Kriko Hesabi-3221-

KRİKO HESABI F = (5+5)2000 = 20000 N için Cıvata malzemesi st60 seçilirse  AKMA=330 MPa

 EM =



AKMA

2

= 165 MPa

 0 = 89  = 1.5 alırsak F

20000.1,5 2

 =  .d 1 = 4

2

 .d1

  EM  d1 = 15,21 mm

4

d1=15,21’ e karşılık Trapez vida olarak Tr20 seçilirse ; d = 20 mm d1 = 15.5 mm d2 = 18 mm A = 1.89 mm2 r = 0.25

h=4 mm

Böylece  kat sayısıyla belli sonuçlar elde ettik. Ancak bunun doğruluğunu kontrol etmeliyiz. Bunu için basma ve burulma kontrolü yapmalıyız. F 20000 2  Bas =  .d1 =  ..15,5 2   Bas =106.04 MPa 4 4 h

4

tan =  .d  tan =  .18   = 4,046 0 2 Q1 = tan –1( 1)  1 =

0,1 cos 15

 Q1 = 9,40

1

 < Q1 Olduğu için sistem oto blokajlıdır.

MB

= W = B

20000.

=

 EŞ =

F.

d2 . tan(  Q 1 ) 2  .d13 16

18 . tan(4,046  9,4) 2 = 58,85 MPa  .15,5 2 16

 B2  3 2

  EŞ =

106,04 2  3.58,85 2

 EŞ = 147,09  EŞ   EM olduğundan sistemin kontrolü doğrudur. Basma kuvvetinden dolayı civatada burkulma oluşur. (üstten etkiyen serbest kuvvet, alttan ankestreli gibi düşünülebilir.) lk = 2l (Dairesel kesit olduğundan)  = narinlik derecesi st 60 için  0 =89 P = 100 mm için lk = 2l  l = 200 mm İ= =

d1 4 200 3,875

=3,875 = 51,61

 0   olduğundan Tetmajer formülü kullanılır.  kr = 335 – 0,62  = 303  = Burkulma emniyet katsayısı

2

 kr

 =

EŞ

=

303 147,09

= 2,05

2 < 2,05 < 4 olduğundan emniyetlidir. Eğer l boyunu 120 mm alsaydım = 2,0164 çıkardı. Eğer P boyunu 140 mm alsaydım = 1,97 çıkardı. Yani bana göre en güvenilir çalışacağım boy 100 mm olmalı. SOMUNU İNCELERSEK z = diş sayısı d 2  d12 Alan = =.d2t1 4

Somun malzemesini GSnB2 (fosfor bronzu)  AKMA=280 MPa E = 1.13.105 N/mm2 P = 12 N/mm2 d = 20 mm d1 = 15.5 mm d2 = 18 mm

Do = 1.3 d  Do = 1.3.20 = 26 mm D2 = 1.35 Do  D2 = 35.1 mm D2 e

l

d D0 F .h 20000.4 2 2 ( 20 2  15,5 2 )  53,16 mm (d  d1 ) = H= 12. . Pem . . 4 4

3

e=

H 3

= 17,72 mm

e=

H h

= 13,29 mm  14 tane diş

P=

2H 3

= 35,44 mm

Somunun kontrolü

A ) Ezilme için F 20000  2 d  d1 20 2  15,5 2 . . 4 4 2

Pez =

Pez  PEM olduğundan ezilmeye karşı emniyetlidir. B ) Kesme kontrolü için 20000

 =  .d .z.e = 1,65   em olduğundan kesmeye karşı emniyetlidir. 1 C ) Diş yüzeyine etkiyen kuvvetten dolayı 20000

 =  .t .z.d  P = 11,23 1 2 P < 12 N / mm2 olduğundan emniyetlidir. GÖVDE VE SOMUNUN SIKI GEÇME HESABI Somun : GSnB2  AKMA = 280 MPa ES = 1,13.105

4

1

S

= 0,35

Gövde : GG20 İSE EG =0,9.105 1

G

= 0,25 Giç

QG =

Gdıı S iç

QS =

S dıı





D0 26   0,57 D2 45 d 20   0,769 d 0 26

Yüzey basınçları Pmin =

Pmax



U min

2M T 2.71814,86  19,09 N/mm2 2 =  . 26 2 .35,44.0,1  .P. .D0  EM 90 (1  Q6 )  Pmax  .(1  0,57)  19,35 2 2 N/mm2

DP  0 min EG

U min 

 1  QG2 1  D0 .Pmin     2 ES  1  QG  G 

 1  QS2 1     2  1  QS  S 

  26.19,09  1  (0,57) 2 26.19,09  1  (0,76) 2  0 , 25   0,35  5  2 5  2 0,9.10  1  (0,57) 1,13.10  1  (0,76)  

= 5,51.10-3(2,2125)+ 4,39.10-3.3,384 =0,0122+0,0148   Umin = 0,0270 mm = 27 m

U max 

26.19,35 26.19,35 .2,2125  .3,384 0,9.10 5 1,13.10 5

U max  0,0123  0,0150  0,0273  27,3m

5

Toplam ezilme : U = (0,6.RS+0,6.RG).2 U = (0,6.6+0,6.12).2 U = 21,6 m Gerçek sıkılık ise ; U min  27  21,6 m  48,6 m U max  27,3  21,6 m  48,9 m

Presleme Kuvveti F   . .P.Do .Pmax F  0,1. .19,35.26.35,44 

F = 5598,57 N Kol Uzunluğu ve Çapının Hesaplanması St46 için  akma = 280 N/mm2  EM =

280 2

= 140 N/mm2

Kola 300N kuvvet uygulanacağını düşünürsek r = 0,45.d = 0,45.20 = 9mm  = 0,16

Md = F.  .r = 28800 Nmm

6

MT = Md + MB = 28800 + 43014,8 =71814,86 MT= FKOL.L  L = 239,38 mm Güvenlik açısından L = 250 mm alınır. Kolun eğilmeye karşı kontrol edilmesi gerekir. e 

MT 71814,86   140  d  17,35mm 3 d  .d 3 32 32

d = 18 mm alınır. GÖVDE HESABI Gövde malzemesini GS20 seçmiştik zaten  akma = 230 N/mm2 S = 1,5   EM= 153 N/mm2 Basmaya karşı emniyetini ölçersek B 

F D d 2

(

4



2

)

20000 55 2  26 2 =10,846 ( ) 4

N/mm2   em

olduğu için basmaya karşı mukavemettir. Burulma açısından kontrol edersek, P = 700 mm olsun PK = 2P  PK = 1400 mm İ=

D  d 55  26   7,25 4 4



Pk 1400   193,10 İ 7,25

7

 kr= 310 – 1,14   kr = 89,86 N/mm2   EM olduğundan burulma açısından emniyetlidir. Başlık hesabı Başlık malzemesi GS45 olsun. Göbek çapı D=2,5 d  D = 2,5.20 = 50 mm Başlığı civataya pimle bağlamalıyız. Pimle çapı d= 2 mm ve malzemesi st34 olarak belirlendi. dp= 0,25.d =0,25.20 = 5 mm Pim için göbekle arasındaki basıncı kontrol edelim. Pem = 18 N/mm2 ise; P

MB 43014,86  2  16,386 N / mm 2  Pem 2 2 D d 50  20 olduğundan güvenli. .d p .5 4 4 2

8