „ f ¨ ~å„ëêìxH˜ XHõ QÆ=~°fl~ü LO\Ï~°∞. PÜ«∞<Õ ~å„ëêìk< è `Õ ,« ~å„+ì¨ Ñ „ ^ ¨ = Œä ∞ áœ~°∞_»∞. <À\ò : 75= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1957 Ñ „ H¨ Í~°O XHõ ~å„+ì¨ QÆ=~°fl~ü ~Ô O_»∞ ÖË^• Z‰õΩ¯= ~å„ëêìʼnõΩ QÆ=~°fl~Qü Í Ñ¨xKÕ™êÎ~∞° . 154 Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ ã¨=∞ã¨Î HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ JkèHÍ~åÅ∞, QÆ=~°fl~‰ü Ωõ K≥O^Œ∞`å~Ú. J#QÍ QÆ=~°fl~ü ~å„+ì¨ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ JkèHÍi. <À\ò : 163 (1) Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~ü `«# JkèHÍ~° ÉÏ^躌 `«Å x~°fiǨÏ}Å∞ ã¨ÅǨ ã¨ÇϨ HÍ~°O JOkOK«∞@‰õΩ ã≤.Ü«∞O. <Õ`$« `«fiOÖ’x =∞O„u =∞O_»e LO@∞Ok. J#QÍ QÆ=~°fl~ü <å=∞=∂„`Ñ « Ù¨ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ JkèHÍi, "åã¨= Î JkèHÍ~åefl ã≤.Ü«∞O. ÖË^• =∞O„u=∞O_»e K≥ÖÏ~Úã¨∞OÎ k. 155 Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~ü xÜ«∂=∞HõO : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . 156 Ñ „ H¨ Í~°O Ѩ^g Œ HÍÅO 5 ã¨O=`«~û åÅ∞ J~Ú<å ~å„+Ñ ì¨ u ¨ J~Ú<å ~å„+Ñ ì¨ u ¨ qâßfiã¨O "Õ∞~°‰Ωõ ÖË^• Jcè+Oì¨ "Õ∞~°‰Ωõ Ѩ^q Œ Ö’ H˘#™êQÆ∞`å~°∞. 157 Ñ „ H¨ Í~°O J~°›`Å« ∞ 158 Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~ü Ѩ^q Œ ÖË^• +¨~`° ∞« Å∞ ÖË^• r`«É`íè åºÅ∞ 159 Ñ „ H¨ Í~°O Ѩ^g Œ Ñ „ = ¨ ∂} ã‘fiHÍ~°O 160 Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~ü J`«º=ã¨~° Ѩiã≤`÷ ∞« Å#∞ x~°fiiÎOKåeû# q^è∞Œ ʼnõΩ ã¨O|OkèOz ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÆu# L`«~Î ∞° fiÅ#∞ *Ïs KÕ™êÎ~∞° . 161 QÆ=~°fl~ü Hõ= ∆ ∂aèH,∆õ JkèHÍ~åÅ∞, ~år<å=∂Å∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOKåe. 64

1.

HÍ~°ºx~åfiǨÏ} JkèHÍ~åÅ∞ : QÆ=~°fl~ü ~å„+ì¨ x~åfiǨÏ} JkèHÍi, D JkèHÍ~åÅ#∞ K«ÖÏ~ÚOKè_ « ®xH˜ QÆ=~°fl~ü =∞O„u=∞O_»e xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ~∞° . 165 Ñ „ H¨ Í~°O J_»fiHˆ \ò [#~°Ö# ò ∞ xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . 316 Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ã¨sfiã¨∞Å Hõg∞+¨<£ J^躌 ‰õΩ∆ Å∞ ã¨É∞íè ºÅ#∞ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . <À\ò : nx<Õ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `˘Åy™êÎ~∞° . cǨ~ü, Xi™êû, =∞^躌 Ñ „ ^ ¨ âÕ ò ~å„ëêìÅÖ’x Ü«∞ãπ.\˜. ã¨OHˆ = ∆ ∞O HÀã¨O > „ | ÿˇ Öò =∞O„ux xÜ«∂=∞HõO KÕÜ∂ « e. 105 ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@ìO aÅ∞¡ „ѨHÍ~°O cǨ~ü ~å„ëêìxH˜ yi[# Jaè=$kúH˜ =∞O„ux xÜ«∞q∞OK«‰õΩO_® K«fÎãπQÆ_£ =∞iÜ«Ú *Ï~°öO_£ ~å„ëêìʼnõΩ yi[# Jaè=$kú =∞O_»ex xÜ«∞q∞OKåÅx Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. ~å„+Oì¨ Ö’x Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi~°OQÆ ã¨Oã¨÷ J^躌 ‰õΩ∆ _»∞, ã¨É∞íè ºÅ#∞ xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . 243 (*ˇ) Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O#∞ xq∞™êÎ~∞° . 243 (ÔH) Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O#∞ xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . ~å„ëêìxHˆ JkèHÍ~° ÉèÏëê ã¨OѶ∞¨ O#∞ QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ Z.a.ÔH. Ñ „ ™¨ ê^£. ~å„+ì¨ Ü«¸x=sû\Å© ‰õΩ q.ã≤.Å#∞ ~å„+ì¨ Ü«¸x=iû\Å© ‰õΩ q.ã≤.Å#∞ QÆ=~°fl~ü ã¨fi`«Ç¨ QÍ ~å„+ì¨ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂ʼnõΩ Kèå<£Åû ~üQÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . 356 Ñ „ H¨ Í~°O Ñ≤.P~ü. HÍÅOÖ’ QÆ=~°fl~ü x["≥∞# ÿ HÍ~°ºx~åfiǨÏ} JkèHÍiQÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° .

168 PiìHÖõ ò Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨Éíè x~°fiǨÏ} J#QÍ QÆ=~°fl~ü + q^è•# Ѩi+¨`ü + q^è•# ã¨É`íè À Hõeã≤ LO@∞Ok. QÆ=~°fl~ü ~å„+ì¨ âßã¨# x~°fiǨÏ} âßY‰õΩ ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ PǨfix™êÎ~∞° . "å\˜x n~°…HÍÅO "å~Ú^• "Õ™ê~°∞. q^è•# ã¨É‰íè Ωõ =∂„`" « ∞Õ ã≤.Ü«∞O. ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ ~°^∞Œ Ì KÕ™ê~°∞. QÆ=~°fl~ü Ñ „ u ¨ ã¨O=`«~û O° |_≥\ ˚ ò ã¨=∂"ÕâO◊ á„ ê~°Oaè™êÎ~∞° . ™ê^è•~°} ZxflHÅõ J#O`«~O° "≥Ú^Œ\˜ ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ á„ ê~°OÉèí LѨ<åºã¨O KÕ™êÎ~∞° . ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ `«# ã¨O^ÕâßÅ#∞ ѨOѨ=K«∞Û. ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ `«# ã¨O^ÕâßÅ#∞ ѨOѨ=K«∞Û. ~å„+ì¨ QÆ=~°fl~ü ~å„+Oì¨ Ö’ LÉèÜ í ∞« ã¨ÉÅíè ã¨OÜ«ÚHõÎ ã¨=∂"Õâßxfl U~åÊ@∞ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . 200 Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ "åã¨# x~°fiǨÏ} âßY#∞ P"≥∂kOz# aÅ∞¡ QÆ=~°fl~ü PÉ’^Œ`O« `À K«@Oì J=Ù`«∞Ok. XHõ¯™êi QÆ=~°fl~ü ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ѨijÅ#‰õΩ ѨOѨ=K«∞Û. JѨÙÊ_∞» 201 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O P"≥∂kOKèÕ ÖË^OŒ >Ë u~°ã¯¨ iOKÕ JkèHÍ~°O Hõey LO\Ï_»∞. 213 Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ âßã¨# x~åfiǨÏ} ã¨=∂"ÕâO◊ ÖË#ѨÙÊ_∞» ™ê^è•~°} ѨiáêÅ<å x~°fiǨÏ}‰õΩ J<åº^ÕâßʼnõΩ *Ïs KÕã ¿ JkèHÍ~åxfl Hõey LO\Ï_»∞. g\˜x âßã¨# ã¨Éíè ã¨=∂"Õâ" ◊ ∞≥ # ÿ 6 "å~°OÖ’ P"≥∂kOKåe ÖË^• Jq ~°^∞Œ Ì J=Ù`å~Ú. 65

<À\ò : XHõ¯ Pi¤<< ≥ û£ Ü≥ÚHõ¯ rq`« HÍÅO 1) âßã¨# x~å‡} âßY ã¨=∂"ÕâO◊ J~Ú# 6 "å~åÅ∞ 2) 6 <≥ÅÅ∞ 6 "å~åÅ∞ 3) 7 1/2 <≥ÅÅ∞ 4) 222 ~ÀAÅ∞ 333 PiìHÖõ ò : q^è•# ã¨É‰íè Ωõ XHõ POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£#∞ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~∞° . <À\ò : Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Z.Ñ≤. POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£ H˜+Ü ì≤ ∂ « <å "≥∂*ˇã.π 171 PiìHÖõ ò : QÆ=~°fl~ü q^è•# Ѩi+¨`‰ü Ωõ 1/6 =O`«∞ qt+¨ì =º‰õΩÅÎ #∞ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~∞° .

PiúHõ aÅ∞¡Å∞ |_≥\ ˚ ò q^è•# ã¨ÉÖíè ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \ÏìÅO>Ë QÆ=~°fl~ü ѨÓ~°fi J#∞=∞u HÍ"åe. Ñ Ã · aÅ∞¡Ö’ QÆ=~°fl~ü ѨÙ#ó ѨijÅ#‰õΩ ѨOѨQÍ PÅ㨺O KÕÜ∞« Hõ "≥O@<Õ P"≥∂^Œ =Ú„^Œ "ÕÜ∂ « e. 243 (1) Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . ã≤.Z.l. `«# x"ÕkHõ#∞ ~å„ëêìxH˜ ã¨O|OkèOz QÆ=~°fl~‰ü Ωõ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . QÆ=~°fl~ü P^èfiŒ ~°ºOÖ’ ~å„+ì¨ ã¨OQÆi¬`«_» xkè ~å„+ì¨ PQÆO`«Hõ xkè LO\Ï~Ú. 161 PiìHÖõ ò <åºÜ«∂kèHÍ~åÅ∞ : ~å„+Oì¨ Ö’x Ç Ã Ï· HÀ~°∞,ì kQÆ∞= HÀ~°∞Åì ∞ XHõ =ºH˜HÎ ˜ tHõ# ∆ ∞ qkèOK«QÍ "å\˜x QÆ=~°fl~,ü áê~°< ì £ Communication Remation Rispite Deprive ÖÏO\˜ JOkOz Hõ= ∆ ∂aèH∆õ ÃÑ@ì=K«∞Û. <À\ò : =∞~°}tHõ,∆ ã à x · Hõ tHõÅ∆ #∞ =∂„`O« QÆ=~°fl~ü Hõ= ∆ ∂aèH∆õ Ñ „ ™¨ êkOK«Ö_ Ë ∞» . Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # =∞iÜ«Ú W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ KÕ Ñ¨^q Œ Ñ „ = ¨ ∂} ã‘fiHÍ~°O KÕ~Ú™êÎ~∞° . Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì ã¨ÅǨ`À lÖÏ¡ <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ #∞, H„ O˜ k ™ê÷~Ú <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ #∞ xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . 1) 2) 3)

6)

C.M. xÜ«∂=∞HõO

: q^è•# ã¨ÉÖíè ’ U áêsìH˜ ÖË^• ‰õÄ@q∞H˜ ã¨Ê+" ì¨ ∞≥ # ÿ "≥∞*Ïi\© ~å#ѨÙÊ_∞» C.M. xÜ«∂=∞HõO QÆ=~°fl~∞° qK«H} ∆õ JkèHÍ~°O. =∞O„u=∞O_»ex ~°^∞Œ Ì KÕÜÚ « @ : =∞O„u=∞O_»e q^è•# ã¨ÉÖíè ’ "≥∞*Ïi\˜ HÀÖ’ÊÜ∂ « ~°x QÆ=~°fl~∞° ÉèÏq¿ãÎ "åix |~°~Î Ñ ° π¶ KÕ™êÎ~∞° . q^è•# ã¨É# íè ∞ J~°`ú ~« O° QÍ ~°^∞Œ Ì KÕã ¿ JkèHÍ~°O QÆ=~°fl~∞° qK«H} ∆õ ÏkèHÍ~°. ~å„+Oì¨ Ö’ P.R. qÉèl í OK«=∞x ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕã ¿ JkèHÍ~°O QÆ=~°fl~∞° ™⁄O`«O 201 PiìHÖõ ò Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ âßã¨#x~å‡}âßY#∞ P"≥∂kOz# aÅ∞¡Å#∞ ~å„+¨ìѨu ѨijÅ#‰õΩ ѨOѨ_»O QÆ=~°fl~°∞ qK«Hõ∆}ÏkHÍ~°O. „Ѩu 15 ~ÀAÅ H˘Hõ™êi ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Éè^ „í `Œ ‰« Ωõ ã¨O|OkèOz# x"ÕkHõ#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ѨOѨÙ`å~°∞. <À\ò : U^≥·<å XHõ JOâ◊O QÆ=~°fl~°∞ qK«Hõ∆} ѨikèÖ’H˜ =ã¨∞ÎO^•? ~å^•? J<Õk QÆ=~°fl~°∞ x~°~‚ Ú™êÎ_∞» . D JOâ◊O Ñ Ã · <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ Ѷ~≤ åº^Œ∞ KÕÜÚ « @‰õΩ gÅ∞ ÖË^∞Œ . QÆ=~°fl~∞° Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 ã¨O^è•#Hõ~Qΰ Í =º=ǨÏi™êÎ_∞» .

66

6. =ÚYº=∞O„u – =∞O„u=∞O_»e ~å*ϺOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO 2= J^蕺ܫ∞O 163,164,167 =~°‰õΩ QÆÅ x|O^èŒ#Å∞ ~å„+¨ì =ÚYº=∞O„ux QÆ∂iÛ ~å„+ì¨ =∞O„u=∞O_»ex QÆ∂iÛ Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~Ú. 154= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ QÆ=# „ ~°∞ ~å„+ì¨ Ñ „ ^ ¨ •è # HÍ~°ºx~åfiǨÏ}ÏkèHÍi 163 (1) Ñ „ H¨ Í~°O QÆ=~°fl~∞° JkèHÍ~° ÉÏ^躌 `«Å x~°fiǨÏ}Ö’ ã¨ÅǨ ã¨ÇϨ HÍ~åÅ#∞ JOkOK«_®xH˜ =ÚYº=∞O„u J^躌 Hõ`∆ # « XHõ =∞O„u=∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. 163 (2) Ñ „ H¨ Í~°O =ÚYº=∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e Ѩ^g Œ HÍÅO =∞iÜ«Ú `˘ÅyOѨ٠=ÚYº=∞O„u, =∞O„u =∞O_»e Ѩ^g Œ HÍÅO QÆ=~°fl~∞° qâßfiã¨O "Õ∞~°‰Ωõ ÖË^• q^è•# ã¨Éíè qâßfiã¨O "Õ∞~°‰Ωõ Ѩ^q Œ Ö’ H˘#™êQÆ∞`å~°∞. `˘ÅyOѨÙ

:

=ÚYº=∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»ex „H˜Ok HÍ~°}ÏʼnõΩ QÍ#∞ Ѩ^Œq #∞O_ç `˘ÅyOK«=K«∞Û.

Z) a) ã≤) _ç) W) ZѶπ) l)

qâßfi㨠f~å‡}O `˘ÅyOK«=K«∞Û. Jqâßfi㨠f~å‡}O gyáÈ~Ú#ѨÙ_»∞. PiúHõ aÅ∞¡#∞ q^è•#ã¨Éíè u~°ã¯¨ iOz#ѨÙ_»∞ |_≥@ ˚ ∞#∞ q^è•# ã¨Éíè u~°ã¯¨ iOz#ѨÙ_»∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi aÅ∞¡#∞ âßã¨#ã¨Éíè u~°ã¯¨ iOz#ѨÙ_»∞ HÀ`« f~å‡}ÏÅ∞ <≥yæ#ѨÙ_»∞ XHõ Ñ Ã„ " · @ Õ ∞ ã¨É∞íè º_»∞ XHõ aÅ∞¡#∞ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ìQÍ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO =ºuˆ~H˜OK«QÍ âßã¨# x~å‡} âßY ^•xx u~°ã¯¨ iOz#ѨÙ_»∞. ZKü) QÆ=~°fl~∞° Ñ „ ã ¨ O¨ QÆO Ñ Ã · ^Œ#º"å^Œ f~å‡#O F_çáÈ~Ú#ѨÙ_»∞ 164 (1) Ñ „ H¨ Í~°O q^è•# ã¨ÉÖíè ’ "≥∞*Ïi\© áêsì ÖË^• ‰õÄ@q∞ <åÜ«∞‰õΩxfl QÆ=~°fl~∞° =ÚYº=∞O„uQÍ xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . =ÚYº=∞O„u ã¨ÅǨ"Õ∞~°‰Ωõ =∞O„u=∞O_»ex ‰õÄ_® QÆ=~°fl~∞° xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . 164 (2) Ñ „ H¨ Í~°O =∞O„u=∞O_»e =ºH˜QÎ `Æ O« QÍ QÆ=~°fl~∞° ‰õΩ ÉÏ^躌 `« =Ç≤Ïã¨∞OÎ k. 164 (3) Ñ „ H¨ Í~°O =∞O„u=∞O_»e ã¨q∞+≤Qì Í q^è•#ã¨É‰íè Ωõ ÉÏ^躌 `« =Ç≤Ïã¨∞OÎ k. 164 (4) Ñ „ H¨ Í~°O =∞O„u=∞O_»eKÕ QÆ=~°fl~°∞ „Ѩ=∂} ã‘fiHÍ~°O KÕ~Ú™êÎ_»∞. 164 (5) „ѨHÍ~°O =∞O„u=∞O_»eÖ’x ã¨Éèí∞º_»∞ q^è•#ã¨ÉÖíè ’ ÖË^• q^è•# Ѩi+¨`∞« ÖÎ ’ ã¨Éºíè `«fiO Hõey LO_®e. ÖË^• 6 <≥ÅŠ֒Ѩ٠ã¨Éºíè `åfixfl ã¨OáêkOKåe. ÖË^• `«# Ѩ^ŒqH© ~år<å=∂ KÕÜ«∂e. 164 (6) „ѨHÍ~°O =∞O„u=∞O_»e r`«É`íè åºÅ#∞ ~å„+ì¨ âßã¨#ã¨Éíè x~å‡} âßY x~°~‚ Úã¨∞OÎ k. 165 Ñ „ H¨ Í~°O J_»fiHˆ \ò [#~°Öò QÆ∂iÛ `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok. 166 Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY JkèHÍ~° Ѩikäx qã¨$Î `« Ѩ~∞° ã¨∞OÎ k. 167 =ÚYº=∞O„u QÆ=~°fl~∞° ‰õΩ =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»eH˜ ã¨O^è•#Hõ~Qΰ Í =º=ǨÏi™êÎ_∞» . 67

1) 2) 3)

=∞O„u=∞O_»ex =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ =sæHiõ OK«=K«∞Û. Hͺa<Õ\ò q∞xã¨~ì ûü J#QÍ JkèHÍ~° Ǩϟ^• ã ¿ \ ì ò q∞xã¨~ì ûü J#QÍ ~Ô O_»= JkèHÍ~°O Ǩϟ^• _çÑÓ¨ º\© q∞xã¨~ì ûü J#QÍ =¸_»= JkèHÍ~° Ǩϟ^•

~å*ϺOQÆs`åº ~å„+¨ì=∞O_»e JO^Œ~°∂ ã¨=∂#∞Å∞QÍ ÉèÏqOK«|_»`å~°∞. ~å„+¨ì =ÚYº=∞O„u Hͺa<Õ\‰ò Ωõ J^躌 ‰õΩ∆ _çQÍ =º=ǨÏi™êÎ_∞» . Hͺa<Õ\ò ã¨=∂"ÕâßÅ∞ ZѨÙÊ_∞» ZHõ¯_» x~°fiÇ≤ÏOKåe. U q+¨Ü∂ « Å∞ K«iÛOKåe J<Õk =ÚYº=∞,„u x~°~‚ Ú™êÎ~∞° . 91= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 2003 Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ =∞O„u=∞O_»e QÆi+¨ì ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº ~å„+ì¨ q^è•#ã¨ÉÖíè ’ 15%xH˜ q∞OK«‰Ä õ _»^∞Œ . <À\ò : z#fl ~å„ëêìÅÖ’ 12 âß`«O ֒Ѩ٠LO_®e. ~å„+ì¨ =ÚYº=∞O„u Ѩ^gŒ MÏm U~°Ê_`ç Õ ~å„+= ì¨ ∞O„u=∞O_»e ~°^∞Œ Ì JQÆ∞#∞. =ÚYº=∞O„u ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ QÆ=~°fl~∞° q^•# ã¨É# íè ∞ ~°^∞Œ Ì KÕÜÚ « ^Œ∞~°∞. PO„^~Œè å„+ì¨ "≥Ú^Œ\˜ =ÚYº=∞O„u @OQÆ∞@∂i Ñ „ H¨ Íâ◊O ѨO`«∞Å∞. DÜ«∞# 1953 JHÀì|~°∞ 1 #∞O_ç 1954 #=O|~°∞ 15 =~°‰Ωõ PO„^^ Œè âÕ ßxH˜ "≥Ú^Œ@ =ÚYº=∞O„uQÍ Ñ¨xKÕ™ê_»∞. PO„^~Œè å„+ì¨ ~Ô O_»= =ÚYº=∞O„u ɡ["å_» QÀáêÖò~Ô _ç¤ 1955 "Õ∞ 28 #∞Oz 1956 JHÀì|~ü 31 =~°‰Ωõ Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£ ~å„+ì¨ "≥Ú^Œ\˜ =∞iÜ«Ú z=i =ÚYº=∞O„u |∂~°∞Åæ ~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù, Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£ ~å„ëêì ~å[ Ñ „ = ¨ ÚMò "≥∂~ü L™ê‡<£ J bMÏ<£ 1949 #∞Oz 1956 =~°‰Ωõ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ =~°∞ã¨H„ = õ ∞OÖ’ =ÚYº=∞O„`«∞Å∞ 1) hÅO ã¨Or=Ô~_ç¤ – 1956 #∞O_ç 60   1960 – 64 2) ^•"≥∂^Œ~ü ã¨Or=Ü«∞º – 1962 #∞O_ç 1962 <À\ò : ÉèÏ~°`^ « âÕ = ◊ Ú =∞iÜ«Ú PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ "≥Ú^Œ\˜ ^Œo`« ã≤.Ü«∞O. ^•"≥∂^Œ~ü ã¨Or=Ü«∞º 3) HÍã¨∞ | „ Ǩ‡#O^Œ~Ô _ç¤ – 1964 #∞O_ç 1971 4) Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ǩ~å=Ù – 1971 #∞O_ç 1973 5) [ÅQÆO "≥OQÆà~◊ å=Ù – 1973 #∞O_ç 1978 6) =∞„i K≥<åfl~Ô _ç¤ – 1978 #∞O_ç 1980   1989 #∞O_ç 90 7) @OQÆ∞@∂i JO[Ü«∞º – 1982 #∞O_ç 1982 8) Éè= í #O "≥OHõ\ „ Ï=∞Ô~_ç¤ – 1982 <À\ò : q^è•# =∞O_»e ã¨Éºíè `«fiO`À =ÚYº=∞O„u J~Ú# `˘e"å_»∞ Éè= í #O "≥OHõ\ „ Ï=∞Ô~_ç.¤ DÜ«∞# HÍÅOÖ’ LѨ =ÚYº=∞O„uQÍ xÜ«∞q∞OK«|_ç# Ñ≤. [QÆ<åfl^~£ä å=Ù ‰õÄ_® q^è•#=∞O_»e ã¨É∞íè º_Õ. 9) HÀ@¡ q[Ü«∞ÉèÏ㨯~ü~Ô _ç¤ – 1982 #∞O_ç 1983   1992 #∞O_ç 1994 68

10) 11) 12) 13)

14)

Zhì ~å=∂~å=Ù

– 1983 #∞O_ç 84   1985 #∞O_ç 89 1994 #∞O_ç 1995 <å^≥O_»¡ ÉèÏ㨯~°~å=Ù, 1984Ö’ PQÆ+µ¨ Öì ’ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ‰ò Ωõ ã≤.Ü«∞O. QÍ L<åfl~∞° . <À\ò : `«‰Ωõ ¯= HÍÅO ѨxKÕã# ≤ =ÚYº=∞O„u <å^≥O_»¡ ÉèÏ㨯~ü~å=Ù. Ü«∞<£. [<å~°< ú ~Ô£ _ç¤ – 1990 #∞O_ç 1992 <å~å K«O^ „ É Œ Ï|∞<åÜ«Ú_»∞ – 1995 #∞O_ç 2004 PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ Z‰õΩ¯= HÍÅO ѨxKÕã# ≤ =ÚYº=∞O„u J#QÍ 8 ã¨O=`«~û = ° ÚÅ 8 <≥ÅÅ 18 ~ÀAÅ∞. "≥.· Zãπ. ~å[âıY~°~Ô _ç¤ QÍ~°∞ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ `˘e =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„u =∂Ü«∂=u. D"≥∞ L`«~Î Ñ „° ^ ¨ âÕ ò =ÚYº=∞O„uQÍ L<åfl~∞° . <åÅ∞QÆ∞ ™ê~°∞¡ =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„uQÍ Ñ „ = ¨ ∂} ã‘fiHÍ~°O KÕã# ≤ =∞Ç≤Ïà◊ =∞Ü«∂=u. ^ÕâO◊ Ö’ "≥Ú^Œ\˜ =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„u ã¨∞KÕ`« Hõ$ѨÖÏx. D"≥∞ L`«~Î Ñ „° ^ ¨ + Õ π ~å„ëêìxH˜ 1963 #∞O_ç 1967 =~°‰Ωõ ã≤.Ü«∞O.QÍ L<åfl~∞° . ^ÕâO◊ Ö’ ~Ô O_»= =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„u #Okx â◊`Ñ « u ¨ . =¸_»= =∞Ç≤ÏàÏ â◊tHõà◊ QÆ∞~°∞^Œ`ü YHÀ¯Hõ~Î ü <åÅæ= =∞Ç≤Ïà◊ ~å*ËO^Œ~Hü “~ü a\ÏìÖ.ò 5= =∞Ç≤Ïà◊ =∂Ü«∂=u 6= =∞Ç≤Ïà◊ [Ü«∞Åe`« 7= =∞Ç≤Ïà◊ *Ï#H˜~åOK«O^ „ < Œ £ 8= =∞Ç≤Ïà◊ +‘ÖÏ nH˜`∆ ü 9= =∞Ç≤ÏàÏ ã¨∞ëê‡ã¨fi~å*ò 10= =∞Ç≤ÏàÏ =ã¨∞O^è~Œ ° ~å*ˇ 11= =∞Ç≤Ïà◊ L=∂ ÉèÏ~°u 12= =∞Ç≤Ïà◊ ~°c „ ^Õq ^ÕâO◊ Ö’ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„`∞« Å∞ 1) +‘ÖÏ nH˜`∆ ,ü 2) =ã¨∞O^è~Œ ° ~å*Ë 3) =∂Ü«∂=u ^ÕâO◊ Ö’ Z‰õΩ¯= HÍÅO ѨxKÕã# ≤ =ÚYº=∞O„u *’ºu|ã¨∞, 22 ~ˆ à◊¡ Ñ Ã # · "≥ãìπ ɡOQÍÖòH˜ ã≤.Ü«∞O.QÍ Ñ¨xKÕ™ê~°∞. ~å*ϺOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO 3= J^蕺ܫ∞O 168 #∞Oz 212 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~Ú. ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY J#QÍ QÆ=~°fl~,ü ~Ô O_»∞ ã¨ÉÅíè ∞ L#flÑÙ¨ Ê_∞» q^è•# ã¨Éíè =∞iÜ«Ú q^è•# Ѩi+¨`,ü XˆH ã¨Éíè L#flÑÙ¨ Ê_∞» q^è•# ã¨Éíè Hõey 69

<À\ò

LO@∞Ok. 169 Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+ì¨ q^•# Ѩi+¨`# ü ∞ U~åÊ@∞ KÕã ¿ JkèHÍ~°O, ~°^∞Œ Ì KÕã ¿ JkHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi\©`À LO@∞Ok. : =ÚO^Œ∞QÍ P ~å„+Oì¨ q^è•# ã¨ÉÖíè ’ 2/3 "≥∞*Ïi\©`À XHõ f~å‡}Ïxfl P"≥∂kOKåe. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ 1958Ö’ q^è•# Ѩi+¨`# ü ∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. hÅO ã¨Or=Ô~_ç¤ =ÚYº=∞O„uQÍ L#fl HÍÅOÖ’ _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO^ „ Ñ „Œ ™¨ ê^£ nxfl á„ ê~°OaèOKå~°∞. 1985Ö’ ~å=∂~å=Ù HÍÅOÖ’ Wk ~°^~ÌŒ ÚOk. uiy 2007Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ~å"Õ∞â◊fi~ü ~îå‰õÄ~ü nxx á„ ê~°OaèOKå~°∞. ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ H„ O˜ k ~å„ëêìÅÖ’ q^è•# Ѩi+¨`Åü ∞ HõÅ=Ù. Jx : 1) L`«~Î Ñ „° ^ ¨ âÕ ò 2) cǨ~ü 3) =∞Ǩ~å„+ì¨ 4) Hõ~å‚@Hõ 5) PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò 6) [=¸‡   HÍj‡~ü L`«~Î ü Ñ „ ^ ¨ âÕ ò q^è•# Ѩi+¨`Öü ’x ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 108, cǨ~üÖ’ 96, =∞Ǩ~å„+ì¨ 78, Hõ~å‚@Hõ 75, PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ 90, [=¸‡ HÍj‡~üÖ’ Ju `«‰Ωõ ¯=QÍ 36 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞. nxx kQÆ∞= ã¨É,íè Jâßâ◊fi`« ã¨É,íè Ñ „ *¨ Ï Ñ „ u ¨ x^è∞Œ Å ã¨Éíè Jx JO\Ï~°∞. nx Ѩ^g Œ HÍÅO 5 ã¨O=`«~û åÅ∞. =∞^躌 Ö’ ~°^∞Œ Ì KÕã ¿ JkHÍ~°O QÆ=~°fl~‰ü Ωõ LOk. *ÏfÜ«∞ J`«º=ã¨~° HÍÅOÖ’ nxx Ѩ^Œg HÍÅO XHõ¯ ã¨O=`«û~°O K˘Ñ¨ÙÊ# ZO`«HÍÅO J~Ú<å á⁄_çyOK«=K«∞Û. J#QÍ Ñ¨^Œg HÍÅO JxtÛ`«O Jx ‰õÄ_® K≥ѨÊ=K«∞Û#∞. q^è•# ã¨Éèí Hõh㨠ã¨Éèí∞ºÅ ã¨OYº 60H˜ `«‰õΩ¯= HÍ~å^Œ∞. L^• : q∞*’~å"£∞Ö’ 40 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ ã≤H¯˜ OÖ’ 32 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞, ѨÙ^Œ∞KÕÛiÖ’ 30 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ =∞iÜ«Ú _èbç Ö¡ ’ 70 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞. q^è•# ã¨Éíè QÆi+¨ì ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 500 ʼnõΩq∞OK«~å^Œ∞. <À\ò : Z‰õΩ¯= =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞ Hõey# ~å„+¨ìO L`«Î~°„Ѩ^Õâò. nxÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ ã¨OYº 403. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’x ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 294. =ÚYº=∞O„u`À HõeÑ≤ 295. 333 xO|O^èŒ# „ѨHÍ~°O QÆ=~°fl~ü XHõ POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£#∞ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~°∞. „Ѩã¨∞Î`«O PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ POQÀ¡ WO_çÜ∞« <£ H„ + ˜ Ü ì≤ ∞« <£ ÖÏ*Ëã.π PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ Ü«∞ãπ.ã≤.ʼnõΩ 39 ã‘@∞¡ i[~üfi KÕ™ê~°∞. <À\ò : xÜ≥∂[Hõ=~åæŠѨÙ#~ü=º=ã‘H÷ ~õ } ° ã≤áê¶ ~°∞û "Õ∞~°‰Ωõ 39 #∞O_ç 48H˜ Ñ Ã OKå~°∞. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ Ü«∞ãπ.\˜.ʼnõΩ i[~üfi KÕÜ∞« |_ç# xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ã¨OYº 15. <À\ò : xÜ≥∂[Hõ=~åæŠѨÙ#~ü =º=ã‘H÷ ~õ } ° ã≤áê¶ ~°∞û "Õ∞~°‰Ωõ 15 #∞O_ç 19H˜ Ñ Ã OKå~°∞. ZO.ZÖò.U. ZxflHÅõ Ö’ Y~°∞Û Ñ Ã \Ïìe# û QÆi+¨ì =ºÜ«∞O 10 ÅHõÅ∆ ∞. _èbç ¡ ZO.ZÖò.Z. QÆi+¨ì Ѩikè 9 ÅHõÅ∆ ∞. q∞*’~å"£∞ ZO.ZÖò.Z. QÆi+¨ì Ѩikä 5 ÅHõÅ∆ ∞. 70

q^è•# ã¨Éíè ã¨É∞íè ºÅ∞ `«=∞Ö’ XHõix ã‘ÊH~õ Qü Í#∞ =∞~˘Hõix _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ü QÍ#∞ ã¨ÉÏè HÍ~°ºH„ = õ ∂Å x~°fiǨÏ}‰õΩ ZxflHõ KÕ™êÎ~∞° . ZO.ZÖò.Z. =∞iÜ«Ú _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ü `«=∞ ~år<å=∂Å#∞ ã‘ÊH~õ ‰ü Ωõ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . ã‘ÊH~õ ü `«# ~år<å=∂#∞ _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ‰ü Ωõ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . ã‘ÊH~õ ü =∞iÜ«Ú _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊHõ~üÅ∞ q^è•# ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ KÕ`« ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi\©`À 14 ~ÀAÅ <À\©ã¨∞`À (=ÚO^Œ∞) f~å‡}O ^•fi~å `˘ÅyOK«|_»`å~°∞. ã‘ÊH~õ ü QÍx _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ ü QÍx ÖË#ѨÙÊ_∞» ã¨ÉÏè HÍ~°ºH„ = õ ∂Å x~°fiǨÏ}‰õΩ áêº#Öò ã‘ÊH~õ ü P~°∞QÆ∞ix ã‘ÊH~õ Qü Í <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~∞° .

PO„^~Œè å„+ì¨ "≥Ú^Œ\˜ ã‘ÊH~õ ü Ü«∞ãπ. "≥OHõ\ „ Ï=∞Ü«∞º. PO„^~Œè å„+ì¨ `«∞k ã‘ÊH~õ ü ÅH˜‡∆ #~°ãO≤ Ç¨Ï ^˘~°. Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£ `˘e =∞iÜ«Ú `«∞k ã‘ÊH~õ ü HÍj<å^ä~£ å"£ "≥^ · ºŒ . PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò "≥Ú^Œ\˜ ã‘ÊH~õ ü JÜ«∞º^Õ=~° HÍÖËâ◊fi~ü~å=Ù. PO„^茄Ѩ^Õâò `˘e =∞Ç≤ÏàÏ ã‘ÊHõ~ü „ѨuÉèÏ ÉèÏ~°u. ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ `˘e =∞Ç≤ÏàÏ ã‘ÊH~õ ü ëê<À^Õq. ^ÕâO◊ Ö’ JkèH™õ ê~°∞¡ J#QÍ 5 ™ê~°∞¡ Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ ѨxKÕã# ≤ ã‘ÊH~õ ü J|∞ÌÖò Ǩã≤‡ J b<£. 1985 #∞Oz WѨÊ\˜ =~°‰Ωõ ѨtÛ=∞ ɡOQÍÖò ã‘ÊH~õ Qü Í Ñ¨xKÕã∞¨ < Î åfl~∞° . PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ‰ò Ωõ q^è•# Ѩi+¨`‰ü Ωõ Kè~Ô·≥ ‡<£QÍ Ñ¨xKÕã# ≤ Ñ≤_`» Å« ~°OQÍÔ~_ç¤ âßã¨#ã¨É‰íè Ωõ ‰õÄ_® ã‘ÊH~õ Qü Í Ñ¨xKÕâß~°∞. ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ Jxfl ~å„ëêìÅ∞ =∞iÜ«Ú Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅÖ’x "≥Ú`«OÎ ZO.ZÖò.Z. ã¨OYº 4120. 171= x|O^è# Œ nx QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞#flk. nxx ZQÆ∞= ã¨É,íè Ñ Ã ^ŒÅÌ ã¨É,íè q^è•# =∞O_»e, âßã¨# =∞O_»e, âßâ◊fi`« ã¨Éíè Jx Ñ≤Å∞™êÎ~∞° . q^è•# Ѩi+¨`ü Ѩ^g Œ HÍÅO âßâ◊fi`«O. q^è•# Ѩi+¨`Öü ’ ã¨É∞íè º_ç Ѩ^g Œ HÍÅO 6 ã¨OIIÅ∞. <À\ò : Ñ „ u ¨ ~Ô O_»∞ ã¨O=`«~û åÅH˘Hõ™êi 1/3 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ Ñ¨^q Œ q~°=∞} KÕÜ∞« QÍ ã¨O|Okè`« =~åæÅ∞ "åix ZxflHõ KÕ™êÎ~∞° . q^è•# Ѩi+¨`Öü ’ Hõh㨠ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 40H˜ `«‰Ωõ ¯= HÍ~å^Œ∞. <À\ò : 370= x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O *ˇ   HÔ ã¨fi`«O`„ « Ñ „ u ¨ ѨuÎ LO_»@O`À P q^è•# Ѩi+¨`Öü ’x ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº 36. q^è•# Ѩi+¨`Öü ’ QÆi+¨ì ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº P ~å„+ì¨ q^è•# ã¨ÉÖíè ’ 1/3 =O`«∞ q∞OK«‰Ä õ _»^∞Œ . <À\ò : 7= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1956 Ñ „ H¨ Í~°O D QÆi+¨ì ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº#∞ x~åúiOKå~°∞. ZxflHõ : 1) 1/3 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ#∞ ~å„+ì¨ q^è•# ã¨Éíè ã¨É∞íè ºÅ∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~∞° . 71

2) 3) 4) 5)

1/3 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ#∞ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi Ñ „ u ¨ x^è∞Œ Å∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~∞° . 1/2 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ#∞ ~å„+Oì¨ Ö’x Láê^蕺ܫÚÅ∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~∞° . 1/12 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ#∞ ~å„+Oì¨ Ö’x Ѩ@É ì ^ „íè ∞Œ Å∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~∞° . 1/6 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ#∞ QÆ=~°fl~ü <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~∞° . q^è•# Ѩi+¨`ü U~°Ê_# ç `˘e™êi ã¨É∞íè ºÅ KÕ`« Ѩ^g Œ Ñ „ = ¨ ∂}ÏÅ H˘~°‰Ωõ QÆ=~°fl~ü KÕ`« <åq∞<Õ\ò KÕÜ«∞|_»`å_»∞. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ q^è•# Ѩi+¨`ü "≥Ú^Œ\˜ Kè~Ô·≥ ‡<£ =∂_»áê\˜ ǨÏ#∞=∞O`«~å=Ù. q^è•# Ѩi+¨`ü 1985Ö’ ~°^ŒÌ~Ú#ѨÙÊ_»∞ Kè≥·Ô~‡<£ Ü«∞ãπ.ÔH. q∞„âß. „Ѩã¨∞Î`« q^è•# Ѩi+¨`ü Kè≥·Ô~‡<£ Z. K«H„ áõ ê}˜ Ü«∂^Œ".£

Imp. Points :

~å„+¨ì âßã¨# x~å‡} âßY ã¨O=`«û~åxH˜ ™ê^è•~°}OQÍ 2 ™ê~°∞¡ ã¨=∂"Õâ◊O JQÆ∞#∞. ™êO„Ñ^ ¨ •Ü«∞HõOQÍ ã¨O=`«~û åxH˜ 2 ™ê~°∞¡ ã¨=∂"ÕâO◊ HÍ"åe. âßã¨# x~å‡} âßY ã¨O=`«~û åxH˜ Zxfl™ê~°~¡ Ú<å ã¨=∂"ÕâßÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« =K«∞Û.

XHõ ~å„+¨ì x~å‡} âßY ã¨Éèí∞º_»∞ J#~°›`« Hõey L<åfl_® ÖË^• Jx ZxflHõÅ ã¨OѶ¨∞O ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ QÆ=~°fl~ü Hõey LO\Ï_»∞. áêsì Ѷ~≤ å~ÚOѨÙÅ q+¨Ü∞« OQÍ J#~°›`Å« #∞ q^è•# ã¨ÉÖíè ’ ã‘ÊH~õ ü q^è•# Ѩi+¨`Öü ’ Kè~Ô·≥ ‡<£ x~°Ü ‚ ∂ « Å∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.

~å„+¨ì âßã¨# x~å‡} âßY Ü«∞O^Œ∞ XHõ =ºH˜Î U^À XHõ ã¨Éèí ã¨Éèíº`«fiO Hõey LO_®e ÖË^• ~år<å=∂ KÕÜ∂ « e. ÖË^• QÆ=~°fl~ü XHõ HÍÅѨikè x~°~‚ Ú™êÎ~∞° . P `«~∞° "å`« J`«_Õ q^è•# ã¨Éíè ã¨Éèíº`åfixfl ~°^Œ∞Ì KÕ™êÎ_»∞.

1.

âßã¨# x~å‡} JkèHÍ~åÅ∞ : âßã¨# x~å‡} âßY Ü≥ÚHõ¯ Ñ „ ^ ¨ •è # qkè K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«_O» . ~å„+¨ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. L=∞‡_ç *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°¡"≥∞O@∞`À ã¨=∂#OQÍ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. 213 „ѨHÍ~°O QÆ=~°fl~ü *Ïs KÕ¿ã Pi¤<< ≥ Åû£ #∞ K«@| ì ^ŒOÌ KÕã∞¨ OÎ k.

2.

HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ =~åæxfl xÜ«∞O„`«} KÕÜ«∞_»O : âßã¨# x~å‡} âßY Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»= qkè HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ âßY J~Ú# =ÚYº=∞O„u =∞O„u =∞O_»ex "åi âßYŠѨ@¡ q^è∞Œ ʼnõΩ QÍ#∞ f~å‡}ÏÅ∞ Jqâßfiã¨, JaèâO◊ ã¨# f~å‡}ÏÅ`À J[=∂~Ú+≤ KÕã∞¨ OÎ k. 72

3.

PiúHõ JkèHÍ~åÅ∞ : ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY ~å„+ì¨ PiúHõ q^è•<åxfl x~°~‚ Úã¨∞OÎ k. |_≥\ ˚ ò PiúHõ aÅ∞¡Å#∞ P"≥∂kã¨∞OÎ kè. Ѩ#∞flÅ#∞ qkèOK«_O» , ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« _»O, ã¨=iOѨ٠KÕÜ∞« _»O ÖÏO\˜ JkèHÍ~åÅ#∞ Hõey LO@∞Ok. <À\ò : Ѩ#∞flÅ∞ Ñ Ã OKÕ JkèHÍ~°O âßã¨# x~å‡} âßY‰õΩ LO_»^∞Œ . âßã¨# x~å‡} âßY P"≥∂^ŒO ÖËx^Õ ~å„+ì¨ HÍ~°ºx~åfiǨÏ} âßY, ~å„+ì¨ ã¨OѶ∞¨ \˜`« #∞O_ç PiúHõ =#~°∞Å#∞ _ „ ® KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .

4)

~å*ϺOQÆ ã¨=~°} JkèHÍ~åÅ∞ : ~å*ϺOQÆOÖ’x ã¨=∂Yº ÅHõ∆}ÏÅ#∞ ã¨=iOKåÅ#QÍ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À áê@∞ ã¨QÍx Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅÖ’ Ñ „ u ¨ ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßYÖ’ ™ê^è•~°} "≥∞*Ïi\© J=ã¨~O° . q^è•# ã¨Éíè Ñ „ `¨ ºÕ Hõ JkèHÍ~åÅ∞ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHÅõ Ö’ q^è•# ã¨Éíè áêÖÁæO@∞Ok. ~å[ºã¨Éíè ã¨É∞íè ºÅ#∞ q^è•# ã¨ÉÜ íè ∞Õ ZxflHõ KÕã∞¨ OÎ k. q^è•# ã¨Éíè ã‘ÊH~õ ,ü _çÑÓ¨ º\© ã‘ÊH~õ Åü #∞ q^è•# ã¨É< íè Õ ZxflHõ KÕã∞¨ OÎ k. q^è•# ã¨Éíè ã‘ÊH~õ ü XHõ aÅ∞¡ ™ê^è•~°} aÖÏ¡? ÖË^• ^ „ = Œ º aÖÏ¡ J<Õk x~°~‚ Ú™êÎ_∞» . ^ „ = Œ º aÅ∞¡#∞ QÆ=~°fl~ü ѨÓ~°fi J#∞=∞u`À =ÚO^Œ∞QÍ q^è•# ã¨ÉèíÖ’<Õ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. q^è•# ã¨Éèí P"≥∂^ŒO`À q^è•# Ѩi+¨`ü P"≥∂^Œ =Ú„^‰Œ Ωõ ѨOѨQÍ 14 ~ÀAŠ֒Ѩ٠P"≥∂^Œ =Ú„^Œ "ÕÜ∂ « e.

q^è•# ã¨É`íè À áÈeÛ#ѨÙ_»∞ q^è•# Ѩi+¨`ü JkèHÍ~åÅ∞ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=. XHõ ™ê^è•~°} aÅ∞¡#∞ ~Ô O_»∞ ã¨ÉÅíè Ö’#∞ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì=K«∞Û. J~Ú`Õ q^è•# ã¨Éíè XHõ¯ aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOz q^è•# Ѩi+¨`ü P"≥∂^Œ =Ú„^‰Œ Ωõ ѨOÑ≤#ѨÙ_»∞ Jk 3 <≥ÅŠ֒Ѩ٠P"≥∂kOz ÖË^• ã¨=~°}Å∞ KÕã≤ q^è•# ã¨É‰íè Ωõ ѨOáêe. XHõ"àÕ ◊ q^è•# ã¨Éíè q^è•# Ѩi+¨`ü ã¨=~°}Å#∞ u~°ã¯¨ i¿ãÎ uiy P aÅ∞¡#∞ ~Ô O_»= ™êi q^è•# Ѩi+¨`‰ü Ωõ ѨOѨQÍ XHõ <≥ÅÖ’¿Ñ P"≥∂^Œ =Ú„^Œ "ÕÜ∂ « e. ÖË^• q^è•# ã¨É‰íè Ωõ uiy ѨOáêe. P `«~∞° "å`« q^è•# ã¨Éíè P"≥∂^ŒO`À QÆ=~°fl~ü P aÅ∞¡#∞ P"≥∂k™êÎ_∞» . <À\ò : XHõ ™ê^è•~°} aÅ∞¡#∞ q^è•# Ѩi+¨`ü QÆi+¨ìOQÍ P"≥∂kOKåeû# ~ÀAÅ∞ ã¨OYº J#QÍ 4 <≥ÅÅ∞ Jx J~°Oú .

73

7. ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì ~å*ϺOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO 5= J^蕺ܫ∞O 214 #∞Oz 232 QÆÅ x|O^è# Œ Å ~å„+ì¨ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~∞° . ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ 1861 ÉèÏ~°`« H“xûÖò K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O HõÅHõ`åÎÖ’ 1862Ö’ `˘e Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì U~åÊ>Oÿˇ k. D 1862 Ö’<Õ =∞„^•ãπ ÉÁOÉÏ~ÚÅÖ’ Ç Ã Ï· HÀ~°∞Åì ∞ ™ê÷ÑO≤ K«|_®¤~Ú. D =¸_»∞ Ç Ã Ï· HÀ~°∞Åì `«~∞° "å`« ѨÙ~å}`« Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì J ÅǨÉÏ^£ Ç Ã Ï· HÀ~°∞.ì Ü«Ú.Ñ≤. 1866 : Ñ „ u ¨ ~å„ëêìxH˜ XˆH Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì LO@∞Ok. J~Ú`Õ ~Ô O_»∞ ÖË^• JO`«H< õ åfl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìʼnõΩ XHõ Ç Ã Ï· HÀ~°∞# ì ∞ U~åÊ@∞ KÕã ¿ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ˆH LO@∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ѨO*ÏÉò, ǨÏ~åº<å Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì K«O_ôQ_ Æ Ö£ ’ HõÅ^Œ∞. 2) 3) 4)

U_»∞ ~å„ëêìʼnõΩ ã≤H¯˜ O `«Ñʨ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì J™êûOÖ’x Q“ǨÏuÖ’ HõÅ^Œ∞. QÀ"å, ~å„ëêì Ç Ã Ï· HÀ~°∞# ì ∞ =ÚOÉÏ~Ú Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì ѨikèÖ’H˜ `≥KåÛ~∞° . Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`«=∞~Ú# _èeç H¡ ,˜ 1966Ö’ XHõ Ç Ã Ï· HÀ~°∞# ì ∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

<À\ò : ^ÕâO◊ Ö’ 28 ~å„ëêìʼnõΩ QÍ#∞ 20 ~å„ëêìÅÖ’ XHõ Hˆ O„^ጠêe`« á„ êO`åxfl HõeÑ≤ "≥Ú`«OÎ Ç Ã Ï· HÀ~°∞Åì ã¨OYº 21. J~°›`Å« ∞ : ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`¨ fi« O Hõey LO_®e. 2) Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞"åkQÍ 10 ã¨OII áêÅ# J#∞Éè= í O LO_®e ÖË^• 10 ã¨OIIÅ lÖÏ¡ <åºÜ«∞=¸iÎQÍ áêÅ<å#∞Éè= í O LO_®e.

~å„+ì¨ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ã¨OYº XHõ ~å„ëêìxH˜ =∞~˘Hõ ~å„ëêìxH˜ KåÖÏ `Õ_®Å∞ LO\Ï~Ú. QÆi+¨ì ã¨OYº Ñ Ã · Ѩiq∞u ÖË^∞Œ . <åºÜ«∞ =¸~°∞ÅÎ ã¨OYº#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x~°~‚ Ú™êÎ~∞° . PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ á„ ê~°OÉèOí Ö’ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ã¨OYº 11. Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ`À HõeÑ≤ 12. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ã¨OYº 33. Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ`À HõeÑ≤ 34.

Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎx ~å„+ì¨ QÆ=~°fl~,ü ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎx ã¨OÑ „ k ¨ Oz ~å„+¨ìѨux xÜ«∞q∞™êÎ~°∞. W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ ~å„+¨ìѨu xÜ«∞q∞OKÕ@ѨÙÊ_»∞ P ~å„+¨ì ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎx ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ #∞ ã¨OÑ „ k ¨ ™êÎ~∞° .

ZѨÙÊ_< ·≥ å Çà Ϸ HÀ~°∞Öì ’ Ѩx XuÎ_ç Ñ Ã iy#ѨÙÊ_∞» J^Œ#Ѩ٠<åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ #∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . <À\ò : gi QÆi+¨ì HÍÅѨi=∞u 2 ã¨OIIÅ∞ 74

XHõ Ã Ç · Ï HÀ~° ∞ ì <åºÜ« ∞ =¸iÎ Ã ã Å=Ù Ã Ñ @ì _ » O , J<å~ÀQÆ º HÍ~° } ÏÅ =Å¡ q^è Œ ∞ Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«ÖHË áõ È=_»O <åºÜ«∞=¸iÎ, Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎQÍ W`«~° ~å„ëêìÅÖ’ xÜ«∞q∞OK«_O» =O\˜ ã¨O^Œ~åƒÅù Ö’ P =ºH˜Î ™ê÷#OÖ’ J~°∞›_# ·≥ =ºH˜x Î `å`å¯eHõ <åºÜ«∞=¸iÎQÍ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . 62 ã¨O=`«~û åÅ =Ü«∞ã¨∞û =~°‰Ωõ H˘#™êQÆ∞`å~°∞. QÆ=~°fl~ü ã¨=∞HõO∆ Ö’ Ñ „ ^ ¨ •è # W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ∞ Ѩ^g Œ Ñ „ = ¨ ∂} ã‘fiHÍ~°O KÕ™êÎ~∞° . Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ∞ `«=∞ ~år<å=∂Å#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOKåe.

Ñ „ ^ ¨ •è # W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ Ñ Ã · Jã¨=∞~°`ú ,« Jqhu, J„H= õ ∞Ñ „ = ¨ ~°# Î |O^è∞Œ Ñ „ u ‘ , HÍ~°}ÏʼnõΩ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ JaèâO◊ ã¨# f~å‡}Ïxfl Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜ì 2/3 "≥∞*Ïi\© Ѩ^q Œ #∞O_ç `˘ÅyOK«=K«∞Û. <À\ò : ÖÏOKè# « á„ êÜ«∞=ÚQÍ JkèHÍ~°=ÚQÍ áê~°"¡ ∞≥ O@∞ ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ gix `˘Åy™êÎ~∞° . 2)

WѨÊ\˜ =~°‰Ωõ Z=~°H˜ `˘ÅyOK«|_»Ö^ Ë ∞Œ .

Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ <≥Åã¨i "Õ`# « O 30 "ÕÅ∞, W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ <≥Åã¨i "Õ`# « O 26 "ÕÅ∞. D r`« Éè`í åºÅ#∞ "å~°∞ ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ~∞° . P^•Ü«∞Ѩ٠Ѩ#∞fl LO_»^∞Œ . ~å*ϺOQÆ Éèí„^Œ`« LO@∞Ok. J#QÍ Ñ¨^ŒqÖ’ LO_»QÍ gi r`«Éèí`åºÅ‰õΩ #+¨ìO HõeyOK«~å^Œ∞. gi r`«É`íè åºÅ#∞ ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°" ¡ ∞≥ O@∞‰õΩ LO@∞Ok.

XHõ¯ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎx =∞~À ~å„+ì¨ Ç Ã Ï· HÀ~°∞‰ì Ωõ , ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ`À ã¨O|OkèOz# Ñ≤=∞‡@ |kb KÕã ¿ JkèHÍ~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ LO@∞Ok.

Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ =∞iÜ«Ú W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÅΠѨ^g Œ q~°=∞} `«~∞° "å`« "å~°∞ ѨxKÕã# ≤ Ç Ã Ï· HÀ~°∞Åì Ö’ `«Ñʨ W`«~° Ç Ã Ï· HÀ~°∞Åì Ö’ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞Öì ’ <åºÜ«∞"åk =$uÎx J=ÅOaèOK«=K«∞Û.

1) Xil#Öò JkèHÍ~åÅ∞ : ~å*ϺOQÆOÖ’ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì á„ ê^äq Œ ∞Hõ JkèHÍ~åÅ∞ ÖË=x ã¨Ê+Oì¨ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . <À\ò : ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì qKå~°} Ѩikè Hõ<åfl Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì qKå~°} Ѩikè Z‰õΩ¯=. =º‰õΩÅÎ ∞, ã¨Oã¨Å÷ ∞, "åi ǨωõΩ¯Å#∞ ã¨O~°HO∆˜ KÕO^Œ∞‰õΩ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì xÅ∞ѨÙ^ŒÅ L`«~Î ∞° fiÅ#∞ WO[Hõ< ∆ £ P~°~¤ ü *Ïs KÕÜ∞« =K«∞Û. q"åǨÏO, q_®‰õΩÅ∞, gÅ∞<å=∂ XѨÊO^•Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ q+¨Ü∂ « ÅÖ’ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì f~°∞ÊÖË J`«∞º#fl`" « ∞≥ # ÿ q. 75

Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì U lÖÏ¡Ö’ LO@∞O^À P lÖÏ¡Ö’ 20 "ÕÅ Ñ Ã # · QÆÅ Hˆ ã¨∞ÅÖ’ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì lÖÏ¡ <庙ê÷#OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

H˜Ok HÀ~°∞Åì ∞ WzÛ# f~°∞ÊÅÑ Ã ·Ç à Ϸ HÀ~°∞‰ì Ωõ JÑ‘ÊÅ∞ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. Jq 3 ~°HÍÅ∞ XHõ\˜ ~å*ϺOQÆ Ñ¨~" ° ∞≥ # ÿ q"å^è•Å∞, ~Ô O_»∞ ã≤qÖò q"å^•Å∞, =¸_»∞ H„ q ˜ ∞#Öò q"å^•Å∞.

Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì `å#∞ Wk=~°‰Ωõ WzÛ# f~°∞ÊÅ#∞ iHÍ~°∞Ť ~°∂ѨOÖ’ Éè^ „í Ñ Œ ~¨ ∞° ã¨∞OÎ k. g\˜x HÀ~üì PѶπ iHÍ~°∞¤ Jx JO\Ï~°∞. H„ O˜ k HÀ~°∞Åì ∞ J@∞=O\˜ q"å^•Å#∞ qKåiOKÕ ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ HÀ~üì PѶπ iHÍ~üx û¤ =∂~°^ æ iŒ ≈ ã¨∂`„ åÅ =Öˇ ÉèÏq™êÎ~Ú. HÍ=Ù# "å\˜x J#∞ѨÓifiHÍÅ∞ Jx JO\Ï~°∞.

kQÆ∞= HÀ~°∞Åì ∞ ѨxKÕã∞¨ # Î fl f~°∞#∞ `≥#∞flÅ#∞ ѨijeOz "å\˜x J[=∂~Ú+≤, KÕã ¿ JkèHÍ~°O Ç Ã Ï· HÀ~°∞‰ì Ωõ LO@∞Ok.

Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì kQÆ∞= HÀ~°∞Åì ‰õΩ Ñ „ *¨ Ï Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [# q+¨Ü∂ « Å#∞ ã¨O^ŒiƒOù z <åºÜ«∞ =º=Ǩ~åʼnõΩ ã¨O|OkèOz `«y# ã¨ÅǨÅ#∞ JOkã¨∞OÎ k. á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å ã¨O~°H} ∆õ 226 PiìHÖõ ,ò Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì á„ ê^äq Œ ∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ ã¨O~°HO∆˜ KÕO^Œ∞‰õΩ 226 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O 5 i\òÅ#∞ *Ïs KÕã∞¨ OÎ k. ~å„+Oì¨ Ö’ <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎH˜ ã¨O|OkèOz <åºÜ«∞ x|O^è# Œ Å#∞ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. ~å„+Oì¨ Ö’ QÆ=~°fl~ü Ѩ^q Œ MÏm U~°Ê_# ç ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ J=ã¨~" ° ∞≥ `ÿ Õ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ `å`å¯eHõ QÆ=~°fl~Qü Í Ñ¨xKÕ™êÎ~∞° . 1954Ö’ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ U~åÊ># ÿˇ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ, 31= "ån JxÖò ~°"∞Õ +π ^•q. ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ "≥Ú@ì"Ú ≥ ^Œ\˜ =∞Ç≤Ïà◊ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ [ã≤ã ì π bÖÏ¿ã`ü, Ç≤Ï=∂K«Öò Ñ „ ^ ¨ âÕ .ò áê\Ïfl Ç Ã Ï· HÀ~°∞Öì ’ XˆH ~ÀA Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎQÍ Ñ¨xKÕãO≤ k a.Ñ≤. *’"å. 1)

[ã≤ã ì π J=∞ˆ~â◊fii

2)

[ã≤ã ì π Ü«∞ãπ.q. =∂Åu

3) [ã≤ã ì π \˜. g∞<å‰õΩ=∂i 4) l. ~ÀÇ≤Ï}˜

<À\ò : \˜. g∞<å‰õΩ=∂i, l. ~ÀÇ≤Ï}˜Å`À Hõeã≤ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò `˘e™êi XHõ =∞Ç≤ÏàÏ ^Œ~å‡ã¨#O Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì `å`å¯eHõ <åºÜ«∞=¸iÎ |∞ÖÏÖò#ÉòH˜ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. 1985 ã¨O=`«~û O° #∞Oz ™⁄O`« ~å„+Oì¨ Ö’ Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎQÍ Ñ¨xKÕÜ∞« ~å^Œ∞.

76

8. ˆHO„^Œ, ~å„+¨ì ã¨O|O^è•Å∞ ~å*ϺOQÆOÖ’x 11= ÉèÏQÆO 245 #∞Oz 253 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 âßã¨# =∞iÜ«Ú Ñ¨iáêÅ<å ã¨O|O^è•Å#∞ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~Ú. ~å*ϺOQÆOÖ’x 12= ÉèÏQÆO 264 #∞Oz 300 (Z) x|O^è# Œ Å∞ Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 PiúHõ ã¨O|O^è•Å QÆ∂iÛ Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~Ú. Hˆ =ÅO ã¨=∂Yº ~å*ϺÅÖ’ =∂„`" « ∞Õ Hˆ O„^,Œ ~å„ëêì ã¨O|O^è•Å∞ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~Ú. Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 JkèHÍ~° *Ïa`åÅ∞ 1935 ÉèÏ~°`« Ñ „ Ñ ¨ O¨ K« K«@Oì #∞Oz Q„ Ç Æ Ï≤ OKå~°∞. Hˆ O„^,Œ ~å„+ì¨ ã¨O|O^è•Å∞ H„ O˜ k 3 ji¬HõÅ ^•fi~å J^躌 Ü«∞#O KÕÜ∞« =K«∞Û. 1) âßã¨# ã¨O|O^è•Å∞ 1)

2) ѨiáêÅ<å ã¨O|O^è•Å∞ 3) PiúHõ ã¨O|O^è•Å∞

245 #∞Oz 255, 246 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O 7= + à _»∂ºÅ∞ #O^Œ∞ JkèHÍ~° *Ïa`åÅ∞ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . Jq 3 ~°HÍÅ∞. Hˆ O„^Œ *Ïa`å á„ ê~°OÉèOí Ö’ 97 Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« 99 JOâßÅ∞ HõÅ=Ù. 1) ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’ á„ ê~°OÉèOí Ö’ 66 Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« 61 JOâßÅ∞ HõÅ=Ù. 2) L=∞‡_ç *Ïa`åÖ’ á„ ê~°OÉèOí Ö’ 47 Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« 52 JOâßÅ∞ HõÅ=Ù. L=∞‡_ç *Ïa`å‰õΩ ã¨O^蕺 ã¨=∞Ü«∞ =∞O_»ÅO Jx JO\Ï~°∞. Hˆ O„^Œ *Ïa`åÖ’ *ÏfÜ«∞ á„ ê^è•#º`« Hõey# JOâßÅ∞ LO\Ï~Ú. D JOâßÅÃÑ· áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O Hõey LO@∞Ok. ˆHO„^Œ *Ïa`åÖ’x =ÚYº JOâßÅ∞ ~°H} ∆õ , ^Õâ◊ ~°H} ∆õ , u „ q^Œ ^ŒàÏÅ∞, q^Õj =º=ǨÖÏn, ~Ô Ö· fiË Å∞, `«Ou`«áêÅ, ÉϺOH˜OQ∑, PHÍâ◊"å}˜, ^Œ∂~°^~Œ ≈° <£, ^ „ = Œ º =Ú„^} Œ , cè=∂, ã à O„@Öò ZÔH*û· ò \ÏH±,û S.\˜. HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<£ \ÏH±,û q^Õj "å}˜[ºO, Hˆ O„^Œ <Õ~° Ѩiâ’^è# Œ âßY, *ÏfÜ«∞ ~°ÇϨ ^•~°∞Å∞, i[~üfi ÉϺOH±, ™êìH± ZˆHÛO*ò, Ñ ¿ >ˇO\ò ǨωõΩ¯Å∞, "å}˜[º ǨωõΩ¯Å∞, [<åÉèÏ ÖˇH¯õ Å∞, #∂<≥ ÉÏ=ÙÅ∞, Yx[ =#~°∞Å∞, Ñ Ã \ „ ’Öò L`«Ê`∞« ÅÎ ∞.

2)

~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. D H„ O˜ k Ñ „ `¨ ºÕ Hõ Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’ ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°" ¡ ∞≥ @∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ 249 PiìHÖõ ,ò *ÏfÜ«∞ Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [<åÅ ™ê^è# Œ , *ÏfÜ«∞ Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [<åÅ ^Œ$ëêìº ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. <À\ò : P K«\ÏìÅ QÆi+¨ì HÍŠѨiq∞u 18 <≥ÅÅ∞. PiìHÖõ ò 250 : J`«º=ã¨~° Ѩiã≤u ÷ J=∞Å∞Ö’ L#flÑÙ¨ Ê_∞» <Õ+# ¨ Öò Z=∞Ô~x ˚ û qkèOz#ѨÙÊ_∞» ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. PiìHÖõ ò 251 : <Õ+# ¨ Öò Z=∞Ô~h ˚ Öû ’ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÅ K≥Å∞¡ÉÏ@∞ <Õ+# ¨ Öò Z=∞Ô~h ˚ û qkèOz#ѨÙÊ_∞» áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Ok¿ãÎ Jq ~å„+ì¨ Kå\ÏìÅ`À =ºuˆ~Hõ=∞~Ú`Õ P =ºuˆ~HõO "Õ∞~°‰Ωõ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÖË K≥Å∞¡ÉÏ@∞ J=Ù`å~Ú. 77

<À\ò : D K«\ÏìÅ QÆi+¨ì HÍÅѨi=∞u, National Emergency ~°^~ÌŒ Ú# `«~∞° "å`« 6 <≥ÅÅ∞. PiìHÖõ ò 252 : âßã¨# ã¨ÉÅíè JOwHÍ~°O, ~Ô O_»∞ ÖË^• JO`«H< õ åfl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅ∞ ã¨q∞+≤ì Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [#O HÀã¨O ~å„+¨ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=∞x áê~°¡"≥∞O@∞ HÀ~°=K«∞Û#∞. L^•: 1953Ö’ Z¿ã\ ì ò K«@Oì , 1954 [Å HÍÅ∞+¨º x"å~°} K«@Oì , 1976Ö’ Ѩ@} ì Éè∂ í Ѩiq∞u K«@Oì . PiìHõÖò 253 : q^ÕâßÅ`À ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl XѨÊO^•Å J=∞Å∞ ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fiO ~å„+¨ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· XHõ"àÕ ◊ q^ÕâßÅ`À XѨÊO^•Å∞ ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰Ωõ O>Ë áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=K«∞Û. PiìHÖõ ò 356 : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ѨiáêÅ<å HÍÅOÖ’ ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°"¡ ∞≥ O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. PiìHÖõ ò 201: ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨Éíè JkèHÍ~°OÑ Ã · ~å„+Ñ ì¨ u ¨ JkèHÍ~°O Hõey L<åfl~∞° . ~å„+¨ì *Ïa`åÖ’x =ÚYº JOâßÅ∞ 61. âßOu Éèí„^Œ`«Å∞, áÈbãπ HÍ~åQÍ~åÅ∞, ™ê÷xHõ „ѨÉèí∞`åfiÅ∞, P~ÀQƺO, Q„ OÆ ^ä•ÅÜ«∂Å∞, =º=™êÜ«∞O, Ѩâ√◊ áÈ+¨}, Éè∂ í q∞tã¨∞,Î =$uΠѨ#∞fl, J=∞‡‰õÑÙ¨ Ѩ#∞fl, [Å=#~°∞Å∞, ѨO^≥=ÚÅ E^ŒO, =∞`«∞Î áêhÜ«∂Å∞, KÕÑŨ Ñ Ã OѨHOõ , Ñ „ " ¨ âÕ Ñ ◊ # ¨ ∞fl, "åºáê~°∞Å qÖÏ™êÅÃÑ· Ѩ#∞fl. PiìHÖõ ò 269 : Hˆ O„^OŒ qkèOz PÜ«∂ ~å„ëêìÅÖ’ =ã¨∂Å∞ KÕã≤ ~å„ëêìʼnõΩ WKÕÛ Ñ¨#∞fl L^• : "åÜ«Ú=Ù, [Å, ~Ô Ö· fiË Kèås˚Å Ñ Ã · qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞. ESTATES DUTY : JO`«~~ ü å„+ì¨

"å}˜[ºO Ñ Ã · Ѩ#∞flÅ∞, "å~åΠѨu „ HõÅ J=∞‡HõO, Ñ „ H¨ @ õ #Å Ñ Ã · Ѩ#∞fl. =º=™êÜ«∞ Éè∂ í q∞ H͉õΩO_è® "å~°ã`¨ fi« Pã≤÷ Ñ Ã · qkèOKÕ Ñ¨#∞fl Hˆ O„^OŒ qkèOz =ã¨∂Å∞ KÕã≤ gÖˇ`· Õ Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 ѨOÑ≤}© KÕÜ∞« |_Õ Ñ¨Ù#fl. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ã à O„@Öò ZÔH*û· ò Hõã" ì¨ ∞£ ó Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ ã¨O|O^è•Å ã¨g∞Hõ∆ Ñ Ã · xÜ«∞q∞OѨ|_ç# Hõq∞\©Å∞.

ã à @ÖòÇϨ _£ Hõq∞\© : 1966 ѨiáêÅ<å ã¨=~°}Å ã¨OѶ∞¨ O Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ ã¨O|O^è•Å#∞ "≥∞~°∞QÆ∞ Ѩ~K ° ∞« @‰õΩ D H„ O˜ k Hõq∞\˜x xÜ«∞q∞OzOk. ~å*ϺOQÆ Ñ¨ikèÖ’ ~å„ëêìʼnõΩ =∞iO`« ã¨fi`«O`„ º« Ñ „ u ¨ ѨuÎ LO_®Åx ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕãO≤ k. 2)

~å[=∞<åfl~ü Hõq∞\˜ : 1969 ã¨É∞íè ºÅ∞ Z) Ñ≤.q. ~å[=∞<åfl~ü – J^躌 ‰õΩ∆ Å∞ a) ÅHõ‡∆ }™êfiq∞ – =∞_»eÜ«∂~ü ã≤) Ñ≤.ã≤. K«O^•Ô~_ç¤ D Hõq∞\˜x `«q∞à◊<å_»∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO xÜ«∂=∞HõO KÕãO≤ k. 1971Ö’ D Hõq∞\˜ `«# x"ÕkHõ#∞ ã¨=∞iÊOzOk. ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å∞ : 1) ~å„ëêìʼnõΩ J=tëêìkHè Í~åÅ∞ LO_®e. 2) JO`«~~ü å„+ì¨ =∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. 78

3) JdÅ ÉèÏ~°`« ã¨sfiã¨∞Å#∞ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∂ « e. 3)

4)

5)

P#O^ŒÑÓ¨ ~ü ™êÇ≤ÏÉò f~å‡}O : 1973 ѨO*ÏÉòÖ’ J#O^ŒÑÓ¨ ~ü ™êÇ≤ÏÉò Ѩ@} ì OÖ’ JdÅ ÉèÏ~°`« JHÍm^ŒÖò XHõ ã¨=∂"Õâ= ◊ Ú#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ D f~å‡}=Ú#∞ P"≥∂kOzOk. ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å∞ : 1) x["≥∞# ÿ ã¨=∂Yº QÍ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ LO_®e. 2) Hˆ O„^•xH˜ Hˆ =ÅO ~°H} ∆õ , q^Õj =º=Ǩ~åÅ∞, `«Ou `«áêÖÏ, Hõ~Ô hû, ~Ô Ö· fiË Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q LO_ç q∞ye#=xfl ~å„ëêìʼnõΩ W"åfie. ã¨~å¯iÜ«∂ Hõg∞+¨<£ 1983 : Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ ã¨O|O^è•Å ѨijÅ#ÔH· 1983 E<£ 9# j „ =∞u WOkè~åQÍOnèx Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi [ã≤ã ì π ~°Ol`üãO≤ Q∑ ã¨~å¯iÜ«∂ J^躌 Hõ`∆ # « q. j „ x"åã¨<,£ Ü«∞ãπ.P~ü. ã ¿ <£ ã¨É∞íè ź`À D Hõg∞+¨<£ "Õâß~°∞. D Hõg∞+¨<£ 1987Ö’ Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ `«# x"ÕkHõ#∞ ã¨=∞iÊOzOk. ã≤áê¶ ~°∞ã¨∞Å∞ : 1) JkèHÍ~åÅ#∞ ѨÙ#ó ѨijeOKåeû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . 2) QÆ=~°fl~∞° xÜ«∂=∞HõO q+¨Ü∞« OÖ’ ã≤.Ü«∞O.#∞ ã¨OÑ „ k ¨ OKåe. 3) |Å"≥∞# ÿ Hˆ O„^OŒ LO_®e. 4) ~å„ëêìÅÖ’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ áêÅ# áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ P"≥∂^ŒO ÖËx^Õ qkèOK«‰Ä õ _»^∞Œ . 5) 263 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O JO`«~~ü å„+= ì¨ ∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. áÈOz Hõg∞+¨<£ : Ü«Ú.Ñ≤.Z. „ѨÉèí∞`«fiO, ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì =∂r „Ѩ^è•# <åºÜ«∞=¸iÎ [ã≤ìãπ =∞^Œ<" £ ∂ ≥ ǨÏ<£ áÈOz <åÜ«∞Hõ`fi« OÖ’ 2007Ö’ U~åÊ>Oÿˇ k. ã¨É∞íè ºÅ∞ : 1) q.ÔH. ^Œ∞QÆÖæ ,ò 2) gˆ~O„^ã Œ O≤ Q∑ 3) Z<£.P~ü. =∂^è= Œ <£ g∞#<£

9. ™ê÷xHõ ã¨Oã¨÷Å∞ „Ѩ*Ï™êfi=∞º =º=ã¨÷#∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕ¿ãq, „Ѩ[ÅÖ’ ~å[H©Ü«∞ K≥·`«#ºO HõeyOKÕq, ™ê÷xHõ ã¨fiѨiáêÅ# ã¨Oã¨Å÷ ∞. Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ Ñ „ [¨ ʼnõΩ D ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl HõeÊ™êÎ~Ú. ™ê÷xHõ J=ã¨~åʼnõΩ J#∞QÆ∞}OQÍ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ~°∂á⁄OkOz, "å\˜x ã¨=∞~°ú=O`«OQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∂ÅO>Ë JkèHÍ~° qˆHO„nHõ~°} J=ã¨~°O. „áêp# HÍÅO #∞Oz „QÍg∞} „áêO`åÅÖ’ „QÍ=∞ ѨOKå~ÚfÅ∞, Ѩ@} ì ÏÅÖ’ #QÆ~° áêÅHõ ã¨Oã¨Å÷ ∞ ã¨=∞~°= ú O`«OQÍ Ñ¨xKÕã ¿ q Jx K«i`„ « Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok.

á„ êp# Éè~í `° ^ « âÕ O◊ Ö’ Ñ „ u ¨ Q„ Í=∞OÖ’ ã¨fiÜ«∞O áêe`«, ã¨fiÜ«∞O áÈ+¨Hõ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞, Q„ Í=∞ ã¨Éíè P^èfiŒ ~°ºOÖ’ LO_Õq. Q„ Í=∞OÖ’x =Ü≥∂[#∞Å∞, Ñ Ã ^ŒÅÌ ∞, Q„ Í=∞ ã¨ÉÖíè ’ ã¨É∞íè ºÅ∞ Q„ Í=∞ q^è∞Œ Öˇ# · q^•º, 79

"≥·^ŒºO, „QÍ=∞ ~°Hõ∆}, <åºÜ«∞ x~°fiǨÏ}, ~À_»∞¡ "ÕÜ«∞@O, HÍÅ∞=Å∞, K≥~°∞=ÙÅ∞ `«=fi@O "≥Ú^ŒÅQÆ∞ Ѩ#∞Å#∞ x~°fiiÎOKÕO^Œ∞‰õΩ Q„ Í=∞ ã¨Éíè ZxflHõ ^•fi~å ã¨q∞ux U~åÊ@∞ KÕã ¿ k. á„ êp# ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ Ñ „ f ¨ Q„ Í=∞O z#fl z#fl iѨaH¡ Ö± ÏQÍ LO_Õq. <À\ò : `«q∞à◊<å_»∞Ö’x L`«Î~° "Õ∞~°∂~°∞Ö’x ÅaèOz# KÀà◊√Å tÖÏ âßã¨#O „ѨHÍ~°O „áêp# ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ `å\˜ P‰õΩÅ#∞ F@∞¡QÍ ~°O^ „ OŒè KÕã# ≤ ‰õΩO_»Å#∞ ÉϺÅ\ò ÉÏH±Åû ∞QÍ LѨÜ∂ ≥ yOKÕq Jx Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. á„ êp# ÉèÏ~°`O« Ö’ Q„ Íg∞# ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ#∞ Jaè=$kú KÕã# ≤ ~å[=Oâ◊O KÀà◊√Å∞, Ѩ@} ì Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ#∞ Jaè=$kú KÕã# ≤ ~å[=Oâ◊O "≥∂~°∞ºÅ∞.

_èbç ¡ ã¨∞ÖÏÎ<Å£ ∞ "≥ÚQÆÖò ™ê„=∂[ºOÖ’ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi L^ÀºQÆ∞Öˇ# · HÀ`åfiÖò J<Õ JkèHÍ~°∞Å =¸ÅOQÍ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ ã¨fiÜ«∞O áÈ+¨H,õ ã¨fiÜ«∞O áêe`« ÅHõ} ∆ ÏÅ#∞ HÀÖ’ÊÜ∂ « ~Ú.

'ÖÏ~ü¤ =∂Ü≥∂—— W`«# JkèHÍ~° qˆHO„nHõ~} ° Ö’ ÉèÏQÆOQÍ 1970Ö’ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ#∞ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ `˘e™êiQÍ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì_∞» . ÖÏ~ü¤ iѨ< û £ : 1882 ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ#∞ Jaè=$kú KÕ™ê_»∞. HÍ=Ù# 1882 ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«\Ïìxfl =∂QÍfl HÍ~åì ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@Oì Jx Ñ≤Å∞™êÎ~∞° . D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiʼnõΩ XHõ "≥∂oHõ ã¨fi~°∂áêxfl JOkOKå~°∞. J#QÍ 1) Q„ Í=∞ ™ê÷~ÚÖ’ Q„ Í=∞ ѨOKå~Úu 2) `åÅ∞HÍ ™ê÷~ÚÖ’ `åÅ∞HÍ É’~°∞Ť ∞ 3) lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ lÖÏ¡ É’~°∞Ť ∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. JO^Œ∞Hˆ ÖÏ~ü¤ iѨ< û # £ ∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ Jx =i‚OKå~°∞. ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiŠѨxf~°∞#∞ ã¨g∞H˜O∆ KÕO^Œ∞HÔ · KåÔ~ã ¡ π ǨÉòÇϨ ∫ãπ <åÜ«∞Hõ`fi« OÖ’ 1907 U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã≤áê¶ ~°∞Åû ∞ : D 3 ™ê÷~ÚÅÖ’ Ñ „ *¨ Ï Ñ „ u ¨ x^è∞Œ Å á„ ê^è•#ºO Z‰õΩ¯= LO_®Åx Ñ ¿ ~˘¯Ok. J#QÍ Ñ „ `¨ º« Hõ∆ ZxflHõ q^è•#=ÚÅ#∞ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕãO≤ k. 1909 ÉèÏ~°`« H“xûÖò K«@Oì : D K«@Oì ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅÖ’ Ñ „ `¨ º« Hõ∆ ZxflH# õ ∞Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜Oì k. 1909 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@Oì : D K«@Oì ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ<Õ J<Õ JOâ◊O `˘e™êiQÍ ~å„+ì¨ *Ïa`åÖ’ KÕiÛOk. 1919 <å\˜H˜ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’x lÖÏ¡Å ã¨OYº 207. 1919 <å\˜H˜ ÉèÏ~°`Öü ’ `åÅ∞HÍ ã¨OYº 584. 80

<À\ò : D `åÅ∞HÍ É’~°∞Ť ∞ 1934 ~°^∞Œ Ì HÍ|_ç lÖÏ¡ É’~°∞Ť ∞QÍ H˘#™êQÍ~Ú.

D K«@Oì ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiʼnõΩ ѨÓiÎ ™êfi`«O`„ åºxfl JOkOK«Ok. 1959Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜# ì =¸_»∞ JOK≥ŠѨOKå~Úf ~å*ò q^è•<åxH˜ D K«@" ì ∞Õ =¸ÖÏ^è•~°O.

~å*ϺOQÆOÖ’x 4= ÉèÏQÆO xˆ~âÌ H◊ õ xÜ«∞=∂ÅÖ’x 40= x|O^è# Œ Q„ Í=∞ ѨOKå~Úu =º=ã¨÷ QÆ∂iÛ Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. 7= + à _»∂ºÅ∞Ö’x ~å„+ì¨ *Ïa`å #O^Œ∞ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ J<Õ JOâßxfl Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . J#QÍ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ HÍ~°ºx~åfiǨÏ} ÉÏ^躌 `« ~å„ëêìÅ^Õ. 73= ~å*ÏÜ«∞OQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1992 Ñ „ H¨ Í~°O 9= ÉèÏQÆ=∞O^Œ∞ 243, 243(Z), 243 (XVV) #∞Oz "≥Ú`«OÎ 16 x|O^è# Œ ÅÖ’ ѨOKå~Úu ~å*ò =º=ã¨÷ QÆ∂~ˆ Û Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . Ñ Ã · ã¨=~°} K«@Oì ^•fi~å<Õ 11= + à _»∂ºÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ 29 JOâßÅ`À ‰õÄ_ç# ѨOKå~Úf ~å*ò JkèHÍ~° q^è∞Œ Å#∞ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . 74= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1992 Ñ „ H¨ Í~°O Œ ÅÖ’ Ѩ@} ì 9(Z) J<Õ ÉèÏQÍxfl U~åÊ@∞ KÕã≤ 243 (Ñ≤) #∞Oz 243 (z) =~°‰Ωõ "≥Ú`«OÎ 18 x|O^è# Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ QÆ∞iOKÕ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . 74= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 12= + à _»∂ºÅ∞#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ 18 JOâßÅ`À ‰õÄ_ç# Ѩ@} ì Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ∞ JkèHÍ~° q^è∞Œ Å#∞ QÆ∂iÛ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . C.D.P. (Community Development Programme) :

Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ O "≥Ú^Œ\˜ ѨOK«=~°¬ =Ú™ê~Ú^•#∞ ~°∂ѨHÅõ Ê# KÕã∂ ¨ Î ÉÏQÍ "≥#∞Hõ|_ç# Q„ Íg∞} á„ êO`åÅ Jaè=$kúH˜ K«~Û°Å∞ fã¨∞HÀ=∞x Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ ã¨∂zOz#k. P ã¨∂K«# "Õ∞~°‰Ωõ 1952Ö’ Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ QÍ`«‡HõOQÍ 52 á„ êO`åÅÖ’ ã≤._ç.Ñ≤. x á„ ê~°OaèOKå~°∞. ã≤._ç.Ñ≤. 1952 JHÀì|~°∞ 2# QÍOnè [Ü«∞Ou ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ á„ ê~°OaèOKå~°∞. q^Œº, P~ÀQƺO, =º=™êÜ«∞O, ‰õΩ\©~° Ѩiâ„ = ◊ ∞Å∞, ~°"å}Ï, h\˜ áê~°∞^ŒÅ, QÆ$Ç¨Ï x~å‡} ™êOѶ‘∞Hõ ã¨OˆH∆=∞ ~°OaÅÖ’ „ѨQÆux ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ D Ѩ^äŒHÍxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. ã≤._ç.Ñ≤. ^•fi~åxfl ^Õâßxfl ÉÏ¡‰Ωõ Å∞ J<Õ qÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèl í OKå~°∞. D ÉÏ¡‰Ωõ ™ê÷~ÚÖ’ a._ç.F. J#QÍ ÉÏ¡‰Ωõ JkèHÍiQÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . XH˘¯Hõ¯ ÉÏ¡‰Ωõ #O^Œ∞ 100 Q„ Í=∂Å∞ KÕ~Û°|_ç#q. á„ ê~°OÉèOí Ö’ 55 ÉÏ¡‰Ωõ ÅÖ’ nxx á„ ê~°OaèOz 5"ÕÅ 11 ÉÏ¡‰Ωõ ÅÖ’ nxfl J=∞Å∞ KÕ™ê~°∞. D ã≤._ç.Ñ≤.H˜ J"≥∞iHÍ á¶È_£ ᶜO_Õ+< ¨ £ ã¨Oã¨÷ ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨ÇϨ HÍ~åÅ∞ JOkOzOk. N.E.S.S. (National Extential Service Scerre) : N.E.S.S.

1953 JHÀì|~°∞ 2# ã≤._ç.Ñ≤. J#∞|O^èOŒ QÍ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . Z<£.W.Zãπ.Zãπó ^•fi~å ^ÕâO◊ Ö’x ÉÏ¡‰Ωõ ÅÖ’ q^Œº, P~ÀQƺO, =º=™êÜ«∞O "≥Ú^ŒÅQÆ∞ HÍ~°ºH„ = õ ∂ÅÖ’ qã¨~Î } ° ã ¿ "å ™œHõ~åºÅ#∞ JOkOKå~°∞.

C.D.P., N.E.S.S.

Ѩ^HŒä ÍÅ∞ PtOz# ÅH∆ͺÅ#∞ ™êkèã∞¨ < Î åflÜ∂ « ? ÖË^•? D ÅHõº∆ ™ê^è# Œ ‰õΩ U"≥∞# ÿ =∂~°∞ÊÅ∞ J=ã¨~= ° ∂? J<Õ JOâßÅ#∞ ѨijeOKÕO^Œ∞‰õΩ Z<£._ç.ã≤. 1957 [#=i 16# |Å=O`«~åÜü∞ "≥∞ǨÏ`å J^躌 Hõ`∆ # « XHõ J^躌 Ü«∞# Hõq∞\˜x U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. D Hõq∞\˜ `«# ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å#∞ #=O|~°∞ 24, 1957# Z<£._ç.ã≤. H˜ ã¨=∞iÊOzOk. Z<£._ç.ã≤. D x"ÕkHõ#∞ 1958Ö’ P"≥∂kOz#k. D Hõq∞\© Ñ „ ^ ¨ •è # ã≤áê¶ ~°ã∞¨ =¸_»∞ JOK≥Å∞ ѨOKå~Úu =º=ã¨÷ J#QÍ 81

1) H„ O˜ k™ê÷~ÚÖ’ J#QÍ Q„ Í=∞ ™ê÷~ÚÖ’ Q„ Í=∞ ѨOKå~Úu. 2) =∞^躌 ™ê÷~ÚÖ’ J#QÍ ÉÏ¡‰Ωõ ã¨=Ú^•Ü«∞ÅOÖ’ ѨOKå~Úu ã¨q∞u 3) Ñ Ã · ™ê÷~ÚÖ’ J#QÍ lÖÏ¡ ã¨=Ú^•Ü«∞OÖ’ lÖÏ¡ Ѩi+¨`∞« # Î ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « Åx Ñ ¿ ~˘¯Ok. <À\ò : D Hõq∞\˜ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ "Õ∞~°‰Ωõ =¸_»OK≥ŠѨOKå~Úu ~å*ò =º=ã¨# ÷ ∞ JHÀì|~ü 2# 1959# ~å[™ê÷<Ö£ ’x <åQÆ∂~ü lÖÏ¡Ö’ "≥Ú^Œ\˜ Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u <≥Ç „ ˙ ¨ á„ ê~°OaèOKå~°∞. D =º=ã¨÷ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜# ì ~Ô O_»= ~å„+Oì¨ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ .ò nxx 1959 #=O|~°∞ 1# á„ ê~°OaèOKå~°∞. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’x Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£ lÖÏ¡Ö’x +¨OëêÉÏ^£ Ѩ@} ì OÖ’ hÅO ã¨Or=Ô~_ç¤ á„ ê~°OaèOKå~°∞. ~Ô O_»= lÖÏ¡ j „ H͉õΩà◊O, Jâ’H± "≥∞ǨÏ`å Hõq∞\˜ [#`å Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 1977 _çã à O|~°∞Ö’ Ñ „ *¨ Ï™êfi=∞º qˆHO„nHõ~} ° Ö’ ÉèÏQÆOQÍ Jâ’H±"∞≥ ǨÏ`å J^躌 Hõ`∆ # « 18 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ`À ‰õÄ_ç# Hõq∞\˜ U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. D Hõq∞\© Ü≥ÚHõ¯ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å∞ D Hõq∞\˜ 132 JOâßÅ`À ‰õÄ_ç# ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å#∞ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`åfixH˜ ã¨=∞iÊOzOk. =¸_»OK≥ŠѨOKå~Úu ~å*ò ™ê÷#OÖ’ Ô~O_»OK≥ŠѨOKå~Úu ~å*ò =º=ã¨# ÷ ∞Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì=∞x Ñ „ ^ ¨ •è #OQÍ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕãO≤ k. J#QÍ H„ O˜ k ™ê÷~ÚÖ’ =∞O_»Å ™ê÷~ÚÖ’ =∞O_»Å Ѩi+¨`ü ™ê÷~ÚÖ’ J#QÍ lÖÏ¡™ê÷~ÚÖ’ lÖÏ¡ Ѩi+¨`Åü #∞ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ì=∞x Ñ ¿ ~˘¯Ok. <À\ò : =¸_»∞ JOK≥ÅÖ’ =ÚYº"≥∞# ÿ JOK≥ =∞O_»Å Ѩi+¨`,ü =∞O_»Å Ѩi+¨`ü =º=ã¨# ÷ ∞Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜Oì k. `˘e™êiQÍ Hõ~å‚@Hõ ~å„+Oì¨ . 1985 JHÀì|~°∞ 2# ~å=∞Hõ$+¨‚ Ç Ã ÏH±_Õ nxx á„ ê~°OaèOKå~°∞. nxx á„ ê~°OaèOz# ~Ô O_»= ~å„+Oì¨ PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ .ò <À\ò : PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ ~Ô "≥#∂º =∞O_»ÖÏÅ#∞ 1985Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . '^ŒO`ü"åÖÏ Hõq∞\©— 1978 ÉÏ¡‰Ωõ ™ê÷~Ú „Ѩ}ÏoHõ~°} ÃÑ· J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞_®xH˜ D Hõq∞\˜x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã≤á¶ê~°ã¨∞ : lÖÏ¡ „Ѩ}ÏoHÍ qˆHO„nHõ~} ° Ö’ lÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ∞° Ñ „ ^ ¨ •è # áê„`« áÈ+≤OKåÅx D Hõq∞\˜ Ñ ¿ ~˘¯Ok.

lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHõ~} ° Ñ Ã · 1984Ö’ D Hõq∞\© U~åÊ>Oÿˇ k. ã≤áê¶ ~°ã∞¨ : lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∂ ¨ xfl lÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ∞° ÖË^• =∞O„u J^躌 Hõ`∆ # « U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. a._ç.F. JkèHÍi J<Õ Ñ¨^q Œ x ~°^∞Œ Ì KÕÜ∂ « e. l.q.ÔH. ~å=Ù Hõq∞\˜ 1985 : nxx Q„ Íg∞} Jaè=$kú Ñ Ã · áêÅ<å U~åÊ@# ¡ ∞ ѨijeOKÕO^Œ∞‰õΩ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å∞ : 1) lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ q^è•# ~°∂ѨHÅõ Ê# J=∞Å∞‰õΩ lÖÏ¡ Ñ „ ^ ¨ •è # Ü«¸x\òQÍ LO_®Åx Ñ ¿ ~˘¯Ok. 2) _ç._ç.F. J#QÍ lÖÏ¡ Jaè=$kú JkèHÍi J<Õ Ñ¨^q Œ x U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. a._ç.F. Ѩ^q Œ x ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« =∞x ¿Ñ~˘¯Ok. 3) QÆ_∞» =Ù HÍÅOÖ’<Õ Ñ¨OKå~Úu~å*ò ZxflHÅõ ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe. L.M.

~år"£ QÍOkè Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ѨOKå~Úu~å*ò =º=ã¨# ÷ ∞ ѨÙ#~ü =º=ã‘H÷ iõ OKÕO^Œ∞‰õΩ 1986Ö’ D Hõq∞\˜x xÜ«∞q∞OKå~°∞. 82

ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å∞ : ѨOKå~Úu~å*ò =º=ã¨# ÷ ∞ ~å*ϺOQÆ Ñ „ u ¨ ѨuÎ HõeÊOKåÅx Ñ ¿ ~˘¯Ok. Q„ Í=∞ ã¨É‰íè Ωõ á„ ê^è•#º`« W"åfiÅx D Hõq∞\˜ Ñ ¿ ~˘¯Ok.

~år"£ QÍOkè Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ѨOKå~Úu~å*ò =º=ã¨÷ ~å*ϺOQÆ Ñ „ u ¨ ѨuÎ HõeÊOKåÅ<Õ L^ÕâÌ º◊ O`À 64= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} aÅ∞¡#∞ 15 =∂iÛ 1989= áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . 1989Ö’ ~år"£ QÍOkè ZxflHÅõ Ö’ F@q∞ K≥O^Œ_O» `À áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ D aÅ∞¡#∞ ѨijeOKèÖ« ^ Ë ∞Œ . P `«~∞° "å`« JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ# <Õ+# ¨ Öò Ñ „ O¨¶ \ò D aÅ∞¡#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜Oì k. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ nxx u~°ã¯¨ iOzOk. Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ǩ~å=Ù Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 73= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} aÅ∞¡#∞ 1991 ã Ã Ñ Ã Oì |~ü 16# áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . aÅ∞¡#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ 1992 _çã à O|~ü 22# P"≥∂kOzOk. ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨ÉÅíè ∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ P"≥∂^Œ =Ú„^Œ "ÕÜ∞« _»O`À D ã¨=~°} K«@Oì 24 U„ÑÖ≤ ò 1993# J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛOk. 73= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì ~å*ϺOQÆOÖ’ ^•x ™ê÷#O. ~å*ϺOQÆOÖ’ ^•x ™ê÷#O : 9= ÉèÏQÆOÖ’ 243, 243 (A) #∞Oz 243 (O) =~°‰Ωõ ѨOKå~Úu ~å*ò =º=ã¨# ÷ ∞ QÆ∂iÛ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . 243= x|O^è# Œ : ѨOKå~Úu~å*ò =º=ã¨÷ x~°fiK«#O lÖÏ¡ ѨOKå~Úu ã¨q∞u, Q„ Í=∞ ѨOKå~Úu Q„ Í=∞O J<Õ "å\˜H˜ ã¨~Ô # · x~°fiK«#O QÆ=~°fl~ü W™êÎ~∞° . 243 (A) x|O^è# Œ : Q„ Í=∞ ã¨É,íè ѨOKå~Úu~å*ò =º=㨉÷ Ωõ Q„ Í=∞ ã¨Éíè =¸ÖÏ^è•~°O. Q„ Í=∞ ã¨ÉÖíè ’ P Q„ Í=∞ ѨOKå~ÚfÖ’x =Ü≥∂[#∞ÅO^Œ~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ LO\Ï~°∞. D „QÍ=∞ ã¨Éèí ã¨O=`«û~åxH˜ Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ ã¨=∂"Õâ= ◊ ∞=Ù`«∞Ok. ã¨~Ê° OKü Q„ Í=∞ ã¨ÉÅíè ã¨=∂"Õâ= ◊ ÚÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ J^躌 Hõ`∆ # « =Ç≤Ï™êÎ~∞° . <À\ò : Q„ Í=∞ ã¨É# íè ∞ ã¨O=`«~û åxH˜ 2 ™ê~°∞¡ ã¨=∂"ÕâÑ ◊ ~¨ K ° x « KÀ ã¨~Ê° OKü Ѩ^q Œ ~°^∞Œ Ì J=Ù`«∞Ok. Q„ Í=∞ ã¨Éíè Ñ „ ^ ¨ •è #qkè Q„ Í=∞ ѨOKå~Úf JH“O@¡, P_ç@¡ x"ÕkHõ#∞ ѨijeOK«_O» =∞iÜ«Ú ÅaÌ^•~°∞Å ZOÑ≤H.õ D Q„ Í=∞ ã¨Éíè âßã¨# qÉèÏQÆOQÍ Ñ¨xKÕã ¿ Q„ Í=∞ ѨOKå~Úu HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ qÉèÏQÆOQÍ Ñ¨xKÕã∞¨ OÎ k. D Q„ Í=∞ ã¨Éíè ã¨=∂"ÕâßxH˜ HÀi# "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅÖ’ 1/10 =O`«∞ <À\ò : =∞# Q„ Í=∞ ã¨É# íè ∞ áÈe# ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi =º=ã¨÷ ã≤fi@˚~å¡O_£ ^ÕâO◊ Ö’ HõÅ^Œ∞. ^•xx ÖϺO_£ Qˆ =∂O_£ JO\Ï~°∞. |ÅfiO`«~åÜü∞ Hõq∞\˜ Q„ Í=∞ ã¨É# íè ∞ Ñ „ ™¨ êÎqOKèÖ« ^ Ë ∞Œ . 243 (B) PiìHÖõ ò : ѨOKå~Úu~å*ò ã¨fi~°∂ѨO, 73= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì =¸_»∞ JOK≥ŠѨOKå~Úu~å*ò ã¨fi~°∂áêxfl JOkã¨∞# Î flk. J#QÍ Q„ Í=∞ ™ê÷~ÚÖ’ Q„ Í=∞ ѨOKå~Úf, =∞^躌 ™ê÷~ÚÖ’ ѨOKå~Úf ã¨q∞u, lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ lÖÏ¡ Ѩi+¨`.ü <À\ò : D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ^Õâ= ◊ ∞O`«\Ï XˆH q^è" Œ ∞≥ # ÿ ѨOKå~Úu~å*ò ã¨fi~°∂ѨO LO_®e. J~Ú`Õ XHõ ~å„ëêì [<åÉèÏ 20 ÅHõÅ∆ ‰õΩ q∞Oz LO>Ë =∞^躌 ™ê÷~Ú J~Ú# ѨOKå~Úf ã¨q∞uÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕã ¿ JkèHÍ~°O P ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiňH LO@∞Ok. 243 (C) PiìHÖõ ò : ѨOKå~ÚfÅ x~å‡}O ÖË^• ã¨É∞íè ºÅ∞ J^躌 ‰õΩ∆ Å ZxflHõ q^è•#O Q„ Í=∞ ѨOKå~Úf, ѨOKåÜ«∞f ã¨q∞u lÖÏ¡ Ѩi+¨`Öü ’x ã¨É∞íè ºÅ∞ JO^Œ~∂ ° áœ~°∞Å KÕ`« Ñ „ `¨ º« HõO∆ QÍ Z#∞flHÀ|_»`å~°∞. Ñ Ã„ ã≤_O≥ \ò J#QÍ =∞^躌 83

™ê÷~Ú, lÖÏ¡ Ѩi+¨`ü Kè~Ô·≥ ‡<£ Ѩ~ÀHõ∆ Ѩ^u úŒ # =∂„`" « ∞Õ Z#∞flHÀ|_®e. Q„ Í=∞ ã¨~Ê° OKü ZxflHõ P ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY x~°~‚ ÚOz# "Õ∞~°‰Ωõ Ñ „ `¨ º« HõO∆ QÍ HÍx Ѩ~ÀHõO∆ QÍ HÍx LO@∞Ok. 243 (D) PiìHÖõ ò : ѨOKå~Úu~å*ò =º=ã¨Ö÷ ’ ã‘@¡ i[ˆ~fi+¨<,£ ѨOKå~Úu~å*ò =º=ã¨Ö÷ ’x Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’ [<åÉèÏ á„ êuѨkHõ# Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜.ʼnõΩ i[ˆ~fi+¨#∞¡ HõeÊOK«|_»∞`å~Ú. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ "åiH˜ JOkOz# i[ˆ~fi+¨#Ö¡ ’ 1/3 ã‘@# ¡ ∞ Hˆ \Ï~ÚOKåe. =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ ѨOKå~Úu~å*ò "≥Ú`«OÎ Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’ 1/3 =O`«∞ ã‘@# ¡ ∞ ~˘>Ë+< ¨ £ Ѩ^u úŒ Ñ „ H¨ Í~°O HõeÊOKåe. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. =∞Ç≤Ïà◊Å`À HõeÑ≤ "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å "åiH˜ J#QÍ a.ã≤. "åiH˜ i[ˆ~fi+¨#∞¡ ˆH\Ï~ÚOK«_»O P ~å„+¨ì âßã¨# x~å‡} âßY K«@ìO ~°∂á⁄OkOKåeû LO@∞Ok. 243 (E) PiìHÖõ ò : ѨOKå~Úf~å*ò =º=ã¨à÷ ◊ Ѩ^g Œ HÍÅO Jxfl ™ê÷~ÚÅÅÖ’ JO^Œi Ѩ^g Œ HÍÅO 5 ã¨O=`«~û åÅ∞. XHõ"àÕ ◊ XHõ =º=ã¨÷ =∞^躌 Ö’ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« |_ç`Õ 6 <≥ÅŠ֒Ѩ٠ZxflHÅõ ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«|_®e. XHõ"àÕ ◊ 6 <≥ÅÅ∞ Ѩ^g Œ HÍÅO L#flKÀ P ã¨=∞Ü«∂xH˜ Ñ „ `¨ ºÕ H˜Oz ZxflHÅõ ∞ x~°fiÇ≤ÏOKèåeû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . 243 (F) PiìHÖõ ò : ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY J~°›`Å« #∞ J#~°›`Å« #∞ x~°~‚ Úã¨∞OÎ k. ~å„+ì¨ ZO.ZÖò.Z. ZxflHõ HÍ=_®xH˜ HÍ=eû# J~°›`Å« ∞, J#~°›`Ö« Ë giH˜ =iΙêÎ~Ú. J~Ú`Õ =Ü«∞ã¨∞û =∂„`O« 21 ã¨O=`«~û åÅ∞. 243 (G) PiìHÖõ ò : 11= + à _»∂ºÖò QÆ∞iOz D PiìHÖõ ò Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. WO^Œ∞Ö’ ѨOKå~Úu~å*ò 29 JkèHÍ~° q^è∞Œ Å#∞ Ñ ¿ ~˘¯<åfl~∞° . Jq 1) =º=™êÜ«∞O – =º=™êÜ«∞ qã¨~Î } ° . 2) Éè∂ í Jaè=$kú =∞iÜ«Ú Éè∂ í ã¨O㨯~°}Å∞ =∞iÜ«Ú =$uÎHõ ã¨O~°H} ∆õ . 3) z#fl `«~Ç ° ¨ , h\˜ áê~°∞^ŒÅ, h\˜ =#~°∞Å x~°fiǨÏ}. 4) Ѩâ√◊ áÈ+¨}, áê_ç Ѩiâ„ = ◊ ∞, HÀà◊§ Ѩiâ„ = ◊ ∞ 5) KÕÑŨ Ñ Ã OѨHOõ . 6V) ™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ Ñ Ã OѨHOõ . 7) Q“} J@q L`«Ê`∞« ÅÎ ∞ 8) z#fl `«~Ç ° ¨ Ѩiâ„ = ◊ ∞ 9) MÏn Q„ Íg∞} ‰õΩ\©~° Ѩiâ„ = ◊ ∞ 10) Q„ Íg∞} QÆ$ǨÏ=ã¨u 11) `„ åQÆ∞h~°∞ 12) WO^è# Œ O =∞~°ÜÚ « Ѩâ√◊ Q„ Íã¨O 13) ~À_»∞,¡ =O`≥#Å∞, [Å=∂~åæÅ∞, Ѩ_= » Å∞ =O\˜ ~°"å}Ï ™œHõ~åºÅ∞ 14) Q„ Íg∞} q^Œ∞ºnÌH~õ } ° , q^Œ∞º`ü ѨOÑ≤}© 15) ™êO„Ñ^ ¨ •ÜÕ∞`«~° â◊HΘ =#~°∞Å∞ 16) Ñ ¿ ^ŒiHõ x~°∂‡Å# Ѩ^HŒä ÍÅ∞ 17) q^Œº – Ñ Ã„ = · ∞s =∞iÜ«Ú ã à HõO_»s Öˇ=Öò. 18) ™êOˆHuHõ tHõ} ∆ q^Œº, =∞iÜ«Ú =$uÎ q^Œº. 84

19) =Ü≥∂[# q^Œº 20) Q„ OÆ ^ä•ÅÜ«∂Å∞ 21) ™êO㨯$uHõ HÍ~°ºH„ = õ ∂Å∞ 22) =∂Ô~¯\ò ^è~Œ Å° ∞ 23) P~ÀQƺO, áêiâ◊√^Œºú O, "≥^ · ºŒ âßÅÅ∞, á„ ê^äq Œ ∞Hõ P~ÀQƺ Hˆ O„^•Å∞ 24) ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`} « 25) ã „ ,Α tâ◊√ ã¨OHˆ = ∆ ∞ 26) âßs~°H,õ =∂#ã≤H,õ qHõÖÏOQÆ∞Å ã¨OHˆ = ∆ ∞O 27) |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ "åi ã¨OHˆ = ∆ ∞O J#QÍ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. =~åæÅ "åiH˜ 28) Ñ „ *¨ Ï Ñ¨OÑ≤}© =º=ã¨.÷ 29) ™ê=∂lHõ ã¨OѨ^Œ =∞iÜ«Ú ã¨O~°H} ∆õ . <À\ò : Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« Ñ Ã · 29 JOâßÅÖ’ 12 JOâßÅ#∞ ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiʼnõΩ |^ŒÖÏ~ÚOzOk. 243 (H) PiìHÖõ ò : ѨOKå~ÚfÅ P^•Ü«∂Å∞. ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY "Õ∞~°‰Ωõ Ѩ#∞flÅ qkèOѨ٠=∞iÜ«Ú =ã¨∂Å∞, ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO qkèOz =ã¨∂Å∞ KÕÜÚ « Jq Ѩ#∞flÅ`À "å\˜ L^•Ç¨Ï~°} ~°ÇϨ ^•i Ѩ#∞flÅ∞. ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO JOkOKÕ Q„ ÍO\òÅ∞ : ѨOKå~ÚuÅH˜ ÅaèOz# x^è∞Œ Å#∞ [=∞ KÕÜ∞« _®xH˜ P ™⁄=Ú‡#∞ Y~°∞Û KÕÜÚ « @‰õΩ ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY XHõ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ xkèx U~åÊ@∞ KÕÜ∞« =K«∞Û#∞. ѨOKå~Úu PiúHõ =#~°∞Å∞ : 1) Ѩ#∞flÅ ^•fi~å =KÕÛ P^•Ü«∞O 2) WO\˜ Ѩ#∞fl, Pã¨∞ÅÎ |kb Ñ Ã · Ѩ#∞fl, "åǨÏ#Ѩ٠Ѩ#∞fl, Ñ „ H¨ @ õ #Å Ñ Ã · Ѩ#∞fl, =$uΠѨ#∞fl, Éè∂ í q∞ tã¨∞,Î [O`«∞=ÙÅÃÑ· Ѩ#∞fl, ^Œ∞HÍ}ÏÅ Ñ Ã · Ѩ#∞fl. 3) Pã¨∞ÅÎ #∞Oz =KÕÛ P^•Ü«∞O 4) =¸Å^è# Œ OÑ Ã · =KÕÛ P^•Ü«∞O/ 5) q„âßOu Éè" í å#Å∞, MÏm ã¨Ö÷ ÏÅ∞, =∂Ô~¯\ò Ñ Ã · =KÕÛ P^•Ü«∞O. 6) Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO JOkOKÕ Q„ ÍO\òÅ∞ 7) ã¨=∂[ Jaè=$kú HÍ~°ºH„ = õ ∂ÅÃÑ· Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ∞ WKÕÛ Q„ ÍO\òÅ∞ 8) ^•`«Å ^•fi~å =KÕÛ q~åàÏÅ∞ 9) P„HÍìÜü∞ 243 (I) PiìHÖõ ò : ~å„+ì¨ PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O, Ñ „ u ¨ 5 ã¨O=`«~û åÅH˜ XHõ ™êi ~å„+ì¨ PiúHõ ã¨OѶ∂ ¨ xfl U~åÊ@∞ KÕã ¿ JkèHÍ~°O QÆ=~°fl~‰ü Ωõ LO@∞Ok. PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O Ü≥ÚHõ¯ x~å‡}O ã¨É∞íè ºÅ xÜ«∂=∞HõO, "åi J~°›`Å« ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å\˜H˜ ã¨O|OkèOz ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. 85

q^è∞Œ Å∞ : ~å„+ì¨ PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ ѨOKå~Úu~å*ò =º=ã¨Å÷ ‰õΩ =∞^躌 PiúHõ =#~°∞Å#∞ ѨOÑ≤}© KÕã∞¨ OÎ k. ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ѨOKå~Úu~å*ò‰Ωõ ã¨Ç¨ Ü«∞ Q„ ÍO\òÅ#∞ ã¨HÍÅOÖ’ JO^Õ@∞¡ K«~º° Å∞ fã¨∞‰õΩO@∞Ok. x~å‡}O : XHõ J^茺‰õ∆Ω_»∞, 4 ã¨Éèí∞ºÅ∞ x"ÕkHõ : ~å„+ì¨ PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O `«# x"ÕkHõ#∞ QÆ=~°fl~‰ü Ωõ ã¨=∞iÊã ¿ Î QÆ=~°fl~ü ^•xx ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY‰õΩ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . <À\ò : Z.Ñ≤. ѨOKå~Úu ~å*ò K«@Oì 1994 "≥Ú^Œ\˜ PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O 1994 E<£ 24Ö’ U~°Ê_Oç k. nxH˜ "≥Ú^Œ\˜ J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ ÅHõ‡∆ }™êfiq∞, Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ ã¨`º« <å~åÜ«∞}~å=Ù. « @, "å\˜ P_ç\O˜ Q∑ ã¨O|OkèOz `«y# 243 (J) PiìHÖõ ò : P_ç\O˜ Q∑, ѨOKå~ÚfÅ Y~°∞ÛÅ#∞ iHÍ~°∞¤ KÕÜÚ âßã¨<åÅ#∞ ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. 243 (K) PiìHÖõ ò : ~å„+ì¨ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O, ѨOKå~ÚfʼnõΩ ã¨O|OkèOz F@~ü *Ïa`å#∞ `«Ü∂ « ~°∞ KÕÜÚ « @, ZxflHÅõ x~°fiǨÏ}, xÜ«∞O„`} « , Ѩ~º° "ÕH} ∆õ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ JkèHÍ~åÅ#∞ ã ¿ \ ì ò ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨<£ Hõey LO@∞Ok. ã ¿ \ ì ò ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨#H˜ Hõg∞+¨#~ü#∞ QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . ~å„+ì¨ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O Hõg∞+¨#~ü Ü≥ÚHõ¯ Ѩ^g Œ HÍÅO L^ÀºQÆ∞Å x|O^è# Œ Å#∞ QÆ=~°fl~ü x~åúi™êÎ~∞° . ~å„+ì¨ âßã¨# x~°‡} âßY K«@Oì ^•fi~å ~°∂ѨHÅõ Ê# KÕã∞¨ OÎ k. ~å„+ì¨ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O Hõg∞+¨#~ü Ѩ^g Œ HÍÅO 5 ã¨O=`«~û åÅ∞. Hõg∞+¨#~ü Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ `˘ÅyOѨ|_Õ q^èOŒ QÍ `˘ÅyOK«|_»`å~°∞. <À\ò : J#QÍ D# QÆ=~°fl~K ü Õ xÜ«∞q∞OK«|_ç ~å„+Ñ ì¨ u ¨ KÕ `˘ÅyOK«|_»`å~°∞. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ 1994 E<£ 18# "≥Ú^Œ\˜ ~å„+ì¨ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. "≥Ú^Œ\˜ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O Hõg∞+¨#~ü Ü«∞ãπ. MÏm áêOkfi<£. ì¨ u ¨ P^Õâß##∞ã¨iOz Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åÅÖ’ 243 (L) PiìHÖõ ò : Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åʼnõΩ J#fi~ÚOK«∞@, ~å„+Ñ D K«@Oì J=∞Å∞Ö’H˜ =ã¨∞OÎ k. 243 (M) PiìHÖõ ò : D qÉèÏQÆO =iÎOK«x á„ êO`åÅ∞ 1) <åQÍÖÏO_£ 2) "Õ∞Ѷ∂ ¨ ÅÜ«∂ 3) q∞*’~å"£∞ 4) [=¸‡HÍj‡~ü D ~å„ëêìʼnõΩ 73= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì =iÎOK«^∞Œ . "≥ãìπ ɡOQÍÖòÖ’x _®i˚eOQ∑ QÆ∂~åöÇÏ≤ Öò H“xûÖò á„ êO`åÅÖ’ ‰õÄ_® D qÉèÏQÆO =iÎOK«^∞Œ . 244 (I) PiìHÖõ ò : Ñ „ H¨ Í~°O + à _»∂ºÅ∞¤ á„ êO`åʼnõΩ, PiìHÖõ ò 244 (2) Ñ „ H¨ Í~°O Pk"åã≤ á„ êO`åʼnõΩ 73= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì =iÎOK«^∞Œ . =∞}˜ÑÓ¨ ~üÖ’x lÖÏ¡ H“xûÖò J=∞Å∞Ö’ L#fl á„ êO`åÅÖ’ ‰õÄ_® D K«@Oì =iÎOK«^Œ∞. 243 (N) PiìHÖõ ò : ѨÓ~°fi âßã¨#=ÚÅ H˘#™êyOѨÙ, 73= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛ# J#QÍ 24 U„ÑÖ≤ ò 1993 `Õk #∞Oz XHõ¯ ã¨O=`«~û O° =~°‰Ωõ Jxfl ~å„ëêìÅÖ’ ѨÓ~°fiѨ٠ѨOKå~Úf~å*ò K«\ÏìÅ∞ 86

J=∞Å∞Ö’ LO\Ï~Ú. D K«@Oì Ö’x JOâßÅ#∞ ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨Éíè 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À XHõ K«@Oì #∞ ~°∂á⁄OkOz PÜ«∂ ~å„ëêìʼnõΩ ã¨O|OkèOz# ѨOKå~Úf~å*ò K«\ÏìÅ#∞ J=∞Å∞Ö’H˜ `Õ"åeû LO@∞Ok. <À\ò : JO^Œ∞Hõ<Õ Z.Ñ≤. „ѨÉèí∞`«fiO 73 ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«\ÏìxH˜ Ö’|_ç ѨOKå~Úu~å*ò K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOKÕO^Œ∞‰õΩ XHõ J#∞Éè= í A˝Å Hõq∞\˜ a.Ñ≤.P~ü. q~îÖ° ò J^ŒºHõ`∆ # « U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. D Hõq∞\˜ 1994 PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò ѨOKèå~Úf~å*ò aÅ∞¡#∞ ~°∂á⁄OkOz, ~å„ëêìxH˜ XHõ x"ÕkHõ ^•fi~å ã¨=∞iÊOzOk. ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO a.Ñ≤.P~ü. q~î°Öò x"ÕkHõ#∞ =∞~˘Hõ¯™êi ѨijeOKÕO^Œ∞‰õΩ JѨÊ\˜ ѨOKå~Úu~å*ò âßY =∞O„u _ç.ÔH. ã¨=∞~°ãO≤ Ǩ~Ô _ç¤ J^躌 Hõ`∆ # « XHõ =∞O„u=~°æ LѨ ã¨OѶ∞¨ O U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. D ã¨OѶ∞¨ O z#fl, z#fl =∂~°∞ÊÅ∞ KÕã≤ q~îÖ° ò Hõq∞\˜x P"≥∂kOzOk. P `«~∞° "å`« Z.Ñ≤. ѨOKå~Úu~å*ò aÅ∞¡#∞ q^è•# ã¨ÉÖíè ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜ì ^•x P"≥∂^Œ =Ú„^ÖŒ ’ QÆ=~°fl~ü P"≥∂^•xH˜ ѨOáê~°∞. HÍx QÆ=~°fl~ü P"≥∂kOK«Hõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ѨijÅ#‰õΩ i[~üfi KÕ™ê~°∞. ~å„+¨ìѨu Z.Ñ≤. ѨOKå~Úu~å*ò aÅ∞¡#∞ 20 U„Ñ≤Öò, 1994 P"≥∂kOKå~°∞. Z.Ñ≤. ѨOKå~Úu~å*ò K«@ìO 1994 "Õ∞, 30# J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛOk. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ =¸_»∞ JOK≥ŠѨOKå~Úf~å*ò =º=ã¨# ÷ ∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. 1) Q„ Í=∞ ѨOKå~Úf

2) =∞O_»Å Ѩi+¨`∞« Î 3) lÖÏ¡ Ѩi+¨`∞« .Î

243 (O) PiìHÖõ ò : ѨOKå~Úf ZxflHÅõ =º=Ǩ~°OÖ’ HÀ~°∞Åì ∞ *’HõºO KÕã∞¨ HÀ~å^Œ∞. ѨOKå~Úu~å*ò =º=ã¨Ö÷ ’x xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ U~åÊ@¡ ã‘@¡ Hˆ \Ï~ÚOѨÙʼnõΩ ã¨O|OkèOz <åºÜ«∞™ê÷<åÅÖ’ Ñ „ t ¨ flOK«~å^Œ∞. ѨOKå~Úu~å*ò ZxflHÅõ #∞ Ñ „ t ¨ ã¨∂Î Z@∞=O\˜ ^•"å#∞ <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ ^•YÅ∞ KÕÜ∞« ~å^Œ∞. J~Ú`Õ ZxflHÅõ q"å^•Å qKå~°} xq∞`«OÎ âßã¨#ã¨ÉK íè Õ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« |_ç# J^è•i\© =ÚO^Œ∞ Ñ≤\+ © < ¨ £ ^•YÅ∞ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. <À\ò : ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO `≥eqQÍ =ÚxûÑπ¶ HÀ~°∞Åì #∞ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ J^ä•i\©QÍ Ñ „ H¨ \ õ O˜ zOk. JO^Œ∞=Å¡ Z.Ñ≤.H˜ ã¨O|OkèOzè =ÚxûÑπ¶ HÀ~°∞Öì Ë Ñ¨OKå~Úu~å*ò ZxflHÅõ q^è•<åÅ#∞ qKåi™êÎ~Ú. HÍx =ÚxûÑπ¶ HÀ~°∞ì Ǩϟ^•Ö’ H͉õΩO_® Ñ „ `¨ ºÕ Hõ \ „ a ˜ #Öò Ǩϟ^•Ö’ g\˜x qKåi™êÎ~∞° . Ѩ@} ì Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiŠѨi}Ï=∞„H= õ ∞O =∞iÜ«Ú ^•x J~°Oú : Ѩ@} ì áêÅ#‰õΩ ѨÙ<åk J~Ú# =º=ã¨÷ =Úxûáêe\©, =Úxûáêe\˜ '=ÚxûÑ" ≤ ∞£ — J<Õ ~À=∞<£ Ѩ^OŒ #∞Oz =zÛOk. J#QÍ ã¨OѶ∞¨ \˜``« fi« O Jx J~°OÌ . Ѩ@} ì OÖ’x, #QÆ~O° Ö’x QÍx x=ã≤OKÕ áœ~°∞Å∞ P"≥∂kOz Z#∞flH˘#fl =º‰õΩÅÎ `À ‰õÄ_ç ™ê÷xHõ ѨiáêÅ<å Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [<åÅ HÀã¨O U~åÊ@∞ KÕã∞¨ H˘#fl ã¨Oã¨# ÷ ∞ ѨÙ~°áêÅHõ ã¨Oã¨÷ ÖË^• #QÆ~° áêÅHõ ã¨Oã¨÷ Jx Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞. H„ ã © ∞¨ ΠѨÓ~°fiO 500 ã¨OIIÅ <å_Õ ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’ 16 #QÆ~° ~å*ϺÅ∞ L#fl@∞ì K«i`„ « ^•fi~å `≥Å∞ã¨∞OÎ k. "≥∞QÆãh Ψ ãπ `«# WO_çHÍ Q„ OÆ ^äOŒ #O^Œ∞ "≥∂~°∞ºÅ ~å[^è•x áê@bѨÙ`„ « #QÆ~O° Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO QÆ∞iOz q=iOKå~°∞. P<å\˜ ™ê÷xHõ =º=ã¨Å÷ ∞#∞ ã¨ÉÅíè ∞, ã¨q∞u, É’~°∞Ť ∞ Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. 30 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ QÆÅ D #QÆ~° áêÅHõ =º=ã¨÷ Ñ „ [¨ ʼnõΩ HÍ=eû# J=ã¨~åÅ#∞ fˆ~Ûk. ѨiáêÅ#‰õΩ ã¨O|OkèOz HÍ~°ºx~åfiǨÏ}ÏkèHÍi ''<åQÆi‰õΩ_»∞——. W`«_ç q^è∞Œ ÅÖ’ ã¨Ç¨ Ü«∞O JOkOKÕO^Œ∞‰õΩ ''QÀѨHõ ™ê÷xHõ—— J<Õ JkèHÍ~°∞Å∞ 87

xÜ«∞q∞OK«|_®¤~∞° . H“\˜Å∞º_ç J~°âú ß„ãOΨ ‰õÄ_® #QÆ~° Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ã¨fi~°∂áêxfl q=iã¨∞OÎ k. 1687 "≥Ú^Œ\™˜ êiQÍ =∞„^•ãπ Ѩ@} ì ÏxH˜ =ÚxûÑÖ¨ ò HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<£ U~åÊ>Oÿˇ k. 1726= ã¨O=`«~û O° Ö’ ÉÁOÉÏ~Ú, HõÅHõ`åÎ #QÆ~åÅÖ’ ‰õÄ_® HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<Å£ ∞ U~°Ê_®¤~Ú. 1793 Kå~°~ì ü K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O #QÆ~° áêÅHõ ã¨Oã¨Å÷ ‰õΩ K«@| ì ^Œ`ú « HõeÊOKå~°∞. 1935 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiʼnõΩ ã¨fi`«O`„ º« Ñ „ u ¨ ѨuÎ HõeÊOzOk. ^ÕâO◊ Ö’ qq^èŒ á„ êO`åÅÖ’ ™êÜ«Ú^èŒ [ÅQÍÅ ™ê÷=~åÅ∞ L<åfl~Ú. "å\˜x HõO\’<≥‡O\ò JO\Ï~°∞. ™êÜ«Ú^èŒ |ÅQÍʼnõΩ áœ~° ã¨^∞Œ áêÜ«∞O HõeÊOKÕO^Œ∞‰õΩ HõO\’<≥‡O\ò É’~°∞Ť #∞ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ~∞° . HõO\’<≥‡O\ò É’~°∞¤ K«@Oì 1924 Ñ „ H¨ Í~°O Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« ^ÕâO◊ Ö’ 63 HõO\’<≥‡O@∞ É’~°∞Ť ∞ L<åfl~Ú. H„ O˜ k ™ê÷~ÚÖ’ Ѩ@} ì Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiÅ#∞ H„ O˜ k =∞O„u`«fi âßY xÜ«∞O„uã¨∞< Î åfl~Ú. 1)

Ministry of Urban Development, 1985

2)

Ministry of Defence Contonment Boards

3)

1)

H˜ xÜ«∞O„uã¨∞OÎ k. Ministry of Home Affairs Union Territories Ö’x Ѩ@} ì Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixfl xÜ«∞O„uã¨∞OÎ k. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ Öò ’ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« #QÆ~° áêÅHõ ã¨Oã¨÷ HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<Å£ ∞ 14. ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£, 1950 ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ HÍ~Àʈ~+¨<£ K«@ìO „ѨHÍ~°O : ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£, ã≤H˜O„^•ÉÏ^£Å∞ Ô~O_»∞ HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<Å£ ∞QÍ LO_Õq. 1960 PQÆ+µ¨ ì 3# Ç Ã Ï· ^ „ •ÉÏ^£, ã≤HO˜ ^ „ •ÉÏ^£ ~Ô O_»∞ HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<Å£ ∞ XHõ\Q˜ Í qb#O J~Ú<å~Ú. 1971Ö’ Jk ~°^∞Œ Ì J~Ú#k. 1986Ö’ uiy U~åÊ>Oÿˇ k. Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£ HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<£ "≥Ú^Œ\˜ "Õ∞Ü«∞~ü =∂_»áê\˜ ǨÏ#∞=∞O`«~å=Ù. ѨÓ~°fiHÍÅOÖ’ H˘`«fiÖò D |eÌÜ∂ « #QÆ~° Ñ „ ^ ¨ •è # "≥∞l„ã ¿ \ ì ò QÍ#∞ =ÚxûѨÖò Hõg∞+¨#~üQÍ#∞ áÈbãπ Hõg∞+¨#~üQÍ =º=ǨÏiOKÕ"å_»∞. „Ѩã¨∞Î`«O ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<Ö£ ’ 100 _çq[<£Å∞ L<åfl~Ú. 1) Ç Ã Ï· ^Œ~åÉÏ^£ 6) =~°OQÆÖò 11) <≥Å∂¡~∞°

2) "≥*· ÏQ∑ 7) Hõ~∂ ° flÖò 12) Hõ_Ñ » ¨

3) q[Ü«∞"å_» 4) QÆ∞O@∂~°∞ 5) ~å[=∞O„_ç 8) HõsO#QÆ~ü 9) HÍH˜<å_» 10) UÅ∂~°∞ 13) J#O`«ÑÙ¨ ~°O 14) x*Ï=∂ÉÏ^£

74= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1992 : ~år"£ QÍOkè Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO Ѩ@} ì Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiʼnõΩ ~å*ϺOQÆ Ñ „ u ¨ ѨuÎ HõeÊOKÕ #QÆ~° áêÅHõ aÅ∞¡#∞ 1989 PQÆ+¨µì #O^Œ∞ 65 ã¨=~°} aÅ∞¡QÍ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. Ö’H±ã¨Éèí ÃÑ· aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOK«QÍ ~å[ºã¨Éèí ui㨯iOzOk. 1990 q.Ñ≤. ã≤OQ∑ P^èfiŒ ~°ºOÖ’x <Õ+# ¨ Öò Ñ „ O¨¶ \ò Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ѨÙ#~ü =º=ã‘H÷ iõ Oz# #QÆ~° áêÅHõ aÅ∞¡ Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ @ìQÍ Jk u~°ã¯¨ iOK«|_ç#k. Ñ≤.q. #~°ãO≤ ǨÏ~å=Ù Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO P aÅ∞¡#∞ 16 ã Ã Ñ Ã Oì =∞~ü 1991# Ö’H±ãÉ ¨ Öíè ’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . 22 _çã à O|~°∞ 1992 áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ D aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOzOk. ^ÕâO◊ Ö’x ã¨QÍx Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅ P"≥∂^ŒO`À 1993 E<£ 1# D K«@Oì J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛOk.

88

243 (P) PiìHÖõ ò : x~°fiK«#=ÚÅ∞, lÖÏ¡ "≥∞\ „ ’áêe`« á„ êO`«O, =Úxûáêe\© á„ êO`«O, ѨOKå~Úu J<Õ "å\˜H˜ ã¨iÜ≥∞ÿ # J~°ú q=~°} ÖË^• x~°fiK«#O QÆ=~°fl~ü WKåÛ~∞° . 243 (Q) PiìHÖõ ò : =Úxûáêe\©Å U~åÊ@∞ ÖË^• =¸_»∞ JOK≥Å ã¨fi~°∂ѨO, D K«@Oì =¸_»∞ ~°HÍŠѨÙ~° ã¨OѶ∂ ¨ ʼnõΩ gÅ∞ HõeÊã∞¨ OÎ k. 1)

Q„ Íg∞} á„ êO`«O =∞Oz Ѩ@} ì á„ êO`«OQÍ Ñ¨i=~°# Î K≥O^Œ∞`«∞#fl á„ êO`åxfl #QÆ~° ѨOKå~ÚfQÍ QÆ∞iΙêÎ~∞° . [<åÉèÏ 5000ʼnõΩ `«‰Ωõ ¯=QÍ 20000ʼnõΩ q∞OK«‰Ä õ _»^∞Œ .

2)

z#fl z#fl Ѩ@} ì á„ êO`åÅÖ’ =Úxûáêe\©Å∞ J#QÍ 20000 [<åÉèÏ Ñ Ã # · 3 ÅHõÅ∆ ֒ѨÙ.

3)

Ñ Ã ^Œ,Ì Ñ Ã ^ŒÌ Ѩ@} ì á„ êO`åÅÖ’ =ÚxûÑÖ¨ ò HÍ~ÀÊ~ˆ +¨<Å£ Ö’ [<åÉèÏ 3 ÅHõÅ∆ ‰õΩ q∞Oz U^≥< · å XHõ Ñ „ ^ ¨ âÕ O◊ #QÆ~O° QÍ QÆ∞iÎOѨ|_®ÅO>Ë

1)

P á„ êO`« [<åÉèÏ 5 "ÕʼnõΩ `«Q‰æÆ Ωõ O_® LO_®e.

2)

[# ã¨O^ „ `Œ « K«.H©. 400 HÍx JO`«H< õ åfl Z‰õΩ¯=QÍ<Õ LO_®e.

3)

75% ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ =º=™êÜÕ∞`«~° =$`«∞ÅÎ Ö’ LO_®e.

4)

PÑ „ ^ ¨ âÕ O◊ áêi„âßq∞Hõ á„ êO`«O HõO\’<≥‡O\ò á„ êO`«O J~Ú LO_®e. <À\ò : 2001 [<åÉèÏ ÖˇH¯õ Å Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ O◊ Ö’x #QÆ~° [<åÉèÏ 28.83 HÀ@∞¡ J#QÍ 27.78%, 1991 [<åÉèÏ ÖˇH¯õ Å Ñ „ H¨ Í~°O [<åÉèÏ 23.1 HÀ@∞¡ Jk "≥Ú`«OÎ [<åÉèÏÖ’ 27.4%

243 (R) x|O^è# Œ : =ÚxûÑÖ¨ Ïs\©Å x~å‡}O ÖË^• J^Œº‰õΩ∆ Å∞, ã¨É∞íè ºÅ Z#flHõ q^è•#O, D 3 ™ê‚sÅÖ’ ã¨É∞íè ºÅO^Œ~∞° áœ~°∞ÅKÕ Z#∞flHÀ|_»`å~°∞. J^躌 Hõ∆ ZxflHõ q^è•#O, ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY x~°~‚ ÚOz# "Õ∞~°‰Ωõ Ñ „ `¨ º« HõO∆ QÍ, ÖË^• Ѩ~ÀHõO∆ QÍ Ñ¨^u úŒ Ö’ LO_»=K«∞Û. =Úxûáêe\©Å ѨiáêÅ<å x~°fiǨÏ}Ö’ á„ êux^躌 O =Ç≤ÏOKÕ Ü«∞O.Ñ≤., ZO.ZÖò.Z. Å∞ ã¨É∞íè ºÅ∞QÍ H˘#™ên`å~°∞. ~å[ºã¨É,íè âßã¨# =∞O_»e ã¨É∞íè ºÅ∞ ‰õÄ_® ã¨É∞íè ºÅ∞QÍ H˘#™êQÆ∞`å~°∞. <À\ò : J~Ú`Õ "å~°∞ ã¨O|Okè`« =Úxûáêe\˜ UiÜ«∂Ö’ F@~°∞QÍ LO_®e. „Ѩã¨∞Î`«O Z.Ñ≤.Ö’ =ÚxûÑÖ¨ Ïs\©Å J^躌 ‰õΩ∆ ÅO^Œ~∞° Ѩ~ÀHõ∆ Ѩ^u úŒ Ö’ Z#∞flHÀ|_»∞`«∞<åfl~∞° . 243 (S) PiìHÖõ ò : "å~°∞¤ Hõq∞\©Å U~åÊ@∞, 3 ÅHõÅ∆ ∞ ÖË^• JO`«H< õ åfl Z‰õΩ¯= [<åÉèÏ QÆÅ =Úxûáêe\©Å∞ XHõ\˜ ÖË^• JO`«H< õ åfl Z‰õΩ¯= "å~°∞Ť #∞ HõeÑ≤ "å~°∞¤ Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. "å~°∞¤ Hõq∞\©Å‰õΩ ã¨O|OkèOz K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O, ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY‰õΩ LO@∞Ok. "å~°∞¤ Hõq∞\© Ѩikè Ü≥ÚHõ¯ Hõq∞\© ã¨É∞íè º_»∞ P "å~°∞¤ Hõq∞\©Ö’ ã¨É∞íè º_»∞QÍ LO_®e. XˆH "å~°∞‰¤ Ωõ "å~°∞¤ Hõq∞\˜ U~°Ê_# ç ѨÙÊ_∞» 89

P "å~°∞¤ Ñ „ u ¨ x^èÕ J^躌 ‰õΩ∆ _çQÍ xÜ«∞q∞OK«|_»`å_»∞. ~Ô O_»∞ ÖË^• JO`«H< õ åfl Z‰õΩ¯= "å~°∞Ť ‰õΩ "å~°∞¤ Hõq∞\˜ U~åÊ@∞ KÕã# ≤ ѨÙ_»∞ P "å~°∞¤ Hõq∞\˜ Ñ „ u ¨ x^è∞Œ Å∞ `«=∞Ö’ XHõ¯ix "å~°∞¤ Hõq∞\˜ J^躌 ‰õΩ∆ _çQÍ ZxflHõ KÕ™êÎ~∞° . Qˆ„ _»∞ =∞iÜ«Ú "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ѩi^è∞Œ Å *Ïa`å : P~ü¤ Qˆ„ _£ =Úxûáêe\˜ "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ѩikè 150000 ֒ѨÙ. ã à HõO_£ Qˆ„ _£ =ÚxûÑÖ¨ Ïs\˜ "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ѩikè 150000 #∞Oz 30 ÅHõÅ∆ ֒ѨÙ. Ѷ㠨 ìπ Qˆ„ _£ =Úxûáêe\© "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ѩikè 30 ÅHõÅ∆ #∞O_ç 50 ÅHõÅ∆ ֒ѨÙ. ã à Ê+Ö¨ ò Qˆ„ _£ =ÚxûÑÖ¨ Ïs\© "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ѩikè 50 ÅHõÅ∆ ∞ JO`«H< õ åfl Z‰õΩ¯= =∞iÜ«Ú 80 ÅHõÅ∆ Hõ<åfl `«‰Ωõ ¯=. ã à ÅHõ< ∆ £ Qˆ„ _£ =Úxûáêe\˜ "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ѩikè 50 ÅHõÅ∆ #∞Oz 80 ÅHõÅ∆ Hõ<åfl Z‰õΩ¯=. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« Z.Ñ≤.Ö’ =Úxûáêe\©Ö’x "å~°∞¤ ã¨OYº 23 `«‰Ωõ ¯= HÍ~å^Œ∞. QÆi+¨Oì 50H˜ q∞OK«~å^Œ∞. ^è~Œ ¤ü Qˆ„ _£ =Úxûáêe\©Ö’ 40 "ÕÅ [<åÉèÏ ^•@‰õΩO_® LO>Ë Hõh㨠"å~°∞Ť ã¨OYº 23 QÍ#∞, JO`«HOõ >Ë Z‰õΩ¯= [<åÉèÏ LO>Ë Ñ „ u ¨ 4 "ÕÅ =∞OkH˜ XHõ "å~°∞# ¤ ∞Ñ Ã OK«∞`«∂ QÆi+¨ì "å~°∞Ť ã¨OYº 40H˜ LO_®e. ã à HõO_£ Qˆ„ _£ =Úxûáêe\©Ö’ 40 "ÕÅ [<åÉèÏ ^•@‰õΩO_® LO>Ë Hõh㨠"å~°∞Ť ã¨OYº 29 QÍ#∞ JO`«HOõ >Ë Z‰õΩ¯= [<åÉÏ LO_Õ Ñ „ u ¨ 4 "ÕÅ =∞OkH˜ XHõ "å~°∞# ¤ ∞Ñ Ã OK«∞`«∂ QÆi+¨ì "å~°∞Ť ã¨OYº 40H˜ LO_®e. Ѷ㠨 ìπ Qˆ„ _£ =Úxûáêe\˜Ö’ 40 "ÕÅ [<åÉèÏ ^•@‰õΩO_® LO>Ë Hõh㨠"å~°∞Ť ã¨OYº 29 QÍ#∞ JO`«HOõ >Ë Z‰õΩ¯= [<åÉèÏ LO_ç 10 "ÕÅ =∞OkH˜ XHõ "å~°∞# ¤ ∞Ñ Ã OK«∞`«∂ QÆi+¨ì "å~°∞Ť ã¨OYº 42 ‰õΩ LO_®e. 243 (T) PiìHÖõ ò : =Úxûáêe\©ÅÖ’ ã‘@¡ i[ˆ~fi+¨<,£ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜.ʼnõΩ [<åÉèÏ#∞ |\˜ì [<åÉèÏ á„ êuѨkHõ# i[ˆ~fi+¨<Å£ ∞ Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. i[~°∞fi HÍ|_Õ ™ê÷<åÅÖ’ 1/3 =O`«∞ ã‘@∞¡ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. "≥Ú`«OÎ ™ê÷<åÅÖ’ Hõhã¨O 1/3 =O`«∞ =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. W`«~∞° ʼnõΩ Hˆ \Ï~ÚOz# ã‘@# ¡ ∞ HõÅ∞ѨÙH˘x =Úxûáêe\˜ J^躌 Hõ∆ Ѩ^q Œ Ö’ H˘xflO\˜x Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ Hˆ \Ï~ÚOKÕ q^èOŒ QÍ âßã¨# ã¨Éíè K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=K«∞Û. Ñ Ã # · Ñ ¿ ~˘¯#fl i[ˆ~fi+¨<£ ~˘>Ë+< ¨ £ Ѩ^u úŒ Ö’ J=∞Å∞ KÕÜ∂ « e. 243 (V) PiìHÖõ ò : =Úxûáêe\©Å Ѩ^g Œ HÍÅO, =Úxûáêe\©Å ã¨É∞íè ºÅ∞ =∞iÜ«Ú J^躌 ‰õΩ∆ ŠѨ^g Œ HÍÅO 5 ã¨O=`«~û åÅ∞. XHõ"àÕ ◊ =∞^躌 =º=ã¨÷ ~°^∞Œ Ì J~Ú`Õ 6 <≥ÅŠ֒Ѩ٠ZxflHÅõ ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«|_»`å~Ú. XHõ"àÕ ◊ 6 <≥ÅÅ∞ =∂„`" « ∞Õ Ñ¨^g Œ HÍÅO L#fl@~¡ Ú`Õ P =º=kèH˜ Ñ „ `¨ ºÕ HõOQÍ ZxflHÅõ ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåeû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . 243 (V) PiìHÖõ ò : <À\ò : =Úxûáêe\©Ö’x ã¨É∞íè ºÅ J~°›`Å« #∞ qKåiOK«∞ JkèHÍ~°O PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ‰ò Ωõ ã¨O|OkèOz =ÚxûÑπ¶ HÀ~°∞Åì ‰õΩ LO@∞Ok.

90

243 (W) PiìHÖõ ò : 12= + à _»∂ºÅ∞ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. J#QÍ =Úxûáêe\©Å 18 JkèHÍ~åÅ#∞ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. Jq : 1) Ѩ@} ì Ñ „ } ¨ ÏoHÍ 2) Éè∂ í "å_»HOõ xÜ«∞O„`} « =∞iÜ«Ú Éè= í # x~å‡}O 3) ™ê=∂lHõ, PiúHõ Ñ „ } ¨ ÏoHõÅ∞ 4) ~À_»∞,¡ =O`≥#Å∞ 5) h\˜ ã¨~Ñ ° ~¨¶ å 6) Ñ „ *¨ Ï~ÀQƺO, áêiâ◊√^Œºú O 7) Jyfl =∂ѨHõ ã ¿ =Å∞ 8) Ѩ@} ì J_»=ÙÅ∞, Ѩ~åº=~°} ã¨O~°H} ∆õ 9) |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ ã¨OHˆ = ∆ ∞O J#QÍ âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ qHõÖÏOQÆ∞Å∞ 10) =ÚiH˜"å_»Å Jaè=$kú 11) Ѩ@} ì Ñ ¿ ^ŒiHõ x~°∂‡Å# 12) áê~°∞¯Å∞, P@ ã¨Ö÷ ÏÅ =O\˜ Ѩ@} ì ™œHõ~åºÅ HõÅÊ# 13) q^•ºaè=$kú =∞iÜ«Ú ™êO㨯$uHÍaè=$kú 14) 㨇âß# "å\˜HÅõ ∞ 15) [##, =∞~°}ÏÅ il„ã ¿ + ì < ¨ £ 16) ÉèOí QÆà◊ ^˘_»∞¡ 17) Ñ „ *¨ Ï ™œHõ~åºÅ∞ J#QÍ gkè náêÅ∞, áê~°∞¯Å∞, |™êìO_»∞.¡ 18) QÀ=^ŒâÅ◊ J#QÍ HÍÉËàH◊ ÍÅ PiìHÖõ ò (X) Ѩ#∞flÅ∞ – x^è∞Œ Å∞ : H˘xfl JOâßʼnõΩ ã¨O|OkOz Ѩ#∞flÅ∞ qkèOz =ã¨∂Å∞ KÕÜÚ « JkèHÍ~åÅ#∞ =Úxûáêe\©Å‰õΩ P ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY JOkã¨∞OÎ k. ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO =ã¨∂Å∞ KÕã# ≤ H˘xfl Ѩ#∞flÅÖ’ "å\Ï : ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO JOkOKèÕ H˘xfl ã¨Ç¨ Ü«∞Hõ Q„ ÍO@∞Å∞ =Úxûáêe\©Å‰õΩ ã¨O|OkèOz x^è∞Œ Å∞ [=∞ KÕÜ∞« _®xH˜ ™⁄=Ú‡#∞ Y~°∞Û KÕÜ∞« \ÏxH˜ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ xkèx U~åÊ@∞ KÕÜ∞« =K«∞Û. =Úxûáêe\©Å P^•Ü«∞ =∂~åæÅ∞ : =ÚxûÑÖ¨ ò ã¨Oã¨Å÷ ∞ `«=∞ "≥Ú`«OÎ P^•Ü«∞OÖ’ 2/3 =O`«∞ ™ê÷xHõ Ѩ#∞flÅ ^•fi~å á⁄O^Œ∞`å~°∞. L^• : P„HÍìÜ∞ü Ѩ#∞fl, q<À^ŒÑÙ¨ Ѩ#∞fl, =ºH˜Î Ѩ#∞fl, =∂Ô~¯\ò Ѩ#∞fl, h\˜ Ѩ#∞fl, Ñ „ H¨ @ õ #ÅÃÑ· Ѩ#∞fl, \’Öò \ÏH±.û PiìHÖõ ò 243 (Y) : =Úxûáêe\©Å PiúHõ ã≤u ÷ QÆ`∞« Å Ñ Ã · Hõg∞+¨<£ U~åÊ@∞ : 243 (I) Ñ „ H¨ Í~°O U~åÊ@∞ KÕÜ∞« |_ç# PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O =Úxûáêe\©Å PiúHõ ã≤u ÷ x ‰õÄ_® ã¨g∞H˜O∆ Kåe. 91

D Hõg∞+¨<£ ~å„ëêìxH˜ =ÚxûÑÖ¨ Ïs\©H˜ =∞^躌 PiúHõ =#~°∞ŠѨOÑ≤}˜ KÕã∞¨ OÎ k. ~å„+ì¨ Ñ „ [¨ ʼnõΩ JO^•eû# ã¨Ç¨ Ü«∞Hõ Q„ ÍO@∞Å#∞ ã¨HÍÅOÖ’ JO^Œ∞#@∞¡ K«∂ã¨∞OÎ k. PiìHÖõ ò 243 (Z) : JH“O\˜OQ∑ =∞iÜ«Ú P_ç\O˜ Q∑ : =Úxûáêe\©Å∞ KÕÜÚ « Y~°∞Û iHÍ~°∞¤ KÕÜÚ « @ "å\˜ P_ç\O˜ Q∑‰Ωõ ã¨O|OkèOz ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. ∆õ , xÜ«∞O„`} « ‰õΩ ã¨O|OkèOz# JkèHÍ~åÅ#∞ PiìHÖõ ò 243 (Z (a) ) : =Úxûáêe\©Å ZxflHÅõ x~°fiǨÏ}, Ѩ~º° "ÕH} ~å„+ì¨ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O Hõey LO@∞Ok. =Úxûáêe\©Å ZxflHÅõ ‰õΩ ã¨O|OkèOz# âßã¨#=ÚÅ#∞ ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. PiìHÖõ ò 243 (Z(b)) : D ÉèÏQÆOÖ’x JOâßÅ∞ Hˆ O„^Œ áêe`« á„ êO`åʼnõΩ =iΙêÎ~Ú. J~Ú`Õ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ "å\˜H˜ =iÎOѨ*ã Ë ∂ ¨ Î <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ *Ïs KÕÜ∂ « e. „ H¨ Í~°O + à _»∂ºÅ∞ á„ êO`åʼnõΩ 244 (2) Ñ „ H¨ Í~°O Pk"åã¨∞ʼnõΩ D qÉèÏQÆO PiìHÖõ ò 243 (Z(c)) : 244 (1) Ñ =iÎOK«^∞Œ . ѨtÛ=∞ ɡOQÍÖòà’x _®iƒeOQ∑Ö’x QÆ∞~åöÇÏ≤ Öò H“xûÖò á„ êO`åxH˜ D qÉèÏQÆO =iÎOK«^∞Œ . PiìHÖõ ò 243 (Z (d) ) : lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHõ ã¨OѶ∞¨ O : Ñ „ u ¨ lÖÏ¡‰Ωõ XHõ lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ O U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. <À\ò : Wk ѨOKå~Úu =∞iÜ«Ú =Úxûáêe\©Å Ѩ^HŒä ÍÅ#∞ H„ À_ôHiõ Oz "≥Ú`«OÎ lÖÏ¡ ã¨=∞„QÆ Jaè=$kúH˜ J=ã¨~" ° ∞≥ # ÿ lÖÏ¡ =Ú™ê~Ú^• Jaè=$kú Ñ „ } ¨ ÏoHõ#∞ U~åÊ@∞ `«Ü∂ « ~°∞ KÕã∞¨ OÎ k. ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ ã¨O|OkèOz \ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. D ã¨OѶ∞¨ OÖ’ 4/5 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ∞ lÖÏ¡ ѨOKå~Úu =∞iÜ«Ú =Úxûáêe\˜ ã¨É∞íè ºÖˇ· LO_®e. lÖÏ¡ ѨOKå~Úu ã¨É∞íè ºÅ∞, =Úxûáêe\˜ ã¨É∞íè ºÅ∞ D ã¨É∞íè ºÅ#∞ Z#∞fl‰Ωõ O\Ï~°∞. JÖÏ Z#∞flHÀ|_Õ "åiÖ’ =Úxûáêe\˜Å‰õΩ lÖÏ¡ ѨOKå~ÚfʼnõΩ K≥Ok#"å~°∞ ZO`«=∞Ok LO_®Å<Õk, P lÖÏ¡Ö’x Q„ Íg∞} á„ êO^äŒ [<åÉèÏ, Ѩ@} ì á„ êO`« [<åÉèí x+¨ÊuÎ Ñ Ã · P^è•~°Ñ_ ¨ ç LO@∞Ok. lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ O KÕ ~°∂á⁄OkOK«|_ç# =Ú™ê~Ú^• Jaè=$kú Ѩ^HŒä Íxfl ~å„+ì¨ QÆ=~°fl~∞° ‰õΩ ѨOáêe. PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ O x~å‡}O : WOKèåi˚ =∞O„u lÖÏ¡ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ O J^躌 ‰õΩ∆ _çQÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . Z.D.P. Kè≥·Ô~‡<£O "≥·ãπ Kè≥·Ô~‡<£QÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . HõÖHˇ ~ìõ ∞° ã¨Éºíè HÍ~°º^Œi≈QÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . D Hõq∞\©Ö’ 25 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞O\Ï~°∞. Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO 3 ã¨É∞íè ºÅ#∞ <åq∞<Õ\ò KÕã∞¨ OÎ k. q∞ye# 20 =∞Ok lÖÏ¡ Ѩi+¨`ü =∞iÜ«Ú =Úxûáêe\©Å‰õΩ ZxflHÔ # · ã¨É∞íè ºÅ∞ Z#∞fl‰Ωõ O\Ï~°∞. Ö’H± ã¨Éíè =∞iÜ«Ú ~å[ºã¨Éíè ã¨É∞íè ºÅ∞ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ PǨfix`«∞Å∞QÍ LO\Ï~°∞. ~å[ºã¨Éíè ã¨É∞íè ºÅ∞ U lÖÏ¡Ö’ LO_®Å<Õk "åi WëêìxH˜ =ke"Õâß~°∞. lÖÏ¡Ö’x "Õ∞Ü«∞~°∞¡ =ÚxûÑÖ¨ ò Hõg∞+¨#~°∞¡ âßâ◊fi`« PǨfix`«∞Å∞QÍ LO\Ï~°∞. PiìHÖõ ò 243 (Z (e) ) : "≥∞\ „ ’áêe@<£ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ O : "≥∞\ „ ’ áêe@<£ ã≤\ã ˜ # π ∞ =∞ǨÏ#QÍ~åÅ∞ JO\Ï~°∞. ÉÏQÍ Jaè=$kú K≥Ok XHõ á„ êO`«OÖ’ QÆÅ H˘xfl =Úxûáêe\©Å∞ ѨOKå~ÚuÅ`À HõeÑ≤ =∞Ǩ #QÆ~åÅ∞ U~°Ê_∞» `«∞`å~Ú. 10 ÅHõÅ∆ ∞ ^•\˜# á„ êO`åxfl 92

"≥∞\ „ ’áêe@<£ á„ êO`«OQÍ QÆ∞iΙê~°∞. Ñ „ u ¨ "≥∞\ „ ’áêe@<£ á„ êO`åxH˜ XHõ "≥∞\ „ÿ ’áêe@<£ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ O U~°Ê@∞ KÕÜ∂ « e. <À\ò : "≥∞\ „ ’áêe@<£ UiÜ«∂ ã¨=∞„QÍaè=$kúH© J=ã¨~" ° ∞≥ # ÿ =Ú™ê~Ú^• „Ѩ}ÏoHõ#∞ P ã¨OѶ¨∞O ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY "≥∞\ „ ’áêe@<£ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ ã¨O|OkèOz# JOâßÅÃÑ· ~°∂á⁄OkOK«=K«∞Û. D Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ OÖ’x "≥Ú`«OÎ ã¨É∞íè ºÅÖ’ 2/3 =O`«∞ ã¨É∞íè ºÅ∞ "≥∞\ „ ’áêe@<£ á„ êO`«OÖ’x =Úxûáêe\˜ ã¨É∞íè ºÅ∞, ѨOKå~Úu ã¨É∞íè ºÅ∞ J~Ú LO_®e. "åix =Úxûáêe\˜ ã¨É∞íè ºÅ∞, ѨOKå~Úu J^躌 ‰õΩ∆ Å∞ Hõeã≤ Z#∞fl‰Ωõ O\Ï~°∞. "åiÖ’ ѨOKå~ÚuʼnõΩ K≥Ok#"å~°∞ =Úxûáêe\©Å‰õΩ K≥Ok#"å~°∞ ZO`«=∞Ok LO_®Å<Õk "å\˜ [<åÉèÏ x+¨ÊuÎ Ñ Ã · P^è•~°Ñ_ ¨ ç LO@∞Ok. "≥∞\ „ ’ áêe@<£ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ O ~°∂á⁄OkOz# =Ú™ê~Ú^• Jaè=$kú Ѩ^HŒä Íxfl ^•x J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ QÆ=~°fl~∞° ‰õΩ ã¨=∞iÊ™êÎ_∞» . PiìHÖõ ò 243 (f ) : áê`«âßã¨#=ÚÅ H˘#™êyOѨ٠: 74= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛ# `Õn #∞O_ç J#QÍ 1 E<£ 1993 #∞Oz 1 ã¨O=`«~û O° =~°‰Ωõ áê`« âßã¨<åÅ∞ J=∞Å∞Ö’ LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ P ~å„+ì¨ x~å‡} âßY, XHõ ã¨OII֒Ѩ٠D K«\ÏìxH˜ Ö’|_ç z#fl z#fl =∂~°∞ÊÅ`À XHõ #∂`«# =Úxûáêe\˜ K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkKåeû LO@∞Ok. à · <åºÜ«∞™ê÷#O *’HõºO PiìHÖõ ò 243 (Z (g) ) : =ÚxûÑÖ¨ ò ZxflHÅõ Ñ 74= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛ# `Õn #∞O_ç J#QÍ 1 E<£ 1993 #∞Oz 1 ã¨O=`«~û O° =~°‰Ωõ áê`« âßã¨<åÅ∞ J=∞Å∞Ö’ LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ P ~å„+ì¨ x~å‡} âßY XHõ ã¨OII ֒Ѩ٠D K«\ÏìxH˜ Ö’|_ç z#fl z#fl =∂~°∞ÊÅ`À XHõ #∂`«# =Úxûáêe\˜ K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOKåeû LO@∞Ok. PiìHÖõ ò 243 (Z (g) ) PiìHÖõ ò : =ÚxûÑÖ¨ ò ZxflHÅõ Ñ Ã · <åºÜ«∞™ê÷#O *’HõºO KÕã∞¨ HÀ~å^Œ∞. =Úxûáêe\˜ xÜ≥∂[Hõ=~åæŠѨÙ#ó qÉè[í #, ã‘@¡ Hˆ \Ï~ÚOѨÙ#∞ U <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ Ñ „ t ¨ flOK«~å=Ù. ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡}âßY U~åÊ@∞ KÕã# ≤ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ J^ä•i\˜ =ÚO^Œ∞ =∂„`" « ∞Õ ZxflHÅõ Ѷ~≤ åº^Œ∞Å#∞ ^•YÅ∞ KÕÜ∂ « e. <À\ò : Z.Ñ≤.Ö’ =ÚxûÑπ¶ HÀ~°∞ì =ÚxûÑÖ¨ ò "å~Ú^•Å#∞ qKåiã¨∞OÎ k.

10. Hõg∞+¨<£û J\Ïifl [#~°Öò : ~å*ϺOQÆOÖ’x 5= ÉèÏQÆO 1= J^蕺ܫ∞O 76= x|O^è# Œ J\Ïi‚ [#~°Öò QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok. J~°›`Å« ∞ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x~°~‚ Ú™êÎ~∞° J#QÍ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ J~°›`Å« ∞. xÜ«∂=∞HõO : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ~∞° . Ѩ^g Œ HÍÅO : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ Jcè+Oì¨ "Õ∞~°‰Ωõ ÖË^• qâßfiã¨O "Õ∞~°‰Ωõ H˘#™êQÆ∞`å~Ú. `˘ÅyOѨ٠: ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `˘Åy™êÎ~∞° . 93

~år<å=∂ : `«# ~år<å=∂#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOKåe. "Õ`# « O : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x~°~‚ Ú™êÎ~∞° J#QÍ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ "Õ`# « O Åaèã∞¨ OÎ k. 30000 ~°∂áêÜ«∞Å∞ ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ~∞° . S.\˜. LO_»^∞Œ . q^è∞Œ Å∞ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ =∞iÜ«Ú Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ <åºÜ«∞ ã¨ÅǨ^•~°∞Å∞ ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi Ñ „ ^ ¨ = Œä ∞ Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∂kèHÍi. áê~°"¡ ∞≥ O@∞ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ áêÖÁæO\Ï_»∞, Ñ „ ã ¨ O¨ y™êÎ~∞° . ã¨É∞íè ºÅ ™œHõ~åºÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. HÍx F@∞ ǨωõΩ¯ Hõey LO_»^∞Œ . J\Ïifl [#~°ÖHò ˜ q^è∞Œ Å`À ã¨Ç¨ Ü«∞O JOkOK«_®xH˜ XHõ ™⁄eã≤@~ü [#~°Öò LO\Ï~°∞. <À\ò : Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « ™⁄eã≤@~ü [#~°Öò l. "åǨï#Ѩu, "≥Ú^Œ\˜ J\Ïifl [#~°Öò Ü«∞O.ã≤. ã à @Åfi_£ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « J\Ïifl [#~°Öò q∞Å<£ ‰õΩ=∂~ü. HõO\ „ ’Å~ü P_ç@~ü [#~°Öò : ~å*ϺOQÆOÖ’ 5= ÉèÏQÆO 5= J^蕺ܫ∞O 148 #∞Oz 151 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ ã≤.Z.l. QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~Ú. á„ ê~°OÉèOí Ö’ 148 Ü«∂H±ì Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ ßxH˜ XHõ ã≤.Z.l. LO_Õ"å~°∞. <À\ò : ã≤.Z.l. #∞Oz ZH“O\òû qÉèÏQÍxfl 1976Ö’ "Õ~∞° KÕ™ê~°∞. J~°›`Å« ∞ : áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ x~°~‚ Úã¨∞OÎ k. J#QÍ 10 ã¨O=`«~û åÅ∞ áêÅ<å J#∞Éè= í O LO_®e. xÜ«∂=∞HõO : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . Ѩ^q Œ Ñ „ = ¨ ∂} ã‘fiHÍ~°O: ~å„+Ñ ì¨ u ¨ KÕ Ñ „ = ¨ ∂} ã‘fiHÍ~°O KÕÜ∞« |_»∞`å~°∞. Ѩ^g Œ HÍÅO : 6 ã¨OIIÅ∞ ÖË^• 65 ã¨OIIÅ =Ü«∞ã¨∞û Uk =ÚO^Œ∞ J~Ú`Õ Jk =iÎã∞¨ OÎ k. ~år<å=∂ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOKåe. `˘ÅyOѨ٠: áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ JaèâO◊ ã¨# f~å‡}O ^•fi~å 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À `˘ÅyOK«|_»∞`å~°∞. q^è∞Œ Å∞ : ã≤.Z.l. Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ |_≥\ ˚ # ò ∞ `«xd KÕ™êÎ~∞° . <À\ò : Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi MÏ`åÅ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ áêºH± W`«x ã ¿ flÇÏ≤ `«∞_»x, `«`fiΫ "Õ`Ϋ Jx =∂~°^ æ ~Œ ≈° ‰õΩ_»∞ Jx Jaè=i‚™êÎ~∞° . WOHÍ áêH±H˜ ã≤.Z.l. #∞ J^Œ#Ѩ٠Hõà√◊ ,¡ J^è# Œ Ѩ٠KÕ`∞« Å∞, J^Œ#Ѩ٠K≥=ÙÅ∞QÍ ÉèÏq™êÎ~∞° . x"ÕkHõ : ã≤.Z.l. `«# x"ÕkHõ#∞ Hˆ O„^OŒ Ö’ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜, ~å„ëêìÅÖ’ QÆ=~°fl~‰ü Ωõ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . r`«É`íè åºÅ∞ : ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ "Õ`# « O 30,000 Åaèã∞¨ OÎ k. ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ~∞° . S.\˜. LO_»^∞Œ . _®II a.P~ü. JOÉË_»¯~ü QÍi L^ÕÌâ◊ºOÖ’ ~å*ϺOQÆ L#fl`« Ѩ^Œ=ÙÅÖ’ HõO„\’Å~ü P_ç@~ü [#~°Öò Ju =ÚY∞ºÅ∞. ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkèH˜ ÖË^• ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ ã≤.Z.l. HÍ=e ‰õΩHõ¯=Öˇ ѨxKÕ™êÎ_∞» . <À\ò : Ѩ^g Œ q~°=∞} `«~∞° "å`« W`«#∞ U Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi L^ÀºQÆO KÕÑ@ ¨ ~ì å^Œ∞. "≥Ú^Œ\˜ ã≤.Z.l. [#~°Öò #~°ÇϨ i~å=Ù. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« q<À^£ ~åÜü∞. UPSC -

~å*ϺOQÆOÖ’x 14= ÉèÏQÆO 315 #∞Oz 323 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. 94

315 Ñ „ H¨ Í~°O Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ XHõ Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. LO@∞Ok. J~°›`«Å∞ : UPSC J^躌 ‰õΩ∆ Å∞, ã¨É∞íè ºÅ J~°›`Å« #∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x~°~‚ Ú™êÎ_∞» . 10 ã¨O=`«~û åŠѨiáêÅ<å J#∞Éè= í O LO_®e. xÜ«∂=∞HõO : PiìHÖõ ò 316 Ñ „ H¨ Í~°O UPSC Kè~Ô·≥ ‡<£ =∞iÜ«Ú 8 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . Ѩ^g Œ HÍÅO : 6 ã¨OIIÅ∞ ÖË^• 65 ã¨OIIÅ =Ü«∞ã¨∞.û Uk =ÚO^Œ∞ J~Ú`Õ Jk =iÎã∞¨ OÎ k. `˘ÅyOѨ٠: Jqhu, J„H= õ ∞Ñ „ = ¨ ~°} Î , |O^è∞Œ Ñ „ u ‘ , Jã¨=∞~°`ú « HÍ#}ÏʼnõΩ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞Öì ’ <Õ~° qKå~°} [iÑ≤ ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `˘Åy™êÎ~∞° . ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì ã¨ÅǨ#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `«Ñ¨ÊHõ áê\˜OKåe. ~å„+¨ìѨu „H˜Ok q+¨Ü«∂ÅÖ’ `«#‰õΩ `å#∞QÍ gix `˘ÅyOKÕ JkHÍ~°O Hõey LO\Ï~°∞. 1) k"åÖÏ fÜ«∞_»O 2) W`«~° L^ÀºQÆO KÕÜ∞« _»O 3) n~°…HÍeHõ Jã¨fiã¨`÷ ‰« Ωõ QÆ∞i HÍ=_»O 4) *ˇ·Å∞ tHõ∆ Ѩ_»_»O ~år<å=∂ : K≥~· ‡° <£ =∞iÜ«Ú ã¨É∞íè ºÅ∞ `«=∞ ~år<å=∂ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOKåe. r`«É`íè åºÅ∞ : K≥~Ô· ‡<£‰Ωõ 30"ÕÅ∞, W`«~° ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ 26 "ÕÅ∞. ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç g\˜x Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ~∞° . S.\˜. LO_»^∞Œ . q^èŒ∞Å∞ : ã≤qÖò ã¨sfiÃããπ L^ÀºQÍÅ#∞ Éèsí Î KÕÜ∞« _»O, x"ÕkHõÅ#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊOKåe. Ѩiq∞`«∞Å∞ : Ѩ^Œq q~°=∞} `«~°∞"å`« U „ѨÉèí∞`«fi L^ÀºQÍxfl KÕѨ@ì~å^Œ∞. J~Ú`Õ ã¨Éèí∞ºÅ∞ Kè≥·Ô~‡<£ Ѩ^Œq KÕѨ@ì=K«∞Û. 1919 ÉèÏ~°`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O ѨaH¡ ± ã¨sfiãπ Hõg∞+¨<£ 1926Ö’ U~åÊ@∞ HÍQÍ "≥Ú^Œ\˜ Kè≥·Ô~‡<£ 㨄~åãπ ÉèÏ~°¯~ü. ÉèÏ~°`« `˘e Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. Kè≥·Ô~‡<£ ÃÇÏKü.ÔH. Hõ$+¨‚ÖÏ}˜. ÉèÏ~°`« „Ѩã¨∞Î`« Kè≥·Ô~‡<£ ã¨∞cè~ü ^Œ`åÎ.

ZÅHõ∆<£ Hõg∞+¨<£ ~å*ϺOQÆOÖ’ 15= ÉèÏQÆO 324 #∞Oz 329 =~°‰Ωõ QÆÅ x|O^è# Œ Å∞ ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨<£ QÆ∞iOz Ñ ¿ ~˘¯O@∞<åfl~Ú. PiìHÖõ ò 324 Ñ „ H¨ Í~°O ÉèÏ~°`^ « âÕ ßxH˜ XHõ ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O LO@∞Ok. 1989 =~°‰Ωõ Hˆ O„^OŒ Ö’ UHõ ã¨Éºíè ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O J=∞Å∞Ö’ LOk. 16 JHÀì|~ü 1989# ~år"£QÍOkè Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO UHõ ã¨Éºíè ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O#∞ ~°^∞Œ Ì KÕã≤ u „ ã¨Éºíè ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O#∞ U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. [#=i 1990Ö’ <Õ+# ¨ Öò Ñ „ O¨¶ \ò Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO u „ ã¨Éºíè ZxflHÅõ ã¨OѶ∂ ¨ xfl ~°^∞Œ Ì KÕã≤ uiy UHõ ã¨Éºíè ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. JHÀì|~ü 1993Ö’ Ñ≤.q. „ѨÉèí∞`«fiO UHõã¨Éèíº ZxflHõÅ ã¨OѶ¨∞O#∞ ~°^Œ∞Ì KÕã≤ „uã¨Éèíº ZxflHõÅ ã¨OѶ¨∞O#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. ^•x „ѨHÍ~°O XHõ¯ ZxflHõÅ „Ѩ^è•# JkèHÍi, J^ŒÌ~°∞ J^Œ#Ѩ٠ZxflHõÅ JkèHÍ~°∞Å∞ LO\Ï~°∞. g~°∞ x~°Ü ‚ ∂ « Å∞ fã¨∞HÀ=_»OÖ’ "≥∞*Ïi\© Ñ „ u ¨ áê^Œ# =º=ǨiOKåe. 95

ã¨É∞íè ºÅ ã¨OYº : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x~°~‚ Ú™êÎ~∞° . xÜ«∂=∞HõO : D =ÚQÆ∞iæ x ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . Ѩ^g Œ HÍÅO : 6 ã¨OIIÅ∞ ÖË^• 65 ã¨OIIÅ∞ Uk =ÚO^Œ∞ J~Ú`Õ Jk. `˘ÅyOѨ٠: pèÑπ¶ ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨#~°∞#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À `˘Åyã¨∞OÎ k. W`«~° Z#flHÅõ JkèHÍ~°∞Å#∞ pѶπ ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨<£ ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `˘Åy™êÎ~∞° . ~år<å=∂ : g~°∞ `«=∞ ~år<å=∂Å#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊ™êÎ. q^è∞Œ Å∞ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ , ~å„+ì¨ âßã¨# ã¨ÉÅíè ∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ LѨ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ZxflHÅõ #∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞OÎ kè. <À\ò : ™ê÷xHõ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi ZxflHÅõ ∞ `«Ñʨ q∞ye#q. x"ÕkHõÅ∞ : ZxflHÅõ ã¨OѶ∞¨ O `«# x"ÕkHõÅ#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊã∞¨ OÎ k. r`«É`íè åºÅ∞ : ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ "Õ`# « O 30 "ÕÅ∞, ÉèÏ~°`« ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ~∞° . S.\˜. LO_»^∞Œ . "≥Ú^Œ\˜ ™ê~°fiu „ Hõ ZxflHÅõ ∞ 1952 x~°fiÇ≤Ï™êÎ~∞° . Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Ö’H±ãÉ ¨ íè 14=k. Ѷ㠨 ìπ pѶπ ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨#~ü ã¨∞‰õΩ=∂~üãO≤ Q∑. Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ J#QÍ 8 ã¨O=`«~û åÅ 9 <≥ÅÅ∞ 11 ~ÀAÅ∞ pѶπ ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨#~üQÍ HÔ .q.ÔH. ã¨∞O^Œ~O° , `«‰Ωõ ¯= ~ÀAÅ∞ J#QÍ 4 <≥ÅÅ 6 ~ÀAÅ∞ pѶπ ZÅHõ< ∆ £ Hõg∞+¨#~üQÍ _®II HÔ . <åˆQO„^Œ =~°‡. ZxflHÅõ Ñ „ ^ ¨ •è # JkèHÍiQÍ Ñ¨xKÕã# ≤ =∞Ç≤Ïà◊ q.Ü«∞ãπ. ~°=∂^Õq. q"å^•ã¨Ê^Œ =∞iÜ«Ú ZxflHÅõ ã¨O㨯~°}Å∞ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜Oì k \˜.Z<£. âı+< ¨ .£ ~å=∞<£ "≥∞QÍÃãã ¿ û J"å~°∞¤ á⁄Ok#"å~°∞ \˜.Z<£. âı+< ¨ £ =∞iÜ«Ú *ˇ.Z<£. eOQÀ¤ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Hõg∞+¨#~ü. 1) Ü«∞O.Z<£. QÀáêÅ™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü 2) #g<£ Kå"å¡ 3) Ü«∞ãπ.q. Y∞ˆ~+≤

PiúHõ ã¨OѶ¨∞O (ÃѶ·<å<£û Hõg∞+¨<£) ~å*ϺOQÆOÖ’x 280= x|O^èŒ# ÉèÏ~°`«^ÕâßxH˜ 2 ã¨OII ֒Ѩ٠XHõ PiúHõ ã¨OѶ¨∂xfl U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « Åx Ñ ¿ ~˘¯O@∞O_»QÍ 1951 #=O|~°∞Ö’ "≥Ú^Œ\˜ PiúHõ ã¨OѶ∞¨ O U~åÊ@∞ KÕÜ∞« |_»QÍ ^•xH˜ HÔ .ã≤. xÜ≥∂y Kè~Ô·≥ ‡<£QÍ =º=ǨÏiOKèå_»∞. Wk ~å*ϺOQÆ|^Œ" ú ∞≥ # ÿ ã¨Oã¨.÷ J~°›`Å« ∞ : Kè~Ô·≥ ‡<£ =∞iÜ«Ú ã¨É∞íè ºÅ J~°›`Å« #∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ x~°~‚ Úã¨∞OÎ k. xÜ«∂=∞HõO : Kè~Ô·≥ ‡<£ =∞iÜ«Ú ã¨É∞íè ºÅ#∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . x~å‡}O : XHõ Kè~Ô·≥ ‡<£ #Å∞QÆ∞~°∞ ã¨É∞íè ºÅ∞O\Ï~°∞. Ѩ^g Œ HÍÅO : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x~°~‚ Ú™êÎ~∞° . J#QÍ 5 ã¨O=`«~û åÅ∞ q^è∞Œ Å∞ : Hˆ O„^Œ ~å„ëêìÅ =∞^躌 PiúHõ =#~°∞Å#∞ Ѩ~Ñ≤}© KÕã∞¨ OÎ k. ~å„ëêìʼnõΩ JO^•eû# ã¨Ç¨ Ü«∞ Q„ ÍO@∞Å#∞ ã¨HÍÅOÖ’ JO^Õ@@∞¡ K«∂ã¨∞OÎ kè. x"ÕkHõÅ∞ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊã∞¨ OÎ k. ~år<å=∂ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ H˜ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . ZѶ.π ã≤. ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å∞ ã¨ÅǨ ~°∂ѨHõ"≥∞ÿ#q. „Ѩã¨∞Î`« ÃѶ·<å<£û Hõg∞+¨<£ Ѩ^Œ=¸_»=k. Kè≥·Ô~‡<£ q[Üü∞ˆHÖòHõ~ü „Ѩã¨∞Î`«O 12= ÃѶ·<å<£û Hõg∞+¨<£ ã≤áê¶ ~°∞ã¨∞Å∞ J=ÚÖ’ L<åfl~Ú. 2009 JHÀì|~ü <å\˜H˜ 13= ã≤Ñ~¨¶ åã¨∞ Ñ Ã < ·¶ å<£û Hõg∞+¨<£ x"ÕkHõ#∞ 96

ã¨=∞iÊOKåe. 2010 U„ÑÖ≤ ò 1 #∞Oz 2015 =∂iÛ 31 =∞^躌 D Hõq∞\˜ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å∞ J=∞Å∞Ö’ L<åfl~Ú.

„Ѩ}ÏoHÍ ã¨OѶ¨∞O : ~å*ϺOQÆ |^Œú"≥∞ÿ# ã¨Oã¨÷ HÍ^Œ∞. J#QÍ ~å*ϺOˆQ`«~° ã¨Oã¨÷ Wk. K«@ì|^Œú"≥∞ÿ# ã¨Oã¨÷ HÍ^Œ∞. J#QÍ âßã¨<Õ`«~° ã¨Oã¨÷. ~å*ϺOQÆOÖ’x 7= Ã+_»∂ºÅ∞ #O^Œ∞ L=∞‡_ç *Ïa`åÖ’ PiúHõ, ™ê=∂lHõ Ñ „ Ü ¨ ∂ « oHõÅ∞ J<Õ JOâ◊O P^è•~°OQÍ nxx Hˆ O„^Œ Hͺa<Õ\ò =∂iÛ 15, 1950Ö’ U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. q^è∞Œ Å∞ : ^ÕâO◊ Ö’ PiúH,õ ™ê=∂lHõ Ñ „ } ¨ ÏoHõ#∞ ~°∂á⁄OkOK«@O Wk Hˆ =ÅO ã¨ÅǨ ~°∂ѨHõ ã¨Oã¨.÷ x~å‡}O : 1) Ñ „ ^ ¨ •è # =∞O„u JkèHÍ~° s`åº J^躌 ‰õΩ∆ _»∞. 2) XHõ _çÑÓ¨ º\© K≥~Ô· ‡<£ LO\Ï_»∞. W`«xfl ã à O„@Öò Hͺa<Õ\ò xÜ«∞q∞ã¨∞OÎ k. W`«xH˜ Hˆ O„^Œ Hͺa<Õ\ò Ǩϟ^• LO@∞Ok. 3) á„ ê~°OÉèOí Ö’ QÆ∞ÖÏÊsù ÖÏÖò #O^• "≥Ú^Œ\˜ _çÑÓ¨ º\© Hõg∞+¨#~ü. 4) ѨÓiÎHÍÅ Láê^躌 Hõ∆ Ѩ^q Œ U~åÊ@∞ KÕã# ≤ `«~åfi`« q.\˜. Hõ$+¨= ‚ ∂Kåi _çÑÓ¨ º\© Kè~Ô·≥ ‡<£ JÜ«∂º~°∞. 5) áê¡xOQ∑ Hõg∞+¨<£ #O^Œ∞ PiúHõ Ñ „ } ¨ ÏoHõÅ =∞O„`∞« Å∞ JkèHÍ~° s`åº ã¨É∞íè ºÅ∞. 6) áê¡xOQ∑ Hõg∞+¨<£ #O^Œ∞ 4 #∞O_ç 7 =∞Ok ^•HÍ ã¨É∞íè ºÅ∞ LO\Ï~°∞. <À\ò : giH˜ ˆHO„^Œ ~å[º=∞O„u Ǩϟ^• LO@∞Ok. I.A.S. Ö’ ã‘xÜ«∞~ü J~Ú# =ºH˜Î HÍ~°º^Œi≈QÍ =º=ǨÏi™êÎ_»∞. <À\ò : ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfiʼnõΩ P.C. Ö’ á„ êux^躌 O LO_»^∞Œ . #∂º _èbç Ö¡ ’ Ü≥∂[# Éè= í <£ Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ JkèHÍ~° Éè= í #O Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∞¨ JkèHÍ~° Ѩu „ Hõ Ü≥∂[# P.C. x ã¨∂Ѩ~ü Hͺa<Õ\ò Jx Ñ≤Å∞™êÎ~∞° . P.C. H˜ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « _çÑÓ¨ º\© Kè~Ô·≥ ‡<£ =∂O>ˇHã û± O≤ Q∑ JǨï= ¡ eÜ«∂. NATIONAL DEVELOPMENT COUNCIL - (N.D.C)

‰õÄ_® ~å*ϺOˆQ`«~,° âßã¨<`Õ ~« ° ã¨Oã¨,÷ N.D.C. 1952 PQÆ+µ¨ ì 6# Ñ „ } ¨ ÏoHÍ ã¨OѶ∂ ¨ xH˜ J#∞|O^èOŒ QÍ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. nxx ã à O„@Öò Hͺa<Õ\ò U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. q^è∞Œ Å∞ : ^ÕâO◊ Ö’ Jaè=$kú HÍ~°ºH„ = õ ∂Å#∞ ã¨g∞H˜O∆ K«_O» . x~å‡}O : N.D.C.

1.

Primeminister is president.

2.

All cabinet ministers are members.

3.

All Chiefministers are members.

4.

UT Chiefministers and Letnent Governers.

5.

Planning Commission Secretary.

QÍ =º=ǨÏi™êÎ_∞» . N.D.C. Z*ˇO_®#∞ P.C. `«Ü∂ « ~°∞ KÕã∞¨ OÎ k. N.D.C. Secretary

6.

97

7.

nxx ‰õÄ_® ã¨∂Ѩ~ü Hͺa<Õ\ò Jx Ñ ¿ ~˘¯O\Ï~°∞.

(*ÏfÜ«∞ ã¨"∞≥ Hÿ ºõ `å =∞O_»e) : Wk ‰õÄ_® ~å*ϺOˆQ`«~° âßã¨<Õ`«~° =º=ã¨÷. 1961 *ÏfÜ«∞ ã¨"≥∞ÿHõº`å ã¨=∞㨺#∞ K«iÛOz ѨijeOK«∞@‰õΩ Ñ „ ^ ¨ = Œä ∞ *ÏfÜ«∞ ã¨"∞≥ Hÿ ºõ `å ã¨^ã Œ ∞¨ û [iyOk. Ѷe¨ `«OQÍ N.I.C. x U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. x~å‡}O : 1) P.M. JkèHÍ~°s`åº J^躌 ‰õΩ∆ _»∞. 2) Hˆ O„^Œ =∞O„u=∞O_»e ã¨É∞íè ºÅO^Œ~° 3) *ÏfÜ«∞, á„ êOfÜ«∞ ~å[H©Ü∞« áêsì <åÜ«∞‰õΩÅ∞. 4) HÍi‡Hõ ã¨OѶ∂ ¨ ÅÑ „ u ¨ x^è∞Œ Å∞ 5) =∞Ç≤ÏàÏ ã¨OѶ∞¨ Ñ „ u ¨ x^è∞Œ Å∞, ã¨OѶ∞¨ ã¨O㨯~°ÅÎ ∞ 6) Ѩu „ HÍ ~°OQÍxH˜ K≥Ok# Ñ „ u ¨ x^è∞Œ Å∞. National Integration Council

JO`«~å„+¨ì=∞O_»e PiìHÖõ ò 263 Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ 1990Ö’ JO`«~å„+ì¨ =∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕ™ê_»∞. ã¨~å¯iÜ«∂ Hõg∞+¨<£ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ Å "Õ∞~°‰Ωõ q^è∞Œ Å∞ : 1) =º=™êÜ«∞O, J_»=ÙÅ∞, J ÅÊãO¨ MϺHõ =~åæÅ "å~°∞ P~ÀQƺO =O\˜ L=∞‡_ç Ñ „ Ü ¨ ∂ ≥ [<åÅ#∞ ~å„+Oì¨ , ~å„ëêìÅ =∞^躌 Hˆ O„^OŒ , ~å„ëêìÅ =∞^躌 K«iÛOK«_O» . x~å‡}O : 1) P.M. JkèHÍ~° s`åº J^躌 ‰õΩ∆ _»∞. 2) Jxfl ~å„ëêìÅ =ÚYº=∞O„`∞« Å∞ 3) P.M. KÕ xÜ«∞q∞OK«|_ç Hˆ O„^Œ ǨϟO =∞O„u`À ã¨Ç¨ 6 =∞Ok Hˆ O„^Œ Hͺa<Õ\ò =∞O„`∞« Å∞. <À\ò : Wk ã¨OIIxH˜ 3 ™ê~°∞¡ ã¨=∂"Õâ= ◊ ∞"åfie. Wk Hˆ =ÅO ã¨ÅǨ~°∂ѨHõ ã¨Oã¨÷ =∂„`" « ∞Õ .

J_»fiˆH\ò [#~°Öò : Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « J_»fiHˆ \ò [#~°Öò ã≤.q. "≥∂ǨÏ<£~Ô _ç¤ PiìHÖõ ò 165 Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. J~°›`Å« ∞ : Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ J~°›`Å« ∞ Hõey LO_®e. xÜ«∂=∞HõO : QÆ=~°fl~∞° xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . Ѩ^g Œ HÍÅO : QÆ=~°fl~∞° qâßfiã¨O "Õ∞~°‰Ωõ . `˘ÅyOѨ٠: QÆ=~°fl~∞° `˘Åy™êÎ_∞» . ~år<å=∂#∞ QÆ=~°fl‰Ωõ ã¨=∞iÊOKåe. r`«É`íè åºÅ∞ : QÆ=~°fl~∞° x~°~‚ Ú™êÎ_∞» . Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ "Õ`# « O 26 "ÕÅ∞ Åaèã∞¨ OÎ k. ~å„+ì¨ ã¨OѶ∞¨ \˜`« xkè #∞O_ç Q„ Ç Æ Ï≤ ™êÎ~∞° . S.\˜. LO_»^∞Œ . ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi Ñ „ ^ ¨ = Œä ∞ Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∂kèHÍi. ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ QÆ=~°fl~∞° ‰õΩ <åºÜ«∞ ã¨ÅǨ^Œ~∞° _»∞. ~å„+ì¨ âßã¨# x~å‡} âßY ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ áêÖÁæx Ñ „ ã ¨ O¨ y™êÎ~∞° . "åi ™œHõ~åºÅ∞ Hõey LO\Ï_»∞. HÍx 98

F@∞ ǨωõΩ¯ Hõey LO_»^∞Œ .

¿ãì\ò Ѩa¡H± ã¨sfiãπ Hõg∞+¨<£ (S.P.S.C) : S.P.S.C. 315=

x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O Ñ „ u ¨ ~å„ëêìxH˜ XHõ S.P.S.C. LO@∞Ok.

xÜ«∂=∞HõO : Kè~Ô·≥ ‡<£ =∞iÜ«Ú ã¨É∞íè ºÅ#∞ QÆ=~°fl~∞° xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . Ѩ^g Œ HÍÅO : 6 ã¨OIIÅ∞ ÖË^• 62 ã¨OIIÅ =Ü«∞ã¨∞û Uk =ÚO^Œ∞ J~Ú`Õ Jk. ~år<å=∂ : QÆ=~°fl~∞° ‰õΩ ã¨=∞iÊOKåe. `˘ÅyOѨ٠: ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰Ωõ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ `˘Åy™êÎ_∞» . <À\ò : ã¨ã à ÊO_£ KÕã ¿ JkèHÍ~°O =∂„`" « ∞Õ QÆ=~°fl~∞° ‰õΩ HõÅ^Œ∞. q^è∞Œ Å∞ : ~å„+Oì¨ Ö’ Q„ ∂ Æ Ñ¨Ù ã¨sfiã¨∞Å#∞ Éèsí Î KÕÜ∞« _»O. x"ÕkHõÅ∞ : QÆ=~°fl~‰° Ωõ ã¨=∞iÊOKåe. <À\ò : Wk ã¨fi`«O`„ « =º=ã¨.÷ „Ѩã¨∞Î`« Kè≥·Ô~‡<£ "≥·. "≥OHõ„\Ïq∞Ô~_ç¤.

*ÏfÜ«∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ *Ï`«∞Å Hõg∞+¨<£ : 338 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O, Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. Å ã¨OHˆ = ∆ ∂xH˜ XHõ Ñ „ `¨ ºÕ Hõ JkèHÍix xÜ«∞q∞OKåÅx Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. "≥Ú^Œ@ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# JOâßÅ#∞ ѨijeOKÕO^Œ∞‰õΩ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. Hõ=∞+¨<£ 1978Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. <À\ò : Hˆ O„^Œ ǨϟOâßY f~å‡}OÖ’ nxx U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. "≥Ú^Œ@ J^躌 ‰õΩ∆ Å∞ 'É’ÖÏ áêâßfiãπ âß„ã—Î≤ 1978 ã¨O=`«~û O° . 1987Ö’ National Commission for SC, S.T. x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. 65= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 1990 Ñ „ H¨ Í~°O *ÏfÜ«∞ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜. Hõg∞+¨<‰£ Ωõ ~å*ϺOQÆ Ç¨ÏŸ^• HõeÊOKå~°∞. D K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O 6 QÆ∞~°∞ ã¨É∞íè ºÅ`À ~å"£∞^•<£ Kè~Ô·≥ ‡<£ "≥Ú^Œ\˜ Hõg∞+¨<# £ ∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ~Ô O_»= Hõg∞+¨<£ 1995Ö’ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« QÍ Kè~Ô·≥ ‡<£ Ç Ã ÏKü. ǨÏ#∞=∞O`«Ñʨ xÜ«∞q∞OK«|_®¤_∞» . =¸_»= Hõg∞+¨<£ 1998 Kè~Ô·≥ ‡<£ 'kbÑπ ã≤OQ∑ QÆ∞iÜ«∂— 89= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} K«@Oì 2003 Ñ „ H¨ Í~°O National SC, ST Hõg∞+¨<# £ ∞ ~Ô O_»∞QÍ qÉèl í OKå~°∞. 1.

National S.C. Commission

2.

National S.T. Commission

D Hõg∞+¨<# £ ∞ Kè~Ô·≥ ‡<£ Hˆ O„^Œ Hͺa<Õ\ò =∞O„u Ǩϟ^• Hõey LO_®e. "≥ã · π Kè~Ô·≥ ‡<£Å∞ Hˆ O„^Œ ~å[º =∞O„u Ǩϟ^• Hõey LO_®e. ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ ÉèÏ~°`« HÍ~°º^Œi≈ Ǩϟ^• LO@∞Ok. National S.C. Commission : 338 x|O^èŒ# „ѨHÍ~°O XHõ *ÏfÜ«∞ S.C. Commission U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_®e. Note :

99

J~°›`Å« ∞ : gi J~°›`Å« #∞ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ x~°~‚ Ú™êÎ_∞» . S.C. Commission #∞ ‰õÄ_®. x~å‡}O : D Hõg∞+¨<# £ ∞ XHõ Láê^躌 ‰õΩ∆ _»∞, J^躌 ‰õΩ∆ _»∞, =∞Ç≤ÏàÏ ã¨É∞íè ºÅ`À ã¨Ç¨ =ÚQÆ∞~æ ∞° ã¨É∞íè ºÅ∞. xÜ«∂=∞HõO : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ~∞° . Ѩ^g Œ HÍÅO : 3 ã¨OIIÅ∞ ~år<å=∂ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ã¨=∞iÊOKåe q^è∞Œ Å∞ : Ü«∞ãπ.ã≤. "åiH˜ HõeÊOK«|_ç# Ñ „ `¨ ºÕ Hõ q^è∞Œ Å#∞ ã¨O~°HO∆˜ K«∞@ "å\˜ Ñ Ã · ѨijÅ# [~°∞ѨÙ@, ™ê=∂lHõ, PiúHõ Jaè=$kúH˜ ã¨O|OkèOz# Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ HÍ~°ºH„ = õ ∂ÅÖ’ áêÖÁæ#∞@, ã¨ÅǨÅ∞ W=fi_»O. x"ÕkHõÅ∞ : Hõg∞+¨<£ `«# x"ÕkHõ#∞ ~å„+¨ìѨuH˜ ã¨=∞iÊOK«QÍ ~å„+¨ìѨu áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ã¨=∞iÊ™êÎ_»∞. XHõ"Õà◊ Hõg∞+¨<£ x"ÕkHõÖ’ U^≥·<å H˘O`« ÉèÏQÆO ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`åfixH˜ K≥Ok#k J~Ú LO>Ë ^•xx ~å„+Ñ ì¨ u ¨ QÆ=~°fl~‰ü Ωõ ѨOáêe. QÆ=~°fl~ü P x"ÕkHõ#∞ âßã¨# x~å‡} âßY‰õΩ ã¨=∞iÊ™êÎ~∞° . Hõg∞+¨<£ Ǩϟ^• : D Hõg∞+¨<£ ã≤qÖò HÀ~°∞ì Ǩϟ^•#∞ Hõey LO@∞Ok. D Hõg∞+¨<£ `«# Ѩx q^è•<åxfl `å<Õ xÜ«∞O„uOK«∞‰õΩO@∞Ok. 2004Ö’ Ö’ `˘e *ÏfÜ«∞ Ü«∞ãπ.ã≤. ã¨OѶ∞¨ O U~°Ê_Q» Í ^•x J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ ã¨∂~°*ò MÏ<£ J~Ú`Õ PÜ«∞# =∞~°}O`À Éè∂ í \Ï ã≤OQ∑ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Kè~Ô·≥ ‡<£QÍ xÜ«∞q∞OK«|_®¤_∞» .

<Õ+#¨ Öò S.T. Hõg∞+¨<£ : PiìHÖõ ò 338 (A) Ñ „ H¨ Í~°O *ÏfÜ«∞ ST Hõg∞+¨<£ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« |_®e. õ ∞OKÕ qq^èŒ ~°H} ∆õ Å#∞ ѨijeOz "å\˜x J=∞Å∞ KÕÜ∞« _»O. Pâ◊Ü∞« O : ~å*ϺOQÆO ^•fi~å ST ʼnõΩ ã¨OH„ q x~å‡}O : D Hõg∞+¨<£ #O^Œ∞ XHõ J^躌 ‰õΩ∆ _»∞, XHõ Láê^躌 ‰õΩ∆ _»∞, XHõ ã „ Α ã¨É∞íè º~åe`À HõeÑ≤ =ÚQÆ∞~æ ∞° ã¨É∞íè ºÅ∞ LO\Ï~°∞. xÜ«∂=∞HõO : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ KÕ xÜ«∞q∞OK«|_»∞`«∞Ok. Ѩ^g Œ HÍÅO : 3 ã¨OIIÅ∞ „ `¨ ºÕ Hõ ǨωõΩ¯#∞ ã¨O~°HO∆˜ K«∞@, "å\˜Ñ à · ѨijÅ# [~°∞ѨÙ@, ST "åiH˜ ™ê=∂lHõ, PiúHõ q^è∞Œ Å∞ : ST Ñ Jaè=$kúH˜ ã¨O|OkèOz Hˆ O„^Œ ~å„+ì¨ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi HÍ~°ºH„ = õ ∂ÅÖ’ áêÖÁæ#∞@ ã¨ÅǨÅ#∞ JOkOK«∞@. x"ÕkHõÅ∞ : D Hõg∞+¨<£ `«# x"ÕkHõ#∞ ~å„+¨ìѨuH˜ ã¨=∞iÊOK«QÍ ~å„+¨ìѨu ^•xx áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ã¨=∞iÊ™êÎ~°∞. Hõg∞+¨<£ Ǩϟ^• : ã≤qÖò HÀ~°∞ì Ǩϟ^•#∞ Hõey LO@∞Ok. `«# Ѩx q^è•<åxfl `å<Õ xÜ«∞O„uOK«∞‰õΩO@∞Ok. <À\ò : 2004 <Õ+# ¨ Öò Ü«∞ãπ.\˜. Hõg∞+¨<£ U~åÊ@∞ HÍQÍ ^•x `˘e Kè~Ô·≥ ‡<£ ‰õΩ#fi~ü ã≤OQ∑.

<Õ+#¨ Öò B.C. Hõg∞+¨<£ : 340 x|O^è# Œ Ñ „ H¨ Í~°O ~å„+Ñ ì¨ u ¨ ™ê=∂lHõOQÍ, PiúHOõ QÍ "≥#∞Hõ|_ç# =~åæÅ "åi Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÃÑ· XHõ x"ÕkHõ#∞ ã¨=∞iÊOKÕO^Œ∞‰õΩ XHõ a.ã≤. Hõg∞+¨<# £ ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂ « e. 100

ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì =∞O_»Å Hˆ ã¨∞ f~°∞Ê#∞ J#∞ã¨iOz *ÏfÜ«∞ a.ã≤. Hõg∞+¨<# £ ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _®xH˜ *ÏfÜ«∞ a.ã≤. Hõg∞+¨<£ K«@Oì 1992 # q_»∞^ŒÅ KÕãO≤ k. D K«@Oì U„ÑÖ≤ ò 2, 1993Ö’ J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛOk. x~å‡}O : Hõg∞+¨<£ #O^Œ∞ XHõ Kè~Ô·≥ ‡<£, "≥ã · π Kè~Ô·≥ ‡<£, #Å∞QÆ∞~°∞ ã¨É∞íè ºÅ∞O\Ï~°∞. 1) ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞,ì Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ, Kè~Ô·≥ ‡<£QÍ LO_®e. 2) XHõ ™ê=∂lHõ"`Õ Î« ã¨É∞íè ºxQÍ "≥#∞Hõ|_ç# `«~Q° `Æ ∞« Å q+¨Ü∂ « ÅÖ’ q*Ï˝#O L#fl =º‰õΩÅÎ ∞ W`«~° ã¨É∞íè ºÅ∞QÍ LO_®e. 1995Ö’ nxx XHõ Láê^躌 Hõ∆ Ѩ^q Œ x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. xÜ«∂=∞HõO : Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi xÜ«∂=∞HõO KÕã∞¨ OÎ k. Ѩ^g Œ HÍÅO : 3 ã¨OIIÅ∞ ~år<å=∂ : Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ ã¨=∞iÊOKåe. `˘ÅyOѨ٠: Hˆ O„^OŒ gix `˘Åyã¨∞OÎ k. 1) k"åàÏ fã≤#ѨÙ_»∞ 2) tHõ∆ Ѩ__ » O» 3) HÀ~°∞ì kèHͯ~°}‰õΩ áêÅÊ_@ » O 4) 3 ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ Ǩ[~°∞ HÍ#ѨÙÊ_∞» q^è∞Œ Å∞ : B.C. Å Ü≥ÚHõ¯ Ѷ~≤ åº^Œ∞Å#∞ Ѩijeã¨∞OÎ k. Hˆ O„^•xH˜ ã¨ÅǨÅ∞ JOkã¨∞OÎ k. Hˆ O„^OŒ OBC *Ïa`åÖ’H˜ H˘`« Î " åix KÕ ~ ° ∞ Û H À=_» O ÖË ^ • Ѷ ≤ ~ åº^Œ ∞ Å#∞ ã‘ fi Hõ i OK« _ ®xH˜ =∂~° æ ^ Œ ~ ° ≈ HÍÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«_O» . Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « B.C. Hõg∞+¨<£ Kè~Ô·≥ ‡<£ S. ~°`fl« "ÖÕ ò áêO_»º<£.

<Õ+¨#Öò Hõg∞+¨<£ Ѷ¨~ü q∞x„ã‘ìãπ : nxH˜ ~å*ϺOQÆ Ç¨ÏŸ^• HõeÊOKåÅ<Õ 103= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} aÅ∞¡#∞ 2004 _çã à O|~ü 23# áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \Ïì~∞° . D q∞x„ãì‘ Hõg∞+¨<£ Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « Kè~Ô·≥ ‡<£ +¨Ñ≤¶ Y∞ˆ~+≤.

*ÏfÜ«∞ =∞Ç≤ÏàÏ ã¨OѶ∞¨ O : *ÏfÜ«∞ =∞Ç≤ÏàÏ ã¨OѶ∞¨ O K«@Oì 1990 Ñ „ H¨ Í~°O 1992Ö’ <Õ+# ¨ Öò Hõg∞+¨<£ Ѷ~¨ ü L"≥∞<£#∞ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ XHõ K«@Oì Ñ „ H¨ Í~°O U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. Wk K«@| ì ^Œ" ú ∞≥ # ÿ ã¨Oã¨÷. National Commission for Women,

x~å‡}O : XHõ Kè~Ô·≥ ‡<£, 5 QÆ∞~°∞ ã¨É∞íè ºÅ∞, 1 "≥∞O|~ü, ã à H„ @ õ i LO\Ï~°∞. xÜ«∂=∞HõO : gix Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO xÜ«∞q∞ã¨∞OÎ k. Ѩ^g Œ HÍÅ, : 3 ã¨OIIÅ∞ Ñ „ ^ ¨ •è # qkè : =∞Ç≤Ïà◊Å ã¨=∞㨺Å#∞ Ѩi+¨¯iOK«_O» , "åiH˜ ã¨O|OkèOz K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=∞x Hˆ O„^•xH˜ ã¨ÅǨÅ∞ W=fi_»O. 101

x"ÕkHõ :

x"ÕkHõÅ#∞ Hˆ O„^•xH˜ ã¨=∞iÊOKåe. ã≤qÖò HÀ~°∞ì Ǩϟ^• Hõey LO_®e.

<À\ò : 1) K«@ì ã¨ÉÅíè Ö’ =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ 33% i[ˆ~fi+¨<£ HõeÊOK«_®xH˜ 85= ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} q∞Å∞¡#∞ 1996Ö’ Ü«Ú<≥> · _ ˇ £Ñ „ O¨¶ \ò Ñ „ É ¨ ∞íè `«fiO ^Õ"QÕ “_£ áê~°" ¡ ∞≥ O@∞Ö’ Ñ „ " ¨ âÕ Ñ Ã◊ \˜Oì k. 2) =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ QÆ$ǨÏÇ≤ÏOã¨#∞ ~°H} ∆õ HõeÊOKÕ aÅ∞¡ 2005#∞ 2006 JHÀì|~ü 26 #∞Oz J=∞Å∞Ö’H˜ `≥KåÛ~∞° . =∞Ç≤Ïà◊ÅÑ Ã · [iˆQ âßs~°Hõ =∂#ã≤H,õ ÖˇO· yHõ, L^ÕfiQÆ Éèií `« PiúHÑ õ ~¨ ° "ÕkOè ѨÙÅxfl QÆ$ǨÏÇ≤ÏO㨠H˜O^ŒH˜ =™êÎÜ∞« x D K«@Oì Ñ ¿ ~˘¯O@∞Ok. QÆ$Ç¨Ï Ç≤ÏO㨠K«@Oì H„ O˜ ^Œ `«q∞à◊<å_»∞Ö’ `˘e Hˆ ã¨∞ #"≥∂^Œ∞ J~ÚºOk. QÆ$Ç¨Ï Ç≤ÏO㨠K«@Oì J=∞Å∞Ö’ ~å[™ê÷<£ ^Õâ◊OÖ’ J„QÆ™ê÷#OÖ’ LOk. 3440 ˆHã¨∞Å∞, Ô~O_»= ™ê÷#O ˆH~°à◊ 1048, =¸_»= ™ê÷#O PO„^Ñ „Œè ^ ¨ âÕ ò 738 Hˆ ã¨∞Å∞.

=∞Ç≤ÏàÏ Hõg∞+¨<Å£ ∞ : 1V) 2) 3) 4) 5)

[Ü«∞Ou Ѩ\ÏflÜ∞« H±, 1992–1995 =~°‰Ωõ <Õ+# ¨ Öò Hõg∞+¨<£ Ѷ~¨ ü L"≥∞<£ "≥Ú^Œ\˜ Kè~Ô·≥ ‡<£ _®II q. "≥∂Ç≤Ïxyi 1995 #∞O_ç 1998 =~°‰Ωõ qÉèÏáê~°™ú ê~°kè 1998 #∞Oz 2002 =~°‰Ωõ _®II ѨÓi‚ J^•fix 2002 #∞Oz 2005 =~°‰Ωõ _®II yi*Ï"åº^£ 2005 Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î O« "≥∞O|~ü ã à H„ @ õ i ã¨∞=∞ˆ~O„^Œ K«@i˚.

*ÏfÜ«∞ =∂#= ǨωõΩ¯Å Hõg∞+¨<£ : U~åÊ@∞ : ~å„+Ñ ì¨ u ¨ KÕ *Ïs KÕÜ∞« |_ç# Pi¤<< ≥ û£ ^•fi~å 28 ã Ã Ñ Ã Oì |~ü 1993Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. áê~°" ¡ ∞≥ O@∞ 1994Ö’ D Pi¤<< ≥ # û£ ∞ K«@| ì ^ŒOú KÕãO≤ k. D K«@Oì J#∞ã¨iOz *ÏfÜ«∞ =∂#= ǨωõΩ¯Å Hõg∞+¨<,£ ~å„+ì¨ =∂#= ǨωõΩ¯Å Hõg∞+¨<£ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« |_ç<å~Ú. x~å‡}O : XHõ Kè~Ô·≥ ‡<£, 4QÆ∞~°∞ ã¨É∞íè ºÅ∞ LO\Ï~°∞. <À\ò : ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì =∂r <åºÜ«∞=¸iÎ Kè~Ô·≥ ‡<£QÍ 2) ã¨∞Ñ „ O‘ HÀ~°∞ì Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ "≥∞O|~üQÍ 3) Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì =∂r Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ ã¨É∞íè ºxQÍ 4) =∂#= Ǩ Ï ‰õ Ω ¯Å‰õ Ω 㨠O |Okè O z Ѩ i *Ï˝ # O Hõ e y# =º‰õ Ω Î Å ∞ W^Œ Ì ~ ° ∞ ã¨ É è í ∞ ºÅ∞QÍ xÜ«∞q∞OK«|_»`å~°∞. 1) Ñ „ ^ ¨ •è x : J^躌 ‰õΩ∆ Å∞ 102

2) ã¨É∞íè ºÅ∞ : Ö’H±ãÉ ¨ íè ã‘ÊH~õ ,ü ~å[ºã¨Éíè Láê^躌 ‰õΩ∆ _»∞, Hˆ O„^Œ ǨϟOâßY =∞O„u, Ö’H±ãÉ ¨ íè =∞iÜ«Ú ~å[ºã¨ÉÖíè ’ Ñ „ u ¨ ѨH∆õ <åÜ«∞‰õΩÅ∞. 3) JkèHÍ~°s`åº ã¨É∞íè ºÅ∞ : 1) <Õ+# ¨ Öò "≥∞< ÿ åi\© Hõg∞+¨<£ Kè~Ô·≥ ‡<£. 2) <Õ+# ¨ Öò Ü«∞ãπ.ã≤. Hõg∞+¨<£ Kè~Ô·≥ ‡<£ 3) <Õ+# ¨ Öò Ü«∞ãπ.\˜. Hõg∞+¨<£ Kè~Ô·≥ ‡<£ 4) <Õ+# ¨ Öò Hõg∞+¨<£ Ѷ~¨ ü L"≥∞<£ Kè~·≥ ü Ѩ~< û° £ Ѩ^g Œ HÍÅO : 5 ã¨OIIÅ∞ ÖË^• 70 ã¨OIIÅ =Ü«∞ã¨∞,û Uk =ÚO^Œ∞ J~Ú`Õ Jk =iÎã∞¨ OÎ k. <À\ò : Ѩ^g Œ q~°=∞} `«~∞° "å`« g~°∞ Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi L^ÀºQÆO KÕÜ∞« ~å^Œ∞. `˘ÅyOѨ٠: Kè~Ô·≥ ‡<£ =∞iÜ«Ú ã¨É∞íè ºÅ∞ Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. Kè~Ô·≥ ‡<£ ã¨É∞íè ºÅ =Öˇ `˘ÅyOѨ|_»`å~°∞. `å`å¯eHõ Kè≥·Ô~‡<£ : Kè≥·Ô~‡<£ K«xáÈ~Ú<å ~år<å=∂ KÕã≤# ã¨Éèí∞ºÅÖ’ XHõix `å`å¯eHõ Kè≥·Ô~‡<£QÍ ~å„+Ñ ì¨ u ¨ xÜ«∞q∞™êÎ~∞° . q^è∞Œ Å∞ : ^ÕâO◊ Ö’x áœ~° ǨωõΩ¯Å‰õΩ qQÍ`«O Hõey#ѨÙÊ_∞» `«#‰õΩ `å<≥· *’HõºO KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ J=ã¨~" ° ∞≥ # ÿ q+¨Ü∂ « ÅÖ’ Hˆ O„^Œ Ñ „ É ¨ ∞íè `åfixH˜ ã¨ÅǨÅ∞ Wã¨∞OÎ k. ã≤qÖò HÀ~°∞ì Ǩϟ^• Hõey LO@∞Ok. Ñ „ ^ ¨ •è # HÍ~åºÅÜ«∞O : #∂º _èbç ¡ „Ѩã¨∞Î`« Kè≥·Ô~‡<£ ~å*ËO„^ŒÉÏ|∞.

~å„+ì¨ =∂#= ǨωõΩ¯Å Hõg∞+¨<£ : x~å‡}O : XHõ Kè~Ô·≥ ‡<£, #Å∞QÆ∞~°∞ "≥∞O|~üû LO\Ï~°∞. <À\ò : Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì =∂r Ñ „ ^ ¨ •è # <åºÜ«∞=¸iÎ Kè~Ô·≥ ‡<£QÍ 2) Ç Ã Ï· HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎQÍ Ñ¨xKÕã# ≤ =ºH˜Î ã¨É∞íè º_»∞QÍ 3) lÖÏ¡ [_çQ˚ Í Ñ¨xKÕã# ≤ =ºH˜Î ã¨É∞íè º_»∞QÍ 4) =∂#= ǨωõΩ¯Å‰õΩ ã¨O|OkèOz Ѩi*Ï˝#O L#fl W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ ∞ ã¨É∞íè ºÅ∞QÍ LO\Ï~°∞. D Hõg∞+¨<£ ã¨É∞íè ºÅ#∞ ZOÑ≤Hõ KÕÜÚ « @‰õΩ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« |_ç# Hõq∞\˜ : 1) ã≤.Ü«∞O. J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ 2) ~å„+ì¨ Ç¨ÏŸO =∞O„u ã¨É∞íè º_»∞ 3) JÃãOa¡ ã‘ÊH~õ ü ã¨É∞íè º_»∞ 4) JÃãOa¡ Ñ „ u ¨ ѨH∆õ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ã¨É∞íè º_»∞ xÜ«∂=∞HõO : QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . Ѩ^g Œ HÍÅO : 5 ã¨OIIÅ∞ ÖË^• 70 ã¨OIIÅ =Ü«∞ã¨∞û <À\ò : Ѩ^g Œ q~°=∞} `«~∞° "å`« Ñ „ É ¨ ∞íè `«fi L^ÀºQÆO KÕÜ∞« ~å^Œ∞. 103

`å`å¯eHõ Kè~Ô·≥ ‡<£ : Kè~Ô·≥ ‡<£ ~år<å=∂ KÕã< ≤ å, =∞~°}O˜ z<å, ã¨É∞íè ºÅÖ’ XHõix `å`å¯eHõ Kè~Ô·≥ ‡<£QÍ QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . "åi¬Hõ x"ÕkHõ#∞ QÆ=~°fl~‰ü Ωõ ã¨=∞iÊOKåe. Ñ „ ã ¨ ∞¨ `Î « =∂#= ǨωõΩ¯Å Hõg∞+¨<£ Kè~Ô·≥ ‡<£ [ã≤ã ì π ã¨∞Éè+ í < ¨ £ Ô~_ç¤.

104