|ééceòléxé

|ÉÉCEòlÉxÉ ºÉÊnùªÉÉå ºÉä ¦ÉÉ®úiÉ ¨Éå ¤É½Öþ¦ÉÉʹÉEòiÉÉ EòÉ |ÉSɱÉxÉ ®ú½þÉ ½èþ -- ªÉ½þ ¤ÉÉiÉ +¤É ºÉ´ÉÇVÉxÉÊ´ÉÊnùiÉ ½èþ* ´ÉÉÊhÉVªÉ +Éè®ú +lÉÇ-´ªÉ´ÉºlÉÉ EòÒ oùι]õ ºÉä VÉÉä näù¶É ¤É½ÖþiÉ +ÉMÉä ¤Égø Ö‹ ½éþ BäºÉä näù¶ÉÉå Eäò ÊxÉ´ÉÉʺɪÉÉå Eäò ʱÉB ¦ÉÉ®úiÉ EòÒ ¤É½Öþ¦ÉÉʹÉEòiÉÉ +¦ÉÒ ¦ÉÒ {ɽäþ±ÉÒ VÉèºÉÒ ½þÒ ½èþ* =xÉEäò näù¶ÉÉå ¨Éå +xÉäEò xɺ±É Eäò ±ÉÉäMÉ +{ÉxÉä MÉÒiÉ-ºÉÆMÉÒiÉ, JÉÉxÉÉJÉVÉÉxÉÉ, ´Éä¶É-+ɦÉÚ¹ÉhÉ iÉlÉÉ ®½xÉ-ºÉ½xÉ EòÉä ±ÉäEò®ú +ÉiÉä ®½äþ ½éþ, {É®ú EÖòUô ½þÒ ºÉ¨ÉªÉ ¨Éå =xÉEòÉ +{ÉxÉi´É ʴɱÉÒxÉ ½þÉä VÉÉiÉÉ ½èþ* +iÉ& =xÉEäò ʱÉB ¦ÉÉ®úiÉ ¨Éå BEò ºÉÉlÉ +xÉäEò ¦ÉɹÉÉ+Éå EòÉ <ºÉ Fònù®ú ºÉÊnªÉÉå ºÉä EòÊlÉiÉ, {ÉÊ`iÉ, |ɺ¡ÖòÊ]õiÉ ®ú½þ {ÉÉxÉÉ BEò +VÉÒ¤ÉÉä-NÉ®úÒ¤É Ê¨ÉºÉÉ±É VÉèºÉÉ ½èþ ÊVɺÉEòÒ ´ªÉÉJªÉÉ näù {ÉÉxÉÉ ¨ÉÖζEò±É EòÉ¨É ½èþ* {É®ú ÊEòºÉÒ ¦ÉÉ®iÉÒªÉ EòÒ ®úÉäWɨɮæú EòÒ ÊWÉxnMÉÒ EòÒ +Éä® +MÉ® ½þ¨É NÉÉè®ú Eò®åú iÉÉä ªÉ½þ näùJÉåMÉä ÊEò ´É½þ BEò ½þÒ ºÉÉlÉ |ÉÊiÉÊnùxÉ +±ÉMÉ +±ÉMÉ EòÉ¨É ¨Éå {ÉÞlÉEÂò {ÉÞlÉEÂò {ÉÊ®úκlÉÊiɪÉÉå ¨Éå ʦÉzÉ Ê¦ÉzÉ ¦ÉɹÉÉ EòÉ |ɪÉÉäMÉ Eò®úiÉÉ ½èþ* +MÉ®ú ½¨É näùJÉiÉä ½éþ ÊEò EòÉä<Ç SÉÉªÉ Eäò ¤ÉMÉÒSÉä ¨Éå ¨ÉWÉnÚù®úÉå Eäò ºÉÉlÉ Ê¤É½þÉ®úÒ ¤ÉÉäʱɪÉÉå ¨Éå, =xÉEäò ºÉÆSÉɱÉEòÉå Eäò ºÉÉlÉ +ºÉʨɪÉÉ ¨Éå, nù}iÉ®ú ¨Éå +ÆOÉäWÉÒ ¨Éå +Éè®ú ¨ÉxÉÉä®ÆúVÉxÉ Eäò ʱÉB Ê¡ò±¨É iÉlÉÉ ]õÒ.´ÉÒ. ¨Éå ˽þnùÒ EòÉ ´ªÉ´É½þÉ®ú Eò®úiÉÉ ½èþ +Éè® PÉ® ¨Éå +{ÉxÉä ±ÉÉäMÉÉå Eäò ºÉÉlÉ ¤ÉÆMɱÉÉ ¨Éå ¤ÉÉiÉ Eò®iÉÉ ½èþ iÉÉä ½þ¨Éå BäºÉÒ ÎºlÉÊiÉ ¨Éå EòÉä<Ç +º´ÉɦÉÉÊ´ÉEòiÉÉ xÉWÉ®ú xɽþÓ +ÉiÉÒ ½èþ* ªÉ½þÉÄ xÉ Eäò´É±É ´ªÉÊHò ¤É½Öþ¦ÉɹÉÒ ½èþ, ¦ÉÉʹÉEò κlÉÊiɪÉÉå ¨Éå ¦ÉÒ ¤É½Öþ¦ÉÉʹÉEòiÉÉ OÉÊlÉiÉ ½èþ* ´É½þ iɦÉÒ ºÉÆ¦É´É ½þÉä ºÉEòiÉÉ ½èþ VÉ¤É ÊEòºÉÒ ¨ÉÖ±Eò ¨Éå ¦ÉɹÉÉBÄ VÉÉäc÷xÉä EòÉ EòÉ¨É Eò®úiÉÒ ½éþ, iÉÉäc÷xÉä EòÉ xɽþÓ* ±ÉÉäMÉ +CºÉ®ú ªÉ½þ ¦ÉÚ±É VÉÉiÉä ½éþ ÊEò ¦ÉÉ®úiÉ ¨Éå +ÉB, ¤ÉºÉä +Éè®ú VÉx¨Éä ½þWÉÉ®úÉå IÉäjÉ Eäò ±ÉÉäMÉÉå Eäò ʱÉB =xÉEòÒ ¦ÉɹÉÉBÄ ½þÒ ´É½þ ºÉÉvÉxÉ ®ú½þÒ ½éþ VÉÉä BEò nÚùºÉ®äú EòÉä +É{ÉºÉ ¨Éå VÉÉäc÷iÉÒ ®ú½þÒ ½éþ* ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ ºÉƺlÉÉxÉ <ºÉÒ ¦ÉÉʹÉEò ºÉƪÉÉäMÉ EòÉä, +ÉnùÉxÉ-|ÉnùÉxÉ EòÉä ¤ÉFÇò®úÉ®ú ®úJÉxÉä ¨Éå +Éè®ú <ºÉ¨Éå +Éè®ú <WÉÉ¡òÉ Eò®úxÉä Eäò EòÉ¨É ¨Éå +{ÉxÉä EòÉä ºÉ¨ÉÌ{ÉiÉ Eò®úiÉÉ +ɪÉÉ ½èþ* +ÉvÉÖÊxÉEò ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ+Éå Eäò ʶÉIÉhÉ-|ÉʶÉIÉhÉ EòÉ IÉäjÉ <ºÉ ºÉƺlÉÉxÉ Eäò ʱÉB ºÉ¤É ºÉä ¨É½þi´É{ÉÚhÉÇ IÉäjÉ ®ú½þÉ ½èþ* ªÉ½þÉÄ ºÉä |ÉEòÉʶÉiÉ {ÉÉÄSÉ ºÉÉè {ÉSÉÉºÉ Eäò Fò®úÒ¤É ÊEòiÉɤÉÉå ¨Éå ºÉä +ÉvÉÒ ºÉä WªÉÉnùÉ ¦ÉɹÉÉ-ʶÉIÉhÉ Eäò IÉäjÉ ¨Éå ½þÒ ½þÉä ®ú½þÒ ½éþ* VÉèºÉÉ ÊEò ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ Eäò +vªÉªÉxÉ-+vªÉÉ{ÉxÉ ºÉä VÉÖcä÷ ±ÉÉäMÉÉå EòÉä {ÉiÉÉ ½þÒ ½èþ, 1969 ¨Éå ºlÉÉÊ{ÉiÉ ½þÉäxÉä Eäò ¤ÉÉnù ºÉä ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ ºÉƺlÉÉxÉ EòÉ ¨ÉÖJªÉ =qäù¶ªÉ ®ú½þÉ ½èþ ºÉ¦ÉÒ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ+Éå EòÉ Ê´ÉEòÉºÉ Eò®úxÉÉ B´ÉÆ =xɨÉå +ɴɶªÉEòiÉÉxÉÖºÉÉ®ú {ÉÉ`ö¬-ºÉɨÉOÉÒ iÉèªÉÉ®ú Eò®úxÉÉ* <ºÉ =qäù¶ªÉ EòÒ {ÉÚÌiÉ Eäò ʱÉB ¨ÉÖJªÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ+Éå Eäò +±ÉÉ´ÉÉ ¤É½ÖþiÉ ºÉÒ VÉxÉVÉÉiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ+Éå {É®ú ¦ÉÒ ¶ÉÉävÉ ½þÉä ®ú½þÉ ½èþ +Éè®ú =xɨÉå {ÉÉ`ö¬-ºÉɨÉOÉÒ iÉèªÉÉ®ú EòÒ VÉÉ ®ú½þÒ ½éþ* <ºÉEäò +ÊiÉÊ®úHò ÊjɦÉɹÉÉ ºÉÚjÉ Eäò +ÆiÉMÉÇiÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ ºÉƺlÉÉxÉ Eäò ¨ÉèºÉÚ®ú, {ÉÚhÉä, ¦ÉÖ´ÉxÉä·É®ú, {ÉÉÊ]õªÉɱÉÉ, ºÉÉä±ÉxÉ, ±ÉJÉxÉ>ð B´ÉÆ MÉÖ´ÉɽþÉ]õÒ ¨Éå κlÉiÉ IÉäjÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ EåòpùÉå Eäò ¨ÉÉvªÉ¨É ºÉä |ÉÊiÉ ´É¹ÉÇ VÉÖ±ÉÉ<Ç ºÉä +|Éè±É iÉEò ¦ÉÉ®úiÉ Eäò Ê´ÉʦÉzÉ ®úÉVªÉÉå Eäò +vªÉÉ{ÉEòÉå EòÉä =xÉEòÒ <SUôÉxÉÖºÉÉ®ú +lÉ´ÉÉ ºÉƤÉÆÊvÉiÉ ®úÉVªÉ EòÒ ¦ÉɹÉÉ |ÉhÉɱÉÒ Eäò +ÆiÉMÉÇiÉ ´ÉÉÆÊUôiÉ ¦ÉɹÉÉ+Éå ¨Éå nùºÉ ¨ÉÉºÉ EòÉ MɽþxÉ |ÉʶÉIÉhÉ ÊnùªÉÉ VÉÉiÉÉ ½èþ* <ºÉ |ÉʶÉIÉhÉ Eäò ={É®úÉÆiÉ ªÉä +vªÉÉ{ÉEò ºÉÒJÉÒ MÉ<Ç ¦ÉɹÉÉ EòÉä ºÉƤÉÆÊvÉiÉ ®úÉVªÉÉå Eäò Ê´ÉtɱɪÉÉå ¨Éå {ÉÉ`ö¬Gò¨É Eäò +ÆiÉMÉÇiÉ +lÉ´ÉÉ BäÎSUôEò Ê´É¹ÉªÉ Eäò °ü{É ¨Éå {ÉgøÉiÉä ½éþ* {É®ú +¤É iÉEò ÊuùiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ Ê¶ÉIÉhÉ EòÒ ÊVÉiÉxÉÒ +SUôÒ ÊEòiÉɤÉå +ÉiÉÒ ®ú½þÒ ½éþ -- JÉÉºÉ iÉÉè®ú {É®ú ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ+Éå Eäò ºÉÒJÉxÉä ʺÉJÉÉxÉä EòÒ ÊEòiÉɤÉå -- ´Éä ºÉ¦ÉÒ +ÆOÉäWÉÒ Eäò ¨ÉÉvªÉ¨É ºÉä ½þÒ ®úSÉÒ-¤ÉxÉÒ Uô{ÉÒ-Uô{ÉÉ<Ç Ö‡Ô ½éþ* =xÉEäò ®úSÉʪÉiÉÉ +Éè®ú |ÉEòɶÉEò ¶ÉɪÉnù ºÉÉäSÉiÉä ½éþ ÊEò +ÆOÉäWÉÒ Eäò ¨ÉÉvªÉ¨É EòÉä +{ÉxÉÉxÉä ºÉä ÊuùiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ Ê¶ÉIÉhÉ +Éè®ú Ê´Énäù¶ÉÒ ¦ÉɹÉÉ Ê¶ÉIÉhÉ nùÉäxÉÉå Eäò ʱÉB =xÉEòÒ ÊEòiÉɤÉå |ɪÉÉäMÉ ¨Éå +É ºÉEòiÉÒ ½éþ* ºÉÉäSÉÉ ½þÉäMÉÉ ÊEò <ºÉ iÉ®ú½þ ºÉä BäºÉÒ ÊEòiÉɤÉå ¤ÉÉWÉÉ®ú ¨Éå JÉ®úÒ =iÉ®åúMÉÒ* ±ÉäÊEòxÉ nùÊIÉhÉ BʶɪÉÉ<Ç näù¶ÉÉå ¨Éå ¤ÉºÉä +Éè®ú ªÉ½þÉÄ Eäò ÊEòºÉÒ xÉ ÊEòºÉÒ ¦ÉɹÉÉ EòÉä ¨ÉÉiÉÞ¦ÉɹÉÉ Eäò °ü{É ¨Éå ¤ÉÉä±ÉxÉä ´ÉɱÉÉå Eäò ʱÉB ÊEòºÉÒ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ EòÉä ºÉÒJÉxÉÉ +Éè®ú <ºÉEäò nùɪɮäú Eäò ¤Éɽþ®ú Eäò ±ÉÉäMÉÉå Eäò ʱÉB ½þ¨ÉÉ®úÒ ¦ÉɹÉÉ+Éå {É®ú +ÊvÉEòÉ®ú |ÉÉ{iÉ Eò®úxÉÉ nùÉä ʤɱÉEÖò±É +±ÉMÉ Ê¶ÉIÉhÉ|ÉÊGòªÉÉBÄ ½éþ* +iÉ& <xÉ nùÉäxÉÉå ±ÉIªÉ-MÉÉäι`öªÉÉå Eäò ʱÉB nùÉä +±ÉMÉ iÉ®ú½þ EòÒ ºÉɨÉOÉÒ EòÒ +ɴɶªÉEòiÉÉ ½èþ* BEò

vi

¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ VªÉÉäÊiÉ : ¨É®úÉ`öÒ

+Éè®ú Eònù¨É +ÉMÉä VÉÉ Eò®ú +{ÉxÉä ±ÉƤÉä iÉWÉÖ¤Éæ ºÉä ¨Éé ªÉ½þ ¦ÉÒ Eò½þ ºÉEòiÉÉ ½ÚÄþ ÊEò +MÉ®ú ÊEòºÉÒ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ EòÉä BEò +xªÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ ÃÖߏÖ−Öß-ʺÉJÉÉxÉÒ ½èþ iÉÉä ´É½þ EòÉ¨É +MÉ®ú BEò ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ Eäò WÉÊ®úªÉä ½þÒ +SUôÒ iÉ®ú½þ EòÒ VÉÉ ºÉEòiÉÒ ½èþ* =ºÉ ʱɽþÉWÉ ºÉä ¨ÉÉvªÉ¨É ¦ÉɹÉÉ Eäò °ü{É ¨Éå ˽þnùÒ EòÉ xÉÉ¨É +ÉxÉÉ º´ÉɦÉÉÊ´ÉEò ½èþ EòÉ®úhÉ <ºÉEòÉä ¨ÉÉiÉÞ-¦ÉɹÉÉ iÉlÉÉ +xªÉ-¦ÉɹÉÉ Eäò °ü{É ¨Éå ¤ÉÉä±ÉxÉä-•ÖÖ−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ±ÉÉäMÉÉå EòÒ ºÉÆJªÉÉ
¨ÉèºÉÚ®ú 15/5/2005

=nùªÉ xÉÉ®úɪÉhÉ ËºÉ½þ ÊxÉnäù¶ÉEò, ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉɹÉÉ ºÉƺlÉÉxÉ

´Ö¸üÖšüß ×»Ö×¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüß ŸÖ£ÖÖ ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖÖ†Öë úß ×»Ö×¯Ö ‹úÆüß Æîü †Öî¸ü ¾ÖÆü Æîü '¤êü¾Ö−Ö֐ָüß'… »Öê׍ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ ´Öë ‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖ †Ö¸ü Æîü 'ôû' •ÖÖê ØÆü¤üß ´Öë −ÖÆßÓ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ôû' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öæ¬ÖÔ−µÖ ¯ÖÖÝÀ¾Öú ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ØÆü¤üß êú '›Íü, œÍü, ±Ìú' •ÖîÃÖê †Ö¸üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë −ÖÆüà Æîü… '´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ' −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü… þָü

-

† ˆ ‹ †Ó

†Ö ‰ú ‹ê †„

‡ (Šú) †Öê

‡Ô (»Öé) †Öî

¾µÖÓ•Ö−Ö -

ú “Ö ™ü ŸÖ ¯Ö µÖ ÂÖ

Ö ”û šü £Ö ±ú ¸ü ÃÖ

Ö •Ö ›ü ¤ü ²Ö »Ö Æü

‘Ö —Ö œü ¬Ö ³Ö ¾Ö ôû

(Ö)

(–Ö)

’û ˜Ö Ö −Ö ´Ö ¿Ö

¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú, ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖÖŸÖ ´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ ´Öë 14 þָü אÖ−Öê •ÖÖŸÖê Æïü… »Öê׍ú−Ö ˆ““ÖÖ¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü '(Šú)', '(»Öé)', '(†Ó)', '(†„)' þָü −ÖÆüà Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'Šú' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ '¹ý' ÆüÖêŸÖÖ Æîü ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŠúŸÖã-¹ýŸÖã, éúÖ-ÎãúÂÖ †Öפü †Öî¸ü '»Öé' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ '»Öã' ÆüÖêŸÖÖ Æîü… '»Öé' ´Ö¸üÖšüß ´Öë êú¾Ö»Ö 'Œ»Ö鯟Ö' ¿Ö²¤ü ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ˆÃ֍úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ 'ÛŒ»Ö¯ŸÖ' ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß •Ö²Ö ¿Ö²¤üÖë êú †ÓŸÖ´Öë ¾µÖÓ•Ö−Ö †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ ·ÆÃ¾Ö '†' ÃÖê ׻֏Öê •ÖÖŸÖê Æïü ŸÖ²Ö ˆ−Ö ¬¾Ö×−ÖµÖÖë êú ˆ““ÖÖ¸üÖ þ֟ÖÓ¡Ö ¾µÖÓ•Ö−Ö •ÖîÃÖê Æüß ÆüÖêŸÖê Æïü †Öî¸ü ˆ−֍êú ÃÖÖ£Ö ¿Öã¨ü ¾µÖÓ•Ö−Ö úÖ ×“ÖÅ−Ö-Æü»ÖÓŸÖ êú דÖÅ−Ö ( Ë ) úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‘Ö¸ü, ú¯ÖÖ™ü, ¯ÖÖ−Ö, •Ö¾Öôû, ¯ÖÖ‰úÃÖ †Öפü… »Öê׍ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ãú”û ÃÖÓ¤ü³ÖÖí ´Öë †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ þָü úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆÃÖê פüÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ˆÃÖ †Ö¸ü ¯Ö¸ü ׿ָüÖêز֤ãü »ÖÖÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖê †−ÖãþÖÖ¸ü −ÖÆüà ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ‡Ã֍úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ·ÆÃ¾Ö '†' úÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ ‘Ö¸Óü ‘Ö¸üs ›üÖêÓú ›üÖêús

´Ö¸üÖšüß ×»Ö×¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ

xix

¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖ¾ÖÓ ±ãú»ÖÓ

¯ÖÖ−Ös ÖÖ¾Ös ±ãú»Ös

†úÖ¸üÖÓŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ×ÃÖ¾ÖÖµÖ †−µÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ˆ¯ÖÖÓŸµÖ †Ö¸ü µÖפü †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ '†' µÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ³Öß ˆÃ֍úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ †¯ÖæÖÔ †Öî¸ü ¿Öã¨ü ¾µÖÓ•Ö−Ö •ÖîÃÖÖ Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ −֍ú™üÖ −֍Ëú™üÖ ¯ÖÖê“Ö»Öê ¯ÖÖê“ÖË»Öê ²ÖÖê»ÖÖß ²ÖÖê»Ö˝Öß “ÖÖ¸ü †Ö¸üß ¿Ö²¤üÖë êú ¤æüÃÖ¸êü †Ö¸ü ´Öë ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ '†' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ³Öß †¯ÖæÖÔ †Öî¸ü ¿Öã¨ü ¾µÖÓ•Ö−Ö •ÖîÃÖÖ Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ ú¸ü¾ÖŸÖ ú¾ÖÔŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü Ã֍úÖÔ¸ü “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖ “ÖÖ»ÖË¾ÖŸÖ ÃÖÓµÖ㌟Öցָü, †−ÖãþÖÖ¸ü †Öî¸ü ×¾ÖÃ֐ÖÔ êú ²ÖÖ¤ü †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê '†' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü »Öê׍ú−Ö ˆ−Ö ¾µÖÓ•Ö−ÖÖë ¯Ö¸ü ׿ָüÖêز֤ãü −ÖÆüà ¤êüŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Ø›üú, Ø“Ö“Ö, ¤ãü„Ö †−ÖãþÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü µÖפü ¯ÖÆü»Öê ¯ÖÖÑ“Ö ¾ÖÖÖí ´Öë ÃÖê ‹ú ¾µÖÓ•Ö−Ö †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃ֍úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ˆÃÖ ¾µÖÓ•Ö−Ö êú ¾ÖÖÔ êú †ÓŸÖ ´Öë †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê −ÖÖ×ÃÖŒµÖ ¬¾Ö×−Ö •ÖîÃÖÖ (’Ëû, ˜ÖË, ÖË, −ÖË, ´ÖË) - ¯ÖÓ“Ö´Ö ¾ÖÖÔ •ÖîÃÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ ¿ÖӍú¸ü ¿Ö’Ëûú¸ü “ÖÓ“Ö»Ö “Ö˜“Ö»Ö ãÓú•Ö ãú˜•Ö ‘ÖÓ™üÖ ‘֝™üÖ Ø³ÖŸÖ ×³Ö−ŸÖ Ø¿Ö¯Ö ×¿Ö´¯Ö †−ÖãþÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü 'µÖ' †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃ֍êú ¯Öæ¾ÖÔ úÖ Ã¾Ö¸ü †−Öã−ÖÖ×Ã֍ú ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü 'µÖ' úÖ ×«üŸ¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ ÃÖÓµÖ´Ö ÃÖѵµÖ´Ö

xx

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†−ÖãþÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü '»Ö' †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃ֍êú ¯Öæ¾ÖÔ úÖ Ã¾Ö¸ü †−Öã−ÖÖ×Ã֍ú ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü '»Ö' úÖ ×«üŸ¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü †£Ö¾ÖÖ '»Ö' êú ÃÖÖ£Ö '¾Ö' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ ÃÖӻ֐−Ö ÃÖÑ»»Ö−Ö µÖÖ ÃÖѾ»Ö−Ö †−ÖãþÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü '¸ü', '¿Ö', 'ÃÖ', 'Æü' †Öî¸ü '(–Ö)' (ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¾µÖÓ•Ö−Ö ¬¾Ö×−Ö) ‡−Ö´Öë ÃÖê úÖê‡Ô †Ö¸ü †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃ֍êú ¯Öæ¾ÖÔ úÖ Ã¾Ö¸ü †−Öã−ÖÖ×Ã֍ú ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ¾µÖÓ•Ö−Ö '¾Ö' ³Öß •ÖÖê›üÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ ÃÖÓ¸üÖÖ ÃÖѾ¸üÖÖ ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ÃÖѾ¸ü“Ö−ÖÖ ÃÖÓ¿ÖµÖ ÃÖѾ¿ÖµÖ ÃÖÓÃÖÖ¸ü ÃÖѾÃÖÖ¸ü ÃÖÓÍéúŸÖ ÃÖѾÍéúŸÖ ÆÓüÃÖ ÆÑü¾ÃÖ ØÃÖÆü ×ÃÖѾÆü ÃÖÓ–ÖÖ ÃÖѾ–ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×¾ÖÃ֐ÖÔ ( : ) úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ˆÃ֍êú ¯ÖÆü»Öê †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê þָü êú ÃÖÖ£Ö 'ÆË' úÖ¸ü µÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü úÆüà µÖÆü ×¾ÖÃ֐ÖÔ ¯Öæ¾ÖÔ¾ÖÙŸÖ ¾µÖÓ•Ö−Ö ¬¾Ö×−Ö êú ׫üŸ¾Ö úÖ ªÖêŸÖú ³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ †ÓŸÖ„ú¸üÖ †ÓŸÖÆËüú¸üÖ ´Ö−Ö„“ցÖæ ´Ö−ÖÆËü“ցÖæ ¯Öã−Ö„ ¯Öã−ÖÆËü ¤ãü„Ö ¤Ö ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö êú ´Ö¸üÖšüß ´Öë †ÓÖÏê•Öß ÃÖê '†ò' †Öî¸ü '†Öò' ‡−Ö ¤üÖê þָüÖë úÖê ³Öß Ã¾ÖߍéúŸÖ ׍úµÖÖ Æîü †Öî¸ü ˆ−Æëü ' ò ' †Öî¸ü ' Öò ' דÖÅ−ÖÖë ÃÖê פüÖÖŸÖê Æîü… ‡−Ö Ã¾Ö¸üÖë êú ÃÖÖ£Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü êú¾Ö»Ö †ÓÖÏê•Öß êú Æüß Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: òú¯Ö, ²Öò™ü, úÖò»Ö, ²ÖÖò»Ö, ›üÖòŒ™ü¸ü, ™üÖò¾Öê»Ö †Öפü… ´Ö¸üÖšüß êú '“Ö, ”û, •Ö, —Ö' êú ¤üÖê-¤üÖê ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖê Æïü… ‹ú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë ŸÖÖ»Ö¾µÖ ¬¾Ö×−ÖµÖÖÑ Æïü †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸êü ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë ¤ÓüŸµÖŸÖÖ»Ö¾µÖ ¬¾Ö×−ÖµÖÖÑ Æïü…

´Ö¸üÖšüß ×»Ö×¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ

¿Ö²¤ü “ÖÖ¸ü “ÖÖ™ü •Ö›ü •Öôû •Ö¯Ö

ŸÖÖ»Ö¾µÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ “ÖÖ¸ü “ÖÖ™ü •Ö›ü •Öôû •Ö¯Ö

xxi

†£ÖÔ ×Ö−ÖŸÖß “ÖÖÑ™üÖ †“ÖêŸÖ−Ö ¯ÖÖ−Öß ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö úÖ −ÖÖ´ÖôָüÖ

¿Ö²¤ü “ÖÖ¸ü “ÖÖ™ü •Ö›ü •Öôû •Ö¯Ö

¤ÓüŸµÖŸÖÖ»Ö¾µÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ŸÃÖÖ¸ü ŸÃÖÖ™ü ¤ËüÃÖ›ü ¤ËüÃÖôû ¤ËüÃÖ¯Ö

†£ÖÔ “Ö¸üÖ−ÖÖ “ÖÖ™ü−ÖÖ ³ÖÖ¸üß ¾Ö•Ö−Ö •Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ ÃÖÓ³ÖÖ»Ö−ÖÖ

¾ÖîÃÖê '‡, ‹, ‹ê' êú šüߍú ¯Öæ¾ÖÔ †Ö−Öê ¯Ö¸ü '“Ö, ”û, •Ö, —Ö' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü »Öê׍ú−Ö 'ˆ, †Öê, †Öî' êú ¯Öæ¾ÖÔ ¾Öê ÃÖ¤üÖ ¤ÓüŸµÖŸÖÖ»Ö¾µÖ ÆüÖêŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÓµÖ㌟Öցָü ¯ÖœüŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ¯Öæ¾ÖÔ ¾µÖÓ•Ö−Ö ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü −ÖÆüà פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… êú¾Ö»Ö •ÖÖê ¿Ö²¤ü ÃÖÓÍéúŸÖ ÃÖê †Ö‹ Æïü †Öî¸ü ˆÃÖß ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ ׍ú‹ •ÖÖŸÖê Æïü (ŸÖŸÃÖ´Ö) ‹êÃÖê ¿Ö²¤üÖë ´Öë ¯Öæ¾ÖÔ ¾µÖÓ•Ö−Ö ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü ¤êüŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯ÖãÖê + µÖÖ “ÖÖ = ¯Ö㝵ÖÖ“ÖÖ = ¯ÖãµÖ úÖ (‡ÃÖ ¿Ö²¤ü ´Öë 'µÖ' ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¬¾Ö×−Ö êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë 'ÖË' ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…) úÖ¾ÖÖ + †Ö = úÖ¾µÖÖ (‡ÃÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '¾µÖ' ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¬¾Ö×−Ö êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë '¾ÖË' ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü −ÖÆüà פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…) úÖ¾µÖ (ú×¾ÖŸÖÖ) (úÖ¾µÖ) + †Ö = úÖ¾µÖÖ (‡ÃÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '¾µÖ' ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¬¾Ö×−Ö êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë '¾Ö' ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…) ´Ö¸üÖšüß ´Öë '¸ü' •Ö²Ö ÃÖÓµÖ㌟Öցָü ´Öë †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ØÆü¤üß êú ŸÖß−Ö ºþ¯ÖÖë êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ ˆÃ֍úÖ †Öî¸ü ‹ú ºþ¯Ö ³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ÃÖæµÖÔ = ¸ü + µÖ = Ô 2) ™Òüú = ™ü + ¸ü = Òü 3) ÖÏÆü = Ö + ¸ü = Ï 4) ŸÖ·ÆÖ = ¸ü + Æü = · ÃÖã·µÖÖ“ÖÖ = ”ãû¸êü úÖ ÃÖæµÖÖÔ“ÖÖ = ÃÖæ¸ü•Ö úÖ ‰ú¯Ö¸ü פü‹ Ö‹ ˆ¤üÖÆü¸üÖ 1, 2, 3 ´Öë '¸ü' êú ŸÖß−Ö ºþ¯Ö ØÆü¤üß †Öî¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë µÖ£ÖÖ¾ÖŸÖ ×»ÖÖê •ÖÖŸÖê Æïü… •Ö²Ö ׍ú ˆ¤üÖÆü¸üÖ 4 ´Öë ¾µÖ¾ÖÇüŸÖ ºþ¯Ö ´Ö¸üÖšüß úß ×−Ö•Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü… '–Ö' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß ÃÖê †»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë µÖÆü '¤Ëü + −ÖË + µÖ = –Ö' ÆüÖêŸÖÖ Æîü ´ÖÖ¸ü ØÆü¤üß ´Öë µÖÆü 'µÖ' ºþ¯Ö ´Öë ˆ““ÖÖ׸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ –ÖÖ−Ö ¤ü−µÖÖ−Ö –ÖÖ−Ö×¾Ö–ÖÖ−Ö ¤Ëü−µÖÖ−Ö×¾Ö¤Ë−µÖÖ−Ö

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

xxii

–ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü †–ÖÖ−Ö

¤Ë−µÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü †¤Ëü−µÖÖ−Ö

´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖæÖÔ ×¾Ö¸üÖ´Ö Ö›üß ¯ÖÖ‡Ô −Ö ÆüÖêú¸ü ‹ú ز֤æü (.) êú ºþ¯Ö ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

´Ö¸üÖšüß ÃÖӏµÖÖ‹Ñ

340

´Ö¸üÖšüß ÃÖӏµÖÖ‹Ñ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

‹ú ¤üÖê−Ö ŸÖß−Ö “ÖÖ¸ü ¯ÖÖ“Ö ÃÖÆüÖ ÃÖÖŸÖ †Öšü −Ö‰ú ¤üÆüÖ †ú¸üÖ ²ÖÖ¸üÖ ŸÖê¸üÖ “ÖÖî¤üÖ ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ ÃÖÖêôûÖ ÃÖŸÖ¸üÖ †šü¸üÖ ‹úÖêÖßÃÖ ¾ÖßÃÖ ‹ú¾ÖßÃÖ ²ÖÖ¾ÖßÃÖ ŸÖê¾ÖßÃÖ “ÖÖê¾ÖßÃÖ ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ÃÖ¾¾ÖßÃÖ ÃÖ¢ÖÖ¾ÖßÃÖ †÷üÖ¾ÖßÃÖ ‹úÖêÖŸÖßÃÖ ŸÖßÃÖ ‹úŸÖßÃÖ ²Ö¢ÖßÃÖ ŸÖêÆêüŸÖßÃÖ “ÖÖîŸÖßÃÖ ¯ÖßÖßÃÖ

36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70

”û¢ÖßÃÖ ÃÖ¤üŸÖßÃÖ †›üŸÖßÃÖ ‹úÖêÖ“ÖÖôûßÃÖ “ÖÖôûßÃÖ ‹êú“ÖÖôûßÃÖ ²Öê“ÖÖôûßÃÖ ¡Öê“ÖÖôûßÃÖ “Ö¾¾Öê“ÖÖôûßÃÖ ¯ÖÓ“Öê“ÖÖôûßÃÖ ¿ÖêÆêü“ÖÖôûßÃÖ ÃÖ¢Öê“ÖÖôûßÃÖ †÷êü“ÖÖôûßÃÖ ‹úÖêÖ¯Ö®ÖÖÃÖ ¯Ö®ÖÖÃÖ ‹úÖ¾Ö®Ö ²ÖÖ¾Ö®Ö ¡Öê¯Ö®Ö “ÖÖî¯Ö®Ö ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö ”û¯Ö®Ö ÃÖ¢ÖÖ¾Ö®Ö †÷üÖ¾Ö®Ö ‹úÖêÖÃÖÖšü ÃÖÖšü ‹úÃÖ™ü ²ÖÖÃÖ™ü ¡ÖêÃÖ™ü “ÖÖîÃÖ™ü ¯ÖÖÃÖ™ü ÃÖÆüÖÃÖ™ü ÃÖ¤ãüÃÖ™ü †›ãüÃÖ™ü ‹úÖêÖÃÖ¢Ö¸ü ÃÖ¢Ö¸ü

71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

‹úÖÆü¢Ö¸ü ²ÖÆüÖ¢Ö¸ü ¡µÖÖÆü¢Ö¸ü “ÖÖî·µÖÖÆü¢Ö¸ü ¯ÖÓ“ÖÖÆü¢Ö¸ü ¿ÖÖÆü¢Ö¸ü ÃÖ¢µÖÖÆü¢Ö¸ü †šËüšü¶ÖÆü¢Ö¸ü ‹úÖêÖ‹ë¿Öß ‹ë¿Öß ‹ŒµÖÖ‹ë¿Öß ²µÖÖ‹ë¿Öß ¡µÖÖ‹ë¿Öß “ÖÖî·µÖÖ‹ë¿Öß ¯ÖÓ“ÖÖ‹ë¿Öß ¿ÖÆüÖ‹ë¿Öß ÃÖ¢µÖÖ‹ë¿Öß †šËüšü¶Ö‹ë¿Öß ‹úÖêÖ−Ö¾¾Ö¤ü −Ö¾¾Ö¤ü ‹ŒµÖ֝Ö¾Ö ²µÖ֝Ö¾Ö ¡µÖ֝Ö¾Ö “ÖÖî·µÖ֝Ö¾Ö ¯ÖÓ“Ö֝Ö¾Ö ¿ÖÆü֝Ö¾Ö ÃÖ¢µÖ֝Ö¾Ö †šËüšü¶ÖÖ¾Ö −Ö¾µÖ֝Ö¾Ö ¿ÖÓ³Ö¸ü

341

µÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê ‹ú ¿Öæ−µÖ ¾ÖÖœü¾ÖŸÖ −Öê‰ú−Ö 100 ¿ÖÓ³Ö¸ü 200 ¤üÖê−Ö¿Öê 300 ŸÖß−Ö¿Öê 400 “ÖÖ¸ü¿Öê 500 ¯ÖÖ“Ö¿Öê 600 ÃÖÆüÖ¿Öê 700 ÃÖÖŸÖ¿Öê 800 †Öšü¿Öê 900 −Ö‰ú¿Öê 1,000 Æü•ÖÖ¸ü (ÃÖÆüÄÖ) 10,000 ¤üÆüÖ Æü•ÖÖ¸ü (¤ü¿ÖÃÖÆüÄÖ) 1,00,000 »ÖÖÖ (»ÖÖ) 10,00,000 ¤üÆüÖ »ÖÖÖ (¤ü¿Ö»ÖÖ) 1,00,00,000 úÖê™üß 10,00,00,000 ¤üÆü֍úÖê™üß (¤ü¿ÖúÖê™üß) 1,00,00,00,000 †²•Ö 10,00,00,00,000 Ö¾ÖÔ 1,00,00,00,00,000 ×−֏־ÖÔ 10,00,00,00,00,000 ´ÖÆüÖ¯Ö© 1,00,00,00,00,00,000 ¿ÖӍæú 10,00,00,00,00,00,000 •Ö»Ö¬Öß 1,00,00,00,00,00,00,000 †ÓŸµÖ 10,00,00,00,00,00,00,000 ´Ö¬µÖ 1,00,00,00,00,00,00,00,000 ¯Ö¸üÖ¬ÖÔ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖêןÖ- ´Ö¸üÖšüß

³Öæ״֍úÖ ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖÖ-³ÖÖ×ÂÖµÖÖë úÖê ¬µÖÖ−Ö ´Öë ¸üÖŸÖê Æã‹, ØÆü¤üß ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê †−µÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë êú †¬µÖµÖ−Ö †Öî¸ü †¬µÖÖ¯Ö−Ö êú ×»Ö‹ ŸÖîµÖÖ¸ü úß Ö‡Ô ¯ÖÖšü¶ ÃÖÖ´ÖאÖϵÖÖë úß ÀÖéÓ Ö»ÖÖ Æîü '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖêŸÖß'… ‡ÃÖ ÀÖéӏֻÖÖ úß ¯Öãß֍úÖë úß ¸ü“Ö−ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö (´ÖîÃÖæ¸ü) ŸÖ£ÖÖ ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ êú ÃÖÆüµÖÖêÖ ÃÖê ÃÖÓ“ÖÖ×»ÖŸÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†Öë ´Öë Æãü‡Ô £Öß… ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ : ´Ö¸üÖšüß ¯Öãß֍ú ‡ÃÖ ÀÖéӏֻÖÖ úß ‹ú ú›Íüß Æîü… ‡−Ö ¯ÖÖšü¶ ÃÖÖ´ÖאÖϵÖÖë ´Öë ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−Öê êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ”ûÖ¡ÖÖë ÃÖê ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ³ÖÖ×Â֍ú ×−Ö¯ÖãÖŸÖÖ†Öë úß †¯ÖêÖÖ úß •ÖÖŸÖß Æïü: 1. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖß «üÖ¸üÖ ³ÖÖÂÖÖ ¯ÖϵÖÖêÖ úß ×¾Ö×³Ö®Ö ÛãÖןֵÖÖë ´Öë ׍ú‹ •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê פü−Ö¯ÖÏןÖפü−Ö êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯ÖÖë úÖ ÃÖã−֍ú¸ü ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ, 2. ¸êü×›üµÖÖê ¾Ö ™üß.¾Öß. ¯Ö¸ü ¯ÖÏÃÖÖ׸üŸÖ ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸üÖë, ×¾Ö–ÖÖ¯Ö−ÖÖë, ˆ¤Ëü‘ÖÖêÂ֝ÖÖ†Öë †Öî¸ü †−µÖ úÖµÖԍÎú´ÖÖë úÖ ÃÖÖ¸ü ÖÏÆüÖ ú¸ü−ÖÖ, 3. úÖÖ ´Öë ÃÖÆü¯ÖÖךüµÖÖë êú ÃÖÖ£Ö †¯Ö−Öß ×¤ü−Ö“ÖµÖÖÔ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ÃÖ¸ü»Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ²ÖÖŸÖ“ÖßŸÖ ú¸ü−ÖÖ ‹¾ÖÓ ´Ö¸üÖšüß ³Ö×ÂÖµÖÖë ÃÖê ‡−Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ¯Ö¸ü †Öî¯Ö“ÖÖ׸üú ŸÖ£ÖÖ †−ÖÖî¯Ö“ÖÖ׸üú ÃÖÓ¤ü³ÖÖí ´Öë “Ö“ÖÖÔ ú¸ü−ÖÖ, 4. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯Öãß֍úÖë, ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡ÖÖë, ¯Öס֍úÖ†Öë, ÃÖæ“Ö−ÖÖ¯Ö¼üÖë, ‡¿ŸÖÆüÖ¸üÖë, ¾µÖÛŒŸÖÖŸÖ ŸÖ£ÖÖ †−µÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ¯Ö¡ÖÖë †Öפü ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ”ûÖê™êü ”ûÖê™êü †−Öã“”êû¤üÖë úÖê ¯ÖœÍü−ÖÖ †Öî¸ü ÃÖÖ£Ö Æüß ¿Ö²¤üúÖê¿Ö †Öî¸ü ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÖÏÓ£ÖÖë úÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸ü ¯ÖÖ−ÖÖ, 5. ×¾Ö×³Ö®Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ¯Ö¸ü ”ûÖê™êü ”ûÖê™êü ÖªÖÓ¿Ö ×»ÖÖ−ÖÖ, ¾µÖÛŒŸÖÖŸÖ ‹¾ÖÓ †−µÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ¯Ö¡Ö ׻֏Ö−ÖÖ ŸÖ£ÖÖ †¯Ö−Öß ¹ý×“Ö êú ¯Ö׸ü×“ÖŸÖ ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¸ü»Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ¯Ö¸ü ×−Ö¤ìü×¿ÖŸÖ ¾Ö þ֟ÖÓ¡Ö »ÖêÖ ׻֏Ö−ÖÖ, 6. ¿Ö²¤üúÖê¿Ö úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ »ÖêŸÖê Æãü‹ ´Ö¸üÖšüß ÃÖê ØÆü¤üß ´Öë †Öî¸ü ØÆü¤üß ÃÖê ´Ö¸üÖšüß ´Öë ׍úÃÖß ³Öß Öª ÃÖִ֐ÖÏß úÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸ü−ÖÖ, ŸÖ£ÖÖ 7. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ êú ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú, ÃÖÖ´ÖÖו֍ú †Öî¸ü ÃÖÖÓÍéúן֍ú ×¾ÖÂÖµÖÖë †£Ö¾ÖÖ ¯Ö׸ü¾Öê¿Ö úß •ÖÖ−֍úÖ¸üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ˆ§êü¿µÖÖë úÖê ¬µÖÖ−Ö ´Öë ¸üÖŸÖê Æãü‹ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü¶ ¯Öãß֍ú úß ¸ü“Ö−ÖÖ úß Ö‡Ô Æîü… ³ÖÖÂÖÖ êú “ÖÖ¸üÖë úÖî¿Ö»ÖÖë-Á־֝Ö, ³ÖÖÂ֝Ö, ¾ÖÖ“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ »ÖêÖ−Ö ¯Ö¸ü µÖÆüÖÑ ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ²Ö»Ö ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ÁÖ¾ÖÖ †Öî¸ü ³ÖÖÂÖÖ úÖî¿Ö»ÖÖë êú ׾֍úÖÃÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ×¤ü‹ Ö‹ Æïü †Öî¸ü ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü ´ÖÖî׏֍ú †³µÖÖÃÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ÃÖִ֐ÖÏß Æîü… ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ¾ÖÖ“Ö−Ö †Öî¸ü »ÖêÖ−Ö úÖî¿Ö»ÖÖë êú ׾֍úÖÃÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë ‹ú ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü Æîü †Öî¸ü ÃÖÖŸÖ Æüß †³µÖÖÃÖ ³Öß… µÖÆü ¯Öãß֍ú úÖÖ ´Öë †ªÖ¯Öú úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ÃÖê ³ÖÖÂÖÖ ÃÖߏÖ−Öê êú ×»Ö‹ ŸÖîµÖÖ¸ü úß Ö‡Ô Æîü…

viii

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

´Ö¸üÖšüß ×»ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¤êü¾Ö−Ö֐ָüß ×»Ö×¯Ö úÖ Æüß ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ŸÖ£ÖÖ ØÆü¤üß ´Öë ×»Ö×¯Ö ÃÖ´ÖÖ−Ö Æîü… ãú”û †Ö¸üÖë êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë ØÆü¤üß ŸÖ£ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë †ÓŸÖ¸ü ¯ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ×¾ÖßÖéŸÖ ×¾Ö¾Ö¸üÖ '³Öæ״֍úÖ' êú ²ÖÖ¤ü פµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ¯Öãß֍ú êú “ÖÖ¸ü ³ÖÖÖ Æïü - ³Öæ״֍úÖ, ´Ö¸üÖšüß ˆ““ÖÖ¸üÖ, ¯ÖÖšü´ÖÖ»ÖÖ ŸÖ£ÖÖ ¿Ö²¤üÃÖæ“Öß… ¯Öãß֍ú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ŸÖ£ÖÖ †³µÖÖÃÖ, ¾ÖÖ“Ö−Ö-»ÖêÖ−Ö, †−Öã¾ÖÖ¤ü †³µÖÖÃÖ ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¸ü»Ö ¾µÖ֍ú¸üם֍ú ¾Ö ÃÖÖÓÍéúן֍ú ز֤ãü†Öë êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ •ÖÖ−֍úÖ¸üß ¤üß Ö‡Ô Æîü… '¿Ö²¤üÃÖæ“Öß' ´Öë ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖê ¾ÖÖԍÎú´Ö ´Öë ¯ÖÏßÖãŸÖ ú¸ü ˆ−֍êú †£ÖÔ ØÆü¤üß ´Öë פü‹ Ö‹ Æïü… ¯ÖÖšüÖë úÖ œüÖÑ“ÖÖ ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü Æîü 1. ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö 2. ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ −Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú †£ÖÔ 3. †³µÖÖÃÖ 4. ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü (¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹) 5. †−Öã“”êû¤ü ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ −Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú †£ÖÔ 6. †−Öã“”êû¤ü ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß †³µÖÖÃÖ 7. †−Öã¾ÖÖ¤ü ŸÖ£ÖÖ »ÖêÖ−Ö †³µÖÖÃÖ 8. ¾µÖ֍ú¸üם֍ú ŸÖ£ÖÖ ÃÖÖÓÍéúן֍ú ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ ¯ÖÖšü ´Öë פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ŸÖ£ÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü ´Öë ‹ú ÃÖß Æüß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… µÖÆüß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ ¯ÖÖšü êú ׿ց֝Ö-ز֤ãü Æïü… †−Öã¾ÖÖ¤ü ŸÖ£ÖÖ »ÖêÖ−Ö †³µÖÖÃÖ ³Öß ‡−Æüà ׿ց֝Ö-ز֤ãü†Öë ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ Æïü… ¯Öãß֍ú êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯ÖÖë úÖ “ÖµÖ−Ö ³ÖÖÂÖÖ-¯ÖϵÖÖêÖ úß ˆ−Ö ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ÛãÖןֵÖÖë úÖê »Öêú¸ü ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü וÖ−֍úÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ Æü´Öë †¯Ö−Öê פü−Ö-¯ÖÏןÖפü−Ö êú •Öß¾Ö−Ö ´Öë ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú ×»Ö‹ ׍úÃÖß ¯Ö׸ü×“ÖŸÖ êú ‘Ö¸ü •ÖÖ−ÖÖ, ׍úÃÖß ˆŸÃÖ¾Ö ´Öë ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ ÆüÖ−ê ÖÖ, ²ÖœÍüŸÖß-´ÖÆÓüÖÖ‡Ô ¯Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¸ü−ÖÖ, ׍ú¸üÖµÖê úÖ ´ÖúÖ−Ö ÖÖê•Ö−ÖÖ µÖÖ ´ÖúÖ−Ö ²Ö−Ö¾ÖÖ−Öê êú ú™üÖë úß “Ö“ÖÖÔ ú¸ü−ÖÖ, ‡»ÖÖ•Ö êú ×»Ö‹ ›üÖòŒ™ü¸ü êú ¯ÖÖÃÖ •ÖÖ−ÖÖ, ׍úÃÖß ¤ü¿ÖÔ−ÖßµÖ Ã£Ö»Ö ¯Ö¸ü ‘Öæ´Ö−Öê •ÖÖ−ÖÖ †Öפü ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú ×¾Ö×³Ö®Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë úÖê †»ÖÖ œÓüÖ ÃÖê ¯ÖÏßÖãŸÖ ú¸ü−Öê úÖ ¯Öϵ֟−Ö ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü וÖÃÖÃÖê ×¾ÖªÖ£Öá µÖÆü •ÖÖ−Ö Ã֍ëúÖê ׍ú ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ×−Ö¾Öê¤ü−Ö îúÃÖê ú¸üŸÖê Æïü, †Ö¤êü¿Ö îúÃÖê ¤êüŸÖê Æïü, ´Ö−ÖÖ îúÃÖê ú¸üŸÖê Æïü, −Ö´ÖÏŸÖÖ îúÃÖê †×³Ö¾µÖŒŸÖ úß •ÖÖŸÖß Æîü, ÆüÖÃÖ¯Ö׸üÆüÖÃÖ îúÃÖê ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü, ÃÖÖÓŸ¾Ö−ÖÖ îúÃÖê ¤üß •ÖÖŸÖß Æîü †Öפü… ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö †Öî¸ü ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü úß ×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖßÖã ´Öë ³Öß µÖ£ÖÖÃÖÓ³Ö¾Ö ÃÖÖ´µÖ ¸üÖ−Öê úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤üÖë êú ×»Ö‹ »ÖêÖ−Ö úß ×¾Ö×³Ö®Ö ¿Öî×»ÖµÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… •ÖîÃÖê úÖê‡Ô †−Öã“”êû¤ü ¾Öé¢ÖÖÓŸÖ ºþ¯Ö ´Öë Æîü ŸÖÖê úÖê‡Ô ×¾Ö¾Ö¸üÖÖŸ´Öú, úÖê‡Ô ÃÖÓ¾Öê¤ü−ÖÖŸ´Öú, úÖê‡Ô †ÖŸ´Öú£ÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë… úÆüà ×−Ö²ÖÓ¬Ö ¿Öî»Öß úÖê †¯Ö−ÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü ŸÖÖê úÆüà ÃÖÓôָüÖ úÖ ÃÖÆüÖ¸üÖ ×»ÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… úÆüà úÆüÖ−Öß •ÖîÃÖÖ ÃÖ¸üÃÖ ´ÖÖ¬µÖ´Ö ×»ÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü úÆüà ¯Ö¡Ö •ÖîÃÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖß ´ÖÖ¬µÖ´Ö…

³Öæ״֍úÖ

ix

¯ÖÖšü´ÖÖ»ÖÖ ´Öë 24 ¯ÖÖšü Æïü… ‡−Ö ¯ÖÖšüÖë ´Öë ÃÖê 20 ׿ց֝Ö-¯ÖÖšü Æïü †Öî¸ü 4 ¯Öã−Ö³µÖÖÔÃÖ ¯ÖÖšü Æïü… ×¿ÖÖÖ ¯ÖÖšü 4 ‡úÖ‡µÖÖë ´Öë ²ÖÖÑ™êü Ö‹ Æïü… ¯ÖÏŸµÖêú ‡úÖ‡Ô ´Öë 5-5 ×¿ÖÖÖ ¯ÖÖšü Æïü †Öî¸ü ‹ú-‹ú ¯Öã−Ö³µÖÖÔÃÖ ¯ÖÖšü Æîü… ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ‡ÃÖ ¯Öãß֍ú ´Öë ¯ÖÖšü 6, 12, 18 †Öî¸ü 24 ¯Öã−Ö³µÖÖÔÃÖ ¯ÖÖšü Æïü… ׿ց֝ÖÖ£ÖÔ ¯ÖÖšüÖë úÖê ¾µÖ֍ú¸üם֍ú ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖӏµÖÖ ¾Ö ¯ÖύúÖ¸ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ßָüߍéúŸÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ßָüߍú¸üÖ êú ´Öæ»ÖŸÖŸ¾Ö ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü Æïü… 1. ¯Ö׸ü×“ÖŸÖ ÃÖê †¯Ö׸ü×“ÖŸÖ úß †Öê¸ü 2. ÃÖ¸ü»Ö ÃÖê úךü−Ö úß †Öê¸ü 3. ¯ÖÏŸµÖêú ÃÖê ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ úß †Öê¸ü 4. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ÃÖê ŸÖú−Öߍúß úß †Öê¸ü ³ÖÖÂÖÖ‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯ÖÖë úÖ ÃŸÖ¸üߍú¸üÖ ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ‡ÃÖ ²ÖÖŸÖ úÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¬µÖÖ−Ö ¸üÖÖ ÖµÖÖ Æîü ׍ú ¯ÖÖšü¶-ÃÖִ֐ÖÏß úß Ã¾ÖÖ³ÖÖ׾֍úŸÖÖ ²Ö−Öß ¸üÆêü… †ŸÖ„ ²ÖÖ¤ü êú ¯ÖÖšüÖêÓ ´Öë ×Ã֏ÖÖ‹ •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ×¿ÖÖÖ Ø²Ö¤ãü†Öë ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ãú”û ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ †Ö¸Óü³Ö êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö Ö‡Ô Æïü… ‹êÃÖÖ ‡ÃÖ×»Ö‹ Æãü†Ö ŒµÖÖë׍ú ˆÃÖ ¯ÖÖšü ×¾Ö¿ÖêÂÖ úß ×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖßÖ㠍êú ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ˆ−֍úÖ ˆ»»ÖêÖ †Ö¾Ö¿µÖú £ÖÖ… ‹êÃÖß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë úÖê ˆÃÖ ¯ÖÖšü úß ¿Ö²¤ü ÃÖæ“Öß êú ×ÆüÃÃÖê êú ºþ¯Ö ´Öë ¤ü¿ÖÖÔµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ×¿ÖÖÖ ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‡Ô Æãü‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖ ÃÖÖÑ“ÖÖê úÖê ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ÃÖæ“Öß-²Ö¨ü ׍úµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü… ¯ÖÖšü −ÖÓ. 1. i) ii) 2.

i) ii)

†Ûß־Ö֓֍ú (µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê) ¾ÖÖŒµÖ ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß †ÖÆêü. ×¾Ö׬־Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ †Ö‡Ô, ŸÖæ ²ÖÃÖ.

´Öê¸üÖ −ÖÖ´Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß Æîü… ´ÖÖÑ, ŸÖæ (ŸÖã´Ö) ²Öîšü (²ÖîšüÖê)…

µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ŸÖÖê †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆêü¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö −ÖÆüà Æîü… ×¾Ö׬ֺþ¯Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ŸÖæ ˆšü −֍úÖêÃÖ. ŸÖæ ˆšü ´ÖŸÖ…

3.

µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë 'ú¿ÖÖÃÖÖšüß, ú¿ÖÖ»ÖÖ' •ÖîÃÖê ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ŸÖã»ÖÖü ÃÖÆüß ú¿ÖÖÃÖÖšüß Æü¾Öß †ÖÆêü? ŸÖã´Æëü ÆüßÖցָü ׍úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹?

4.

‡“”ûÖ£Öԍú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

x

ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ´ÖŸÖÓ ‘Öê‰úµÖÖ.

ÃÖ²Ö úß ¸üÖµÖ »Öë…

5.

‡“”ûÖ/²ÖÖ¬µÖŸÖÖ/†×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ ÃÖæ“֍ú ¾ÖÖŒµÖ †Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¸üÖ´Öãú֍úÖÓ“µÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ. Öæ¯Ö ¯ÖÖ−ÖÓ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ.

†Ö•Ö Æü´Öë ¸üÖ´Öãú֍úÖ êú ²ÖÖß“Öê ´Öë •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¯Ö¢Öê †Öî¸ü ±æú»Ö ‡ú½êü ü ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…

6.

1 ÃÖê 5 ŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ×¿ÖÖÖ Ø²Ö¤ãü†Öë úÖ ¯Öã−Ö¸üÖ¾Ö»ÖÖêú−Ö

7.

ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ ´Öß ²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü •Ö´ÖŸÖ −ÖÖÆüß.

8.

†¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê †ÖÆêü.

´Öï ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆüß ÆæÑü…

9.

'†ÃÖ' êú ¯ÖϵÖÖêÖ, †³µÖÖ×Ã֍ú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ»Ö ŸÖß ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê. ´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.

¾ÖÆü ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë (¸üÆüŸÖß) Æîü… ´Öï •ÖÖŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ ÆæÑü…

10.

׍ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö '-‰ú−Ö', '-‰ú−Ö-‰ú−Ö', ŸÖ£ÖÖ '-ŸÖÖ-ŸÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ¯Öæ¾ÖԍúÖ׻֍ú éú¤ÓüŸÖÖë (†ÃÖ´ÖÖׯ֍úÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö) úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ŸÖÖê ²ÖÃÖæ−Ö ´ÆüÖÖ»ÖÖ. ¾ÖÆü ²Öîšüú¸ü ²ÖÖê»ÖÖ. ŸÖß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ¾ÖÖ“Öæ−Ö £Öæú−Ö •ÖÖŸÖê. ¾ÖÆü ¯ÖœÍüŸÖê ¯ÖœÍüŸÖê £Öú •ÖÖŸÖß Æîü… µÖÖ“Öß Ã֐Öôûß úÖ´ÖÓ ¸êü×›ü†Öê ˆÃ֍êú ÃÖ²Ö úÖ´Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖã−ÖŸÖê ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖã−ÖŸÖê ÆüÖêŸÖê Æïü…

11.

i)

´Öï ²ÖÖôæû úÖê ¯ÖœÍüÖŸÖß ÆæÑü… ¾ÖÆü (þֵÖÓ) ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ Æîü…

׍ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö '-†ÖµÖ + »ÖÖ/ÃÖÖšüß/¯Öã¸üŸÖÖ/“ÖÖ' †Öî¸ü '-ŸÖÖ−ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê éú¤ÓüŸÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ»ÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü… ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖÃÖÖšüß †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê ÆêüŸÖ㠆֐ÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü… ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ¯Öã¸üŸÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê ³Ö¸ü úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü… ŸÖÖê úÖ´Ö ú¸üŸÖÖ−ÖÖ Ö֝ÖÓ ´ÆüÖŸÖÖê. ¾ÖÆü úÖ´Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ ÖÖ−ÖÖ ÖÖŸÖÖ Æîü… ii)

¯ÖÏê¸üÖÖ£Öԍú ׍ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

³Öæ״֍úÖ

xi

(´Öß) †ÖŸµÖ֍ú›æü−Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¤ãü¹ýÃŸÖ ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖê.

(´Öï) ²Öã†Ö ÃÖê ú×¾ÖŸÖÖ šüߍú ú¸ü¾ÖÖ »ÖêŸÖß ÆæÑü…

12.

7 ÃÖê 11 ŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ×¿ÖÖÖ Ø²Ö¤ãü†Öë úÖ ¯Öã−Ö¸üÖ¾Ö»ÖÖêú−Ö

13.

i)

ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖˍúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ (´Öß) ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡−Ô Ö. (´Öï) ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö‰ÑúÖÖ…

ii)

³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö êú ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ¾ÖîúÛ»¯Öú ºþ¯Ö (´Öß) ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖêÖÖ¸ü (´Öï) ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ÆæÑü…

iii)

'†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö '-ÖÖ¸ü' »ÖÖ֍ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö êú ºþ¯Ö ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖê−Ö. ´Öï ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆüÖê‰ÑúÖÖ…

i)

ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú (†ú´Öԍú) ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ úÖ»Ö (´Öß) ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»Öê. ú»Ö (´Öï) ²ÖÖ•ÖÖ¸ü Ö‡Ô…

ii)

¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ (ŸÖÖê) £ÖÖê›üÖ ´Ö»Öæ»Ö —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü.

14.

(¾ÖÆü) £ÖÖê›üÖ ãú´Æü»ÖÖ ÖµÖÖ Æîü…

15.

ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú (Ã֍ú´Öԍú) ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ ŸµÖÖÓ−Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß.

16.

i)

¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÃÖÓ¯Ö»Öß ÆüÖêŸÖß.

¯Ö¸ü߁ÖÖ ÖŸÖ´Ö Æãü‡Ô £Öß…

ii)

¯ÖæÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖˍúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ ´Öß ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖæ ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»ÖÖ †ÃÖ¿Öß»Ö.

´Öï ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê ŸÖú ŸÖã´Ö ×−֍ú»Ö Ö‹ ÆüÖëÖê…

i)

†¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ ¾ÖÖ¸ü»Öß ¾Öêšüײ֐ÖÖ¸üß−Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê.

17.

ii)

†¯ÖæÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ˆ−ÆüÖë−Öê ²Ö““ÖÖë úß ´Ö¤ü¤ü úß…

¾ÖÖ¸ü»Öß ²ÖêÖÖ¸üß ¯Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

xii

µÖÖ¯ÖãœêüÆüß ´Öß Æêü“Ö úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÃÖê−Ö.

‡Ã֍êú ²ÖÖ¤ü ³Öß ´Öï µÖÆüß úÖ´Ö ú¸üŸÖß ¸üÆæÑüÖß…

18.

13 ÃÖê 17 ŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ×¿ÖÖÖ Ø²Ö¤ãü†Öë úÖ ¯Öã−Ö¸üÖ¾Ö»ÖÖêú−Ö

19.

i)

20.

21.

¿ÖŸÖÔ¾ÖÖ»Öê (ÆêüŸÖã´Ö¤Ëü) ¾ÖÖŒµÖ •Ö¸ü ŸÖæ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ Öæ¯Ö úÖÆüß ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö.

µÖפü ŸÖã´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü úÖ±úß ãú”û ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ…

ii)

'ÆüêŸÖãÆêüŸÖã´Ö¤üË ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ †•Öæ−Ö úÖÆüß ×¤ü¾ÖÃÖ †ÖÃÖÖ´ÖÖŸÖ ‘ÖÖ»Ö×¾ÖŸÖÖ †Ö»Öê †ÃÖŸÖê ŸÖ¸ü †ÖÖÖß ”ûÖ−Ö ¾ÖÖ™ü»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ.

µÖפü ãú”û †Öî¸ü פü−Ö †ÃÖ´Ö ´Öë ײ֟ÖÖŸÖÖ ŸÖÖê †Öî¸ü ³Öß †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖ…

iii)

¿ÖŒµÖŸÖÖ ²ÖÖê¬Öú (¿ÖËú-'Ã֍ú' ׍ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê) ¾ÖÖŒµÖ ´Öß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê. ´Öï •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ ÆæÑü…

iv)

“Öãú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Ö×Ö ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü.

†¸êü, ´Öï ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê •ÖÖ “ÖãúÖ ÆæÑü…

¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö, ³ÖæŸÖ ŸÖ£ÖÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö êú †³µÖÖ×Ã֍ú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ i) ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö - Æü»»Öß ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ? (†Ö•Öú»Ö †Ö¯Ö ŒµÖÖ ú¸ü ¸üÆêü ÆüÖê?) ii)

³ÖæŸÖ

- †Ö´Æüß •ÖӐֻÖÖŸÖ»µÖÖ ¾ÖßÖß´Ö¬µÖê •ÖÖµÖ“ÖÖê. (Æü´Ö •ÖÓÖ»Ö úß ¾ÖÛßֵÖÖë ´Öë •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…) ³ÖæŸÖ ¾ÖîúÛ»¯Öú 1 - ãúÖß Ö־֍ú·µÖÖÓ¿Öß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖ †ÃÖê. (ãú”û (»ÖÖêÖ) ÖÖѾ־ÖÖ»ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖŸÖë ׍úµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…) ³ÖæŸÖ ¾ÖîúÛ»¯Öú 2- ´Öß •ÖÖ‡Ô. (´Öï •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ…)

iii)

³Ö×¾Öµ֟ÖË

- ´Öß Æüß µÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü. (´Öï ³Öß ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö †ÖµÖÖ úºÑþÖÖ…)

ÃÖÆüֵ֍ú ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ¯ÖϵÖÖêÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

³Öæ״֍úÖ

22.

xiii

´Öß Öæ¯Ö ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ´Öß ãúšüêü µÖê‰ú−Ö ¯Ö›»ÖÖê!

´Öï ²ÖÆãüŸÖ £Öú •ÖÖŸÖÖ ÆæÑü… ´Öï úÆüÖÑ †Ö ¯Ö›üÖ!

ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖ i) ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú»ÖÖê †Ö×Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ úß ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¯ÖÖÆüÖµÖ“ÖÖ“Ö.

´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖÖ †Öî¸ü ŸÖµÖ ׍úµÖÖ ×ú ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ Æüß Æîü…

ii)

×´ÖÁÖ ¾ÖÖŒµÖ µÖÖÓ−ÖÖ ×•ÖŸÖúß ÆüÖêŸÖß»Ö ×ŸÖŸÖúß ×šüú֝ÖÓ ¤ü֏Ö׾֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü.

‡−Æëü ו֟Ö−Öß •ÖÖÆü פüÖÖ Ã֍úŸÖÖ ÆæÑü ˆŸÖ−Öß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ…

23.

ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ ¯ÖϵÖÖêÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ †Ö¯Ö»µÖ֍ú›æü−Ö ÆüÖ úÖ¸ü³ÖÖ¸ü “ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö.

24.

19 ÃÖê 23 ŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ×¿ÖÖÖ Ø²Ö¤ãü†Öê úÖ ¯Öã−Ö¸üÖ¾Ö»ÖÖêú−Ö…

Æü¸ ‹ú úÖê »ÖÖêÖÖ ×ú ÃÖÖ¸üÖ ¸ü֕֍úÖ•Öü ˆÃ֍êú «üÖ¸üÖ “Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü…

¯ÖÆü»Öê Æüß úÆüÖ •ÖÖ “ÖãúÖ Æîü ׍ú Æü¸ü ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú ²ÖÖ¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ´Öë †Ö‹ −Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖê פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‹êÃÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ¿Ö²¤ü Æïü •ÖÖê ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ÃÖÓÍéúŸÖ ŸÖ£ÖÖ †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë ÃÖê †Ö‹ Æïü… ‡−Ö´Öë ÃÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ØÆü¤üß ´Öë ³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë ¯Ö¸ü ³Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¬µÖÖ−Ö ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü •ÖÖê ºþ¯Ö úß ¥üÛ™ü ÃÖê ŸÖÖê ¤üÖ−ê ÖÖë ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë ÃÖ´ÖÖ−Ö Æïü ¯Ö¸ü ˆ−֍êú †£ÖÔ ´Ö¸üÖšüß †Öî¸ü ØÆü¤üß ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ×³Ö®Ö Æïü… ¿Ö²¤üÖë êú ¾Öê †£ÖÔ ¯ÖÆü»Öê פü‹ Ö‹ Æïü •ÖÖê ˆÃÖ ¯ÖÖšü êú ÃÖÓ¤ü³ÖÔ êú ×»Ö‹ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ Æïü… ‡Ã֍êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË µÖפü †Ö¾Ö¿µÖú Æãü†Ö ŸÖÖê ¾Öê †£ÖÔ ³Öß ×¤ü‹ Ö‹ Æïü •ÖÖê ÃÖ¾ÖÖÔ׬֍ú ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ Æïü… ¯ÖÖšüÖë êú †³µÖÖÃÖ, ˆ−Ö ´Öë ×Ã֏ÖÖ‹ Ö‹ ¯ÖÖšü¶-ز֤ãü†Öë úÖê ¬µÖÖ−Ö ´Öë ¸üÖ ú¸ü ŸÖîµÖÖ¸ü ׍ú‹ Ö‹ Æïü… ‡−Ö †³µÖÖÃÖÖë úÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ÃÖߏÖê Æãü‹ ز֤ãü†Öë úÖê ¤üÖêÆü¸üÖ−Öê ŸÖ£ÖÖ ¯Ö¸ü߁ÖÖ êú ×»Ö‹ ³Öß ×úµÖÖ •ÖÖ‹ÖÖ… ×−ÖµÖ´Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ”ûÖ¡Ö úß ¯Ö¸ü߁ÖÖ ˆ−Æüà ز֤ãü†Öë ´Öë »Öß •ÖÖ‹Öß •ÖÖê ×Ã֏ÖÖ‹ •ÖÖ “Öãêú Æïü… »Öê׍ú−Ö ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ †¾Ö¿µÖ ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»Ö •Ö֋ѐÖê… ÃÖߏÖß Æãü‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ÃÖê ×¾ÖªÖ£Öá þֵÖÓ ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖ ÖœÍü Ã֍úŸÖÖ Æîü וÖ−֍úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÃÖߏÖê Ö‹ ¯ÖÖšüÖë ´Öë −ÖÆüà †ÖµÖÖ Æîü… ¯ÖÏŸµÖêú †³µÖÖÃÖ ´Öë ¯Ö¸ü߁ÖÖ êú ×»Ö‹ ‹ú ÃÖ´ÖµÖ ¯Ö¸ü ‹ú Æüß Ø²Ö¤ãü úÖê ¸üÖÖ ÖµÖÖ Æîü… †³µÖÖÃÖ ´Öë פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−Ö ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ Æïü… ãú”û ¯ÖÏ´ÖãÖ †³µÖÖÃÖ ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü Æïü - ¿Ö²¤üÖë úÖ Îú´Ö šüߍú ú¸üêú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ−ÖÖ, ¾ÖÖŒµÖ ×¾ÖßÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ, ¾ÖÖŒµÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸ü−ÖÖ, ‹ú Æüß ¾ÖÖŒµÖ úÖê ×¾Ö×³Ö®Ö ºþ¯ÖÖë ´Öë úÆü−ÖÖ, ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ−ÖÖ, ˆ×“ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ “ÖµÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ, ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü ú¸ü−ÖÖ, úŸÖÖÔ µÖÖ ú´ÖÔ êú Ø»ÖÖ †Öî¸ü ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ׍ÎúµÖÖ ´Öë ˆ×“ÖŸÖ ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ−ÖÖ, ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤êü−ÖÖ †Öפü… ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¯ÖÖÑ“Ö-”ûÆü †³µÖÖÃÖÖë úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…

xiv

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü úÖ ˆ§êü¿µÖ ”ûÖ¡Ö êú ²ÖÖê¬Ö−Ö †Öî¸ü ¿Ö²¤ü ³Ö›üÖ¸ü úÖê ׾֍ú×ÃÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ Æîü… ‡−Ö †−Öã“”êû¤üÖë êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ¤üÖê ¯ÖύúÖ¸ü êú ¯ÖÏ¿−Ö ¯Öæ”êû Ö‹ Æïü - ¾ÖßÖã×−Öšü ‹¾ÖÓ ×¾ÖßÖÖ¸ü×−Öšü… ‡−Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖë ÃÖê ”ûÖ¡Ö êú ²ÖÖê¬Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ †×³Ö¾µÖÛŒŸÖ ¤üÖ−ê ÖÖë úß Æüß ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÆüÖê Ã֍êúÖß… ¾µÖ֍ú¸üם֍ú ŸÖ£ÖÖ ÃÖÖÓÍéúן֍ú ×™ü¯¯ÖםֵÖÖêÓ ´Öë †¾Ö¿µÖ ¾µÖ֏µÖÖ êú ×»Ö‹ ÃÖ¸ü»Ö †Öî¸ü ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ ³ÖÖÂÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¯ÖϵÖÖÃÖ µÖÆüß ¸üÆÖ Æîü ׍ú ÛŒ»Ö™ü ŸÖú−Öߍúß ¿Ö²¤üÖ¾Ö»Öß úÖ ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖ‹… ”ûÖ¡Ö úÖê “ÖÖ×Æü‹ ׍ú ¾ÖÆü ¾µÖ֍ú¸üם֍ú ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë úÖ †“”ûß ŸÖ¸üÆü †³µÖÖÃÖ ú¸ü ˆ−Æëü ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü Çü¤üµÖÓÖ´Ö ú¸ü »Öê… ‡ÃÖÃÖê ¾µÖ֍ú¸üÖ êú ×−ÖµÖ´ÖÖë úÖê ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ ÃÖ¸ü»Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ÖÖ… ¯Öãß֍ú úÖ †Ó×ŸÖ´Ö ÖÓ›ü Æîü - ¿Ö²¤üÃÖæ“Öß… ¯ÖÖšüÖë ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖæ“Öß ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ êú Îú´Ö ´Öë ¤üß Ö‡Ô Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤êü−Öê úß ²ÖÖŸÖ µÖÆü Æîü ׍ú ‡ÃÖ´Öë ¿Ö²¤üÖë êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö †£ÖÖÔŸÖË úÖê¿ÖßµÖ ºþ¯Ö úÖê Æüß Ã£ÖÖ−Ö ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ÃÖÓ–ÖÖ ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö ¿Ö²¤üÖë úÖ ´Öæ»Ö ºþ¯Ö Æüß ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü, −Ö ×ú ˆ−֍êú ºþ¯ÖÖÓŸÖ׸üŸÖ ºþ¯Ö… •ÖîÃÖê '‘Ö¸üÖ“ÖÓ' (‘Ö¸ü úÖ), '‘Ö¸üÖŸÖ' (‘Ö¸ü ´Öë) '‘Ö¸üÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö' (‘Ö¸ü ÃÖê) †Öפü ºþ¯Ö −Ö ¤êüú¸ü êú¾Ö»Ö '‘Ö¸ü' ¿Ö²¤ü úÖê Æüß ÃÖæ“Öß ´Öë פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ³Öß ´Öæ»Ö ºþ¯ÖÖêÓ úÖê Æüß ÃÖæ“Öß ´Öë ãÖÖ−Ö ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü, úÖ»Ö †Öî¸ü ¾Öé×¢Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ׍ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×³Ö®Ö ºþ¯ÖÖë úÖê −ÖÆüà… •ÖîÃÖêµÖÆüÖÑ êú¾Ö»Ö 'ú¸üÖê' (ú¸ü−ÖÖ) ºþ¯Ö úÖê Æüß ¸üÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖÃÖê ²Ö−Öê ú¸üŸÖÖê (ú¸üŸÖÖ ÆæÑü, ú¸üŸÖê Æïü) ú¸üŸÖÖêÃÖ, ú¸üŸÖêÃÖ (ú¸üŸÖê ÆüÖê, ú¸üŸÖß ÆÖêü), ú¸üŸÖÖ (ú¸üŸÖê Æïü), ú¸üŸÖÖê (ú¸ü ¸üÆüÖ Æîü), ú¸üŸÖê (ú¸ü ¸üÆüß Æîü), ú¸üŸÖÖŸÖ (ú¸ü ¸üÆêü Æïü, ú¸ü ¸üÆüà Æïü) †Öפü ºþ¯ÖÖë úÖê −ÖÆüà פüµÖÖ Æîü… ¿Ö²¤üÃÖæ“Öß ´Öë ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë êú ¤üÖ×Æü−Öß ŸÖ¸ü±ú ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë êú ØÆü¤üß †£ÖÔ ×¤ü‹ Ö‹ Æïü… ¤üÖê−ÖÖë êú ²Öß“Ö ´Öë ˆ−Ö ¯ÖÖšüÖë úß Îú´Ö ÃÖӏµÖÖ‹Ñ ³Öß ¤üß Ö‡Ô Æïü, וÖ−Ö´Öë ¾Öê ¿Ö²¤ü ¯ÖϵÖãŒŸÖ Æãü‹ Æïü… “ÖæÓ׍ú ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë ¤üÖê ¤üÖê ¿Ö²¤ü ÃÖæדֵÖÖÑ ÆîüÓ; †ŸÖ„ ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ¿Ö²¤üÖë úÖê ÃÖӏµÖÖ êú ²ÖÖ¤ü 'ú' †Öî¸ü ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü êú ¿Ö²¤üÖë úÖê 'Ö' ºþ¯Ö ´Öë פüÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú ×»Ö‹ '†Ö‡Ô' ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ´Ö−Öê 1(ú) ׻֏ÖÖ Æãü†Ö Æîü… ‡Ã֍úÖ †£ÖÔ Æîü µÖÆü ¿Ö²¤ü ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ Æãü†Ö Æîü… '†Ö•ÖÖ¸'ü (²Öß´ÖÖ¸üß) ¿Ö²¤ü úß ¤üÖ×Æü−Öß ŸÖ¸ü±ú 14 (Ö) פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡Ã֍úÖ †£ÖÔ Æîü µÖÆü ¿Ö²¤ü “ÖÖî¤üÆü¾Öê ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü ´Öë Æîü… ‡−֍êú †»ÖÖ¾ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü úß ¾µÖ֍ú¸üם֍ú úÖê™üß ŸÖ£ÖÖ ˆÃ֍úÖ Ø»ÖÖ ³Öß ×¤üÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¿Ö²¤üÃÖæ“Öß êú ²ÖÖ¤ü ´Ö¸üÖšüß ×Ö−ÖŸÖß '‹ú' ÃÖê 'ÃÖÖî' ŸÖú †Öî¸ü †ÖÖê ÃÖÖî ÃÖê ¯Ö¸üÖ¬Öԟ֍ú ÃÖӏµÖÖ ´Öë ŸÖ£ÖÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ¤üß Ö‡Ô Æîü… ‡ÃÖ ¯Öãß֍ú úÖê úÖÖ ´Öë ¯ÖœÍüÖ−Öê¾ÖÖ»Öê †¬µÖ֯֍úÖë ÃÖê ¤üÖê ŸÖß−Ö ²ÖÖŸÖë úÆü−ÖÖ •Ö̺þ¸üß Æîü… ׍úÃÖß ³Öß ³ÖÖÂÖÖ úÖê ¯ÖœÍüÖ−Öê êú ×»Ö‹ úÖê‡Ô ³Öß ‹ú ŸÖ¸üߍúÖ ‹êÃÖÖ −ÖÆüà Æîü •ÖÖê ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´Ö£ÖÔ ÆüÖê µÖÖ †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ´Öë ¯ÖæÖÔ ÆüÖê… ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ׫üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ¯ÖœüÖ−Öê êú ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë µÖÆü ²ÖÖŸÖ ¿ÖŸÖ ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ ÃÖŸµÖ Æîü… ׫üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖߏÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×¾ÖªÖ£Öá úÖê úÖÖ êú ³Öߟָü †Öî¸ü ²ÖÖÆü¸ü ‹ú-•ÖîÃÖÖ Æüß ¯ÖϵÖÖÃÖ ú¸ü−ÖÖ ÆüÖêÖÖ… ×¾ÖªÖ£Öá ÃÖߏÖß Ö‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë úÖê ו֟Ö−ÖÖ †×¬Öú ¤üÖêÆü¸üÖ‹ÖÖ, ˆ−֍úÖ ×•ÖŸÖ−ÖÖ †×¬Öú ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸êüÖÖ, ˆŸÖ−ÖÖ Æüß ˆÃ֍êú ˆ““ÖÖ¸üÖ †Öî¸ü ²ÖÖê¬Ö−Ö ´Öë ÃÖã¬ÖÖ¸ü ÆüÖêÖÖ… ׿ց֍úÖë ÃÖê †¯ÖêÖÖ úß •ÖÖŸÖß Æîü ׍ú ¾Öê ×Ã֏ÖÖ‡Ô Ö‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë êú †³µÖÖÃÖ êú ×»Ö‹ úÖÖ ´Öë ˆ×“ÖŸÖ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ëü… úÆü−Öê úÖ ŸÖÖŸ¯ÖµÖÔ µÖÆü Æîü ׍ú ³ÖÖÂÖÖ úÖê ˆÃ֍êú ¯Ö׸ü¾Öê¿Ö ´Öë ¸üÖú¸ü Æüß ÃÖߏÖ−ÖÖ †Öî¸ü ÃÖߏÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ‡ÃÖÃÖê ÃÖߏÖ−Öê-×Ã֏ÖÖ−Öê úß ¯ÖÏ׍ÎúµÖÖ ÃÖ¸ü»Ö ³Öß ÆüÖêÖß †Öî¸ü þÖÖ³ÖÖ׾֍ú ³Öß…

³Öæ״֍úÖ

xv

×Ã֏ÖÖ‡Ô Ö‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ †³µÖÖÃÖ ú¸ü¾ÖÖ »Öê−Öê êú ²ÖÖ¤ü ׿ց֍ú úÖê “ÖÖ×Æü‹ ׍ú ¾ÖÆü ¯Öæ¸êü ¯ÖÖšü úÖê ‰Ñú“Öê þָü ´Öë ¯ÖœÍëü… ׿ց֍ú úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ïÖ™ü ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… †×³Ö¾µÖÛŒŸÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆÃ֍êú þָü ´Öë ˆ×“ÖŸÖ ˆŸÖÖ¸ü-“ÖœÍüÖ¾Ö ³Öß ÆüÖ−ê ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¯ÖÖšü úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ¬Öß´Öß Ö×ŸÖ ÃÖê ׍úµÖÖ •ÖÖ‹ וÖÃÖÃÖê ×¾ÖªÖ£Öá ¯ÖÏŸµÖêú ¬¾Ö×−Ö, ¿Ö²¤ü †Öî¸ü ¾ÖÖŒµÖ úÖê ïÖ™ü ºþ¯Ö ÃÖê ÃÖã−Ö Ã֍ëú… ‡Ã֍êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ¯ÖÖšü úÖê ³ÖÖÂÖÖ úß Ã¾ÖÖ³ÖÖ׾֍ú Ö×ŸÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖœÍü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ×±ú¸ü †¯Ö−Öê ÃÖÖ£Ö ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê ³Öß ÃÖÖ´Öæ×Æüú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖÖšü úÖê ¤üÖêÆü¸üÖ−Öê êú ×»Ö‹ úÆü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ŸÖŸ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ²ÖÖê¬Ö−Ö ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ¯ÖÏ¿−Ö ¯Öæ”êû •ÖÖ‹Ñ… µÖפü ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤êü−Öê ´Öë úךü−ÖÖ‡Ô ÆüÖê ŸÖÖê ׿ց֍ú ˆ−֍úß ´Ö¤ü¤ü ú¸ëü… ‡ŸÖ−Öê †³µÖÖÃÖ êú ²ÖÖ¤ü ×¾ÖªÖ£Öá þ֟ք ˆÃÖ ¯ÖÖšü úÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ú¸ü ¯ÖÖ‹ÖÖ †Öî¸ü ÃÖ´Ö—Ö Ã֍êúÖÖ… µÖפü ”ûÖ¡Ö êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë úÖê‡Ô ¡Öã×™ü ÆüÖê ŸÖÖê ׿ց֍ú ˆÃÖ ¡Öã×™ü úÖê ¤üÖêÆü¸üÖ‹ ײÖ−ÖÖ ÃÖÆüß ºþ¯Ö úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ¤ëü… ‡ÃÖ †³µÖÖÃÖ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ³Öß ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ´Ö−Ö ´Öë µÖפü úÖê‡Ô ÃÖÓ¤êüÆü µÖÖ ¯ÖÏ¿−Ö ¸üÆü •ÖÖ‹ ŸÖÖê ׿ց֍ú ˆÃ֍úÖ ×−Ö¾ÖÖ¸üÖ ú¸ëü… Æü´ÖÖ¸êü ×¾ÖªÖ£Öá ¾ÖµÖÍú ³Öß ÆüÖê Ã֍úŸÖê Æïü, †ŸÖ„ ²ÖÖ¸ü ²ÖÖ¸ü ¤üÖêÆü¸üÖ−Öê ´Öë ˆ−Æëü ×Æü“֍ú ³Öß ÆüÖê Ã֍úŸÖß Æîü †Öî¸ü ˆ−֍êú ×»Ö‹ µÖÆü †³µÖÖÃÖ †¹ýד֍ú¸ü ³Öß ÆüÖê Ã֍úŸÖÖ Æîü… ‹êÃÖß †¾ÖãÖÖ ´Öë ׿ց֍ú †¯Ö−Öß ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾µÖÛŒŸÖÖŸÖ ºþ¯Ö ÃÖê ˆ−֍úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ú¸ëü… ÃÖÖÓÍéúן֍ú †Öî¸ü ¾µÖ֍ú¸üם֍ú ×™ü¯¯ÖםֵÖÖë úÖê úÖÖ ´Öë −Ö ¯ÖœÍü¾ÖÖ ú¸ü, ‘Ö¸ü ´Öë ¯ÖœÍü−Öê êú ×»Ö‹ úÆëü… ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ÃÖÓ¿ÖµÖÖë úÖ ×−Ö¾ÖÖ¸üÖ úÖÖ ´Öë ú¸ü Ã֍úŸÖê Æïü… ”ûÖ¡ÖÖë ÃÖê ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤üÖë úÖê ´ÖÖî−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ¯ÖœÍü−Öê êú ×»Ö‹ ³Öß úÆëü… †−Öã“”êû¤ü êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ¯Öæ”êû Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ×¾ÖªÖ£Öá þ֟ք ¤êü−Öê úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ú¸ëü… †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ ¯Ö›Íü−Öê ¯Ö¸ü ׿ց֍ú úß ´Ö¤ü¤ü »Öë… ×¿ÖÖú ”ûÖ¡Ö úÖê ‡ŸÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ †¾Ö¿µÖ ¤êüÓ ×ú ¾ÖÆü ¯Öæ¸êü †−Öã“”êû¤ü úÖê ´ÖÖî−Ö ºþ¯Ö ÃÖê 2-3 ²ÖÖ¸ü ¯ÖœÍü Ã֍ëú… ‡Ã֍êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË µÖפü ÃÖ´ÖµÖ ¸üÆêü ŸÖÖê ¯ÖÏŸµÖêú ”ûÖ¡Ö ÃÖê ²ÖÖ¸üß ²ÖÖ¸üß ÃÖê ˆÃÖ †−Öã“”êû¤ü úÖê ‰Ñú“Öê ßָü ´Öë ¯ÖœÍü−Öê êú ×»Ö‹ úÆëü… ¬µÖÖ−Ö ¸üÆêü ׍ú úÖÖ ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ ÆüÖê−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê †Ó×ŸÖ´Ö ¾ÖÖ“Ö−Ö ×¿ÖÖú «üÖ¸üÖ Æüß ×úµÖÖ •ÖÖ‹ וÖÃÖÃÖê ”ûÖ¡Ö êú úÖ−ÖÖë ´Öë ÃÖÆüß ˆ““ÖÖ¸üÖ ¤ü•ÖÔ ÆüÖêŸÖÖ ¸üÆêü… †−Öã¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü »ÖêÖ−Ö úÖ †³µÖÖÃÖ ”ûÖ¡Ö úÖê ÖéÆüúÖµÖÔ êú ºþ¯Ö ´Öë פüµÖÖ •ÖÖ‹… ׿ց֍ú ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ−Öß ¯Öæ¾Öԍú •ÖÖÑ“Ö ú¸ëü †Öî¸ü ”ûÖ¡Ö êú ÃÖÓ¤êüÆü †Öî¸ü ÃÖ´ÖõÖÖ†Öë ¯Ö¸ü ×¾ÖßÖÖ¸ü¯Öæ¾Öԍú “Ö“ÖÖÔ ú¸ü ˆ−֍úÖ ×−Ö¤üÖ−Ö ú¸ëü… ãú”û ¯ÖÖšüÖë ´Öë ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ êú ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë ¾Ö úÆüÖ¾ÖŸÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ Æãü†Ö Æîü… µÖפü ØÆü¤üß ´Öë ³Öß ˆÃÖß ŸÖ¸üÆü êú ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü ÆüÖë ŸÖÖê ׿ց֍ú ˆ−֍úÖ ÃÖÆüÖ¸üÖ »ÖêŸÖê Æãü‹ †£ÖÔ Ã¯Ö™ü ú¸ëü… µÖפü ØÆü¤üß ´Öë ‹êÃÖê ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü −Ö ÆüÖë ŸÖÖê ׿ց֍ú ×¾Ö×³Ö®Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ˆ−֍úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üêú ˆ−Ö êú †£ÖÔ Ã¯Ö™ü ú¸ëü… ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ´Öë ÃÖ³Öß ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ØÆü¤üß †−Öã¾ÖÖ¤ü פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ‡ÃÖ ²ÖÖ¤ü úÖ ¬µÖÖ−Ö ¸üÖÖ ÖµÖÖ Æüî ׍ú ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖÖ úß †¯Ö−Öß ¯Öύéú×ŸÖ ²Ö−Öß ¸üÆêü… ¯Ö¸ü úÆüà úÆüà ØÆü¤üß ´Öë ãú”û ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ¾Ö™üß µÖÖ †Ã¾ÖÖ³ÖÖ׾֍ú »ÖÖ Ã֍úŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ úß ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖ ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë êú ¯ÖϵÖÖêÖ ¤êü−Öê êú ¯Öϵ֟−Ö ´Öë ‹êÃÖÖ ÆüÖê ÖµÖÖ Æîü… †−Öã¾ÖÖ¤ü êú¾Ö»Ö ‡ÃÖ×»Ö‹ פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü וÖÃÖÃÖê ”ûÖ¡Ö †£ÖÔ ÃÖ´Ö—Ö Ã֍ëú… †−Öã¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ÃÖߏÖ−Öê êú ×»Ö‹ −Ö ×úµÖÖ •ÖÖ‹… ³ÖÖÂÖÖ êú¾Ö»Ö ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ¾Ö ¿Ö²¤üÖë êú †³µÖÖÃÖ «üÖ¸üÖ Æüß ÃÖߏÖß •ÖÖ Ã֍úŸÖß Æîü… ØÆü¤üß †−Öã“”êû¤ü úÖ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ”ûÖ¡Ö µÖÆüß ¯ÖϵÖÖÃÖ ú¸ëü ׍ú ˆÃ֍úÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ úß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ´Öë ÆüÖê, ØÆü¤üß úß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ´Öë −ÖÆüà… ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤üÖë êú ØÆü¤üß †−Öã¾ÖÖ¤ü −ÖÆüà פü‹ Ö‹ Æïü…

xvi

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

‹êÃÖÖ ‡ÃÖ×»Ö‹ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü וÖÃÖÃÖê ”ûÖ¡Ö ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ úÖê ˆÃÖß ³ÖÖÂÖÖ êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê Æüß ÃÖ´Ö—Ö−Öê úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ú¸ëü †Öî¸ü þֵÖÓ ˆÃ֍úÖ ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸ü−Öê úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ú¸ëü… ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖÖÖ úÖê †×¬Öú ¯ÖϳÖÖ¾Ö¿ÖÖ»Öß ŸÖ£ÖÖ ¸üÖê“֍ú ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ êú ¯Ö׸ü¾Öê¿Ö úÖ †−Öã³Ö¾Ö ŸÖ£ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖ×ÂÖµÖÖë ÃÖê ÃÖӯ֍Ôú ãÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Æîü… ‹êÃÖÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ×úµÖÖ •ÖÖ‹ ׍ú ”ûÖ¡ÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ-³ÖÖ×ÂÖµÖÖë êú ÃÖӯ֍Ôú ´Öë †Ö−Öê ŸÖ£ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ³ÖÖÂÖÖ êú ÖߟÖ, ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ, ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö, ³ÖÖÂÖÖ †Öפü ÃÖã−Ö−Öê úÖ †¾ÖÃÖ¸ü ×´Ö»Ö Ã֍ëú… ÃÖÖ£Ö Æüß ”ûÖ¡ÖÖë úÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú ´ÖÆüÖ−Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸üÖë, −ÖêŸÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ †−µÖ ×¾Ö³ÖæןֵÖÖë êú ×“Ö¡Ö ³Öß ×¤üÖÖ‹ •ÖÖ‹Ñ… µÖפü ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖê Ã֍ëú ŸÖÖê ´ÖÆÖü¸üÖ™Òü êú ÆüßÖ׿ֻ¯Ö êú −Ö´Öæ−ÖÖë ÃÖê úÖÖ úÖê ÃÖ•ÖÖµÖÖ •ÖÖ‹… ÃÖÓ³Ö¾Ö ÆüÖê ŸÖÖê úÖÖ ´Öë ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú ¯ÖÏ֍éúן֍ú, ‹êןÖÆüÖ×Ã֍ú †Öî¸ü ÃÖÖÓÍéúן֍ú ´ÖÆü¢¾Ö êú ×“Ö¡Ö »ÖÖÖ‹ •ÖÖ‹Ñ ŸÖ£ÖÖ ¾ÖÆüÖÑ úß ×¾Ö×³Ö®Ö ‹êןÖÆüÖ×Ã֍ú ‹¾ÖÓ ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ†Öë úÖ †Öò×›üµÖÖêê-¾Öß×›üµÖÖê ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ³Öß ¯Ö׸ü“ÖµÖ ú¸üÖµÖÖ •ÖÖ‹… ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö, ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü ŸÖ£ÖÖ †−Öã¾ÖÖ¤üÖë êú ×»Ö‹ †−Öã“”êû¤üÖë úÖ »ÖêÖ−Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ ³Öß µÖÆü ¯ÖϵÖÖÃÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü ׍ú ‡−֍êú «üÖ¸üÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú •Öß¾Ö−Ö, ú»ÖÖ, ÃÖÓÍéú×ŸÖ ŸÖ£ÖÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ”ûÖ¡ÖÖë úÖê ÆüÖê… ‡ÃÖ ¯ÖÖšü¶Îú´Ö êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ”ûÖ¡ÖÖë ÃÖê •ÖÖê ³ÖÖ×Â֍ú ×−Ö¯ÖãÖŸÖ†Öë úß †¯ÖêÖÖ‹Ñ úß Ö‡Ô Æïü ˆ−֍úÖ ×¾Ö¾Ö¸üÖ ¯ÖÆü»Öê Æüß ×¤üµÖÖ •ÖÖ “ÖãúÖ Æîü… ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë ׿ցÖÖÙ£ÖµÖÖë−Öê ‡ÃÖ ¯Öãß֍ú ÃÖê ׍úŸÖ−ÖÖ ÃÖߏÖÖ Æîü ¾ÖÆü ‡ÃÖ ¯Öãß֍ú úß úÃÖÖî™üß ³Öß Æîü †Öî¸ü ´Ö滵ÖÖӍú−Ö ³Öß… µÖÆü ¯ÖϵÖÖÃÖ ¯ÖÏÖµÖÖêא֍ú Æîü… ‡ÃÖ´Öë ׿ց֍úÖë ‹¾ÖÓ ”ûÖ¡ÖÖë úß ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ׸üú ÃÖ´ÖõÖÖ†Öë êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ÃÖã¬ÖÖ¸ü úß ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß ÃÖÓ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ‹Ñ Æïü… ‡ÃÖ ×¤ü¿ÖÖ ´Öë Ã֍úÖ¸üÖŸ´Öú ÃÖã—ÖÖ¾ÖÖë úÖ Ã¾ÖÖÖŸÖ Æîü… ´Öê¸üß ²ÖÖŸÖ †¬Öæ¸üß ¸üÆü •ÖÖ‹Öß µÖפü ´Öï ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö êú ¯Öæ¾ÖÔ ×−Ö¤êü¿Öú ¯ÖÏÖê. (›üÖò.) ‡Ô. †ÖÖ´Ö»Öî ŸÖ£ÖÖ ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ êú ¯Öæ¾ÖÔ ³ÖÖÂÖÖ-¯Ö¸üÖ´Ö¿Öá ¯ÖÏÖê. (›üÖò.) ÖÖؾ֤ü ¿Ö´ÖÖÔ ¸ü•Ö−Öß¿Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ †¯Ö−Öß éúŸÖ–ÖŸÖÖ ¯Öύú™ü −Ö úºÑþ ŒµÖÖë׍ú ³ÖÖ¸üŸÖß ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ ÀÖéӏֻÖÖ úß ¯Öãß֍úÖë úÖ ÃÖӍú»¯Ö−Ö, ºþ¯ÖÖӍú−Ö ŸÖ£ÖÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü−Ö ú¸ü−Öê ŸÖ£ÖÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†Öë êú ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö úÖ “Öã−ÖÖîŸÖß ¯ÖæÖÔ ˆ¢Ö¸ü¤üÖ×µÖŸ¾Ö ‡−Æüà ´ÖÆüÖ−Öã³ÖÖ¾ÖÖë «üÖ¸üÖ ´Öã—Öê ÃÖÖï¯ÖÖ ÖµÖÖ £ÖÖ… ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ ÀÖéӏֻÖÖ úß ¯Öãß֍úÖë úÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ úÖ±Ìúß ¯ÖÆü»Öê ÆüÖê ÖµÖÖ £ÖÖ; ¯Ö¸ü µÖÆü ²ÖÆãü´Öæ»µÖ ÃÖִ֐ÖÏß ²Ö¸üÃÖÖë ŸÖú ¯ÖύúÖ¿Ö−Ö úß ¯ÖÏŸÖ߁ÖÖ ú¸üŸÖß ¸üÆüß… ÃÖÓãÖÖ−Ö êú ¯Öæ¾ÖÔ ×−Ö¤êü¿Öú ¯ÖÏÖê. (›üÖò.) †ÖëúÖ¸ü −ÖÖ£Ö úÖî»Ö ŸÖ£ÖÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö êú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö ×−Ö¤êü¿Öú ¯ÖÏÖê.(›üÖò.) ˆ¤üµÖ −ÖÖ¸üÖµÖÖ ØÃÖÆü êú ¯ÖϵÖÖÃÖÖë ÃÖê Æüß ‡−Ö ¯Öãß֍úÖë úÖê ¯ÖύúÖ¿Ö úß ×ú¸üÖ ¤êüÖ−Öê úÖ †¾ÖÃÖ¸ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Æãü†Ö Æîü… ‡−Ö Ãֲ֍êú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öï †Ö³ÖÖ¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü… ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ¯ÖÏÖê. ØÃÖÆü −Öê ØÆü¤üß êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ŸÖîµÖÖ¸ü úß Ö‡Ô '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖêןÖ' úß ÀÖéӏֻÖÖ úß ÃÖ³Öß ¯Öãß֍úÖë êú ¯ÖύúÖ¿Ö−Ö ´Öë ²ÖÆãüŸÖ פü»Ö“ÖïÖß »Öß Æîü… ‡ÃÖ ÀÖéÓ Ö»ÖÖ úÖê ˆ¢Ö¸üÖê¢Ö¸ü †ÖÖê ²ÖœÍüÖ−Öê úÖ ÁÖêµÖ ³Öß ˆ−Æüà úÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¯Öãß֍ú ×−Ö´ÖÖÔÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ ´Öë ¯ÖÏÖê.(›üÖò.)êú.‹ÃÖ. ¸üÖ•µÖÁÖß, ›üÖò. ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö ÖÖêÖ»Öê, ŸÖ£ÖÖ ÁÖß´ÖŸÖß. ¿ÖÖ×»Ö−Öß »ÖÖê−ÖÃÖÖ−Öê úÖ †ŸµÖÓŸÖ ¸ü“Ö−ÖÖŸ´Öú µÖÖêÖ¤üÖ−Ö ¸üÆüÖ… ‡−֍êú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öï †¯Ö−Öß éúŸÖ–ÖŸÖÖ ¯Öύú™ü ú¸üŸÖß ÆæÑü… úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ ´Öë ØÆü¤üß ×¾Ö¿ÖêÂÖ–Ö êú ºþ¯Ö ´Öë ›üÖò. ¾Ö߸ü³Ö¦ü ×´ÖÁÖ ŸÖ£ÖÖ ãú´ÖÖ¸üß. ¸êüÖÖ ¿Ö´ÖÖÔ úß ¯ÖÏןֳÖÖא֟ÖÖ êú ×»Ö‹ ´Öï ˆ−֍êú ¯ÖÏ×ŸÖ †Ö³ÖÖ¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü… ˆŒŸÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ êú ˆ¯Ö¸üÖÓŸÖ †ÖµÖÖê×•ÖŸÖ ¯Öã−Ö¸ü߁֝Ö-úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ ´Öë ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö−Ö, ¯Ö׸ü¾Ö¬ÖÔ−Ö, ¯Öã−Ö»ÖìÖ−Ö †Öפü úÖ úÖµÖÔ ŸÖŸ¯Ö¸üŸÖÖ ÃÖê ÃÖÓ¯Ö®Ö ú¸ü ÃÖִ֐ÖÏß úÖê ¯ÖύúÖ¿Ö−Ö µÖÖêµÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹

³Öæ״֍úÖ

xvii

›üÖò.‹“Ö.‹»Ö. ²Ö”ûÖêןÖüµÖÖ, ÁÖß´ÖŸÖß. †¯ÖÖÖÔ ´ÖÖê×Æü»Öê ŸÖ£ÖÖ ÁÖß. ÖÖîŸÖ´Ö êú¤üÖ¸ü ²ÖÎÉê êú †´Öæ»µÖ µÖÖêÖ¤üÖ−Ö êú ×»Ö‹ ˆ−֍êú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öï ÆüÖÙ¤üú †Ö³ÖÖ¸ü ¯Öύú™ü ú¸üŸÖß ÆæÑü… ¯ÖÏ£Ö´Ö úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ êú ²ÖÖ¤ü ¯Öãß֍ú úß ¯ÖÖÓ›ãü×»Ö×¯Ö ¯ÖœÍü ú¸ü ¸ü“Ö−ÖÖŸ´Öú ÃÖã—ÖÖ¾Ö ¤êü−Öê êú ×»Ö‹ ´Öï ›üÖò.†Ö‡Ô.‹ÃÖ. ²ÖÖê¸üú¸ü úÖ ³Öß †Ö³ÖÖ¸üß ÆæÑü… ´Öï ÁÖß´ÖŸÖß †×−ÖŸÖÖ ²Ö¤ü׸ü−ÖÖ£Ö úÖê ³Öß ¬Ö−µÖ¾ÖÖ¤ü ¤êü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖß ÆæÑü וÖ−ÆüÖë−Öê †ŸÖß¾Ö ¬µÖÖ−Ö ŸÖ£ÖÖ »ÖÖ−Ö ÃÖê ‡ÃÖ ¯Öãß֍ú êú ›üß.™üß.¯Öß. úÖ úÖ´Ö ×úµÖÖ Æîü… Æü´ÖÖ¸êü ÃÖÓãÖÖ−Ö êú ¯Öãß֍úÖ»ÖµÖ êú †¬µÖÖ ›üÖò.ÃÖß.†Ö¸ü. ÃÖã»ÖÖê“Ö−ÖÖ, ŸÖ£ÖÖ ˆ¯ÖÖ¬µÖÖ ›üÖò.²Öß.‹. ¿ÖÖ¸ü¤üÖ, ›üÖò.†Ö¸ü. ÃÖã´Ö−֍ãú´ÖÖ¸üß †Öî¸ü úÖò™ü»ÖÖêÖ¸ü ´Ö߸ü ×−ÖÃÃÖÖ¸ü ÆãüÃÖî−Ö, Óú¯µÖæ™ü¸ü ëú¦ü êú ¯ÖÏÖê.(›ÍüÖò). ÃÖÖ´ÖË ´ÖÖêÆü−Ö »ÖÖ»Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ−Ö êú ÃÖÆüú´Öá, ú»Ö֍úÖ¸ü ÁÖß.Æü. ´Ö−ÖÖêÆü¸ü, Æü´ÖÖ¸êü ´Öã¦üÖÖ»ÖµÖ êú ¯ÖϲÖӬ֍ú ÁÖß.‹ÃÖ.²Öß. ײÖÀ¾ÖÖÃÖ ŸÖ£ÖÖ ˆ−֍êú ÃÖÆüµÖÖêÖß ŸÖ£ÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö−Ö ×¾Ö³ÖÖÖ êú †¬µÖÖ ¯ÖÏÖê.(›üÖò). ¸üÖ´ÖÃÖÖ´Öß ŸÖ£ÖÖ ˆ−Ö êú ÃÖÆüµÖÖêÖß ÁÖß.†Ö¸ü. −ÖÓ¤üß¿Ö, ‡−Ö ÃÖ²Ö úÖ ³Öß ´Öï µÖÆüÖÑ éúŸÖ–ÖŸÖÖ ¯Öæ¾Öԍú ôָÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü… ÃÖÓãÖÖ−Ö êú ¯ÖÖšü¶ ÃÖִ֐ÖÏß ×−Ö´ÖÖÔÖ ëú¦ü êú ´Öê¸êü ÃÖÆüú´Öá ÁÖß.‹ÃÖË.‹ÃÖ. µÖ¤ãü¸üÖ•Ö−Ö, ›üÖò.²Öß. ´ÖÛ»»ÖúÖ•ÖãÔ−Ö, ÁÖß´ÖŸÖß. ™üß.¾Öß. ¾Ö֝Öß ŸÖ£ÖÖ ãú´ÖÖ¸üß ÃÖã¬ÖÖ ±úÖ™üú úß ÃÖÆüúÖ׸üŸÖÖ ³Öß †×¾ÖôָüÖßµÖ Æîü… ˆÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü Æü´ÖÖ¸êü »ÖêÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ êú ´ÖãµÖ ÁÖß.²Öß.•Öß. ´ÖÓ•Öã−ÖÖ£Ö, †Öî¸ü ˆ−Ö êú ÃÖÆüú´Öá ÁÖß.‹−Ö. µÖןָüÖ•Öã ŸÖ£ÖÖ ÁÖß.‹ÃÖ. ¸üÖ•Öã ³Öß úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†ÖêÓ êú ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö ´Öë ´Öê¸üß ²ÖÆãüŸÖ ´Ö¤ü¤ü úß Æîü †Öî¸ü ´Öê¸üê ¬Ö−µÖ¾ÖÖ¤ü êú ¯ÖÖ¡Ö Æïü… ´Öï †¯Ö−Öê ¯Ö×ŸÖ ¯ÖÏÖê.êú.¾Öß. ÁÖß×−Ö¾ÖÖÃÖ−Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öê¸üß †¯ÖÖ¸ü éúŸÖ–ÖŸÖÖ µÖÆüÖÑ ¯Öύú™ü ú¸üŸÖß ÆæÑü וÖ−ÆüÖêÓ−Öê ´ÖÆüß−ÖÖêÓ ŸÖú “Ö»Ö−Öê¾ÖÖ»Öß ´Öê¸üß úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†ÖêÓ êú ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö ´Öë ´ÖÆüŸ¾Ö¯ÖæÖÔ ¿ÖîÖם֍ú ŸÖ£ÖÖ ÃÖÖ´Ö׵֍ú ÃÖÆüúÖ׸üŸÖÖ ¤üß Æîü… ”ãû×¼ü êú פü−ÖÖêÓ ŸÖ£ÖÖ †Öò×±úÃÖ ÃÖ´ÖµÖ êú ²ÖÖÆü¸ü ³Öß ‘ÖÓ™üÖêÓ ŸÖú ‘Ö¸ü úß Ø“ÖŸÖÖ −Ö ú¸ü êú '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖêןÖ' ÀÖéӏֻÖÖ úß ¯Öãß֍úÖë êú ×−Ö´ÖÖÔÖ ´Öë ´Ö−Ö ÆüÖê−ÖÖ ´Öã—Öê ˆ−Ö úß Æüß ´Ö¤ü¤ü ÃÖê úÖµÖÔÃÖÖ¬µÖ Æãü†Ö Æîü… ˆ−Ö ÃÖ³Öß ”ûÖ¡ÖÖë ‹¾ÖÓ ×¿ÖÖúÖë êú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öï †×ÖÏ´Ö ºþ¯Ö ÃÖê †¯Ö−ÖÖ †Ö³ÖÖü¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸ü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖß ÆæÑü •ÖÖê ‡ÃÖ ÃÖִ֐ÖÏß úÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸ëüÖê ‹¾ÖÓ ‡ÃÖ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë †¯Ö−Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ŸÖ£ÖÖ ¯ÖÏןÖ׍ÎúµÖÖ†Öë ÃÖê Æü´Öë †¾ÖÖŸÖ ú¸ü֋ѐÖê… ´ÖîÃÖæ¸ 15/5/2005

²Öß. ¿µÖÖ´Ö»ÖÖ ãú´ÖÖ¸üß ¯ÖÏÖê. ‹¾ÖÓ ˆ¯Ö×−Ö¤êü¿Öú ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

1

†ÖêôûÖ

¯Ö׸ü“ÖµÖ

¯ÖύúÖ¿Ö : †Ö‡Ô, •Ö¸üÖ ‡ú›êü µÖê. †Ö‡Ô : úÖµÖ ²ÖÖôû? ¯ÖύúÖ¿Ö : Æêü ²Ö‘Ö, Æêü ´ÖÖ—Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ. ˆ´Öê¿Ö : −Ö´ÖÍúÖ¸ü ´ÖÖ¾Ö¿Öß. †Ö‡Ô : −Ö´ÖÍúÖ¸ü. ²ÖÃÖÖ, †ÆüÖê, Æêü ²Ö‘ÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öêü¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ. ¯ÖύúÖ¿Ö : †Ö‡Ô ŸÖæ ²ÖÃÖ −Ö. ²ÖÖ²ÖÖ : ²ÖÃÖÖ, ²ÖÃÖÖ. −Ö´ÖÍúÖ¸ü, ŸÖã´Æüß ¿Ö´ÖÖÔ ´ÆüÖ•Öê פü»»Öß“Öê úÖ? ˆ´Öê¿Ö : −ÖÖÆüß, ´Öß †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü“ÖÖ. ²ÖÖ²ÖÖ : ¾ÖÖ! ¾ÖÖ! ŸÖߣÖԁÖê¡Ö †ÖÆêü ŸÖê! ס־ÖêÖß ÃÖӐִÖ! ˆ´Öê¿Ö : ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? ¯ÖãÖÓ“Ö úÖ? †Ö‡Ô : −ÖÖÆüß, †Ö´Æüß úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü“Öê. ŸÖêêÆüß ŸÖߣÖԁÖê¡Ö †ÖÆêü. ¿ÖÖÓŸÖÖ : †Ö•ÖÖê²ÖÖ, †Ö•ÖÖê²ÖÖ, Æüß ¯ÖÆüÖ, ´ÖÖ— Öß −Ö¾Öß ²ÖÖÆãü»Öß! ˆ´Öê¿Ö : Æüß úÖêÖ ”ûÖê™ãüú»Öß? ²ÖÖ²ÖÖ : Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ. ¾ÖÖ! ”ûÖ−Ö †ÖÆêü ŸÖã— Öß ²ÖÖÆãü»Öß. ˆ´Öê¿Ö : ŸÖã—ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ ²ÖÖôû? ¿ÖÖÓŸÖÖ : ¿ÖÖÓŸÖÖ ²ÖÖ²ÖÖ : †ÖÓ ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖӐÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ : ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö : †Ö×Ö ŸÖã—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?

¯ÖύúÖ¿Ö : ´ÖÖÑ. •Ö¸üÖ µÖÆüÖÑ †Ö†Öê… ´ÖÖÑ : ŒµÖÖ (Æîü) ²Öê™üÖ? ¯ÖύúÖ¿Ö : µÖê ¤êüÖÖê, µÖê ´Öê¸êü ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ Æïü… ˆ´Öê¿Ö : −Ö´ÖßÖê ´ÖÖîÃÖß… ´ÖÖÑ : −Ö´ÖÍúÖ¸ü… ²Öîךü‹ †•Öß ¤êü׏֋, µÖê Æïü ¯ÖύúÖ¿Ö êú ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ… ¯ÖύúÖ¿Ö : ´ÖÖÑ, ŸÖã´Ö ²ÖîšüÖê −Ö! ²ÖÖ²ÖÖ : ²Öîךü‹, ²Öîךü‹… −Ö´ÖÍúÖ¸ü, †Ö¯Ö ¿Ö´ÖÖÔ! ´ÖŸÖ»Ö²Ö פü»»Öß êú Æïü ŒµÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : −ÖÆüà, ´Öï ‡»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü úÖ ÆæÑü… ²ÖÖ²ÖÖ : ²ÖÆãüŸÖ Öæ²Ö! ŸÖߣÖÔãÖÖ−Ö Æîü ¾ÖÆü ŸÖÖê! ס־ÖêÖß ÃÖÓÖ´Ö Æîü… ˆ´Öê¿Ö : †Ö¯ÖúÖ •Ö−´Ö ãÖÖ−Ö úÖî−Ö ÃÖÖ Æîü? ¯ÖãÖê Æüß ŒµÖÖ? ´ÖÖÑ : −ÖÆüà, Æü´Ö úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü êú Æïü… ¾ÖÆü ³Öß ŸÖߣÖÔãÖÖ−Ö Æîü… ¿ÖÖÓŸÖÖ : ¤üÖ¤üÖ•Öß, ¤üÖ¤üÖ•Öß, µÖÆü ¤êü׏֋, ´Öê¸üß −Ö‡Ô Öã×›ÍüµÖÖ! ˆ´Öê¿Ö : µÖÆü ”ãû™üúß úÖî−Ö Æîü? ²ÖÖ²ÖÖ : µÖÆü ´Öê¸üß ¯ÖÖêŸÖß Æîü… ¾ÖÖÆü! ŸÖã´ÆüÖ¸üß Öã×›ÍüµÖÖ ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß Æîü… ˆ´Öê¿Ö : ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ −ÖÖ´Ö ŒµÖÖ Æîü ײÖ×™üµÖÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ : ¿ÖÖÓŸÖÖ… ²ÖÖ²ÖÖ : †¸êü, †¯Ö−ÖÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ²ÖŸÖÖ†Öê… ¿ÖÖÓŸÖÖ : ´Öê¸üÖ −ÖÖ´Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß Æîü…

¿ÖÖÓŸÖÖ : ÖߟÖÖ, †Ó ÆÓü! ´ÖÖ—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ÖߟÖÖ †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö : ¿ÖÖ²²ÖÖÃÖ, ÆüÖ ‘Öê ÖÖ‰ú.

ˆ´Öê¿Ö : †Öî¸ü ŸÖã´ÆüÖ¸üß Öã×›ÍüµÖÖ úÖ −ÖÖ´Ö ŒµÖÖ Æîü? ¿ÖÖÓŸÖÖ : ÖߟÖÖ, †Ó ÆÓü! ´Öê¸üß Öã×›ÍüµÖÖ úÖ −ÖÖ´Ö ÖߟÖÖ Æîü…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖêןÖ- ´Ö¸üÖšüß

2

¯ÖύúÖ¿Ö : ˆ´Öê¿Ö, Æüß ´ÖÖ—Öß ²Öֵ֍úÖê ¸êüÖÖ. ˆ´Öê¿Ö : −Ö´ÖÍúÖ¸ü ¸êüÖÖ¾Ö×Æü−Öß. ¾Ö×Æü−Öß ãúšü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ? ¯ÖύúÖ¿Ö : Æüß ¯Ö㝵ÖÖ“Öß“Ö †ÖÆêü. ¸êüÖÖ : −Ö´ÖÍúÖ¸ü! Æêü ‘µÖÖ ¯Ö֝Öß. ²ÖÖ²ÖÖ : Æêü úÖµÖ ±úŒŸÖ ¯Ö֝Öß“Ö? ¯Ö֝µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü úÖÆüß “ÖÆüÖײÖÆüÖ? ¸êüÖÖ : ¾ÖÖ,¾ÖÖ †ÖÆêü −ÖÖ! “ÖÆüÖ, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü †Ö×Ö ×“Ö¾Ö›üÖ †ÖÆêü. ²ÖÖ²ÖÖ, ŸÖã´Æüß ¤æü¬Ö ‘µÖÖ. ²ÖÖ²ÖÖ : ²Ö¸Óü. šüߍú †ÖÆêü. †ÖÖ. ¤æü¬Ö“Ö ¤êü. ²ÖÖôû, Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêüŸÖ. †¸êü ¯ÖύúÖ¿Ö, ŸÖæ Æüß ‘Öê −Ö… ¯ÖύúÖ¿Ö: ÆüÖê, ÆüÖê ²ÖÖ²ÖÖ. ˆ´Öê¿Ö : ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü †Ö×Ö ×“Ö¾Ö›üÖ Öæ¯Ö ”ûÖ−Ö †ÖÆêü.

ˆ´Öê¿Ö : ¿ÖÖ²ÖÖ¿Ö, µÖÆü »ÖÖê ×´ÖšüÖ‡Ô… ¯ÖύúÖ¿Ö : ˆ´Öê¿Ö, µÖÆü ´Öê¸üß ¯ÖŸ−Öß ¸êüÖÖ Æîü… ˆ´Öê¿Ö : −Ö´ÖßÖê ¸êüÖÖ³ÖÖ³Öß… ³ÖÖ³Öß•Öß úÆüÖÑ úß Æïü? ¯ÖύúÖ¿Ö : µÖê ¯ÖãÖê úß Æüß Æïü… ¸êüÖÖ : −Ö´ÖßÖê! µÖê ¯ÖÖ−Öß »Ößו֋… ²ÖÖ²ÖÖ : µÖê ŒµÖÖ ×ÃÖ±Ôú ¯ÖÖ−Öß Æüß? ¯ÖÖ−Öß êú ÃÖÖ£Ö ãú”û “ÖÖµÖ¾ÖÖµÖ? ¸êüÖÖ : ÆüÖÑ, ÆüÖÑ, Æîü −Ö! “ÖÖµÖ, ²Ö™üÖ™êü²Ö›Íêü †Öî¸ü ד־֛ÍüÖ Æîü… †Ö¯Ö ¤æü¬Ö »Ößו֋ ²ÖÖ²ÖÖ… ²ÖÖ²ÖÖ : †“”ûÖ… šüߍú Æîü… »ÖÖ†Öê… ¤æü¬Ö Æüß ¤êü ¤üÖê… ²Öê™êü, µÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª ¯Ö¤üÖ£ÖÔ Æïü… †¸êü ¯ÖύúÖ¿Ö, ŸÖã´Ö ³Öß »ÖÖê −Ö!ü ¯ÖύúÖ¿Ö : ÆüÖÑ, ÆüÖÑ ²ÖÖ²ÖÖ. ˆ´Öê¿Ö : ²Ö™üÖ™ê²Ö›êü †Öî¸ü ד־֛ÍüÖ ²ÖÆãüŸÖ ²ÖלÍüµÖÖ Æïü…

¶É¤nùÉlÉÇ:

†ÖêôûÖ •Ö¸üÖ µÖê ²ÖÖôû ²Ö‘Ö ´ÖÖ—Öê −Ö´ÖÍúÖ¸ü ²ÖÃÖÖ ŸÖã´Æüß úÖ ´Öß †ÖÆêü ס־ÖêÖßÃÖÓÖ´Ö ´Öæôû ÖÖ¾Ö †Ö•ÖÖê²ÖÖ

¯Ö׸ü“ÖµÖ £ÖÖê›ÍüÖ, •Ö̸üÖ †Ö†Öê ²Öê™üÖ ¤êüÖÖê ´Öê¸üê −Ö´ÖÍúÖ¸ü, −Ö´ÖßÖê ²Öîךü‹ †Ö¯Ö ŒµÖÖ ´Öï Æîü ŸÖß−Ö −ÖפüµÖÖëúÖ ÃÖÓÖ´Ö •Ö−´Ö ãÖÖ−Ö ¤üÖ¤üÖ•Öß/−ÖÖ−ÖÖ•Öß

†Ö‡Ô ‡ú›êü úÖµÖ Æêü Æêü ×´Ö¡Ö ´ÖÖ¾Ö¿Öß †ÆüÖê ´ÆüÖ•Öê −ÖÖÆüß ŸÖߣÖԁÖê¡Ö ŸÖê ŸÖã´Ö“ÖÓ úÖêêÖŸÖÓ Æüß

´ÖÖÑ ‡¬Ö¸ü, µÖÆüÖÑ ŒµÖÖ µÖÆü µÖê ¤üÖêÃŸÖ ´ÖÖîÃÖß †•Öß ´ÖŸÖ»Ö²Ö, µÖÖ×−Ö −ÖÆüà ŸÖߣÖԁÖê¡Ö, ŸÖߣÖÔãÖÖ−Ö ¾ÖÆü †Ö¯Ö úÖ úÖî−ÖÃÖÖ µÖÆü

3

¯ÖÖšü 1

¯ÖÆüÖ −Ö¾Öß úÖêÖ −ÖÖŸÖ ”ûÖ−Ö ŸÖã—ÖÓ †ÖÓ ÃÖÖÓÖ †Ö×Ö ´ÖÖ—µÖÖ ÆüÖ ÖÖ‰ú ¾Ö×Æü−Öß ¯Ö֝Öß“Ö ±úŒŸÖ “ÖÆüÖײÖÆüÖ ²ÖÖ²ÖÖ ²Ö¸Óü ¤êü ÆüÖê, ÆüÖê ”ûÖ−Ö

¤êü׏֋ −Ö‡Ô úÖî−Ö ¯ÖÖêŸÖß/−ÖÖןÖ−Ö Öã²ÖÃÖæ¸üŸÖ, ÃÖãÓ¤ü¸ü ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ †¸êü ²ÖŸÖÖ†Öê †Öî¸ü ´Öê¸üß µÖÆü ×´ÖšüÖ‡Ô ³ÖÖ³Öß ¯ÖÖ−ÖßÆüß ×ÃÖ±Ôú “ÖÖµÖ-¾ÖÖµÖ ×¯ÖŸÖÖ•Öß êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö †“”ûÖ ¤üÖê ÆüÖÑ, ÆüÖÑ †“”ûÖ

´ÖÖ—Öß ²ÖÖÆãü»Öß ”ûÖê™ãüú»Öß ¾ÖÖ ŸÖã—Öß −ÖÖ¾Ö ¯ÖæÖÔ ´ÖÖ—Öê/´ÖÖ—ÖÓ ŸÖã—µÖÖ ¿ÖÖ²²ÖÖÃÖ ‘Öê ²Öֵ֍úÖê ãúšü»µÖÖ ‘µÖÖ ¯Ö֝Öß ¾ÖÖ, ¾ÖÖ ¤æü¬Ö šüߍú †ÖÆêü ŸÖæ Æüß Öæ¯Ö

´Öê¸üß Öã×›ÍüµÖÖ ”ãû™üúß ¾ÖÖÆü ŸÖã´ÆüÖ¸üß −ÖÖ´Ö ¯ÖæÖÔ, ¯Öæ¸üÖ ´Öê¸üÖ ŸÖã´ÆüÖ¸üß,ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ ¿ÖÖ²ÖÖ¿Ö »ÖÖê ¯ÖŸ−Öß úÆüÖÑ úß »Ößו֋ ¯ÖÖ−Öß ÆüÖÑ, ÆüÖÑ ¤æü¬Ö šüߍú Æîü ŸÖã´Ö ³Öß ²ÖÆãüŸÖ

†³µÖÖÃÖ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¯ÖύúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? 2) ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ ãúšü»Öê †ÖÆêüŸÖ? 3) ¿ÖÖÓŸÖÖ“µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü? 4) ¸êüÖÖ¾Ö×Æü−Öß ãúšü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ? 5) ´ÖÆüÖ¸Öü™ÒüÖ“Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ úÖêÖŸÖê †ÖÆêüŸÖ?

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ †³µÖÖÃÖ úßו֋… 1) ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. 2) †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü.

Æêü ¯ÖύúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ. †ÖÆêüŸÖ. ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ. ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.

4

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. 3)

ŸÖã—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? úÖµÖ? −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? ŸÖã—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?

5)

†ÖÓ, ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖӐÖ. ÃÖÖӐÖ. −ÖÖ¾Ö ÃÖÖӐÖ. ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖӐÖ. †ÖÓ, ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖӐÖ.

¯ÖύúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ. Æêü ¯ÖύúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ. 4)

ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? úÖêÖŸÖÓ? ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß/ŸÖß †Ö‡Ô †ÖÆêü. (¿ÖÖÓŸÖÖ, ²ÖÖÆãü»Öß, ÃÖæ−Ö, −ÖÖŸÖ, ²Öֵ֍úÖê) Æüß ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. ŸÖß ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. ŸÖß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. Æüß ÃÖæ−Ö †ÖÆêü. ŸÖß ÃÖæ−Ö †ÖÆêü. Æüß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ŸÖß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. Æüß ²Öֵ֍úÖê †ÖÆêü. ŸÖß ²Öֵ֍úÖê †ÖÆêü. ü 2) Æêü/ŸÖê ÖÖ¾Ö †ÖÆêü. 1) ÆüÖ/ŸÖÖê ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. (³ÖÖ‰ú, ÖÖ‰ú, ¾Ö›üÖ, ד־֛üÖ, “ÖÆüÖ, ¯Ö¤üÖ£ÖÔ) (ŸÖߣÖԁÖê¡Ö, ‘Ö¸ü) 3) Æêü/ŸÖê ²ÖÖ²ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. (†Ö•ÖÖê²ÖÖ, ×´Ö¡Ö, ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ)

IV

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ......... †ÖÆêü. (†Ö•ÖÖê²ÖÖ, ×´Ö¡Ö, †Ö‡Ô) 2) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. (×´Ö¡Ö, †Ö‡Ô, †Ö•ÖÖê²ÖÖ) 3) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. (×´Ö¡Ö, ²ÖÖÆãü»Öß, †Ö•ÖÖê²ÖÖ) 4) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. (†Ö•ÖÖê²ÖÖ, ²Öֵ֍úÖê, ×´Ö¡Ö)

V

úÖêšüüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋…

5

¯ÖÖšü 1

[¯ÖæÖÔ, ´Öæôû, −Ö¾Öß] 1) ŸÖã—Öß ²ÖÖÆãü»Öß ......... †ÖÆêü. 3) ŸÖã´Ö“ÖÓ ......... ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? VI 1. 2. VII 1. 2. 3.

2)

ŸÖã—ÖÓ ......... −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü?

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ²ÖÖÆãü»Öß .......... Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. 1) Æüß †Ö‡Ô .......... 2) ÆüÖ ÖÖ‰ú ......... 3) ÆüÖ ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ ......... ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ .......... Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. 1) Æüß ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô .......... 2) Æüß ´ÖÖ—Öß ²Öֵ֍úÖê .......... ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ÖÖ‰ú †ÖÆêü. Æêü úÖµÖ †ÖÆêü? 1) ÆüÖ ¾Ö›üÖ †ÖÆêü. 2) ÆüÖ “ÖÆüÖ †ÖÆêü. 3) ÆüÖ ×“Ö¾Ö›üÖ †ÖÆêü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ¸êüÖÖ¾Ö×Æü−Öß †ÖÆêü. Æüß úÖêÖ †ÖÆêü? 1) Æüß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. 2) Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. 3) Æüß ²Öֵ֍úÖê †ÖÆêü. ˆ¤üÖÆüÖ: Æêü ÖÖ¾Ö †ÖÆêü. Æêü úÖµÖ †ÖÆêü? 1) Æêü ŸÖߣÖԁÖê¡Ö †ÖÆêü. 2) Æêü ‘Ö¸ü †ÖÆêü.

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¯ÖύúÖ¿Ö †ÖÆêü. ŸÖã´Ö“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? 1) ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. 2) ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¸êüÖÖ †ÖÆêü. 3) ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü.

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ. ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêü. 1) ´Öß ¿ÖÖÓŸÖÖ •ÖÖê¿Öß. 2) ´Öß ÃÖדÖ−Ö ŸÖë›ãü»Öú¸ü. 3) ´Öß ¯ÖύúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß.

X

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖ ÃÖê ¤üÖê-¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ. Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ן֓ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. 1) Æüß ´ÖÖ—Öß ²Öֵ֍úÖê ¸êüÖÖ. 2) Æüß ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô ¸ü´ÖÖ.

XI

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ÃÖÆüß ˆ¢Ö¸ü ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö úßו֋… Æüß úÖêÖ? úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü

6

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÊÖ úÖêÖ? פü»»Öß“Öê. Æêü úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. ŸÖã´Ö“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?Æêü ´ÖÖ—Öê ²ÖÖ²ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖã´Ö“ÖÓ ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? ÊÖ ´ÖÖ¾Ö¿Öß †ÖÆêüŸÖ. ŸÖã´Æüß ãúšü»Öê? Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ. XII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú •ÖÖê›Íüß ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ, ŸÖæ ²ÖÃÖ. †Ö•ÖÖê²ÖÖ, ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖÖ. ˆ´Öê¿Ö, ŸÖæ “ÖÆüÖ ‘Öê. ²ÖÖ²ÖÖ, ŸÖã´Æüß “ÖÆüÖ .......... ¿ÖÖÓŸÖÖ, ŸÖã—ÖÓ ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖӐÖ. ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ŸÖã´Ö“ÖÓ ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö .......... ¿ÖÖÓŸÖÖ, ¯Ö֝Öß †ÖÖ. ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ¯Ö֝Öß .......... †Ö‡Ô, µÖê. ²ÖÖ²ÖÖ, ..........

XIII

úÖêšüú ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… [†ÖÆêü, ²ÖÖÆãü»Öß, úÖêÖ, ´ÖÖ—Öß] 1) Æüß ......... †ÖÆêü? 2) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. 3) Æüß ´ÖÖ—Öß ²Öֵ֍úÖê .......... 4) Æüß ......... −ÖÖŸÖ †ÖÆêü.

XIV

¯ÖÏŸµÖêú úÖò»Ö´Ö ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ו֟Ö−Öê ÆüÖê Ã֍ëú ˆŸÖ−Öê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ÆüÖ Æüß Æêü

´ÖÖ—ÖÖ ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ—Öê

²ÖÖ²ÖÖ −ÖÖŸÖ ²ÖÖÆãü»Öß †Ö‡Ô ¾Ö×Æü−Öß ÖÖ‰ú ×´Ö¡Ö

†ÖÆêü. †ÖÆêüŸÖ.

XV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ˆ¢Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¯ÖæÖÔ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¤üßו֋… 1) Æüß úÖêÖ †ÖÆêü? [´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ, ´ÖÖ—Öê ²ÖÖ²ÖÖ, ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô, ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ´ÖÖ—ÖÖ ÖÖ‰ú] 2) Æêü úÖµÖ †ÖÆêü? [ŸÖߣÖԁÖê¡Ö, ÖÖ¾Ö, ²ÖÖÆãü»Öß, ¾Ö×Æü−Öß, ¤æü¬Ö] 3) ŸÖã´Ö“ÖÓ ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? [¯ÖãÖê, †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü, פü»»Öß, ²ÖÖÆãü»Öß, ד־֛üÖ] 4) ŸÖã´Æüß ãúšü»Öê? [úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü“Öê, ×´Ö¡ÖÖ“Öê, −ÖÖ׿֍ú“Öê, “ÖÆüÖ“Öê, ´ÆîüÃÖæ¸ü“Öê]

XVI 1.

úÖêšüú ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… [²ÖÖÆãü»Öß, ²Öֵ֍úÖê, ÖÖ‰ú, −ÖÖŸÖ, ד־֛üÖ, †Ö‡Ô] 2. [†Ö‡Ô, ´Öã»ÖÖÖ, ×´Ö¡Ö, ²ÖÖ²ÖÖ, ÖÖ¾Ö, ŸÖߣÖԁÖê¡Ö]

7

¯ÖÖšü 1

1) 2) 3) 4)

Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü.

1) 2) 3) 4)

Æêü ´ÖÖ—Öê ......... †ÖÆêüŸÖ. Æêü ´ÖÖ—Öê ......... †ÖÆêüŸÖ. Æêü ......... †ÖÆêü. Æêü ......... †ÖÆêü.

XVII úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ—µÖÖ ......... −ÖÖ¾Ö ¸êüÖÖ †ÖÆêü. (²Öֵ֍úÖê) ´ÖÖ—µÖÖ ²Öֵ֍úÖê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¸êüÖÖ †ÖÆêü. 1) ´ÖÖ—µÖÖ ......... −ÖÖ¾Ö ÖߟÖÖ †ÖÆêü. (²ÖÖÆãü»Öß) 2) ´ÖÖ—µÖÖ ......... −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. (−ÖÖŸÖ) 3) ´ÖÖ—µÖÖ ......... −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. (×´Ö¡Ö) ¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ´ÖÖ—ÖÖ ×´Ö¡Ö ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ÖߟÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ—µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ ‹ú ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ ´Öã»ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü ×¾Ö−ÖÖê¤ü. ŸÖÖê ´ÖÖ—ÖÖ ‡£Ö»ÖÖ ‹ãú»ÖŸÖÖ ‹ú ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. †Ö´Ö“Öß ¿ÖÖôûÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ‘Ö¸üÖ•Ö¾Öôû“Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ ‹ú ²ÖÆüßÖ †ÖÆêü. ²Ö×ÆüÖß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü ×−Ö¿ÖÖ. ×−Ö¿ÖÖ ú−µÖÖ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖê. ŸµÖÖ“Öê ¾Ö›üᯙ ›üÖòŒ™ü¸ü †ÖÆêüŸÖ †Ö×Ö ú¾ÖßÆüß †ÖÆêüŸÖ. †Ö‡Ô ׿Öׁ֍úÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ‘Ö¸üß ‹ú ãú¡µÖÖ“ÖÓ ×¯Ö»»Öæ †ÖÆêü. ׯֻ»ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü ´ÖÖêŸÖß. ´ÖÖêŸÖß †Ö¤üß †Ö¯Ö»µÖÖ ¸üÖ•Ö֍ãú¡µÖÖÃÖÖ¸üÖÖ“Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ‘Ö¸üß ´ÖÖêŸÖß“ÖÖ, ´ÖÖ—ÖÖ †Ö×Ö ×¾Ö−ÖÖê¤ü“ÖÖ ±úÖê™üÖêÆüß †ÖÆêü. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ: ´ÖÖ—µÖÖ ´Öã»ÖÖÖ ‹ãú»ÖŸÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖ“Öê ŸµÖÖ“Öß ãú¡µÖÖ“ÖÓ †Ö¤üß ¸üÖ•Ö֍ãú¡µÖÖÃÖÖ¸üÖÖ“Ö

´Öê¸üÖ/´Öê¸üß »Ö›ÍüúÖ ‡ú»ÖÖîŸÖÖ ˆÃ֍êú ˆÃ֍úß ˆÃ֍êú ˆÃ֍úß ãú¢Öê úÖ ×²Ö»ãú»Ö ¸üÖ•ÖÖ ãú¢Öê •ÖîÃÖÖ Æüß

¾ÖÖÖÔŸÖ ‡£Ö»ÖÖ ¿ÖÖôûÖ ‘Ö¸üÖ•Ö¾Öôû ²ÖÆüßÖ ¾Ö›üᯙ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ×¯Ö»»Öæ †Ö¯Ö»µÖÖ ´ÖÖêŸÖß“ÖÖ †³µÖÖÃÖ

Œ»ÖÖÃÖ ´Öë µÖÆüÖÑ úÖ Ãæú»Ö ‘Ö¸ü êú ¯ÖÖÃÖ ²ÖÆü−Ö ×¯ÖŸÖÖü ˆ−֍êú ׯֻ»ÖÖ Æü´ÖÖ¸êü ´ÖÖêŸÖß úÖ

8

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ÖߟÖÖ“µÖÖ ‹ãú»ÖŸµÖÖ ‹úÖ ×´Ö¡ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü? 2) ÖߟÖÖ †Ö×Ö ×¾Ö−ÖÖê¤ü µÖÖÓ“Öß ¿ÖÖôûÖ ãúšêü †ÖÆêü? 3) ×¾Ö−ÖÖê¤ü“µÖÖ ²Ö×ÆüÖß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü? 4) ×¾Ö−ÖÖê¤ü“Öß †Ö‡Ô úÖêÖ †ÖÆêü? 5) ×¾Ö−ÖÖê¤ü“µÖÖ ‘Ö¸ü“µÖÖ ãú¡µÖÖ“µÖÖ ×¯Ö»»ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?

II

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) úÖê .... ¯Öæ .... “ÖÖ 2) ŸÖß .... .... ¡Ö 3) ²Ö .... ™êü .... ›üÖ 4) ¸êü .... ¾Ö .... −Öß 5) ¯ÖÖ .... ²Ö .... ²Ö ....

III

¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö ÆüÖê ˆÃÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹… 1) −Ö¾Öß, ”ûÖ−Ö, “ÖÆüÖ, ¯ÖæÖÔ, ´Öæôû 2) ¤æü¬Ö, “ÖÆüÖ, ד־֛üÖ, −Ö¾Öß, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ, ¯Ö֝Öß 3) ²ÖÖ²ÖÖ, †Ö‡Ô, ´ÖÖ¾Ö¿Öß, −ÖÖŸÖ, ²ÖÆüßÖ 4) ²ÖÖ²ÖÖ, ×´Ö¡Ö, †Ö‡Ô 5) †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü, úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü, ŸÖߣÖԁÖê¡Ö, ¯ÖãÖê, פü»»Öß

IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¤üÖê ¿Ö²¤ü-ÃÖ´ÖæÆüÖë ´Öë ÃÖê ו֟Ö−Öê ÆüÖê Ã֍êú ˆŸÖ−Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öæôû ÖÖ¾Ö, −Ö¾Öß ²ÖÖÆãü»Öß 1) ”ûÖ−Ö, ¯ÖæÖÔ, ”ûÖê™ãüú»Öß, Ö¸ü´Ö, ´Öæôû, −Ö¾Öß, »ÖÖÃÖ³Ö¸ü, ‹ãú»ÖŸÖÖ 2) ‹ú, −ÖÖŸÖ, “ÖÆüÖ, ¿ÖÖôûÖ, ד־֛üÖ, ¯Ö֝Öß, ²ÖÖÆãü»Öß, ¤æü¬Ö, −ÖÖ¾Ö, ãú¡ÖÖ, ±úÖê™üÖê, ÖÖ¾Ö, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ

V

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ×−Ö»Öê¿Ö ´ÖÖ—ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. ×−Ö»Öê¿Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö −ÖÖ׿֍ú †ÖÆêü. †Ó•Ö»Öß ×−Ö»Öê¿Ö“Öß ²Öֵ֍úÖê †ÖÆêü. †Ó•Ö»ÖßÆüß −ÖÖ׿֍ú“Öß“Ö †ÖÆêü. ×−Ö»Öê¿Ö“Öê ‘Ö¸ü ´ÖÖ—µÖÖ ‘Ö¸üÖ•Ö¾Öôû“Ö †ÖÆêü. ´ÖÖ—Öê †Ö×Ö ×−Ö»Öê¿Ö“Öê ¾Ö›üᯙ ‹úÖ“Ö ¿ÖÖôûêŸÖ ׿ց֍ú †ÖÆêüŸÖ. ×−Ö»Öê¿Ö“Öê ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ×−Ö»Öê¿Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ¸üÖ´Ö ãú»ÖúÖá †ÖÆêü.

VI

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋

9

¯ÖÖšü 1

µÖê ´Öê¸êü ×´Ö¡Ö ´ÖÖêÆü−Ö Æïü… µÖê ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö êú ¸üÆü−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü… ´ÖÖêÆü−Ö ‹ú ׿ց֍ú Æïü… µÖê ´ÖÖêÆü−Ö úß ¯ÖŸ−Öß ÃÖߟÖÖ Æïü… µÖê ׿Öׁ֍úÖ Æïü… µÖê ³Öß ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö úß Æïü… VII

†¯Ö−Öê ²ÖÖ¸êü ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I 1.

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ êú ¤üÖê ¯ÖύúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü ŸÖߣÖÔãÖÖ−Ö †ÖÆêü. úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü ŸÖߣÖÔãÖÖ−Ö Æîü… ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß †ÖÆêü. ´Öê¸üÖ −ÖÖ´Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß Æîü… ´ÖÖ—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ÖߟÖÖ †ÖÆêü. ´Öê¸üß Öã×›ÍüµÖÖ úÖ −ÖÖ´Ö ÖߟÖÖ Æîü… ²ÖÖôû, Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü“Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ ²Öê™êü, µÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª ¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêüŸÖ. Æîü… ¾Ö×Æü−Öß ãúšü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ? ³ÖÖ³Öß•Öß úÆüÖÑ úß Æïü ?

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

II

ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ (1) êú ¾ÖÖŒµÖ ×Æü−¤üß êú 'ÆæÑü, ÆüÖê, Æîü, ŸÖ£ÖÖ Æïü' •ÖîÃÖê †Ûß־Ö֓֍ú (µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê) ¾ÖÖŒµÖÖë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æïü †Öî¸ü ˆ¤üÖÆü¸üÖ (2) êú ¾ÖÖŒµÖ ×Æü−¤üß êú '†Ö, †Ö†Öê, †Ö‡Ô‹' ×¾Ö×¬Ö ºþ¯Ö (†Ö–ÖÖ£Öԍú) ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æïü…

III

´Ö¸üÖšüß úß µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ‹Ñ '†ÖÆêü, †ÖÆüÖêŸÖ, †ÖÆüÖŸÖ, †ÖÆêüŸÖ' ŸÖ£ÖÖ †ÖÆêüŸÖ' Æïü וÖ−Ö ´Öë ×ÃÖ±Ôú '†ÖÆêü (ÆæÑü/Æîü) ŸÖ£ÖÖ '†ÖÆêüŸÖ' (Æïü) úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë Æãü†Ö Æîü…

IV

¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ‹Ñ ÆüÖêŸÖê Æãü‹ ³Öß ‹ú ˆ§êü¿µÖ †Öî¸ü ‹ú ×¾Ö¬ÖêµÖ ¾ÖÖ»Öê ÃÖ²Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ‡−Ö µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ −ÖÆüà Æîü… †£ÖÖÔŸÖ µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ‹êÛ“”ûú ºþ¯Ö ÃÖê ¿Öî»Öß êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) Æêü úÖêÖ †ÖÆêü? µÖÆü úÖî−Ö Æîü? 2) Æêü úÖêÖ? µÖÆüÖ úÖî−Ö (Æîü)? 3) Æêü ´ÖÖ—Öê ´Öæ»Ö †ÖÆêü. µÖÆü ´Öê¸üÖ ²Ö““ÖÖ Æîü… 4) Æêü ´ÖÖ—Öê ´Öæ»Ö. µÖÆü ´Öê¸üÖ ²Ö““ÖÖ (Æîü)… 5) Æüß úÖêÖ ”ûÖê™ãüú»Öß? µÖÆü ”ãû™üúß úÖî−Ö (Æîü)? 6) Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ. µÖÆü ´Öê¸üß ¯ÖÖêŸÖß (Æîü)…

†Ö‡Ô ŸÖæ ²ÖÃÖ −Ö. †Ö‡Ô, •Ö¸Öü ‡ú›êü µÖê. ²ÖÃÖÖ, ²ÖÃÖÖ. ²ÖÖ²ÖÖ, ŸÖã´Æüß ¤æü¬Ö ‘µÖÖ.

´ÖÖÑ, ŸÖæ (ŸÖã´Ö) ²Öîšü (²ÖîšüÖê) −ÖÖ… ´ÖÖÑ, •Ö¸üÖ µÖÆüÖÑ †Ö†Öê… ²ÖîšüÖê, ²ÖîšüÖê/²Öîךü‹, ²Öîךü‹… ²ÖÖ²ÖÖ, †Ö¯Ö ¤æü¬Ö »Ößו֋…

10

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

7) V

Ã֐Öôûߍú›êü ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ. ÃÖ²Ö ŸÖ¸ü±ú ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö (Æïü)…

1(2) êú ˆ¤üÖÆü¸üÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë †Ö–ÖÖ£Öԍú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ‹ú¾Ö“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ †Ö¤ü¸üÃÖæ“֍ú ‹ú¾Ö“Ö−Ö úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú ØÆü¤üß úß Æüß ŸÖ¸üÆü ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öë ׍ÎúµÖÖ úÖ ´Öæ»Öºþ¯Ö Æüß †Ö– ÖÖ£Öԍú ׍ÎúµÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë †ÖŸÖÖ Æîü… †Ö¤ü¸üÃÖæ“֍ú ‹ú¾Ö“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ ÃÖ²Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−ÖÖë ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏŸµÖµÖ - '†Ö'/ '†Ö¾ÖÓ' •ÖÖê›ÍüÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ŸÖæ ²ÖÃÖ. ŸÖæ ²Öîšü… ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖÖ. ŸÖã´Ö ²ÖîšüÖê/†Ö¯Ö ²Öîךü‹… †Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖÖ. †Ö¯Ö ²Öîךü‹… †Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú †Ö–ÖÖ£Öԍú ¯ÖÏŸµÖµÖ '†Ö' •ÖÖê›ü−Öê êú ¯ÖÆü»Öê ‹-úÖ¸üÖÓŸÖ ŸÖ£ÖÖ ‡Ô-úÖ¸üÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ºþ¯Ö 'µÖÖ' úÖ¸ÓÖüŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü †Öî¸ü ‰ú-úÖ¸üÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ºþ¯Ö 'ˆ¾ÖÖ' úÖ¸üÖÓŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü… †£ÖÖÔŸÖ '‹' ÃÖê †ÓŸÖ ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öß ×ÎúµÖÖ†Öë ´Öë '‹' úÖ »ÖÖê¯Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü '†Ö' êú ¯ÖÆü»Öê 'µÖÖ' •Öã›Íü •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ¤êü ¤êü ŸÖã´Æüß ªÖ¤üÖê †Ö¯ÖÖ ªÖ †Ö¯Ö ¤üßו֋ ŸÖæ ¯Öß ŸÖæ ¯Öß ŸÖã´Æüß ¯µÖÖ ŸÖã´Ö ¯Ö߆Öê †Ö¯ÖÖ ¯µÖÖ †Ö¯Ö ¯Ößו֋ ŸÖæ ¬Öæ ŸÖæ ¬ÖÖê ŸÖã´Æüß ¬Öã¾ÖÖ ¬ÖÖê†Öê †Ö¯ÖÖ ¬Öã¾ÖÖ †Ö¯Ö ¬ÖÖꇋ '†ÖÆêü' ׍ÎúµÖÖ ‹ú ¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹ ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü '†ÖÆêüŸÖ' ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹… †Ö¤ü¸ü ÃÖæ“֍ú ‹ú¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹ ³Öß '†ÖÆêüŸÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

VI

´Ö¸üÖšüß êú ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸ü êú Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Öß (´Öï) †Ö´Æüß (Æü´Ö) †Ö¯ÖÖ ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ (ŸÖæ) ŸÖã´Æüß (ŸÖã´Ö) †Ö¯ÖÖ (†Ö¯Ö) †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ÆüÖ/ŸÖÖê (¯Öã.) Æêü/ŸÖêü Æüß/ŸÖß (áÖß.) ÊÖ/ŸµÖÖ (µÖê/¾Öê) Æêü/ŸÖêü (−Ö¯ÖãÓ.) Æüß/ŸÖß ¤êü׏֋ ׍ú ˆ¢Ö´Ö ¯ÖãºþÂÖ êú ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë '†Ö¯ÖÖ' ´Öë ¾ÖŒŸÖÖ †Öî¸ü ÁÖÖêŸÖÖ ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ ¸üÆüŸÖê Æïü †Öî¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú ´Ö¬µÖ´Ö ¯ÖãºþÂÖ êú ºþ¯Ö ´Öë '†Ö¯ÖÖ' †Ö¤ü¸üÖ£Öԍú Æîü… †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ¾Ö֓֍ú ØÆü¤üß êú

11

¯ÖÖšü 1

µÖÆü, ¾ÖÆü, •ÖîÃÖê ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë ´Öë Ø»ÖÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ ØúŸÖã ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü… †ŸÖ„ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö êú Ø»ÖÖ ÃÖê ³Öß ÃÖÓ–ÖÖ úÖ Ø»ÖÖ Ã¯Ö™ü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö (¯Öã.) ÆüÖ ²Ö™üÖ™üê¾Ö›üÖ †ÖÆêü. Æêü ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü †ÖÆêüŸÖ. µÖÆü ²Ö™üÖ™êü¾Ö›ÍüÖ Æîü… µÖê ²Ö™üÖ™êü¾Ö›Íêü Æïü… (áÖß.) Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. ÊÖ ²ÖÖÆãü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖÆü Öã×›ÍüµÖÖ Æîü… µÖê Öã×›ÍüµÖÖÑ Æïü… (−Ö¯ÖãÓ.) Æêü ‘Ö¸ü †ÖÆêü. Æüß ‘Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ. µÖÆü ‘Ö¸ü Æîü… µÖê ‘Ö¸ü Æïü… VII

ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ »ÖÖ−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ºþ¯ÖÖë ´Öë ãú”û ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… •ÖîÃÖê '´Öß' (´Öï) - '´ÖÖ—ÖÖ' (´Öê¸üÖ). ´Ö¸üÖšüß êú ÃÖ²Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ÃÖÓ²ÖӬ֍úÖ¸üú פüÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÂÖšüß ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ '“ÖÖ, “Öß, “Öê (úÖ, úß, êú) ºþ¯Ö •ÖÖê›Íêü •ÖÖŸÖê Æïü… ÃÖÖ¾ÖÔ−ÖÖ״֍ú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÃÖæ“֍ú ºþ¯Ö ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−ÖßµÖ Æïü… ˆ−Ö´Öë ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ÃÖÓ–ÖÖ êú Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü úß, †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ¯ÖãÜ»»ÖÖ †Öî¸ü −Ö¯ÖãÓÃ֍ú Ø»ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö êú ÃÖ³Öß ºþ¯Ö ‹ú Æüß ÆüÖêŸÖê Æïü… ÃÖÖ¾ÖÔ−ÖÖ״֍ú ÃÖÓ²Ö¬ÖÃÖæ“֍ú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã. †Öî¸ü áÖß.) (¯Öã.) (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.) (¯Öã.) ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö (‹.¾Ö.) ´Öß ´ÖÖ—ÖÖ ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ—ÖÓ (´ÖÖ—Öê) ´ÖÖ—Öê (´Öï) (´Öê¸üÖ) (´Öê¸üß) (´Öê¸êü) (²Ö.¾Ö.) †Ö´Æüß †Ö´Ö“ÖÖ †Ö´Ö“Öß †Ö´Ö“Öê (†Ö´Ö“ÖÓ) †Ö´Ö“Öê (Æü´Ö) (Æü´ÖÖ¸üÖ) (Æü´ÖÖ¸üß) (Æü´ÖÖ¸êü) †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö»ÖÖ †Ö¯Ö»Öß †Ö¯Ö»Öê (†Ö¯Ö»ÖÓ) †Ö¯Ö»Öê (Æü´Ö) (Æü´ÖÖ¸üÖ) (Æü´ÖÖ¸üß) (Æü´ÖÖ¸êü) ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã. †Öî¸ü áÖß.) (¯Öã.) (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.) ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö (‹.¾Ö.) ŸÖæ ŸÖã—ÖÖ ŸÖã—Öß ŸÖã—Öê (ŸÖã—ÖÓ) (ŸÖæ) (ŸÖê¸üÖ) (ŸÖê¸üß) (²Ö.¾Ö.) ŸÖã´Æüß ŸÖã´Ö“ÖÖ ŸÖã´Ö“Öß ŸÖã´Ö“Öê (ŸÖã´Ö“ÖÓ) (ŸÖã´Ö) (ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ) (ŸÖã´ÆüÖ¸üß) (ŸÖã´ÆüÖ¸üß) †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö»ÖÖ †Ö¯Ö»Öß †Ö¯Ö»Öê (†Ö¯Ö»ÖÓ) (†Ö¯ÖúÖ) (†Ö¯Öúß) (†Ö¯Öúß ) -

(¯Öã.) ŸÖã—Öê (ŸÖê¸êü) ŸÖã´Ö“Öê -

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.) ´ÖÖ—µÖÖ ´ÖÖ—Öß (´Öê¸üß) †Ö´Ö“µÖÖ †Ö´Ö“Öß (Æü´ÖÖ¸üß) †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¯Ö»Öß (Æü´ÖÖ¸üß) (áÖß.) ŸÖã—µÖÖ (ŸÖê¸üß) ŸÖã´Ö“µÖÖ

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖã—Öß ŸÖã´Ö“Öß (ŸÖã´ÆüÖ¸êü)

†Ö¯Ö»Öê †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¯Ö»Öß (†Ö¯Öêú)

12

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¬µÖÖ−Ö ¤ëü ´Ö¸üÖšüß êú ˆ¢Ö´Ö¯ÖãºþÂÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ †Ö¤ü¸üÃÖæ“֍ú ‹ú¾Ö“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö '†Ö¯ÖÖ' êú ÃÖÓ²ÖӬ֍úÖ¸üú ºþ¯Ö פüÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '»ÖÖ' •ÖÖê›ÍüÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü '“ÖÖ' −ÖÆüà… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †−µÖ ¯ÖãºþÂÖ (¯Öã.) ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö (‹.¾Ö.) ÆüÖ (µÖÆü) ŸÖÖê (¾ÖÆü) (²Ö.¾Ö.) Æêü (µÖê) ŸÖê

(¯Öã.) (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.) ÊÖ“ÖÖ ÊÖ“Öß ÊÖ“Öê (ÊÖ“ÖÓ) (‡Ã֍úÖ) (‡Ã֍úß) ŸµÖÖ“ÖÖ ŸµÖÖ“Öß ŸµÖÖ“Öê (ŸµÖÖ“ÖÓ) (ˆÃ֍úÖ) (ˆÃ֍úß) ÊÖÓ“ÖÖ ÊÖÓ“Öß ÊÖÓ“Öê (ÊÖÓ“ÖÓ) (‡−֍úÖ) (‡−֍úß) ŸµÖÖÓ“ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß ŸµÖÖÓ“Öê (ŸµÖÖÓ“ÖÓ) (ˆ−֍úÖ) (ˆ−֍úß) (áÖß.‹.¾Ö.) Æüß ×Æü“ÖÖ ×Æü“Öß ×Æü“Öê (×Æü“ÖÓ) (µÖÆü) (‡Ã֍úÖ) (‡Ã֍úß) ŸÖß ×ŸÖ“ÖÖ ×ŸÖ“Öß ×ŸÖ“Öê (ן֓ÖÓ) (¾ÖÆü) (ˆÃ֍úÖ) (ˆÃ֍úß) (ˆÃ֍úß) (áÖß.²Ö.¾Ö.) ÊÖ ÊÖÓ“ÖÖ ÊÖÓ“Öß ÊÖÓ“Öê (ÊÖÓ“ÖÓ) (µÖê) ‡−֍úÖ (‡−֍úß) ŸµÖÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß ŸµÖÖÓ“Öê (ŸµÖÖ“ÖÓ) (¾Öê) (ˆ−֍úÖ) (ˆ−֍úß) (−Ö¯ÖãÓÃ֍úػ֐Ö) (‹.¾Ö.) Æêü (µÖÆü) ÊÖ“ÖÖ ŸÖê (¾ÖÆü) ŸµÖÖ“ÖÖ (²Ö.¾Ö.) Æüß ÊÖÓ“ÖÖ ŸÖß ŸµÖÖÓ“ÖÖ

ÊÖ“Öß ŸµÖÖ“Öß ÊÖÓ“Öß ŸµÖÖÓ“Öß

ÊÖ“Öê (ÊÖ“ÖÓ) ŸµÖÖ“Öê (ŸµÖÖ“Öê) ÊÖÓ“Öê (ÊÖÓ“ÖÓ) ŸµÖÖÓ“Öê (ŸµÖÖÓ“ÖÓ)

(¯Öã.) ÊÖ“Öê

(áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.) ÊÖ“µÖÖ ÊÖ“Öß (‡Ã֍êú) (‡Ã֍úß) ŸµÖÖ“Öê ŸµÖÖ“µÖÖ ŸµÖÖ“Öß (ˆÃ֍êú) (ˆÃ֍úß) ÊÖÓ“Öê ÊÖÓ“µÖÖ ÊÖÓ“Öß (‡−֍êú) (‡−֍úß) ŸµÖÖÓ“Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß (ˆ−֍êú) (ˆ−֍úß) ×Æü“Öê ×Æü“µÖÖ ×Æü“Öß (‡Ã֍êú) (‡Ã֍úß) ן֓Öê ן֓µÖÖ ×ŸÖ“Öß (ˆÃ֍êú) ÊÖÓ“Öê ÊÖÓ“µÖÖ ÊÖÓ“Öß (‡−֍êú) (‡−֍úß) ŸµÖÖÓ“Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß (ˆ−֍êú) (ˆ−֍úß) ÊÖ“Öê ŸµÖÖ“Öê ÊÖÓ“Öê ŸµÖÖÓ“Öê

ÊÖ“µÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ÊÖÓ“µÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ

ÊÖ“Öß ŸµÖÖ“Öß ÊÖÓ“Öß ŸµÖÖÓ“Öß

ÃÖ´Ö×—Ö‹ úß ´Ö¸üÖšüß ´Öë −Ö¯ÖãÓÃ֍úØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹ ¯ÖãÜ»»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö úÖ Æüß ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… −Ö¯ÖãÓÃ֍úØ»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹ áÖßØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö úÖ Æüß ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… IX

ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ×™ü¯¯ÖםֵÖÖë ÃÖê †Ö¯Ö−Öê µÖÆü ÃÖ´Ö—Ö ×»ÖµÖÖ Æü֐ê ÖÖ ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ŸÖß−Ö Ø»ÖÖ ÆüÖêŸÖê Æïü - ¯ÖãÜ»»ÖÖ, áÖßØ»ÖÖ †Öî¸ü −Ö¯ÖãÓÃ֍úػ֐օ ¾µÖ֍ú¸üם֍ú ػ֐ÖÖë †Öî¸ü ¾ÖÖßÖ׾֍ú ػ֐ÖÖë µÖÖ−Öß ¯ÖãÜ»»ÖÖ †Öî¸ü áÖßØ»ÖÖ êú ²Öß“Ö ×Æü−¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß úÖê‡Ô ŸÖÖٍúú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

13

¯ÖÖšü 1

¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öԍú ÃÖÓ–ÖÖ†ÖëúÖ Ø»ÖÖ ³Öß ×³Ö®Ö ÆüÖê Ã֍úŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ †ÓÖšüÖ †ÖÆêü. (¯Öã.) µÖÆü †ÑÖæšüÖ Æîü… Æüß ú¸ÓüÖôûß †ÖÆêü. (áÖß.) µÖÆü ú×−ÖšüÖ (”ûÖê™üß ˆÑÖ»Öß) Æîü… Æêü ²ÖÖê™ü †ÖÆêü. (−Ö¯ÖãÓ.) µÖÆü ˆÑÖ»Öß Æîü… ˆ¢Ö´Ö †Öî¸ü ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖÖë ´Öë ػ֐ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü úÖê‡Ô ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ´Öë Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… X

ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß †−µÖ ¯ÖãºþÂÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö ÃÖӍêúŸÖÖŸ´Öú ºþ¯Ö ÃÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ³Öß ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æïü… »Öê׍ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ػ֐ÖÖë êú †Ö¬ÖÖ¸ü¯Ö¸ü ‡−Ö´Öë ׳֮֟ÖÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Öã.‹.¾Ö. 1) ÆüÖ ´Öã»ÖÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ −ÖÖŸÖæ †ÖÆêü. - µÖÆü »Ö›ÍüúÖ ´Öê¸üÖ ¯ÖÖêŸÖÖ Æîü… ¯Öã.²Ö.¾Ö. 2) Æêü ´Öã»ÖÖê ´ÖÖ—Öê −ÖÖŸÖæ †ÖÆêüŸÖ. - µÖê »Ö›Íüêú ´Öê¸êü ¯ÖÖêŸÖê Æïü… áÖß.‹.¾Ö. 3) Æüß ´Öã»ÖÖß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. - µÖÆü »Ö›Íüúß ´Öê¸üß ¯ÖÖêŸÖß Æîü… áÖß.²Ö.¾Ö. 4) ÊÖ ´Öã»Öß ´ÖÖ—µÖÖ −ÖÖŸÖß †ÖÆêüŸÖ. - µÖ »Ö›ü׍úµÖÖÑ ´Öê¸üß ¯ÖÖê×ŸÖ µÖÖÑ Æïü… −Ö¯ÖãÓ.‹.¾Ö. 5) Æêü ¯Öãß֍ú ´ÖÖ—Öê †ÖÆêü. - µÖÆü ¯Öãß֍ú ´Öê¸üß Æîü… −Ö¯ÖãÓ.²Ö.¾Ö. 6) Æüß ¯Öãß֍Óú ´ÖÖ—Öß †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ¯Öãß֍ëú ´Öê¸üß Æïü…

XI

‡ÃÖ ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú ŸÖß−Ö ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ³Öß ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) Æüß úÖêÖ ”ûÖê™ãüú»Öß? - µÖÆü ”ãû™üúß úÖî−Ö Æîü? 2) ŸÖã—ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ ²ÖÖôû? - ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ −ÖÖ´Ö ŒµÖÖ Æîü ײÖ×™üµÖÖ? 3) ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? - †Ö¯ÖúÖ •Ö−´ÖãÖÖ−Ö úÖî−ÖÃÖÖ Æîü… ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Ö−ÖãµÖÖë êú ×»Ö‹ 'úÖêÖ' (úÖî−Ö) †Öî¸ü ´Ö−ÖãµÖêŸÖ¸ü êú ×»Ö‹ 'úÖµÖ' (ŒµÖÖ) úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… »Öê׍ú−Ö ú³Öß-ú³Öß ¾µÖÛŒŸÖ êú ¯Ö¤ü µÖÖ ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ ¯Öæ”û−Öê êú ×»Ö‹ 'úÖµÖ' (ŒµÖÖ) úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ÆüÖ úÖêÖ †ÖÆêü? - µÖÆü úÖî−Ö Æîü? (¯ÖãÜ»»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö) 2) ÆüÖ ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. - µÖÆü ˆ´Öê¿Ö Æîü… (¯ÖãÜ»»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö) 3) Æêü úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê úÖî−Ö Æïü? (¯ÖãÜ»»ÖÖ †Ö¤ü¸üÃÖæ“֍ú) 4) Æêü ²ÖÖ²ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ׯ֟ÖÖ•Öß Æïü… 5) Æêü úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê úÖî−Ö Æïü? (¯ÖãÜ»»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö) 6) Æêü ×´Ö¡Ö †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ×´Ö¡Ö Æïü… 7) Æüß úÖêÖ †ÖÆêü? - µÖÆü úÖî−Ö Æîü? (áÖßØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö) 8) Æüß ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô †ÖÆêü. - µÖÆü ´Öê¸üß ´ÖÖÑ Æîü… 9) ÊÖ úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê úÖî−Ö Æïü? (áÖßØ»ÖÖ †Ö¤ü¸üÃÖæ“֍ú)

14

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20)

ÊÖ ´ÖÖ¾Ö¿Öß †ÖÆêüŸÖ. ÊÖ úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? ÊÖ ×¿Öׁ֍úÖ †ÖÆêüŸÖ. Æêü úÖµÖ †ÖÆêü? Æêü ¯Öãß֍ú †ÖÆêü. Æüß úÖµÖ †ÖÆêüŸÖ? Æüß ¯Öãß֍Óú †ÖÆêüŸÖ. Æêü úÖµÖ †ÖÆêüŸÖ? Æêü ›üÖòŒ™ü¸ü †ÖÆêüŸÖ. Æêü úÖêÖŸÖÓ ¯Öãß֍ú †ÖÆêü? Æêü ´Ö¸üÖšüß ¯Öãß֍ú †ÖÆêü.

- µÖê ´ÖÖîÃÖß Æïü… - µÖê úÖî−Ö Æîü? (áÖßØ»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö) - µÖê ׿Öׁ֍úÖ‹Ñ Æïü… - µÖÆü ŒµÖÖ Æî? (−Ö¯ÖãÓÃ֍úØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö) - µÖÆü ¯Öãß֍ú Æîü… - µÖê ŒµÖÖ Æïü? (−Ö¯ÖãÓÃ֍úØ»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö) - µÖê ¯Öãß֍ëú Æïü… - µÖê ŒµÖÖ Æïü? (¯Ö¤ü-¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ) - µÖê ›üÖòŒ™ü¸ü Æïü… - µÖÆü úÖî−ÖÃÖß ¯Öãß֍ú Æîü? - µÖÆü ´Ö¸üÖšüß úß ¯Öãß֍ú Æîü…

XII

ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖÖë ÃÖê µÖÆü ïÖ™ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü ׍ú ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ³Öß ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¿Ö²¤üÖë êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö êú Ø»ÖÖ ³Öß ¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ÆüÖêŸÖê Æîü… ÃÖ´Ö×—Ö‹ ׍ú ´Ö¸üÖšüß úÖ ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¿Ö²¤ü 'úÖêÖŸÖÓ' (úÖî−ÖÃÖÖ) ØÆü¤üß úß ŸÖ¸üÆü ػ֐־֓Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü 'úÖêÖŸÖÖ - úÖêÖŸÖß - úÖêÖŸÖê' (úÖî−ÖÃÖÖ - úÖî−ÖÃÖß - úÖî−ÖÃÖê) ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏÖם־Ö֓֍ú −Ö¯ÖãÓÃ֍ú ¿Ö²¤ü •ÖîÃÖê ´Öæ»Ö (²Ö““ÖÖ), ãú™ãÓü²Ö (¯ÖŸ−Öß) †Öפü êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ³Öß 'úÖêÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æêü úÖêÖ †ÖÆêü? (−Ö¯ÖãÓÃ֍úػ֐Ö) - µÖÆü úÖî−Ö Æîü? Æêü ´ÖÖ—ÖÓ ´Öæ»Ö †ÖÆêü. (−Ö¯ÖãÓÃ֍úػ֐Ö) - µÖÆü ´Öê¸üÖ ²Ö““ÖÖ Æîü…

XIII

¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ×−Ö´−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? - †Ö¯Ö úÖ •Ö−´ÖãÖÖ−Ö úÖî−ÖÃÖÖ Æîü? ¯ÖãÖÓ“Ö úÖ? - ¯ÖãÖê Æüß (Æîü) ŒµÖÖ? ØÆü¤üß ´Öë ¾ÖÖŒµÖÖë êú †ÓŸÖ ´Öë 'ŒµÖÖ' ¿Ö²¤ü •ÖÖê›Íü−Öê ÃÖê ¾Öê ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖ úÖê ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'úÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ Æãü†Ö Æîü…

¯ÖÖšü 2

15

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü ׍ú¸ÖüÖÖ´ÖÖ»ÖÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : −Ö´ÖÍúÖ¸ü. µÖÖ ŸÖÖ‡Ô. úÃÖÓ úÖµÖ? úÖµÖ ¯Ö×Æü•Öê? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : −Ö´ÖÍúÖ¸ü ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü. †ÆüÖê, −ÖêÆü´Öß“ÖÓ“Ö ´Ö×Æü−µÖÖ“ÖÓ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö. ªÖ ²Ö‘Öæ »Ö¾Öú¸ü. Æüß ‘µÖÖ µÖÖ¤üß. ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : †¸êü ¸üÖ´Öæ, †Ö¬Öß Æêü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü ²Ö¸Óü. ˆ¿Ö߸ü úºþ −֍úÖêÃÖ. †¬ÖÖÔ ×ú»ÖÖê ¿ÖëÖ¤ü֝Öê, ¯ÖÖ¾Ö ×ú»ÖÖê ´ÖÖêÆü¸üß, ¤üß›ü ¯ÖÖ¾Ö ×•Ö¸üêü, ÃÖ¾¾ÖÖ ×ú»ÖÖê ˆ›ü¤üÖ“Öß ›üÖôû, ¯Ö־֝Öê¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê Æü¸ü³Ö·µÖÖ“Öß ›üÖôû, †›üß“Ö ×ú»ÖÖê ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû, ¤üÆüÖ ÖÏò´Ö »Ö¾ÖӐÖÖ, ¯ÖÖ“Ö ÖÏò´Ö ¾Öê»Ö¤üÖê›êü. †Ö×Ö ‹ú ÖãôûÖ“Öß œêü¯Ö. ¸üÖ´Öæ : Æüôæû, Æôæû ¿Öê™ü•Öß. Æüôæû ¾ÖÖ“ÖÖ. ‹êúú ¾ÖßÖæ ¤êüŸÖÖê. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ÖÆæü ãúšü»ÖÖ †ÖÆêü? úÖµÖ ³ÖÖ¾Ö †ÖÆêü? ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ŸµÖÖ ¯ÖÖꟵÖÖŸÖ ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ²ÖÖê™ü †ÖÆêü ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ ¹ý. ׍ú»ÖÖê. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²Ö−ÃÖß ÖÆæü −ÖÖÆüß úÖ? ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ÃÖ¬µÖÖ ŸÖ¸ü −ÖÖÆüß. ¸üÖ´Öæ : ŸÖÖ‡Ô, ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû, úÖêÖŸÖß ¤êü‰ú? †›üŸÖßÃÖ ºþ¯ÖµÖê ׍ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß úß ²Öê“ÖÖôûßÃÖ ºþ¯ÖµÖê ׍ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²Ö‘Öæ ²Ö¸Óü! ÆÓü, ²Öê“ÖÖôûßÃÖ ºþ¯ÖµÖê ׍ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß ¤êüê. ŸÖß Ã¾Ö“”û †ÖÆêü. ÆüÖ ŸÖÖÓ¤æüôû †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü †ÖÆêü úÖ? ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : −ÖÖÆüß, ÆüÖ ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖæ¸üß †ÖÆêü. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : úÃÖÖ ×¤ü»ÖÖ? ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ¾ÖßÃÖ ¹ý. ׍ú»ÖÖê. ±úÖ¸ü ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : †Ö×Ö »ÖÖ»Ö ×´Ö¸ü“Öß úÖêÖŸÖß †ÖÆêü?

2 ׍ú¸üÖ−Öê úß ¤ãüúÖ−Ö ´Öë

´Öã£ÖÖÃÖêšü : −Ö´ÖßÖê. †Ö‡‹ ²ÖÆü−Ö•Öß… ŒµÖÖ ÆüÖ»Ö Æîü? ŒµÖÖ “ÖÖ×Æü‹? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : −Ö´ÖßÖê ´Öã£ÖÖÃÖêšü… †Öî¸ü ŒµÖÖ, ²ÖÃÖ ´ÖÆüß−Öê ³Ö¸ü úÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö… •Ö̸üÖ •Ö»¤üß ¤üßו֋… µÖÆü »Ößו֋ ¯Ö“Öá… ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : †¸êü ¸üÖ´Öæ, ¯ÖÆü»Öê µÖÆü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü… ¤êü¸ü ´ÖŸÖ ú¸… †Ö¬ÖÖ ×ú»ÖÖê ´ÖæӐֱú»Öß ¤üÖ−ÖÖ, ¯ÖÖ¾Ö ³Ö¸ü ÃÖ¸üÃÖÖë, ›êüœÍü ¯ÖÖ¾Ö •Ö߸üÖ, ÃÖ¾ÖÖ ×ú»ÖÖê ˆ›Íü¤ü úß ¤üÖ»Ö, ¯ÖÖî−Öê ¤üÖê ׍ú»ÖÖê “Ö−Öê úß ¤üÖ»Ö, œÍüÖ‡Ô ×ú»ÖÖê †¸üÆü¸ü úß ¤üÖ»Ö, ¤üÃÖ ÖÏÖ´Ö »ÖÖïÖ, ¯ÖÖÑ“Ö ÖÏÖ´Ö ‡»ÖÖµÖ“Öß †Öî¸ü ‹ú Öã›Íü úß ³Öê»Öß… ¸üÖ´Öæ : ¬Ö߸êü ¬Ö߸êü ÃÖêšü •Öß! ¬Ö߸êü ¯ÖלÍü‹… ‹ú-‹ú “Öß•Ö ¤êüŸÖÖ ÆæÑü… ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ÖêÆæÑü úÖî−Ö ÃÖÖ Æîü? ŒµÖÖ ³ÖÖ¾Ö Æîü? ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ˆÃÖ ²ÖÖê¸üß ´Öë ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ²ÖÖê™ü ÖêÆæÑü Æîü… ¯ÖÓ¦üÆü ¹ý.׍ú»ÖÖê… ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²ÖÓÃÖß ÖêÆæÑü −ÖÆüà Æîü ŒµÖÖ? ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ×±ú»ÖÆüÖ»Ö ŸÖÖê −ÖÆüà Æîü… ¸üÖ´Öæ : ²ÖÆü−Ö•Öß, †¸üÆü¸ü úß ¤üÖ»Ö úÖî−ÖÃÖß ¤æÑü? †›ÍüŸÖßÃÖ ºþ¯ÖµÖê ׍ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß µÖÖ ²ÖµÖÖ×»ÖÃÖ ºþ¯ÖµÖê ׍ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : פüÖÖ†Öê ŸÖÖê! ÆÓü, ²ÖµÖÖ×»ÖÃÖ ¹ý¯ÖµÖê ׍ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß ¤üÖê… ¾ÖÆü ÃÖÖ±ú Æîü… µÖÆü “ÖÖ¾Ö»Ö †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü Æîü ŒµÖÖ? ´Öã£ÖÖÃÖêšü : −ÖÆüà, µÖÆü ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖæ¸üß Æîü… ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ŒµÖÖ ³ÖÖ¾Ö Æîü? ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ²ÖßÃÖ ¹ý¯ÖµÖê ׍ú»ÖÖê… ²ÖÆãüŸÖ ²ÖלÍüµÖÖ Æîü… ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : †Öî¸ü »ÖÖ»Ö ×´Ö“ÖÔ úÖî−Ö ÃÖß Æîü?

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

16

´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“Öß †ÖÆêü. †Ö¤üß »ÖÖ»Ö³Ö›üú! −Ö¾ÖÖ ´ÖÖ»Ö †Ö×Ö ±úŒŸÖ ÃÖÖšü ¹ý. ׍ú»ÖÖê. ¤êü‰ú úÖ? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²ÖÖ¯Ö¸êü! ±úÖ¸ü“Ö ´ÖÆüÖÖ †ÖÆêü. ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : −ÖÖÆüß ŸÖÖ‡Ô, ´ÖÆüÖÖ −ÖÖÆüß. Ã֐Öôûߍú›êü ÆüÖ“Ö ³ÖÖ¾Ö †ÖÆêü. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ´Ö»ÖÖ ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“Öß −֍úÖê. ŸÖß ±úÖ¸ü“Ö ×ŸÖÖ™ü †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß Æü¾Öß †ÖÆêü. »ÖÖ»Ö³Ö›üú, ¯ÖÖ ן֏֙ü ú´Öß. ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ‹ú¤üÖ ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“ÖßÆüß ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ. ¤êü‰ú úÖ? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ªÖ ¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê. ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : †¸êü ¸üÖ´Öæ, ŸÖÖ‡Õ−ÖÖ ¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“Öß ¤êü. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : Ã֐ÖóµÖÖ ¾ÖßÖæ þ֓”û †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ? ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ÆüÖê ŸÖÖ‡Ô, ŸÖã´Æüß †Ö¤üß ×−ÖÜ¿“ÖŸÖ ¸üÆüÖ. ´ÖÖ»Ö †×•Ö²ÖÖŸÖ Ö¸üÖ²Ö −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß ŸÖ¸ü †Ö´Ö“µÖÖ −ÖêÆü´Öß“µÖÖ“Ö ÖÏÖÆüú †ÖÆüÖŸÖ. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²Ö¸Óü, ªÖ »Ö¾Öú¸ü. ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ¸üÖ´Öæ, †ÖÖ ²Ö¸Óü Ã֐ÖôÓû ÃÖÖ´ÖÖ−Ö, ŸÖÖ‡Ô, Æüß ‘µÖÖ ŸÖã´Ö“Öß µÖÖ¤üß! ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : Æêü ‘µÖÖ ¯ÖîÃÖê! ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ²Ö¸ÓüµÖ.

´Öã£ÖÖÃÖêšü : ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö“ÖÔ Æîü… ‹ú¤ü´Ö »ÖÖ»ÖÃÖãÖÔ! −ÖµÖÖ ´ÖÖ»Ö Æîü †Öî¸ü ×ÃÖ±Ôú ÃÖÖšü ¹ý. ׍ú»ÖÖê… ¤æÑü ŒµÖÖ? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²ÖÖ¯Ö¸êü! ²ÖÆãüŸÖ Æüß ´ÖÆÑüÖß Æîü… ´Öã£ÖÖÃÖêšü : −ÖÆüà ²ÖÆü−Ö•Öß, ´ÖÆÑüÖß −ÖÆüà Æîü… ÃÖ²Ö •ÖÖÆü µÖÆüß ³ÖÖ¾Ö Æîü… ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ´Öã—Öê ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö“ÖÔ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… ¾ÖÆü ²ÖÆãüŸÖ Æüß ŸÖߏÖß Æîü… ´Öã—Öê ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö“ÖÔ “ÖÖ×Æü‹… »ÖÖ»Ö ÃÖãÖÔ, »Öê׍ú−Ö ú´Ö ŸÖߏÖß… ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ‹ú ²ÖÖ¸ü ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö“ÖÔ ³Öß †Ö•Ö´ÖÖ‡‹… ¤æÑü, ŒµÖÖ? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ¤üßו֋ ¤üÖê ׍ú»ÖÖê… ´Öã£ÖÖÃÖêšü : †¸êü ¸üÖ´Öæ, ²ÖÆü−Ö•Öß úÖê ¤üÖê ׍ú»ÖÖê ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö“ÖÔ ¤êü… ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ÃÖ³Öß “Öß•Öë ÃÖÖ±ú Æïü, −Ö? ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ²ÖÆü−Ö •Öß †Ö¯Ö ײֻãú»Ö ×−ÖÜ¿“ÖŸÖ ¸üÆëü… ´ÖÖ»Ö •Ö¸üÖ ³Öß Ö¸üÖ²Ö −ÖÆüà Æîü… †Ö¯Ö ŸÖÖê Æü´ÖÖ¸üß Æü´Öê¿ÖÖ úß ÖÏÖÆüú Æïü… ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : šüߍú Æîü… •Ö»¤üß ¤üßו֋… ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ¸üÖ´Öæ, •Ö»¤üß »ÖÖ ÃÖ²Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö… ²ÖÆü−Ö•Öß, µÖÆü »Ößו֋ †Ö¯Öúß ¯Ö“Öá… ÃÖã¬ÖÖ“Öß : µÖÆü »Ößו֋ ¯ÖîÃÖê… ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : šüߍú Æîü…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ×ú¸ÖÖÖ ´ÖÖ»Ö (−Ö¯ÖãÓ.) ׍ú¸ü֝ÖÖ-ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ´ÖÖ»Ö (−Ö¯ÖÓã.) ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ (−Ö¯ÖÓã.) ¤ãüúÖ−Ö ´Öë ŸÖÖ‡Ô ²ÖÆü−Ö êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö úÃÖÓ úÖµÖ? îúÃÖß ÆüÖê/Æïü? úÖµÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê ŒµÖÖ “ÖÖ×Æü‹ −ÖêÆü´Öß“ÖÓ“Ö Æü´Öê¿ÖÖ úÖ ´Ö×Æü−µÖÖ“ÖÓ (¯Öã.) ´ÖÆüß−Öê úÖ ¤ËüµÖÖ (׍Îú.) ¤üßו֋ ²Ö‘Öæ פüÖÖ‡‹ »Ö¾Öú¸ü •Ö»¤üß

¯ÖÖšü 2

µÖÖ¤üß †Ö¬Öß ˆ¿Ö߸ü úºþ −֍úÖêÃÖ †¬ÖÖÔ ×ú»ÖÖê ¿ÖëÖ¤ü֝ÖÖ (¯Öã.) ¯ÖÖ¾Ö ×ú»ÖÖê ´ÖÖêÆü¸üß (áÖß.) ¤üß›ü¯ÖÖ¾Ö ×•Ö¸êü (−Ö¯ÖãÓ.) ÃÖ¾¾ÖÖ ×ú»ÖÖê ˆ›üߤü (¯Öã.) ¯Ö־֝Öê ¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê Æü¸ü³Ö·µÖÖ“Öß ›üÖôûú †›üß“Ö ×ú»ÖÖê ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû (áÖß.) Öãôû œêü¯Ö ÆüôæûÆüôæû ¾ÖÖ“ÖÖ ‹êúú ¾ÖßÖæ ãúšü»ÖÖ ¯ÖÖêŸÖÓ (−Ö¯ÖãÓ.) −ÖÖÆüß úÖ ÃÖ¬µÖÖ úÖêÖŸÖß ¤êü‰ú (׍Îú.) ²Öê“ÖÖôûßÃÖ ¤êü (׍Îú.) þ֓”û ŸÖÖÓ¤æüôû (¯Öã.) úÃÖÖ ×¤ü»ÖÖ? ´ÖÆüÖÖ Ã֐Öôûߍú›êü ÆüÖ“Ö

17

¯Ö“Öá ¯ÖÆü»Öê ¤êü¸ü

ú¸ü−ÖÖ −ÖÆüà/×−ÖÂÖê¬Ö †Ö¬ÖÖ ×ú»ÖÖê ´ÖæӐֱú»Öß ¤üÖ−ÖÖ ¯ÖÖ¾Ö ³Ö¸ü ÃÖ¸üÃÖÖë ›êüœÍü ¯ÖÖ¾Ö •Ö߸üÖ ÃÖ¾ÖÖ ×ú»ÖÖê ˆ›Íü¤ü ¯ÖÖî−Öê ¤üÖê ׍ú»ÖÖê “Ö−Öê úß ¤üÖ»Ö œÍüÖ‡Ô ×ú»ÖÖê †¸üÆü¸ü úß ¤üÖ»Ö Öã›Íü ³Öê»Öß ¬Ö߸êü-¬Ö߸êü ¯ÖœÍüÖê Æü¸ü ‹ú, ‹ú-‹ú “Öß•ÖÌ úÖî−ÖÃÖÖ ²ÖÖê¸üß −ÖÆüà ŒµÖÖ? ×±ú»ÖÆüÖ»Ö úÖî−ÖÃÖß ¤æÑü ²ÖµÖÖ»ÖßÃÖ ¤üÖê ÃÖÖ±ú “ÖÖ¾Ö»Ö îúÃÖÖ ×¤üµÖÖ? (ŒµÖÖ ³ÖÖ¾Ö Æîü?) ´ÖÆÑüÖß ÃÖ²ÖŸÖ¸ü±ú µÖÆüß

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

18

³ÖÖ¾Ö −֍úÖê ±úÖ¸ü ן֏֙ü Æü¾Öß †ÖÆêü ú´Öß Ã֐ÖóµÖÖ ¾ÖßÖæ (áÖß.) †×•Ö²ÖÖŸÖ −ÖêÆü´Öß“µÖÖ ÖÏÖÆüú (¯Öã.) †ÖÆüÖŸÖ

úß´ÖŸÖ, ³ÖÖ¾Ö −ÖÆüà •µÖÖ¤üÖ, ²ÖÆãüŸÖ ŸÖߏÖß “ÖÖ×Æü‹ ú´Ö ÃÖÖ¸üß/ÃÖ²Ö “Öß•Öë •Ö̸üÖ ³Öß Æü´Öê¿ÖÖ úß ÖÏÖÆüú Æïü †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Õ−ÖÖ ×úŸÖß ºþ¯ÖµÖê ׍ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû Æü¾Öß †ÖÆêü? 2) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Õ−ÖÖ ×úŸÖß ¿ÖëÖ¤ü֝Öê Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ? 3) ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ²Ö−ÃÖß ÖÆæü †ÖÆêü úÖ? 4) ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖã¸üß ŸÖÖÓ¤ãüôû úÃÖÖ †ÖÆêü?

II

¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤ü êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü −ÖµÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü †ÖÆêü. ú´Öß ×ŸÖÖ™ü »ÖÖ»Ö³Ö›üú −Ö¾Öß ´ÖÆüÖÖ •Öã−Öß Ö¸üÖ²Ö

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ü ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. (¾Ö›üÖ) 2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß Æü¾Öß †ÖÆêü. (›üÖôû) ´Ö»ÖÖ ¾Ö›üÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ›üÖôû Æü¾Öß †ÖÆêü. (ÖÆæü, ãú¡ÖÖ, ŸÖÖÓ¤æüôû ) (²ÖÆüߝÖ, µÖÖ¤üß, ¾ÖßÖæ) 3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ¤æü¬Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü. (ÃÖÖ´ÖÖ−Ö) 4. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ×´Ö¡Ö Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ. (¤ü֝Öê) ´Ö»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ¤ü֝Öê Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ. (ׯֻ»Öæ, ‘Ö¸ü, −ÖÖ¾Ö) (¯ÖîÃÖê, ›üÖòŒ™ü¸ü, Æü¸ü³Ö¸êü, ¾Öê»Ö¤üÖê›êü)

19

¯ÖÖšü 2

5. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ²ÖÖÆãü»µÖÖ Æü¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. (²Ö×ÆüÖß) 6. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ×¯Ö»»ÖÓ Æü¾Öß †ÖÆêüŸÖ. (ÖÖ¾ÖÓ) ´Ö»ÖÖ ²Ö×ÆüÖß Æü¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ´Ö»ÖÖ ÖÖ¾ÖÓ Æü¾Öß †ÖÆêüŸÖ. (µÖÖªÖ, ×´Ö¸ü“µÖÖ) (‘Ö¸Óü, −ÖÖ¾ÖÓ) IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−Ö´−Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ÃÖê ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ¤ü֝Öê Æü¾Öê? (†¬ÖÖÔ ×ú»ÖÖê) ´Ö»ÖÖ †¬ÖÖÔ ×ú»ÖÖê ¤ü֝Öê Æü¾Öê. 1) 2) 3) 4) 5) 6)

V 1. 2. 3. 4. VI

ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ˆ›üߤü Æü¾Öê? ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ŸÖæ¸ü›üÖôû Æü¾Öß? ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ¾Öê»Ö¤üÖê›êü Æü¾ÖêŸÖ? ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ´ÖÖêÆü¸üß Æü¾Öß? ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß Æü¸ü³Ö·µÖÖ“Öß ›üÖôû Æü¾Öß? ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ÖÆæü Æü¾Öê ?

(¤üß›ü ׍ú»ÖÖê) (†›üß“Ö ×ú»ÖÖê) (¯ÖÖ“Ö ÖÏò´Ö) (¯ÖÖ¾Ö ×ú»ÖÖê) (ÃÖ¾¾ÖÖ ×ú»ÖÖê) (¤üÆüÖ ×ú»ÖÖê)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ²ÖÖÆãü»Öß - ¤üÖê−Ö ²ÖÖÆãü»µÖÖ 1) ‹ú ”ûÖê™ãüú»Öß - ¤üÖê−Ö ......... 2) ‹ú ×´Ö¸ü“Öß - ŸÖß−Ö ......... 3) ‹ú µÖÖ¤üß - ¤üÖê−Ö ......... 4) ‹ú ´ÖÖ¾Ö¿Öß - “ÖÖ¸ü ......... ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ¾Öê»Ö¤üÖê›üÖ - ¯ÖÖ“Ö ¾Öê»Ö¤üÖê›êü 1) ‹ú ¿ÖëÖ¤ü֝ÖÖ - ÃÖÆüÖ ......... 2) ‹ú −ÖµÖÖ ¯ÖîÃÖÖ - ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ...... 3) ‹ú ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ - ŸÖß−Ö ......... ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ׍ú»ÖÖê ÖÆæü - “ÖÖ¸ü ׍ú»ÖÖê ÖÆüæû 1) ‹ú ׍ú»ÖÖê ŸÖÖÓ¤æüôû - ¤üÆüÖ ×ú»ÖÖê ........ 2) ‹ú ×´Ö¡Ö - ¯ÖÖ“Ö ........ 3) ‹ú ׍ú»ÖÖê ˆ›üߤü - ŸÖß−Ö ×ú»ÖÖê ........ ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ‘Ö¸ü - ¯ÖÖ“Ö ‘Ö¸Óü 1) ‹ú ÖÖ¾Ö- ¤üÖê−Ö ........ 2) ‹ú ¯Öãß֍ú - ŸÖß−Ö ........ ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ¤üÖê-¤üÖê ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ²Ö™üÖ™üê¾Ö›üÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ? −ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ ........................... . −ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ −֍úÖê. ´Ö»ÖÖ ............................. . (“ÖÆüÖ) ´Ö»ÖÖ ±úŒŸÖ “ÖÆüÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. 1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ²ÖÖê™ü ÖÆæü Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ? −ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ ....................... . ´Ö»ÖÖ .......................... . (²Ö−ÃÖß ÖÆæü)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

20

2) ŸÖã»ÖÖ ÖÖ‰ú Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ? −ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ ........................... . ´Ö»ÖÖ ............................ . (²ÖÖÆãü»Öß) 3) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô, ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖæ¸üß ŸÖÖÓ¤üæôû Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ? −ÖÖÆüß ´Ö»ÖÖ ................................ . ´Ö»ÖÖ ................................. . (†ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü) VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ Ø»ÖÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÖ¾ÖÔ−ÖÖ״֍ú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ •ÖÖê›Íüú¸ü ¾ÖÖáú¸üÖ úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ×´Ö¡Ö, Æüß ²ÖÆüߝÖ, Æêü ¤æü¬Ö ×´Ö¡Ö, ÖÖ¾Ö, ¯Ö¤üÖ£ÖÔ,‘Ö¸ü, −ÖÖ¾Ö, ²ÖÆüßüÖ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö, ¤æü¬Ö, ¯Ö֝Öß, µÖÖ¤üß, ¤ü֝ÖÖ, ´ÖÖêÆü¸üß, ×´Ö¸ü“Öß, וָÓü, ›üÖôû, »Ö¾ÖӐÖ, ¾Öê»Ö¤üÖê›üÖ, ÖÆæü, ŸÖÖÓ¤æüôû, ›üÖòŒ™ü¸ü, ”ûÖê™ãüú»Öß, ²ÖÖÆãü»Öß, ¾Ö×Æü−Öß, ¿ÖÖôûÖ, ׿Öׁ֍úÖ, ׿ց֍ú, ¾Ö›üÖ, ãú¡ÖÖ, ú¾Öß, ׯֻ»Öæ, ±úÖê™üÖê, ²Öֵ֍úÖê, ¾ÖßÖæ ´ÖÖ»Ö, ¯ÖîÃÖÖ.

VIII

²ÖÖ‡Õ †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ÃÖÆüß ¯ÖύúÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ו֟Ö−Öê ÆüÖê Ã֍ëú ˆŸÖ−Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… úÖêÖŸÖÖ ÖÆæ úÖêÖŸÖß ›üÖôû úÖêÖŸÖê ×´Ö¸ü“Öß ãúšü»ÖÖ ŸÖÖÓ¤æüôû ãúšü»Öß ×´Ö¡Ö ãúšü»Öê µÖÖ¤üß ²ÖÖÆãü»Öß

IX

šüߍú ¯ÖύúÖ¸ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖêÓ úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ´Ö»ÖÖ ¤æü¬Ö Æü¾Öß †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ±úÖê™üÖê Æü¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ´Ö»ÖÖ úÖò±úß Æü¾ÖÓ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ›üÖôûß Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ²ÖÆüßÖ Æü¾Öß †ÖÆêüŸÖ. ´Ö»ÖÖ ×¯Ö»»ÖÓ û Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ.

21

¯ÖÖšü 2

¯Öלü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

´ÖÆü֐ÖÖ‡Ô“Öê µÖãÖ †Ö•ÖúÖ»Ö Ã֐Öôûߍú›êü“Ö ´ÖÆü֐ÖÖ‡Ô †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖßÖæ“ÖÖ ³ÖÖ¾Ö ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü †ÖÆêü. ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ Ö¤üáÆüß †“ÖÖ™ü †ÖÆêü. ³ÖÖ•Öß´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Ö¤üá †Ö×Ö ÃÖÖê−ÖÖ¸üÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖÆüß Ö¤üá! ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ¾ÖßÖæ †ÖÆêüŸÖ. ´Ö−ÖÖŸÖ ‡“”ûÖ †ÖÆêü ±úŒŸÖ ׏ֿÖÖŸÖ ¯ÖîÃÖê −ÖÖÆüߟÖ. ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖßÖæ ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü. úÖÆüß ¾ÖßÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ ŸÖ¸üß ´ÖÆüÖÖ †ÖÆêüŸÖ, ¯ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß ¾ÖßÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ −ÖÖÆüߟ֓Ö. ŸµÖÖ ±úŒŸÖ úÖóµÖÖ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ“Ö †ÖÆêüŸÖ. úÖóµÖÖ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖ“ÖÖ úÖµÖ¤üÖ †ÖÆêü - úÖêÖŸÖÖÆüß ³ÖÖ¾Ö! ‹ú“Ö ÃÖŸµÖ †ÖÆêü- ¯ÖîÃÖÖ †ÖÆüê ŸÖ¸ü ÃÖÖ¸Óü †ÖÆêü. ´ÆüÖæ−Ö ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ¯ÖîÃÖÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. Æêü µÖãÖ þÖßÖÖ‡Ô“ÖÓ −ÖÖÆüß. ‡£Öê úÖÆüß“Ö Ã¾ÖÃŸÖ −ÖÖÆüß. ¯ÖÖ Æêü Æüß Ö¸Óü −ÖÖÆüß. †Ö•ÖúÖ»Ö ´Ö֝ÖæÃÖ ±úÖ¸ü“Ö Ã¾ÖÃŸÖ †ÖÆêü. ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ Æü¾Öß †ÖÆêü ´Ö֝ÖãÃ֍úß!

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †Ö•ÖúÖ»Ö Ã֐Öôûߍú›êü ´ÖÆü֐ÖÖ‡Ô ³ÖÖ¾Ö ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ²ÖÖ•ÖÖ¸ü ´ÖÓ›ü‡Ô ÃÖÖê−ÖÖ¸ü ±úŒŸÖ ׏ÖÃÖÖ ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ úÖôûÖ²ÖÖ•ÖÖ¸ü úÖµÖ¤üÖ ÃÖŸµÖ ´ÆüÖæ−Ö µÖãÖ þÖßÖÖ‡Ô Ã¾ÖÃŸÖ ±úÖ¸ü“Ö ´Ö֝ÖãÃ֍úß

†Ö•Öú»Ö ÃÖ²ÖŸÖ¸ü±ú ´ÖÆÑüÖÖ‡Ô ³ÖÖ¾Ö ²ÖÆãüŸÖ ´ÖÓ›üß, ²ÖÖ•ÖÖ¸ü ²ÖÖ•ÖÖ¸ü ÃÖã−ÖÖ¸ü ×ÃÖ±Ôú •Öê²Ö ×±ú¸ü ³Öß Æü¸ü ‹ú úÖê úÖ»ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸ü úÖµÖ¤üÖ, ×−ÖµÖ´Ö ÃÖŸµÖ, ÃÖ““ÖÖ‡Ô ‡ÃÖ×»Ö‹ µÖãÖ ÃÖßÖß, ÃÖßÖÖ¯Ö−Ö ÃÖßÖÖ •µÖÖ¤üÖ ‡−ÃÖÖ×−ÖµÖŸÖ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

22

†³µÖÖÃÖ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) Æêü úÖêÖŸÖê µÖãÖ †ÖÆêü? 2) úÖÆüß ¾ÖßÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ, ŸµÖÖ ãúšêü †ÖÆêüŸÖ? 3) ÊÖ ´ÖÆü֐ÖÖ‡Ô“µÖÖ µÖãÖÖŸÖ ‹ú“Ö ÖÖê™ü ÃÖŸµÖ †ÖÆêü, ŸÖß úÖêÖŸÖß? 4) ¯Ö׸ü“”êû¤üÖ−ÖãÃÖÖ¸ü µÖÖ µÖãÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ Ã¾ÖÃŸÖ ¾ÖßÖæ úÖêêÖŸÖß †ÖÆêü?

II

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) Æü __ ³Ö __ “Öß 2) −Öê __ ´Öß __ “Ö 3) ÃÖÖê __ ´Ö __ ¸üß 4) »ÖÖ __ ³Ö __ ú 5) ³ÖÖ __ ´ÖÓ __ ‡Ô 6) Ã¾Ö __ __ “ÖÓ 7) ³Ö __ ´Ö __ šü 8) ÃÖ __ ôûß __ __ “Ö

III

¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö ÆüÖê ˆÃÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹… 1) ŸÖæ¸ü, »Ö¾ÖӐÖ, “ÖÆüÖ, ›üÖôû 2) ¯ÖÖ¾Ö, †¬ÖÖÔ, ¯ÖÖ‰úÖ, ¾Öê»Ö¤üÖê›êü, †›üß“Ö 3) »ÖÖ»Ö³Ö›üú, −Ö¾Öß, ¾ÖßÖæ, ן֏֙ü, þÖßÖ

IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖë úß ŸÖß−Ö •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÆüÖÖ x þÖÃŸÖ ¤êüÖê, »Ö¾Öú¸ü, ´ÖÆü֐ÖÖ‡Ô, ˆ¿Ö߸ü, þÖßÖÖ‡Ô, ‘ÖêÖê.

V

פü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öԍú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤ü ×»Ö׏֋… †Ö¬ÖÖ, ÃÖ¾ÖÖ, ¤êüœÍü ¯ÖÖ¾Ö, ¯ÖÖ¾Ö³Ö¸ü, ¯ÖÖî−Öê ¤üÖê, ¯ÖÖÑ“Ö ÖÏÖ´Ö, œÍüÖ‡Ô

VI

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öԍú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ´Ö»ÖÖ ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß ......... . (“ÖÖ×Æü‹) 2) ´Ö»ÖÖ ......... ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü. (†¸üÆü¸ü ¤üÖ»Ö) 3) Ã֐ÖóµÖÖ ......... þ֓”û †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ? (“Öß•Öë) 4) Æüß ‘µÖÖ ŸÖã´Ö“Öß ......... (¯Ö“Öá) 5) ŸÖã´Æüß †Ö´Ö“µÖÖ .......... ÖÏÖÆüú †ÖÆüÖŸÖ. (Æü´Öê¿ÖÖ úß) 6) ´Ö»ÖÖ ‹ú ¯ÖÖ¾Ö ........ ¯ÖÖ×Æü•Öê. (ÃÖ¸üÃÖÖë)

VII

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋…

23

¯ÖÖšü 2

´Öß †ÖŸÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ †ÖÆêü. ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ Öæ¯Ö ¤ãüúÖ−Öê †ÖÆêüŸÖ. ׍ú¸ü֝ÖÖ ´ÖÖ»ÖÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ Öæ¯Ö“Ö Ö¤üá †ÖÆêü. úÖ¸üÖ ¤üÃÖ¸üÖ ×¤ü¾ÖÖôûß“ÖÖ ˆŸÃÖ¾Ö •Ö¾Öôû“Ö †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ×´ÖšüÖ‡Ô ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü. ´ÖÖ— µÖÖ ²Ö×ÆüÖß»ÖÖ, ú´Ö»Ö»ÖÖ, −Ö¾Öê ú¯Ö›êü Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã ´Öß ×úŸÖß ‘Öê‰ú? úÖ¸üÖ Öæ¯Ö ´ÖÆü֐ÖÖ‡Ô †ÖÆêü. VIII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ µÖÆü ²ÖÖ•ÖÖ¸ü Æîü… µÖÆüÖÑ ÃÖ²Ö ŸÖ¸üÆü úß “Öß•Öë ˆ¯Ö»Ö²¬Ö Æïü… ¤îü×−֍ú •Öß¾Ö−Ö ´Öë ‡ÃŸÖê´ÖÖ»Ö ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öß ÃÖÖ¸üß “Öß•Öë µÖÆüÖÑ ×´Ö»ÖŸÖß Æïü… Æü¸ü ŸÖ¸ü±ú ³Öß›Íü Æüß ³Öß›Íü Æîü †Öî¸ü Æü¸ü ŸÖ¸üÆü êú Ö¸üߤüÖ¸ü µÖÆüÖÑ ÆîüÓ…

IX

†Ö¯Öêú ÖÖÑ¾Ö ´Öë »ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê ÃÖÖ¯ŸÖÖ×Æüú ²ÖÖ•ÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

†Ö–ÖÖ¾Ö֓֍ú ºþ¯ÖÖë úÖê ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ ´Öë '‰ú' •ÖÖê›Íüú¸ü ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öë '−֍úÖêÃÖ' †Öî¸ü ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ´Öë '−֍úÖ' »ÖÖÖŸÖê Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ŸÖæ ˆšæü −֍úÖêÃÖ. ŸÖæ ²ÖÃÖæ −֍úÖêÃÖ. ŸÖæ ׯ։ú −֍úÖêÃÖ. ŸÖæ (¬Öæ) ¬Öã¾Öæ −֍úÖêÃÖ.

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ŸÖæ ˆšü ´ÖŸÖ… ŸÖæ ²Öîšü ´ÖŸÖ… ŸÖæ ¯Öß ´ÖŸÖ… ŸÖæ ¬ÖÖê ´ÖŸÖ…

ŸÖã´Æüß ˆšæü −֍úÖ. ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖæ −֍úÖ. ŸÖã´Æüß ×¯Ö‰ú −֍úÖ. ŸÖã´Æüß ¬Öã¾Öæ −֍úÖ.

ŸÖã´Ö ˆšüÖê ´ÖŸÖ… ŸÖã´Ö ²ÖîšüÖê ´ÖŸÖ… ŸÖã´Ö ¯Öß−ÖÖ ´ÖŸÖ… ŸÖã´Ö ¬ÖÖê−ÖÖ ´ÖŸÖ…

II

×Æü−¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß '•Ö¸üÖ' (£ÖÖê›üÍÖ) »ÖÖ֍ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß †Ö–ÖÖ úÖê ×¾Ö−Ö´ÖÏ ²Ö−ÖÖŸÖê Æïü… •ÖîÃÖê, ŸÖã´Æüß •Ö¸üÖ ²ÖÃÖÖ.

III

†Ö¯Ö •Ö֋ѐÖê ŒµÖÖ? •ÖîÃÖê ¯ÖÏ¿−Ö ¾ÖÖŒµÖ ×¾Ö−Ö´ÖÏŸÖÖ ÃÖæ“֍ú †Ö–ÖÖ£Öԍú êú ºþ¯Ö ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö úÖ Æüß ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 'ŸÖã´Æüß •ÖÖŸÖÖ úÖ? 'ŸÖã´Æüß ˆšüŸÖÖ úÖ?' †−Öã´ÖןֲÖÖê¬Öú ¾ÖÖŒµÖ ‡Ã֍êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö '‰ú' •ÖÖê›Íü ¤êüŸÖê Æïü… ²ÖÆãü¬ÖÖ ¾ÖÖŒµÖ êú †−ŸÖ ´Öë 'úÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÖÖ, ¯Öß, ¤êü, ‘Öê, µÖê, −Öê †Öפü ‹úցָüß ×ÎúµÖÖ¿Ö²¤ü '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ−Öê êú ²ÖÖ¤ü ÖÖ‰ú, ׯ։ú, ¤êü‰ú, ‘Öê‰ú, µÖê‰ú, −Öê‰ú •ÖîÃÖê ׻֏Öê •ÖÖŸÖê Æïü… ¯Ö¸ÓüŸÖã •Öê¾Ö, ¬ÖÖ¾Ö, ¯ÖÖ¾Ö, “ÖÖ¾Ö †Öפü ׍ÎúµÖÖ¿Ö²¤ü úÖê '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ−Öê êú ²ÖÖ¤ü ¾Öê •Öê¾Öæ, ¬ÖÖ¾Öæ, ¯ÖÖ¾Öæ, “ÖÖ¾Öæ •ÖîÃÖê Æüß ×»ÖÖê •ÖÖŸÖê Æïü…

IV

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

24

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

†£Ö¾ÖÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

V

´Öß •ÖÖ‰ú úÖ? ´Öß ÖÖ‰ú úÖ? ´Öß ‘Öê‰ú úÖ? ´Öß •Öê¾Öæ úÖ? ´Öß •ÖÖ‰ú? ´Öß ÖÖ‰ú? ´Öß ‘Öê‰ú? ´Öß •Öê¾ÖæÓ?

´Öï •ÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ? ´Öï ÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ? ´Öï »ÖæÑ ŒµÖÖ? ´Öï (ÖÖ−ÖÖ) ÖÖ‡Ñ ŒµÖÖ? ´Öï •ÖÖ‰Ñú? ´Öï ÖÖ‰Ñú? ´Öï »ÖæÑ? ´Öï (ÖÖ−ÖÖ) ÖÖ‡Ñ?

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ´Öë ׍ÎúµÖÖ¿Ö²¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë µÖ£ÖÖ¾ÖŸÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö´Æüß •ÖÖ‰ú úÖ? Æü´Ö •ÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ? †Ö´Æüß ÖÖ‰ú úÖ? Æü´Ö ÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ? »Öê׍ú−Ö '†Ö¯ÖÖ' ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ êú ÃÖÖ£Ö ‡−Ö ¯ÖϵÖÖêÖÖë ´Öë 'µÖÖ' »ÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰úµÖÖ úÖ? Æü´Ö •ÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ? Æü´Ö ÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ? †Ö¯ÖÖ ÖÖ‰úµÖÖ úÖ? ˆŒŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ´Öë 'úÖ' úÖ »ÖÖê¯Ö ú¸ü ¤êü−Öê ¯Ö¸ü ‹êÃÖê ¯ÖϵÖÖêÖ ÃÖã—ÖÖ¾Ö úÖ †£ÖÔ ¤êüŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰úµÖÖ (†Ö†Öê) Æü´Ö “Ö»Öë… †Ö¯ÖÖ ÖÖ‰úµÖÖ (†Ö†Öê) Æü´Ö ÖÖ‹Ñ…

VI

ׯ֔û»Öê ¯ÖÖšü ´Öë ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú 'ŒµÖÖ' êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ²ÖŸÖÖµÖÖ •ÖÖ “ÖãúÖ Æîü… ‹êÃÖê ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ÆüÖÑ' µÖÖ '−ÖÆüà' ÃÖê ׍úÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü פü‹ •ÖÖŸÖê Æïü, ˆÃÖ êú ãú”û ˆ¤üÖÆü¸üÖ −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû †ÖÆêü úÖ? ŒµÖÖ ¾ÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö Æîü? ÆüÖê, ŸÖÖê †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû †ÖÆêü. ÆüÖÑ, ¾ÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö Æîü… −ÖÖÆüß, ŸÖÖê †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû −ÖÖÆüß. −ÖÆüà, ¾ÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö −ÖÆüà Æîü…

VII

µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ "†ÖÆêü" êú ×³Ö®Ö ºþ¯Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë ÃÖê îúÃÖê ²Ö−ÖŸÖê Æïü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Öß †ÖÆêü. ´Öî ÆæÑü… †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ †ÖÆüÖêŸÖ. Æü´Ö Æïü… ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ †ÖÆêüÃÖ. ŸÖæ Æîü… ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ †ÖÆüÖŸÖ. ŸÖã´Ö ÆüÖê…/†Ö¯Ö ÆüÖê… †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ÆüÖ/ŸÖÖê Æêü/ŸÖê Æüß/ŸÖß †ÖÆêü. µÖÆü/¾ÖÆü Æîü… ÊÖ/ŸµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖê/¾Öê Æïü… Æêü/ŸÖê Æüß/ŸÖß

25

¯ÖÖšü 2

VIII

µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ׍ÎúµÖÖ ´Öë '−Ö' •Öã›Íü •ÖÖ−Öê ÃÖê ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: −Ö + †ÖÆêü = −ÖÖÆüß ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ

IX 1.

2.

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß −ÖÖÆüß. ŸÖæ −ÖÖÆüßÃÖ

´Öï −ÖÆüà ÆæÑü… ŸÖæ −ÖÆüà Æîü…

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ −ÖÖÆüß.

ÆüÖ/Æüß/ÆêüµÖÆü/¾ÖÆü −ÖÆüà Æîü… Æêü/ÊÖ/Æüß ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê −ÖÖÆüß. -ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß −ÖÖÆüߟÖ.

Æü´Ö −ÖÆüß Æïü… ŸÖã´Ö −ÖÆüà ÆüÖê…/ †Ö¯Ö −ÖÆüà Æïü… µÖê/¾Öê −ÖÆüà Æïü…

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ³Öß ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö¯ÖúÖê ŒµÖÖ “ÖÖ×Æü‹? ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖµÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê? ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´Öã—Öê “ÖÖµÖ “ÖÖ×Æü‹… ןֻÖÖ úÖò±úß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ˆÃÖê úÖ±úß “ÖÖ×Æü‹… ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¤æü¬Ö ¯ÖÖ×Æü•Öê. ˆ−Æëü ¤æü¬Ö “ÖÖ×Æü‹… ´Ö»ÖÖ ×´Ö¸ü“µÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ´Öã—Öê ×´Ö“Öá “ÖÖ×Æü‹… ˆÃÖê Öã×›üµÖÖÑ “ÖÖ×Æü‹… ןֻÖÖ ²ÖÖÆãü»µÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¾Öê»Ö¤üÖê›êü ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ˆ−Æëü ‡»ÖÖµÖ“Öß “ÖÖ×Æü‹… ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ Æü¾ÖÖ. ןֻÖÖ úÖò±úß Æü¾Öß. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¤æü¬Ö Æü¾Öê. ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖµÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü? ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ×´Ö¸ü“µÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¾Öê»Ö¤üÖê›êü ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêüŸÖ.

´Öã—Öê “ÖÖµÖ “ÖÖ×Æü‹… ˆÃÖê úÖ±úß “ÖÖ×Æü‹… ˆ−Æëü ¤æü¬Ö “ÖÖ×Æü‹… †Ö¯ÖúÖê ŒµÖÖ “ÖÖ×Æü‹? ´Öã—Öê “ÖÖµÖ “ÖÖ×Æü‹… ´Öã—Öê ×´Ö“Öá “ÖÖ×Æü‹… ˆ−Æëü ‡»ÖÖµÖ“Öß “ÖÖ×Æü‹…

´Ö¸üÖšüß úß '¯ÖÖ×Æü•Öê' ׍ÎúµÖÖ ØÆü¤üß '“ÖÖ×Æü‹' êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… êú¾Ö»Ö ú´ÖÔ êú ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü '¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ' ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡Ã֍êú úŸÖÖÔ ´Öë ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ú´ÖÔ úÖ ºþ¯Ö ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… 'úÖµÖ Æü¾Öê' ‡ÃÖ ´Öë 'Æü¾Öê' êú ºþ¯Ö ú´ÖÔ êú Ø»ÖÖ †Öî¸ü ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ²Ö¤ü»ÖŸÖê Æïü… 'Æü¾ÖÓ' êú ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ºþ¯ÖÖë ´Öë 'Æü¾ÖêŸÖ' µÖÖ 'Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ' 'Æü¾µÖÖŸÖ' µÖÖ 'Æü¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ' †Öî¸ü 'Æü¾ÖߟÖ' µÖÖ Æü¾Öß †ÖÆêüŸÖ' êú ¯ÖϵÖÖêÖ ³Öß ÆüÖêŸÖê Æïü… ˆ¯ÖµÖãԍú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ú‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ØÆü¤üß êú '“ÖÖ×Æü‹' úß ŸÖ¸üÆü †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ, ‡“”ûÖ †Öפü ¯Öύú™ü ú¸üŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‡ÃÖ êú ×»Ö‹ ¤üÖê ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö Æïü… •ÖîÃÖê '¯ÖÖ×Æü•Öê' †Öî¸ü 'Æü¾ÖÓ †ÖÆêü'…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

26

X

ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß ¾µÖÓ•Ö−ÖÖÓŸÖ ÃÖÓ–ÖÖ‹Ñ ÆüÖêŸÖß Æïü… ¾Öê †úÖ¸üÖÓŸÖ Æüß ×»ÖÖß •ÖÖŸÖß Æïü… þָü ˆÃÖ´ÖêÓ †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö ¸üÖ´Ö ´ÖÖêÆü−Ö ´ÖÖêÆü−Ö ‘Ö¸ü ‘Ö¸ü ¯Öãß֍ú ¯Öãß֍ú »Öê׍ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ³Öß ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ¿Ö²¤ü Æïü וÖ−Ö´Öë †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ þָü úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… µÖÆü פüÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ †Ó×ŸÖ´Ö ¾µÖÓ•Ö−Ö ¯Ö¸ü ‹ú ز֤üß »ÖÖÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ›üÖêÓú ×ÃÖ¸ü ´Ö›üÓú ´Ö™üúÖ ‘Ö¸ü™Óü ‘ÖÖêÃÖ»ÖÖ ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú ‹êÃÖê ¿Ö²¤üÖë ´Öë ز֤üß »ÖÖÖ−Öê ¯Ö¸ü ³Öß ˆÃ֍úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ †−Öã−ÖÖ×Ã֍ú −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… »Öê׍ú−Ö ‹êÃÖê ˆ““ÖÖ¸üÖ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü ×»Ö×ÖŸÖ ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ›üÖêêú, ´Ö›üêú, ‘Ö¸ü™êü •ÖîÃÖê ³Öß ×»ÖÖê •ÖÖŸÖê Æîü…

XI

´Ö¸üÖšüß êú ¿Ö²¤üÖë ÃÖÓ–ÖÖ†Öë êú ãú”û ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ (´Öæ»Ö) †Öî¸ü ןֵÖԍËú ¤üÖê−ÖÖë ºþ¯ÖÖë úß ÃÖæ“Öß −Öß“Öê ¤üß •ÖÖ ¸üÆüß Æîü… ‡ÃÖ ÃÖæ“Öß ´Öë ¤üÖê ÃÖê »Öêú¸ü ”ûÆü ŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü ¿ÖÖ×´Ö»Ö Æïü… ¯ÖãÜ»»ÖÖ †ÓŸµÖ ¾ÖÖÔ ¾µÖÓ•Ö−Ö 1) 2) (†Ö) 1) 2) (‡Ô) 1) 2) (‰ú) 1) 2) (†Öê) 1)

´Öæ»Ö ºþ¯Ö ‹.¾Ö. ÆüÖŸÖ ŸÖÖ−¤ãüôû òú´Öê¸üÖ ú֍úÖ ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ú¾Öß ³ÖÖ‰ú ¯Öê¹ý ¸êü×›ü†Öê

²Ö.¾Ö ÆüÖŸÖ ŸÖÖ−¤ãüôû òú´Öê¸êü ú֍úÖ ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ú¾Öß ³ÖÖ‰ú ¯Öê¹ý ¸êü×›ü†Öê

ןֵÖԍËú ºþ¯Ö ‹.¾Ö ÆüÖŸÖÖ ŸÖÖ−¤ãüôûÖ òú´Öê·µÖÖ ú֍úÖ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖ ú¾Öß ³ÖÖ¾ÖÖ ¯Öê¹ý ¸êü×›ü†Öê

²Ö.¾Ö ÆüÖŸÖÖÓ ŸÖÖ−¤ãüôûÖÓ òú´Öê·µÖÖÓ ú֍úÖÓ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ ú¾Öà ³ÖÖ¾ÖÖÓ ¯Öê¹Óý ¸êü×›ü†Öë

27

¯ÖÖšü 2

áÖßػ֐Ö

´Öæ»Ö ºþ¯Ö ŸµÖÓ•Ö−Ö 1) 2) (†Ö) 1) (‡Ô) 1) 2) (‰ú) 1) 2) (†Öê) 1)

‹.¾Ö. œêü¯Ö ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö ¿ÖÖôûÖ ÖÖê»Öß ´ÖæŸÖá ÃÖÖÃÖæ ²ÖÖ•Öæ ²Öֵ֍úÖê

²Ö.¾Ö œêü¯ÖÖ ¯ÖêÛ−ÃÖ»Öß ¿ÖÖôûÖ ÖÖ껵ÖÖ ´ÖæŸÖá ÃÖÖÃÖ¾ÖÖ ²ÖÖ•Öæ ²Öֵ֍úÖ

ןֵÖԍËú ºþ¯Ö ‹.¾Ö œêü¯Öê ¯ÖêÛ−ÃÖ»Öß ¿ÖÖôêû ÖÖê»Öß ´ÖæŸÖá ÃÖÖÃÖæ ²ÖÖ•Öæ ²Öֵ֍úÖê

²Ö.¾Ö œêü¯ÖÖÓ ¯ÖêÛ−ÃÖ»Öà ¿ÖÖôûÖÓ ÖÖ껵ÖÖÓ ´ÖæŸÖá ÃÖÖÃÖ¾ÖÖÓ ²ÖÖ•ÖæÓ ²Öֵ֍úÖÓ

ןֵÖԍËú ºþ¯Ö ‹.¾Ö ‘Ö¸üÖ ÖÖ¾ÖÖ ¯Ö֝µÖÖ Ø»Ö²ÖÖ ãÓúú¾ÖÖ

²Ö.¾Ö ‘Ö¸üÖÓ ÖÖ¾ÖÖÓ --ػֲÖÖÓ ãÓúú¾ÖÖÓ

−Ö¯ÖãÓÃ֍ú ػ֐Ö

¾µÖÓ•Ö−Ö (†) (‡Ô) (‰ú) 1) 2) X

1. 2.

XI

‹.¾Ö. ‘Ö¸ü ÖÖ¾Ö ¯Ö֝Öß Ø»Ö²Öæ ãÓúæú

´Öæôû ºþ¯Ö

²Ö.¾Ö ‘Ö¸Óü ÖÖ¾ÖÓ --ػֲÖÓ ãÓúæú

ØÆü¤üß êú ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¿Ö²¤ü '׍úŸÖ−ÖÖ, ׍úŸÖ−Öê, ׍úŸÖ−Öß' êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×ÃÖ±Ôú '׍úŸÖß' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… •ÖÖê ¾ÖßÖã‹Ñ אÖ−Öß −ÖÆüà •ÖÖ Ã֍úŸÖß ²ÖÛ»ú −ÖÖ¯Öß •ÖÖŸÖß Æïü •ÖîÃÖê ¤æü¬Ö, ¯ÖÖ−Öß †Öפü êú ×»Ö‹ '׍úŸÖß' êú ÃÖÖ£Ö ‹ú-¾Ö“Ö−Ö ×ÎúµÖÖ ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… אÖ−Öß •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß ¾ÖßÖã†Öë êú ×»Ö‹ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ×ÎúµÖÖ ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æêü ׍úŸÖß ¤æü¬Ö †ÖÆêü? µÖÆü ׍úŸÖ−ÖÖ ¤æü¬Ö Æîü? Æêü ׍úŸÖß ¯Ö֝Öß †ÖÆêü? µÖÆü ׍úŸÖ−ÖÖ ¯ÖÖ−Öß Æîü? Æêü ׍úŸÖß ´Öã»ÖÖê †ÖÆêüŸÖ ? (¯Öã.) µÖê ׍úŸÖ−Öê »Ö›Íüêú Æïü? ÊÖ ×úŸÖß ´Öã»Öß †ÖÆêüŸÖ? (áÖß.) µÖê ׍úŸÖ−Öß »Ö›Íü׍úµÖÖÑ Æïü? Æüß ×úŸÖß ´Öã»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ? (−Ö¯ÖãÓ.) µÖê ׍úŸÖ−Öê ²Ö““Öê Æïü? וÖÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ¾Ö•ÖÌ−Ö ²ÖŸÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'ÃÖ¾¾ÖÖ ×ú»ÖÖê, ¤üß›ü ׍ú»ÖÖê, ¯Ö־֝Öê ¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê, †›üß“Ö ×ú»ÖÖê, ÃÖÖ›êü ŸÖß−Ö ×ú»ÖÖê' †Öפü úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü, ˆÃÖß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´ÖµÖ ²ÖŸÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…

28

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

"‹ú ¾ÖÖ•Öæ−Ö ŸÖßÃÖ ×´Ö×−Ö™êü" µÖÖ−Öê ׍ú "ÃÖ¾¾ÖÖ ¾ÖÖ•Ö»ÖÖ." "‹ú ²Ö•Öú¸ü ¯ÖÓ¦üÆü ×´Ö−Ö™ü" †£ÖÖÔŸÖË ÃÖ¾ÖÖ ²Ö•Öê… "¤üÖê−Ö ¾ÖÖ•Öæ−Ö ŸÖßÃÖ ×´Ö×−Ö™êü" µÖÖ−Öê ׍ú "†›üß“Ö ¾ÖÖ•Ö»Öê." "¤üÖê−Ö ²Ö•Öú¸ü ŸÖßÃÖ ×´Ö×−Ö™ü" †£ÖÖÔŸÖ œÍüÖ‡Ô ²Ö•Öê… "ŸÖß−Ö ¾ÖÖ•Öæ−Ö ŸÖßÃÖ ×´Ö×−Ö™êü" µÖÖ−Öê ׍ú "ÃÖÖ›êüŸÖß−Ö ¾ÖÖ•Ö»Öê." "ŸÖß−Ö ²Ö•Öú¸ü ŸÖßÃÖ ×´Ö−Ö™" †£ÖÖÔŸÖË ÃÖÖœÍêüŸÖß−Ö ²Ö•Öê…

29

¯ÖÖšü 3

¬Ö›üÖ ¯ÖÖš

3

¯Ö껵ÖÖŸÖᯙ ¾ÖÖ¤üôû

ײÖ−ÖÖ ²Ö֟֍úÖ —֐֛ÍüÖ

¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ÃÖã“ÖêŸÖÖ, †ÖÓ ´ÖÖ—Öß ¯Öãß֍Óú ãúšÓü †ÖÆêüŸÖ? ‹ú ÖÖê™ü •Ö֐Öê¾Ö¸ü −ÖÖÆüß. úÖµÖ ÆüÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ! ÃÖã“ÖêŸÖÖ - −Öß™ü ²Ö‘Ö. −Ö ²Ö‘ÖŸÖÖ †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ ú¹ý −֍úÖêÃÖ. ן֣ÖÓ“Ö ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü Ã֐Öôûß ¯Öãß֍Óú, ¯Öê−ÖÓ, ¯ÖêÛ−ÃÖ»Öß, ¾ÖÊÖ Ã֐ÖôÓû úÖÆüß †ÖÆêü. ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - †ÖÓ, ¯ÖÖ ŸµÖÖŸÖ ´ÖÖ—ÖÓ ³ÖæÖÖê»ÖÖ“ÖÓ ¯Öãß֍ú −ÖÖÆüß. ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ן֣ÖÓ“Ö †ÖÆêü. −Öß™ü ²Ö‘Ö. Æêü ²Ö‘Ö ÃÖ´ÖÖê¸ü“Ö †ÖÆêü ŸÖã—µÖÖ! −Ö ¿ÖÖê¬ÖŸÖÖ −ÖãÃÖŸÖÖ ÖÖë¬Öôû úºþ −֍úÖêÃÖ. ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ‹, ²ÖÖ²ÖÖ ãúšÓü †ÖÆêüŸÖ? ÃÖã“ÖêŸÖÖ - úÖ? ú¿ÖÖÃÖÖšüß? ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖ ¯ÖϐÖן֯Öãß֍úÖ¾Ö¸ü ÃÖÆüß Æü¾Öß †ÖÆêü. ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ŸÖê ¯ÖÖšüß´Ö֐ÖÓ †ÓÖÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. †Ö‡Ô»ÖÖ ¤üÖÖ¾Ö úß! ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - †Ö‡Ô»ÖÖ †Ö¬Öß“Ö ´ÖÖÆüßŸÖ †ÖÆêü. †ÆüÖê ²ÖÖ²ÖÖ, •Ö¸üÖ †ÖŸÖ µÖÖ −ÖÖ! ²ÖÖ²ÖÖ - ú¿ÖÖ»ÖÖ? ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ¯ÖϐÖן֯Öãß֍úÖ¾Ö¸ü ÃÖÆüß Æü¾ÖßµÖ. ²ÖÖ²ÖÖ - ÆÓü, †ÖÖ ŸÖã—Öê ¯ÖϐÖן֯Öãß֍ú. ¾ÖÖ ”ûÖ−Ö! †ÃÖÖ“Ö ¯Ö×Æü»ÖÖ −ÖÓ²Ö¸ü šêü¾Ö. †ÃÖÖ“Ö †³µÖÖÃÖ ú¸ü. ¯ÖÖ ÖêôûÆüß Æü¾ÖÖ ÆÓü. −Ö ÖêôûŸÖÖ −ÖãÃÖŸÖÖ“Ö †³µÖÖÃÖ −֍úÖê. †³µÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖêôûÆüß ¯ÖÖ×Æü•Öê.

¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ÃÖã“ÖêŸÖÖ, ³Ö‡Ô ´Öê¸üß ×úŸÖÖ²Öë úÆüÖÑ Æïü? úÖê‡Ô “Öß•Ö †¯Ö−Öß •ÖÖÆü −ÖÆüà Æîü… ŒµÖÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ Æîü µÖÆü… ÃÖã“ÖêŸÖÖ - šüߍú ÃÖê ¤êüÖÖê… ×²Ö−ÖÖ ¤êüÖê ¿ÖÖê¸ü ´ÖŸÖ ´Ö“ÖÖ†Öê… ŸÖã´ÆüÖ¸üß ÃÖÖ¸üß ×úŸÖÖ²Öë, ¯Öî−Ö, ¯Öë×ÃÖ»Ö, úÖòׯֵÖÖÑ ¾ÖÆüà ™êü²Ö»Ö ¯Ö¸ü ŸÖÖê Æïü…

¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´ÖÖ—ÖÖ ÖÖê-ÖÖê †ÖÆêü“Ö úß.

¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - »Öê׍ú−Ö ˆ−Ö´Öë ´Öê¸üß ³ÖæÖÖê»Ö úß ¯Öãß֍ú −ÖÆüà Æîü… ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ¾ÖÆüà Æîü… šüߍú ÃÖê ¤êüÖÖê… ¾ÖÆü ¤êüÖÖê ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ´Ö−Öê Æüß ŸÖÖê Æîü! ײÖ−ÖÖ œæÑüœêü ×ÃÖ±Ôú ¿ÖÖê¸ü −ÖÆüà ´Ö“ÖÖ†Öê… ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - †¸êü! ׯ֟ÖÖ•Öß úÆüÖÑ Æïü? ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ŒµÖÖë? ׍úÃÖ×»Ö‹? ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´Öã—Öê †¯Ö−Öê ¯ÖϐÖ×ŸÖ ¯Ö¡Ö ¯Ö¸ü ˆ−֍êú ÆüßÖցָü “ÖÖ×Æü‹… ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ¾Öê ¯Öß”êû †ÖѐÖ−Ö ´Öë Æïü… ´ÖÖÑ úÖê פüÖÖ ¤üÖê −Ö! ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´ÖÖÑ úÖê ¯ÖÆü»Öê Æüß ´ÖÖ»Öæ´Ö Æîü… ׯ֟ÖÖ•Öß! •Ö¸üÖ †Ó¤ü¸ü †Ö‡‹ −Ö! ׯ֟ÖÖ•Öß - ׍úÃÖ×»Ö‹ü? ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ¯ÖϐÖ×ŸÖ ¯Ö¡Ö ¯Ö¸ü ÆüßÖցָü “ÖÖ×Æü‹… ׯ֟ÖÖ•Öß - ÆüÖÑ »ÖÖ†Öê ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ ¯ÖϐÖן֯֡Ö! ¿ÖÖ²ÖÖ¿Ö! ²ÖÆãüŸÖ ²ÖלÍüµÖÖ! ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü †¾¾Ö»Ö ¸üÆüÖê… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ¯ÖœÍüÖ‡Ô ú¸üÖê… »Öê׍ú−Ö Öê»Ö ³Öß “ÖÖ×Æü‹… ײÖ−ÖÖ Öê»Öê ×ÃÖ±Ôú ¯ÖœÍüÖ‡Ô −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… ¯ÖœÍüÖ‡Ô êú ÃÖÖ£Ö ÃÖÖ£Ö Öê»Öæú¤ü ³Öß “ÖÖ×Æü‹… ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´Öê¸üÖ ŸÖÖê ÖÖê-ÖÖê Æîü…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

30

†Ö‡Ô - †ÖÓ, †ÖŸÖ µÖÖ ²Ö¸Óü. ˆ¿Ö߸ü ú¹ý −֍úÖ. •Öê¾ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü †ÖÆêü. ÃÖã“ÖêŸÖÖ - †Ö¬Öß ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¾Ö¸ü. ´ÖÖ •Öê¾Ö. −ÖãÃÖŸÖÖ ³ÖÖ¾Ö ÖÖ‰ú −֍úÖêÃÖ. ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ²Ö¸Óü ²Ö¸Óü, †Öê¸ü›æü −֍úÖêÃÖ. †Ö‡Ô - ²ÖÃÖ ú¸Öü ÖÓ, ÃÖÖ¸üÖß ³ÖÖÓ›üÖÓ, ³ÖÖÓ›üÖÓ †Ö×Ö ³ÖÖÓ›üÖÓ! £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû ŸÖ¸üß −Ö ³ÖÖÓ›üŸÖÖ ²ÖÃÖÖ.

´ÖÖÑ - †Ö†Öê, ŸÖã´Ö ¤üÖê−ÖÖë †Ó¤ü¸ü †Ö†Öê… ¤êü¸ü ´ÖŸÖ ú¸üÖê… ÖÖ−ÖÖ ŸÖîµÖÖ¸ü Æîü… ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ¯ÖÆü»Öê ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ÃÖ´Öê™üÖê! ×±ú¸ü ÖÖ−ÖÖ… †¯Ö−Öê †Ö¯Ö úÖê •µÖÖ¤üÖ ´ÖŸÖ ÃÖ´Ö—ÖÖê… ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - šüߍú Æîü, šüߍú Æîü, דֻ»ÖÖ†Öê ´ÖŸÖ… ´ÖÖÑ - †“”ûÖ †²Ö ²ÖÃÖ ³Öß ú¸üÖê… Æü¸ü ÃÖ´ÖµÖ — ֐֛ÍüÖ, —֐֛üÖ †Öî¸ü —֐֛ÍüÖ… £ÖÖê›Íüß ¤êü¸ü ŸÖÖê ײÖ−ÖÖ —֐֛Íêü ¸üÆüÖê…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ¯Öãß֍ú ÖÖê™ü •Ö֐ÖÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ ™êü²Ö»Ö Ã֐Öôûß ¾ÖÆüß −Öß™ü ÃÖ´ÖÖê¸ü“Ö ¿ÖÖê¬Ö ÖÖë¬Öôû ú¿ÖÖÃÖÖšüß ¯ÖϐÖן֯Öãß֍ú ÃÖÆüß ¯ÖÖšüß´Ö֐Öê †ÓÖÖ ¤üÖÖ¾Ö †Ö‡Ô»ÖÖ †Ö¬Öß“Ö ´ÖÖÆüßŸÖ †Ã֝Öê †ÖŸÖ †ÃÖÖ“Ö †³µÖÖÃÖ Öêôû

¯Öãß֍ú ¾ÖßÖã/¯Ö¤üÖ£ÖÔ/²ÖÖŸÖ •ÖÖÆü ײ֏ָüÖ Æãü†Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö Æü»»Ö֐Öã»»ÖÖ, ¿ÖÖê¸ü ´Öê•ÖÌ, ™êü²Ö»Ö ÃÖÖ¸êü, ÃÖ²Ö úÖ¯Öß, ¯ÖãÛß֍úÖ šüߍú ÃÖê ÃÖÖ´Ö−Öê Æüß ÖÖê•Ö Æü›Íü²Ö›Íüß ×úÃÖ×»Ö‹ ¯ÖϐÖ×ŸÖ¯Ö¡Ö ÆüßÖցָü ¯Öß”êû úß ŸÖ¸ü±ú †ÖѐÖ−Ö ×¤üÖÖ†Öê ´ÖÖÑ úÖê ¯ÖÆü»Öê Æüß ´ÖÖ»Öæ´Ö ÆüÖê−ÖÖ †Ó¤ü¸ ‹êÃÖê Æüß ¯ÖœÍüÖ‡Ô, †¬µÖµÖ−Ö Öê»Ö

31

¯ÖÖšü 3

−ÖãÃÖŸÖÖ“Ö †³µÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖÖê ÖÖê ˆ¿Ö߸ü ü •Öê¾ÖÖ †Ö¾Ö¸üÖê ³ÖÖ¾Ö ÖÖ‰ú −֍úÖêÃÖ †Öê¸ü›æü −֍úÖêÃÖ −Ö ³ÖÖÓ›üŸÖÖ

×ÃÖ±Ôú ¯ÖœÍüÖ‡Ô êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö ÖÖê-ÖÖê úÖ Öê»Ö ¤êü¸ü ÖÖ−ÖÖ, ³ÖÖê•Ö−Ö ÃÖ´Öê™ü−ÖÖ •µÖÖ¤üÖ ´ÖŸÖ ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ ×“Ö»»ÖÖ†Öê ´ÖŸÖ ×²Ö−ÖÖ —֐֛Íêü ú †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ úÖµÖ ¿ÖÖê¬ÖŸÖê †ÖÆêü? 2) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ úÖ ¿ÖÖê¬ÖŸÖê †ÖÆêü? 3) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ“Öê ¯ÖϐÖן֯Öãß֍ú ¯ÖÖÆæü−Ö ×ŸÖ“Öê ²ÖÖ²ÖÖ ×ŸÖ»ÖÖ úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ? 4) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ úÖêÖŸÖÖ Öêôû ÖêôûŸÖê? 5) ¯ÖÖšüÖ“µÖÖ ¿Öê¾Ö™üß ÃÖã“ÖêŸÖÖ ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ»ÖÖ úÖµÖ ÃÖÖӐ֟Öê †ÖÆêü? 6) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ ¾Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ †Ö‡Ô úÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖŸÖê †ÖÆêü?

II

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ“ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. (¸êüÖÖ, ¾Ö×Æü−Öß, ˆ´Öê¿Ö, ¯ÖύúÖ¿Ö) 2) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ²ÖÆüßÖ †ÖÆêü. (¸êüÖÖ, ¾Ö×Æü−Öß, ˆ´Öê¿Ö, ¯ÖύúÖ¿Ö) 3) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æêü ¿ÖÖÓŸÖÖ“ÖÓ ‘Ö¸ü †ÖÆêü. (¸êüÖÖ, ¾Ö×Æü−Öß, ˆ´Öê¿Ö, ¯ÖύúÖ¿Ö) 1) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Öãß֍ú ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü †ÖÆêü. (™êü²Ö»Ö + ¾Ö¸ü) (ú¯ÖÖ™ü, ¤ü¯ŸÖ¸ü) 2) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸ü´Öê¿Ö ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ †ÖÆêü. (¤ãüúÖ−Ö + †ÖŸÖ) (‘Ö¸ü, ÖÖ¾Ö, †ÓÖÖ, ²ÖÖ•ÖÖ¸ü) 3) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Öãß֍ú ¾ÖÆüß•Ö¾Öôû †ÖÆêü. (¾ÖÆüß + •Ö¾Öôû) (µÖÖ¤üß, ¾Ö×Æü−Öß, ²ÖÖÆãü»Öß) 4) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ—µÖÖ ²Ö×ÆüÖß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¸ü´ÖÖ †ÖÆêü. (²Ö×ÆüÖ + “ÖÓ) (†Ö‡Ô, ´ÖÖ¾Ö¿Öß) 5) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¤ü֝µÖÖ“ÖÖ ³ÖÖ¾Ö úÖµÖ? (¤ü֝ÖÖ + “ÖÖ) (¾Öê»Ö¤üÖê›üÖ, Æü¸ü³Ö¸üÖ)

1.

2.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

32

6) ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

µÖÖ •Ö֐Öê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? (•Ö֐ÖÖ + “Ö) (׿Öׁ֍úÖ, ¿ÖÖôûÖ)

III

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ¯Öãß֍ú .......... †ÖÆêü. (™êü²Ö»Ö + ¾Ö¸ü) ¯Öãß֍ú .......... †ÖÆêü. (²Ö×ÆüÖ + •Ö¾Öôû) ¯Öãß֍ú .......... †ÖÆêü. (¯ÖÃÖÖ¸üÖ + †ÖŸÖ) ¯Öãß֍ú .......... †ÖÆêü. (¾ÖÆüßü + ´Ö֐Öê) ¯Öãß֍ú .......... †ÖÆêü. (™êü²Ö»Ö + ÖÖ»Öß) ¯Öãß֍ú .......... †ÖÆêü. (¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö + ¿Öê•ÖÖ¸üß) ¯Öãß֍ú .......... †ÖÆêü. (¾ÖÆüß + ÃÖ´ÖÖê¸ü)

IV 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã“ÖêŸÖÖ, ¯Öãß֍ú ¿ÖÖê¬Ö. ÃÖã“ÖêŸÖÖ, ¯Öãß֍ú ¿ÖÖê¬Öæ −֍úÖêÃÖ. 1) †Ö‡Ô, “ÖÆüÖ ú¸ü. †Ö‡Ô, “ÖÆüÖ .............. . 2) ¿ÖÖÓŸÖÖ, ‡£Öê ²ÖÃÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ, ‡£Öê .............. . 3) ¿ÖÖÓŸÖÖ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö .............. . 4) ¸üÖ´Öæ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü. ¸üÖ´Öæ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö .............. . 5) ˆ´Öê¿Ö, “ÖÆüÖ ‘Öê. ˆ´Öê¿Ö, “ÖÆüÖ .............. . 6) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ, †ÖŸÖ •ÖÖ. ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ, †ÖŸÖ .............. .

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ †Ö×Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ, •ÖÖ. 1) ˆ´Öê¿Ö †Ö×Ö ¯ÖύúÖ¿Ö, †ÖŸÖÖ ÖêôûÖ. 2) ²Ö×ÆüÖà−ÖÖê, ¯Öãß֍ú ¤ü֏־ÖÖ. 3) ¸üÖÆãü»Ö †Ö×Ö ×¾Ö•ÖµÖ, ‡ú›êü µÖÖ. 4) ÃÖã´Ö−Ö †Ö×Ö »ÖŸÖÖ, †³µÖÖÃÖ ú¸üÖ.

3.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú, “ÖÆüÖ ‘µÖÖ. ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú, “ÖÆüÖ ‘Öê‰ú −֍úÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô, ‡£Öê ........... . 1) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô, ‡£Öê ²ÖÃÖÖ. 2) ¿ÖӍú¸ü¸üÖ¾Ö, †ÖŸÖÖ •ÖÖ. ¿ÖӍú¸ü¸üÖ¾Ö, †ÖŸÖÖ .......... . 3) ãúÃÖã´ÖŸÖÖ‡Ô, “ÖÆüÖ¯Ö֝Öß ‘µÖÖ.ãúÃÖã´ÖŸÖÖ‡Ô, “ÖÆüÖ¯Ö֝Öß ........... .

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü 'ú' ³ÖÖÖ ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü 'Ö' ³ÖÖÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ−֍êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−Ö֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ú Ö 1) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. Æêü ×´Ö¡Ö †ÖÆêüŸÖ. (¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ÖÆæü, ŸÖÖÓ¤æüôû, ÖÏÖÆüú, ׿ց֍ú)

¿ÖÖÓŸÖÖ †Ö×Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ, •ÖÖ‰ú −֍úÖ. ˆ´Öê¿Ö †Ö×Ö ¯ÖύúÖ¿Ö, †ÖŸÖÖ ........ ...... . ²Ö×ÆüÖßÓ−ÖÖê, ¯Öãß֍ú ....... ....... . ¸üÖÆãü»Ö †Ö×Ö ×¾Ö•ÖµÖ, ‡ú›êü .......... . ÃÖã´Ö−Ö †Ö×Ö »ÖŸÖÖ, †³µÖÖÃÖ .......... .

33

¯ÖÖšü 3

2)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

3)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

4)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

ÆüÖ ¾Ö›üÖ †ÖÆêü. Æêü ¾Ö›êü †ÖÆêüŸÖ. (¤ü֝ÖÖ, ¾Öê»Ö¤üÖê›üÖ, ¯ÖîÃÖÖ, ãú¡ÖÖ, ´Öã»ÖÖÖ) ÊÖ ´ÖÖêÆü·µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. Æüß ´ÖÖêÆü¸üß †ÖÆêü. (×´Ö¸ü“Öß, ”ûÖê™ãüú»Öß, µÖÖ¤üß, ²ÖÖÆãü»Öß, ׯֿ־Öß) Æêü ‘Ö¸ü †ÖÆêü. Æüß ‘Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ. (¯Öãß֍ú, −ÖÖ¾Ö, ÖÖ¾Ö, ¤ãüúÖ−Ö, ´Öæ»Ö)

VI

úÖêšüú ´Öë פü‹ Öü‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… [¤ü֝Öê, ‘Ö¸ü, »Ö¾ÖӐÖÖ, ׏ÖÃÖÖ, ²ÖÆüߝÖ, ¯Öãß֍Óú] 1) ÆüÖ ......... †ÖÆêü. 2) Æüß ......... †ÖÆêü. 3) Æêü .......... †ÖÆêü. 4) Æêü ........ †ÖÆêüŸÖ. 5) ÊÖ ......... †ÖÆêüŸÖ. 6) Æüß ....... †ÖÆêüŸÖ.

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… [ãúšü»Öß, úÖêÖ, ú¿ÖÖÃÖÖšüß, ãúÖÖÃÖÖšüß, ãúÖÖ»ÖÖ, úÖµÖ, úÖêÖŸÖß, ãúÖÖ•Ö¾Öôû, ãúÖÖ“ÖÓ, ãúšêü] ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¯Ö㝵ÖÖ“ÖÖ †ÖÆêü. = ŸÖã´Æüß ãúšü»Öê? 1) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß Æü¾Öß †ÖÆêü. = ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ........ ×´Ö¸ü“Öß Æü¾Öß †ÖÆêü? 2) ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ ¾ÖÆüß Æü¾Öß †ÖÆêü. = ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ ......... Æü¾ÖÓ †ÖÆêü? 3) ÆüÖ ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü. = ÆüÖ ........ †ÖÆêü? 4) ÆüÖ ÖÖ‰ú ¿ÖÖÓŸÖÖÃÖÖšüß †ÖÆêü. = ÆüÖ ÖÖ‰ú ........ †ÖÆêü? 5) ´Ö»ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖ Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ. = ²ÖÖ²ÖÖ ........ Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ? 6) ÃÖã“ÖêŸÖÖ“ÖÓ ¯Öãß֍ú ‡£Öê −ÖÖÆüß = ÃÖã“ÖêŸÖÖ“ÖÓ ¯Öãß֍ú ......... †ÖÆêü? 7) Æêü ¯Öê−Ö ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖÆüß. = Æêü ¯Öê−Ö ......... †ÖÆêü? 8) Æüß ²ÖÖÆãü»Öß ´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü. = Æüß ²ÖÖÆãü»Öß ....... †ÖÆêü? 9) ŸÖæ ׯÖϵÖÖ»ÖÖ ÖêôûÖµÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. = ´Öß ×¯ÖϵÖÖ»ÖÖ ........ ²ÖÖê»ÖÖ¾Öæ? 10) Æüß ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû †ÖÆêü. = Æüß ......... ›üÖôû †ÖÆêü?

VIII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ÃÖÆüß •ÖÖê›Íüß ²Ö−ÖÖ‡‹… ×´Ö¸ü“µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß ²ÖÖ²ÖÖÓ“Öß ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ¥ü¿µÖ ˆ´Öê¿Ö“Öê ±úÖ‡Ô»Ö ‘Ö¸üÖ´Ö֐Öê »ÖÖ»Ö³Ö›üú ú¹ýÖ ÃÖ³ÖÖ ¯Ö¡Ö¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ÃÖÆüß ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“Öß ×¾Ö³Ö֐Ö

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

34

−Ö¾Öß−Ö ³ÖÖÂÖê“ÖÖ ¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹…

“ÖêÆü¸üÖ †ÓÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß

Æüß ´Öã»ÖÖÓ“Öß †³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß. ÆüÖ ‹ú ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö“Ö †ÖÆêü. ‡£Öê ¸üÖ´Öֵ֝ÖÆüß †ÖÆêü †Ö×Ö ´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖÆüß †ÖÆêü. ‡£Öê ÖÖÖŸÖ ãú¹ýÖê¡Ö ŸÖ¸ü ÖÖÖŸÖ ¸üִֻց´ÖÖÖÓ“Ö ²ÖÓ¬Öã¯ÖÏê´Ö! µÖÖ −ÖÖ™üúÖ´Ö¬µÖê ¤üÖÖ¤üÖ ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß †ÖÆêü, ú¹ýÖ ؍úúÖóµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ †ÖÆêü. ŸÖÃÖÓ“Ö ÖôûÖôæû−Ö ÆüÃ֝ÖÓ †Ö×Ö ¯ÖÏê´ÖÖ“Öß ãú•Ö²Öã•ÖÆüß †ÖÆêü. ‡£Ö»µÖÖ Ø³ÖŸÖß ¬Ö−µÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öê úÖ−Ö, ›üÖêôêû ŸÖé¯ŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ‡£Öê †ÖÆêüŸÖ †¾ÖÖÔ“µÖ ׿־µÖÖ, †Ö×Ö ÖߟÖê“Öê ¿»ÖÖêú, ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖÓ †Ö×Ö ¯ÖÖœêü Æüß! ú¬Öß Æêü −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÆüß †ÖÆêü. †Ö‡Ô ‡£Ö»Öß −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö †ÖÆêü. µÖÖ −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖ ”ûÖê™ü¶Ö ”ûÖê™ü¶Ö ׿ցÖÖ †ÖÆêüŸÖ †Ö×Ö ÖÖî¸ü¾Ö ¾Ö ¿ÖÖ²ÖÖÃ֍úßÆüß †ÖÆêü. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö ²ÖÓ¬Öã¯ÖÏê´Ö ¤üÖÖ¤üÖ ؍úúÖôûß †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ ÖôûÖôæû−Ö ãú•Ö²Öã•ÖÆüß Ø³ÖŸÖ ¬Ö−µÖ ›üÖêôêû ŸÖé¯ŸÖ †¾ÖÖÔ“µÖ ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖê ¯ÖÖœêü ú¬Öß ”ûÖê™ü¶Ö ׿ցÖÖ ÖÖî¸ü¾Ö ¿ÖÖ²ÖÖÃ֍úß

¯ÖœÍü−Öê úÖ ú´Ö¸üÖ ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö ³ÖÖ‡Ô úÖ ¯ÖÏê´Ö ¤ü−ÖÖ¤ü−Ö “ÖßÖ ¿ÖÖê¸üÖã»Ö ׏ֻÖÖ׏ֻÖ֍ú¸ü ±ãúÃÖ±ãúÃÖÖÆü™ü ¤üß¾ÖÖ¸ü ¬Ö−µÖ †ÖяÖê ÃÖÓŸÖã™ü •ÖÖê ²ÖÖê»Ö−ÖÖ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹ ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖ (׿ցÖÖ¯ÖϤü ú£Ö−Ö) ¯ÖÆüÖ›Íêü ú³Öß ”ûÖê™üß ÃÖ•ÖÌÖ ÖÖî¸ü¾Ö ¿ÖÖ²ÖÖ¿Öß

35

¯ÖÖšü 3

†³µÖÖÃÖ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“µÖÖ ÖÖê»Öß“Öê ¾ÖÖÔ−Ö úÖêÖŸµÖÖ ‹úÖ ¿Ö²¤üÖ−Öê êú»Öê †ÖÆêü? 2) ‡£Ö»µÖÖ Ø³ÖŸÖà−ÖÖ úÖµÖ úÖµÖ ‹êæú µÖêŸÖê? 3) ‡£Ö»µÖÖ −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖ −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? 4) −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖ úÖêÖŸÖê ²ÖÖßÃÖ ×´ÖôûŸÖê?

II

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ ¯Öæ¸ê úßו֋… 1) †Ö .... ›üÖ .... ¸ü›üÖ 2) ™êü .... »ÖÖ .... ¸ü 3) ¯ÖÏ .... ×ŸÖ .... ÃŸÖ .... .... ¸ü 4) ¸Óü .... ´ÖÓ .... “Ö 5) ¸üÖ .... »Ö .... .... “Ö

III

¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö ÆüÖê ˆÃÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹… 1) ¾ÖÆüß, ÃÖÆüß, ÖÖê»Öß, ؍úúÖôûß, ¿»ÖÖêú, ׿־Öß 2) ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö, Öêôû, úÖ−Ö, ÖÖê»Öß, †³µÖÖÃÖ, −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö 3) ™êü²Ö»Ö, ¯ÖϐÖן֯Öãß֍ú, ¯Öê−Ö, ³ÖÖÓ›üÖ, س֟Ö, •Öê¾ÖÖ 4) −ÖÖŸÖ, ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö, س֟Ö, ãú•Ö²Öã•Ö, ²ÖÆüߝÖ, úÖ−Ö 5) ¯ÖÖœüÖ, ¯ÖÃÖÖ¸üÖ, ›üÖêôûÖ, ´Ö×Æü−ÖÖ, ׿ցÖÖ 6) ‡ú›êü, ן֍ú›êü, ¯ÖÖšüß´Ö֐Öê, ÃÖ´ÖÖê¸ü, ³ÖÖÓ›üÖ, †ÖŸÖ, ²ÖÖÆêü¸ü

IV

¯ÖÖšü ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë úß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹ וÖ−֍úÖ †Ö¯ÖÃÖ ´Öë ãú”û ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ÆüÖê… (ú) ¯ÖϐÖן֯Öãß֍ú, ™êü²Ö»Ö, †ÓÖÖ, ²Ö×ÆüÖß, −µÖÖµÖÖ»ÖµÖ, ãú¹ýÖê¡Ö, ÖߟÖÖ, ¯ÖÏê´Ö (Ö) ãú•Ö²Öã•Ö, ²ÖÖ²ÖÖ, ³ÖÖÓ›üÖ, −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö, ´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖ, ¿»ÖÖêú, ¯Öãß֍ú, ÃÖÆüß

V

×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë úÖê ²ÖŸÖÖ‡‹ •ÖÖê †³Öß ŸÖú ¯ÖœÍêü Æãü‹ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö/¯ÖÖšü¶ÃÖִ֐ÖÏß ´Öë †Ö‹ Æïü… †³µÖÖÃÖ, Öêôû, ú¹ýÖ, ÖôûÖôæû−Ö, ™êü²Ö»Ö, †Ó¬ÖÖ¸ü, ׿־Öß, ÖÖê»Öß, ÃÖÆüß, ¾ÖÆüß, ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ, ¯Öê−Ö, ³ÖÖÓ›üÖ, ¯ÖÖ−Ö, ¿»ÖÖêú, ؍úúÖôûß, ³ÖæÓú¯Ö, ¯ÖÃÖÖ¸üÖ, −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö, −µÖÖµÖÖ»ÖµÖ, ´Öã»Ö֏֟Ö, ãú•Ö²Öã•Ö, ãú¹ýÖê¡Ö, ¾ÖÖŸÖÖÔÆü¸ü

VI

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ³ÖæÖÖê»ÖÖ“ÖÓ ¯Öãß֍ú ........... †ÖÆêü. (ÃÖÖ´Ö−Öê Æüß) 2) ........... ú¹ý −֍úÖêÃÖ. (¿ÖÖê¸ü)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

36

3) 4) 5) 6) 7)

¯ÖϐÖן֯Öãß֍úÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ²ÖÖÓ“Öß ........... Æü¾Öß †ÖÆêü. (ÆüßÖցָü) †Ö¬Öß ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ........... (ÃÖ´Öê™üÖê) ²ÖÖ²ÖÖ ........... Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ? (׍úÃÖ×»Ö‹) −ÖÖ™üúÖŸÖ ........... ÆüÃ֝ÖÓ †ÖÆêü. (׏ֻÖ׏ֻÖ֍ú¸ü) ‡£Ö»µÖÖ ........... ¬Ö−µÖ †ÖÆêüŸÖ. (¤üß¾ÖÖ¸ëü)

VII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ãú¹ýÖê¡Ö, ãú•Ö²Öã•Ö, ؍úúÖôûß, ¿»ÖÖêú, −µÖÖµÖÖ»ÖµÖ

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê “ÖÖ¸ü ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆüÖë úÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ úßו֋… ˆ¤üÖ. ¯Öãß֍ú, ¾ÖÆüß, ¯Öê−Ö, ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö. ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß, ¤ãüúÖ−Ö, ؍úúÖôûß, ²ÖÖ²ÖÖ, ×´Ö¸ü“µÖÖ, ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ÖÆæü, †Ö‡Ô, ד־֛üÖ, †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ, ³ÖÖÓ›üÖ, ŸÖÖÓ¤æüôû, ²ÖÆüߝÖ, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ, −ÖÖŸÖ

IX

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ Æêü »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ“Öê ‘Ö¸ü †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“Öê ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ²ÖÖôû ÖӐÖÖ¬Ö¸ü ×™üôûú †ÖÆêü. ¸üŸ−ÖÖאָüß ×•Ö»ÊÖŸÖß»Ö ×“ÖÖ»Öß Æêü ŸµÖÖÓ“Öê •Ö−´ÖÖÖ¾Ö †ÖÆêü. »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûú ¤êü¿ÖÖ“Öê ±úÖ¸ü ´ÖÖêšêü −ÖêŸÖê †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ÎúÖÓן֍úÖ¸üú †ÖÆêüŸÖ. "þָüÖ•µÖ ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ •Ö−´Ö×ÃÖ¨ü ÆüŒú †ÖÆêü" Æüß ŸµÖÖÓ“Öß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ‘ÖÖêÂ֝ÖÖ †ÖÆêü.

X

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ²Ö““ÖÖê! ‡¬Ö¸ü ¤êüÖÖê… µÖê ׍úÃÖ úÖ ×“Ö¡Ö Æîü? µÖÆü ²ÖÖ¯Öæ úÖ ×“Ö¡Ö Æîü… ‡−Æëü ²ÖÖ¯Öæ ŒµÖÖë úÆüŸÖê Æïü? ²ÖÖ¯Öæ µÖÖ−Öê ׍ú ׯ֟ÖÖ… µÖÆü Æü´ÖÖ¸êü ¸üÖ™Òü-ׯ֟ÖÖ Æïü… ÃÖ²Ö ‡−Æëü ²ÖÖ¯Öæ úÆüŸÖê Æïü…

XI

†Ö¯Öúß ²Ö›Íüß/”ûÖê™üß ²ÖÆü−Ö êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ¯Öæ¾ÖÔ ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ '†ÖÆêü', '†ÖÆêüŸÖ', '¯ÖÖ×Æü•Öê' (“ÖÖ×Æü‹) †Öפü ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë 'ú¿ÖÖÃÖÖšüß', 'ú¿ÖÖ»ÖÖ' (׍úÃÖ×»Ö‹), '׍úÃÖê (¾ÖÆüÖÑ)' •ÖîÃÖê ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ŸÖã»ÖÖ ÃÖÆüß ú¿ÖÖÃÖÖšüß Æü¾Öß †ÖÆêü? - ŸÖã´Æëü ÆüßÖցָü ׍úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹? 2) ŸÖã»ÖÖ ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö ú¿ÖÖÃÖÖšüß Æü¾Öß †ÖÆêü? - ŸÖã´Æëü ¯Öë×ÃÖ»Ö ×úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹? 3) ŸÖã»ÖÖ ÃÖÆüß ú¿ÖÖ»ÖÖ Æü¾Öß †ÖÆêü? - ŸÖã´Æëü ÆüßÖցָü ׍úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹? 4) ŸÖã»ÖÖ ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö ú¿ÖÖ»ÖÖ Æü¾Öß †ÖÆêü? - ŸÖã´Æëü ¯Öë×ÃÖ»Ö ×úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹? 5) ŸÖã—ÖÓ ‘Ö¸ü ãúšêü †ÖÆêü? - ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ ‘Ö¸ü úÆüÖÑ Æîü?

37

¯ÖÖšü 3

6) 7)

¯Öãß֍Óú ãúšêü †ÖÆêüŸÖ? ŸÖã—Öê Ã֐Öôêû ×´Ö¡Ö ãúšêü †ÖÆêüŸÖ?

- ¯Öãß֍ëú úÆüÖÑ Æïü? - ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ¸êü ×´Ö¡Ö úÆüÖÑ Æïü?

'ÃÖÖšüß' úÖ †£ÖÔ Æîü 'êú ×»Ö‹' †Öî¸ü '»ÖÖ' úÖ †£ÖÔ Æîü 'úÖê'… 'ú¿ÖÖÃÖÖšüß' †Öî¸ü 'ú¿ÖÖ»ÖÖ' ¤üÖê−ÖÖë úÖ †£ÖÔ '׍úÃÖ ×»Ö‹' Æîü… ¯ÖÏÖµÖ„ 'ú¿ÖÖÃÖÖšüß' †Öî¸ü 'ú¿ÖÖ»ÖÖ' ¤üÖê−ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… II

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú '−Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ' (ײÖ−ÖÖ ²ÖÖê»Öê), '−Ö ³ÖÖÓ›üŸÖÖ (ײÖ−ÖÖ —֐֛ÍüÖ ×ú‹) •ÖîÃÖê ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ¯Öæ¾ÖԍúÖ׻֍ú éú¤ÓüŸÖ ׍ÎúµÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ:1) −Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ úÖ´Ö ú¸ü. - ײÖ−ÖÖ ²ÖÖê»Öê úÖ´Ö ú¸üÖê… 2) £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû ŸÖ¸üß −Ö ³ÖÖÓ›üŸÖÖ ²ÖÃÖÖ. - £ÖÖê›Íüß ¤êü¸ü ŸÖÖê ײÖ−ÖÖ —֐֛ÍüÖ ×ú‹ ¸üÆüÖê… 3) −Ö ¿ÖÖê¬ÖŸÖÖ −ÖãÃÖŸÖÖ ÖÖë¬Öôû ú¸ü. - ײÖ−ÖÖ œæÑüœêü ×ÃÖ±Ôú ¿ÖÖê¸ü ´Ö“ÖÖ−ÖÖ… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë ׍ÎúµÖÖ êú ¯ÖÆü»Öê '−Ö' »ÖÖÖŸÖê Æïü †Öî¸ü ׍ÎúµÖÖ-¬ÖÖŸÖã ´Öë 'ŸÖÖ' »ÖÖÖŸÖê Æïü…

III

†²Ö ŸÖú ´Ö¸üÖšüß úß '»ÖÖ' ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ êú ×¾Ö×³Ö®Ö ¯ÖϵÖÖêÖ ÃÖߏÖê Æïü •ÖÖê −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… ´Ö»ÖÖ ‹ú ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü. ´Öê¸üÖ ‹ú ³ÖÖ‡Ô Æîü… µÖÖ ÖÖê»Öß»ÖÖ ŸÖß−Ö ×Ö›üŒµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ‡ÃÖ ú´Ö¸êü ´Öë ŸÖß−Ö ×Ö›ü׍úµÖÖÑ Æïü… ´Ö»ÖÖ ¤üÖê−Ö ›üÖêôêû †ÖÆêüŸÖ. ´Öê¸üß ¤üÖê †ÖяÖë Æïü… ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû †ÖÆêü −ÖÖ? ŒµÖÖ †Ö¯Öêú ¯ÖÖÃÖ £ÖÖê›ÍüÖ ÃÖ´ÖµÖ Æîü? ´Ö»ÖÖ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü úÖ´Ö †ÖÆêü. ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ²ÖÆãüŸÖ úÖ´Ö Æîü…

IV

´Ö¸üÖšüß ´Öë ãÖÖ−Ö¾ÖÖ“Öß †¾µÖµÖ ÃÖê פü¿ÖÖ¾ÖÖ“Öß †¾µÖµÖ úÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ×úÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æî, µÖÆü −Öß“Öê פüÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡£Öê (µÖÆüÖÑ) ‡£Öæ−Ö (µÖÆüÖÑ ÃÖê) ן֣Öê (¾ÖÆüÖÑ) ן֣Öæ−Ö (¾ÖÆüÖÑ ÃÖê) ‡ú›êü (‡¬Ö¸ü) ‡ú›æü−Ö (‡¬Ö¸ü ÃÖê) ן֍ú›êü (ˆ¬Ö¸ü) ן֍ú›æü−Ö (ˆ¬Ö¸ü ÃÖê) ´Ö¬Öê (²Öß“Ö) ´Ö¬Öæ−Ö (²Öß“Ö úÖ) †ÖŸÖ (†Ó¤ü¸ü) †ÖŸÖæ−Ö (†Ó¤ü¸ü ÃÖê) ²ÖÖÆêü¸ü (²ÖÖÆü¸ü) ²ÖÖÆêüºþ−Ö (²ÖÖÆü¸ü ÃÖê) ¾Ö¸ü (‰ú¯Ö¸ü) ¾Öºþ−Ö (‰ú¯Ö¸ü ÃÖê) ÖÖ»Öß (−Öß“Öê) ÖÖ»Öæ−Ö (−Öß“Öê ÃÖê) ´Ö֐Öê (¯Öß”êû) ´Ö֐Öæ−Ö (¯Öß”êû ÃÖê) ¯Öãœêü (†ÖÖê) ¯Öãœæü−Ö (†ÖÖê ÃÖê) ÃÖ´ÖÖê¸ü (ÃÖÖ´Ö−Öê) ÃÖ´ÖÖêºþ−Ö (ÃÖÖ´Ö−Öê ÃÖê) •Ö¾Öôû (¯ÖÖÃÖ) •Ö¾Öôæû−Ö (¯ÖÖÃÖ ÃÖê)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

38

ãúšêü (úÆüÖÑ) -ú›êü (¯ÖÖÃÖ) -ŸÖ (´Öë, ¯Ö¸ü)

ãúšüæü−Ö (úÆüÖÑ ÃÖê) -ú›æü−Ö (¯ÖÖÃÖ ÃÖê) -ŸÖæ−Ö (´Öë ÃÖê)

V

ãÖÖ−Ö¾ÖÖ“Öß †¾µÖµÖ ´Öë ÃÖÓ²Ö¬Ö ÃÖæ“֍ú †¾µÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ¿Ö²¤ü ×−Ö´ÖÖÔÖ ×úÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü µÖÆü −Öß“Öê פüÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡£Öê (µÖÆüÖÑ) ‡£Ö»ÖÖ (µÖÆüÖÑ úÖ) ן֣Öê (¾ÖÆüÖÑ) ןֻ֣ÖÖ (¾ÖÆüÖÑ úÖ) ‡ú›êü (‡¬Ö¸ü) ‡ú›ü“ÖÖ (‡¬Ö¸ü úÖ) ן֍ú›êü (ˆ¬Ö¸ü) ן֍ú›ü“ÖÖ (ˆ¬Ö¸ü úÖ) ´Ö¬Öê (²Öß“Ö) ´Ö¬Ö»ÖÖ (²Öߓ֍úÖ/´Ö—Ö»ÖÖ) †ÖŸÖ (†Ó¤ü¸ü) †ÖŸÖ»ÖÖ (†Ó¤ü¸ü úÖ) ²ÖÖÆêü¸ü (²ÖÖÆü¸ü) ²ÖÖÆêü¸ü“ÖÖ (²ÖÖÆü¸ü úÖ) ¾Ö¸ü (‰ú¯Ö¸ü) ¾Ö¸ü“ÖÖ (‰ú¯Ö¸ü úÖ) ÖÖ»Öß (−Öß“Öê) ÖÖ»Ö“ÖÖ (−Öß“Öê úÖ) ´Ö֐Öê (¯Öß”êû) ´Ö֐֓ÖÖ (¯Öß”êû úÖ) ¯Öãœêü (†ÖÖê) ¯Öãœü“ÖÖ (†ÖÖê úÖ) ÃÖ´ÖÖê¸ü (ÃÖÖ´Ö−Öê) ÃÖ´ÖÖê¸ü“ÖÖ (ÃÖÖ´Ö−Öê úÖ) •Ö¾Öôû (¯ÖÖÃÖ) •Ö¾Öôû“ÖÖ (¯ÖÖÃÖ úÖ) ãúšêü (úÆüÖÑ) ãúšü»ÖÖ (úÆüÖÑ úÖ) -ú›êü (¯ÖÖÃÖ) -ú›ü“ÖÖ/ú›ü»ÖÖ (¯ÖÖÃÖ úÖ) -ŸÖ (´Öë, ¯Ö¸ü) -ŸÖ»ÖÖ (´Öë, úÖ)

VI

´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ¯ÖÆü»Öê “ÖÖ¸ü ÃÖӏµÖÖ¾Ö֓֍ú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ØÆü¤üß ´Ö¸üÖšüß ØÆü¤üß ‹ú ‹ú ¯Ö×Æü»ÖÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ¤üÖê−Ö ¤üÖê ¤ãüÃÖ¸üÖ ¤æüÃÖ¸üÖ ŸÖß−Ö ŸÖß−Ö ×ŸÖÃÖ¸üÖ ŸÖßÃÖ¸üÖ “ÖÖ¸ü “ÖÖ¸ü “ÖÖî£ÖÖ “ÖÖî£ÖÖ ‡Ã֍êú ²ÖÖ¤ü, ÃÖӏµÖÖ êú †ÖÖê '¾ÖÖ' »ÖÖ֍ú¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… ¯ÖÖ“Ö ¯ÖÖÑ“Ö ¯ÖÖ“Ö¾ÖÖ ¯ÖÖÑ“Ö¾ÖÖÑ ÃÖÆüÖ ”ûÆü ÃÖÆüÖ¾ÖÖ ”šüÖ ¤üÆüÖ ¤üÃÖ ¤üÆüÖ¾ÖÖ ¤ÃÖ¾ÖÖÑ ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ ¯ÖÓ¦üÆü ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ¾ÖÖ ¯ÖÓ¦üÆü¾ÖÖÑ

¯ÖÖšü 4

39

¬Ö›üÖ ¯ÖÖš

4

ÃÖ³Öê“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ü

²Öîšüú úß ŸÖîµÖÖ¸üß

²ÖÖê¸üÖ›ê : −Ö´ÖÍúÖ¸ü ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²Ö. ²ÖÓÃÖ»Ö : −Ö´ÖÍúÖ¸ü ²ÖÖê¸üÖ›êü ÃÖÖÆêü²Ö. µÖÖ ²ÖÃÖÖ. ŸÖÖê †Æü¾ÖÖ»Ö ŸÖµÖÖ¸ü †ÖÆêü úÖ? ´Ö»ÖÖ ŸÖÖê †Ö•Ö“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. ²ÖÖê¸üÖ›ê : ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²Ö, ÆüÖ ³ÖÖÂÖê²Ö§ü»Ö“ÖÖ †Æü¾ÖÖ»Ö. ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ÆÖü“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü −ÖÖ? ²ÖÓÃÖ»Ö : ÆüÖê. ÆüÖ“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü ´Ö»ÖÖ. †ÖŸÖÖ •Ö¸üÖ ŸÖÖê †Æü¾ÖÖ»Ö ŸµÖÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ šêü¾ÖÖ. ²ÖÖê¸üÖ›ê : ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ †ÖÖÖß úÖÆüß Æü¾ÖÓ †ÖÆêü úÖ? ´Öß †ÖŸÖÖ úÖµÖ ú¹ý? ²ÖÓÃÖ»Ö : ŸÖã´Æüß ¾ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üÖê»ÖÖ −ÖêÆü´Öß“Öß ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. ÃÖ¾ÖÔ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ‹ú¡Ö •Ö´Ö¾ÖÖ. ן֣ÖÓ †Ö¯ÖÖ µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖ¾Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¹ýµÖÖ. ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ´ÖŸÖÓ ‘Öê‰úµÖÖ. ŸµÖÖ¯ÖÏ´Ö֝ÖÓ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ²Ö¤ü»Ö úºþµÖÖ. ²ÖÖê¸üÖ›ê : šüߍú †ÖÆêü ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²Ö. ´Öß †ÖŸÖÖ •ÖÖ‰ú úÖ? ²ÖÓÃÖ»Ö : ÆüÖê! ²ÖÖê¸üÖ›ê : Ø¿Ö¤êü! Ø¿Ö¤êü : úÖµÖ ÃÖÖÆêü²Ö? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö †ÖÖÖ ²Ö¸Óü! Ø¿Ö¤êü : úÖêÖŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖÖÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß. Ø¿Ö¤êü : ŸÖß ´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû −ÖÖÆüß. ²ÖÖê¸üÖ›ê : ´ÖÖ úÖêÖ֍ú›Ó †ÖÆêü? Ø¿Ö¤êü : ãúôûúÖá•Ö¾Öôû. ²ÖÖê¸üÖ›ê : šüߍú †ÖÆêü. ŸÖã´Æüß •Ö¸üÖ ´ÖÖ—µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ µÖÖ. ‡ú›êü ן֍ú›êü •ÖÖ‰ú −֍úÖ.

²ÖÖê¸üÖ›êü : −Ö´ÖÍúÖ¸ü ²ÖÆü−Ö•Öß. ²ÖÓÃÖ»Ö : −Ö´ÖÍúÖ¸ü ²ÖÖê¸üÖ›êü ÃÖÖÆü²Ö… †Ö‡‹, ²Öîךü‹… ŒµÖÖ ¾ÖÆü ׸ü¯ÖÖê™Ôü ŸÖîµÖÖ¸ü Æîü? ´Öã—Öê ¾ÖÆü †Ö•Ö Æüß “ÖÖ×Æü‹… ²ÖÖê¸ü›êü : ²ÖÆü−Ö•Öß, µÖÆü ¸üÆüß ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ²Ö¬Öß ×¸ü¯ÖÖê™Ôü… †Ö¯ÖúÖê µÖÆüß “ÖÖ×Æü‹ −Ö? ²ÖÓÃÖ»Ö : ÆüÖÑ! µÖÆüß “ÖÖ×Æü‹ ´Öã—Öê… †³Öß ŸÖÖê ¾ÖÆü ׸ü¯ÖÖê™Ôü ˆÃÖ ŸÖ¸ü±ú ¸üÖÖê… ²ÖÖê¸üÖ›êü : †Ö¯Ö úÖê ãú”û †Öî¸ü “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ? †²Ö ´Öï ŒµÖÖ úºÑþ? ²ÖÓÃÖ»Ö : †Ö¯Ö ²ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üßÖ úÖê ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ ²Öîšüú ²Öã»ÖÖ‡‹… ÃÖÖ¸êü ú´ÖÔ“ÖÖ׸üµÖÖë úÖê ‡ú÷üÖ úßו֋… ¾ÖÆüÖÑ Æü´Ö ÃÖ²Ö ‡ÃÖ ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ¯Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¸ëü… Ãֲ֍úß ¸üÖµÖ »Öë… ˆÃ֍êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ׸ü¯ÖÖê™Ôü ´Öë †Ö¾Ö¿µÖú ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸ëü… ²ÖÖê¸üÖ›ê : šüߍú Æîü ²ÖÆü−Ö•Öß! ŒµÖÖ †²Ö ´Öï •ÖÖ‰Ñú? ²ÖÓÃÖ»Ö : ÆüÖÑ! ²ÖÖê¸üÖ›ê : Ø¿Ö¤êü! Ø¿Ö¤êü : ŒµÖÖ ÃÖÖÆü²Ö? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ¾ÖÆü ±úÖ‡»Ö »ÖÖ‡‹ ŸÖÖê •Ö¸üÖ… Ø¿Ö¤êü : úÖî−ÖÃÖß ±úÖ‡»Ö? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü úß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß (±úÖ‡»Ö)… Ø¿Ö¤êü : ¾ÖÆü ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ −ÖÆüà Æîü… ²ÖÖê¸üÖ›ê : ×±ú¸ü ׍úÃ֍êú ¯ÖÖÃÖ Æîü? Ø¿Ö¤êü : ãú»ÖúÖá êú ¯ÖÖÃÖ Æîü… ²ÖÖê¸üÖ›ê : šüߍú Æîü… †Ö¯Ö •Ö¸üÖ ´Öê¸êü ú´Ö¸êü ´Öë †Ö‡‹… ‡¬Ö¸ü ˆ¬Ö¸ü ´ÖŸÖ •ÖÖ‡‹…

40

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

Ø¿Ö¤êü : úÖµÖ ÃÖÖÆêü²Ö? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ²Ö¸Óü, ŸÖ¸ü Ø¿Ö¤êü ¾ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üÖê»ÖÖ ‹ú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. †Ö•Ö“Ö ŸÖã´Æüß ¯Ö׸ü¯Ö¡Öú ¯ÖÖšü¾ÖÖ. ×¾ÖÃÖºþ −֍úÖ. Ø¿Ö¤êü : úÃÖ»Öß ÃÖ³ÖÖ? ãúÖ֍ãúÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Öæ? ²ÖÖê¸üÖ›ê : −ÖêÆü´Öß“Öß“Ö ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ÃÖ³ÖÖ. ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−֍ú ×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖ»µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. Ø¿Ö¤êü : ãúšêü š¸ü¾Öæ ÃÖ³ÖÖ? ÃÖ³Ö֐ÖéÆüÖŸÖ úß ÃÖד־ÖÖÓ“µÖÖ ÖÖê»ÖߟÖ? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ÃÖ³Ö֐ÖéÆüÖŸÖ. ŸÖÃÖÓ“Ö Ã֐ÖóµÖÖ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÎúÖ¸üß, †›ü“֝Öß †Ö×Ö úÖÆüß ÃÖæ“Ö−ÖÖÆüß ´Ö֐־ÖÖ. Ø¿Ö¤êü : šüߍú †ÖÆêü ÃÖÖÆêü²Ö. ²ÖÖê¸üÖ›ê : ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÎúÖ¸üß ‹êæúµÖÖ. †›ü“֝Öà“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü úºþµÖÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖæ“Ö−ÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü úºþµÖÖ. †ÖŸÖÖ ŸÖã´Æüß ãúôûúÖâ−ÖÖ ¯ÖÖšü¾ÖÖ. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †Æü¾ÖÖ»Ö ²ÖÖ•Öæ −ÖêÆü´Öß“Öß ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ÃÖ³ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ‹ú¡Ö “Ö“ÖÖÔ ²Ö¤ü»Ö †ÖŸÖÖ ±úÖ‡Ô»Ö ×¿ÖÖÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß

׸ü¯ÖÖê™Ôü

²ÖÖ•Öæ

×−ÖµÖ×´ÖŸÖü ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ²Öîšüú ÃÖ²Ö, ÃÖÖ¸êü ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ‡ú÷üÖ “Ö“ÖÖÔ ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö/¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö †²Ö ±úÖ‡»Ö ×¿ÖÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß

Ø¿Ö¤êü : ŒµÖÖ Æîü ÃÖÖÆü²Ö? ²ÖÖê¸üÖ›ê : Ø¿Ö¤êü… ²ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üßÖ úÖê ‹ú ²Öîšüú ²Öã»ÖÖ†Öê… †Ö•Ö Æüß ŸÖã´Ö ¯Ö׸ü¯Ö¡Ö ³Öê•ÖÖê… ³Öæ»ÖÖê ´ÖŸÖ… Ø¿Ö¤êü : îúÃÖß ²Öîšüú? ׍úÃÖ-׍úÃÖ úÖê ²Öã»ÖÖ−ÖÖ Æîü? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ²Öîšüú… ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−֍ú ×¾Ö³ÖÖÖ êú ÃÖ³Öß ú´ÖÔ“ÖÖ׸üµÖÖë úÖê ²Öã»ÖÖ‡‹… Ø¿Ö¤êü : ²Öîšüú úÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö úÆüÖÑ ú¸ëü? ÃÖ×´ÖןÖ-úÖ ´Öë µÖÖ ÃÖ×“Ö¾Ö ´ÖÆüÖê¤üµÖ êú ú´Ö¸êü ´Öë? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ÃÖ×´ÖןÖ-úÖ ´Öë… ÃÖÖ£Ö Æüß ÃÖ³Öß ú´ÖÔ“ÖÖ׸üµÖÖë ÃÖê ׿֍úÖµÖŸÖë, úךü−ÖÖ‡µÖÖÑ †Öî¸ü ãú”û ÃÖã—ÖÖ¾Ö ³Öß †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ úßו֋… Ø¿Ö¤êü : šüߍú Æïü ÃÖÖÆü²Ö… ²ÖÖê¸üÖ›êü : ˆ−֍úß ×¿ÖúÖµÖŸÖë ÃÖã−Öë… úךü−ÖÖ‡µÖÖë ¯Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸ëü… ˆ−֍êú ÃÖã—ÖÖ¾ÖÖë ¯Ö¸ü ³Öß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸ëü… †²Ö ŸÖã´Ö ãú»ÖúÖá úÖê ³Öê•ÖÖê…

¯ÖÖšü 4

41

´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû úÖêÖ֍ú›êü ¯Ö׸ü¯Ö¡Öú ¯ÖÖšü¾ÖÖ úÃÖ»Öß ãúÖ֍ãúÖÖ»ÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ ŸÖÎúÖ¸üß †›ü“֝Öß ÃÖæ“Ö−ÖÖ ´Ö֐־ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖê

´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ×úÃ֍êú ¯ÖÖÃÖ ¯Ö׸ü¯Ö¡Ö ³Öêו֋ úÖî−ÖÃÖß ×úÃÖ-׍úÃÖ úÖê ³Ö֐Ö, ×¾Ö³ÖÖÖ ÃÖ³Öß ×¿ÖúÖµÖŸÖë úךü−ÖÖ‡µÖÖÑ ÃÖã—ÖÖ¾Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ/ †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ ÃÖÖê“Ö, ×¾Ö“ÖÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ²ÖÓÃÖ»Ö−ÖÖ ãúšü»ÖÖ †Æü¾ÖÖôû Æü¾ÖÖ †ÖÆêü? 2) ¾ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üÖê»ÖÖ ãúšü»Öß ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü? 3) ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖÖÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß ±úÖ‡Ô»Ö ãúÖ֍ú›êü †ÖÆêü? 4) ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ÃÖ³ÖÖ ãúšêü †ÖÆêü?

II

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ‹ú-‹ú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ±úŒŸÖ Æêü“Ö ¯Öê−Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü −ÖÖ? ÆüÖêµÖ, ´Ö»ÖÖ ±úŒŸÖ Æêü“Ö ¯Öê−Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü. 1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ‹ú“Ö ²ÖÖÆãü»Öß Æü¾Öß †ÖÆêü −ÖÖ? 2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ¯Öãß֍ú Æü¾ÖÓ †ÖÆêü −ÖÖ? 3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ?

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ¤üÖê-¤üÖê ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö †Æü¾ÖÖ»Ö Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ úÖ? ÆüÖêµÖ, ´Ö»ÖÖ Æêü“Ö †Æü¾ÖÖ»Ö Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ. −ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ Æêü †Æü¾ÖÖ»Ö −֍úÖê †ÖÆêüŸÖ. 1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ŸÖÖÓ¤æüôû Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ úÖ? 2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ¯Öãß֍ú Æü¾Öê †ÖÆêü úÖ?

42

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

3) 4) IV 1. 2. 3. 4. 5.

ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ÖÆæü Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ úÖ? ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ±æú»Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü úÖ?

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ¾ÖÆüß †ÖÆêü. ÆüµÖÖ ¾ÖÊÖ †ÖÆêüŸÖ. 1) Æüß ÖÖê»Öß †ÖÆêü. 2) Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. 3) Æüß ×´Ö¸ü“Öß †ÖÆêü. 4) Æüß ´ÖÖêÆü¸üß †ÖÆêü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ²ÖÆüßÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ ²Ö×ÆüÖß †ÖÆêüŸÖ. 1) ŸÖß ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö †ÖÆêü. 2) ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö †ÖÆêü. 3) ŸÖß Ø³ÖŸÖ †ÖÆêü. 4) ŸÖß ›üÖôû †ÖÆêü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ³ÖÖÂÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ ³ÖÖÂÖÖ †ÖÆêüŸÖ. 1) ŸÖß ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü. 2) ŸÖß •Ö֐ÖÖ †ÖÆêü. 3) ŸÖß ¿ÖÖôûÖ †ÖÆêü. 4) ŸÖß ×¿Öׁ֍úÖ †ÖÆêü. ŸÖê ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêüŸÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêü. 1) ŸÖÖê †Æü¾ÖÖ»Ö †ÖÆêü. 2) ŸÖÖê ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. 3) ŸÖÖê ÖÏÖÆüú †ÖÆêü. 4) ŸÖÖê ׿ց֍ú †ÖÆêü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖê ‘Ö¸ †ÖÆêü. ŸÖß ‘Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ. 1) ŸÖê ÃÖ³Ö֐ÖéÆü †ÖÆêü. 2) ŸÖê ™êü²Ö»Ö †ÖÆêü. 3) ŸÖê ÖÖ¾Ö †ÖÆêü. 4) ŸÖê ¯Öãß֍ú †ÖÆêü.

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öԍú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Öãß֍ú ¾ÖÆüߏÖÖ»Öß †ÖÆêü. ¾ÖÆüß .......... †ÖÆêü. (¯Öãß֍ú êú ‰ú¯Ö¸ü) ¾ÖÆüß ¯Öãß֍úÖ¾Ö¸ü †ÖÆêü. ‘Ö¸ü ......... †ÖÆêü. (Íæú»Ö êú ÃÖÖ´Ö−Öê) 1) ¿ÖÖôûÖ ‘Ö¸üÖ´Ö֐Öê †ÖÆêü. ¿ÖÖôûÖ ........ †ÖÆêü. (¤ãüúÖ−Ö êú ¯Öß”êû) 2) ¤ãüúÖ−Ö ¿ÖÖôêûÃÖ´ÖÖê¸ü †ÖÆêü. 3) ¯Öê−Ö ¯Öãß֍úÖ¾Ö¸ü †ÖÆêü. ¯Öãß֍ú .......... †ÖÆêü. (¯Öê−Ö êú −Öß“Öê) 4) ´ÖÖ—µÖÖ¯Öãœêü ÖߟÖÖ †ÖÆêü. ´Öß ........... †ÖÆêü. (ÖߟÖÖ êú ¯Öß”êû) “ÖÆüÖ¯ÖÖ−ÖÖ .......... ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü. (êú ²ÖÖ¤ü) 5) ÃÖ³Öê¯Öæ¾Öá “ÖÆüÖ¯ÖÖ−Ö †ÖÆêü.

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ŸµÖÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. ŸÖã´Æüß ŸµÖÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 1) ŸÖæ ŸµÖÖ ú´Ö“ÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. 2) ŸÖæ ²Ö×ÆüÖß»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. 3) ŸÖæ ¯Ö׸ü¯Ö¡Öú ¯ÖÖšü¾Ö. 4) ŸÖæ ‡ú›êü µÖê. 5) ŸÖæ “ÖÆüÖ ‘Öê.

¯ÖÖšü 4

VII

43

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ú−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ×¾ÖßÖÖ¸ü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´Æüß ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. (¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú) (−ÖêÆü´Öß“Öß) (ˆªÖ) 1) ŸÖã´Æüß ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 2) ŸÖã´Æüß −ÖêÆü´Öß“Öß ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 3) ŸÖã´Æüß ˆªÖ −ÖêÆü´Öß“Öß ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 1)

3)

ŸÖã´Æüß •Ö´Ö¾ÖÖ. (‹ú¡Ö) (ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ) (ÃÖ¾ÖÔ) ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. (ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ) (Ã֐ÖóµÖÖ) (×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖ»µÖÖ) (†Ö¯Ö»µÖÖ)

2)

†Ö¯ÖÖ úºþµÖÖ.

4)

¯ÖÖšü¾ÖÖ.

(²Ö¤ü»Ö) (†Ö¾Ö¿µÖú) (†Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ)

(¯Ö׸ü¯Ö¡Öú) (‹ú) (†Ö•Ö“Ö)

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß †ÖÆêü. ŸµÖÖ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 1) ŸÖÖê ³ÖÖÂÖê“ÖÖ †Æü¾ÖÖ»Ö †ÖÆêü. ......... ........ †Æü¾ÖÖ»ÖÖ¾Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ †ÖÆêü. 2) ŸÖê †Ö¯Ö»Öê Ã֐Öôêû ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß †ÖÆêü. .......... .......... .......... ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 3) ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. .......... .......... ×´Ö¡ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. 4) Æüß ´Öã»ÖÖÓ“Öß †³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß †ÖÆêü. .......... .......... .......... ÖÖê»ÖßŸÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †ÖÆêü. 5) Æêü ÃÖã“ÖêŸÖÖ“ÖÓ †³µÖÖÃÖÖ“ÖÓ ™êü²Ö»Ö †ÖÆêü. .......... .......... .......... ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü ¯Öãß֍Óú †ÖÆêüŸÖ.

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ úßו֋… (úÖêÖŸÖß, úÖêÖŸÖê, úÖêÖŸÖÓ, úÖêÖÖ•Ö¾Öôû, ãúÖÖ»ÖÖ, ãúÖ֍ãúÖÖ»ÖÖ)

44

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖê ¯Öãß֍ú ÃÖã“ÖêŸÖ֍ú›êü †ÖÆêü. 1) Æêü ¯Öãß֍ú ³ÖæÖÖê»ÖÖ“Öê †ÖÆêü. 2) 3) •ÖÖêÃÖê±ú»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 5) ŸÖß ²ÖÖÆãü»Öß ¿ÖÖÓŸÖÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü.

ŸÖê ¯Öãß֍ú úÖêÖ֍ú›êü †ÖÆêü? Æüß ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß †ÖÆêü. 4) ÃÖ¾ÖÔ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 6) Æêü ³ÖÖÂÖê“Öê †Æü¾ÖÖ»Ö †ÖÆêüŸÖ.

X

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖ‡ÔÓ−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü. ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü‰ú úÖ? 1) ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ ¤êü. 2) Æüß ×´ÖšüÖ‡Ô ‘Öê. 3) ³ÖæÖÖê»ÖÖ“ÖÓ ¯Öãß֍ú ¿ÖÖê¬Ö. 4) †ÖŸÖ µÖÖ.

XI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ •ÖÖê×›ÍüµÖÖë êú ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Öæ, ŸÖÖ‡Õ−ÖÖ Æêü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü. †Ö¯ÖÖ ŸÖÖ‡Õ−ÖÖ Æêü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü‰úµÖÖ. 1) ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ŸÖæ “ÖÆüÖ ‘Öê. ´ÖÖ¾Ö¿Öß, †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ .......... 2) ˆ´Öê¿Ö, ŸÖæ ²ÖÃÖ. ˆ´Öê¿Ö, †Ö¯ÖÖ .......... 3) ÃÖã“ÖêŸÖÖ, ŸÖæ •Öê¾ÖÖ ú¸ü. ÃÖã“ÖêŸÖÖ, †Ö¯ÖÖ •Öê¾ÖÖ .......... 4) ²ÖÖê¸üÖ›êü, ŸÖã´Æüß “Ö“ÖÖÔ ú¸üÖ. ²ÖÖê¸üÖ›êü, †Ö¯ÖÖ “Ö“ÖÖÔ .......... 5) ¯Öãœüᯙ ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ úÖµÖԍÎú´ÖÖÓ¾Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖ. †Ö¯ÖÖ .......... 6) ÃÖã¬ÖÖ, ŸÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖ. ÃÖã¬ÖÖ, †Ö¯ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ .......... 7) ŸÖã´Æüß ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ÖÖ. †Ö¯ÖÖ, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü .......... ¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹… Ã֐ÖóµÖÖ ÃÖ³ÖÖ −ÖêÆü´ÖßÃÖÖ¸üµÖÖ“Ö! “ÖêÆü¸êüÆüß ŸÖê“Ö, úִ֍úÖ•ÖÆüß ŸÖê“Ö, ×¾ÖÂÖµÖ¯Öס֍úÖÆüß ŸÖß“Ö, ÖãôûÖãôûßŸÖ —ÖÖ»Öê»Öê ¿Ö²¤üÆüß ŸÖê“Ö †Ö×Ö ÃÖ³Öê“ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÆüß ŸÖÖê“Ö! '¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ−ÖÖŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖÓ“µÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖÖ“Öß ¯Öϐ֟Öß'. ¯ÖÖ †Ö•Ö“Öß ÃÖ³ÖÖ ×−Ö¸üÖôûß †ÖÆêü. ÃÖד־ÖÖÓ−ÖÖ ˆŸÃÖÖÆü †ÖÆêü. ³ÖÖÂÖê´Ö¬µÖê ¸üÃÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÎúÖ¸üà¾Ö¸ü ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯Öãœü“µÖÖ ¾ÖÂÖÖÔÃÖÖšüß µÖÖê•Ö−ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öê ‹ú“Ö ¬µÖêµÖ †ÖÆêü '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ“Ö ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ−Ö Æü¾Öê'. ŸµÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû †−Öêú úÖµÖԍÎú´Ö †ÖÆêüŸÖ. ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ“Ö ˆŸÃÖÖÆü †ÖÆêü. ¯Öϵ֟−Ö ú¸üÖ. ¯Öϐ֟Öß ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. "³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ Ø•Ö¤üÖ²ÖÖ¤ü!" ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ: Ã֐ÖóµÖÖ −ÖêÆü´ÖßÃÖÖ¸üµÖÖ“Ö úִ֍úÖ•Ö ÖãôûÖãôûßŸÖ —ÖÖ»Öê»Öê

ÃÖ²Ö Æü´Öê¿ÖÖ úß ŸÖ¸üÆü úִ֍úÖ•Ö ÖÖê»Ö´ÖÖê»Ö, †Ã¯Ö™ü Æãü‹

¯ÖÖšü 4

45

¯Öϐ֟Öß ¯ÖÖ †Ö•Ö“Öß ×−Ö¸üÖôûß ÃÖד־ÖÖÓ−ÖÖ ˆŸÃÖÖÆü ¸üÃÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû ŸÖÎúÖ¸üà¾Ö¸ü ¯Öãœü“µÖÖ µÖÖê•Ö−ÖÖ ‹ú“Ö ¬µÖêµÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ“Ö ŸµÖÖÃÖÖšüß ¯Öϵ֟−Ö ¿ÖŒµÖ

¯ÖϐÖ×ŸÖ ¯Ö¸ü, »Öê׍ú−Ö †Ö•Ö úß ×−Ö¸üÖ»Öß, †−ÖÖêÖß ÃÖ×“Ö¾Ö úÖê ˆŸÃÖÖÆü ¹ý×“Ö ˆ−֍êú ¯ÖÖÃÖ ×¿ÖúÖµÖŸÖÖë ¯Ö¸ü †Ö»Öê µÖÖê•Ö−ÖÖ ‹úÆüß »ÖµÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë ‡Ã֍êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ¯Öϵ֟−Ö ÃÖÓ³Ö¾Ö †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) †Ö•Ö“Öß ÃÖ³ÖÖ ú¿ÖÖÃÖÖšüß †ÖÆêü? 2) ¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»µÖÖ−Öê ¿Ö²¤ü úÃÖê —ÖÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü? 3) ÃÖ×“Ö¾Ö úÃÖê †ÖÆêüŸÖ? 4) ÃÖד־ÖÖÓ“Öê ¬µÖêµÖ úÖµÖ †ÖÆêü? 5) »ÖêÖúÖ−Öê ¿Öê¾Ö™üß úÖêÖŸÖß ‘ÖÖêÂ֝ÖÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü?

II

¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö †Öî¸ü †−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü¯Ö¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) Æêü ³ÖÖÂÖê²Ö§ü»Ö“Öê .......... †ÖÆêüŸÖ. 2) †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖÖê .......... ú¹ý. 3) ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−֍ú .......... Ã֐ÖóµÖÖ .......... ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 4) Ã֐ÖóµÖÖ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ .........., .........., .......... ´Ö֐־ÖÖ. 5) ÖôûÖãôûßŸÖ —ÖÖ»Öê»Öê .......... ŸÖê“Ö †Ö×Ö ÃÖ³Öê“ÖÖ .......... ŸÖÖê“Ö!

III

¯ÖÖšü ´Öë ׍ú−Ö ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂ֝ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü, ²ÖŸÖÖ‡‹… ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú, −Ö¾ÖÖ, ÖãôûÖãôûߟÖ

46

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ÃÖê ˆÃÖ ¿Ö²¤ü úÖê “Öã−֍ú¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹ •ÖÖê ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö ÆüÖê… 1) ÃÖæ“Ö−ÖÖ, ÃÖ³ÖÖ, ³ÖÖÂÖÖ, ×¾Ö³Ö֐Ö, µÖÖê•Ö−ÖÖ, ï֬ÖÖÔ 2) ˆ¯ÖÖµÖ, †Æü¾ÖÖ»Ö, ¯Öϐ֟Öß, ×¾ÖÂÖµÖ, úÖµÖԍÎú´Ö 3) ´ÖŸÖ, ¯Ö׸ü¯Ö¡Ö, ˆ¯Ö¤êü¿Ö, úִ֍úÖ•Ö, ºþ¯Ö, ¸üÖ•µÖ 4) ±úÖ‡Ô»Ö, ¿Ö²¤ü, †›ü“֝Ö, ŸÖÎúÖ¸ü, ²ÖÖÖ 5) šêü¾ÖÖ, ‘µÖÖ, ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß, ¯ÖÖšü¾ÖÖ, ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ, µÖÖ

V

¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤üÃÖ´ÖæÆü êú úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ÖêÓ ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ¸üÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü/¿Ö²¤üÖë úÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹… 1) ´Öã»ÖÖÖ, ÖãôûÖãôûߟÖ, úÖôûÖ, ³Öã¸ü³Öã¸üߟÖ, ¯ÖÖÓœü¸üÖ - (¿Ö²¤ü) 2) ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß, ×−Öôûß, †›ü“֝Öß, Öêôû, ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú, þÖÃŸÖ - (ÃÖ³ÖÖ) 3) ÖÆæü, ±ãú»Öê, µÖÖê•Ö−ÖÖ, ²Ö֐Ö, †›ü“ÖÖ - (³ÖÖÂÖÖ) 4) ´Ö֐֝Öß, ÖÆæü, ±æú»Ö, ד־֛üÖ, ׯ־ÖôûÖ - (ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß)

VI

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ´Ö¸üÖšüß ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ÖêÓ úÖü ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ .......... úÖÆüß Æü¾ÖÓ †ÖÆêü úÖ? (†Öî¸ü) 2) †Ö¯ÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖÖê .......... úºþµÖÖ. (²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö) 3) ŸÖßÃÖ .......... ‹ú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. (ŸÖÖ¸üßÖ úÖê) 4) ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−֍ú ×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖ»µÖÖ .......... ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. (ÃÖ²Ö) 5) ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö .......... †ÖÆêü? (׍úÃ֍êú ¯ÖÖÃÖ)

VII

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… †Ö•Ö ¿ÖÖôêûŸÖ ׿ց֍ú †Ö×Ö ¯Öֻ֍úÖÓ“Öß ‹ú ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü. Æüß ÃÖ³ÖÖ ¿ÖÖôêû“µÖÖ ÃÖ³Ö֐ÖéÆüÖŸÖ †ÖÆêü. ÃÖ³Öê“ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ †ÖÆêü '¯Öֻ֍úÖÓ“µÖÖ ¾Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ †›ü“֝Öß ÃÖ´Ö•Öæ−Ö ‘ÖêÖê.' µÖÖ ÃÖ³ÖêŸÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ¯ÖϾÖê¿Ö −ÖÖÆüß. ÃÖ³Öê»ÖÖ Ã֐Öôêû ׿ց֍ú †Ö×Ö ¯Öֻ֍ú ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯Öֻ֍úÖÓ“µÖÖ úÖÆüß †›ü“֝Öß, ŸÖÎúÖ¸üß †Ö×Ö ÃÖæ“Ö−ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ. ŸÖ¸üßÆüß µÖÖ ÃÖ³ÖêŸÖ ÖÖë¬Öôû ¾Ö †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ ´ÖÖ¡Ö −ÖÖÆüß. Æüß µÖÖ ¾ÖÂÖÖÔŸÖᯙ ¿Öê¾Ö™ü“Öß“Ö ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖ³Öê−ÖÓŸÖ¸ü Ö¸ü´Ö֐ָü´Ö “ÖÆüÖ, þÖÖפü™ü ²Ö±úá, ד־֛üÖ †Ö×Ö ¯Öêœêü †ÖÆêüŸÖ.

VIII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ †Ö•Ö ¤üÖê¯ÖÆü¸ü úÖê úÖµÖÖÔ»ÖµÖ ´Öë ²Öîšüú úÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö úßו֋… †Ö•Ö ú´ÖÔ“ÖÖ׸üµÖÖë úß ²Öîšüú Æîü… †¯Ö−Öß ´ÖÖѐÖë, úךü−ÖÖ‡µÖÖÑ †Öî¸ü ÃÖã—ÖÖ¾Ö ÃÖ×“Ö¾Ö ´ÖÆüÖê¤üµÖ êú ÃÖÖ´Ö−Öê ¸ü׏֋… ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ¤ü “ÖÖµÖ úÖ ¯ÖϲÖÓ¬Ö úßו֋… “ÖÖµÖ êú ÃÖÖ£Ö ×´ÖšüÖ‡Ô ¤êü−ÖÖ −Ö ³Öæ×»Ö‹…

IX

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋…

¯ÖÖšü 4

47

†Æü¾ÖÖ»Ö, ±úÖ‡Ô»Ö, ÃÖ³ÖÖ, ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß, ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú X

"úÖµÖÖÔ»ÖµÖ ´Öë ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö" êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I 1.

2.

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ן֣ÖÓ †Ö¯ÖÖ µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖ¾Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¹ýµÖÖ. (¾ÖÆüÖÑ Æü´Ö ÃÖ²Ö ‡ÃÖ ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ¯Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¸ëü…) 2) ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ´ÖŸÖÓ ‘Öê‰úµÖÖ. (ÃÖ²Ö úß ¸üÖµÖ »Öë…) 3) ŸµÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ²Ö¤ü»Ö ú¹ýµÖÖ. (ˆÃ֍êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ׸ü¯ÖÖê™Ôü ´Öë †Ö¾Ö¿µÖú ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸ëü…) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ´Ö»ÖÖ ŸÖÖê †Ö•Ö“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. (´Öã—Öê ¾ÖÆü †Ö•ÖÆüß “ÖÖ×Æü‹…) 2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ÆüÖ“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü −ÖÖ? (†Ö¯ÖúÖê µÖÆüß “ÖÖ×Æü‹ −Ö?) 3) ÆüÖ“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü ´Ö»ÖÖ. (µÖÆüß “ÖÖ×Æü‹ ´Öã—Öê…) (†Ö¯ÖúÖê ãú”û †Öî¸ü “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ?) 4) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ †ÖÖÖß úÖÆüß Æü¾ÖÓ †ÖÆêü úÖ? ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ (1.) êú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ¾ÖŒŸÖÖ †Öî¸ü ÁÖÖêŸÖÖ ¤üÖê−ÖÖë ״ֻ֍ú¸ü ‹ú ׍ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê úÖ ¯ÖÏßÖÖ¾Ö ¾ÖŒŸÖÖ ú¸üŸÖÖ Æîü… ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ÃÖê '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü 'µÖÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ‹êÃÖê ‡“”ûÖ£Öԍú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ + '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ + 'µÖÖ' ú¸ü + ‰ú + µÖÖ = ú¹ýµÖÖ (ú¸ëü) ‘Öê + ‰ú + µÖÖ = ‘Öê‰úµÖÖ (»Öë) ˆ¤üÖÆü¸üÖ (2.) êú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë 'Æü¾ÖÖ †ÖÆêü' '“ÖÖ×Æü‹' ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ú´ÖԍúÖ¸üú '»ÖÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ פüÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö '»ÖÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Ö»ÖÖ (´Öã—Öê) ŸÖã»ÖÖ (ŸÖã´ÖúÖê) ÊÖ»ÖÖ/ŸµÖÖ»ÖÖ (‡Ã֍úÖê/ ×Æü»ÖÖ/ןֻÖÖ ˆÃ֍úÖê)

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´ÆüÖ»ÖÖ/†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ (Æü´ÖúÖê) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ/†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ (†Ö¯ÖúÖê) ÊÖÓ−ÖÖ/ŸµÖÖÓ−ÖÖ (‡−֍úÖê/ˆ−֍úÖê)

48

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÊÖ»ÖÖ/ŸµÖÖ»ÖÖ ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú '»ÖÖ' úÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ºþ¯Ö '−ÖÖ' êú¾Ö»Ö †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… II 1.

2.

´Ö¸üÖšüß ´Öë †ÖúÖ¸üÖ−ŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ êú ºþ¯Ö ØÆü¤üß úß Æüß ŸÖ¸üÆü ÃÖÓ–ÖÖ êú Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ²Ö¤ü»ÖŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ¯Öã. ÖÖê¸üÖ ´Öã»ÖÖÖ (ÖÖê¸üÖ »Ö›ÍüúÖ) ÖÖê¸êü ´Öã»ÖÖê (ÖÖê¸êü »Ö›Íüêú) áÖß. ÖÖê¸üß ´Öã»ÖÖß (ÖÖê¸üß »Ö›Íüúß) ÖÖê·µÖÖ ´Öã»Öß (ÖÖê¸üß »Ö›Íü׍úµÖÖÑ) −Ö¯ÖãÓ. ÖÖê¸Óü ´Öæ»Ö ÖÖê¸üß ´Öã»ÖÓ µÖפü ÃÖÓ–ÖÖ ´Öë úÖê‡Ô ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ »ÖÖê †Öî¸ü ˆÃ֍úÖ ×ŸÖµÖԍËú ºþ¯Ö ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖê ŸÖÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ êú †−ŸÖ ´Öë ÃÖ³Öß Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−ÖÖë ´Öë 'µÖÖ' »ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ¯Öã. ÖÖê·µÖÖ ´Öã»ÖÖ“ÖÖ (ÖÖê¸êü »Ö›üêú úÖ) ÖÖê·µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ (ÖÖê¸êü »Ö›ÍüúÖë úÖ) áÖß. úÖóµÖÖ ´Öã»Öß“ÖÖ (úÖ»Öß »Ö›Íüúß úÖ) úÖóµÖÖ ´Öã»Öà“ÖÖ (úÖ»Öß »Ö›Íü׍úµÖÖë úÖ) −Ö¯ÖãÓ. ´ÖÖêšü¶Ö —ÖÖ›üÖ“ÖÖ (²Ö›Íêü ¯Öê›Íü úÖ) ´ÖÖêšü¶Ö —ÖÖ›üÖÓ“ÖÖ (²Ö›Íêü ¯Öê›ÍüÖë úÖ)

3.

ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ×−ÖµÖ´Ö ÃÖӍêúŸÖ¾Ö֓֍ú ×¾Ö¿ÖêÂ֝ÖÖë êú ×»Ö‹ ³Öß »Ö֐Öæ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ¯Öã. ÆüÖ/ŸÖÖê Æêü/ŸÖê áÖß. Æüß/ŸÖß ÊÖ/ŸµÖÖ −Ö¯ÖÓã. Æê/ŸÖê Æüß/ŸÖß ×ŸÖµÖԍËú ºþ¯Ö - ÊÖ/ŸµÖÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü. - µÖÆü »Ö›üúÖ Æîü… ÊÖ ´Öã»ÖÖ•Ö¾Öôû ¾ÖÊÖ †ÖÆêüŸÖ. - ‡ÃÖ »Ö›Íüêú êú ¯ÖÖÃÖ úÖׯֵÖÖÑ Æïü…

4.

¿ÖêÂÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ػ֐־֓Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖê‡Ô ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ¯Öã. ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»ÖÖÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»ÖÖê áÖß. ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»ÖÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»Öß −Ö¯ÖãÓ. ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öæ»Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»ÖÓ

¯ÖÖšü 4

49

III

׍úÃÖß ¾ÖßÖã µÖÖ ²ÖÖŸÖ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ÃÖã×−ÖÛ¿“ÖŸÖŸÖÖ ¯Öύú™ü ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß ¾ÖÖŒµÖ êú †−ŸÖ ´Öë '−Ö' µÖÖ '−ÖÖ' »ÖÖ֍ú¸ü ¯ÖÏ¿−Ö ú¸üŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû“Ö †ÖÆêü −ÖÖ?/−ÖÓ? µÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö Æüß Æîü −ÖÖ?/−Ö?

IV

ØÆü¤üß 'êú ²ÖÖ¸êü ´Öë' '²ÖÖ²ÖŸÖ' ¯ÖϵÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë '²ÖÖ²ÖŸÖ, ²Ö§ü»Ö' ü'ÃÖÖšüß' ‹êÃÖê †¾µÖµÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æî… µÖê †¾µÖµÖ ºþ¯Ö ÃÖÓ–ÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ןֵÖԍËú ºþ¯ÖÖêÓ ÃÖê •ÖÖê›Íêü •ÖÖŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ׿֍úµÖÖ + ²ÖÖ²ÖŸÖ = ׿֍úµÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ - ×¿ÖÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ×¿ÖúµÖÖ²ÖÖ²ÖÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆü Æü¾ÖÖ. (×¾ÖªÖÙ£Ö†Öë ´Öë ×¿ÖÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆü “ÖÖ×Æü‹…) ׿֍úµÖÖ + ²Ö§ü»Ö = ׿֍úµÖÖ²Ö§ü»Ö - ×¿ÖÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ×¿ÖúµÖÖ²Ö§ü»Ö ˆŸÃÖÖÆü ¯ÖÖ×Æü•Öê. (Æü¸ ü‹ú ´Öë ×¿ÖÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆü “ÖÖ×Æü‹…) ׿֍úµÖÖ + ÃÖÖšüß = ׿֍úµÖÖÃÖÖšüß - ×¿ÖÖÖ êú ×»Ö‹… ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ¿ÖÖôûÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. (ÃÖ²Ö úÖê ×¿ÖÖÖ êú ×»Ö‹ Íæú»Ö “ÖÖ×Æü‹…) ´ÖÖ—µÖÖ + ²ÖÖ²ÖŸÖ = ´ÖÖ—µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ - ´Öê¸êü ²ÖÖ¸êü ´Öë ´ÖÖ—µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ŸÖã»ÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß †ÖÆêü úÖ? (´Öê¸êü ²ÖÖ¸êü ´Öë ŸÖã´Æëü •ÖÖ−֍úÖ¸üß Æîü ŒµÖÖ?) ÃÖ³Öê + ²Ö§ü»Ö = ÃÖ³Öê²Ö§ü»Ö - ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë/ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ÃÖ³Öê²Ö§ü»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸ü. (ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ÃÖÖê“ÖÖê…) (ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ÃÖÖê“ÖÖê.)

1. 2. 3. 4. 5. V

¯ÖÏ¿−Ö ¾Ö֓֍ú ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ןֵÖԍú ºþ¯ÖÖë úß ×«ü¹ýÛŒŸÖ ´Öë ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ ¯ÖÏÖµÖ„ ²ÖÖ¤ü ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü ´Öë »ÖÖŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ãúÖÖ»ÖÖ -׍úÃ֍úÖê ãúÖ֍ãúÖÖ»ÖÖ - ׍úÃÖ ×úÃ֍úÖê ãúÖÖ ãúÖÖ»ÖÖ - ׍úÃÖ, ׍úÃÖ úÖ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

50

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

5

´ÖӐÖô֐ÖÖî¸üß“Öß ŸÖµÖÖ¸üß

´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸üß úß ŸÖîµÖÖ¸üß

×−Ö¿ÖÖ : ׯÖϵÖÖ, †Ö•Ö †Ö´Ö“µÖÖ ÃÖã´Ö−ÖŸÖÖ‡Ô“Öß ´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸ü †ÖÆêü. †Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¸üÖ´Öæú֍úÖÓ“µÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ. “Ö»Ö, †Ö¯ÖÖ ¸üÖ´Öæú֍úÖÓ“µÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖæ−Ö Öæ¯Ö Öæ¯Ö ±ãú»ÖÓ †ÖÖæµÖÖ. ׯÖϵÖÖ : ÆüÖê ÃÖÖêôûÖ ¯ÖύúÖ¸ü“Öß ¯ÖÖ−ÖÓ ¯ÖÖ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ −ÖÖ? ×−Ö¿ÖÖ : ÆüÖê ŸÖ¸ü! ¯ÖÖ−ÖÓ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ ¤üÖê−Æüß †ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖߟÖ. †ÖÓ²ÖÖ, ¯Öêºþ, ¾Ö›, ػֲÖæ, د֯Öôû †Ö×Ö Ø“Ö“Ö! ׯÖϵÖÖ : ±úŒŸÖ ÃÖÆüÖ“Ö! ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ −֍úÖêŸÖ úÖ? “Ö»Ö, ãúÃÖã´Ö †Ö×Ö ãú´Öã¤ü»ÖÖ Æüß ²ÖÖê»Ö¾Ö. ŸµÖÖÓ−ÖÖÆüß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ×−Ö¿ÖÖ : ãúÃÖã´Ö, ãú´Öã¤ü “Ö»ÖÖ Ö »Ö¾Öú¸ü. Öæ¯Ö ¯ÖÖ−ÖÓ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ãúÃÖã´Ö : †µµÖÖ! ²Ö֐ÖêŸÖ ׍úŸÖß ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ −ÖÖÆüß? ãú´Öã¤ü : •Öã‡Ô, “Ö´Öê»Öß, ´ÖÖêÖ¸üÖ Öã»ÖÖ²Ö.... †ÖÓ ²ÖÖ‡Ô ... ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ! ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ! Æêü ŸÖ¸ü ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥ü¿µÖ †ÖÆêü. ׯÖϵÖÖ : ÆüÖê ŸÖ¸ü. †Ö×Ö ÆüÖ ²Ö‘Ö —Öë›æü, ÆüÖ ŸÖê¸ü›üÖ †Ö×Ö ÆüÖ êú¾Ö›üÖ! —ÖêÓ›æü¯ÖêÖÖ êú-¾Ö›ü¶Ö“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö •ÖÖÃŸÖ ´ÖÖ¤üú †ÖÆêü. ×−Ö¿ÖÖ : ׯÖϵÖÖ, ŸÖæ ±úŒŸÖ ¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸ü. ׯÖϵÖÖ : úÖ? ´Öß ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ −֍úÖê?

×−Ö¿ÖÖ : ׯÖϵÖÖ, †Ö•Ö †¯Ö−Öß ÃÖã´Ö−Ö ¤üߤüß úß '´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸üß' Æîü… †Ö•Ö Æü´Öë ¸üÖ´Öæú֍úÖ êú ²ÖÖß“Öê ´Öë •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… “Ö»ÖÖê ¸üÖ´Öæú֍úÖ êú ²ÖÖß“Öê ÃÖê œêü¸ü ÃÖÖ¸êü ±æú»Ö »Öê †Ö‹Ñ… ׯÖϵÖÖ : ÆüÖÑ ÃÖÖê»ÖÆü ŸÖ¸üÆü êú ¯Ö¢Öê ³Öß ŸÖÖê »ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ −Ö? ×−Ö¿ÖÖ : ÆüÖÑ ŸÖÖê, ¯Ö¢Öê †Öî¸ü ±æú»Ö ¤üÖ−ê ÖÖë Æüß “ÖÖ×Æü‹… †Ö´Ö, †´Öºþ¤ü, ²Ö¸üÖ¤ü, −Öß²Öæ, ¯Öß¯Ö»Ö †Öî¸ü ‡´Ö»Öß (êú)… ׯÖϵÖÖ : ×ÃÖ±Ôú ”ûÆü Æüß! †−µÖ ¯Ö¢Öê −ÖÆüà »ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ? “Ö»ÖÖê, ãúÃÖã´Ö †Öî¸ü ãú´Öã¤ü úÖê ³Öß ²Öã»ÖÖ†Öê… ˆ−Æëü ³Öß ÃÖÖ£Ö »Öê •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ×−Ö¿ÖÖ : ãúÃÖã´Ö, ãú´Öã¤ü •Ö»¤üß “Ö»ÖÖê −Ö! ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¯Ö¢Öê †Öî¸ü ±æú»Ö ‡ú½êü ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ãúÃÖã´Ö : ¾ÖÖÆü ¾ÖÖÆü! ²ÖÖß“Öê ´Öë ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö Æïü, −ÖÖ? ãú´Öã¤ü : •ÖæÆüß, “Ö´Öê»Öß, ´ÖÖêÖ¸üÖ, Öã»ÖÖ²Ö - ˆ‡Ô ´ÖÖÑ - ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö! ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö! µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥ü¿µÖ Æîü… ׯÖϵÖÖ : ÆüÖÑ, †Öî¸ü µÖÆ ¤êüÖÖêü Öë¤üÖ, µÖÆü Öã»Ö ´ÖêÆÑü¤üß †Öî¸ü µÖÆü êú¾Ö›ÍüÖ… Öë¤êü úß †¯ÖêÖÖ êú¾Ö›Íêü úß ÃÖãÖÓ¬Ö †×¬Öú ´ÖÖ¤üú Æîü… ×−Ö¿ÖÖ : ׯÖϵÖÖ, ŸÖã´Ö ×ÃÖ±Ôú ¯Ö¢Öê ‡ú÷êü ú¸üÖê… ×¯ÖϵÖÖ : ŒµÖÖë? ´Öã—Öê ±æú»Ö −ÖÆüà ŸÖÖê›ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹? ×−Ö¿ÖÖ : ‹êÃÖÖ −ÖÆüà Æîü ׯÖϵÖÖ… ±æú»Ö ŸÖÖê ŸÖÖê›Íü−ÖÖ Æüß “ÖÖ×Æü‹… »Öê׍ú−Ö ¾ÖÆü úÖ´Ö ŸÖÖê ãú´Öã¤ü

¯ÖÖšü 5

51

×−Ö¿ÖÖ : ŸÖÃÖÓ −ÖÖÆüß ÖÓ ×¯ÖϵÖÖ! ±ãú»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ“Ö. ¯ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ŸÖ¸ü ãú´Öã¤üú›êü †ÖÆêü. ãú´Öã¤ü : ¾ÖÖ ¾ÖÖ! Öã»ÖÖ²Ö ×ú¢Öß ¸ÓüÖÖÓ“Öê †ÖÆêüŸÖ! ÆüÖ ×¯Ö¾Öôûִ֬֍ú, ŸÖÖê ¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ, ׯ־ÖôûÃÖ¸ü, †Ö×Ö Öã»ÖÖ²Öß ¸ÓüÖ“Ö ¸ÓüÖ. ¯ÖÖ ŸÖÖê »ÖÖ»Ö³Ö›üú ãÓúú¾ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ Öã»ÖÖ²Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêü. ×−Ö¿ÖÖ : ‹, Æüß ¯Ö¸ü›üß ãúÖÖ“Öß †ÖÆêü? ãú´Öã¤ü : ´ÖÖ—Öß −ÖÖÆüß. ãúÃÖã´Ö“Öß †ÖÆêü úÖ? ãúÃÖã´Ö : −ÖÖÆüß. ׯÖϵÖÖ“µÖÖ ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ“Öß †ÖÆêü. ׯÖϵÖÖ : ÆüÖê, Öæ¯Ö ”ûÖ−Ö †ÖÆêü −Ö? †ÖÓ Æêü ”ûÖê™Óü ¯ÖÖÓœü¸Óü ±æú»Ö úÃÖ»ÖÓ †ÖÆêü? ãú´Öã¤ü : ÆüÖ ¯ÖÖ׸ü•Ö֟֍ú †ÖÆêü µÖÖ“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö ‡ŸÖ¸ü ±ãú»ÖÖÓ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖÖêÆüú †ÖÆêü. †Ö ¯ÖÖ ×−Ö¿ÖÖ ãúšÓü †ÖÆêü? ãúÃÖã´Ö : ŸÖß úÖµÖ ŸµÖÖ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²ÖÖ“µÖÖ — ÖÖ›üÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü. ×−Ö¿ÖÖ : ‹, »Ö¾Öú¸ü “Ö»ÖÖ ÖÓ Ã֐ÖóµÖ֕֝Öß! ˆ¿Ö߸ü ú¹ý −֍úÖ. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ³Ö¸üÖ³Ö¸ü úÖ´ÖÓ ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖߟÖ.

úÖ Æîü… ãú´Öã¤ü : ¾ÖÖÆü ¾ÖÖÆü… Öã»ÖÖ²Ö ×úŸÖ−Öê ¸ÓüÖÖë êú Æïü… ÖÆü¸üÖ ¯Öß»ÖÖ, ¿Öã³ÖÏ ÃÖ±êú¤ü, Æü»úÖ ¯Öß»ÖÖ †Öî¸ü Öã»ÖÖ²Öß… ¸ÓüÖ Æüß ¸ÓüÖ… »Öê׍ú−Ö ¾ÖÆü ØÃÖ¤æü¸ü •ÖîÃÖÖ ÃÖãÖÔ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²Ö ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖãÓ¤ü¸ü Æîü… ×−Ö¿ÖÖ : ‹ê, µÖÆü ›ü×»ÖµÖÖ ×úÃ֍úß Æîü? ãú´Öã¤ü : ´Öê¸üß ŸÖÖê −ÖÆüà Æîü… ãúÃÖã´Ö úß Æîü ŒµÖÖ? ãúÃÖã´Ö : −ÖÆüà, ׯÖϵÖÖ úß ÃÖÖÃÖ úß Æîü… ׯÖϵÖÖ : ÆüÖÑ, ²ÖÆãüŸÖ ²ÖלÍüµÖÖ Æîü −Ö? †¸üê, µÖÆü ”ûÖê™üÖ ÃÖ±êú¤ü ±æú»Ö úÖî−ÖÃÖÖ Æîü? ãú´Öã¤ü : µÖÆü Æü¸üØÃ֐ÖÖ¸ü Æîü… ‡Ã֍úß ÃÖãÖÓ¬Ö †−µÖ ±æú»ÖÖë úß †¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖÖêÆüú Æîü… †¸êü, ¯Ö¸ü ×−Ö¿ÖÖ úÆüÖÑ Æîü? ãúÃÖã´Ö : ¾ÖÆü ¤êüÖÖê ˆÃÖ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²Ö êú ¯ÖÖî¬Öê êú ¯ÖÖÃÖ Æîü! ×−Ö¿ÖÖ : †¸êü! ÃÖ²Ö •Ö»¤üß “Ö»ÖÖê! ¤êü¸ü ´ÖŸÖ ú¸üÖê… Æü´Öë •Ö»¤üß-•Ö»¤üß úÖ´Ö ×−Ö²Ö™üÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †Ö´Ö“µÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ “Ö»Ö Öæ¯Ö †ÖÖæµÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü“Öß ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ ¤üÖê−Æüß

Æü´ÖÖ¸êü Æü´Öë ²ÖÖß“Öê ´Öë •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ “Ö»ÖÖê ²ÖÆãüŸÖ »Öê †Ö‹Ñ ¯ÖύúÖ¸ü úß ¯Ö¢Öê »ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ¤üÖê−ÖÖë

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

52

†ÖÓ²ÖÖ ¯Öê¹ý ¾Ö›ü ػֲÖæ د֯Öôû Ø“Ö“Ö ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ •Öã‡Ô †ÖÓ ²ÖÖ‡Ô ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÆüÖê ŸÖ¸ü —Öë›æü ŸÖê¸ü›üÖ ÃÖãÖÓ¬Ö ÖÖêôûÖ ú¸ü ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ −֍úÖê ׯ־Öôûִ֬֍ú ¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ ×¯Ö¾ÖôûÃÖ¸ü »ÖÖ»Ö³Ö›üú ãÓúú¾ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ ¯Ö¸ü›üß ãúÖÖ“Öß ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ“Öß ”ûÖ−Ö ¯ÖÖÓœü¸üÓ úÃÖ»ÖÓ ¯ÖÖ׸ü•Ö֟֍ú ‡ŸÖ¸ü —ÖÖ›üÖ•Ö¾Öôû Ã֐ÖóµÖÖ •ÖÖß ³Ö¸üÖ³Ö¸ü ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖߟÖ

†Ö´Ö †´Öºþ¤ü ²Ö¸üÖ¤ü, ¾Ö™ü ü −Öß²Öæ ¯Öß¯Ö»Ö ‡´Ö»Öß ÃÖÖ£Ö ‡ú÷êü ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ •ÖæÆüß ˆ‡Ô ´ÖÖÑ ÃÖ²ÖÃÖê ÆüÖÑ ŸÖÖê Öë¤üÖ Öã»Ö ´ÖêÆÑü¤üß ÃÖãÖÓ¬Ö ‡ú÷üÖ ú¸ü −ÖÆüà ŸÖÖê›Íü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ÖÆü¸üÖ ¯Öß»ÖÖ ¿Öã³ÖÏ ÃÖ±êú¤ü Æü»úÖ ¯Öß»ÖÖ ÃÖãÖÔ »ÖÖ»Öü ØÃÖ¤æü¸ü •ÖîÃÖÖ ›ü×»ÖµÖÖ ×úÃÖ úß ÃÖÖÃÖ úß ²ÖלÍüµÖÖ ÃÖ±êú¤ü úÖî−ÖÃÖÖ Æü¸üØÃ֐ÖÖ¸ü †−µÖ ¯Öê›Íü êú ¯ÖÖÃÖ ÃÖ²Ö »ÖÖêÖ •Ö»¤üß-•Ö»¤üß ×−Ö²Ö™üÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹

¯ÖÖšü 5

53

†³µÖÖÃÖ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) †Ö•Ö ãúÖÖ“Öß ´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸ü †ÖÆêü? 2) ´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸üßÃÖÖšüß ×úŸÖß ¯ÖύúÖ¸ü“Öß ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ? 3) ²Ö֐ÖêŸÖ ãúšü»Öß ãúšü»Öß ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ? 4) ”ûÖê™Óü ¯ÖÖÓœü¸Óü ±æú»Ö úÃÖ»ÖÓ †ÖÆêü? 5) ×−Ö¿ÖÖ ãúšêü †ÖÆêü?

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ£Ö ¤üß Ö‡Ô ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤üÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ¾ÖÖ¸üÖ ÃÖÖ¾Ö»Öß £ÖÓ›üÖÖ¸ü ÖÖê»Öß —Öãôæûú ¯Ö֝Öß ¤æü¬Ö

III

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂ֝ÖÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ¸ü´ÖÖ ²ÖÖß“µÖÖŸÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß .......... ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üŸÖê. (ׯ־Öôûִ֬֍ú) 2) ¸ü´Öê¿Ö ¤üÖê−Ö .......... ׯֿ־µÖÖÓ´Ö¬Öê ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ‘ÖêêŸÖÖê. (´ÖÖêšüß) 3) ŸÖÖê ŸÖã—ÖÖ .......... ‹ú ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü. (‹ãú»ÖŸÖß) 4) ŸÖæ ŸÖã—µÖÖ .......... ²Ö×ÆüÖß²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖê. (”ûÖê™üß) 5) •ÖÖêÃÖê±ú ŸµÖÖ .......... ±úÖ‡Ô»Öß †ÖÖ. (−Ö¾Öß) 6) ÃÖã“ÖêŸÖÖ .......... ¯Öãß֍úÖ•Ö¾Öôû ¯Öê−Ö ¿ÖÖê¬ÖŸÖêµÖ. (¯ÖÖÓœü¸Óü) 7) ¤üÖê−Ö .......... ãú¡µÖÖÓ“µÖÖ ×¯Ö»»ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¿ÖÖÓŸÖÖ ÖêôûŸÖê. (”ûÖê™Öü) 8) ÆüÖê .......... ¯ÖÖ−ÖÓ ¯ÖÖ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ −ÖÖ? (ÃÖÖêôûÖ ¯ÖύúÖ¸ü)

IV

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö ......... †ÖÆêü. 2) ÃÖã¬ÖÖŸÖևՍú›êü ......... ׯֻ»Öæ †ÖÆêü. Æêü ±æú»Ö ........... †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö ׯÖϵÖÖ“ÖÖ ........ ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü. Æüß ÃÖÖ›üß ......... †ÖÆêü. ׯÖϵÖÖ ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ“Öß ..... ²ÖÆüßÖ †ÖÆêü. [ׯ־ÖôûÖ] [»ÖÆüÖ−Ö] 3) ´ÖÖ—µÖ֍ú›êü ‹ú .......... ×“Ö¡Ö †ÖÆêü. †Ö´Ö“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ ‹ú .......... ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü. †Ö´Ö“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ ‹ú .......... ´Öã»ÖÖß †ÖÆêü. [ÃÖãÓ¤ü¸ü]

54

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

V

¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ÃÖÓ–ÖÖ†Öë úÖ Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÆüß ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… Æüß ²ÖÖÆãü»Öß −Ö¾Öß †ÖÆêü. (ŸÖÖÓ¤æüôû, ×´Ö¸ü“µÖÖ, ¯Öãß֍ú, ¯Öê−Ö, úÖµÖԍÎú´Ö, ‘Ö¸ü, “ÖêÆü¸üÖ, ´ÖÖ»Ö)

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ²ÖÖÆãü»Öß ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖ ²ÖÖÆãü»µÖÖ ”ûÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ. 1) ×´Ö¸ü“Öß »ÖÖ»Ö³Ö›üú †ÖÆêü. 2) ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü †ÃÖŸÖê. 3) ŸÖß ´Öã»ÖÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêü. 4) ¯Öãß֍úÖ“Öê ¯ÖÖ−Ö ÖãôûÖãôûßŸÖ †ÖÆêü. 5) ŸÖê ±æú»Ö ׯ־ÖôûÃÖ¸ü †ÖÆêü. 6) ŸÖê —ÖÖ›ü ›êü¸êü¤üÖ¸ü †ÖÆêü. 7) ŸÖß ›üÖôû Ö¸üÖ²Ö †ÖÆêü. 8) ŸÖæ ŸÖê Öã»ÖÖ²Öß ±æú»Ö †ÖÖ.

VII

¤üÖê−ÖÖë ×¾Ö³Ö֐ÖÖë ´Öë פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖêÓ úÖ ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ †“ÖÖ™ü −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ؍úúÖóµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖã—ÖÓ ¯ÖæÖÔ ×¿Ö¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ‡£Öê ú¹ýÖ ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß †ÖÆêü. ‡£Öê †¾ÖÖÔ“µÖ ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? ×ÃÖ−Öê´ÖÖŸÖ ¤üÖÖ¤üÖ Ö¤üá †ÖÆêü.

VIII

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) Öã»ÖÖ²Ö ........ †ÖÆêü. [±úÖ¸ü, ¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ, ŸÖ鯟Ö] 2) ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ......... Ö¤üá †ÖÆêü. [×Æü¸ü¾Öß, −Öß™ü, Öæ¯Ö] 3) ŸÖã´Ö“µÖ֍ú›êü ........ ×´Ö¸ü“Öß †ÖÆêü úÖ? [Öã»ÖÖ²Öß, »ÖÖ»Ö³Ö›üú, ú¹ýÖ] 4) ¿Öê¾ÖÓŸÖß ......... †ÖÆêü. [ׯ־Öôûִ֬֍ú, ׯ־ÖôÓû¬Ö´Öú, ׯ־Öôûִ߬֍ú] 5) ŸÖã´Ö“ÖÓ ......... −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? [´ÖÆü֐Ö, †¾ÖÖÔ“µÖ, ¯ÖæÖÔ]

IX

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: (Æêü) (ŸÖÖÓ²Ö›üÖ) (Öã»ÖÖ²Ö) (±æú»Ö) (´ÖÖêšüÖ) (†ÖÆêü) ÊÖ ŸÖÖÓ²Ö›ü¶Ö Öã»ÖÖ²ÖÖ“ÖÓ ±æú»Ö ´ÖÖêšÓü †ÖÆêü. 1) (Æêü) (´Öß) (²Ö֐Ö) (´ÖÖêšüÖ) (ׯ־ÖôûÖ) (Öã»ÖÖ²Ö) (±æú»Ö) (†ÖÆêü) 2) (†Ö´Æüß) (ÖÖ¾Ö) (²ÖÖÆêü¸ü) (‹ú) (´ÖÖêšüÖ) (²Ö֐Ö) (†ÖÆêü) 3) (“Ö»Ö) (´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸ü) (ÃÖÖšüß) (±æú»Ö) (ŸÖÖê›ü) 4) (ˆªÖ) (Ã֐Öôêû) (ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß) (‹ú) (×´Ö™üàÖ) (²ÖÖê»Ö¾Ö) 5) (‡£Öê) (س֟Ö) (úÖ−Ö) (ŸÖ鯟Ö) (†ÖÆêü)

¯ÖÖšü 5

X

55

¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü, פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 2) ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö ŸÖÖÓ²Ö›üÖ †ÖÆêü. 1) Æêü ±æú»Ö ŸÖÖ²Ö›Óü †ÖÆêü. »ÖÖ»Ö »ÖÖ»Ö ”ûÖê™Öü ”ûÖê™Öü ´ÖÖêšÖ ´ÖÖêšÖü Æêü ±æú»Ö úÃÖÓ †ÖÆêü? ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö úÃÖÖ †ÖÆêü? 3)

Æüß ¿Öê¾ÖÓŸÖß ×¯Ö¾Öôûß †ÖÆêü. ¯ÖÖÓœü¸üÖ ”ûÖê™Ö ´ÖÖêšÖ Æüß ¿Öê¾ÖÓŸÖß ú¿Öß †ÖÆêü?

XI

'úÃÖÖ' ¿Ö²¤ü êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) Æêü Öã»ÖÖ²Ö ´ÖÆüÖÖ †ÖÆêüŸÖ. 2) Æüß ±ãú»ÖÓ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêüŸÖ. 3) Æêü ±ãú»Ö ”ûÖê™üÃÖÓ †ÖÆêü. 4) Æüß ¿Öê¾ÖÓŸÖß ×¯Ö¾Öôûß †ÖÆêü. 5) ÊÖ ´Öã»Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ. 6) ÆüÖ ´Öã»ÖÖÖ ´ÖÖêšüÖ †ÖÆêü.

XII

פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úßו֋… (”ûÖ−Ö, Ã֐Öôûß, ÃÖ¾ÖÔ, ¯ÖÖÓœü¸üß, ¯ÖÖÓœü¸üß¿Öã³ÖÏ, ׯ־Öôûִ֬֍ú, ׯ־Öôûִ߬֍ú, ”ûÖê™üß-”ûÖê™üß, −ÖÖ•Öæú, ×Æü¸ü¾ÖߐÖÖ¸ü, −Ö¾Öß, »ÖÖ»ÖÃÖ¸ü, ÃÖãÓ¤ü¸ü) ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö ......... †ÖÆêü. ŸÖß ¿Öê¾ÖÓŸÖßÆüß ......... †ÖÆêü. †Ö×Ö Æüß ¯ÖÖ׸ü•Ö֟֍úÖ“Öß ......... ......... ......... ±ãú»ÖÓ! ׍úŸÖß ......... †ÖÆêüŸÖ! ²Ö֐ÖêŸÖ ......... —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ. —ÖÖ›üÖ“Öß ......... ¯ÖÖ−ÖÓ ......... †ÖÆêüŸÖ. •Öã‡Ô, “Ö´Öê»Öß, ´ÖÖêÖ¸üÖ, µÖÖÓ“Öß ±ãú»ÖÓ ......... †ÖÆêüŸÖ, ......... ±ãú»ÖÓ ......... †ÖÆêüŸÖ. ......... ²ÖÖÖ“Ö ......... †ÖÆêü.

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ÃÖãÓ¤ü¸ü ²ÖÖÖ †Ö´Ö“µÖÖ ÖÖ¾ÖÖ²ÖÖÆêü¸ü ‹ú ´ÖÖêšüß ²ÖÖÖ †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ²Ö֐ÖêŸÖ ŸÖ·ÆêŸÖ·Æê“Öß —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß ¯ÖÏ“ÖÓ›ü ¾ÖéÖ ŸÖ¸ü úÖÆüß ”ûÖê™üß —Öã›ãü¯ÖÓ! úÖÆüß ›êü¸êü¤üÖ¸ü —ÖÖ›Óü ŸÖ¸ü úÖÆüß ˆ‘Ö›üß ²ÖÖê›üúß, úÖÆüß ˆÓ“Ö ×−Ö´ÖãôûŸÖß ŸÖ¸ü úÖÆüß šëüÖÖß šãüÃ֍úß! †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ Ã֐Öôûß —ÖÖ›Óü ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. úÖÆüß ±úŒŸÖ ±úôûÖÓ“Öß! úÖÆüß —ÖÖ›üÖÓ¾Ö¸ü ¯ÖÖ−Öê −ÖÖÆüߟ֓Ö, ±úŒŸÖ ±ãú»Öê“Ö ±ãú»Öê! úÖÆüß —ÖÖ›üÖÓ¾Ö¸ü ¯ÖÖ−Öê“Ö ¯ÖÖ−Öê! ±úŒŸÖ ×Æü¸ü¾Ö֐ÖÖ¸ü ¸ÓüÖ! £ÖÓ›üÖÖ¸ü! ´Ö−ÖÖ»ÖÖ ÃÖãÖ, ›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ £ÖÓ›üÖ‡Ô!

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

56

×−Ö¸ü×−Ö¸üÖôûß ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. ¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß. ¸ÓüÖÖÓ“µÖÖ †−Öêú ”û™üÖ, ¸ÓüÖ“Ö ¸ÓüÖ, ¾ÖêÖ¾ÖêÖôêû ÃÖã¾ÖÖÃÖ! †Ö¤üß ‘Ö´Ö‘Ö´ÖÖ™ü! †Ö¯ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ±ãú»ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. ‹úÖ¯ÖêÖÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ±æú»Ö. Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öê ŸÖ¸ü ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖύúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß ÖÖ¾Öšüß ŸÖ¸ü úÖÆüß ú»Ö´Öß! úÖÆüß −֏ÖÖ‹¾Öœüß ”ûÖê™üß ŸÖ¸ü úÖÆüß ´Öãšüß‹¾Öœüß ´ÖÖêšüß! úÖÆüß Öã»ÖÖ²Ö †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸üß −µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖêŸÖ. ¿Öê¾ÖÓŸÖß“ÖêÆüß Öæ¯Ö ¯ÖύúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÖ ¿Öê¾ÖÓŸÖß“Öê ¯ÖύúÖ¸ü Öã»ÖÖ²ÖÖ¯ÖêÖÖ ú´Öß †ÖÆêüŸÖ. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ •ÖÖÃŸÖ ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß! µÖÖ ²Ö֐Öê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü "Öã»ÖÖ²Ö ãÓú•Ö". ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ÖÖ¾ÖÖ²ÖÖÆêü¸ü ŸÖ·ÆêŸÖ·Æê“Öß ¯ÖÏ“ÖÓ›ü —Öã›æü¯Ö ›êü¸êü¤üÖ¸ü ˆ‘Ö›üß ²ÖÖê›üúß ˆÓ“Ö ×−Ö´ÖãôûŸÖê šëüÖÖß šëüÖÖß šãüÃ֍úß ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ ±úôû £ÖÓ›üÖÖ¸ü ”û™üÖ ÃÖã¾ÖÖÃÖ ‘Ö´Ö‘Ö´ÖÖ™ü ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ ÖÖ¾Öšüß ú»Ö´Öß −ÖÖ ´Öæšü −µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖêŸÖ ¿Öê¾ÖÓŸÖß ú´Öß

ÖÖÑ¾Ö êú ²ÖÖÆü¸ü †»ÖÖ-†»ÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü úß, ŸÖ¸üÆü ŸÖ¸üÆü úß ¯ÖÏ“ÖÓ›ü, ×¾Ö¿ÖÖ»Ö —ÖÖ›Íüß ‘Ö−Öß ”ûÖµÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ü −ÖӐÖß, šæÑüšü ˆÑ“Öê −Öãúß»Öê ךüÖ−Öß, −ÖÖ™üß ×šüÖ−Öß, −ÖÖ™üß ¤êüÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ±ú»Ö šÓü›üß-šÓü›üß ”û™üÖ Öã¿Ö²Öæ ´ÖÆüú »Öê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ¤êü¿Öß ú»Ö´Öß −Ö֏Öæ−Ö ´Öã÷üß »Öê •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ÃÖê¾ÖÓŸÖß ú´Ö

¯ÖÖšü 5

57

†³µÖÖÃÖ I

†−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ²ÖÖÖ úÖêšêü †ÖÆêü? 2) ²Ö֐ÖêŸÖ úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü“Öß —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ? 3) ²Ö֐ÖêŸÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öê úÖêÖúÖêÖŸÖê ¯ÖύúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ? 4) ²Ö֐Öê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü? 5) 'ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ¾ÖÖÃÖ ¯ÖÃÖ¸üŸÖÖê' µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?

II

¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ŸÖ£ÖÖ †−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖê úÖ ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… Æêü ”ûÖê™Óü ¯ÖÖÓœü¸Óü ±æú»Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü ±ãú»ÖÓ! úÖÆüß —ÖÖ›üÖÓ¾Ö¸ü ׍ú¢Öß ¸ÓüÖÖ“Öê †ÖÆêüŸÖ. ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÖ−ÖÓ ú´Öß †ÖÆêüŸÖ. ‹úÖ¯ÖêÖÖ ‹ú 'Öã»ÖÖ²Ö ãÓú•Ö' †ÖÆêü. Öã»ÖÖ²Ö ŸÖ¸ü ²Ö‘Ö ¸üÖ´Öãú֍úÖÓ“µÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ ¿Öê¾ÖÓŸÖß“Öê ¯ÖύúÖ¸ü Öã»ÖÖ²ÖÖ¯ÖêÖÖ —ÖÖ›üÖ•Ö¾Öôû ˆ³Öß †ÖÆêü. µÖÖ ²Ö֐Öê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¯ÖÖ−ÖÓ“Ö ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÆêŸÖ. ׯÖϵÖÖ ŸµÖÖ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²ÖÖ“µÖÖ úÃÖ»ÖÓ †ÖÆêü? †Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ −֍úÖêŸÖ úÖ?

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ²ÖÖ‡Õ †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öê †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ÃÖÆüß ¯ÖύúÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×Æü¸ü¾ÖÖ + ÖÖ¸ü = ×Æü¸ü¾Ö֐ÖÖ¸ü »ÖÖ»Ö ³ÖÖê¸ü ׯ־ÖôûÖ ¿Öã³ÖÏ ¯ÖÖÓœü¸üÖ ¬Ö´Öú úÖôûÖ ³Ö›üú

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖêÓ êú •ÖÖê›Íêü ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ”ûÖê™üß, ˆÓ“Ö, ›êü¸êü¤üÖ¸ü, †ÖŸÖ, ‹ú, ÃÖãÓ¤ü¸ü, •ÖÖÃŸÖ 2) ú´Öß, †−Öêú, ˆ‘Ö›Óü²ÖÖê›üÓú, šëüÖÖß, ãú¹ý¯Ö, ²ÖÖÆêü¸ü, ´ÖÖêšüß

V

−Öß“Öê ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ †Öî¸ü ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü פü‹ Ö‹ Æïü… ¯ÖÖšü êú †Ö¬ÖÖ¸ü¯Ö¸ü ˆ−֍úß ˆ×“ÖŸÖ •ÖÖê›Íüß ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) Öã»ÖÖ²Ö, —ÖÖ›ü, ¾ÖéÖ, —Öã›æü¯Ö, ±ãú»Öê, ¸ÓüÖ 2) ×¾Ö×¾Ö¬Ö, ¯ÖÏ“ÖÓ›ü, ¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß, ›êü¸êü¤üÖ¸ü, »ÖÆüÖ−Ö, ׯ־ÖôûÖ.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

58

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ 1) ¯Ö֝Öß 2) —ÖÖ›êü 3) †ÖÓ²Öê 4) ‘Ö¸ü

5) ´Öã»Öß.

VII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ †Öî¸ü ˆ−֍êú ˆ¢Ö¸ü ¯ÖלÍü‹… ˆÃ֍êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü פü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖ êú ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖê ‘Ö¸ü ׍úŸÖß ”ûÖ−Ö †ÖÆêü, −ÖÖÆüß? - ŸÖê ‘Ö¸ü ±úÖ¸ü ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ´Öã»ÖÖÖ ×úŸÖß Æãü¿ÖÖ¸ü †ÖÆêü, −ÖÖÆüß? - ŸÖÖê ´Öã»ÖÖÖ ±úÖ¸ü Æãü¿ÖÖ¸ü †ÖÆêü. 1) Æêü ±æú»Ö Öæ¯Ö ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. 2) †Ö•Ö Æü¾ÖÖ ±úÖ¸ü ÖÖ¸ü †ÖÆêü. 3) Æêü —ÖÖ›ü ±úÖ¸ü ˆÓ“Ö †ÖÆêü. 4) †³µÖÖÃÖÖ“µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ±úÖ¸ü †ÖÆêü.

VIII

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ÆüÖ ³Ö¾µÖ ¸üÖ•Ö´ÖÆüÖ»Ö †ÖÆêü. ¸üÖ•Ö´ÖÆüÖ»ÖÖŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ד֡ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. †ÖúÂÖԍú ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÏ֝µÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏן֍éúŸÖß †ÖÆêüŸÖ. Æü¢Öß-‘ÖÖê›ü¶ÖÓ“µÖÖ ×´Ö¸ü¾ÖÖæúß“Öß ¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß ×“Ö¡ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. »ÖÖ»Ö³Ö›üú Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. ׯ־ÖóµÖִ֬֍ú —Öë›æü“µÖÖ ´ÖÖôûÖ †ÖÆêüŸÖ. ÃÖãÓ¤ü¸ü — Öã›ü¯ÖÓÆüß †ÖÆêüŸÖ. †ŸµÖÓŸÖ ´Ö‰ú ¸êü¿Ö´Öß ÖÖ×»Ö“Öê †ÖÆêüŸÖ. †ÖúÂÖԍú ™êü²Ö»ÖÖ㓵ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ. ×¾Ö×¾Ö¬Ö¸ÓüÖß ÆÓü›ü¶Ö—ÖãÓ²Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ. ±ãú»ÖÖÓ¯ÖêÖÖ ×“Ö¡ÖÓ •ÖÖÃŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêüŸÖ. ד֡ÖÖÓ¯ÖêÖÖ ±ãú»ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö †×¬Öú ´ÖÖêÆüú †ÖÆêü. ¯Ö¸ÓüŸÖã ¸üÖ•ÖÖ“ÖÓ ØÃÖÆüÖÃÖ−Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêü. (×´Ö¸ü¾ÖÖæú = •Öã»ÖæÃÖ, ÆÓü›ü¶Ö = ÆÑü×›üµÖÖÑ, —ÖãÓ²Ö¸Óü = —ÖÖ›Íü-±úÖ−ÖæÃÖ)

IX

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë ÆïüØÖÖ ÖÖ›Ôü−Ö −Öִ֍ú ‹ú ¯ÖÏ×ÃÖ¤Ëü¬Ö ˆ¤ËüµÖÖ−Ö Æîü… 'Æïüؐ֐Ö' úÖ †£ÖÔ ÆüÖêŸÖÖ Æîü —Öæ»ÖŸÖÖ Æãü†Ö… µÖÆü ˆ¤ËüµÖÖ−Ö —Öæ»ÖŸÖÖ Æãü†Ö ŸÖÖê −ÖÆüà Æîü ¯Ö¸ü •Ö´Öß−Ö ÃÖê úÖ±úß ‰Ñú“ÖÖ •Öºþ¸ü Æîü… µÖÆü ˆ¤ËüµÖÖ−Ö ¯ÖÖ−Öß úß ²ÖÆãüŸÖ ²Ö›Íüß ™Óüúß êú ‰ú¯Ö¸ü Æîü… ‡ÃÖ ´Öë ŸÖ¸üÆü-ŸÖ¸üÆü êú ¯Öê›Íü-¯ÖÖî¬Öê Æïü… Æïü×ÖÖ ÖÖ›Ôü−Ö êú †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ¿ÖÆü¸ü úß ²Ö›Íêü-²Ö›Íêü »ÖÖêÖÖë êú ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ³Ö¾Ö−Ö Æïü… ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ²Öֻ֍êúÀ¾Ö¸ü ´ÖÓפü¸ü ³Öß ‡Ã֍êú ¯ÖÖÃÖ Æüß Æîü… Öæ²ÖÃÖæ¸üŸÖ “ÖÖî¯ÖÖ™üß ³Öß µÖÆüÖÑ ÃÖê ¤æü¸ü −ÖÆüà Æîü…

X

†¯Ö−Öê ¤êüÖê Æãü‹ ׍úÃÖß ˆªÖ−Ö µÖÖ ²ÖÖÖ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë '•ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ' (•ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹), '†ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖߟÖ' (»ÖÖ−Öß “ÖÖ×Æü‹) 'ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ' (ú¸ü−Öß “ÖÖ×Æü‹) •ÖîÃÖê ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

¯ÖÖšü 5

59

1) 2) 3) 4) 5)

†Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¸üÖ´Öãú֍úÖÓ“µÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ. (†Ö•Ö Æü´Öë ¸üÖ´Öãú֍úÖ êú ²ÖÖß“Öê ´Öë •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…) Öæ¯Ö ¯ÖÖ−ÖÓ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. (²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¯Ö¢Öê †Öî¸ü ±æú»Ö ‡ú÷êü ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…) ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ −֍úÖêŸÖ úÖ? (†Öî¸ü ¯Ö¢Öê −ÖÆüà »ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ?) ±ãú»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ“Ö. (±æú»Ö ŸÖÖê ŸÖÖê›ü−ÖÖ Æüß “ÖÖ×Æü‹…) ŸµÖÖÓ−ÖÖÆüß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. (ˆ−Æëü ³Öß ÃÖÖ£Ö »Öê •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…)

ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ׍ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê úß ‡“”ûÖ/²ÖÖ¬µÖŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ ×¤üÖÖŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖß ×ÎúµÖÖ‹Ñ ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '†ÖµÖ»ÖÖ' •ÖÖê›Íüú¸ü '¯ÖÖ×Æü•Öê' µÖÖ 'Æü¾ÖÓ †ÖÆêü' (“ÖÖ×Æü‹) ‡“”ûÖ£Öԍú ׍ÎúµÖÖ Ø»ÖÖ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… II 1.

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ŸÖã»Ö−ÖÖ ²ÖÖê¬Öú ×¾Ö¿ÖêÂ֝ÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ³Öß ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) —Öë›æü¯ÖêÖÖ êú¾Ö›ü¶Ö“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö •ÖÖÃŸÖ ´ÖÖ¤üú †ÖÆêü. (Öë¤êü úß †¯ÖêÖÖ êú¾Ö›êü úß ÖÓ¬Ö †×¬Öú ´ÖÖ¤üú Æîü…) 2) µÖÖ“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö ‡üŸÖ¸ü ±ãú»ÖÖÓ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖÖêÆüú †ÖÆêü. (‡Ã֍úß ÃÖãÖÓ¬Ö †−µÖ ±ãú»ÖÖë úß †¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖÖêÆüú Æîü…) 3) ‹úÖ¯ÖêÖÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ±ãú»Ö. (‹ú úß †¯ÖêÖÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ±æú»Ö…) ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¤üÖê ¾ÖßÖã†Öë, ãÖÖ−ÖÖë µÖÖ ¯ÖÏÖםֵÖÖë úß ŸÖã»Ö−ÖÖ ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ 'úß †¯ÖêÖÖ' êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü êú¾Ö»Ö '¯ÖêÖÖ' ¿Ö²¤ü ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… '¯ÖêÖÖ' êú ¯Öæ¾ÖÔ ÃÖÓ–ÖÖ µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö úÖ ×ŸÖµÖԍú ºþ¯Ö †ÖŸÖÖ Æîü…

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) Æêü ŸÖ¸ü ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥ü¿µÖ †ÖÆêü. µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥ü¿µÖ Æîü… 2) ¯ÖÖ ŸÖÖê »ÖÖ»Ö³Ö›üú ãÓúú¾ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ Öã»ÖÖ²Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêü. »Öê׍ú−Ö ¾ÖÆü ÃÖãÖÔ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²Ö ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖãÓ¤ü¸ü Æîü… ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖ¾ÖÔÁÖêšü ²ÖŸÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü…

III

¯ÖÏ¿−ÖÖ£Öԍú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ 'úÃÖÖ' (îúÃÖÖ) êú ³Öß ºþ¯Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß úß ŸÖ¸üÆü Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ²Ö¤ü»ÖŸÖê Æïü… ¾Öê −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

60

úÃÖÖ (îúÃÖÖ) ‹ú¾Ö“Ö−Ö úÃÖÖ (îúÃÖÖ) ú¿Öß (îúÃÖß) úÃÖÓ

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö úÃÖê (îúÃÖê) ú¿ÖÖ (îúÃÖß) ú¿Öß

¯ÖãÜ»»ÖÖ áÖßØ»ÖÖ −Ö¯ÖãÓÃ֍úØ»ÖÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö úÃÖÖ †ÖÆêü? (¯Öã.‹.¾Ö.) - µÖÆü Öã»ÖÖ²Ö îúÃÖÖ Æîü? 2) Æüß ´Öã»ÖÖß ú¿Öß †ÖÆêü? (áÖß.‹.¾Ö.)- µÖÆü »Ö›üúß îúÃÖß Æîü? 3) Æêü ±æú»Ö úÃÖÓ †ÖÆüê? (−Ö¯ÖãÓ.‹.¾Ö.) 4) Æêü Öã»ÖÖ²Ö úÃÖê †ÖÆêüŸÖ? (¯Öã.²Ö.¾Ö.) - µÖê Öã»ÖÖ²Ö îúÃÖê Æïü? 5) ÊÖ ´Öã»Öß ú¿ÖÖ †ÖÆêüŸÖ? (áÖß.²Ö.¾Ö.)- µÖê »Ö›ü׍úµÖÖÑ îúÃÖß Æïü? 6) Æüß ±ãú»ÖÓ ú¿Öß †ÖÆêüŸÖ? (−Ö¯ÖãÓ.²Ö.¾Ö) IV

ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö †Öî¸ü ‹ú ¿Ö²¤ü •ÖÖê›Íü−Öê ÃÖê ˆÃÖ ¿Ö²¤ü êú †£ÖÔ ´Öë ÖÆü−ÖŸÖÖ †Ö •ÖÖŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ×Æü¸ü¾ÖÖ + ÖÖ¸ü = ×Æü¸ü¾Ö֐ÖÖ¸ü (ÖÆü¸üÖ Æü¸üÖ) 2) »ÖÖ»Ö + ³Ö›üú = »ÖÖ»Ö³Ö›üú (ÃÖãÖÔ »ÖÖ»Ö) 3) ׯ־ÖôûÖ + ¬Ö´Öú = ׯ־Öôûִ֬֍ú (ÖÆü¸üÖ ¯Öß»ÖÖ) 4) ¯ÖÖÓœü¸üÖ + ¿Öã³ÖÏ = ¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ (¿Öã³ÖÏ ÃÖ±êú¤ü) 5) úÖôûÖ + ³ÖÖê¸ü = úÖôûÖ³ÖÖê¸ü (õÖÖÆü úÖ»ÖÖ)

V

´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸ßü: ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ¯ÖÏŸµÖêú ×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ´Ö×Æü»ÖÖ ×¾Ö¾ÖÖÆü êú ²ÖÖ¤ü ¯ÖÖÑ“Ö ¾ÖÂÖÖí ŸÖú ÁÖÖ¾ÖÖ ´ÖÖÃÖ êú ´ÖӐֻ־ÖÖ¸üÖë úÖê ¤êü¾Öß úß ¯Öæ•ÖÖ ú¸üŸÖß Æîü… †¯Ö−Öê †ÖÓ›ü ÃÖÖî³Ö֐µÖ úß †Öî¸ü †¯Ö−Öê ¯Ö×ŸÖ úß ¤üß‘ÖÖÔµÖ㠍úß úÖ´Ö−ÖÖ ú¸üŸÖß Æîü… †−Öêú −Ö¾Ö×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ÛáֵÖÖÑ ‹ú ‘Ö¸ ´Öë ‡ú½üß ÆüÖêú¸ü ¸üÖŸÖ-³Ö¸ü •Ö֐֟Öß Æïü… †−Öêú ¯ÖύúÖ¸ü êú ÃÖÖ´Öæ×Æüú Öê»Ö Öê»ÖŸÖß Æïü… ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖÖŸÖ ÖÖ−Öê ÖÖŸÖß Æïü… ´ÖӐֻÖ֐ÖÖî¸üß ´Ö¸üÖšüß ÃÖÓÍéú×ŸÖ úÖ ‹ú †×¾Ö³ÖÖ•µÖ †ÓÖ Æîü… ‡ÃÖ ¯Öæ•ÖÖ ´Öë ÃÖÖê»ÖÆü ¯ÖύúÖ¸ü úß ¯Ö×¢ÖµÖÖÑ †Öî¸ü ÃÖÖê»ÖÆü ¯ÖύúÖ¸ü êú ±æú»ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… −Öß“Öê ˆ−֍êú −ÖÖ´Ö ×¤ü‹ Ö‹ Æïü… ¯Ö¢Öê - “Ö´Öê»Öß, ´Ö֍úÖ, ²Öê»Ö, ²Öê¸ü, ¬ÖŸÖã¸üÖ, ŸÖã»ÖÃÖß ¿Ö´Öß, †Ö‘ÖÖ›üÖ, ›üÖê¸ü»Öß, úÖê¸üß, ¹ý‡Ô, †•ÖãÔ−ÖÃÖÖ¤ü›üÖ, ׾֝ÖãÎúÖÓŸÖÖ, •ÖÖ‡Ô, ÃÖê¾ÖÓŸÖß †Öî¸ü ›üÖØôû²Öß ±æú»Ö - “Ö´Öê»Öß, úÖêü¸ü, ºþ‡Ô, •ÖÖ‡Ô, ÃÖê¾ÖÓŸÖß, •Öã‡Ô, ²Öãú»Ö, “Öӯ֍ú, ´ÖÖêÖ¸üÖ, Öã»ÖÖ²Ö, Æü¸üØÃ֐ÖÖ¸ü, •ÖÖþÖÓ¤ü, ´ÖÖ»ÖŸÖß, ´ÖÓ¤üÖ¸ü, êú¾Ö›üÖ †Öî¸ü ÖÖêúÖÔ

¯ÖÖšü 6

61

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü ÃÖÆü»Öß“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ˆ´ÖÖ : ˆªÖ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖ‰úµÖÖ úÖ? ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖ! ”ûÖ−Ö ú»¯Ö−ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÖ ãúšêü? ˆ´ÖÖ : »ÖÖêÖÖ¾ÖôûÖ-ÖÓ›üÖôûÖ ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖ! ±úÖ¸ü“Ö ˆ¢Ö´Ö! ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü ¯ÖÖ‰úÃÖ †ÖÆêü. Öæ¯Ö ׳֕ÖæµÖÖ. ´ÖÓ•Öæ : ÃÖ¬µÖÖ ŸÖÖê ‘ÖÖ™ü ×Æü¸ü¾Ö֐ÖÖ¸ü †ÖÆêü. Ã֐Öôûߍú›êü ¬Ö²Ö¬Ö²Öê“Ö ¬Ö²Ö¬Ö²Öê †ÖÆêüŸÖ. ˆ´Öê¿Ö : ‹ÖÖªÖ ›êü¸êü¤üÖ¸ü —ÖÖ›ü֏ÖÖ»Öß ²ÖÃÖæµÖÖ. ›ü²Öê ÖÖ‰úµÖÖ. ´ÖÓ•Öæ : ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ? −֍úÖê ²ÖÖ²ÖÖ! ˆ´Öê¿Ö : Ö¸Óü“Ö úß! ן֣ÖÓ ¯Öã»Ö֏ÖÖ»Öß ”ûÖ−Ö •Ö֐ÖÖ †ÖÆêü. ‹úÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ›üÖëÖ¸ü †Ö×Ö ¤ãüÃÖ·µÖÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ÖÖê»Ö ¤ü¸üß! ˆ´ÖÖ : ן֣ÖÓ“Ö ‹ú ¤êü‰úôÆüß †ÖÆêü −ÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : ÆüÖê ÆüÖê, ²Ö¸üÖê²Ö¸ü! ´ÖÓ•Öæ : ãúÖÖ“ÖÓ? ˆ´ÖÖ : ׿־ÖÖ“ÖÓ, ן֣ÖÓ ‹ú ÖÖ¯ÖŸÖß“Öß ÃÖãÓ¤ü¸ü ´ÖæŸÖá †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : ¯ÖÖ ן֣ÖÓ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü •Ö֐ÖÖ †ÖÆêü úÖ? ˆ´ÖÖ : ÆüÖê, †ÖÆêü úß… ´ÖÓ•Öæ : ¯Ö֝µÖÖ“Öß ÃÖÖêµÖ †ÖÆêü úÖ? ˆ´ÖÖ : ´ÖÖêšÓü ãÓú›ü †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖ ´ÖÖÃÖê †ÖÆêüŸÖ. ׿־ÖÖµÖ −ÖôûÆüß †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : úÖêÖ֍úÖêÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖæµÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : ×−ÖŸÖß−Ö, ¿ÖêÖ¸ †Ö×Ö ¸üÖ•Öß¾Ö»ÖÖ. ´ÖÓ•Öæ : ×−Ö¿ÖÖ, ˆÂÖÖ †Ö×Ö ×¾Ö•ÖµÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ.

6 ÃÖî¸ü úß ŸÖîµÖÖ¸üß ˆ´ÖÖ : ú»Ö Æü´Ö ÃÖî¸ü úÖê “Ö»Öë ŒµÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖÆü! ÃÖã—ÖÖ¾Ö ŸÖÖê ²ÖלÍüµÖÖ Æîü… »Öê׍ú−Ö úÆüÖÑ? ˆ´ÖÖ : »ÖÖê−ÖÖ¾ÖôûÖ-ÖÓ›üÖôûÖ ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖÆü! ²ÖÆãüŸÖ Æüß ²ÖלÍüµÖÖ… ´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÔ Æîü… ´ÖÓ•Öæ : †Ö•Öú»Ö ŸÖÖê ¾ÖÆü ‘ÖÖ™üß Öæ²Ö Æü¸üß³Ö¸üß Æîü… ÃÖ²Ö †Öê¸ü •Ö»Ö¯ÖϯÖÖŸÖ Æüß •Ö»Ö¯ÖϯÖÖŸÖ Æïü… ˆ´Öê¿Ö : ׍úÃÖß ‘Ö−Öê ¾ÖéÖ êú −Öß“Öê ²Öîšëü †Öî¸ü ÖÖ−ÖÖ ÖÖ‹Ó… ´ÖÓ•Öæ : ²ÖÖ׸ü¿Ö ´Öë? −ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖ… ˆ´Öê¿Ö : µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ¯Öã»Ö êú −Öß“Öê ²ÖלÍüµÖÖ •ÖÖÆü Æîü… ‹ú ŸÖ¸ü±ú ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ¯ÖÆüÖ›Íüß †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸üß ŸÖ¸ü±ú ÖÆü¸üß ÖÖ‡Ô Æîü… ˆ´ÖÖ : ¾ÖÆüà ‹ú ´ÖÓפü¸ü ³Öß Æîü? ˆ´Öê¿Ö : ÆüÖÑ-ÆüÖÑ, ײֻãú»Ö… ´ÖÓ•Öæ : ׍úÃ֍úÖ? ˆ´ÖÖ : ׿־֕Öß úÖ, ¾ÖÆüÖÑ ÖÖê¿Ö•Öß úß ÃÖãÓ¤ü¸ü ´ÖæÙŸÖ ³Öß Æîü… ´ÖÓ•Öæ : »Öê׍ú−Ö ¾ÖÆüÖÑ úÖ±úß •ÖÖÆü Æîü ŒµÖÖ? ˆ´ÖÖ : ÆüÖÑ… Æîü… ´ÖÓ•Öæ : ¯ÖÖ−Öß úß ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ Æî ŒµÖÖü? ˆ´ÖÖ : ²Ö›ÍüÖ ãÓú›ü Æîü… ˆÃÖ ´Öë ´Ö”û×»ÖµÖÖÑ Æïü… ‡Ã֍êú †»ÖÖ¾ÖÖ −Ö»Ö ³Öß Æîü… ´ÖÓ•Öæ : ׍úÃÖê ׍úÃÖê ²Öã»ÖÖ‹Ñ? ˆ´Öê¿Ö : ×−ÖןÖ−Ö, ¿ÖêÖ¸ü †Öî¸ü ¸üÖ•Öß¾Ö úÖê… ´ÖÓ•Öæ : ×−Ö¿ÖÖ, ˆÂÖÖ †Öî¸ü ×¾Ö•ÖµÖÖ úÖê ³Öß… ˆ´Öê¿Ö : ´ÖÓ•Öæ, ŸÖæ ÃÖ²ÖÃÖê úÆü−ÖÖ "œêü¸ü ÃÖÖ¸üß

62

ˆ´Öê¿Ö : ´ÖÓ•Öæ, ŸÖæ Ã֐ÖóµÖÖÓ−ÖÖ ÃÖÖӐÖ. "Öæ¯Ö ÖÖª-¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÖÖ." ˆ´ÖÖ : −֍úÖê, •ÖÖÃŸÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ −֍úÖêŸÖ. ±úÖ¸ü †Öê— ÖÓ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ −֍úÖê. ˆ´Öê¿Ö : ˆ´ÖÖ, ´ÖÖ—ÖÖ òú´Öê¸üÖ ãúšÓü †ÖÆêü? ˆ´ÖÖ : ãúšü»ÖÖ? ŸÖÖê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ²Ö−ÖÖ¾Ö™üß“ÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : −ÖÖÆüß. ŸÖÖê ±úÖ¸ü ׍ú´ÖŸÖß †Ö×Ö “ÖÖӐֻÖÖ òú´Öê¸üÖ †ÖÆêü. ŸÖÖê ׯ֍ú×−֍úÃÖÖšüß −֍úÖê. ÃÖÖ¬ÖÖ“Ö òú´Öê¸üÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ˆ´ÖÖ : šüߍú †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : ãúÖ֍ú›êü ™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü †ÖÆêü úÖ? ™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü Æü¾ÖÖ“Ö. ˆ´ÖÖ : ÆüÖê. ×¾Ö•ÖµÖÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : ן֓µÖÖ•Ö¾Öôû “ÖÖӐֻµÖÖ òúÃÖê™ËüÃÖ †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ? ˆ´ÖÖ : ÆüÖê. †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ… ŸµÖÖ“Öß úÖôû•Öß −֍úÖê. †Ö×Ö ÆüÖê, ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ †Ö×Ö ú¸Óü¤üߍú¸üÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖÓ“Öß ¯Öãß֍ÓúÆüß ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ −ÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖ! ŸÖß ŸÖ¸ ü‘µÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ“Ö. —ÖÖ›üÖ“Öß ¤üÖ™ü ÃÖÖ¾Ö»Öß! £ÖÓ›üÖÖ¸ü ¾ÖÖ·µÖÖ“µÖÖ —ÖãôûúÖ, »ÖŸÖÖ-†Ö¿ÖÖ“Öß •Öã−Öß ´Ö¸üÖšüß-ØÆü¤üß Ö֝Öß, †Ö×Ö ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö- ú¸Óü¤üߍú¸üÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖÓ“ÖÓ ¾ÖÖ“Ö−Ö. ¾ÖÖ! ¾ÖÖ! ˆ´ÖÖ : ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö! ÆüÖ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ †ÖÆêü. ˆ−ÆüÖôûÖ −ÖÖÆüß. ˆ´Öê¿Ö : šüߍú †ÖÆêü. •Öã−ÖÓ-¯Ö›üÓú ׿־ÖÖ»ÖµÖ, ÃÖ´ÖÖê¸ü ×−ÖŸÖôû ¯Ö֝µÖÖ“ÖÓ ãÓú›ü, ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü ¯ÖÖ‰úÃÖ, †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ×Æü¸ü¾ÖߐÖÖ¸ü —ÖÖ›üß, •Öã−µÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ“ÖÓ ´Ö¬Öã¸ü ÃÖӐÖßŸÖ µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“ÖÖ“Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. ´Ö•ÖÖ“Ö ´Ö•ÖÖ!

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÖÖ−Öêúß “Öß•Öë »ÖÖ−ÖÖ"… ˆ´ÖÖ : −ÖÆüà, ²ÖÆãüŸÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… •µÖÖ¤üÖ ²ÖÖê—Ö −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… ˆ´Öê¿Ö : ˆ´ÖÖ, ´Öê¸üÖ îú´Ö¸üÖ úÆüÖÑ Æîü? ˆ´ÖÖ : úÖî−ÖÃÖÖ? ¾ÖÆü ³ÖÖ¸üŸÖ ×−ÖÙ´ÖŸÖ? ˆ´Öê¿Ö : −ÖÆüà, ¾ÖÆü ²ÖÆãüŸÖ úß´ÖŸÖß †Öî¸ü ²ÖלÍüµÖÖ îú´Ö¸üÖ Æîü… ¾ÖÆü ׯ֍ú×−֍ú êú ×»Ö‹ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ ÃÖÖ îú´Ö¸üÖ Æüß »Öê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ˆ´ÖÖ : šüߍú Æîü… ´ÖÓ•Öæ : ׍úÃÖߍêú ¯ÖÖÃÖ ™êü¯Ö-׸üúÖò›Ôü¸ü Æîü ŒµÖÖ? ™êü¯Ö ׸üúÖ›Ôü¸ü †¾Ö¿µÖ Æüß “ÖÖ×Æü‹… ˆ´ÖÖ : ÆüÖÑ… ×¾Ö•ÖµÖÖ êú ¯ÖÖÃÖ Æîü… ´ÖÓ•Öæ : ˆÃ֍êú ¯ÖÖÃÖ †“”êû îúÃÖê™ËüÃÖ Æïü −Ö? ˆ´ÖÖ : ÆüÖÑ Æîü −ÖÖ… ˆÃÖ úß Ø“ÖŸÖÖ ´ÖŸÖ ú¸üÖê †Öî¸ü ÆüÖÑ, ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö †Öî¸ü ú¸Óü¤üߍú¸ü úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úß ¯Öãß֍ëú ³Öß »Öê−Öß “ÖÖ×Æü‹ −Ö? ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖÆü! ¾ÖÆü ŸÖÖê »Öê−Öß Æüß “ÖÖ×Æü‹… ¯Öê›Íüúß ‘Ö−Öß ”ûÖѾÖ, šÓü›üß Æü¾ÖÖ†Öë êú —ÖÖëêú, »ÖŸÖÖ-†Ö¿ÖÖ êú ¯Öã¸üÖ−Öê ´Ö¸üÖšüß-ØÆü¤üß ÖÖ−Öê †Öî¸ü ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö-üú¸Óü¤üߍú¸ü•Öß úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö, ¾ÖÖÆü! ˆ´ÖÖ : ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö! µÖÆü ²ÖÖ׸ü¿Ö úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö Æîü… Ö¸ü´Öß úÖ −ÖÆüà! ˆ´Öê¿Ö : šüߍú Æîü… ¯Öã¸üÖ−ÖÖ •ÖߝÖÔ¿ÖߝÖÔ ×¿Ö¾ÖÖ»ÖµÖ, ÃÖÖ´Ö−Öê ×−Ö´ÖÔ»Ö •Ö»Ö ÃÖê ³Ö¸üÖ ãÓú›ü, ´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü ²ÖÖ׸ü¿Ö, †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ÖÆü¸üß Æü¸üß ³Ö¸üß —ÖÖ×›üµÖÖÑ, ¯Öã¸üÖ−Öß ×±ú»´ÖÖë úÖ ´Ö¬Öã¸ü ÃÖӐÖߟÖ! ‡−Ö Ãֲ֍úÖ Æü´Öë †Ö−ÖÓ¤ü »Öê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ´Ö•ÖÖ Æüß ´Ö•ÖÖ!

¯ÖÖšü 6

63

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ˆªÖ ÃÖÆü»Ö ˆ¢Ö´Ö ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü ¯ÖÖ‰úÃÖ ×³Ö•ÖÖê ÃÖ¬µÖÖ ‘ÖÖ™ü Ã֐Öôûߍú›êü ¬Ö²Ö¬Ö²Öê ›êü¸êü¤üÖ¸ü ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Öã»Ö֏ÖÖ»Öß •Ö֐ÖÖ ‹úÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ›üÖëÖ¸ü ÖÖê»Ö ¤ü¸üß ¤êü‰úôû ׿־ÖÖ“Öê ÖÖ¯ÖŸÖß“Öß ´ÖæŸÖá ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ÃÖÖêµÖ ãÓú›ü ׿־ÖÖµÖ ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ †Öê—ÖÓ ×ú´ÖŸÖß ÃÖÖ¬ÖÖ úÖôû•Öß ¤üÖ™ü ÃÖÖ¾Ö»Öß £ÖÓ›üÖÖ¸ü ¾ÖÖ¸üÖ —ÖãôûúÖ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ

ú»Ö ÃÖî¸ü, ׯ֍ú×−֍ú ²ÖÆãüŸÖ †“”ûÖ, ˆ¢Ö´Ö ´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÔ ³ÖߐÖ−ÖÖ, Öß»ÖÖ ÆüÖê−ÖÖ ÆüÖ»Ö Æüß ´Öë ‘ÖÖ™üß ÃÖ²Ö ŸÖ¸ü±ú •Ö»Ö¯ÖϯÖÖŸÖ ‘Ö−ÖÖü ²ÖÖ׸ü¿Ö, ¾ÖÂÖÖÔ ¯Öã×»ÖµÖÖ êú −Öß“Öê •ÖÖÆü ‹ú ŸÖ¸ü±ú ¯ÖÆüÖ›Íü ÖÆü¸üß ÖÖ‡Ô ´ÖÓפü¸ü ׿־֕Öß úÖ ÖÖê¿Ö•Öß úß ´ÖæÙŸÖ úÖ±úß ‡ÓŸÖ•ÖÖ´Ö ãÓú›ü, •Ö»ÖÖ¿ÖµÖ †»ÖÖ¾ÖÖ, êú ×ÃÖ¾ÖÖµÖ ÖÖ−Öê-¯Öß−Öê úß “Öß•Öë ²ÖÖê—Ö úß´ÖŸÖß ÃÖÖ¤üÖ Ø“ÖŸÖÖü ‘Ö−Öß ”ûÖÑ¾Ö ²ÖÆãüŸÖ šÓü›üß Æü¾ÖÖ —ÖÖëêú ú ²ÖÖ׸ü¿Ö úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

64

ˆ−ÆüÖôûÖ •Öã−ÖÓ-¯Ö›üÓú ×−ÖŸÖôû ¯Ö֝Öß †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ×Æü¸ü¾ÖߐÖÖ¸ü —ÖÖ›üß ´Ö¬Öã¸ü

Ö¸ü´Öß úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö •ÖߝÖÔ-¿ÖߝÖÔ ×−Ö´ÖÔ»Ö ¯ÖÖ−Öß †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ Æü¸üß³Ö¸üß —ÖÖ×›üµÖÖÑ ´Ö¬Öã¸ü, ´ÖßšüÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ”ûÖ−Ö •Ö֐ÖÖ ãúšêü †ÖÆêü? 2) ¤êü‰úôûüÖŸÖ ¯Ö֝µÖÖ“µÖÖ ÃÖÖêµÖßÃÖÖšüß úÖµÖ úÖµÖ †ÖÆêü? 3) •ÖÖÃŸÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ úÖ −֍úÖêŸÖ? 4) ãÓú›üÖ“ÖÓ ¯Ö֝Öß úÃÖÓ †ÖÆêü? 5) ™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü ãúÖ֍ú›êü †ÖÆêü?

II

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸµÖÖ .......... ÖÖ»Öß ‹ú ¤êü‰úôû †ÖÆêü. (›üÖëÖ¸ü) ŸµÖÖ ›üÖëÖ¸ü֏ÖÖ»Öß ‹ú ¤êü‰úôû †ÖÆêü. 1) ŸµÖÖ .......... ÖÖ»Öß ”ûÖ−Ö •Ö֐ÖÖ †ÖÆêü. (¯Öã»Ö) 2) ŸµÖÖ .......... ×Æü¸ü¾ÖߐÖÖ¸ü —ÖÖ›üß †ÖÆêü. (‘ÖÖ™ü) 3) ŸµÖÖ .......... ú¹ýÖ ¥ü¿µÖ †ÖÆêü. (ד֡֯֙ü) 4) ŸÖÖê ŸµÖÖ .......... ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß †ÖÆêü. (×¾Ö³Ö֐Ö) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö¯ÖÖ .......... •ÖÖ‰ú µÖÖ. (ÃÖÆü»Ö) †Ö¯ÖÖ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖ‰ú µÖÖ. 1) ŸÖæ .......... ¾Ö›êü ú¸ü. (›üÖôû) 2) ŸÖß ŸµÖÖ .......... ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. (²Ö֐Ö) 3) ŸÖß .......... —ÖÖ›üÖ“Öß ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. (Ø“Ö“Ö) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸµÖÖ .......... ¤üÖ™ü —ÖÖ›üß †ÖÆêü. (¤ü¸üß) ŸµÖÖ ¤ü¸üß´Ö¬µÖê ¤üÖ™ü —ÖÖ›üß †ÖÆêü. 1) Æêü £ÖÓ›üÖÖ¸ü .......... —ÖÖ›ü †ÖÆêü. (ÃÖÖ¾Ö»Öß) 2) ŸÖê ¯Öãß֍ú ŸµÖÖ .......... †ÖÆêü. (ÖÖê»Öß) 3) ŸÖß ±ãú»Öê ŸµÖÖ .......... šêü¾Ö. (¯Ö¸ü›üß) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ŸµÖÖ ´Ö¬Öã¸ü .......... ú»¯Ö−ÖÖ ú¸ü. (ÃÖӐÖߟÖ) ŸÖæ ŸµÖÖ ´Ö¬Öã¸ü ÃÖӐÖߟÖÖ“Öß ú»¯Ö−ÖÖ ú¸ü.

1.

2.

3.

4.

¯ÖÖšü 6

65

1) 2) 3) 4) III 1.

2.

3.

IV

ŸµÖÖ .......... ¯Ö֝Öß £ÖÓ›üÖÖ¸ü †ÖÆêü. (ãÓú›ü) ŸµÖÖ .......... ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ²ÖÖÖ †ÖÆêü. (¤êü‰úôû) ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü .......... ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ´Ö¸üÖšüß †ÖÆêü. (¸üÖ•µÖ) ¾ÖÖ·µÖÖ´Öãôêû .......... ÃÖôûÃÖôû ÆüÖêŸÖê. (¯ÖÖ−Ö)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פ‹ Ö‹ •ÖÖê›Íüß ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖê ›êü¸êü¤üÖ¸ .......... †ÖÆêü ŸÖß ›êü¸êü¤üÖ¸ü —ÖÖ›êü †ÖÆêüŸÖ. 1) ŸµÖÖ ×šüú֝Öß ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ †ÖÆêü ŸµÖÖ ×šüú֝Öß †−Öêú ....... †ÖÆêüŸÖ. 2) ŸÖÖê ²Ö‘Ö ´ÖÖêšüÖ ´ÖÖÃÖÖ! ŸÖê ²Ö‘Ö ´ÖÖêšêü .......... . 3) ´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû ‹ú òú´Öê¸üÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû ¤üÖê−Ö .......... †ÖÆêüŸÖ. 4) ŸÖê ¯Öãß֍ú ‡ú›êü †ÖÖ. ŸÖß .......... ‡ú›êü †ÖÖÖ. 5) ŸÖê ¾Ö›üÖ“ÖÓ —ÖÖ›ü †ÖÆêü. ŸÖß ¾Ö›üÖ“Öß .......... †ÖÆêüŸÖ. 6) ŸÖê ¤êü‰úôû ²Ö‘Ö. ŸÖß .......... ²Ö‘Ö. ŸµÖÖ ÖÖ껵ÖÖ Ã¾Ö“”û ú¸ü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ÖÖê»Öß Ã¾Ö“”û ú¸ü. 1) ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“Öß ‹ú“Ö ´Ö֐֝Öß †ÖÆêü. ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ †−Öêú ...... †ÖÆêüŸÖ. 2) ŸÖß ¯Ö¸ü›üß ‡ú›êü †ÖÖ. ŸµÖÖ .......... ‡ú›êü †ÖÖ. 3) £ÖÓ›üÖÖ¸ü —ÖÖ›üÖ“Öß ÃÖÖ¾Ö»Öß! £ÖÓ›üÖÖ¸ü —ÖÖ›üÖÓ“µÖÖ .......... ! ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ŸÖÖê üד֡֯֙ü ¯ÖÖÆüÖ. ŸÖæ ŸÖê ד֡֯֙ü ¯ÖÖÆüÖ. 1) ŸÖÖê −Ö¾Öß−Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêü. ŸÖê −Ö¾Öß−Ö .......... †ÖÆêüŸÖ. 2) ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆüê. Æêü ´ÖÖ—Öê .......... †ÖÆêüŸÖ. 3) 'ÖÖê-ÖÖê' ÆüÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ Öêôû †ÖÆêü. ú²Öøüß ¾Ö ÖÖê ÖÖê Æêü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ .......... †ÖÆêüŸÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¿Ö²¤üÖë êú ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… Æüß ²ÖÖÆãü»Öß •Öã−Öß †ÖÆêü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ²ÖÖÆãü»Öß −Ö¾Öß †ÖÆêü. 1) ÃÖã“ÖêŸÖÖ ˆÓ“Ö ´Öã»ÖÖß †ÖÆêü. ÃÖã“ÖêŸÖÖ .......... ´Öã»ÖÖß †ÖÆêü. 2) ŸÖê ‹ú ›êü¸êü¤üÖ¸ü —ÖÖ›ü †ÖÆêü. ŸÖê ‹ú .......... —ÖÖ›ü †ÖÆêü. 3) ŸÖß ×´Ö¸ü“Öß Ã¾ÖÃŸÖ †ÖÆêü. ŸÖß ×´Ö¸ü“Öß .......... †ÖÆêü. 4) ¸üÖ´Öæ, ŸÖæ †Ö•Ö ˆ×¿Ö¸üÖ µÖê. ¸üÖ´Öæ ŸÖæ †Ö•Ö .......... µÖê.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

66

V

ÃÖÆüß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… —Öãôãûú ÃÖÖ¾Ö»Öß ŸÖÖê ׿־ÖÖ»ÖµÖ —ÖÖ›üß ÃÖӐÖßŸÖ ŸÖß Ö֝Öß ‘ÖÖ™ü ŸÖê ¤ü¸üß ™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü ¯Ö֝Öß ±æú»Ö ¯Öæ»Ö ¤êü‰úôû −Öôû ²ÖÖÖ ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ

VI

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ÖÓ›üÖë ´Öë ÃÖê ‹ú-‹ú ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ו֟Ö−Öê ÆüÖê Ã֍ëú ˆŸÖ−Öê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ ¾ÖßÖæ ןֻÖÖ ¤êü. ¾ÖÖ·µÖÖ“µÖÖ ´Ö×Æü−ÖÖ úÖêÖŸÖÖ? ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖóµÖÖŸÖᯙ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ´Öß ˆ³ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ¿ÖÖÓ“Öê ¯Öãß֍ú £ÖÓ›ü †ÖÆêüŸÖ. ±ãú»ÖÖÓ“Öê ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü ú¸ü ¯ÖÃÖÖ·µÖÖŸÖᯙ ÖÖ»Öß ü¯ÖÖ‰úÃÖ −ÖÖ·µÖÖÓ“ÖÖ ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü ‡ú›êü †ÖÖ ˆ−ÆüÖóµÖÖ“ÖÖ —ÖãôãûúÖ ²Ö‘Ö ›ü²µÖÖŸÖ»µÖÖ †−Öêú ¸ÓüÖ †ÖÆêü

VII

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ×¾ÖßÖÖ¸ü úßו֋… Æüß ²ÖÖÖ †ÖÆêü. (‹ú) .......... .......... .......... (´ÖÖêšüß) .......... .......... .......... .......... (ÃÖ´ÖÖê¸ü“Öß) .......... .......... .......... .......... .......... (ÃÖãÓ¤ü¸ü) .......... .......... .......... .......... .......... .......... (Öæ¯Öü) .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... (±ãú»ÖÖÓ“Öß) ......... ........ ......... .......... .......... .......... .......... .......... (¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß)

¯ÖÖšü 6

67

VIII

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏ¿−Ö ¾Ö֓֍ú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ÖÓ›üÖôûÖ ¯Ö㝵ÖÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü. ÖÓ›üÖôûÖ .......... †ÖÆêü? 2) ÖÓ›üÖôûÖ ÃÖÆü»Öß“ÖÓ ×šüúÖÖ †ÖÆêü. ÖÓ›üÖôûÖ .......... †ÖÆê? 3) ÃÖÆü»Öß»ÖÖ ˆ´ÖÖ»ÖÖÆüß ²ÖÖê»Ö¾Ö. ÃÖÆü»Öß»ÖÖ .......... ²ÖÖê»ÖÖ¾Öæ? 4) ÃÖÆü»ÖßÃÖÖšüß ×¯ÖϵÖÖ, ˆÂÖÖ, ¯ÖÏ´ÖÖê¤ü»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. ÃÖÆü»Öß»ÖÖ .......... ²ÖÖê»ÖÖ¾Öæ? 5) ²Ö֐ÖêŸÖ Öã»ÖÖ²Ö, ´ÖÖêÖ¸üÖ, ²Ö֐ÖêŸÖ .......... —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ? •ÖÖ‡Ô, •Öã‡Ô, †¿Öß ŸÖ·ÆêŸÖ·Æê“Öß —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ. 6) ²Ö֐ÖêŸÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß —ÖÖ›Óü ²Ö֐ÖêŸÖ .......... —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ? †ÖÆêüŸÖ. 7) ˆ´Öê¿Ö †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü“ÖÖ †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö .......... †ÖÆêü? 8) ²ÖÖ²ÖÖÓ“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü. ²ÖÖ²ÖÖÓ“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö .......... ? 9) ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ²ÖÖÆãü»Öß ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ²ÖÖÆãü»Öß .......... †ÖÆêü? 10) ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖÓ“Öß ÃÖÆüß Æü¾Öß. ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ .......... Æü¾ÖÓ? 11) ´ÖÖ—µÖ֍ú›êü ŸÖÖê †Æü¾ÖÖ»Ö −ÖÖÆüß. ŸÖã´Ö“µÖ֍ú›êü .......... −ÖÖÆüß? 12) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ ¤êü. ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ......... ¤êü‰ú? 13) Æüß ¯Ö¸ü›üß ×¯ÖϵÖÖ“Öß †ÖÆêü. Æüß ¯Ö¸ü›üß .......... †ÖÆêü?

IX

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úßו֋… (ŸÖÖê›æüµÖÖ, †ÖÖæµÖÖ, ŸÖÖê›æü, −֍úÖêÃÖ, ‘ÖÖ»ÖæµÖÖ úÖ? ãúšêü, ²Ö֐ÖêŸÖæ−Ö, •Ö¾Öôû“Ö, ´Ö֐Öê, ן֣Öæ−Ö, †ÖÖ, ‘ÖÖ»Ö, úÖµÖ úºþ? ¯Ö֝Öß, •ÖÖ, ãúšæü−Ö) †Ö¯ÖÖ .......... ±ãú»ÖÓ .......... . ´Öß−ÖÖ ŸÖæ ±ãú»ÖÓ .......... .......... . ŸÖæ ±úŒŸÖ ¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸ü. †Ö¯ÖÖ —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ¯Ö֝Öß .......... ..........? ¯Ö֝Öß .......... †ÖÖæµÖÖ? ‡£Öê .......... ‹ú ãÓú›ü †ÖÆêü. ן֣Öæ−Ö .......... . .......... †ÖÆêü ãÓú›ü? µÖÖ ¤êü¾ÖôûÖ“µÖÖ ......... . ŸÖã´Æüß .......... —ÖÖ¸üß †ÖÖÖ. ¯ÖÖ ´Öß .......... ..........? ŸÖæ Æüß .......... . ¯Ö֝Öß .......... . —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ .......... ‘ÖÖ»Ö. ¯Ö֝Öß ‘ÖÖ»ÖæµÖÖ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ .......... .

¯Öלü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ØÃÖÆüÖ›ü ¯Ö㝵ÖÖ“µÖÖ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ Öæ¯Ö ™êüúÖ›Óü, ™êüú›üµÖÖ †Ö×Ö ›üÖëÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¾ÖÔŸÖß, Æü−Öã´ÖÖ−Ö ™êüú›üß, ¾ÖêŸÖÖôû ™êüú›üß ‹ú −ÖÖ ¤üÖê−Ö! ¯ÖÖ Ö›ü ´ÖÖ¡Ö ‹ú“Ö †ÖÆêü, "ØÃÖÆüÖ›ü". ÆüÖ −ÖÖ¾ÖÖ“ÖÖ“Ö ØÃÖÆü †ÖÆêü. ‡£Öê ØÃÖÆü −ÖÖÆüߟÖ. µÖÖ“ÖÓ ´Öæôû −ÖÖ¾Ö 'úÖë›ü֝ÖÖ'. ÆüÖ ãúšü»µÖÖ úÖôûÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü ´ÖÖ×ÆüŸÖß †ÖÆêü úÖ? ÆüÖ †ÖÆêü ׿־ÖÖ•Öß“µÖÖ úÖôûÖŸÖ»ÖÖ. µÖÖ Ö›üÖ¿Öß ×−֐֛üßŸÖ ‹ú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖê™ü †ÖÆêü. "Ö›ü †Ö»ÖÖ ¯ÖÖ ØÃÖÆü Öê»ÖÖ." ŸÖÖ−ÖÖ•Öß ´ÆüÖ•Öê ׿־ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ“ÖÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ÆüÖŸÖ. µÖÖ“Öß ÃÖ´ÖÖ¬Öß ‡£Öê †ÖÆêü. ÆüÖ“Ö ŸµÖÖ ÖÖê™üߟֻÖÖ ØÃÖÆü! ‡£Öê £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû −Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ ˆ³Öê ¸üÖÆãüµÖÖ.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

68

µÖÖ Ö›üÖ“µÖÖ “ÖÖêÆüߍú›êü ×Æü¸ü¾µÖ֐ÖÖ¸üü ¤ü·µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÖ µÖÖ Ö›üÖ¾Ö¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖ —ÖÖ›üß −ÖÖÆüß. ÆüÖ †Ö¤üß ˆ‘Ö›üÖ²ÖÖê›üúÖ †ÖÆêü. ¾Ö¸ü −ÖãÃÖŸÖÓ“Ö ´ÖÖêúôÓû ´Öî¤üÖ−Ö †ÖÆêü. ÃÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß ˆÓ“Ö ú›êü †ÖÆêüŸÖ. ‡£Öê ¯Ö֝µÖÖ“Öß úÖÆüß ãÓú›üÆüß †ÖÆêüŸÖ. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÖêšÓü ãÓú›ü †ÖÆêü '¤êü¾Ö™ü֍Óú'. ¤êü¾Ö™üÖŒµÖÖŸÖ»ÖÓ ¯Ö֝Öß ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÖÖê›ü †Ö×Ö £ÖÓ›ü †ÖÆêü. µÖÖ׿־ÖÖµÖ µÖÖ Ö›üÖ¾Ö¸ü úÖÆüßÆüß −ÖÖÆüß. ŸÖ¸üßÆüß ÆüÖ Ö›ü ´Ö¸üÖšüß »ÖÖêúÖÓ“ÖÖ, ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ¯ÖãÖêú¸üÖÓ“ÖÖ, ¯ÖÏÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ØÃÖÆüÖ›ü ‹ú¤üÖ ŸÖ¸üß ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ“Ö ¯ÖÖ×Æü•Öê. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ Öæ¯Ö ™êüúÖ›ü ™êüú›üß ›üÖëÖ¸ü Ö›ü ØÃÖÆü ×−֐֛üßŸÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ˆ•Ö¾ÖÖ ÆüÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬Öß “ÖÖêÆüߍú›êü −ÖãÃÖŸÖÓ ´ÖÖêúôÓû ´Öî¤üÖ−Ö ÃÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß ˆÓ“Ö ú›êü ‹úÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ÖÖê›ü µÖÖ׿־ÖÖµÖ ¯ÖÏ֝Ö

Öæ²Ö ™üß»ÖÖ ¯ÖÆüÖ›Íüß ¯ÖÆüÖ›Íü, ¯Ö¾ÖÔŸÖ ÖœÍü ¿Öê¸ü •Öã›Íüß Æãü‡Ô ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¤Öü×Æü−ÖÖ ÆüÖ£Ö ÃÖ´ÖÖ×¬Ö “ÖÖ¸üÖë ŸÖ¸ü±ú êú¾Ö»Ö, ×ÃÖ±Ôú Öã»ÖÖ ´Öî¤üÖ−Ö †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ‰Ñú“Öß “Ö¼üÖ−Öë ‹ú ŸÖ¸ü±ú ´ÖßšüÖ ‡Ã֍êú †»ÖÖ¾ÖÖ •ÖÖ−Ö, ¯ÖÏÖÖ ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö (•Ö−´Ö 27-02-1912, ¯ÖãÖê. ´Ö韵Öæ 10-03-1999, −ÖÖ׿֍ú) ‡−֍úÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ×¾ÖÖã ¾ÖÖ´Ö−Ö ×¿Ö¸ü¾ÖÖ›üú¸ü, ˆ¯Ö−ÖÖ´Ö 'ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö' Æîü… ‡−Æëü '–ÖÖ−Ö ¯Ößšü ¯Öã¸üÍúÖ¸ü' ÃÖê ³Öß ÃÖ´´ÖÖ×−ÖŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖ “ÖãúÖ Æîü… '×¾Ö¿Ö֏ÖÖ' ‡−֍úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖӐÖÏÆü Æîü… '•Öß¾Ö−Ö»ÖÆü¸üß' '׍ú−ÖÖ¸üÖ' 'ÃÖ×´Ö¬ÖÖ' †Öפü ˆ−֍êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖÃÖӐÖÏÆü Æïü… '−Ö™ÃÖ´ÖÏÖ™'ü, '¤ãüÃÖ¸üÖ ¯Öê¿Ö¾ÖÖ', 'úÖïŸÖêµÖ' ‡−֍êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü −ÖÖ™üú Æïü… ¿ÖêŒÃÖ¯ÖßµÖ¸ü êú '؍úÖ ×»ÖµÖ¸'ü ¯Ö¸ü

¯ÖÖšü 6

69

†Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ‡−֍êú −ÖÖ™üú '−Ö™üÃÖ´ÖÏÖ™ü' úß ²Ö›Íüß “Ö“ÖÖÔ Æãü‡Ô Æîü… ú×¾ÖŸÖÖ ´Öë −ÖÖ™üúßµÖŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ −ÖÖ™üú ´Öë úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ ‡−֍úß †¯Ö−Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü… ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ²Ö›Íüß ŸÖê•ÖÛþ֟ÖÖ Æîü… ¾Öê 1964 ´Öë ´Ö›üÖÖ¾Ö ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö êú †¬µÖÖ ¸üÆü “Öãêú Æîü… II

ؾ֤üÖ ú¸Óü¤üߍú¸ü (•Ö−´Ö 1918) ÖÖêؾ֤ü ×¾Ö−Öֵ֍ú ú¸Óü¤üߍú¸ü úÖ ú×¾Ö −ÖÖ´Ö Ø¾Ö¤üÖ ú¸Óü¤üߍú¸ü Æîü… 'þÖê¤üÖӐÖÖ', '´Öé¤üÖÓ¬Ö', '¬ÖÐã¯Ö¤ü' ‡−֍êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖӐÖÏÆü Æïü… '†ò׸üÙüÖò»Ö“Öê úÖ¾µÖ¿ÖÖáÖ' †Öî¸ü '¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ †Ö×Ö −Ö¾ÖŸÖÖ' ˆ−֍úß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÃÖ´Ö߁ÖÖ éúןֵÖÖÑ Æîü… 'ïֿÖÖÔ“Öß ¯ÖÖ»Ö¾Öß' †Öî¸ü '†ÖúÖ¿ÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ' µÖê ˆ−֍úß †−µÖ éúןֵÖÖÑ Æïü… Ø“ÖŸÖ−Ö¿Ö߻֟ÖÖ †Öî¸ü ÖêµÖŸÖÖ ˆ−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü… ˆ−Æëü †−Öêú ÃÖ´´ÖÖ−Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê “Öãêú Æïü… ˆ−Æëü ´Ö.¯ÖÏ. ÃÖ¸üúÖ¸ü úÖ 'ú²Ö߸ü ÃÖ´´ÖÖ−Ö' †Öî¸ü ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö ¯ÖÏןÖšüÖ−Ö úÖ '•Ö−ÖãÖÖ−Ö ¯Öã¸üÍúÖ¸ü' ³Öß ×´Ö»ÖÖ Æîü…

III

"Ö›ü †Ö»ÖÖ ¯ÖÖ ØÃÖÆü Öê»ÖÖ." ”û¡Ö¯Ö×ŸÖ ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö úÖë›ÍüÖ−ÖÖü úÖê •ÖߟÖ−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê £Öê… ˆ−ÆüÖë−Öê µÖÆü úÖµÖÔ †¯Ö−Öê ×¾Ö¿¾ÖÃŸÖ ÃÖê−ÖÖ−Öß ŸÖÖ−ÖÖ•Öß úÖê ÃÖÖï¯ÖÖ… ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ŸÖÖ−ÖÖ•Öß †¯Ö−Öê »Ö›Íüêú úß ¿ÖÖ¤üß úß ŸÖîµÖÖ¸üß ú¸ü ¸üÆê £Öê… ¾Öê ¿ÖÖ¤üß ”ûÖê›Íüú¸ü ØÃÖÆüÖœÍü êú ×»Ö‹ ¸ü¾ÖÖ−ÖÖ ÆüÖê Ö‹… ˆ−ÆüÖë−Öê ²Ö›Íüß “ÖŸÖã¸üÖ‡Ô ÃÖê ׍ú»Öê ¯Ö¸ü †ÖÎú´ÖÖ ׍úµÖÖ †Öî¸ü ׍ú»ÖÖ •ÖßŸÖ ×»ÖµÖÖ… ‡ÃÖ †×³ÖµÖÖ−Ö ´Öë ˆ−Æëü †¯Ö−Öê ¯ÖÏ֝ÖÖë úß †ÖÆãü×ŸÖ ¤êü−Öß ¯Ö›Íüß… ‡ÃÖ ¯Ö¸ü ׿־ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö −Öê ˆ−֍úß ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖÖ ú¸üŸÖê Æãü‹ úÆüÖ - "ÖœÍü †ÖµÖÖ »Öê׍ú−Ö ØÃÖÆü “Ö»ÖÖ ÖµÖÖ… ("Ö›ü †Ö»ÖÖ ¯ÖÖ ØÃÖÆü Öê»ÖÖ.") ˆÃ֍êú ²ÖÖ¤ü ˆ−ÆüÖë−Öê 'úÖë›ÍüÖ−ÖÖ' úÖ −ÖÖ´Ö ÃÖê−ÖÖ−Öß ŸÖÖ−ÖÖ•Öß úß µÖÖ¤ü ´Öë 'ØÃÖÆüÖœÍü' ¸üÖ פüµÖÖ… †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¯Ö㝵ÖÖ•Ö¾Öôûᯙ úÖÆüß ™êüú›ü¶ÖÓ“Öß −ÖÖ¾Öê ÃÖÖӐÖÖ. 2) ¯Ö㝵ÖÖ•Ö¾Öôû“µÖÖ ‹ú´ÖÖ¡Ö Ö›üÖ“Öê −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? 3) ÆüÖ Ö›ü ãúÖÖ“µÖÖ úÖôûÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü? 4) ØÃÖÆüÖ›üÖ¾Ö¸ü úÖµÖ úÖµÖ †ÖÆêü? 5) ØÃÖÆüÖ›üÖ¾Ö¸üᯙ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÖêšü¶Ö ¯Ö֝µÖÖ“µÖÖ ãÓú›üÖ»ÖÖ úÖµÖ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü?

II

¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë ÃÖê úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹… 1) ±æú»Ö, ›üÖëÖ¸ü, ¤ü¸üß, •Ö֐ÖÖ, òúÃÖê™ü, ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ - (‘ÖÖ™ü) 2) ¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ×−ÖôûÖ, Öêôû, òú´Öê¸üÖ, ¯Ö֝Öß, ´Ö•ÖÖ - (ÃÖÆü»Ö) 3) —ÖÖ›ü, ÃÖÖ¾Ö»Öß, »ÖÖ»Ö³Ö›üú, þ֓”û, ´ÖÖêšüß, ¯Ö֝Öß - (•Ö֐ÖÖ)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

70

III

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ×»Ö‹ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ Æïü… ˆ−ÆêüÓ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ£Ö •ÖÖê›Íüú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… [´Ö¬Öã¸ü, ÖÖê»Ö, ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü, ×¾Ö¿ÖÖ»Ö, »ÖÖ»Ö³Ö›üúü, ¯Ö›üÓú, •Öã−ÖÖ, ×−ÖŸÖôû] ¯ÖÖ‰úÃÖ, ÃÖӐÖߟÖ, ›üÖëÖ¸ü, ¤ü¸üß, ¤êü‰úôû, ÃÖÖ›üß, ¯Ö֝Öß, ד֡֯֙ü.

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¤üÖê ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆüÖë ´Öë ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖê “Öã−֍ú¸ü •ÖÖê›Íüß ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ¸êü×›ü†Öê, ÃÖÆü»Ö, —Öãôãûú, ãÓú›ü, ÃÖÖ¾Ö»Öß, ™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü. 2) ¾ÖÖ¸üÖ, ¯Ö֝Öß, —ÖÖ›ü, òúÃÖê™ü, ŸÖµÖÖ¸üß, Ö֝Öß.

V

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) †Ö•Ö .......... ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›üŸÖÖê †ÖÆêü. (´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü) 2) ן֣Öê ..........”ûÖ−Ö •Ö֐ÖÖ †ÖÆêü. (¯Öã»Ö êú −Öß“Öê) 3) ™êüú›üß¾Ö¸ü .......... †ÖÆêü. (´ÖÓפü¸ü) 4) ‹úÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ×¾Ö¿ÖÖ»Ö .......... †ÖÆêüŸÖ. (¯ÖÆüÖ›ü) 5) Öæ¯Ö .......... ÆüÖê‡Ô»Ö. (²ÖÖê—Ö) 6) £ÖÓ›üÖÖ¸ü ¾ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ .......... ”ûÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ. (—ÖÖëêú) 7) ÃÖ´ÖÖê¸ü“Ö .......... ¯Ö֝µÖÖ“ÖÓ ãÓú›ü †ÖÆêü. (×−Ö´ÖÔ»Ö) 8) ¯Ö֝µÖÖ“Öß .......... †ÖÆêü −ÖÖ? (ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ)

VI

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ÃÖÖŸÖ¯Öã›üÖ ¯Ö¾ÖÔŸÖÖ¾Ö¸ü ´Ö−Öã¤êü¾Öß“Öê ´ÖÓפü¸ü †ÖÆêü. Æêü ‹ú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¯ÖÏêÖÖßµÖ Ã£Öôû †ÖÆêü. ¯Ö¾ÖÔŸÖÖ¾Ö¸ü ‘Ö−Ö¤üÖ™ü •ÖÓÖ»Ö †ÖÆêü ‡£Öê †Öפü¾ÖÖÃÖß-¯ÖÖ¾Ö¸üÖ »ÖÖêúÖÓ“Öß ¾ÖßÖß †ÖÆêü. ´Ö−Öã¤êü¾Öß“ÖÓ ¤êü‰úôû Öæ¯Ö ˆÓ“Ö ›üÖëÖ¸üÖÓ´Ö¬µÖê †ÖÆêü. µÖê£Öê ‹ú ´ÖÖêšüÖ †Ö×Ö †−Öêú »ÖÆüÖ−Ö »ÖÆüÖ−Ö ¬Ö²Ö¬Ö²Öê †ÖÆêüŸÖ. ÆüÖ ¯ÖϾÖÖÃÖ ¸ü´ÖÖßµÖ †ÖÆêü †Ö×Ö ¯ÖϾÖÖÃÖÖ“ÖÖ †−Öã³Ö¾Ö †Ö−ÖÓ¤ü¤üֵ֍ú †ÖÆêü.

VII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ »ÖÖê−ÖÖ¾Ö»ÖÖ †Öî¸ü ÖÓ›üÖ»ÖÖ ¤üÖê ¯ÖÆüÖ›Íüß Ã£ÖÖ−Ö Æïü… µÖê ¯ÖãÖê †Öî¸ü ´ÖãÓ²Ö‡Ô êú ²Öß“Ö ´Öë ÛÃ£ÖŸÖ Æïü… µÖÆüÖÑ ˆÑ“Öê-ˆÑ“Öê ¯ÖÆüÖ›Íü Æïü… Öæ²Ö ‘Ö−Öê •ÖÓÖ»Ö Æïü… •ÖߝÖÔ¿ÖߝÖÔ ´ÖÓפü¸ü †Öî¸ü ãÓú›ü Æïü… ÃÖãÓ¤ü¸ü ²ÖÖß“Öê Æïü… µÖÆüÖÑ ²Ö›Íêü ²Ö›Íêü ÆüÖê™ü»Ö Æïü… ÃÖî¸ü êú ×»Ö‹ µÖÆü ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß •ÖÖÆü Æîü… Ö´Öá êú ´ÖÖîÃÖ´Ö êú ×»Ö‹ ³Öß µÖÆü •ÖÖÆü ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß Æîü…

VIII

−Öß“Öê פü‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… òú´Ö¸üÖ, ¤êü‰úôû, ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ, ×Æü¸ü¾ÖߐÖÖ¸ü, —ÖãôãûúÖ

IX

'׍úÃÖß ¤ü¿ÖÔ−ÖßµÖ Ã£Ö»Ö úß ÃÖî¸ü' ×¾ÖÂÖµÖ ¯Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋…

71

¯ÖÖšü 7

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

7

²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ

²ÖÖôæû úß ¯ÖœÍüÖ‡Ô

¯ÖÏןֳÖÖ : ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô, ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖê, ŸÖã´Æüß µÖêŸÖÖ úÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÖÆüß ÖÓ. ´Ö»ÖÖ £ÖÖê›Óü úÖ´Ö †ÖÆêü. ¯ÖÏןֳÖÖ : úÃÖ»ÖÓ ‹¾ÖœÓü úÖ´Ö? ¿ÖÖÓŸÖÖ : †ÖÓ, ´Öß ²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖê. ´Öß ŸµÖÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ¯ÖÏןֳÖÖ : ŸµÖÖ“ÖÖ ŸÖÖê ÖéÆü¯ÖÖšü ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß?

¯ÖÏןֳÖÖ : ¿ÖÖÓŸÖÖ ²ÖÆü−Ö •Öß, ´Öï ²ÖÖ•ÖÖ¸ü •ÖÖŸÖß ÆæÑü… ŸÖã´Ö †ÖŸÖß ÆüÖê ŒµÖÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÆüà ¸êü… ´Öã—Öê £ÖÖê›ÍüÖ úÖ´Ö Æîü… ¯ÖÏןֳÖÖ : ‹êÃÖÖ ŒµÖÖ úÖ´Ö Æîü? ¿ÖÖÓŸÖÖ : ´Öï ²ÖÖôæû úÖê ¯ÖœÍüÖŸÖß ÆæÑü… ´Öã—Öê ˆÃ֍úß ´Ö¤ü¤ü ú¸−Öß “ÖÖ×Æü‹… ¯ÖÏןֳÖÖ : (ŒµÖÖ) ¾ÖÆü †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÖéÆü úÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÆüà… ¾ÖÆü ¯ÖœÍüÖ‡Ô ´Öë •Ö¸üÖ ú´Ö•ÖÖê¸ü Æîü… ¾ÖÆü ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸ü ¯ÖÖŸÖÖ… ×±ú¸ü ¾ÖÆü †êú»Öê ‰ú²Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¯ÖÏןֳÖÖ : »Öê׍ú−Ö ×±ú¸ü µÖÆü úÖ´Ö ŸÖã´Ö ¿ÖÖ´Ö êú ÃÖ´ÖµÖ ŒµÖÖë −ÖÆüà ú¸üŸÖß ÆüÖê? ¿ÖÖÓŸÖÖ : ¿ÖÖ´Ö êú ¾ÖŒŸÖ ¾ÖÆü Öê»Ö−Öê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¤üÖê¯ÖÆü¸ü ‹ú ²Ö•Öê (¾ÖÆ)ü †ÖŸÖÖ Æîü… ÖÖ−ÖÖ ÖÖŸÖÖ Æîü… ¤üÖê ‘ÖÓ™êü †Ö¸üÖ´Ö ú¸üŸÖÖ Æîü… ×±ú¸ü Æü´Ö ¯ÖœÍüÖ‡Ô ú¸üŸÖê Æïü… ¯ÖÏןֳÖÖ : (ŒµÖÖ) ŸÖã´Æëü ‰ú²Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖß? ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÆüà ‰ú²Ö •ÖÖ−Öê êú úÖ¸Ö ´Öï úÖ´Ö −ÖÆüà ™üÖ»ÖŸÖß… ‡ÃÖ ÃÖë ´Öê¸üÖ ±úÖµÖ¤üÖ ³Öß Æîü… ²ÖÖôæû úÖê ŒµÖÖ †ÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ŒµÖÖ −ÖÆüà ‡ÃÖ úß ´Öã—Öê •ÖÖ−֍úÖ¸üß ×´Ö»ÖŸÖß Æîü… ãú”û ²ÖÖŸÖë ˆÃÖê úךü−Ö »ÖÖŸÖß Æïü, ¾Öê ´Öï ˆÃÖê ¯ÖœÍüÖŸÖß ÆæÑü… ²ÖÖ¸ü-²ÖÖ¸ü ÃÖ´Ö—ÖÖŸÖß ÆæÑü… ×±ú¸ü ¾ÖÆü †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÃÖߏ֟ÖÖ Æîü… †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ú¸üŸÖÖ Æîü… ¯ÖÏןֳÖÖ : (‡ÃÖ ´Öë ŸÖÖê) úÖ±úß ÃÖ´ÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü −Ö?

¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÖÆüß ÖÓ. ŸÖÖê †³µÖÖÃÖÖŸÖ •Ö¸üÖ ´Ö֐Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü •Ö´ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ׿־ÖÖµÖ ŸÖÖê ‹ú™üÖ Óú™üÖôûŸÖÖê. ¯ÖÏןֳÖÖ : ¯ÖÖ ´ÖÖ Æêü úÖ´Ö ŸÖæ ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß úÖ −ÖÖÆüß ú¸üŸÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ : ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ŸÖÖê ÖêôûŸÖÖê. ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‹ú ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê. •Öê¾ÖŸÖÖê. ŸÖÖÃÖ ¤üÖê−Ö ŸÖÖÃÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ‘ÖêŸÖÖê. ´ÖÖ †Ö´Æüß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. ¯ÖÏןֳÖÖ : ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Óú™üÖôûÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß? ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÖÆüß. ´Öß Óú™üÖôûÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. µÖÖŸÖ ´ÖÖ—ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ“Ö †ÖÆêü. ²ÖÖôæû»ÖÖ úÖµÖ µÖêŸÖÓ, úÖµÖ −ÖÖÆüß Æêü ´Ö»ÖÖ úôûŸÖÓ. ŸµÖÖ»ÖÖ úÖÆüß ÖÖê™üß †¾Ö‘Ö›ü ¾ÖÖ™üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ ´Öß ŸµÖÖ»ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖê. “ÖÖ¸ü “ÖÖ¸ü ¾ÖêôûÖ ‘ÖêŸÖê. ´ÖÖ ŸÖÖê †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ׿֍úŸÖÖê, †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¯ÖÖ ú¸üŸÖÖê. ¯ÖÏןֳÖÖ : ±úÖ¸ü ¾Öêôû •ÖÖŸÖÖê −ÖÖ?

72

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¿ÖÖÓŸÖÖ : ŸµÖÖ»ÖÖ ‹ú™ü¶Ö»ÖÖ ±úÖ¸ü ¾Öêôû »Ö֐֟ÖÖê. ´ÆüÖæ−Ö †Ö´Æüß ¤üÖê‘ÖÓ ²ÖÃÖŸÖÖê. ´ÖÖ —Ö™ü¯Ö™ü ÖéÆü¯ÖÖšü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¯ÖÏןֳÖÖ : ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ²ÖÖôæû ÖêôûŸÖÖê. ŸÖê¾ÆüÖ ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸üŸÖÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ : ŸÖÖê¾Ö¸ü ŸµÖÖ“Öê ²ÖÖ²ÖÖ ‘Ö¸üß µÖêŸÖÖŸÖ. “ÖÆüÖ¯Ö֝Öß ú¸üŸÖê. ´ÖÖ •Ö¸üÖ ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖ“µÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖê. ¯ÖÏןֳÖÖ : šüߍú †ÖÆêü. ´ÖÖ ´Öß •ÖÖŸÖê. ŸÖã´Æüß ²ÖÖôæû“Öê ÖéÆü¯ÖÖšü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖÆüß Æü¾ÖÓ †ÖÆêü úÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ : −֍úÖê ÖÓ, ‘Ö¸üÖŸÖ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ³ÖÖ•Öß †ÖÆêü. ´Öß µÖêŸÖ −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö ¸ü֐ÖÖ¾Öæ ´ÖÖ¡Ö −֍úÖêÃÖ. ¯ÖÏןֳÖÖ : ”êû, ”êû! µÖêŸÖê ÆÓü.

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †³µÖÖÃÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸ü úÖ´Ö ‹¾ÖœÓü ´Ö¤üŸÖ ÖéÆü¯ÖÖšü ´Ö֐Öê •Ö´ÖÖê ‹ú™üÖ Óú™üÖôûÖ ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû ÖêôûÖê ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ±úÖµÖ¤üÖ úôûÖê †¾Ö‘Ö›ü ׿֍ú¾ÖÖê

¯ÖœÍüÖ‡Ô ²ÖÖ•ÖÌÖ¸ü úÖ´Ö ‹êÃÖÖ, ‹êÃÖÖ ³Öß ´Ö¤ü¤ü ÖéÆüúÖµÖÔ ¯Öß”êû, ú´Ö•ÖÖê¸ü ú¸ü ¯ÖÖ−ÖÖ †êú»ÖÖ ‰ú²Ö ¿ÖÖ´Ö úÖ ¾ÖŒŸÖ Öê»Ö−ÖÖ †Ö¸üÖ´Ö ±úÖµÖ¤üÖ ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ úךü−Ö ×Ã֏ÖÖ−ÖÖ

¿ÖÖÓŸÖÖ : †êú»Öê ŸÖÖê ˆÃÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖ´ÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ Æü´Ö ¤üÖê−ÖÖë ²ÖîšüŸÖê Æïü… ×±ú¸ü ÖéÆüúÖµÖÔ ±ú™üÖ±ú™ü ×−Ö²Ö™üÖŸÖê Æïü… ¯ÖÏןֳÖÖ : ¿ÖÖ´Ö úÖê ²ÖÖôæû Öê»ÖŸÖÖ Æîü… ŸÖ²Ö †Ö¯Ö ŒµÖÖ ú¸üŸÖß Æïü? ¿ÖÖÓŸÖÖ : ŸÖ²Ö ŸÖú ˆÃÖ êú ׯ֟ÖÖ•Öß ‘Ö¸ü †ÖŸÖê Æïü… “ÖÖµÖ −ÖÖ¿ŸÖÖ ²Ö−ÖÖŸÖß ÆæÑü ×±ú¸ü פü−Ö ³Ö¸ úß ²ÖÖŸÖë ú¸üŸÖê Æïü… ¯ÖÏןֳÖÖ : šüߍú Æîü… ×±ú¸ü ´ÖîÓ •ÖÖŸÖß ÆæÑü… ŸÖã´Ö ²ÖÖôæû úÖ ÖéÆüúÖµÖÔ ¯Öæ¸üÖ ú¸üÖê… †Ö¯ÖúÖê ãú”û “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÆüà… ‘Ö¸ü ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÛ²•ÖµÖÖÑ Æïü… ´Öï ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö −ÖÆüà “Ö»ÖŸÖß ÆæÑü, ‡ÃÖ×»Ö‹ −ÖÖ¸üÖ•Ö ´ÖŸÖ ÆüÖ−ê ÖÖ… ¯ÖÏןֳÖÖ : ײֻãú»Ö −ÖÆüà… (†“”ûÖ, ŸÖÖê) “Ö»ÖŸÖß ÆæÑü…

73

¯ÖÖšü 7

†Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ¾Öêêôû •Ö֝Öê —Ö™ü¯Ö™ü “ÖÆüÖ¯Ö֝Öß ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ³ÖÖ•Öß ¸ü֐Ö־֝Öê

†¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÃÖ´ÖµÖ »ÖÖ−ÖÖ, ÃÖ´ÖµÖ ²ÖߟÖ−ÖÖ, ¾ÖŒŸÖ ú™ü−ÖÖ —Ö™ü¯Ö™ü, ±ú™üÖ±ú™ü “ÖÖµÖ ¯ÖÖ−Öß ×¤ü−Ö³Ö¸ü úÖ±úß, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ÃÖ²•ÖÌß −ÖÖ¸üÖ•Ö ÆüÖê−ÖÖ, ²Öã¸üÖ ´ÖÖ−Ö−ÖÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¿ÖÖÓŸÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêü? úÖ? 2) ²ÖÖôæû“Öß ×¤ü−Ö“ÖµÖÖÔ £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ÃÖÖӐÖÖ. 3) ²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ‘ÖꝵÖÖ“ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ»ÖÖ úÖµÖ ±úÖµÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖÖê? 4) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ¿ÖÖÓŸÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê? 5) ¯ÖÏןֳÖÖ ãúšêü •ÖÖŸÖê †ÖÆêü?

II

¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ú‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… (Öêôû) (׿֍ú) (¾ÖÖ“Ö) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖê. ´Öß ²Ö֐ÖêŸÖ ÖêôûŸÖê. (•ÖÖ) (µÖê) (²ÖÃÖ) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÖêÃÖ. (Öêôû) (•ÖÖ) (¸ü›ü) (•ÖÖ) (²ÖÃÖ) (¾ÖÖ“Ö) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖêÃÖ. (Öêôû) (¾ÖÖ“Ö) (²ÖÖê»Ö) †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖê. (Öêôû) (µÖê) (×»ÖÆüß) ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖ. ²ÖÖôæû ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÖê. (Öêôû) (¯Ö›ü) (¸ü›ü) ¸ü´ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖê. (¾ÖÖ“Ö) (×»ÖÆüß) (׿֍ú) (•ÖÖ) (—ÖÖê¯Ö) (²ÖÃÖ) ãú¡ÖÓ ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÓ. ´Öã»Öß ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. (•ÖÖ) (¾ÖÖ“Ö) (²ÖÃÖ) (Öêôû) (׿֍ú) (ÆüÃÖ) ´Öã»ÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ.

1.

2.

¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ׍ÎúµÖÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. (Öêôû) (³ÖÓÖ›ü) (—ÖÖê¯Ö) †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. (¸ü›ü) (—ÖÖê¯Ö) (Öêôû) (µÖê) (—ÖÖê¯Ö) (²ÖÃÖ) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ.

74

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ŸÖß ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öæ»Ö ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. ÃÖߟÖÖ²ÖÖ‡Ô ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. ´Öã»ÖÓ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ.

(¸ü›ü) (Öêôû) (³ÖÖÓ›ü) (³ÖÖÓ›ü) (¯Ö›ü) (Öêôû) (µÖê) (×»ÖÆüß) (¯Ö›ü) (—ÖÖê¯Ö) (µÖê) (²ÖÖê»Ö) (—ÖÖê¯Ö) (Öêôû) (¯Ö›ü) (²ÖÖê»Ö) (²ÖÃÖ) (µÖê) (Öêôû) (µÖê) (—ÖÖê¯Ö)

III

šüߍú ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖê úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ´Öê¿Ö ¿ÖÖôêûŸÖ ¤æü¬Ö ׯ֟ÖÓ. †Ö‡Ô ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ²ÖÖ²ÖÖ ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖêÃÖ. ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖê. ŸÖã´Æüß ÖêôûŸÖÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. ´ÖÖ¾Ö¿Öß “ÖÆüÖ ×¯ÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÖÓ•Ö¸ü ÖÖ‰ú ÖÖŸÖê.

IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ •Öê¾Ö. ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖÖêÃÖ. 1) ŸÖæ µÖê. 2) ŸÖã´Æüß †³µÖÖÃÖ ú¸üÖ. 3) ŸÖæ ÖéÆü¯ÖÖšü ú¸ü. 4) †Ö¯ÖÖ ÖêôûÖ. 5) ŸÖæ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ‘Öê. 6) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘ÖÓ ²ÖÃÖÖ. 7) †Ö¯ÖÖ úÖ´Ö ú¸üÖ. 8) ŸÖæ “ÖÆüÖ¯Ö֝Öß ú¸ü. 9) ŸÖã´Æüß ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖ“µÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖ.

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖÖêÃÖ. 1) ŸÖæ ÖêôûŸÖÖêÃÖ. 2) ŸÖæ “ÖÆüÖ ú¸üŸÖêÃÖ. 3) †Ö´Æüß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê. 4) ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. 5) ´Öß ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üŸÖê. 6) ŸÖã´Æüß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ. 7) ˆ´Öê¿Ö ²Ö™üÖ™ê¾Ö›üÖ ÖÖŸÖÖê. 8) ¿ÖÖÓŸÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖê. 9) ²ÖÖ²ÖÖ †ÓÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. 10) ŸÖê ׯֻ»Öæ —ÖÖ›ü֏ÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖÓ. 11) ¯ÖύúÖ¿Ö †Ö×Ö ˆ´Öê¿Ö Öêôû ÖêôûŸÖÖŸÖ.12) ÃÖã“ÖêŸÖÖ †Ö×Ö ×¯ÖϵÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. 13) ŸÖß ãú˜µÖÖÓ“Öß ×¯Ö»»ÖÓ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ‘ÖêŸÖÖŸÖ.

75

¯ÖÖšü 7

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú Ã֍úÖ¸üÖŸ´Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖê. 1) ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. 2) ´Öß ÖêôûŸÖ −ÖÖÆüß. 3) †Ö´Æüß ±ãú»ÖÓ †ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. 4) ŸÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ. 5) ŸÖæ ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ. 6) ŸÖã´Æüß ¯Öãß֍Óú ¿ÖÖê¬ÖŸÖ −ÖÖÆüß. 7) ׯÖϵÖÖ ×“Ö¾Ö›üÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. 8) ãú˜µÖÖÓ“Öß ×¯Ö»»ÖÓ †Öê¸ü›üŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. 9) ²ÖÖ²ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. 10) ¸üÖ´Öæ †Ö×Ö ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö »Ö¾Öú¸ü ¤êüŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. 11) ׯÖϵÖÖ †Ö×Ö ×−Ö¿ÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. 12) †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖ −ÖÖÆüß.

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ....... . ¿ÖÖÓŸÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖê. ÃÖã¬ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖæ−Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ....... . 2) ¯ÖύúÖ¿Ö †Ö×Ö ˆ´Öê¿Ö ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ....... . ÃÖã“ÖêŸÖÖ ¯ÖϐÖן֯Öãß֍ú †Ö‡Ô»ÖÖ ....... . 4) ²ÖÖ²ÖÖ †ÓÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ....... . ²ÖÖê¸üÖ›êü ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“Öß ´ÖßØ™üÖ ....... . 6) •ÖÖêÃÖê±ú ¯Ö¡Ö¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ±úÖ‡Ô»Ö ........ . ¿ÖÖÓŸÖÖ †Ö×Ö ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ........ 8) ¯ÖÏןֳÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ»ÖÖ ú¿ÖÖÃÖÖšüß ........ . ¯ÖÏןֳÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ....... . 10) ׯÖϵÖÖ ²ÖÖß“µÖÖŸÖæ−Ö ±ãú»ÖÓ ....... .

1) 3) 5) 7) 9) VIII

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ ü¯Öæ¸üÖ úßו֋… ´Öß ¸üÖê•Ö Ã֍úÖôûß ....... (‰úšü) ¤üÖŸÖ ....... (‘ÖÖÃÖ), ŸÖÖë›ü þ֓”û ....... (¬Öæ). ´ÖÖ †Ö‡Ô ´Ö»ÖÖ ¤æü¬Ö ....... (¤êü). ¸üÖ´Ö ¾Ö ´Öß ´ÖÖ †³µÖÖÃÖ ....... (ú¸ü). ÃÖߟÖÖÆüß †Ö´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ....... (²ÖÃÖ). ŸÖß ....... (¸ü›ü). ´ÖÖ †Ö‡Ô †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ....... (¸ü֐ÖÖ¾Ö). †Ö´Æüß Öæ¯Ö ¤ÓüÖÖ ....... (ú¸ü). ¯ÖÖ ÃÖߟÖÖ ¤ÓüÖÖ ....... (ú¸ü) −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß ¤ÓüÖÖ ....... (ú¸ü) úÖ? †Ö´Ö“ÖÓ ãú¡ÖÓ ×ŸÖ£Öê“Ö ....... (—ÖÖê¯Ö). Ã֍úÖôûß ±úÖ¸ü ´Ö•ÖÖ ....... (µÖê).

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ †Ö•Ö“ÖÓ ×¿ÖÖÖ †Ö•ÖúÖ»Ö Ã֐Öôûߍú›êü ¿ÖÖôûÖÓ“ÖÖ ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü †ÖÆêü. úÖê¯Ö·µÖÖ úÖê¯Ö·µÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ¿ÖÖôûÖ †ÖÆêü. ×¿ÖÖÖ Öæ¯Ö ´ÖÆü֐ÖÆüß †ÖÆêü. ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ±úß, ³ÖÖ¸üÖ³Ö¸ü ¯Öãß֍Óú, ²Öæ™ü †Ö×Ö ¤üÖê−Ö¤üÖê−Ö ÖÖ¾ÖêÂÖ¿ÖÖôêû“ÖÖ ‹ú †Ö×Ö ÖêôûÖ“ÖÖ ‹ú! ´Öã»ÖÓ †Öê—µÖÖÓ−Öß ¾Ö֍úŸÖÖŸÖ. ¯Öֻ֍ú Ö“ÖÖÔ−ÖÓ ¾Ö֍úŸÖÖŸÖ.

76

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

´Öã»ÖÓ Ã֍úÖôûßü ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ³Ö»µÖÖ ¯ÖÆüÖ™êü ˆšüŸÖÖŸÖ. †Ö‡Ô †ÖÖê¤ü¸ü“Ö ˆšüŸÖê. ³Ö¸ü³Ö¸ü Ã֐ÖôÓû †Ö¾Ö¸üŸÖê. ›ü²ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üŸÖê. ²ÖÖ²ÖÖÆüß ˆšüŸÖÖŸÖ. ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖê“Ö¾ÖŸÖÖŸÖ. ¯ÖÆüÖ™êü Ã֐ÖôûÖ“Ö ÖÖë¬Öôû ÆüÖêŸÖÖê. Ã֐Öôûß“Ö ‘ÖևԐ֤üá! ן֣Öê ãúÖÖ»ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖÆüß ¾Öêôû −ÖÖÆüß. פü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ¿ÖÖôûÖ “ÖÖ»ÖŸÖê. −ÖêÆü´Öß“Öê ¾ÖÖÔ, ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¾ÖÖÔ, −ÖÖ™üú-Ö֝Öß †Ö×Ö ¾ÖŒŸÖéŸ¾Ö Ã¯Ö¬ÖÖÔ µÖÖÓ“Öß ŸÖµÖÖ¸üß, ÃÖ´Ö֕֍úÖµÖÔ, Æüß־µÖ¾ÖÃÖÖµÖ, ÍúÖ‰ú™ü, ÖÖ‡Ô›ü †Ö×Ö Öêôû! ´Öã»ÖÓ †Ö¤üß ¯ÖÖ¸ü ¤ü´ÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ×¿ÖÖÖÖŸÖ †Ö‡Ô“ÖÖ ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü ´ÖÖêšüÖ †ÖÆêü. ŸÖß ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü ˆšüŸÖê. ´Öã»ÖÖÓ“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ú¸üŸÖê. ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ×−Ö¸ü×−Ö¸üÖóµÖÖ ¾ÖÖÖÕ−ÖÖ ¯ÖÖê“Ö¾ÖŸÖê. ãúÖÖ“ÖÖ −ÖÖ“ÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖÔ, ãúÖÖ“ÖÖ Ö֝µÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖÔ, ãúÖÖ“ÖÖ ×“Ö¡Öú»Öê“ÖÖ ¾ÖÖÔ ŸÖ¸ü ãúÖÖ“ÖÖ Öêôû! ŸÖß ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖÆüß ‘ÖêŸÖê. ןֻÖÖ †×•Ö²ÖÖŸÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ×´ÖôûŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö‡Ô ¿ÖÖôêûŸÖ “֍ú¸üÖÆüß ´ÖÖ¸üŸÖê. ú¬Öß ²ÖÖ²ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¯Öֻ֍ú ÃÖ³Öê»ÖÖ •ÖÖŸÖê. ú¬Öß ŸµÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¿ÖÖôêûŸÖᯙ ÃÖ´ÖÖ¸Óü³ÖÖÓ−ÖÖÆüß •ÖÖŸÖê. †Ö‡Ô ±úÖ¸ü £ÖúŸÖê. ¯ÖÖ ŸÖß Óú™üÖôûÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. †ÃÖÓ Æêü ׿ց֝Ö. ´Öã»ÖÖÓ“Öß ¤üÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖê. ¯Öֻ֍úÖÓ“Öß ±ú¸ü±ú™ü ÆüÖêŸÖê. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ×¿ÖÖÖ †Ö•ÖúÖ»Ö Ã֐Öôûߍú›êü ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü úÖê¯Ö¸üÖ ´ÖÆüÖÖ ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ³ÖÖ¸üÖ³Ö¸ü ÖÖ¾ÖêÂÖ †Öê—Öê Ö“ÖÔ ¾Ö֍úÖê Ã֍úÖôû ³Ö»µÖÖ¯ÖÆüÖ™êü †ÖÖê¤ü¸ü †Ö¾Ö¸üÖê ›ü²ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖê ¯ÖÆüÖ™ü ÖÖë¬Öôû ‘ÖևԐ֤üá −ÖêÆü´Öß

׿ցÖÖ †Ö•Öú»Ö ÃÖ²Ö •ÖÖÆü, ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ¯ÖÏ“Ö»Ö−Ö ´Öë/²Ö›üß ÃÖӏµÖÖ ´Öë ü úÖê−ÖÖ ´ÖÆѐÖÖ ³Ö¸ü´ÖÖ¸ü ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú ¾Ö¤üá ²ÖÖê—ÖÖ Ö“ÖÔ —Öãú •ÖÖ−ÖÖ ¯ÖÏÖŸÖ„ úÖ»Ö, ÃÖ¾Öê¸üÖ ŸÖ›Íüêú ¯ÖÆü»Öê šüߍú ú¸ü−ÖÖ ×›ü²²ÖÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ ˆÂÖ֍úÖ»Ö Æü›Íü²Ö›üß •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß ÃÖ¤üÖ

77

¯ÖÖšü 7

×¾Ö¿ÖêÂÖ ¾ÖÖÔ −ÖÖ™üú ¾ÖŒŸÖéŸ¾Ö Ã¯Ö¬ÖÖÔ ÃÖ´Ö֕֍úÖµÖÔ Æüß־µÖ¾ÖÃÖÖµÖ ¤ü´ÖÖê ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü »Ö־֝Öê −ÖÖ“Ö Ö֝Öê ד֡֍ú»ÖÖ “֍ú¸üÖ ´ÖÖ¸üÖê ÃÖ³ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¸Óü³Ö ¤üÖ¤üÖ ¯Öֻ֍ú

×¾Ö׿Ö™ü ¾ÖÖÔ −ÖÖ™üú ³ÖÖÂÖÖ ¯ÖÏןֵÖÖêא֟ÖÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖµÖÔ ÆüßֈªÖêÖ £Öú−ÖÖ ÆüÖ£Ö ²ÖÑ™üÖ−ÖÖ −ÖÖ“Ö ÖÖ−ÖÖ ×“Ö¡Ö ú»ÖÖ “ÖŒú¸ü »ÖÖÖ−ÖÖ ÃÖ³ÖÖ ²Öîšüú ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü £Öúú¸ü “Öæ¸ü ÆüÖê−ÖÖ ´ÖÖŸÖÖ ×¯ÖŸÖÖ (¯Öֻ֍ú) †³µÖÖÃÖ

I †−Öã“”êû¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖêÓ êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¿ÖÖôûÖ Ã֐Öôûߍú›êü †ÖÆêüŸÖ. Ã֐Öôûߍú›êü ¾Ö Öæ¯Ö µÖÖ‹ê¾Ö•Öß ¯ÖÖšüÖŸÖ úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü? 2) ×¿ÖÖÖ ´ÖÆüÖÖ úÖ †ÖÆêü? 3) †Ö‡Ô ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü úÖ ˆšüŸÖê? 4) ¿ÖÖôêûŸÖ ´Öã»Öê úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ÖÖê™üß ú¸üŸÖÖŸÖ? 5) †Ö‡Ô²ÖÖ²ÖÖ ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ úÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ? II

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖêÓ êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öԍú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) .......... ²ÖÖôæû ÖêôûŸÖÖê. (¿Öִ֍úÖê) 2) ²ÖÖôæû ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¤üÖ−ê Ö .......... —ÖÖê¯ÖŸÖÖê. (²Ö•Öê) 3) ŸµÖÖ»ÖÖ úÖÆüß ÖÖê™üß .......... ¾ÖÖ™üŸÖÖŸÖ. (úךü−Ö) 4) ‘Ö¸üÖŸÖ .......... ³ÖÖ•Öß †ÖÆêü. (²ÖÆãüŸÖ) 5) ´Öß µÖêŸÖ −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö .......... (ÖãÃÃÖÖ ´ÖŸÖ ú¸üÖê) 6) ¤ãü¯ÖÖ¸üß ²ÖÖôæû .......... (×¾ÖÁÖÖ´Ö ú¸üŸÖÖ Æïü) 7) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ŸÖã´Æüß .......... (ŒµÖÖ ú¸üŸÖê Æîü?) 8) †Ö´Æüß ¤üÖê‘ÖÓ .......... ´ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü —Ö™ü¯Ö™ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. (²ÖîšüŸÖê Æïü)

78

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

III

¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö ÆüÖê ˆÃÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹… 1) ³Ö¸ü³Ö¸ü, —Ö™ü¯Ö™ü, ÃÖãÓ¤ü¸ü, ¬ÖÖ›ü¬ÖÖ›ü, ¯Ö™üÖ¯Ö™ü 2) •Ö֝Öê, µÖêÖê, ú¸üÖê, ¯Öϐ֟Öß, ÖêôûÖê 3) †³µÖÖÃÖ, ¯Öֻ֍ú, −ÖÖ“Ö, ÃÖ´ÖÖ¸Óü³Ö, •Ö֝Öê, ¾Öêôû 4) ¤ãü¯ÖÖ¸ü, ¸üÖ¡Ö, ¯ÖÆüÖ™ü, Ã֍úÖôû, ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû, ¤üÖ¤üÖ

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ‹ú-‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ³Ö¸ü³Ö¸ü, —Ö™ü¯Ö™ü, ¬ÖÖ›ü¬ÖÖ›ü, ¯Ö™üÖ¯Ö™ü

V

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë úÖ ÃÖÆüß ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… [ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü †Ã֝Öê, ±ú¸ü±ú™ü ÆüÖêÖê, ¤üÖ¤üÖ ÆüÖêÖê, À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ¾Öêôû −ÖÃ֝Öê, ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü »Ö־֝Öê] 1) “ÖÖ¸ü ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖÖ ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“Öß ............ ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖß. 2) ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ †Öò×±úÃÖ“µÖÖ úÖ´ÖÖ“Öß ¾Ö ‘Ö¸ü“µÖÖ úÖ´ÖÖ“ÖßÆüß ........... ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖß. 3) ÃÖã¬ÖÖ ‘Ö¸üúÖ´ÖÖŸÖ †Ö‡Ô»ÖÖ ............. ÆüÖêŸÖß. 4) ¿Öß»ÖÖ»ÖÖ ‡ŸÖêú úÖ´Ö ú¸üÖ¾Öê »Ö֐֟Öê úß ×ŸÖ»ÖÖ ........... −ÖÃÖŸÖÖê. 5) ŸµÖÖ ³Ö֐ÖÖŸÖ ãú¡µÖÖÓ“ÖÖ ............ †ÃÖŸÖÖê.

VI

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸Ö úßו֋… ´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‹ú ¾ÖÖ•ÖÌŸÖÖ ‘Ö¸üß .......... (µÖê) •Öê¾ÖÖ .......... (ú¸ü) −ÖÓŸÖ¸ü —ÖÖê¯ÖŸÖÖê. ¤üÖê−Ö ŸÖÖÃÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß .......... (‘Öê) .......... (Öêôû). ´ÖÖ †Ö‡Ô ÖéÆü¯ÖÖšü .......... (‘Öê). †Ö‡Ô ´Ö»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö .......... (ÃÖÖӐÖ) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ²ÖÖ²ÖÖ ‘Ö¸üß .......... (µÖê) †Ö‡Ô “ÖÆüÖ¯Ö֝Öß .......... (ú¸ü). (Öêôû) −ÖÓŸÖ¸ü ´Öß ¯Öã−ÆüÖ †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ .......... .(²ÖÃÖ)

VII

ØÆü¤üà ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ¿ÖÖôêûŸÖß»Ö ×¿ÖÖÖ †Ö×Ö ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖß»Ö ×¿ÖÖÖ µÖÖÓŸÖ ±ú¸üú †ÖÆêü. ¿ÖÖôêûŸÖß»Ö ×¿ÖÖú †³µÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖÓÍúÖ¸üÆüß ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸÖê ×¾ÖªÖ£ÖÖÔ»ÖÖ †ÖúÖ¸ü ¤êüŸÖÖŸÖ. ¿ÖÖôêû“Öê ׿ց֍ú“Ö ŸµÖÖ»ÖÖ ‘Ö›ü¾ÖŸÖÖŸÖ. ¿ÖÖôêûŸÖᯙ ´Öî¡Öß úÖµÖ´Ö“Öß ×™üúŸÖê. ¿ÖÖôêû−ÖÓŸÖ¸ü ×¾ÖªÖ£Öá ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖ ¯ÖϾÖê¿Ö ú¸üŸÖÖê. ¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ ×¾ÖªÖ£Öá•Öß¾Ö−ÖÖŸÖ Öæ¯Ö ׿֍úŸÖÖê. −Ö ×¿ÖúÖÖ¸üÖ ×¾ÖªÖ£Öá •Öß¾Ö−ÖÖŸÖ ´Ö֐Öê ¯Ö›üŸÖÖê. ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö×Ö ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖ †³µÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖêôûÆüß ×¿Öú¾ÖŸÖÖŸÖ. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ ÖêôûÖ´Öãôêû †³µÖÖÃÖÖ“ÖÖ Óú™üÖôûÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß †Ö×Ö ŸµÖÖ“Öê ¿Ö¸ü߸üÆüß ÃÖã¥üœü ÆüÖêŸÖê. ÃÖã¥üœü ¿Ö¸ü߸ü ´ÆüÖ•Öê“Ö ÃÖã¥üœü ´Ö−Ö! (‘Ö›ü׾֝Öê = ²Ö−ÖÖ−ÖÖ, ´Ö֐Öê ¯Ö›üÖê = ¯Öß”êû ¯Ö›ü−ÖÖ, ´Öî¡Öß = ×´Ö¡ÖŸÖÖ, ¤üÖêßÖÖ−ÖÖ, ×™üúÖê = ²Ö−Öß ¸üÆü−ÖÖ, ÃÖã¥üœü = ÃÖ¥üœü)

79

¯ÖÖšü 7

VIII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ŸÖß−Ö ²Ö¸üÃÖ êú ²Ö““Öê úÖê ´ÖÖÑ ²ÖÖ¯Ö Ãæú»Ö ³Öê•ÖŸÖê Æïü… ²Ö““ÖÖ Ãæú»Ö ´Öë ÃÖÖ¸êü −Öîן֍ú ´Öæ»µÖ ÃÖߏ֟ÖÖ Æîü… ׿ցÖÖ ¯Ö¸ü ˆÃ֍úÖ ³Ö×¾Ö嵅 ×−Ö³ÖÔ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ׿ցÖÖ êú ²Ö»Ö¯Ö¸ü ¾ÖÆü ¤êü¿Ö úÖ ÃÖ““ÖÖ −Ö֐Ö׸üú ²Ö−ÖŸÖÖ Æîü… †Ö•Öú»Ö Íæú»ÖÖë ´Öë ¯ÖœÍüÖ‡Ô êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö †−µÖ úÖµÖÔ ú»ÖÖ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ³Öß ²Ö»Ö ¤êüŸÖê Æïü… Öê»Ö æú¤ü ¯Ö¸ü ³Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖ •ÖÖê¸ü ¤êüŸÖê Æïü… (³Öê•Ö−ÖÖ = ¯ÖÖšü׾֝Öê , ×−Ö³ÖÔ¸ ÆüÖê−ÖÖ = †¾Ö»ÖÓ²Öæ−Ö)

IX

†¯Ö−Öß ¯ÖœÍüÖ‡Ô êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö êú †ú´Öԍú ׍ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… 1) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ŸÖÖê ÖêôûŸÖÖê. ¿ÖÖ´Ö êú ¾ÖŒŸÖ ¾ÖÆü Öê»ÖŸÖÖ Æîü… 2) ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‹ú ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ¤üÖê¯ÖÆü¸ü ‹ú ²Ö•Öê (¾ÖÆü) †ÖŸÖÖ Æîü… 3) ´ÖÖ †Ö´Æüß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. ×±ú¸ü Æü´Ö ¯ÖœÍüÖ‡Ô ú¸üŸÖê Æïü… 4) ŸµÖÖ“ÖÖ ŸÖÖê ÖéÆü¯ÖÖšü ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ… 5) ŸµÖÖ»ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü •Ö´ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü (þֵÖÓÓ) ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ Æîü… 6) ŸÖã´Æüß µÖêŸÖÖ úÖ? ŸÖã´Ö “Ö»ÖŸÖß ÆüÖê ŒµÖÖ? 7) ´Öß ²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖê. ´Öï ²ÖÖôæû úÖê ¯ÖœÍüÖŸÖß ÆæÑü… 8) ŸÖê¾ÆüÖ ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸üŸÖÖ? ŸÖ²Ö ŸÖã´Ö ŒµÖÖ ú¸üŸÖß ÆüÖê? ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö ´Öë ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •Öã›ÍüŸÖÖ Æîü… ‡Ã֍êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ ¯ÖãºþÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö, Ø»ÖÖ ªÖêŸÖú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ£ÖÔ: '²ÖÃÖ' - '†Ö' ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ºþ¯Ö ¯ÖãºþÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö, ػ֐ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Ö.ã) ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖê (´Öï ²ÖîšüŸÖÖ ÆæÑü) (áÖß.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖê (´Öï ²ÖîšüŸÖß ÆæÑü) ´Ö.¯Öã. ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖÖêÃÖ (ŸÖæ ²ÖîšüŸÖÖ Æîü) (†Ö¯Ö ²ÖîšüŸÖê ÆîÓ) (áÖß.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖêÃÖ

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖê (Æü´Ö ²ÖîšüŸÖê (²ÖîšüŸÖß) Æïü) ŸÖã´Æüß /†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖ (ŸÖã´Ö/†Ö¯Ö ²ÖîšüŸÖê ÆüÖê) (ŸÖæ ²ÖîšüŸÖß Æîü)

80

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†.¯Öã. (¯Öã.)

ÆüÖ/ŸÖÖê ²ÖÃÖŸÖÖê (¾ÖÆü ²ÖîšüŸÖÖ Æîü) (áÖß.) Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖê (¾ÖÆü ²ÖîšüŸÖß Æîü) (−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖê/Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÓ

Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÖŸÖ (µÖê/¾Öê ²ÖîšüŸÖê Æïü) ÊÖ/ŸµÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖŸÖ (µÖê/¾Öê ²ÖîšüŸÖà Æïü) Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖÖŸÖ

¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú êú¾Ö»Ö †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ´Öë −Ö¯ÖãÓÃ֍ú Ø»ÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… II

¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ†Öë ´Öë ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸ü êú ¯Öã¹ýÂÖ ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›êü •ÖÖŸÖê Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) [´Öß] †Öê (áÖß.) [´Öß] ‹ ´Ö.¯Öã. ŸÖé.¯Öã.

III

(¯Öã.) (áÖß.)

[ŸÖæ] †ÖêÃÖ [ŸÖæ] ‹ÃÖ

(¯Öã.) (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.)

[ŸÖÖê] †Öê [ŸÖß] ‹ [ŸÖê] †/‹

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Ö.¯Öã.

†Ö´Æüß

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö¯ÖÖ

†Öê

ŸÖã´Æüß

†Ö

†Ö¯ÖÖ ŸÖê ŸµÖÖ ŸÖß

†ÖŸÖ

‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ´Öß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öï ²ÖîšüŸÖÖ −ÖÆüà ÆæÑü… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö ²ÖîšüŸÖê −ÖÆüà Æïü…

(áÖß.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ. ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß. ŸÖæ ²ÖîšüŸÖÖ/²ÖîšüŸÖß −ÖÆüà ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö ²ÖîšüŸÖê −ÖÆüà Æïü…

†.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê (áÖß.) Æüß/ŸÖß (−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê

Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß. ÊÖ/ŸµÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. ¾ÖÆü ²ÖîšüŸÖÖ/²ÖîšüŸÖß −ÖÆüà… Æüßü/ŸÖß ¾Öê ²ÖîšüŸÖÖ/²ÖîšüŸÖß −ÖÆüà Æïü…

¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ»Ö ´Öë ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ êú ²ÖÖ¤ü '−ÖÖÆüß' »ÖÖÖŸÖê Æïü… ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë Ø»ÖÖ úÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ…

81

¯ÖÖšü 7

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ú‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ŸµÖÖ»ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü •Ö´ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸ü ¯ÖÖŸÖÖ… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö '•Ö´ÖÖê' úÖ †£ÖÔ 'Ã֍ú−ÖÖ' µÖÖ 'ú¸ü ¯ÖÖ−ÖÖ' ÆüÖêŸÖÖ Æîü… •Ö²Ö ‡ÃÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö úŸÖÖÔ êú ÃÖÖ£Ö ú´ÖÔ úÖ¸üú '»ÖÖ' = 'úÖê' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü… ØÆü¤üß úß Æüß ŸÖ¸üÆü ¿ÖŒµÖŸÖÖ ²ÖÖê¬Öú ׍ÎúµÖÖ '¿Öú' = 'Ã֍ú' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ³Öß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ú¸üŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ¯Ö¸ü †Ö»Öê ‹ú ¯ÖÖšü ´Öë ×¾Ö“ÖÖ¸ü ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æî…

V

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖלÍü‹… 1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Óú™üÖôûÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß úÖ? ŒµÖÖ ŸÖã´Æëü ‰ú²Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖß? "ŒµÖÖ ŸÖã´Ö ‰ú²Ö −ÖÆüà •ÖÖŸÖê?" 2) ´Öß Óú™üÖôûÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öï ‰ú²Ö •ÖÖ−Öê êú úÖ¸üÖ úÖ´Ö −ÖÆüà ™üÖ»ÖŸÖÖ/™üÖ»ÖŸÖß… 3) ´Öß Óú™üÖôûŸÖê. ´Öï ‰ú²Ö •ÖÖŸÖÖ/•ÖÖŸÖß ÆæÑü… ‰ú¯Ö¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ÃÖê ¯ÖÆü»Öê ¾ÖÖŒµÖ ´Öë 'Óú™üÖôûÖ µÖêÖê' = '‰ú²Ö •ÖÖ−ÖÖ' †£ÖÔ ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'µÖê' = '†Ö' ׍ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ 'Óú™üÖôûÖ' êú ÃÖÖ£Ö ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ØÆü¤üß ´Öë '‰ú²Ö' êú ÃÖÖ£Ö '•ÖÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ´Öë 'Óú™üÖôûÖ ú¸ü' úÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö Æîü '‰ú²Ö •ÖÖ−Öê êú úÖ¸üÖ úÖ´Ö ™üÖ»Ö−ÖÖ' µÖÖ 'úÖ´Ö ™üÖ»Ö−ÖÖ'ü ŸÖßÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ´Öë 'Óú™üÖôûÖê' úÖ †£ÖÔ ‰ú²Ö •ÖÖ−ÖÖ Æîü… µÖÆüÖÑ 'Óú™üÖôû' ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö Æüß Æîü…

82

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¬Ö›üÖ ¯ÖÖš

8

†ÃÖÖ †ÖÆêü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ

‹êÃÖß Æîü ×±ú»´Ö

³ÖÖ−Öæ : ÆÓü! úÖµÖ “ÖÖ»Ö»ÖÓ †ÖÆêü ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²ÖÖÓ“ÖÓ? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : úÖÆüß −ÖÖÆüß. ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖêµÖ. ³ÖÖ−Öæ : ´ÆüÖ•Öê †Ö•Ö “ÖÆüÖ-¯Ö֝µÖÖ»ÖÖ ÃÖã¼üß! ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ²Ö‘ÖÖ, Ã֐ÖôÓû ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸“Ö †ÖÆêü. ‡£ÖÓ“Ö ‘ÖêŸÖÖµÖ úÖ? ŸÖã´ÆüßÆüß ¯ÖÆüÖ úß ´ÖÖ— µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü! ´ÖÃŸÖ †ÖÆêü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ. ³ÖÖ−Öæ : ´ÆüÖ•Öê −ÖêÆü´Öß“ÖÖ Ã֐ÖôûÖ ´ÖÃÖÖ»ÖÖ −ÖÖ? ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß, −Ö֓֐Ö֝Öß, ¸ü›üÖ¸ü›ü!

³ÖÖ−Öæ : ÆüÖÑ, ŒµÖÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü ´Öê´ÖÃÖÖ²Ö? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ãú”û −ÖÆüà… ×±ú»´Ö ¤êüÖ ¸üÆüß ÆæÑü… ³ÖÖ−Öæ : µÖÖ×−Ö †Ö•Ö “ÖÖµÖ ¯ÖÖ−Öß úß ”ãû¼üß! ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ¤êüÖÖê ÃÖ²Ö ãú”û ´Öê•ÖÌ ¯Ö¸ üÆüß Æîü… µÖÆüà »Öê ¸üÆêü Æïü ŒµÖÖ? †Ö¯Ö ³Öß ¤êü׏֋ −Ö (×±ú»´Ö) ´Öê¸êü ÃÖÖ£Ö… ²ÖÆãüŸÖ ´Ö•ÖÌê¤üÖ¸ü Æîü… ³ÖÖ−Öæ : µÖÖ×−Ö Æü´Öê¿ÖÖ úß ŸÖ¸üÆü ´ÖÃÖÖ»ÖÖ (×±ú»´Ö) −Ö? ´ÖÖ¸-¯Öß™, −ÖÖ“Ö-ÖÖ−Öê, ¸üÖê−ÖÖ¬ÖÖê−ÖÖ (†Öפü †Öפü)! ¿ÖÖ×»Ö−Öß : “Öã¯Ö ²Öîךü‹ −Ö… ´ÖŸÖ ¤êü׏֋ ×±ú»´Ö ¯Ö¸ü ²Ö›Íü-²Ö›Íü ´ÖŸÖ úßו֋… ÃÖÖ¸êü ›üÖµÖ»ÖÖòÖ (×−֍ú»Öê) •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ³ÖÖ−Öæ : †“”ûÖ ²ÖÖ²ÖÖ! »Öê׍ú−Ö µÖÆü Æü߸üÖê ‹êÃÖê †Ö›Íêü-ןָü”êû —Ö™üêú ŒµÖÖë ¤êü ¸üÆüÖ Æîü? ‡ÃÖê ³ÖæŸÖ »ÖÖ ÖµÖÖ Æîü ŒµÖÖ? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : µÖÆü ²ÖÎêú›üÖ−ÃÖ Æîü •Öß… ŒµÖÖ ²ÖלÍüµÖÖ −ÖÖ“Ö ¸üÆüÖ Æîü ¾ÖÆü… †Ö¯Ö ŸÖÖê ãú”û ÃÖ´Ö—ÖŸÖê −ÖÆüà… ú´Ö ÃÖê ú´Ö “Öã¯Ö ŸÖÖê ¸ü×Æü‹… ײÖ−ÖÖ úÖ¸üÖ †¯Ö−Öê †–ÖÖ−Ö úÖ ¯ÖϤü¿ÖÔ−Ö ×úÃÖ ×»Ö‹? ³ÖÖ−Öæ : −ÖÆüß-−ÖÆüà ´Öï †–ÖÖ−Ö úÖ ¯ÖϤü¿ÖÔ−Ö −ÖÆüà ú¸ü ¸üÆüÖ ÆæÑü… »Öê׍ú−Ö ¿ÖÖ»Öæ, ŸÖã´Ö Æüß ¤êüÖÖê… ‹ú Æüß ÖÖ−Öê ´Öë ˆÃÖ ²Öê“ÖÖ¸êü úÖê úÆüÖÑ úÆüÖÑ −ÖÖ“Ö−ÖÖ Æîü… ÃÖ´Öã¦ü êú ׍ú−ÖÖ¸êü, •ÖÓÖ»Ö ´Öë, “Ö¼üÖ−ÖÖë ¯Ö¸ü, ²ÖÖß“Öê ´Öë! µÖÖ×−Ö ŸÖß−Ö ×´Ö−Ö™üÖë ´Öë Æüß ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ¯Ö飾Öß úß ¯Ö׸üÎú´ÖÖ… ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ¸üÆü−Öê ³Öß ¤üßו֋… †Ö¯Ö ¯Öύéú×ŸÖ úÖ †Ö−ÖÓ¤ü »Ößו֋ −Ö!

¿ÖÖ×»Ö−Öß : Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖ ÆüÖê. −֍úÖ ¯ÖÖÆæü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖ, ²Ö›ü²Ö›ü úºþ −֍úÖ. Ã֐Öôêû ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü •ÖÖŸÖÖÆêüŸÖ. ³ÖÖ−Öæ : ²Ö¸Óü ²Öã¾ÖÖ… ¯ÖÖ ÆüÖ ×Æü¸üÖê †ÃÖê ¾Öê›êü¾Ö֍ú›êü —Ö™üêú úÖ ¤êüŸÖÖêµÖ? †ÓÖÖŸÖ Ø²ÖÖÖŸÖ µÖêŸÖÓµÖ úß úÖµÖ? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ŸÖÖê ²ÖÎêú›üÖ−ÃÖ †ÖÆêü ÆüÖê! ׍úŸÖß ´ÖÃŸÖ −ÖÖ“ÖŸÖÖêµÖ ŸÖÖê! ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖÆüß úôûŸÖ −ÖÖÆüß. ×−Ö¤üÖ−Ö Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. ˆÖß“Ö †–ÖÖ−ÖÖ“ÖÓ ¯ÖϤü¿ÖÔ−Ö ú¿ÖÖ»ÖÖ? ³ÖÖ−Öæ : −ÖÖÆüß-−ÖÖÆß. ´Öß †–ÖÖ−ÖÖ“ÖÓ ¯ÖϤü¿ÖÔ−Ö ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß‹. ¯ÖÖ ¿ÖÖ»Öæ, ŸÖæ“Ö ²Ö‘Ö, ‹úÖ“Ö Ö֝µÖÖŸÖ ×²Ö“ÖÖ·µÖÖ−ÖÓ ãúšÓü ãúšÓü −ÖÖ“ÖÖ¾ÖÓ! ÃÖ´Öã¦üÖ“µÖÖ úÖšüß, •ÖӐֻÖÖŸÖ, Ö›üúÖÓ¾Ö¸ü, ²Ö֐ÖêŸÖ! ´ÆüÖ•Öê ŸÖß−Ö ×´Ö×−Ö™üÖÓŸÖ“Ö ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ¯Ö飾Öß ¯ÖϤüׁ֝ÖÖ! ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †ÃÖæ ¤êü ÆüÖê, ŸÖã´Æüß ×−ÖÃ֐ÖÖÔ“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ‘µÖÖ −ÖÓ!

³ÖÖ−Öæ : †¸êü… µÖÆü †êú»Öß Æüß úÆüÖÑ •ÖÖ ¸üÆüß Æîü?

¯ÖÖšü 8

83

³ÖÖ−Öæ : †¸êü“µÖÖ! Æüß ‹ú™üß“Ö ãúšêü •ÖÖŸÖêµÖ? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †µÖÖ‡Ô Ö! ³ÖÖ−Öæ : úÖ Ö? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †ÆüÖê, ן֍ú›êü −Öê´ÖúÖ Ö»Ö−Öֵ֍ú †Ö×Ö ŸµÖÖ“Öß ´Ö֝ÖÃÖÓ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖß ×ŸÖ“Öß ¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖÖŸÖÖÆêüŸÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ! µÖêŸÖÖÆêüŸÖ ²Ö‘ÖÖ ŸÖê! ³ÖÖ−Öæ : úÖôû•Öß úºþ −֍úÖêÃÖ. ŸÖÖê −Ö֓֝ÖÖ¸üÖ Æü߸üÖê µÖêŸÖÖêµÖ“Ö ²Ö‘Ö †ÖŸÖÖ. ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ײ֓ÖÖ¸üß»ÖÖ úÃÖê †ÖêœüŸÖÖÆêüŸÖ ²Ö‘ÖÖ. ŸÖß ¸ü›üŸÖêµÖ ¯ÖÖ ׍úŸÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÃÖŸÖêµÖ −ÖÖÆüß? ¸ü›üÖÖ¸üß ÃÖãÓ¤ü¸üß! ³ÖÖ−Öæ : ן֓ÖÖ ´Öêú¯Ö úÃÖÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : Ö¯¯Ö ¸üÖÆüŸÖÖµÖ úß −ÖÖÆüß ŸÖã´Æüß? ³ÖÖ−Öæ : ŸÖÖê ²Ö‘Ö †Ö¯Ö»ÖÖ Æü߸üÖê! לü¿µÖæ´Ö לü¿µÖæ´Ö! ÆüÖ ‹ú™üÖ“Ö ¯Öã¸üŸÖÖêµÖ ²Ö‘Ö, ŸµÖÖ ¤üÆüÖ •ÖÖÖÓ−ÖÖ! ŸµÖÖ ¯ÖšËüšü¶Ö“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ¯ÖÖ ‘ÖÖ¾Ö −ÖÖÆüßµÖ. ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ŸÖã´Æüß •ÖÖ ¯ÖÖÆæ ‡£Öæ−Ö, Ã֐ÖôûÖ ¸ÓüÖÖ“ÖÖ ²Öê¸ÓüÖ ú¸üŸÖÖÆüÖŸÖ. ³ÖÖ−Öæ : ²Ö¸Óü ²ÖÖ‡Ô! ´ÖÖ—Öê †Ö‡Ô! ²Ö‘Ö ŸÖæ ‹ú™üß“Ö! ´Öß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ´ÆüÖ•Öê ¸ü֕֍úÖ¸üÖ“Ö −ÖÖ! ן֣ÖêÆüß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ“ÖÖ“Ö ´ÖÃÖÖ»ÖÖ! ŸÖã´Æüß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖÖ. ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê. ¤üÖê−Æüß ‹ú“Ö. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ úÖµÖ “ÖÖ»Ö»ÖÓµÖ ²Ö‘֝Öê ÃÖã™Ëü™üß ™êü²Ö»Ö ‘ÖêÖê ¯ÖÖÆüÖê ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü

ŒµÖÖ “Ö»Ö ¸üÆüÖ Æîü? ¤êüÖ−ÖÖ ”ãû™Ëü™üß ™êü²Ö»Ö »Öê−ÖÖ ¤êüÖ−ÖÖ Æü´ÖÖ¸êü ÃÖÖ£Ö

¿ÖÖ×»Ö−Öß : ˆ‡Ô ´ÖÖÑ! ³ÖÖ−Öæ : ŒµÖÖ Æãü†Ö? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †•Öß, ¾ÖÆüÖÑ ŸÖÖê Ö»Ö−Öֵ֍ú †Öî¸ü ˆÃ֍êú ÃÖÖ£Öß Æïü… »ÖÖŸÖÖ Æîü ¾Öê ˆÃÖß úß ŸÖ֍ú ´Öë Æïü… ¤êü׏֋ ¾Öê †Ö ¸üÆêü Æïü… ³ÖÖ−Öæ : Ø“ÖŸÖÖ ´ÖŸÖ ú¸üÖê… ¤êüÖÖê ¾ÖÆü −ÖÖ“Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ Æü߸üÖê †²Ö †Ö Æüß ¸üÆüÖ Æîü… ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ²Öê“ÖÖ¸üß úÖê îúÃÖê ‘ÖÃÖß™ü ¸üÆêü Æïü, ¤êüÖÖê… ¾ÖÆü ¸üÖê ¸üÆüß Æîü… ׍úŸÖ−Öß ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÖ ¸üÆüß Æîü, −ÖÆüà? ¸üÖê−Öê¾ÖÖ»Öß ÃÖãÓ¤ü¸üß! ³ÖÖ−Öæ : ˆÃ֍úÖ ´Öêú¯Ö îúÃÖê •ÖÖŸÖÖ −ÖÆüà? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †Ö¯Ö “Öã¯Ö³Öß ¸üÆüŸÖê Æïü µÖÖ −ÖÆüà? ³ÖÖ−Öæ : ¾ÖÆü ¤êüÖÖê †¯Ö−ÖÖ Æü߸üÖê! לü¿µÖæ´Öלü¿µÖæ´Ö… ¤üÃÖ †Ö¤ü×´ÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ¾ÖÆü †êú»ÖÖ Æüß úÖ±úß Æîü… ˆÃÖ ¯Ö÷êü êú ¿Ö¸ü߸ü ¯Ö¸ü ‹ú ‘ÖÖ¾Ö ³Öß −ÖÆüà Æîü! ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †Ö¯Ö ŸÖÖê •ÖÖ‡‹ µÖÆüÖÑÃÖê… ÃÖÖ¸üÖ ´Ö•ÖÌÖ ×ú¸ü׍ú¸üÖ ú¸ü ¸üÆêü Æîü… ³ÖÖ−Öæ : †“”ûÖ ²ÖÖ²ÖÖ! ÁÖß´ÖŸÖß•Öß! (´Öê¸üß ´ÖÖÑ) ¤êüÖÖê ŸÖã´Ö †êú»Öê Æüß! ´Öï †Ö²ÖÖ¸ü ¯ÖœÍüŸÖÖ ÆæÑü… ¿ÖÖ×»Ö−Öß : µÖÖ×−Ö ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ Æüß −Ö? ¾ÖÆüÖÑ ³Öß ŸÖÖê ×±ú»´Öß ´ÖÃÖÖ»ÖÖ Æüß (Æîü)… †Ö¯Ö †Ö²ÖÖ¸ü ¯ÖלÍü‹, ´Öï ×±ú»´Ö ¤êüÖŸÖß ÆæÑü… ¤üÖê−ÖÖë ‹ú ²ÖÖŸÖ Æîü…

84

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

´ÖÃŸÖ ´Ö•Öê¤üÖ¸ü −ÖêÆü´Öß Æü´Öê¿ÖÖ ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß ´ÖÖ¸ü-¯Öß™ü −Ö֓֐Ö֝Öß −ÖÖ“Ö ÖÖ−ÖÖ ¸ü›Öü¸ü›ü ¸üÖê−ÖÖ ¬ÖÖê−ÖÖ Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖ “Öã¯Ö ²Öîךü‹ •Ö֝Öê ×−֍ú»Ö •ÖÖ−ÖÖ ¾Öê›êü¾Ö֍ú›êü —Ö™üêú †Ö›Íêü-ןָü”êû —Ö™üêú †ÓÖÖŸÖ µÖêÖê ³ÖæŸÖ »ÖÖ−ÖÖ ´ÖÃŸÖ −ÖÖ“Ö †“”ûÖ −ÖÖ“Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ †Ö¯Ö úÖê úÖÆüß ãú”û úôûŸÖ −ÖÖÆüß ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ −ÖÆüà ×−Ö¤üÖ−Ö ú´Ö ÃÖê ú´Ö ײ֓ÖÖ¸üÖ ²Öê“ÖÖ¸üÖ ÃÖ´Öã¦üúÖšü ÃÖ´Öã¦ü êú ׍ú−ÖÖ¸êü •ÖÓÖ»Ö •ÖÓÖ»Ö Ö›üúÖÓ¾Ö¸ü “Ö¼üÖ−ÖÖë ¯Ö¸ü ²Ö֐ÖêŸÖ ²ÖÖß“Öê ´Öë ¯Ö飾Öß ¯ÖϤüׁ֝ÖÖ ¯Ö飾Öß úß ¯Ö׸üÎú´ÖÖ ×−ÖÃ֐ÖÖÔ“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ¯Öύéú×ŸÖ úÖ †Ö−ÖÓ¤ü ‹ú™üß †êú»Öß ¾ÖÖ™ü ²Ö‘֝Öê ²ÖÖ™ü •ÖÖêÆü−ÖÖ µÖêŸÖÖêµÖ †Ö ¸üÆüÖ Æîü †ÖêœüÖê ‘ÖÃÖß™ü−ÖÖ ¯Öã¸üÖê úÖ±úß ÆüÖê−ÖÖ ¯Ö÷üÖ ¯Ö½üÖ ¸ÓüÖÖ“ÖÖ ²Öê¸ÓüÖ ¸ÓüÖ ´Öë ³ÖӐÖ/´Ö•ÖÖ ×ú¸ü׍ú¸üÖ ²ÖÖ‡Ô ÁÖß´ÖŸÖß•Öß ´ÖÖ—Öê †Ö‡Ô ´Öê¸üß ´ÖÖÑ ¾Ö֓֝Öê ¯ÖœÍü−ÖÖ ¸ü֕֍úÖ¸üÖ ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ ¤üÖê−Æüß ‹ú“Ö ¤üÖê−ÖÖë ‹ú Æüß

†³µÖÖÃÖ

¯ÖÖšü 8

85

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ×Æü¸üÖê ‹úÖ“Ö †Ö´µÖÖŸÖ ãúšêü ãúšêü −ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêü? 2) ×ÃÖ−Öê´ÖÖ“ÖÖ "´ÖÃÖÖ»ÖÖ" ú¿ÖÖ»ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ? ŸµÖÖŸÖ ãúšü»µÖÖ ãúšü»µÖÖ ÖÖê™üà“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †ÃÖŸÖÖê? 3) Æü߸üÖê úÖµÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü? ŸÖÖê ‹ú™üÖ“Ö ×úŸÖß •ÖÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê †ÖÆêü? 4) ¸ü›üÖÖ¸üß −ÖÖ׵֍úÖ ú¿Öß ×¤üÃÖŸÖê? 5) ¯Öê¯Ö¸üÖŸÖ úÖµÖ †ÃÖŸÖÓ?

II

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü. ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. 1) ´Öß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖê †ÖÆêü. 2) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü. 3) †Ö´Æüß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆÖêŸÖü. 4) ŸÖæ ¯Öãß֍ú †ÖÖŸÖê †ÖÆêüÃÖ. 5) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘ÖÓ ²Ö֐ÖêŸÖæ−Ö ±ãú»ÖÓ †ÖÖŸÖÖ †ÖÆüÖŸÖ. 6) ŸÖÖê ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖê †ÖÆüê. 7) ŸÖß ÖÖê»Öß Ã¾Ö“”û ú¸üŸÖê †ÖÆêü. 8) ²ÖÖ²ÖÖ †ÓÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. 9) ŸµÖÖ ´Öã»Öß ²Ö֐ÖêŸÖæ−Ö ±ãú»ÖÓ †ÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. 10) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ —ÖÖ›ü֏ÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. 11) ãú¡ÖÓ ¤æü¬Ö ¯ÖßŸÖ †ÖÆêü.

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê †ÖÆêü. ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖ −ÖÖÆüß. 1) ´Öß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖê †ÖÆêü. 2) †Ö´Æüß ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü šêü¾ÖŸÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ. 3) ŸÖæ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêüÃÖ. 4) ŸÖæ ÖêôûŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ. 5) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘Öß Ö֝Öß ‹êúŸÖ †ÖÆüÖŸÖ. 6) •ÖÖêÃÖê±ú ±úÖ‡Ô»Ö †ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü. 7) ׯÖϵÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê †ÖÆêü. 8) ²ÖÖ²ÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. 9) ŸµÖÖ ´Öã»Öß †Ö•Ö ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. 10) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ ³ÖãӍúŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖÖë êú Ã֍úÖ¸üÖŸ´Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

IV

86

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)

²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. †Ö´Æüß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆüÖêŸÖü. ŸÖæ ÃÖ³Öê“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüÃÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß ÖêôûŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ŸÖã´Æüß ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö †ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆüÖŸÖ. ŸÖß ÃÖÆü»Öß»ÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ׯÖϵÖÖ ¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ²ÖÖ²ÖÖ ¯ÖϐÖן֯Öãß֍úÖÓ¾Ö¸ü ÃÖÆüß ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ ´Öã»Öß ›ü²ÖÖ †ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ. ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ —ÖÖ›ü֏ÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ.

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß .......... ´Öã»ÖÖß ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. (ÖêôûÖê) ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß ÖêôûÖÖ¸üß ´Öã»ÖÖß ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. 1) ÃÖÆü»Öß»ÖÖ .......... ´Öã»Öß Ã֍úÖôûß Öæ¯Ö »Ö¾Öú¸ü µÖêŸÖÖŸÖ. (•Ö֝Öê) 2) ŸÖß −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö .......... ´Öã»ÖÓ †Ö´Ö“µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †ÖÆêüŸÖ. (ú¸üÖê) 3) ŸÖß .......... ´Öã»ÖÓ ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖêŸÖÖÆêüŸÖ. (ÖêôûÖê) 4) ŸÖß .......... ´Öã»ÖÖß ‡ú›êü µÖêŸÖê †ÖÆêü. (Ö֝Öê) 5) ŸÖÖê .......... ´Öã»ÖÖÖ ×ŸÖ“ÖÖ ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü. (¯Öôû) 6) ן֣Öê úÖ´Ö .......... ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ŸµÖÖ ×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖᯙ †ÖÆêüŸÖ. (ú¸üÖê) 7) ŸÖß ŸµÖÖ .......... ׯֻ»ÖÖ“Öß †Ö‡Ô †ÖÆêü. (†Öê¸ü›üÖê) 8) ŸÖß ¾ÖÖ™ü .......... ´Ö֝ÖÃÖê Ö»Ö−Öֵ֍úÖ“Öß †ÖÆêüŸÖ. (²Ö‘֝Öê) 9) ŸÖÖê .......... ´Ö֝ÖæÃÖ Æü߸üÖê †ÖÆêü. (µÖÌêÖê) 10) ŸÖß .......... ×Æü¸üÖò‡Ô−Ö ×úŸÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÃÖŸÖêµÖ! (¸ü›üÖê)

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú Ö֝µÖÖŸÖ ×²Ö“ÖÖ·µÖÖ−ÖÓ ×úŸÖß ........... (−Ö֓֝Öê) ‹úÖ Ö֝µÖÖŸÖ ×²Ö“ÖÖ·µÖÖ−ÖÓ ×úŸÖß −ÖÖ“ÖÖ¾ÖÓ! 1) ÃÖã¬ÖÖ−ÖÓ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖµÖÖÃÖÖšüß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ×úŸÖß ¾ÖêôûÖ .......... .(•Ö֝Öê) 2) †Æü¾ÖÖ»ÖÖÃÖ †Ó×ŸÖ´Ö ºþ¯Ö ¤êüµÖÖÃÖÖšüß ÃÖ¾ÖÔ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“Öß ×úŸÖß ¾ÖêôûÖ ´ÖßØ™üÖ .......... (²ÖÖê»Ö־֝Öê)

1.

3)

¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú ´ÖßØ™üÖ²Ö§ü»Ö ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ×úŸÖß ¯Ö׸ü¯Ö¡ÖÓú .......... (¯ÖÖšü׾֝Öê).

¯ÖÖšü 8

87

4) 2.

±ãú»ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ²Ö֐ÖêŸÖ ׍úŸÖß ¾ÖêôûÖ .......... (•Ö֝Öê).

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3) 4) 5)

¯ÖϐÖן֯Öãß֍úÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ÃÖÆüß .......... »Ö֐֟Öê. (ú¸üÖê) ¯ÖϐÖן֯Öãß֍úÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ÃÖÆüß ú¸üÖ¾Öß »Ö֐֟Öê. ¤ãüÃÖ¸üß ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú׾֝µÖÖÃÖÖšüß ÃÖ¸üúÖ¸ü»ÖÖ µÖÖê•Ö−ÖÖ .... »Ö֐֟ÖÖŸÖ. (†ÖÖÖê) ²ÖÖôûÖÃÖÖšüß ¤æü¬Ö .......... »Ö֐֟Öê. (†ÖÖÖê) ŸÖã—µÖÖÃÖÖšüß ´Ö»ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ .......... »Ö֐֟ÖÖê. (²Ö‘֝Öê) ´ÖÖ—µÖÖ ²Ö×ÆüÖß»ÖÖ ÖÖ‰ú .......... »Ö֐֟ÖÖê. (¤êüÖê) ´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸üßÃÖÖšüß ´ÖÖ—µÖÖ ´Öîס֝Öà−ÖÖ .......... »Ö֐֟Öê. (²ÖÖê»Ö־֝Öê)

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸµÖÖ“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ‘ÖÖ¾Ö ¯ÖÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ŸµÖÖ“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü ‹ú¯ÖÖ ‘ÖÖ¾Ö −ÖÖÆüßµÖ. 1) ×Æü¸üÖê ÖãÓ›üÖ−ÖÖ Öæ¯Ö ´ÖÖ¸üŸÖÖê †ÖÆêü. 2) ŸÖß ´Ö‘ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¯Öãß֍ú ¿ÖÖê¬ÖŸÖê †ÖÆêü. 3) ŸÖß ¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêü.

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ³Ö¸üú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ´Öã»ÖÖÓ−Öß ÖêôûÖ¾ÖÓ. ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ´Öã»ÖÖÓ−Öß ........... (—ÖÖê¯Ö-) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ´Öã»ÖÖÓ−Öß —ÖÖê¯Öæ −ÖµÖê. 1) ´Öã»ÖÖÓ−Öß »Ö¾Öú¸ü ˆšüÖ¾ÖÓ ˆ×¿Ö¸üÖ¯ÖµÖÕŸÖ .......... . (—ÖÖê¯Ö-) 2) †Ö•ÖÖê²ÖÖÓ−Öß ´Öã»ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖêôûÖ¾ÖÓ. †Ö•ÖÖê²ÖÖÓ−Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ .......... . (¸ü֐ÖÖ¾Ö) 3) ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß †Ö‡Ô»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖ¾Öß. −ÖãÃÖŸÖÖ“Ö Æãüãú´Ö .......... . (ÃÖÖê›ü-) 4) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ÆüÃÖŸÖ´ÖãÖ †ÃÖÖ¾ÖÓ. ÃÖÖ¸üÖÓ .......... . (¸ü›ü-) 5) Ö»Ö−Öֵ֍úÖ−ÖÓ −ÖÖ׵֍êú»ÖÖ ”ûôûÖ¾ÖÓ. −Öֵ֍úÖ−ÖÓ .......... . (”ûôû-)

IX

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖ-ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úßו֋… †Ö•Ö Ã֍úÖôû¯ÖÖÃÖæ−Ö Ã֐Öôêû †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ úÖ´ÖÖŸÖ .......... . ¸üÖ´Ö †³µÖÖÃÖ .......... .......... . †Ö‡Ô þֵÖÓ¯Ö֍ú .......... .......... . ´ÖÖ¬Ö¾Ö, ¸üÖ•Öß¾Ö †Ö×Ö ÃÖã¬ÖÖ ‘Ö¸ü ÃÖÖ±ú ......... .......... . ²ÖÖ²ÖÖ ¯Ö¡Ö .......... .......... . ¸ü´ÖÖ ¯Öãß֍ú .......... .......... . ¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ ú¿ÖÖÃÖÖšüß ŸÖ¸üß †Ö‡Ô»ÖÖ Æü֍ú .......... .......... . †Ö‡Ô−ÖÓ úÖµÖ .......... †Ö×Ö úÖµÖ .......... ..........? ãúÖÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ .......... †Ö×Ö ãúÖÖ»ÖÖ .......... ..........? úÖ´Ö .......... †Ö‡Ô ‹ú™üß †Ö×Ö Æü֍úÖ .......... †−Öêú!

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

88

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü Æü»»Öß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬µÖê Öæ¯Ö “ÖÖӐֻÖê ד֡֯֙ü ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ´Ö»µÖÖôû´ÖË, ú®Ö›ü, ²ÖӐÖÖ»Öß, ŸÖê»ÖãÖã µÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Ö»Öê ד֡֯֙ü ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖÖÆŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ØÆü¤üß ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ−ÖÖ ŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †Ö×Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸üÆüß Öæ¯Ö ´Ö֐֝Öß µÖêŸÖ †ÖÆêü. −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö ú»Ö֍úÖ¸ü ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. •Öã−Öê ´ÖÖ¾ÖôûŸÖ †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß •Öã−µÖÖ −Ö™ü−Ö™ü¶Ö †•Öæ−ÖÆß •ÖÖê´ÖÖ−Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ד֡֯֙üÖÓ“Öß êú¾Öôû ÃÖӏµÖÖ“Ö ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê −ÖÖÆüß. ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔÆüß ˆÓ“ÖÖ¾ÖŸÖÖê †ÖÆêü. úÖÆüß ¾Öê“֍ú ú»Ö֍úÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ •Öß¾Ö−ÖÖŸÖß»Ö ×•Ö¾ÖÓŸÖ ÃÖ´ÖõÖÖÓ¾Ö¸ü ú»ÖÖŸ´Öú ד֡֯֙ü úÖœüŸÖ †ÖÆêüŸÖ. פü¤ü¿Öԍú −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö ×¾ÖÂÖµÖ ÆüÖŸÖÖôûŸÖ †ÖÆêüŸÖ. †ªµÖÖ¾ÖŸÖ ŸÖÓ¡Ö ¾ÖÖ¯Ö¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ÃÖÖ·µÖÖ •ÖÖ³Ö¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ“ÖÖ ‹ú ÖÖÃÖ ¯ÖÏêÖú¾ÖÖÔ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. ¸ü֕֍ú¯Öæ¸ü“Öß ¾ÖÖÆü¾ÖÖ †•Öæ−ÖÆüß ¯Ö¸ü¤êü¿ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. ´ÖӐÖê¿Öú¸ü ³ÖאÖ−Öà“ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ ¾ÖÖÔ ¾ÖÖœüŸÖÖê“Ö †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖŸÖ †Ö•Ö ÃÖŸµÖ×•ÖŸÖ ¸üÖµÖ µÖÖÓ“µÖÖÃÖÖ¸üÖÖ ×¾ÖÀ¾Ö׾֏µÖÖŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ †ÖòÍú¸ü×¾Ö•ÖêŸÖÖÆüß †ÖÆêü. ‹úߍú›êü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ¤ü•Öì¤üÖ¸ü ²Ö−ÖŸÖ †ÖÆêü. ¤ãüÃÖ¸üߍú›êü ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ´Ö֝ÖÃÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ´ÖÃÖÖ»ÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖ“Öê“Ö †ÖúÂÖÔÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ´ÖÃÖÖ»ÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ±úÖ¸ü ´ÖÖêšü¶Ö ÃÖӏµÖê−Öê ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ Æü»»Öß Öæ¯Ö “ÖÖӐֻÖê ד֡֯֙ü ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêÖê ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Ö»Öê −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ µÖêÖê ´ÖÖ¾ÖôûÖê •Öã−µÖÖ •ÖÖê´Ö êú¾Öôû ÃÖӏµÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ˆÓ“Ö־֝Öê ¾Öê“֍ú ו־ÖÓŸÖ ÃÖ´ÖõÖÖ

†Ö•Öú»Ö Öæ²Ö †“”êû ד֡֯֙ü, ×±ú»´Ö ŸÖîµÖÖ¸ü ÆüÖê−ÖÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë −Ö‡Ô-−Ö‡Ô ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−ÖÖ †ÃŸÖ ÆüÖê−ÖÖ ¯Öã¸üÖ−Öê •ÖÖê¿Ö êú¾Ö»Ö ÃÖӏµÖÖ, †Óú ¤ü•ÖÖÔ, ÁÖêÖß ˆšüÖ−ÖÖ “Öã−Öê Æãü‹ •¾Ö»ÖÓŸÖ ÃÖ´ÖõÖÖ

¯ÖÖšü 8

89

ÆüÖŸÖÖôûÖê †ªµÖÖ¾ÖŸÖ ŸÖÓ¡Ö ¾ÖÖ¯Ö¸üÖê •ÖÖ³Ö¸ü ÖÖÃÖ ¯ÖÏêÖú ¾ÖÖÆü¾ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ ¾ÖÖÔ ¾ÖÖœüÖê ×¾Ö•ÖêŸÖÖ ‹úߍú›êü ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ †ÖúÂÖÔÖ ±úÖ¸ü ´ÖÖêšü¶Ö ÃÖӏµÖê−Öê

×−Ö²Ö™üÖ−ÖÖ †ªŸÖ−Ö ŸÖÓ¡Ö ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü−ÖÖ ¤ãü×−ÖµÖÖ ³Ö¸ü ÖÖÃÖ ¤ü¿Öԍú ¾ÖÖÆü-¾ÖÖÆü ¯ÖÏ¿ÖÓÃ֍ú ²ÖœÍü−ÖÖ ×¾Ö•ÖêŸÖÖ ‹ú ŸÖ¸ü±Ìú,‹ú †Öê¸ü •Ö−Ö ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ †ÖúÂÖÔÖ ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú ÃÖӏµÖÖ ´Öë †³µÖÖÃÖ

I

†−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖß»Ö ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ? 2) ³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü úÖêÖŸµÖÖ ³ÖÖÂÖꓵÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ−ÖÖ †×¬Öú ´Ö֐֝Öß †ÖÆêü? 3) ד֡֯֙ü ÃÖé™üߟÖß»Ö ×¾ÖÀ¾Ö׾֏µÖÖŸÖ ¾µÖŒŸÖß úÖêÖ úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? 4) ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ´ÖÃÖÖ»ÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÏ´Ö֝ÖÖŸÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖꝵÖÖ“Öê úÖ¸üÖ úÖµÖ?

II

×ÆüÓ¤üß ´Öë וÖÃÖ ŸÖ¸üÆü '¾ÖÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üêú '“ÖÖµÖ ¾ÖÖµÖ, ¯ÖÖ−Öß ¾ÖÖ−Öß' •ÖîÃÖê ¿Ö²¤ü µÖã´Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü ˆÃÖß ŸÖ¸üÆü ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ײÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü •ÖîÃÖê '“ÖÆüÖײÖÆüÖ, ¯Ö֝Ößײ֝Öß' ‡ŸµÖÖפü… ‡ÃÖê šüߍú ŸÖ¸üÆü ÃÖê ÃÖ´Ö×—Ö‹ †Öî¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ¿Ö²¤üµÖã´Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ¯ÖÖ−ÖÓ, ±úôÓû, —ÖÖ›Óü, ×ÃÖ−Öê´ÖÖ, −ÖÖ“Ö

III

'¯Öã¸üÖê' ‡ÃÖ ×ÎúµÖÖ êú ¤üÖê †£ÖÔ ÆüÖêŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ:1) ‡ŸÖêú »ÖÖ›æü ¯ÖÖ“Ö •ÖÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖŸÖ. (‡ŸÖ−Öê »Ö›Ëü›æü ¯ÖÖÑ“Ö »ÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ úÖ±Ìúß ÆîüÓ…) ‹ú™üÖ ×Æü¸üÖê ¤üÆüÖ •ÖÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê. (†êú»ÖÖ Æü߸üÖê ¤üÃÖ »ÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ úÖ±Ìúß Æîü…) 2) Ö»Ö−Öֵ֍ú •Ö×´Ö−ÖßŸÖ ÖוÖ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê. (Ö»Ö −Öֵ֍ú Ö•ÖÌÖ−Öê úÖê •Ö´Öß−Ö ´Öë ÖÖ›Íü ¤êüŸÖÖ Æîü…)

90

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ¤üÖê ×³Ö®Ö †£ÖÔ ¤êü−Öê¾ÖÖ»Öê †Öî¸ü ¤üÖê-¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… V

'•ÖÖ³Ö¸ü' ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏêÖú¾ÖÖÔ †ÖÆêü. ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ‘Ö¸ü³Ö¸ü, ÖÖ¾Ö³Ö¸ü, ¤êü¿Ö³Ö¸ü ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

VI

×ÃÖ−Öê´ÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ˆÓ“ÖÖ¾ÖŸÖ †ÖÆêü. ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤ü•Öì¤üÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. ן֓µÖÖ ›üÖêôûµÖÖŸÖ ¯Ö֝Öß (ŸÖê•Ö) †ÖÆêü. ן֓Öê ›üÖêôêû ¯Ö֝ÖߤüÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖ •ÖÖê×›ÍüµÖÖë êú †£ÖÔ ´Öë ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ Æîü… '¤üÖ¸ü' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ ú¸ü ²Ö−Öê ¾ÖÖŒµÖ úÖ ³Öß µÖÆüß †£ÖÔ Æîü… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü '›ê¸êü¤üÖ¸'ü, 'ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ¤üÖ¸'ü, '´Ö•Öê¤üÖ¸'ü ‡−Ö ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

VII

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ´Ö¸üÖšüß ´Ö֝ÖæÃÖ †Ö•ÖÆüß ÃÖӐÖßŸÖ −ÖÖ™üú ¯ÖÖÆüÖŸÖÖê. †Ö•ÖúÖ»Ö †−Öêú −Ö¾Ö−Ö¾Öê ד֡֯֙ü µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖ¸üßÆüß ŸÖÖê ÃÖӐÖßŸÖ −ÖÖ™üÓú ¯ÖÖÆüÖŸÖÖê †ÖÆêü. úÖ¸üÖ ÃÖӐÖßŸÖ −ÖÖ™üú ÆüÖ ´Ö¸üÖšüß ´Ö֝ÖÃÖÖ“ÖÖ †Ö¾Ö›üß“ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ †ÖÆêü. µÖÖ ÃÖӐÖßŸÖ −ÖÖ™üúÖÓŸÖ Ö֝ÖÖ·µÖÖ, −Ö֓֝ÖÖ·µÖÖ −Ö™ü−Ö™ü¶Ö †ÖÆêüŸÖ. ˆ¢Ö´Ö ÃÖӐÖßŸÖ ¤êüÖÖ¸êü ÃÖӐÖߟ֍úÖ¸üÆüß †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ −ÖÖ™üúÖÓŸÖᯙ ÃÖÓ¾ÖÖ¤üÖÓ‡ŸÖúß“Ö Ö֝ÖßÆüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêüŸÖ. −Ö™ü−Ö™ü¶ÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö Öֵ֍ú-¾ÖÖ¤üúÆüß ¸ÓüÖ´ÖÓ“ÖÖ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖӐÖßŸÖ −ÖÖ™üúÖ“µÖÖ Öê¡ÖÖŸÖ †−Öêú −Ö¾Öê ú»Ö֍úÖ¸ü ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. −ÖÖ™üúúÖ¸ü −ÖÖ™üúÖÓŸÖ −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö ×¾ÖÂÖµÖ ÆüÖŸÖÖôûŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ´ÆüÖæ−Ö“Ö ÃÖӐÖßŸÖ −ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ×¾ÖßÖÖ¸ü †Ö×Ö ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ“Ö ÃÖӐÖßŸÖ −ÖÖ™üú †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ŸÖ¸üßÆüß, ´Ö¸üÖšüß ÃÖӐÖßŸÖ −ÖÖ™üú Æüß ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ †ÖÆêü.

VIII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… †Ö•Öú»Ö ²ÖïÖ»ÖÖê¸ü ´Öë ×±ú»´Ö ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü “Ö»Ö ¸üÆüÖ Æîü… ‡ÃÖ ´Öë ¤êü¿Ö-×¾Ö¤êü¿Ö úß ×±ú»´Öë פüÖÖŸÖê Æïü… ÃÖ³Öß •ÖÖÆü ‡−Ö ×±ú»´ÖÖë úß “Ö“ÖÖÔ ÆüÖê ¸üÆüß Æîü… ×±ú»´Öë ¤êüÖ−Öê êú ×»Ö‹ »ÖÖêÖ ˆ´Ö›Íü ¸üÆêü Æïü… ‡ÃÖ êú úÖ¸üÖ ×™üú™ü úß úÖ»ÖÖ²ÖÖ•ÖÖ¸üß ÆüÖê ¸üÆüß Æîü…

IX

†Ö¯Ö ×´Ö¡Ö êú ÃÖÖ£Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆêü Æïü… ×±ú»´Ö ¤êüÖŸÖê Æãü‹ ˆÃ֍êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ²ÖÖŸÖë ú¸üŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ²ÖÖ¸êü ´Öë †Öšüü-¤üÃÖ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ‹ú †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋…

×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

¯ÖÖšü 8

I

91

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö êú ׍ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê †ÖÆêü. ´Öï ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆüß ÆæÑü… 2) ´Öß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öï †Ö²ÖÖ¸ü ¯ÖœÍü ¸üÆüÖ ÆæÑü… 3) †Ö´Æüß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖê †ÖÆÖêŸÖü. Æü´Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆêü Æïü… 4) †Ö¯ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ. Æü´Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆêü Æïü… 5) ŸÖæ ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÃÖŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÖ ¸üÆêü ÆüÖê… 6) ŸÖæ ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÃÖŸÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÖ ¸üÆüß ÆüÖê… 7) ŸÖã´Æüß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ †ÖÆüÖŸÖ. †Ö¯Ö †Ö²ÖÖ¸ü ¯ÖœÍü ¸üÆêü Æïü… 8) ŸÖÖê ´ÖÃŸÖ −ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêü. ¾ÖÆü ²ÖלÍüµÖÖ −ÖÖ“ÖŸÖÖ Æîü… 9) ŸÖß ¸ü›üŸÖê †ÖÆêü. ¾ÖÆü ¸üÖê ¸üÆüß Æîü… 10) ŸÖß ×ŸÖ“Öß ¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ˆÃ֍úß ¸üÖÆü ¤êüÖ ¸üÆêü Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ»Ö ´Öë ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ¯Öã¹ýÂÖ, ػ֐Ö, ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ£ÖÔ '²ÖÃÖ' ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ºþ¯Ö ¯Öã¹ýÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö, ػ֐ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… ²ÖÃÖ

‹ú¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öï ²Öîšü ¸üÆüÖ ÆæÑü… (áÖß.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖê †ÖÆêü. ´Öï ²Öîšü ¸üÆüß ÆæÑü… ´Ö.¯Öã.

(¯Öã.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ²Öîšü ¸üÆêü ÆüÖê… (áÖß.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ²Öîšü ¸üÆüß ÆüÖê…

†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ²ÖÃÖŸÖÖê †ÖÆêü. ¾ÖÆü ²Öîšü ¸üÆüÖ Æîü… (áÖß.) ŸÖß ²ÖÃÖŸÖê †ÖÆêü. ¾ÖÆü ²Öîšü ¸üÆüß Æîü… (−Ö¯ÖÓã.) ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÓ †ÖÆêü. II

†Ö´Æüß †Ö¯ÖÖ ŸÖã´Æüß †Ö¯ÖÖ

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆÖêüŸÖ. Æü´Ö ²Öîšü ¸üÆêü Æïü… ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆÖüŸÖ. †Ö¯Ö ²Öîšü ¸üÆêü/¸üÆüß Æïü…

ŸÖê ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ²Öîšü ¸üÆêü Æïü… ŸµÖÖ ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ²Öîšü ¸üÆüß Æïü… ŸÖß ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.

†¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯ÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ −Öß“Öê פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… 1) ŸÖß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ¾ÖÆü †Ö²ÖÖ¸ü −ÖÆüà ¯ÖœÍü ¸üÆüß Æîü… 2) ŸÖÖê ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ¾ÖÆü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ −ÖÆüà ¤êüÖ ¸üÆüÖ Æîü… †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ׻֍ú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü '†ÖÆêü' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö •ÖÖê›Íêü •ÖÖŸÖê Æïü…

92

ˆ.¯Öã. ´Ö.¯Öã. †.¯Öã. III

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ´Öï ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆüÖ ÆæÑü… ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêÃÖü. ŸÖã´Ö ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆüß ÆüÖê/¸üÆêü ÆüÖê… ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ¾ÖÆü ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆüÖ/¸üÆüß Æî…

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆüÖêŸÖ. Æü´Ö ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆêü Æïü… ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆüÖŸÖ. †Ö¯Ö ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆêü Æïü… ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆüÖ/¸üÆüß Æïü…

†¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ÃÖÓ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏÖµÖ„ ÃÖÓׁ֯ŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü… 1) ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖêµÖ. ´Öï ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆüß ÆæÑü… 2) ŸÖß ãúšêü •ÖÖŸÖêµÖ? ¾ÖÆü úÆüÖÑ •ÖÖ ¸üÆüß Æîü…

ÃÖÓׁ֯ŸÖ †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ´Öë '†ÖÆêü' êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü 'µÖ' •Öã›Íü •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Ö)ã. ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖêµÖü. ´Öï ²Öîšü ¸üÆüÖ ÆæÑü… †Ö´Æüß ²ÖÃÖŸÖÖµÖ. (áÖß.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖêµÖü. ´Öï ²Öîšü ¸üÆüß ÆæÑü… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö ²Öîšü ¸üÆêü Æïü… ´Ö.¯Öã.

(¯Öã.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖÖêµÖÃÖ. (áÖß.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖêµÖÃÖ.

†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ²ÖÃÖŸÖÖêµÖ. (áÖß.) ŸÖß ²ÖÃÖŸÖêµÖ. (−Ö¯ÖÓã.) ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÓµÖ. IV

ŸÖã ²Öîšü ¸üÆêü ÆüÖê… ŸÖã´Æüß ŸÖã´Ö ²Öîšü ¸üÆüß ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ ¾ÖÆü ²Öîšü ¸üÆüÖ Æîü… ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÖµÖŸÖ. ¾ÖÆü ²Öîšü ¸üÆüß Æîü… ŸµÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖµÖŸÖ. ŸÖß ²ÖÃÖŸÖÖµÖŸÖ.

²ÖÃÖŸÖÖµÖ. ²ÖÃÖŸÖÖÆüÖŸÖ. †Ö¯Ö ²Öîšü ¸üÆüß/¸Æêü Æïü… ¾Öê ²Öîšü ¸üÆêü Æïü… ¾Öê ²Öîšü ¸üÆüß Æïü…

†¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯ÖÖë úÖ ³Öß ÃÖÓ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏÖµÖ„ ÃÖÓׁ֯ŸÖ ºþ¯Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… 1) ŸÖß ¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖŸÖ −ÖÖÆüß‹. ¾ÖÆü ¸üÖßÖÖ −ÖÆüà ¤êüÖ ¸üÆüß Æîü… 2) ן֓ÖÖ ´Öêú¯Ö •ÖÖŸÖ −ÖÖÆß‹. ˆÃ֍úÖ ´Öêú-†¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë êú ÃÖÓׁ֯ŸÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë '†ÖÆêü' êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '‹' •Öã›üÍ •ÖÖŸÖÖ Æîü…

ˆ.¯Öã.

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß‹/−ÖÖ‡Ô‹. ´Öï −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆüÖ/¸üÆüß ÆæÑü…

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆü߆ÖêŸÖ/−ÖÖ‡Ô†ÖêŸÖ. Æü´Ö −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆêü Æïü…

¯ÖÖšü 8

93

´Ö.¯Öã.

ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß‹ÃÖ/−ÖÖ‡Ô‹ÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆü߆֟Ö/−ÖÖ‡Ô†ÖŸÖ. ŸÖã´Ö −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆüß/¸üÆêü ÆüÖê… †Ö¯Ö −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆêü/¸üÆüß Æïü… ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß‹/−ÖÖ‡Ô‹. ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß‹ŸÖ/−ÖÖ‡Ô‹ŸÖ. ¾ÖÆü −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆüß/¸üÆüÖ Æîü… ¾Öê −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆüß/¸üÆêü Æïü…

†.¯Öã. V

´Ö¸üÖšüß êú "¯ÖÖ×Æü•Öê"/"Æü¾ÖÖ" (“ÖÖ×Æü‹) ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö êú †£ÖÔ ´Öë ú³Öß ú³Öß †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö–ÖÖ¾Ö֓֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æïü… 1) 2)

Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. ÃÖ´ÖÖê¸ü †ÖÆêü ŸÖê ÖÖ¾ÖÓ.

“Öã¯Ö ²Öîšü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… •ÖÖê ÃÖÖ´Ö−Öê Æîü, ¾ÖÆü ÖÖ−ÖÖ-“ÖÖ×Æü‹…

‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö êú †Ö–ÖÖ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ´Öë "†Ö¾ÖÓ" •Öã›Íü •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ػ֐Ö, ¾Ö“Ö−Ö, ¯Öã¹ýÂÖ †Öפü êú úÖ¸üÖ úÖê‡Ô ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö −ÖÆüß ÆüÖêŸÖÖ… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ´Öë '‰ú' »ÖÖ֍ú¸ü '−ÖµÖê' •ÖÖê›ÍüŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë ³Öß Ø»ÖÖ, ¾Ö“Ö−Ö, ¯Öã¹ýÂÖ †Öפü êú úÖ¸üÖ úÖê‡Ô ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… ˆ¤üÆüÖ¸üÖ: VI

²ÖÃÖæ −ÖµÖê. −ÖÖ“Öæ −ÖµÖê.

−Ö ²Öîšëü… −ÖÖ“Öë −ÖÆüà…

´Ö¸üÖšüß ´Öë ׍ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»ÖÖë êú †£ÖÔ ´Öë ׍ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Öºþ¯Ö êú ²ÖÖ¤ü '-ÖÖ¸üÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü éú¤ü−ŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖŸÖÖ Æîü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… −Ö֓֝ÖÖ¸üÖ Æü߸üÖê µÖêŸÖÖêµÖ. ¸ü›üÖÖ¸üß −ÖÖ׵֍úÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÃÖŸÖê.

−ÖÖ“Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ −Öֵ֍ú †Ö ¸üÆüÖ Æîü… ¸üÖêŸÖß Æãü‡Ô −ÖÖ׵֍úÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÖŸÖß Æîü…

׍ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö "-ÖÖ¸üÖ" •ÖÖê›Íü ú¸ü ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü ³Öß ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… VII

"¯Öã¸üÖê" ‡ÃÖ ×ÎúµÖÖ êú ´Ö¸üÖšüß ´Öë −Öß“Öê ׻֏Öê Ö‹ ¤üÖê †£ÖÔ ÆüÖêŸÖê Æïü… 1) 2)

‹ú™üÖ Æü߸üÖê ¤üÆüÖ •ÖÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê. †êú»ÖÖ −Öֵ֍ú ¤üÃÖ »ÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ úÖ±úß Æîü… Ö»Ö−Öֵ֍ú •Ö×´Ö−ÖßŸÖ ÖוÖ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê. Ö»Ö−Öֵ֍ú •Ö´Öß−Ö ´Öë Ö•ÖÌÖ−ÖÖ ÖÖ›ÍüŸÖÖ Æîü…

94

VIII Æîü…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

´Ö¸üÖšüß ´Öë "³Ö¸ü" ¿Ö²¤ü ãÖÖ−Ö¾Ö֓֍ú ¿Ö²¤ü ´Öë •Öã›Íüú¸ü "¯Öæ¸êü" úÖ †£ÖÔ ¯Öύú™ü ú¸üŸÖÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

‘Ö¸ü³Ö¸ü, ÖÖ¾Ö³Ö¸ü, ¤êü¿Ö³Ö¸ü

IX

´Ö¸üÖšüß ´Öë "-¤üÖ¸ü" ¯ÖÏŸµÖµÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë •Öã›Íüú¸ü "ÃÖê ³Ö¸üÖ Æãü†Ö" †£ÖÔ ¾µÖŒŸÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖºþ¯Ö ²Ö−ÖÖŸÖÖ Æî… ˆ¤üÖÆü¸ü´Ö: ¤ü•ÖÖÔ + ¤üÖ¸ü = ¤ü•Öì¤üÖ¸ü ¯Ö֝Öß (ŸÖê•Ö) + ¤üÖ¸ü = ¯Ö֝ÖߤüÖ¸ü ´Ö•ÖÖ + ¤üÖ¸ü = ´Ö•Öê¤üÖ¸ü

X

×−Ö´−Ö ×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤ü ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ŸÖß ×ŸÖ“Öß ¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖŸÖÖÆêüŸÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ. µÖÆüÖÑ '¾ÖÖ™üŸÖÓ' úÖ †£ÖÔ "‹êÃÖÖ »ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü" Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú "¾ÖÖ™üŸÖÓ" ´Öë ػ֐Ö, ¾Ö“Ö−Ö, ¯Öã¹ýÂÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖê‡Ô ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… '¾ÖÖ™üŸÖÓ" úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖŸÖÖ ¤ü¿ÖÖÔ−Öê êú ×»Ö‹ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ׍úÃÖß ³Öß ¾ÖÖŒµÖ ´Öë "¾ÖÖ™üŸÖÓ" »ÖÖÖ Ã֍úŸÖê Æïü †Öî¸ü ‡ÃÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë ¾ÖŒŸÖÖ †¯Ö−Öê ú£Ö−Ö úß ¾ÖÖßÖ׾֍úŸÖÖ úß ¯Öæ¸üß ×•Ö´´Öê¤üÖ¸üß Ã¾ÖµÖÓ −ÖÆüà »ÖêŸÖÖ Æîü…

¯ÖÖšü 9

95

¬Ö›üÖ ¯ÖÖš

9

»Ö−ÖÖ“Öß ´Öã»ÖÖß

×¾Ö¾ÖÖÆü µÖÖêµÖ ú−µÖÖ

µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : úÖµÖ ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö ŸÖã´Ö“Öß ÃÖã´Ö−Ö ãúšÓü †ÖÆêü? †×»Öú›êü פüÃÖŸÖ −ÖÖÆüß ãúšÓü? ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ŸÖß ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê. ÃÖÖ¸üÖß µÖêŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖê. µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ³ÖµÖӍú¸ü ˆ−ÆüÖôûÖ ¯Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÖê −ÖÖ? ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †ÆüÖê, ¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖ!

µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ŒµÖÖë ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö †Ö¯Öúß ÃÖã´Ö−Ö úÆüÖÑ Æüî? †Ö•Öú»Ö פüÖ −ÖÆüß ¸üÆüß? ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ¾ÖÆü ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë ¸üÆüŸÖß Æîü… »ÖÖÖŸÖÖ¸ü †ÖŸÖß-•ÖÖŸÖß ¸üÆüŸÖß Æîü… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë ŸÖÖê ³ÖµÖӍú¸ü Ö´Öá ¯Ö›ÍüŸÖß Æîü −Ö? ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †•Öß… ¸üÖê•Öß-¸üÖê™üß êú ×»Ö‹ ³Ö™üú−ÖÖ Æüß ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë úÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß Æîü? ´Ö×Æü»ÖÖ†Öë êú †Ö¾ÖÖÃÖ-ÖéÆü ´Öë µÖÖ ×úÃÖß ×¸ü¿ŸÖê¤üÖ¸ü êú µÖÆüÖÑ? ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †¯Ö−Öê ´ÖÖ´Ö֍êú µÖÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß Æîü… ˆÃ֍êú ´ÖÖ´ÖÖ ¾ÖÆüÖÑ êú ‹ú ²Öïú ´Öë Æïü… ˆ−֍êú ¤üÖê−ÖÖë ²Öê™êü, ²ÖÆãü‹Ñ, †Öî¸ü ¯ÖÖêŸÖê¯ÖÖêןֵÖÖÑ ³Öß ˆ−֍êú ÃÖÖ£Ö Æüß ¸üÆüŸÖê Æïü… ´ÖúÖ−Ö úÖ±úß ²Ö›ÍüÖ Æîü… ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÆüà ¸üÆüŸÖß Æîü… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖã´Ö−Ö úß ˆ´ÖÏ ²ÖÖ‡ÔÃÖ-ŸÖê‡ÔÃÖ ÃÖÖ»Ö ŸÖÖê Æîü −Ö? ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †¸êü −ÖÆüà, ¾ÖÆü ŸÖÖê ×ÃÖ±Ôú ²ÖßÃÖ úß Æîü… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ×±ú¸ü ˆÃ֍êú ÆüÖ£Ö ú²Ö ¯Öß»Öê ú¸ü ¸üÆêü Æïü? ¿ÖÖ¤üß úÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æîü ׍ú −ÖÆüà? ´Öê¸üß •ÖÖ−֍úÖ¸üß ´Öë ‹ú †“”ûÖ ÃÖÖ »Ö›ÍüúÖ Æîü… µÖÆüà úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü ´Öë ¸üÆüŸÖÖ Æîü… ²Öïú úß −ÖÖîú¸üß Æîü… Öã¤ü úÖ †¯Ö−ÖÖ ´ÖúÖ−Ö Æîü… ׯ֟ÖÖ ÃÖ¸üúÖ¸üß −ÖÖîú¸üß ´Öë Æïü… ¤üÖê ²ÖÆü−Öë Æïü… †¯Ö−Öß †¯Ö−Öß ‘Ö¸ü-ÖéÆüãÖß

µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ãúšêü¿Öß †ÃÖŸÖê? ÛáֵÖÖÓ“µÖÖ ¾ÖÃÖן֐ÖéÆüÖŸÖ úß ãúÖÖ −ÖÖŸÖê¾Öևԍú֍ú›üê? ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ן֓µÖÖ ´ÖÖ´ÖÖӍú›êü ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ן֓Öê ´ÖÖ´ÖÖ ×ŸÖ£Ö»µÖÖ ‹úÖ ²ÖэêúŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öß ¤üÖê−Æüß ´Öã»ÖÓ, ÃÖã−ÖÖ †Ö×Ö −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›ÓüÆüß ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû“Ö ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ. ‘Ö¸ü Öæ¯Ö ´ÖÖêšÓ †ÖÆêü. ÃÖã´Ö−Ö ×ŸÖ£ÖÓ“Ö ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖê. µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖã´Ö−Ö“ÖÓ ¾ÖµÖ ²ÖÖ¾ÖßÃÖ ŸÖê¾ÖßÃÖ †ÖÆêü −ÖÖ? ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ”êû! ŸÖß ŸÖ¸ü ±úŒŸÖ ×¾Ö¿Öß“Öß †ÖÆêü. µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ´ÖÖ ן֓Öê ÆüÖŸÖ ×¯Ö¾Öôêû ú¬Öß ú¸üŸÖÖµÖ? »Ö−ÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÖÆêü úß −ÖÖÆüß? ´ÖÖ—µÖ֍ú›êü ‹ú ”ûÖ−ÖÃÖÖ ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü. ‡£Öê“Ö úÖê»ÆüÖ¯Öã¸üÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ²ÖэêúŸÖ −ÖÖêú¸üß †ÖÆêü. þ֟ք“ÖÓ ‘Ö¸ü †ÖÆêü. ¾Ö›üᯙ ÃÖ¸üúÖ¸üß −ÖÖêú¸üßŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¤üÖê−Ö ²Ö×ÆüÖß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ÃÖÓÃÖÖ¸üÖŸÖ ÃÖãÖß †ÖÆêüŸÖ. ´Öã»ÖÖÖ ‹ú™üÖ“Ö! ¾ÖµÖ †ÖÆêü

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

96

¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ÃÖ¾¾ÖßÃÖ. ‹´Ö.úÖò´Ö. †ÖÆêü. ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ãÖôû ŸÖ¸ü “ÖÖӐֻÖÓ“Ö †ÖÆêü. ŸÖã´Ö“µÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß“ÖÓ †ÖÆêü. ŸÖã´Æüß †Ö´Ö“Öê ‘Ö×−Öšü ×´Ö¡Ö †ÖÆüÖŸÖ. ´ÖÖ—Öß ´Öã»ÖÖß ´ÆüÖ•Öê ŸÖã´Ö“Öß“Ö ´Öã»ÖÖß. ¯ÖÖ ‘ÖևԐ֤üáŸÖ úÖÆüß ú¸üÖê šüߍú −ÖÖÆüß, †ÃÖÓ ´ÖÖ—ÖÓ ´ÖŸÖ †ÖÆêü. µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : šüߍú †ÖÆêü ŸÖê! ‘ÖÖ‡Ô −֍úÖê“Ö. ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ŸÖã´Æüß ‡£ÖÓ“Ö †ÖÆüÖŸÖ. ÃÖã´Ö−ÖÆüß µÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ´Öã»ÖÖÖÆüß ‡£ÖÓ“Ö †ÖÆêü. †Ö•ÖúÖ»Ö ŸÖ¹ýÖÖÓ−ÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öß ´ÖŸÖÓ šüÖ´Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¯ÖÏŸµÖêúÖ“µÖÖ †Ö¾Ö›üß ×−Ö¾Ö›üß †ÃÖŸÖÖŸÖ. †Ö¯Ö»ÖÓ úÖ´Ö ±úŒŸÖ ŸµÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ−ÖÖ ‹ú¡Ö †ÖÖÖÓ. ×−֝ÖÔµÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ‘Öê‰ú ¤êü. µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ŸÖê þÖÖŸÖÓ¡µÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ †ÖÆêü“Ö. šüߍú †ÖÆêü. ŸÖÃÖÓ“Ö úºþ µÖÖ. µÖêŸÖÖê ´Öß. ´Ö»ÖÖ £ÖÖê›Óü •Ö¹ý¸üß“ÖÓ úÖ´Ö †ÖÆêü.

´Öë ÃÖãÖß Æïü… »Ö›ÍüúÖ †êú»ÖÖ Æüß Æîü… ˆ´ÖÏ Æîü ¯Ö““ÖßÃÖ-”û²²ÖßÃÖ! ‹´ÖË.úÖò´Ö. Æîü… ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ׸ü¿ŸÖÖ ŸÖÖê †“”ûÖ Æüß Æîü… †Ö¯Öúß •ÖÖ−Ö ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö úÖ (³Öß) Æîü… †Ö¯Ö Æü´ÖÖ¸êü ‘Ö×−Öšü ×´Ö¡Ö Æïü… ´Öê¸üß ²Öê™üß µÖÖ×−Ö †Ö¯Öúß ²Öê™üß… ¯Ö¸ü ´Öê¸êü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Öë •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß ú¸ü−ÖÖ šüߍú −ÖÆüà Æîü… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ¾ÖÆü šüߍú Æîü… •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †Ö¯Ö µÖÆüà Æïü… ÃÖã´Ö−Ö ³Öß †ÖŸÖß ¸üÆüŸÖß Æîü… »Ö›ÍüúÖ ³Öß µÖÆüà Æîü… †Ö•Öú»Ö −ÖÖî•Ö¾ÖÖ−Ö Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë êú ÆüÖêŸÖê Æïü… †¯Ö−Öê ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë ¯Ö¸ü †“Ö»Ö ¸üÆüŸÖê Æïü… Æü¸êüú úß †¯Ö−Öß ¯ÖÃÖÓ¤ü-−ÖÖ¯ÖÃÖÓ¤ü ÆüÖêŸÖß Æîü… Æü´ÖÖ¸üÖ úÖ´Ö ×ÃÖ±Ôú ˆ−Ö ¤üÖê−ÖÖë úÖê ×´Ö»ÖÖ−ÖÖ Æîü… ×−֝ÖÔµÖ ˆ−ÆêüÓ ú¸ü−Öê ¤üÖê… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ˆŸÖ−Öß Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ ˆ−Æëü Æîü Æüß… šüߍú Æîü… ¾ÖîÃÖÖ Æüß ú¸ëü… †²Ö ´Öï “Ö»ÖŸÖÖ ÆæÑü… £ÖÖê›ÍüÖ •Ö¹ý¸üß úÖ´Ö Æîü…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ×¤üÃ֝Öê ³ÖµÖӍú¸ü ˆ−ÆüÖôûÖ ¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖ ãúšêü −ÖÖŸÖê¾Öևԍú −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›êü Öæ¯Ö ´ÖÖêšÓü ¾ÖµÖ ÆüÖŸÖ ×¯Ö¾Öôêû ú¸üÖê þ֟ք“ÖÓ ²Ö×ÆüÖß ÃÖÓÃÖÖ¸ü ‹ú™üÖ“Ö

פüÖÖ‡Ô ¤êü−ÖÖ ³ÖµÖӍú¸ü Ö´Öá ¸üÖê•Öß-¸üÖê™üß êú ×»Ö‹ úÆüà ³Öß •ÖÖ−ÖÖ úÆüÖÑ ×¸ü¿ŸÖê¤üÖ¸ü ¯ÖÖêŸÖê-¯ÖÖêןֵÖÖÑ úÖ±úß ²Ö›ÍüÖ ˆ´ÖÏ, †ÖµÖã ÆüÖ£Ö ¯Öß»Öê ú¸ü−ÖÖ Öã¤ü úÖ, †¯Ö−ÖÖ ²ÖÆü−Öë ‘Ö¸ü-ÖéÆüãÖß †êú»ÖÖ

¯ÖÖšü 9

97

ãÖôû ´ÖÖ×ÆüŸÖß“Öê ´Öã»ÖÖß ‘ÖևԐ֤üá ´ÖŸÖ ŸÖ¹ýÖ þ֟ÖÓ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü †Ã֝Öê šüÖ´Ö †Ö¾Ö›ü×−Ö¾Ö›ü ‹ú¡Ö †ÖÖÖê

׸ü¿ŸÖÖ ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö úÖ ²Öê™üß •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß ×¾Ö“ÖÖ¸ü µÖã¾ÖÖ ÃÖÖê“Ö−Öê úÖ †¯Ö−ÖÖ Æüß ŸÖ¸üߍúÖ ¥üœÍü †¯Ö−Öß ¯ÖÃÖÓ¤ü ×´Ö»ÖÖ−ÖÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ÃÖã´Ö−Ö ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ãúšêü ¸üÖÆüŸÖê? 2) ÃÖã´Ö−Ö“Öê ´ÖÖ´ÖÖ ãúšêü úÖ´Ö ú¸üŸÖÖŸÖ? ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû úÖêÖ úÖêÖ ¸üÖÆüŸÖÓ? 3) ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾ÖÖÓ“Öê ‘Ö×−Öšü ×´Ö¡Ö úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? 4) "»Ö−Ö úºþ−Ö ¤êüÖê" µÖÖ †£ÖÖÕ“µÖÖ úÖêÖŸµÖÖ ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸üÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ¯ÖÖšüÖŸÖ êú»ÖÖ †ÖÆêü? 5) †Ö•ÖúÖ»Ö“µÖÖ ŸÖ¹ýÖ ׯ֜üß²Ö§ü»Ö úÖµÖ ´Æü™ü»ÖÓ †ÖÆêü?

II

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… (†ÃÖŸÖÖê, †ÃÖŸÖê, †ÃÖŸÖÖŸÖ) 1) ¿ÖÖÓŸÖÖ ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ¾ÖÃÖן֐ÖéÆüÖŸÖ .......... . 2) ´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß“Ö ........ . 3) ²ÖÖ²ÖÖ ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ²Ö֐ÖêŸÖ ........ . 4) ׯÖϵÖÖ †Ö×Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ Ã֍úÖôûß †³µÖÖÃÖÖ“µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ......... . 5) ˆ´Öê¿Ö Ã֍úÖôû ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ........ . 1) ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ......... . 2) ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ †Ö¯ÖÖ¯Ö»Öß †Ö¾Ö›ü ×−Ö¾Ö›ü ......... . 3) ¿ÖÖôûÖÓ−ÖÖ ˆ−ÆüÖóµÖÖŸÖ ÃÖã™ü¶Ö ......... . 4) ´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸ü ÁÖ־֝ÖÖŸÖ ........ . 5) ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖóµÖÖŸÖ ‘ÖÖ™ü ×Æü¸ü¾Ö֐ÖÖ¸ü ....... . 1) ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü .......... . 2) ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß ú´Öß ×ŸÖÖ™ü ......... . 3) Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß ±ãú»Öê †−Öêú ¸ÓüÖÖÓ“Öß ........... . 4) ¤æü¬Ö ¯ÖÖÓœü¸êü .......... .

1.

2.

3.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

98

5) 6) III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü †£ÖÔ −Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖê Æã‹ ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öã»ÖÖÓ−Öß Ã֍úÖôûß »Ö¾Öú¸ü ˆšüÖ¾ÖÓ. ´Öã»ÖÖÓ−Öß Ã֍úÖôûß ˆ×¿Ö¸üÖ ˆšæü −ÖµÖêê. 1) 2) 3) 4)

IV

V

×´Ö¸ü“Öß »ÖÖ»Ö ......... . ´ÖÖêÖ·µÖÖ“Öê ±æú»Ö ¯ÖÖÓœü¸êü .......... .

×¾ÖªÖ£ÖÖÕ−Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üÖ¾ÖÖ. ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−Öß †³µÖÖÃÖ֍ú›êü ........ . (¤ãü»ÖԁÖ) ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−Öß úÖ´Ö ú¸üÖ¾ÖÓ. ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−Öß úÖ´ÖÖŸÖ ........ . (†ÖôûÃÖ) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¿ÖÖôêûŸÖ Öêôû ÖêôûÖ¾Öê. ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ . (³ÖÖÓ›üÖ) ¾ÖÖÖÔŸÖ ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ¯ÖÖôûÖ¾Öß. ¾ÖÖÖÔŸÖ ........ . (¤ÓüÖÖ)

"†ÖÆêü" †Öî¸ü "†ÃÖ" úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã´Ö−Ö ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê. ÃÖã´Ö−Ö ÃÖ¬µÖÖ ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü. 1) ÃÖ³ÖÖ −ÖêÆü´Öß ÃÖ³Ö֐ÖéÆüÖŸÖ“Ö ........ . †Ö•Ö“Öß ÃÖ³ÖÖ ÃÖד־ÖÖÓ“µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ........ . 2) ŸµÖÖ —ÖÖ›üÖ»ÖÖ −ÖêÆü´Öß ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ±ãú»Öê ........ . †Ö•Ö ‹ú“Ö ±æú»Ö ........ . 3) ÊÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß ±ãú»ÖÓ ´ÖÖêšüß ........ . Æêü ±æú»Ö ”ûÖê™üÓ ........ . 4) ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“µÖÖ ×ŸÖÖ™ü ........ . Æüß ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü ........ . 5) ¸üÖ´Öæ ¸üÖê•Ö ÊÖ¾Öêôûß ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ........ . †Ö•Ö ŸÖÖê ‘Ö¸üß ........ . ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×´Ö¸ü“Öß“ÖÖ ¸ÓüÖ »ÖÖ»Ö †ÃÖŸÖÖê. (×−ÖôûÖ) ×´Ö¸ü“Öß“ÖÖ ¸ÓüÖ ×−ÖôûÖ −ÖÃÖŸÖÖê. 1) ŸµÖÖ —ÖÖ›üÖ“Öß ±ãú»Öê Öã»ÖÖ²Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ / ........ (ׯ־Öôûß) 2) ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü †ÃÖŸÖê / ........ (ÖÖê›ü) 3) ´ÖÖêÖ·µÖÖ“Öß ±ãú»Öê ¯ÖÖÓœü¸üß¿Öã³ÖÏ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ........ (»ÖÖ»Ö³Ö›üú)

¯ÖÖšü 9

99

4) 5)

¾Ö›üÖ“ÖÓ —ÖÖ›ü ›êü¸êü¤üÖ¸ü †ÃÖŸÖÓ. ........ (ˆ‘Ö›Óü²ÖÖê›üÓú) úÖ¾ÖôûÖ úÖôûÖ †ÃÖŸÖÖê. ........ (×Æü¸ü¾ÖÖ)

VI

פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ¯ÖÖ׸ü•Ö֟֍úÖ“ÖÓ ±æú»Ö ¯ÖÖÓœü¸üÖ †ÃÖŸÖÖê. —ÖÖ›üÖ“Öß ÃÖÖ¾Ö»Öß ÃÖÖê¯ÖÖ †ÖÆêü. ÆüÖ Öêôû Öæ¯Ö ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß †ÃÖŸÖê. ´ÖÖêÖ·µÖÖ“ÖÖ ¸ÓüÖ Öæ¯Ö ¬Ö²Ö¬Ö²Öê †ÖÆêüŸÖ. ×ÃÖ−Öê´ÖÖŸÖ Öæ¯Ö úÖôÓû −ÖÃÖŸÖÓ. ŸµÖÖ ×šüú֝Öß £ÖÓ›üÖÖ¸ü †ÃÖŸÖê.

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ........ . (†ÃÖŸÖê, †ÖÆêüÃÖ, †ÃÖŸÖÖŸÖ, ÆüÖêŸÖê) ÃÖã¬ÖÖ ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê. 1) ²ÖÖôæû ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ . (−ÖÖÆüßÃÖ, ÆüÖêŸÖÖÃÖ, †ÃÖŸÖÖê, −ÖÃÖŸÖê) 2) ÃÖã¬ÖÖ ÊÖ¾Öêôûß ‘Ö¸üß ........ . (†ÃÖŸÖÖê, −ÖÃÖŸÖê, †ÖÆêüÃÖ, †ÃÖŸÖÖŸÖ) 3) ²ÖÖ²ÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖ ........ . (−ÖÃÖŸÖê, †ÃÖŸÖÖê, †ÃÖŸÖÖŸÖ, −ÖÖÆüßÃÖ) 4) †Ö•Ö ŸÖæ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß ........ úÖ? (†ÃÖŸÖÖŸÖ, −ÖÖÆüßÃÖ, ÆüÖêŸÖê) 5) ŸÖæ ¸üÖê•Ö ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ........ −ÖÖ? (†ÃÖŸÖÖŸÖ, †ÃÖŸÖêÃÖ, −ÖÖÆüßÃÖ, ÆüÖêŸÖÖê) 6) ŸÖã´Æüß µÖÖ ¾Öêôûß ²Ö֐ÖêŸÖ ........ úÖ? (†ÃÖŸÖê, −ÖÖÆüßÃÖ, †ÃÖŸÖÖ, †ÃÖŸÖÖê) 7) Ã֍úÖôûß ¯Öê¯Ö¸ü µÖêŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ †Ö´Æüß ¯Öæ•ÖÖ ú¸üŸÖ ........ . (†ÖÆêüÃÖ, †ÃÖŸÖê, −ÖÖÆüßÃÖ, †ÃÖŸÖÖê)

VIII

"•ÖÖ" µÖÖ "†ÃÖ" ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö »ÖÖ֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ÃÖã¬ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ......... 2) ˆ´Öê¿Ö ÃÖÆü»Öß»ÖÖ ........ . 3) ²ÖÖ²ÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖ ........ . 4) ŸµÖÖ Ã֍úÖôûß ²Ö֐ÖêŸÖ ........ . 5) ŸÖæ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ ........ . 6) ŸÖæ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß ........ . 7) ŸÖã´Æüß ¸üÖ¡Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ ........ . 8) ŸÖã´Æüß Ã֍úÖôûß ¤êü¾ÖôûÖŸÖ •ÖÖŸÖ ........ . 9) †Ö´Æüß Ã֍úÖôûß ¤êü¾ÖôûÖŸÖ •ÖÖŸÖ ........ . 10) †Ö¯ÖÖ ÊÖ¾Öêôûß ãúšêü ........ .

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

100

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ú‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¤üÖê-¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖê. (‘Ö¸ü) (†Öò×±úÃÖ) ´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß †Öò×±úÃÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. 1) †Ö¯ÖÖ/†Ö´Æüß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. (¿ÖÖôûÖ) (‘Ö¸ü) 2) ŸÖæ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖêÃÖ. (‘Ö¸ü) (ÖÏÓ£ÖÖ»ÖµÖ) 3) ŸÖæ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß †ÃÖŸÖêÃÖ. (¿ÖÖôûÖ) (¤êü‰úôû) 4) †Ö¯ÖÖ/ŸÖã´Æüß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖ. (†Öò×±úÃÖ) (‘Ö¸ü) 5) ¸üÖ´Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖê. (‘Ö¸ü) (†Öò×±úÃÖ) 6) ÃÖߟÖÖ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üßÌ †ÃÖŸÖê. (´ÖÓ›ü‡Ô) (†Öò×±úÃÖ) 7) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß †ÃÖŸÖÖŸÖ. (¤êü‰úôû) (¤ãüúÖ−Ö) 8) ÃÖߟÖÖ²ÖÖ‡Ô ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß †ÃÖŸÖÖŸÖ. (¤êü‰úôû) (¿ÖÖôûÖ)

X

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÃÖÖ¸üÖÖ ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´Öß ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. 1) ´Öß ÃÖÖ¸Öß úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖê. 2) †Ö´Æüß ¤ü¸ü ÃÖã™üßŸÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. 3) ŸÖæ −ÖêÆü´Öß ÖÖê™Óü ²ÖÖê»ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖêÃÖ. 4) ŸÖæ −ÖêÆü´Öß ˆ×¿Ö¸Öü µÖêŸÖ †ÃÖŸÖêÃÖ. 5) ÃÖߟÖÖ ÃÖÖ¸üÖß ¸ü›üŸÖ †ÃÖŸÖê. 6) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ÃÖÖ¸üÖê ¾ÖÖ“ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. 7) ÃÖߟÖÖ²ÖÖ‡Ô −ÖêÆü´Öß ÆüÃÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. 8) ´Öã»Öß −ÖêÆü´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. 9) ´Öã»ÖÓ −ÖêÆü´Öß ¤ÓüÖÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.

XI

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ¯Ö㝵ÖÖŸÖ ‹ú ™êüú›üß ........ (†ÖÆêü). ןֻÖÖ ¯Ö¾ÖÔŸÖß ........ (´ÆüÖ). ¯Ö¾ÖÔŸÖß¾Ö¸ü Ã֍úÖôûß Öæ¯Ö Ö¤üá ........ (†Ã֝Öê). úÖÆüß »ÖÖêú ........ (“Öœü), úÖÆüß »ÖÖêú ........ (ˆŸÖ¸ü). ´Öã»ÖÓ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ........ ........ (ú¸ü + †ÃÖ), úÖÆüß ´Öã»Öß ±ãú»Ö¯Ö֏ָüÓ ........ ........ (¯Öú›ü + †ÃÖ). úÖÆüß ²Öֵ֍úÖ ¤êü¾ÖôûÖŸÖ ........ ........ (•ÖÖ + †ÃÖ). 2) ‘Ö¸üÖŸÖ »Ö−ÖÖ“Öß ´Öã»ÖÖß ........ (†ÖÆêü). ¯ÖÖ ãúÖÖ“ÖÓ »ÖÖ“Ö ........ (−ÖÖÆüß). ´Ö»ÖÖ Öæ¯Ö ãÖôÓû ´ÖÖÆüßŸÖ ........ (†ÖÆêü). ¯ÖÖ ãúÖÖ»ÖÖ ˆÓ“Ö ´Öã»ÖÖÖ Æ¾ÖÖ ........ (†ÖÆêü) ŸÖ¸ü ãúÖÖ»ÖÖ ÖÖê¸üß ´Öã»ÖÖß Æü¾Öß ........ (†ÖÆêü). ´Ö»ÖÖ ²Ö¸êü“Ö•ÖÖ ........ ........

¯ÖÖšü 9

101

(×¾Ö“ÖÖ¸ü). ¯ÖÖ úÖµÖ úºþ? †Ö´Ö“µÖÖ †¿ÖÖêú»ÖÖ ±úŒŸÖ Æãü¿ÖÖ¸ü ´Öã»ÖÖß Æü¾Öß ........ (†ÖÆêü). −ÖÖêú¸üß ú¸üÖÖ¸üß ´Öã»ÖÖß Æü¾Öß ........ (†ÖÆêü). XII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ÃÖÓ¾ÖÖ¤üÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö µÖÖ ˆ¢Ö¸ü ×»ÖÖ ú¸ü ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ¯Öæ¸Öü úßו֋… ¾ÖÃÖÓŸÖ †×»Öú›êü פüÃÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ ãúšêü? †Ö−ÖÓ¤ü - .................... . ¾ÖÃÖÓŸÖ ´ÖÖ ãúšêü †ÃÖŸÖÖêÃÖ? †Ö−ÖÓ¤ü - ......................... . ¾ÖÃÖÓŸÖ ´ÖãÓ²Ö‡ÔŸÖ ŸÖã—ÖÓ ‘Ö¸ü ãúšüê †ÖÆêü? †Ö−ÖÓ¤ü - ............................... . ¾ÖÃÖÓŸÖ ´Öã»ÖãÓ›ü»ÖÖ ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ¾Ö¿ÖßÆüß †ÖÆêü. †Ö−ÖÓ¤ü - ................................... . ¾ÖÃÖÓŸÖ ×ŸÖ“µÖÖ ‘Ö¸üß ŸÖß, ן֓Öê µÖ•Ö´ÖÖ−Ö †Ö×Ö ¤üÖê−Ö ´Öã»Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ. †Ö−ÖÓ¤ü - .............................................................. . ¾ÖÃÖÓŸÖ ŸÖã—µÖÖ ´Öã»Öà ‹¾Öœü¶Ö“Ö! †Ö−ÖÓ¤ü - ........................ . ¾ÖÃÖÓŸÖ ²ÖÖ»Ö³Ö¾Ö−Ö´Ö¬µÖê ׿֍úŸÖ †ÖÆêüŸÖ. †Ö−ÖÓ¤ü - ............................... . ¾ÖÃÖÓŸÖ ŸÖ¸ü −ÖŒúß“Ö •ÖÖ ×ŸÖ“µÖ֍ú›êü! ŸÖã—µÖÖ ´Öã»Öà−ÖÖ ‘Öê‰ú−Ö!

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ¯ÖãÖê ŸÖê£Öê úÖµÖ ˆÖê! ¯Ö㝵ÖÖŸÖ −ÖêÆü´Öß“Ö Ö•Ö²Ö•Ö †ÃÖŸÖê. »Ö−ÖÃÖ¸üÖ‡ÔŸÖ ŸÖ¸ü ¯Ö㝵ÖÖŸÖ Ö¤üá“Ö Ö¤üá †ÃÖŸÖê. ‹úÖ ¯Ö㝵ÖÖŸÖ ´Öê ´Ö×Æü−µÖÖŸÖ ×•ÖŸÖúß »Ö−Öê ÆüÖêŸÖÖŸÖ, ן֟֍úß ÃÖÖ·µÖÖ ¾ÖÂÖÔ³Ö¸üÖŸÖ Ã֐ÖóµÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. ¯Ö㝵ÖÖŸÖ ¿Öêú›Öê ´ÖÓÖ»Ö úÖµÖÖÔ»ÖµÖê †ÖÆêüŸÖ. ‹êúúÖ úÖµÖÖÔ»ÖµÖÖŸÖ ¸üÖê•Ö ¤üÖê−Ö ¤üÖê−Ö, ŸÖß−Ö ŸÖß−Ö »Ö−Öê ÆüÖêŸÖÖŸÖ. »Ö−ÖÖÃÖÖšüß •Öºþ¸ü ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ÖÖê™üß ¯Ö㝵ÖÖŸÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸÖê£Öê ¿Öêú›üÖê ²ÖÑ›ü †ÖÆêüŸÖ. Æü¾Öê ŸÖê¾Öœêü ³Ö™ü•Öß †ÖÆêüŸÖ. ¾Ö¬Öæ¾Ö¸ü ÃÖæ“֍ú ´ÖÓ›üôêû †ÖÆêüŸÖ. ¾Ö¸üÖŸÖßÃÖÖšüß ±ãú»ÖÖÓ−Öß ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ ´ÖÖê™üÖ¸üß †ÖÆêüŸÖ. ¤ü֐֤üÖאÖ−µÖÖÓ−Öß ´Öœü»Öê»Öê ‘ÖÖê›êü †ÖÆêüŸÖ. ¾Ö¸üÖŸÖßŸÖ Ö֝ÖÖ¸üß ´ÖÓ›üôûßÃÖã¨üÖ †ÖÆêüŸÖ. ´Öê ´Ö×Æü−µÖÖŸÖ ¸üÖ¡Öß“µÖÖ ¾Öêôûß ¯Ö㝵ÖÖ“µÖÖ ¸üßµÖÖÓ¾Ö¸ ¾Ö¸üÖŸÖà“ÖÖ “֍ú“֍úÖ™ü †ÃÖŸÖÖê. µÖê£Öᯙ ´Ö֝ÖÃÖÖÓ−ÖÖ −Ö™üµÖÖ“Öß ÆüÖîÃÖ †ÖÆêü. ÛáֵÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖύúÖ¸ü“Öß ˆÓ“Öß ¾ÖáÖê −ÖêÃÖŸÖÖŸÖ. ›üÖꌵÖÖŸÖ Ö•Ö¸êü ´ÖÖôûŸÖÖŸÖ. ¤üÖאÖ−µÖÖÓ−Öß ´ÖœüŸÖÖŸÖ. ¯Ö㝵ÖÖŸÖᯙ ¾Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖÆüµÖÖÃÖÖ¸üÖß †ÃÖŸÖê. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ ¯ÖÏŸµÖêú ´Ö֝ÖÃÖÖ»ÖÖ ¯Ö㝵ÖÖ“Öê †ÖúÂÖÔÖ †ÃÖŸÖê. ŸÖÖê ´ÆüÖŸÖÖê "¯ÖãÖê ŸÖê£Öê úÖµÖ ˆÖê!"

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

102

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ −ÖêÆü´Öß Ö•Ö²Ö•Ö »Ö−ÖÃÖ¸üÖ‡Ô Ö¤üá ´ÖÓÖ»Ö úÖµÖÖÔ»ÖµÖ ÃÖ¾ÖÔ ÖÖê™üß ¿Öêú›üÖê Æü¾Öê ŸÖê¾Öœêü ¾Ö¬Öæ¾Ö¸ü ÃÖæ“֍ú ´ÖÓ›üôû ¾Ö¸üÖŸÖ ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ ¤ü֐֤üÖאÖ−Öê ¤ü֐֤üÖאÖ−µÖÖÓ−Öß ´ÖœüÖê Ö֝ÖÖ¸üß ´ÖÓ›üôûß ¸üÖ¡Öß“µÖÖ ¾Öêôûß ¸üßµÖÖ¾Ö¸ü “֍ú“֍úÖ™ü −Ö™üµÖÖ“Öß ÆüÖîÃÖ ˆÓ“Öß ¾ÖáÖê −ÖêÃ֝Öê Ö•Ö¸üÖ ¯ÖÖÆüµÖÖÃÖÖ¸üÖß †ÖúÂÖÔÖ ˆÖê

ÃÖ¤îü¾Ö, Æü´Öê¿ÖÖ ³Öß›Íü, ¿ÖÖê¸üÖã»Ö ¿ÖÖ¤üß úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö ³Öß›Íü ×¾Ö¾ÖÖÆü-³Ö¾Ö−Ö ÃÖ²Ö “Öß•Öë ÃÖîú›üÖë ו֟Ö−Öê “ÖÖ×Æü‹ ¾Ö¬Öæ¾Ö¸ü •ÖÖ−֍úÖ¸üß ëú¦ü ²ÖÖ¸üÖŸÖ ÃÖã¿ÖÖê׳֟Ö, ÃÖ•ÖÖ Æãü†Ö ÖÆü−Öê, †Ö³ÖæÂÖÖ †Ö³ÖæÂ֝ÖÖë ÃÖê »Ö¤êü ÖÖµÖ−Ö-´ÖÓ›ü»Öß ¸üÖŸÖ úÖê ¸üÖßÖê ´Öë “ÖúÖ“ÖÖï¬Ö ÃÖ•Ö−Öê-¬Ö•Ö−Öê úÖ ¿ÖÖîú úß´ÖŸÖß ¾ÖáÖ, ´ÖÆÑüÖê ú¯Ö›Íêü ¯ÖÆü−Ö−ÖÖ Ö•Ö¸üÖ ¤êüÖ−Öê »Öֵ֍ú †ÖúÂÖÔÖ ú´Öß †³µÖÖÃÖ

I

†−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) »Ö−ÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖú úÖêÖúÖêÖÖŸµÖÖ ÖÖê™üß ¯Ö㝵ÖÖŸÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö †ÖÆêüŸÖ? 2) ¾Ö¸üÖŸÖßÃÖÖšüß ´ÖÖê™üÖ¸ü ú¿ÖÖ−Öê ÃÖ•Ö¾ÖŸÖÖŸÖ? 3) ¾Ö¸üÖŸÖßŸÖ ÛáֵÖÖ ú¿ÖÖ −Ö™ü»Ö껵ÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ? 4) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ ¯ÖÏŸµÖêú ´Ö֝ÖÃÖÖ»ÖÖ ¯Ö㝵ÖÖ“Öß †Öêœü †ÃÖŸÖê µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü? 5) "¯Ö㝵ÖÖŸÖ úÖÆüß“Ö ú´Öß −ÖÖÆüß" µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¾Ö֍Ëú¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?

¯ÖÖšü 9

103

II

¯ÖÖšü †Öî¸ü ¾ÖÖ“Ö−Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ן֓Öê ´ÖÖ´ÖÖ ........ ‹úÖ ........ †ÖÆêüŸÖ. 2) ŸµÖÖÓ“Öß ........ ´Öã»ÖÓ, ........ †Ö×Ö ........ ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû“Ö ¸üÆüÖŸÖÖŸÖ. 3) ¤üÖê−Ö ........ †ÖÆêüŸÖ, ŸµÖÖ †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ÃÖÓÃÖÖ¸üÖŸÖ ........ †ÖÆêüŸÖ. 4) ¾Ö¸üÖŸÖßÃÖÖšüß ........ ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ ........ †ÖÆêüŸÖ. 5) ¸üÖ¡Öß“µÖÖ ¾Öêôûß ........ ¸üßµÖÖÓ¾Ö¸ü ¾Ö¸üÖŸÖà“ÖÖ ........ †ÃÖŸÖÖê.

III

ן֓Öê ¾ÖµÖ ŸÖßÃÖ †ÖÆêü êú ×»Ö‹ 'ŸÖß ×ŸÖ¿Öß“Öß †ÖÆêü' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ³Öß ú¸ü Ã֍úŸÖê Æïü… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ †ÓúÖê úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖßÃÖ-ןֿÖß “ÖÖôûßÃÖ, ¯Ö−−ÖÖÃÖ, ¾ÖßÃÖ, ÃÖÖšü

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖ - ¸üÖê•Öß-¸üÖê™üß êú ×»Ö‹ ³Ö™üú−ÖÖ ÆüÖŸÖ ×¯Ö¾Öôêû ú¸üÖê - ÆüÖ£Ö ¯Öß»Öê ú¸ü−ÖÖ

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −ÖêÃÖ, ´ÖÖôû, ‘ÖÖ»Ö †Ö×Ö “Öœü¾Ö ‡−Ö ×ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ‹ú‹ú ¾ÖÖŒµÖ †Öî¸ü ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖÖ›üß −ÖêÃÖ. - ŸÖß ÃÖÖ›üß −ÖêÃÖŸÖê. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Ö•Ö¸üÖ ´ÖÖôû. - ŸÖß ›üÖꌵÖÖŸÖ Ö•Ö¸üÖ ´ÖÖôûŸÖê. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖ¤ü¸üÖ ‘ÖÖ»Ö. - ŸÖÖê †ÓÖÖŸÖ ÃÖ¤ü¸üÖ ‘ÖÖ»ÖŸÖÖê/“Öœü¾ÖŸÖÖê. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: •ÖÖê›üÖ “Öœü¾Ö. - ŸÖÖê ¯ÖÖµÖÖŸÖ •ÖÖê›üÖ “Öœü¾ÖŸÖÖê/‘ÖÖ»ÖŸÖÖê.

VI

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… (‹ú¤üÖ, ¯ÖÏŸµÖêú, ‹ú֍úß, ‹ú™üÖ, ‹ãú»ÖŸÖÖ ‹ú, ‹ú, ‹êúúÖ) 1) úÖ´Ö ú¸üÖÓ Æêü ........ ´Ö֝ÖÃÖÖ“ÖÓ úŸÖÔ¾µÖ †ÖÆêü. 2) ´ÖÖ—µÖ֍ú›êü ........ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖšü¾Ö. 3) ŸÖê ........ ‘Ö¸ü ãúÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü? 4) ´Öß ‡£Öê ........ ²ÖÃÖŸÖÖê. 5) µÖÖ ........ †Ö´Ö“µÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ. 6) ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ........ ........ ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü. 7) ´Ö»ÖÖ ........ ²ÖÖÆãü»Öß ¤êü.

VII

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ »Ö−Ö ´ÆüÖ•Öê †Ö−ÖÓ¤üÖ“ÖÖ ˆŸÃÖ¾Ö †ÃÖŸÖÖê. »Ö−ÖÖŸÖᯙ ¬ÖÖٴ֍ú ×¾Ö¬Öß Öæ¯Ö †£ÖÔ¯ÖæÖÔ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ ¯ÖÖôûÖÖ¸êü »ÖÖêú µÖÖ ×¾Ö¬ÖàŸÖ •ÖÖÃŸÖ ¸üÃÖ ‘ÖêŸÖÖŸÖ. »Ö−ÖÖŸÖ ±úŒŸÖ ¯ÖÖ¸Óü¯Ö׸üúŸÖÖ Øú¾ÖÖ †Ö¬Öã×−֍úŸÖÖ †ÃÖæ −ÖµÖê. µÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÓÖ´Ö †ÃÖÖ¾ÖÖ. »Ö−ÖÖÃÖÖšüß •ÖÖßÖ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

104

Ö“ÖÖÔ“Öß Ö¸ü•Ö −ÖÃÖŸÖê. •ÖÖÃŸÖ Ö“ÖÔ ´ÆüÖ•Öê “ÖÖӐֻÖÓ »Ö−Ö †¿Öß †Ö•Ö ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ †ÖÆêü. ¯ÖÖ Æêü ²Ö¸Öê²Ö¸ü −ÖÖÆüß. »Ö−ÖÖŸÖ ¯Öî¿ÖÖ»ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö −Ö ¤êüŸÖÖ ¯ÖÏê´ÖÖ»ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö ªÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. úÖ¸üÖ »Ö−Ö ´ÆüÖ•Öê ¤üÖê−Ö ¾µÖŒŸÖà“ÖÓ †Ö×Ö ¤üÖê−Ö ãÓú™ãÓü²ÖÖÓ“ÖÓ ´Öß»Ö−Ö †ÃÖŸÖÓ. ŸµÖÖÆü߯ÖêÖÖ ŸÖê ´Ö−ÖÖÓ“ÖÓ ´Öß»Ö−Ö †×¬Öú †ÃÖŸÖÓ. VIII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ †×¬ÖúŸÖ¸ü †Ö´Ö ´Ößšêü ÆüÖêŸÖê Æïü… ؍úŸÖã µÖÆü ãú”û Ö¼üÖ Æîü… ÖÖ−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê †Ö´Ö úÖê ¬ÖÖê »Öê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¤êü¿Öß †Ö´ÖÖë úß †−Öêú •ÖÖןֵÖÖÑ ÆüÖêŸÖß Æïü… ˆ−Æëü “ÖæÃÖ ú¸ü ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… úÖ™üú¸ü −ÖÆüà ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ãú”û »ÖÖêÖ ú»Ö´Öß †Ö´Ö úÖê ³Öß “ÖæÃ֍ú¸ü ÖÖŸÖê Æïü… †Ö´Ö ±ú»ÖÖê ´Öë ÃÖ²ÖÃÖê ²ÖלÍüµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ³ÖÖ¸üŸÖ êú †Ö´ÖÖë úß ×¾Ö¤êü¿Ö ´Öë ³Öß ²Ö›üß ´ÖÖÑÖ Æîü… †Ö´Ö Ö¸ü×´ÖµÖÖë ´Öë ¯ÖúŸÖê Æïü… ¯Öú−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê Æüß ¯Öê×™üµÖÖê ´Öë ²ÖÓ¤ü ú¸ü ×¾Ö¤êü¿Ö ³Öê•ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ú““Öê †Ö´Ö Ö¼êü ÆüÖêŸÖê Æïü… Ö¼êü †Ö´ÖÖë ÃÖê †“ÖÖ¸ü ²Ö−ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… Ö´Öá úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö, †Ö´Ö †Öî¸ü ¿ÖÖ¤üß úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ¿ÖÖפüµÖÖë ´Öë †Ö´Ö ¸üÃÖ †Öî¸ü †Ö´Ö úÖ †“ÖÖ¸ü ¯Ö¸üÖêÃÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…

IX

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ¾ÖÃÖן֐ÖéÆü, þ֟ÖÓ¡Ö×¾Ö“ÖÖ¸ü, þÖÖŸÖÓ¡µÖ, ŸÖ¹ýÖ, −ÖÖŸÖê¾Öևԍú, »Ö−ÖÃÖ¸üÖ‡Ô, †Ö¾Ö›×−Ö¾Ö›ü

X

'´Öê¸êü ¤üÖêÃŸÖ úß ¿ÖÖ¤üß' ×¾ÖÂÖµÖ¯Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö¯ÖύúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¾ÖÆü ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë (¸üÆüŸÖß) Æîü… 1) ŸÖß ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê. †¯Ö−Öê ´ÖÖ´ÖÖ êú µÖÆüÖÑ (¸üÆüŸÖß) Æîü… 2) ן֓µÖÖ ´ÖÖ´ÖÖӍú›êü †ÃÖŸÖê. 3) ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ³ÖµÖӍú¸ü ˆ−ÆüÖôûÖ ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë ŸÖÖê ŸÖÖê ³ÖµÖӍú¸ü Ö´Öá †ÃÖŸÖÖê −ÖÖ? (¯Ö›üŸÖß) Æîü −Ö? ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë úÆüÖÑ (¸üÆüŸÖß) Æîü? 4) ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ãúšêü¿Öß †ÃÖŸÖê? ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë '†ÃÖ' (Æîü) ׍ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… '†ÖÆüê' (Æîü) µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ †Ö¯Ö ÃÖßÖ “Öãêú Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú, ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ '†ÖÆêü' ŸÖ£ÖÖ '†ÃÖŸÖê' ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ×»Ö‹ ×ÃÖ±Ôú 'Æîü' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… »Öê׍ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë '†ÖÆêü' †Öî¸ü '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö êú ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë †ÓŸÖ¸ü Æîü… '†ÖÆêü' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ '‡ÃÖ ÃÖ´ÖµÖ' êú †£ÖÔ ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü •Ö²Ö ׍ú '†ÃÖŸÖÖê' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ 'ÃÖ¤üÖ ¾ÖîÃÖÖ Æüß ¸üÆü−ÖÖ' êú †£ÖÔ ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü… וÖÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü '†ÖÆêü' ׍ÎúµÖÖ êú †ÖÆêü, †ÖÆüÖêŸÖ, †ÖÆêüÃÖ, †ÖÆüÖŸÖ, †ÖÆêüŸÖ •ÖîÃÖê ×¾Ö×³Ö®Ö ºþ¯Ö ÆüÖêŸÖê Æïü ˆÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ³Öß ×³Ö®Ö ºþ¯Ö ÆüÖêŸÖê Æïü…

¯ÖÖšü 9

105

ˆ.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) ´Ö.¯Öã.

(¯Öã.) (áÖß.)

†.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.) II

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß †ÃÖŸÖÖê. ´Öï ÆæÑü… ´Öß †ÃÖŸÖê. ´Öï ÆæÑü… ŸÖæ †ÃÖŸÖÖêÃÖ ŸÖæ Æïü… ŸÖæ †ÃÖŸÖêÃÖ. ŸÖæ Æïü… ŸÖÖê †ÃÖŸÖÖê. ¾ÖÆü Æîü… ŸÖß †ÃÖŸÖê. ¾ÖÆü Æîü… ŸÖê †ÃÖŸÖê.

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ³ÖµÖӍú¸ü ˆ−ÆüÖôûÖ ¯Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÖê −ÖÖ? 2) ן֓µÖÖ ´ÖÖ´ÖÖӍú›êü ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖê. 3) ÃÖã´Ö−Ö ×ŸÖ£ÖÓ“Ö ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖê. 4) ÃÖã´Ö−ÖÆüß µÖêŸÖ †ÃÖŸÖê.

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß †ÃÖŸÖÖê. Æü´Ö Æïü… †Ö¯ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. Æü´Ö Æïü… ŸÖã´Æüß †ÃÖŸÖÖ. †Ö¯Ö Æïü… †Ö¯ÖÖ †ÃÖŸÖÖ. †Ö¯Ö Æïü… ŸÖê †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¾Öê Æîü… ŸµÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¾Öê Æîü… ŸÖß †ÃÖŸÖÖŸÖ.

ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë ŸÖÖê ³ÖµÖӍú¸ü Ö´Öá ¯Ö›üŸÖß Æîü −ÖÖ? †¯Ö−Öê ´ÖÖ´ÖÖ êú µÖÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß Æîü… ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÆüà ¸üÆüŸÖß Æîü… ÃÖã´Ö−Ö ³Öß †ÖŸÖß ¸üÆüŸÖß Æîü…

ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ׍ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê úß †Ö¤üŸÖ úÖê פüÖÖŸÖÖ Æîü… ´ÖÖ−Öê, ‹êÃÖÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö †Ö¤üŸÖ úÖ ªÖêŸÖú Æïü… µÖÆü ‡ÃÖ ²ÖÖŸÖ úÖ ÃÖæ“֍ú Æîü ׍ú Æü´Ö ׍úÃÖß úÖµÖÔ úÖê †Ö¤üŸÖ−Ö µÖÖ Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö¾Ö¿Ö ú¸üŸÖê Æïü… ‹êÃÖß ×ÎúµÖÖ†Öë úÖê †³µÖÖ×Ã֍ú ׍ÎúµÖÖ‹Ñ úÆüŸÖê Æïü… †Ö¯Ö ¯Öœü “Öãêú ÆïüÓ ×ú '†ÖÆêü' µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ êú ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü •ÖÖê †Ö¤üŸÖ−Ö ¾ÖÖ»Öß '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ÃÖê ×³Ö®Ö Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß •ÖÖŸÖê †ÖÆêü. ´Öï •ÖÖ ¸üÆüÖ ÆæÑü… ´Öï •ÖÖŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ ÆæÑü… ´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †²Ö '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋…

‹ú¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.

†Ö´Æüß

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

106

´Ö.¯Öã.

´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ ÆæÑü… (áÖß.) ´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü…

†Ö¯ÖÖ

Æü´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê Æïü…

(¯Öã.)

ŸÖã´Æüß

•ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖ.

†Ö¯ÖÖ

†Ö¯Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê Æïü/ú¸üŸÖß Æïü…

ŸÖæ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖêÃÖ. ŸÖã´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê ÆüÖê… (áÖß.) ŸÖæ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖêÃÖ. ŸÖã´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß ÆüÖê…

†.¯Öã. (¯Öã.)

ŸÖÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ Æî… (áÖß.) ŸÖß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß Æîü… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.

III

ŸÖê ŸµÖÖ

•ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖêü/ú¸üŸÖß Æïü…

ŸÖß

•ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.

'†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '†ÃÖ' êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−ÖÃÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…

ˆ.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) ´Ö.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) †.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.)

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖêê. ´Öï −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ ÆæÑü… ´Öß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖê. ´Öï −ÖÆüà/•ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü… ŸÖæ •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖêÃÖ. ŸÖæ −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ… ŸÖæ •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖêÃÖ. ŸÖæ −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸ŸÖà… ŸÖÖê •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖê. ¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ… ŸÖß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖê. ¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸ŸÖß… ŸÖê •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖŸÖ.

†Ö´Æüß †Ö¯ÖÖ

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖê. Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖêü…

ŸÖã´Æüß

•ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖ.

†Ö¯ÖÖ

†Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê/ú¸üŸÖß…

ŸÖê ŸµÖÖ

•ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖŸÖ. ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê/ú¸üŸÖß Æïü…

ŸÖß

•ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖŸÖ.

¯ÖÖšü 10

107

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

10

¸ü´ÖÖ“µÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖ

¸ü´ÖÖ êú ‘Ö¸ü ´Öë

¾Öî¿ÖÖ»Öß : −Ö´ÖßÖê ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ‡£Öê ‹ú™ü¶Ö“Ö ²ÖÃÖæ−Ö úÃÖ»ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖ †ÖÆüÖŸÖ? ´ÖÖ¾Ö¿Öß : †¸êü, úÖêÖ? ¾Öî¿ÖÖ»Öß úÖ? úÖÆüß −ÖÖÆüß ÖÓ! µÖê −ÖÖ †ÖŸÖ µÖê. ¾Öî¿ÖÖ»Öß : ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ¸ü´ÖÖ ãúšÓü †ÖÆêü? ´ÖÖ¾Ö¿Öß : †ÖŸÖ ²ÖÃÖæ−Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖêµÖ ²Ö‘Ö! •ÖÖ −ÖÖ †ÖŸÖ •ÖÖ. ¾Öî¿ÖÖ»Öß : ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ´Öß †ÖŸÖÖ †ÖŸÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. µÖÖ ¾ÖÊÖ •Ö¸üÖ ¸ü´ÖÖ»ÖÖ ªÖ −ÖÓ. ´ÖÖ¾Ö¿Öß : †ÖÓ, ŸÖæ“Ö †ÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö ¤êü −ÖÓ… ŸÖß Æüß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ¾ÖÖ“Öæ−Ö Óú™üÖôûŸÖê. ¾Öî¿ÖÖ»Öß : −֍úÖê, ´ÖÖ¾Ö¿Öß. ן֓µÖÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖ ¾µÖŸµÖµÖ −֍úÖê. ¸ü´ÖÖ : ‹ ¾Öî¿Öæ, ´Öß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ¾ÖÖ“Öæ−Ö £Öæú−Ö •ÖÖŸÖê. ŸÖæ µÖê −ÖÓ. •Ö¸üÖ ¾Öêôû Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖºþ µÖÖ. ´ÖÖ¾Ö¿Öß : ¾Öî¿Öæ, ‹ú ×´Ö−Öß™ü £ÖÖÓ²Ö. ÆüÖ “ÖÆüÖ ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖ. †¸êü ÆüÖê! ¯ÖÖ ŸÖã»ÖÖ úÖò±úß †Ö¾Ö›üŸÖê. “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. £ÖÖÓ²Ö ÆÓü, ´Öß ŸÖã—µÖÖÃÖÖšüß úÖò±úß ú¸üŸÖê. ¾Öî¿ÖÖ»Öß : −֍úÖê ´ÖÖ¾Ö¿Öß, Æüß †Ö¢ÖÖ“Ö ‘Öê‰ú−Ö µÖêŸÖêµÖ ´Öß. ´Öã§üÖ´Ö −֍úÖ úºþ úÖò±úß. ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ ´ÆüÖæ−Ö ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö×Ö Ö¸Óü ÃÖÖӐÖæ úÖ? »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ¡ÖÖÃÖ ¤êüŸÖÖ−ÖÖ úÃÖÓ ŸÖ¸üß ¾ÖÖ™üŸÖÓ. ¸ü´ÖÖ“ÖÖ “ÖÆüÖ ªÖ. ŸÖÖê ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖŸÖê.

¾Öî¿ÖÖ»Öß : −Ö´ÖßÖê ´ÖÖîÃÖß, µÖÆüÖÑ †êú»Öê ²Öîšêü-²Öîšêü ŒµÖÖ ÃÖÖê“Ö ¸üÆüß ÆüÖê? ´ÖÖîÃÖß : †¸êü úÖî−Ö! ¾Öî¿ÖÖ»Öß? ãú”û −ÖÆüà… †Ö†Öê, †Ó¤ü¸ü †Ö†Öê… ¾Öî¿ÖÖ»Öß : ´ÖÖîÃÖß, ¸ü´ÖÖ úÆüÖÑ Æîü? ´ÖÖîÃÖß : †Ó¤ü¸ü ²Öîšüú¸ü ¯ÖœÍü ¸üÆüß Æîü… •ÖÖ†Öê †Ó¤ü¸ü •ÖÖ†Öê −Ö… ¾Öî¿ÖÖ»Öß : ´ÖÖîÃÖß †²Ö ´Öî †Ó¤ü¸ü −ÖÆüà †ÖŸÖß… µÖê úÖòׯֵÖÖÑ ¸ü´ÖÖ úÖê ¤êü ¤üßו֋… ´ÖÖîÃÖß : †¸êü, ŸÖã´Ö Æüß †Ó¤ü¸ü •Ö֍ú¸ü ¤êü ¤üÖê −Ö… ¾ÖÆü ³Öß ¯ÖœÍüŸÖê-¯ÖœÍüŸÖê ‰ú²Ö •ÖÖŸÖß Æîü… ¾Öî¿ÖÖ»Öß : −ÖÆüà ´ÖÖîÃÖß, ˆÃ֍úß ¯ÖœÍüÖ‡Ô ´Öë ²ÖÖ¬ÖÖ −ÖÆüà (›üÖ»Ö−ÖÖ) “ÖÖ×Æü‹… ¸ü´ÖÖ : †¸êü ¾Öî¿Öæ, ´Öï ¯ÖœÍüŸÖê ¯ÖœÍüŸÖê £Öú •ÖÖŸÖß ÆæÑü… ŸÖã´Ö †Ö†Öê −Ö… £ÖÖê›üß ¤êü¸ü ²ÖÖŸÖë ú¸ëü… ´ÖÖîÃÖß : ¾Öî¿Öæ, ‹ú ×´Ö−Ö™ü ¹ýúÖê… µÖê “ÖÖµÖ »Öêú¸ü •ÖÖ†Öê… †¸êü ÆüÖÑ, ¯Ö¸ü ŸÖã´Æëü úÖò±úß ¯ÖÃÖÓ¤ü Æîü… “ÖÖµÖ ¯ÖÃÖÓ¤ü −ÖÆüà Æîü… šüÆü¸üÖê, ´Öï ŸÖã´ÆüÖ¸êü ×»Ö‹ úÖò±úß ²Ö−ÖÖŸÖß ÆæÑü… ¾Öî¿ÖÖ»Öß : −ÖÆüà ´ÖÖîÃÖß ´Öï †³Öß-†³Öß ¯Öߍú¸ü †Ö‡Ô ÆæÑü… †êú»Öê ´Öê¸êü ×»Ö‹ úÖò±úß ´ÖŸÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… “ÖÖµÖ ÃÖê ´Öê¸üÖ •Öß ×´Ö“Ö»ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öã—Öê “ÖÖµÖ ¯ÖÃÖÓ¤ü −ÖÆüà Æîü †Öî¸ ÃÖ“Ö ²ÖŸÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ? ¤æüÃÖ¸üÖë úÖê ú™ü ¤êü−ÖÖ ´Öã—Öê †“”ûÖ −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ… ¸ü´ÖÖ êú ×»Ö‹ “ÖÖµÖ ¤üßו֋… ´Öï »Öê •ÖÖŸÖß ÆæÑü… ü ´ÖÖîÃÖß : †¸êü ‡ÃÖ´Öë ú™ü îúÃÖÖ? ŸÖã´Ö ¤æü¬Ö ŸÖÖê ¯ÖߟÖß ÆüÖê −Ö? ¤æü¬Ö ¯ÖÃÖÓ¤ü Æîü −Ö? ŸÖã´Ö ¤æü¬Ö Æüß »ÖÖê…

´ÖÖ¾Ö¿Öß : †ÖÓ ŸµÖÖŸÖ ¡ÖÖÃÖ úÃÖ»ÖÖ? ŸÖã»ÖÖ ¤æü¬Ö “ÖÖ»ÖŸÖÓ −ÖÖ? †Ö¾Ö›üŸÖÓ −ÖÖ? ´ÖÖ ŸÖæ ¤æü¬Ö“Ö ‘Öê.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

108

¾Öî¿ÖÖ»Öß : ÆüÖê ¤æü¬Ö “ÖÖ»ÖŸÖÓ. ±úŒŸÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ ‡ŸÖÓú“Ö! ¸ü´ÖÖ : ‹ †Ö‡Ô, “ÖÆüÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ד־֛üÖÆüß ¯ÖÖšü¾Ö. ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ÖÖ‰ú. ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ úß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ? ¸ü´ÖÖ : µÖÖ, ‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖµÖ ™ü֍úŸÖÖ“Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖã¹ý! ´ÖÖ¬Ö¾Ö : †Ö×Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖã¹ý ÆüÖêŸÖÖ“Ö ŸÖã—ÖÓ ³ÖÖÓ›üÖ ÃÖã¹ý! ´ÖÖ¾Ö¿Öß : †ÖŸÖÖ ¯Öã¸êü ÆÓ… ³ÖÖÓ›üÖÓ ‹êæú−Ö ‹êæú−Ö úÖ−Ö ×ú™üŸÖÖŸÖ †Ö¤üß! ŸÖæ ‘Ö¸üÖŸÖ ×¿Ö¸üŸÖÖ“Ö ³ÖæÓú¯Ö ÆüÖêŸÖÖê −ÖãÃÖŸÖÖ… “Ö»Ö, †Ö¬Öß ¸êü×›ü†Öê ²ÖÓ¤ü ú¸ü ¯ÖÖÆæü. ןֻÖÖ †³µÖÖÃÖ úºþ ¤êü. ¸ü´ÖÖ : µÖÖ“Öß ŸÖ¸ü Ã֐Öôûß úÖ´ÖÓ“Ö ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ŸÖæÆüß ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸ü. ¯ÖÆüÖ ×úŸÖß ”ûÖ−Ö †³µÖÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê ŸÖÖê… ¸ü´ÖÖ : ´ÖÖ±ú ú¸üÖ ³ÖÖ‰ú¸üÖµÖÖ… ´ÖÖ¬Ö¾Ö : •Ö¿Öß ŸÖã—Öß ´Ö•Öá… †Ö‡Ô, ´Öß •ÖÖŸÖÖê ²ÖÖÆêü¸ü“Ö… ú¸üÖ ¯ÖÖê™ü³Ö¸ü †³µÖÖÃÖ. ´ÖÖ¾Ö¿Öß : •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ ‹¾ÖœüÓ ¯Ö¡Ö ¯ÖÖêÙüÖŸÖ ™ü֍úŸÖÖêÃÖ úÖ? ´ÖÖ¬Ö¾Ö : •Öºþ¸… ¤êü ‡ú›êü.

¾Öî¿ÖÖ»Öß : ÆüÖÑ ¤æü¬Ö šüߍú Æîü… ×ÃÖ±Ôú “ÖÖµÖ ÃÖê •Öß ×´Ö“Ö»ÖÖŸÖÖ Æîü… ¸ü´ÖÖ : †Öê ´ÖÖÑ, “ÖÖµÖ êú ÃÖÖ£Ö £ÖÖê›ÍüÖ ×“Ö¾Ö›ÍüÖ ³Öß ³Öê•Ö ¤üÖê… ¯ÖœÍüŸÖê-¯ÖœÍüŸÖê Ö֋ѐÖê… ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ¯ÖœÍüŸÖê-¯ÖœÍüŸÖê µÖÖ ²ÖÖŸÖë ú¸üŸÖê ú¸üŸÖê? ¸ü´ÖÖ : †Ö†Öê, ‘Ö¸ü ´Öë ¯Öî¸ü ¸üÖŸÖê Æüß ¸êü×›ü†Öê ¿Öã¹ý! ´ÖÖ¬Ö¾Ö : †Öî¸ü ¸êü×›ü†Öê êú ¿Öã¹ý ÆüÖêŸÖê Æüß ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ —֐֛ÍüÖ ¿Öã¹ý!Í ´ÖÖîÃÖß : ²ÖÃÖ ³Öß ú¸üÖê… —֐֛ÍüÖ ÃÖã−ÖŸÖê-ÃÖã−ÖŸÖê ´Öê¸êü úÖ−Ö ¯Öú Ö‹ Æïü… ŸÖã´ÆüÖ¸êü ‘Ö¸ü ´Öë ‘ÖãÃÖŸÖê Æüß ³Öæ“ÖÖ»Ö †Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü… “Ö»ÖÖê ¯ÖÆü»Öê ¸êü×›ü†Öê ²ÖÓ¤ü ú¸üÖê… ˆÃÖê ¯ÖœÍü−Öê ¤üÖê… ¸ü´ÖÖ : ‡Ã֍êú ŸÖÖê ÃÖÖ¸êü úÖ´Ö Æüß ¸êü×›ü†Öê ÃÖã−ÖŸÖêÃÖã−ÖŸÖê ÆüÖêŸÖê Æïü… ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ŸÖã´Ö ³Öß ¸êü×›ü†Öê êú “Ö»ÖŸÖê ¯ÖœÍüÖ ú¸üÖê… ¤êüÖÖê ׍úŸÖ−Öß †“”ûß ¯ÖœÍüÖ‡Ô ÆüÖêŸÖß Æîü… ¸ü´ÖÖ : ´ÖÖ±ú ú¸üÖê ³ÖÖ‡Ô ÃÖÖÆü²Ö… ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ŸÖã´ÆüÖ¸üß •ÖîÃÖß ´Ö•Öá… ´ÖÖÑ ´Öï ŸÖÖê ²ÖÖÆü¸ü “Ö»ÖÖ… ú¸ü »ÖÖê •Öß ³Ö¸ü ú¸ü ¯ÖœÍüÖ‡Ô… ´ÖÖîÃÖß : •ÖÖŸÖê-•ÖÖŸÖê µÖÆü ¯Ö¡Ö ¯ÖÖêÙü ´Öë ›üÖ»ÖŸÖê •ÖÖ†ÖêÖê ŒµÖÖ? ´ÖÖ¬Ö¾Ö : •Öºþ¸ü… ¤êü ¤üÖê…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ‹ú™üß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖê †ÖŸÖ µÖê ãúšêü †ÖÆêü †ÖŸÖ ²ÖÃÖæ−Ö †ÖŸÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß †ÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö ¾µÖŸµÖµÖ †ÖÖÖê

†êú»Öß ÃÖÖê“Ö−ÖÖ †Ó¤ü¸ü †Ö†Öê úÆüÖÑ Æîü? †Ó¤ü¸ü ²Öîšüú¸ü †Ó¤ü¸ü †ÖŸÖß −ÖÆüà †Ó¤ü¸ü •Ö֍ú¸ü ²ÖÖ¬ÖÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ú¸ü−ÖÖ

¯ÖÖšü 10

109

£ÖúÖê •Ö¸üÖ ¾Öêôû Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖê £ÖÖÓ²Ö †Ö¾Ö›üÖê ´Öôû´ÖôûÖê ¡ÖÖÃÖ ¾ÖÖ™üÖê ד־֛üÖ ‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖµÖ ™ü֍úŸÖÖ“Ö ¯ÖÖµÖ ³ÖÖÓ›üÖ Ã֐Öôûß úÖ´ÖÓ ¯ÖÖê™ü³Ö¸ü ¯Ö¡Ö

£Öú •ÖÖ−ÖÖ £ÖÖê›Íüß ¤êü¸ü Ö¯¯Ö ´ÖÖ¸ü−ÖÖ, ²ÖÖŸÖë ú¸ü−ÖÖ ¹ýúÖê ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö−ÖÖ •Öß ×´Ö“Ö»ÖÖ−ÖÖ ŸÖú»Öß±ú »ÖÖ−ÖÖ ×“Ö¾Ö›ÍüÖ ‘Ö¸ü ´Öë †ÖŸÖê Æüß ¯Öî¸ü —֐֛ÍüÖ ÃÖ²Ö úÖ´Ö ³Ö¸ü¯Öê™ü ¯Ö¡Ö, דֽüß †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¾Öî¿ÖÖ»Öß»ÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖ−Öê úÖµÖ ÆüÖêŸÖê? 2) “ÖÆüÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖÖµÖ»ÖÖ úÖµÖ †ÖÆêü? 3) ´ÖÖ¬Ö¾Ö úÖêÖÖ“ÖÖ ³ÖÖ‰ú †ÖÆüê? 4) ´ÖÖ¬Ö¾Ö ‘Ö¸üÖŸÖ µÖêŸÖÖ“Ö úÖµÖ ú¸üŸÖÖê? 5) †Ö‡Ô ´ÖÖ¬Ö¾Ö»ÖÖ úÖµÖ úÖ´Ö ÃÖÖӐ֟Öê?

II

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸ü´ÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ×“Ö¾Ö›üÖ ÖÖŸÖê. ¸ü´ÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ×“Ö¾Ö›üÖ ÖÖŸÖê. 1) ŸÖæ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ ÆüÃÖŸÖÖêÃÖ. 2) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æêü ¯Ö¡Ö ¯ÖÖêÙüÖŸÖ ™ü֍úŸÖêÃÖ úÖ? 3) ŸÖã´Æüß ÖÖŸÖÖ ÖÖŸÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖµÖ. 4) ´Öß Ö֝Öê ÖÖŸÖÖ ÖÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖêµÖ. 5) ´Öß ™ßü.¾Æüß. ¾Ö¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ •Öê¾ÖŸÖÖê. 6) †Ö´Æüß ±ãú»Öê ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ Ö֝Öß ´ÆüÖŸÖÖê. 7) ˆ´Öê¿Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ ²ÖÖê»ÖŸÖÖ ÆüÃÖŸÖÖê. 8) ׯÖϵÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ ˆ´ÖÖ¿Öß ³ÖÖÓ›üŸÖê. 9) ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ÖêôûŸÖÖ ÖêôûŸÖÖ ¤ü´ÖŸÖÖŸÖ.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

110

10) 11)

†Ö¯ÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖê. ´Öã»Öê ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖÖŸÖ.

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ−ÖÖ —ÖÖê¯ÖŸÖê. ÃÖã¬ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ —ÖÖê¯ÖŸÖê. 1) ´Öß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ²ÖÖÆãü»Öß ²Ö‘ÖŸÖê. 2) ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖ−ÖÖ ×¯ÖϵÖÖ¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖê. 3) ŸÖæ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖŸÖÖ−ÖÖ ´Öîס֝Öß¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖêÃÖ. 4) ŸÖæ ÖÖŸÖÖ−ÖÖ ²ÖÖê»ÖŸÖÖêÃÖ. 5) †Ö´Æüß ¯ÖÖ−Öê ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ —ÖÖ›ü֏ÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖÖê. 6) ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üú ²Ö‘ÖŸÖÖ−ÖÖ —ÖÖê¯ÖŸÖÖ. 7) ¸ü´Öê¿Ö “ÖÖ»ÖŸÖÖ−ÖÖ ¯Öê¹ý ÖÖŸÖÖê. 8) ˆ´ÖÖ ÖêôûŸÖÖ−ÖÖ £ÖúŸÖê. 9) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¾Ö¸üŸÖÖ−ÖÖ ³ÖÖÓ›üŸÖÖŸÖ. 10) ŸÖê ¤üÖê‘ÖÓ −ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ÆüÃÖŸÖÖŸÖ. 11) †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸üß µÖêŸÖÖ−ÖÖ ¤êü¾ÖôûÖŸÖ •ÖÖ‰ú µÖÖ.

IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−Ö֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸êü×›ü†Öê ....... .......úÖ−Ö ×ú™üŸÖÖŸÖ. (‹êú) ¸êü×›ü†Öê ‹êæú−Ö ‹êæú−Ö úÖ−Ö ×ú™üüŸÖÖŸÖ. 1) פü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ....... ....... ´ÖÖ—Öê ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖŸÖÖŸÖ. (−ÖÖ“Ö) 2) ÃÖÖ¸üÖÓ úÖ´Ö ....... ....... ´Öß £ÖúŸÖê. (ú¸ü) 3) ŸµÖÖ“Öß ¾ÖÖ™ü ....... ....... ´Öß Óú™üÖôûŸÖê. (²Ö‘Ö) 4) úÖò±úß ....... ....... ´Ö»ÖÖ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ. (¯Öß) 5) ŸÖã»ÖÖ ¯ÖîÃÖê ....... ....... ´ÖÖ—Öê ¯ÖîÃÖê ÃÖÓ¯Ö»Öê. (¤êü)

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ “ÖÆüÖ ×¯ÖŸÖÖ−ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖê. ÃÖã¬ÖÖ “ÖÆüÖ ×¯Ö‰ú−Ö Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖê. 1) ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ Ö֝Öß ‹êúŸÖê. 2) ŸÖæ úÖ´Ö ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ¯Öê¹ý ÖÖŸÖÖêÃÖ. 3) †Ö´Æüß ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖŸÖÖ−ÖÖ Ø“Ö“ÖÖ ÖÖŸÖÖê. 4) ŸÖÖê ¯Ö¡Ö ×»Ö×ÆüŸÖÖ−ÖÖ ÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖÖê. 5) ŸÖß ¾ÖÖÖÔŸÖ µÖêŸÖÖ−ÖÖ ÆüÃÖŸÖê. 6) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ²ÖÖ×ÆüÖß •Öê¾ÖÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ.

¯ÖÖšü 10

111

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ן֓Öê úÖ´Ö ¯ÖæÖÔ ......... (ÆüÖê). ŸÖß ......... (—ÖÖê¯Ö). ן֓Öê úÖ´Ö ¯ÖæÖÔ ÆüÖêŸÖÖ“Ö ŸÖß —ÖÖê¯ÖŸÖê. 1) ŸÖã»ÖÖ úÖÆüß ÖÖê™ü (ÃÖÖӐÖ) ......... ŸÖæ ......... (ÆüÃÖ). 2) ŸÖæ ‘Ö¸üß ¯ÖÖ‰ú»Ö (™ü֍ú) ......... ˆ´Öê¿Ö ŸÖã—µÖ֍ú›êü ......... (¬ÖÖ¾Ö). 3) ŸÖã´Ö“ÖÖ †³µÖÖÃÖ (ÆüÖê) ......... ŸÖã´Æüß ‡ú›êü µÖê‰ú−Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ......... (²Ö‘Ö). 4) ´Öß †Ó£ÖºþÖÖ¾Ö¸ü (¯Ö›ü) ......... ´Ö»ÖÖ —ÖÖê¯Ö ......... (»Ö֐Ö). 5) †Ö´Æüß ²Ö֐ÖêŸÖ ¯ÖÖ‰ú»Ö (™ü֍ú) ......... ‹ú ãú¡µÖÖ“ÖÓ ×¯Ö»Öæ ......... (¯ÖÖÆüÖê). 6) ׯÖϵÖÖ“Öê ×»ÖÆæü−Ö (ÆüÖê) ......... ŸÖß Ö֝Öê ......... (‹êú). 7) ¯ÖύúÖ¿Ö ‘Ö¸üß (µÖê) ......... †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ ......... (ú¸üÖê) 8) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ‘Ö¸üÖŸÖ (׿ָü) ......... ³ÖÖÓ›üÖÖ»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ ......... (ÆüÖêÖê) 9) †Ö¯ÖÖ ×£Ö‹™ü¸ü´Ö¬Öê ¯ÖÖ‰ú»Ö (™ü֍ú) ......... ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ÃÖã¹ý ......... (ÆüÖêÖê)

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−Ö֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤ÖüÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ (´Öôû´Öôû). ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ. 1) ŸÖã»ÖÖ ØÆü¤üß ......... (ÃÖ´Ö•Ö-) 2) ´Ö»ÖÖ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß ......... (ú¸ü´Ö-) 3) ´Ö»ÖÖ ‡£Öê ......... −ÖÖÆüß. (ú¸ü´Ö-) 4) ´Ö»ÖÖ ±úÖ¸ü ......... (ˆú›ü-)

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ×−ÖÂÖê¬ÖÖŸ´Öú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê Ã֍úÖ¸üÖŸ´Öú ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆÖ¤ü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖÖê. 1) ŸÖã»ÖÖ ¤æü¬Ö †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. 2) ŸÖã»ÖÖ Æüß ÃÖÖ›üß “ÖÖ»ÖŸÖ −ÖÖÆüß. 3) ´Ö»ÖÖ ŸÖê ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¾ÖÖ™üŸÖ −ÖÖÆüß. 4) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ Ö֝ÖÓ »ÖÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. 5) ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ ²Ö™üÖ™ê¾Ö›üÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß.

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆ´Öê¿Ö ¿ÖÖôêûŸÖæ−Ö ......... ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. (µÖê) ˆ´Öê¿Ö ¿ÖÖôêûŸÖæ−Ö µÖê‰ú−Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. 1) ŸÖæ †ÖÓ²ÖÖ ......... úÖ´Ö ú¸üŸÖÖêÃÖ. (ÖÖ) 2) ŸÖæ ¯Öãß֍ú ......... ¯Öêºþ ÖÖŸÖêÃÖ. (¾ÖÖ“Ö) 3) ŸÖã´Æüß ‹ú™êü“Ö ......... ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖ. (²ÖÃÖ)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

112

4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11)

†Ö´Æüß †ÖŸÖ ......... “ÖÆüÖ ×¯ÖŸÖÖê. (µÖê) ´Öß †³µÖÖÃÖ ......... £ÖúŸÖê. (ú¸ü) ´Öß ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ......... •ÖÖŸÖê. (—ÖÖê¯Ö) †Ö´Æüß ²Ö֐ÖêŸÖ ......... ±ãú»Öê †ÖÖŸÖÖê. (•ÖÖ) ¸üÖ´Öæ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ......... »ÖÖ ¤êüŸÖÖê. (µÖê) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ²Ö×ÆüÖß “ÖÆüÖ ......... ‘Ö¸üß µÖêŸÖÖŸÖ. (¯Öß) ²ÖÖ²ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍ú‘Ö¸üÖŸÖæ−Ö “ÖÆüÖ ......... ¾Öî¿ÖÖ»Öß»ÖÖ ¤êüŸÖÖŸÖ. (†ÖÖ) †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖ ......... Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖºþµÖÖ. (²ÖÃÖ)

X

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ¯Öæ¸üÖ úßו֋… ׯÖϵÖÖ, ŸÖæ ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ......... ? (µÖêÖê) “Ö»Ö ²Ö֐ÖêŸÖ ......... Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖºþµÖÖ. (•Ö֝Öê) úÖò±úß .........? (ú¸üÖê) ¯ÖÖ £ÖÖÓ²Ö. †Ö¯ÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ Ö¯¯ÖÖ ....... ....... (´ÖÖ¸üÖê) Ö֝ÖßÆüß ‹êæú. “Ö»Ö Æüß òúÃÖê™ü ²Ö֐ÖêŸÖ ......... (‘ÖêÖê) •ÖÖ‰ú µÖÖ. ÆüÖ ‘Öê ד־֛üÖ. Ö֝Öß ......... (‹êúÖê) ÖÖ‰úµÖÖ.

XI

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−Ö֍ú¸ü ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸Öü úßו֋… (µÖê, ¯Öß, ×±ú¸ü, •ÖÖ, †ÖÖ, Öêôû, ›üÖê»Ö, ¯ÖÆüÖ) ˆÂÖÖ: ¸ü´ÖÖ, ²ÖÖÆêü¸ü ......... úÖ? ¸ü´ÖÖ: £ÖÖÓ²Ö. ´Öß “ÖÆüÖ ......... ......... . ˆÂÖÖ: ......... . ‹ú ׯֿ־ÖßÆüß ......... . ¸ü´ÖÖ: ú¿ÖÖÃÖÖšüß? ˆÂÖÖ: ²Ö֐ÖêŸÖ ......... µÖê‰ú µÖÖ. ......... ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖæ−Ö ³ÖÖ•ÖßÆüß ......... . ¸ü´ÖÖ: ´Ö»ÖÖ ¸üÖê•Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ ....... ....... Óú™üÖôûÖ µÖêŸÖÖê. ˆÂÖÖ: ²Ö¸Óü ²ÖÖ‡Ô, ±úŒŸÖ ²Ö֐ÖêŸÖ ........ ¸ü´ÖÖ: ÆÓü. ²Ö֐ÖêŸÖ ......... . ......... ´Öã»ÖÓ †Ö×Ö ......... ±ãú»ÖÓ ¯ÖÖÆæü µÖÖ.

XII

'‹êú' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ´Öß Æêü Ö֝ÖÓ ......... µÖêŸÖê. 2) ´Öß Æêü Ö֝ÖÓ ....... ....... úÖ´Ö ú¸üŸÖê. 3) ´Öß Æêü Ö֝ÖÓ ......... úÖ´Ö ú¸üŸÖê. 4) Æêü Ö֝ÖÓ ....... ....... ´Öß Óú™üÖôûŸÖê. 5) Æêü Ö֝ÖÓ ......... ´Öß Öæ¿Ö ÆüÖêŸÖê.

¯ÖÖšü 10

XIII

113

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê×›Íü‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÃÖŸÖê. ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖê. ´Öß ²ÖÃÖæ−Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖê. 1) ´Öß ˆšüŸÖê. ´Öß “ÖÆüÖ ú¸üŸÖê. 2) ´Öß Ö֝ÖÓ ÖÖŸÖê. ´Öß µÖêŸÖê. 3) ´Öß ¾ÖÊÖ ¤êüŸÖÖê. ´Öß •ÖÖŸÖÖê. 4) ŸÖÖê ¯Ö¡Ö ™ü֍úŸÖÖê. ŸÖÖê ¯Ö¸üŸÖ µÖêŸÖÖê. 5) †Ö•Öß ÖÖê™ü ÃÖÖӐ֟Öê. †Ö•Öß ¤êü¾ÖÖ“Öß ¯Öæ•ÖÖ ú¸üŸÖê.

¯Öלü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

ÃÖÖ¾ÖôûÖ ÖÖë¬Öôû †Ö´Ö“µÖÖ ‘Ö¸üÖÓŸÖ “ÖÖ¸ü“Ö ´Ö֝ÖÃÖÓ †ÖÆêüŸÖ. Æêü ´ÆüÖ•Öê“Ö ´ÖÖ—Öê ¯ÖŸÖß. ´Öß ´ÆüÖ•Öê Öé×ÆüÖß, ÖéÆü¤êü¾ÖŸÖÖ! †Ö×Ö †Ö´Ö“Öß ¤üÖ−ê Ö ´Öã»ÖÓ - ¤üÖê−Ö ¸üŸ−ÖÓ… †Ö´Æüß ¤üÖê−Ö †Ö×Ö †Ö´Ö“Öß ¤üÖê−Ö †ÃÖÖ ÃÖãÖß ÃÖÓÃÖÖ¸ü! ¯ÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖ ‹ú“Ö ÖÖë¬Öôû †ÃÖŸÖÖê. ŸÖß ×ŸÖ‘ÖÓ“Ö †ÖÆêüŸÖ ¯ÖÖ ן֑ÖÖÓ“µÖÖ ŸÖß−Ö ŸÖ·ÆÖ. ÊÖÓ−ÖÖ Ã֍úÖôûß Ö¸ü´Ö “ÖÆüÖ »Ö֐֟ÖÖê. ŸµÖÖÓ−ÖÖ “ÖÆüÖ“Ö †Ö¾Ö›üŸÖÖê. úÖò±úß †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ¸ü´ÖÖ»ÖÖ-†Ö´Ö“µÖÖ »Öêúß»ÖÖ úÖò±úß“Ö »Ö֐֟Öê. ןֻÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ´ÖÖ¬Ö¾Ö»ÖÖ - †Ö´Ö“µÖÖ »ÖêúÖ»ÖÖ £ÖÓ›üÖÖ¸ü ¤æü¬Ö“Ö Æü¾ÖÓ. ŸµÖÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ Øú¾ÖÖ úÖò±úß úÖÆüß“Ö †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ŸµÖÖ»ÖÖ ±úŒŸÖ ¤æü¬Ö †Ö¾Ö›üŸÖÓ. ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö úÖÆüßÆüß “ÖÖ»ÖŸÖÓ. úÖ´ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ŸÖÖê“Ö ÖÖë¬Öôû! Æüê ˆšæü−Ö “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖŸÖ. “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ŸÖÖê Æüß ´Ö−ÖÖŸÖ»µÖÖ ´Ö−ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. “ÖÖӐֻÖÖ •ÖÖê¸ü•ÖÖê¸üÖŸÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ“Ö ¾Öêôûß ´ÖÖ¬Ö¾Ö ¸êü×›ü†Öê »ÖÖ¾ÖŸÖÖê. ¸êü×›ü†Öê šüÖÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †ÖÓ‘ÖÖêôû ú¸üŸÖÖ−ÖÖ, ¤üÖœüß ú¸üŸÖÖ−ÖÖ, ú¯Ö›êü ‘ÖÖ»ÖŸÖÖ−ÖÖ, †Ö¤üß ¤æü¬Ö ׯ֟ÖÖ−ÖÖÃÖã¨üÖ ´ÖÖ¬Ö¾Ö •ÖÖê¸ü•ÖÖê¸üÖŸÖ ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ †Ö¯ÖÖ ´Öãêú¿Ö“Ö †ÖÆüÖêŸÖ. ¸ü´ÖÖ“Öß ×−Ö¸üÖôûß“Ö ŸÖ·ÆÖ. ן֓ÖÓ úÖò»Öê•Ö Ã֍úÖôû“ÖÓ †ÃÖŸÖÓ. ŸÖß ‘ÖևԐ֤üáŸÖ †ÃÖŸÖê. ‘ÖÖ‡Ô‘ÖÖ‡Ô−ÖÓ †Ö¾Ö¸üŸÖÖ−ÖÖ Æêü ÃÖÖÓ›ü; ŸÖê »Ö¾ÖÓ›ü †ÃÖÓ “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖÓ. ŸÖ߆ֻ֯ÖÓ †Ö¾Ö¸üŸÖÖ−ÖÖ Ö¸Óü ŸÖ¸ü ¯ÖÃÖÖ¸üÖ“Ö •ÖÖÃŸÖ ú¸üŸÖê. ŸÖÖê ´Öß −ÖÓŸÖ¸ü †Ö¾Ö¸üŸÖê. ‘ÖÖ‡Ô‘ÖÖ‡Ô−ÖÓ †Ö¾Ö¹ý−Ö Ã֐Öôêû −Ö‰ú ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ‘Ö¸ü ÃÖÖê›üŸÖÖŸÖ. ´Öß ÃÖãÖÖ“ÖÖ ×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›æü−Ö ¯Öã−Ö„ úÖ´ÖÖ»ÖÖ »Ö֐֟Öê. úÖ´Ö †ÃÖŸÖÓ“Ö, ¯ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ŸÖ¸üß †ÃÖŸÖê! ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ¸üŸ−Ö ŸÖß−Ö ŸÖ·ÆÖ †Ö¾Ö›ü »Öêú úÖÆüßÆüß úÖ´ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ ´Ö−ÖÖŸÖ»µÖÖ ´Ö−ÖÖŸÖ

¸üŸ−Ö ŸÖß−Ö ¯ÖύúÖ¸ü ¯ÖÃÖÓ¤ü ²Öê™üÖ, ²Öê™üß ãú”û ³Öß úÖ´Ö êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ´Ö−Ö Æüß ´Ö−Ö ´Öë

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

114

×−Ö¸üÖôûß ŸÖ·ÆÖ †Ö¾Ö¸üÖê ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ú¸üÖê ‘Ö¸ü ÃÖÖê›üÖê ÃÖãÖÖ“ÖÖ ×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ŸÖ·ÆÖ

†»ÖÖ ŸÖ¸üߍúÖ ÃÖ´Öê™ü−ÖÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ ‘Ö¸ü ÃÖê ×−֍ú»Ö−ÖÖ “Öî−Ö úß ÃÖÖÑÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü, ¸üß×ŸÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) †Ö´Ö“ÖÖ ÃÖÓÃÖÖ¸ü úÃÖÖ †ÖÆêü? 2) ¸ü´ÖÖ»ÖÖ úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖê, úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß? 3) ¸ü´ÖÖ“Öê ¯ÖŸÖß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖ ‘ÖêŸÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ? 4) ¸êü×›ü†Öê ´ÖÖêšü¶Ö †Ö¾ÖÖ•ÖÖŸÖ †Öê¸ü›üŸÖ †ÃÖŸÖÖê µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü? 5) ´ÖÖ¬Ö¾Ö êú¾ÆüÖ êú¾ÆüÖ •ÖÖê¸ü•ÖÖê¸üÖŸÖ ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê? 6) ¸ü´ÖÖ †Ö¾Ö¸üŸÖÖ−ÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê?

II

ŸÖæ ‘Ö¸ÖŸÖ ×¿Ö¸üŸÖÖ“Ö ³ÖæÓú¯Ö ÆüÖêŸÖÖê −ÖãÃÖŸÖÖ… ³ÖæÓú¯Ö êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ †£ÖÔ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêÖÖ - •Ö¯ÖÖ−Ö´Ö¬µÖê −ÖêÆü´Öß ³ÖæÓú¯Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü '³ÖæÓú¯Ö' ¿Ö²¤ü úÖ ¤üÖê−ÖÖë †£ÖÖì ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

III

‹ú Æüß ¿Ö²¤ü êú ¤üÖêÆü¸üÖ−Öê ÃÖê •ÖÖê ¿Ö²¤ü-µÖã´Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü ˆ−Ö ÃÖê †£ÖÔ úß ÖÆü−ÖŸÖÖ µÖÖ ŸÖß¾ÖΟÖÖ ¯Öύú™ü ÆüÖêŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Ö¸ü´Ö֐ָü´Ö, ‘ÖÖ‡Ô‘ÖÖ‡Ô−Öê, •ÖÖê¸ü•ÖÖê¸üÖŸÖ, ÆüôæûÆüôæû, ‡ŸµÖÖפü ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü êú ãú”û †Öî¸ü ¿Ö²¤ü ×»Ö׏֋…

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü-µÖã´Ö ¯ÖלÍü‹… ‡−Ö ´Öë ‹ú Æüß †£ÖÔ êú ¤üÖê ¿Ö²¤ü ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö †Ö‹ Æïü… ‡−֍êú ÃÖÖ£Ö ´Öë †Ö−Öê ÃÖê †£ÖÔ úß ÖÆü−ÖŸÖÖ µÖÖ ŸÖß¾ÖΟÖÖ ¯Öύú™ü ÆüÖêŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: £ÖÓ›üÖÖ¸ü −Öß“Öê ãú”û ¿Ö²¤ü פü‹ Æïü, ˆ−֍êú ÃÖÖ£Ö úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… ‘ÖÖ‡Ô ÃÖÖ¬ÖÖ ³Ö¸ü úÖôûÖ ¤ÓüÖÖ »ÖÖ»Ö ÃÖÖÓ›ü (´ÖßÖß, Ö¤üá, »Ö¾ÖÓ›ü, ³Ö›üú, ³ÖÖêôûÖ, Ö““Ö, ÃÖÖ¾ÖôûÖ)

¯ÖÖšü 10

115

V

ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤ü 'ŸÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íü−Öê ÃÖê ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö •ÖÖŸÖê Æïü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë 'ŸÖÖ' •ÖÖê›üú¸ü ˆ−Æëü ÃÖÓ–ÖÖ ²Ö−ÖÖ‡‹ †Öî¸ü ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖ ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ˆ¤üÖ¸ü ¾Ö߸ü ³ÖÖ¾Öãú ¬ÖÖٴ֍ú -

VI

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê ¾ÖÖÔ−Ö ú¸üŸÖÖÓ−ÖÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú¾Öß ÖÖêؾ֤ü֐ÖÏ•Ö ŸµÖÖ»ÖÖ "úÖÖ¸ü ¤êü¿ÖÖ" "¤üÖ›üÖÓ“µÖÖ ¤êü¿ÖÖ" †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ÃÖÊÖ¦üß“Öê ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ú›êü †ÖÆêüŸÖ. ŸÖÃÖê“Ö ÃÖÖŸÖ¯Öã›üÖ ¯Ö¾ÖÔŸÖ ¯ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ »ÖÖêúÖÓ“ÖêµÖÖ ¿ÖÖîµÖÔ †Ö×Ö ÃÖÖÆüÃÖß ¾Öé¢Öß µÖÖ“Öê Æêü ¯Ö¾ÖÔŸÖ ¯ÖÏŸÖߍú †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÖ¡Ö, µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ´Ö¸üÖšüß ´Ö−Ö úÖê´Ö»ÖÆüß †ÖÆêü. ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÃÖӟ֍ú¾Öß –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü, ŸÖãúÖ¸üÖ´Ö, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê“Ö. ¾ÖÖ¸üú¸üß ¯ÖÓ£ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úºþ−Ö †Ö•Ö ŸÖê †´Ö¸ü †ÖÆêüŸÖ. ¤üß−Ö¤ãü²ÖóµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÖµÖ֏ÖÖ»Öß †Ö¯Ö»Öê Çü¤üµÖ †Ó£Ö¸üÖ¾Öê †ÃÖÓ ÃÖÖӐÖæ−Ö ŸÖê †Ö•ÖÆüß ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ‹úŸÖê“ÖÖ ÃÖÓ¤êü¿Ö ¤êüŸÖÖŸÖ.

VII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ²ÖÓ›æü, ´Öã—Öê ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ ¿ÖÖ´Ö êú ¾ÖŒŸÖ ¯ÖœÍü−ÖÖ †“”ûÖ −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ… ŸÖã´Ö •Ö¸üÖ ²ÖÖÆü¸ü ÆüÖê †Ö†Öê… ¸üÖŸÖ úÖê Ö֍ú¸ü ŸÖã´Ö ¯ÖœÍü Ã֍úŸÖê ÆüÖê… ŸÖã´Ö ÖÖŸÖê Æüß ÃÖÖê •ÖÖŸÖê ÆüÖê… ŸÖã´Ö ¸üÖŸÖ úÖê ŒµÖÖë −ÖÆüß ¯ÖœÍüŸÖê? ²Ö““ÖÖë úÖê ÃÖÖµÖӍúÖ»Ö •Öºþ¸ü Öê»Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¯ÖÏÖŸÖ„úÖ»Ö ¯ÖœÍü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¯ÖœÍüŸÖê-¯ÖœÍüŸÖê ŸÖã´Ö £Öú •ÖÖŸÖê ÆüÖê… Ãæú»Ö ÃÖê »ÖÖî™üŸÖê Æüß ¯ÖœÍü−Öê ²Öîšü •ÖÖ−ÖÖ šüߍú −ÖÆüà… µÖÆü ÃÖ´ÖµÖ ™üÆü»Ö−Öê µÖÖ Öê»Ö−Öê úÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ÃÖÖµÖӍúÖ»Ö Öê»Ö−Öê úß •ÖÖÆü ²Ö““ÖÖë úÖê ¯ÖœÍüŸÖê ¤êüÖ ´Öã—Öê ÖãÃÃÖÖ †ÖŸÖüÖ Æîü… ´Öã—Öê µÖÆü †“”ûÖ −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ…

VIII

'´Öê¸üß ×¤ü−Ö“ÖµÖÖÔ' ‡ÃÖ¯Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

−Öß“Öê פü‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ׍ÎúµÖÖ êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ¾ÖÆü ²Öîšüú¸ü ²ÖÖê»ÖÖ… 1) ŸÖÖê ²ÖÃÖæ−Ö ´ÆüÖÖ»ÖÖ. 2) ŸÖÖê ÖÖ‰ú−Ö ×¯Ö‰ú−Ö —ÖÖê¯Ö»ÖÖ. ¾ÖÆü Ö֍ú¸ü-¯Öߍú¸ü ÃÖÖê ÖµÖÖ… •Ö²Ö úŸÖÖÔ êú ×»Ö‹ ¤üÖê µÖÖ †×¬Öú ׍ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, µÖÖ×−Ö úß ‹ú ׍ÎúµÖÖ ÖŸÖ´Ö ú¸ü ¤æüÃÖ¸üß ×ÎúµÖÖ úÖ †Ö¸Óü³Ö ÃÖæ×“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ¯ÖÆü»Öß ×ÎúµÖÖ ´Öë '-‰ú−Ö' (ú¸ü µÖÖ ú¸üêú) ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

116

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ŸÖß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ¾ÖÖ“Öæ−Ö £Öæú−Ö •ÖÖŸÖê. ¾ÖÆü ¯ÖœüŸÖê ¯ÖœüŸÖê £Öú •ÖÖŸÖß Æîü… 2) ´Öß ÖÖ‰ú−Ö ÖÖ‰ú−Ö »Ö÷ü ÆüÖêŸÖê. ´Öï ÖÖŸÖê ÖÖŸÖê ´ÖÖê™ß ÆüÖê •ÖÖŸÖß ÆæÑü… •Ö²Ö úŸÖÖÔ «üÖ¸üÖ úß Ö‡Ô úÖê‡Ô ׍ÎúµÖÖ †−Öêú ²ÖÖ¸ü µÖÖ »ÖÓ²Öê Ãִֵ֟֍ú úß •ÖÖŸÖß Æîü ŸÖ²Ö ˆÃÖê פüÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö ´Öë '-‰ú−Ö' »ÖÖ֍ú¸ü ˆÃÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ¤üÖê ²ÖÖ¸ü ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…

III

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯ÖϵÖÖêÖÖë úÖê ¤êü׏֋… 1) ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ÖÖ‰ú. ¯ÖœÍüŸÖê ¯ÖœÍüŸÖê Ö֋ӐÖê… 2) µÖÖ“Öß Ã֐Öôûß úÖ´ÖÓ“Ö ¸êü×›ü†Öê ˆÃÖ êú ÃÖ²Ö úÖ´Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖã−ÖŸÖê-ÃÖã−ÖŸÖê ÆüÖêŸÖê Æïü… ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. 3) ŸÖæ Æüß ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ ŸÖã´Ö ³Öß ¸êü×›ü†Öê ÃÖã−ÖŸÖê ÃÖã−ÖŸÖê ¯ÖœüÖ‡Ô ú¸üÖê… †³µÖÖÃÖ ú¸ü. 4) •ÖÖŸÖÖ-•ÖÖŸÖÖ ‹¾ÖœÓü ¯Ö¡Ö ¯ÖÖêÙüÖŸÖ •ÖÖŸÖê •ÖÖŸÖê ‡ŸÖ−ÖÖ ÖŸÖ ¯ÖÖêÙü †Öò×±úÃÖ ´Öë ™ü֍ú. ›üÖ»ÖÖê… '¯ÖœÍüŸÖê ¯ÖœÍüŸÖê', '²ÖîšüŸÖê ²ÖîšüŸÖê', 'ÃÖã−ÖŸÖê ÃÖã−ÖŸÖê', '•ÖÖŸÖê •ÖÖŸÖê' •ÖîÃÖê '‹úúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ†Öë úÖ ÆüÖê−ÖÖü ÃÖæ×“ÖŸÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¾ÖÖŒµÖ êú ¯ÖÆü»Öß ×ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Öºþ¯Ö ´Öë '-ŸÖÖ' »ÖÖ֍ú¸ü ˆÃÖ úß ×«ü¹ýÛŒŸÖ ú¸üŸÖê ÆÓîü…

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ŸÖã»ÖÖ úÖò±úß †Ö¾Ö›üŸÖê. ŸÖã»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ŸÖã»ÖÖ ¤æü¬Ö †Ö¾Ö›üŸÖÓ úÖ? ´Ö¸üÖšüß ´Öë ãú”û ׍ÎúµÖÖ‹Ñ ‹êÃÖß Æïü וÖ−Ö ´Öë ¾ÖÖßÖ׾֍ú úŸÖÖÔ ú´ÖÔ êú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ú´ÖÔ Æüß úŸÖÖÔ êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ¯ÖÏŸÖßŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ãú”û ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú ¯ÖϵÖÖêÖ −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ÆîÓü…

'†Ö¾Ö›üÖê' '³ÖÖ−ÖÖ','¯ÖÃÖÓ¤ †Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖÖê. ´Öã—Öê “ÖÖµÖ ¯ÖÃÖÓ¤ü Æîü… 'µÖêÖê' '†Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ −ÖÖ“Ö µÖêŸÖÖê. ´Öã—Öê −ÖÖ“Ö †ÖŸÖÖ Æîü… 'úôûÖê' '´ÖÖ»Öæ´Ö ÆüÖê−ÖÖ'/'ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ Ö֝ÖÓ úôûŸÖÓ. ´Öã—Öê ÖÖ−ÖÖü ´ÖÖ»Öæ´Ö Æîü… 'Ãִ֕֝Öê' 'ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ¬Ö›üÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖÖê. ´Öã—Öê ¯ÖÖšüü ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ Æîü… '†Öšü¾ÖÖê' 'µÖÖ¤ü †Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ŸÖê פü¾ÖÃÖ ´Öã—Öê ¾ÖÖê פü−Ö µÖÖ¤ü †Öšü¾ÖŸÖÖŸÖ. †ÖŸÖê Æïü… '¾ÖÖ™üÖê' '»ÖÖ−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ³ÖߟÖß ¾ÖÖ™ü»Öß. ´Öã—Öê ›ü¸ü »ÖÖÖ… '³Öê™üÖê' '×´Ö»Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ŸÖß ³Öê™ü»Öß. ¾ÖÖê ´Öã—Ö ÃÖê ×´Ö»Öß…

¯ÖÖšü 10

IV

117

´Ö¸üÖšüß ´Öë ãú”û ‹êÃÖß ×ÎúµÖÖ‹Ñ ³Öß Æïü וÖ−Ö ´Öë ú´ÖÔ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ŒµÖÖë׍ú ˆ−Ö ´Öë ú´ÖÔ ×ÎúµÖÖ êú †£ÖÔ ´Öë ×Æü †ÓŸÖ³ÖæÔŸÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü, •ÖîÃÖê úß “ÖÆüÖ−ÖÓ ´Ö»ÖÖ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ. “ÖÖµÖ ÃÖê ´Öê¸üÖ(•Öß) ×´Ö“Ö»ÖÖŸÖÖ Æîü… ן֣Öê ´Ö»ÖÖ ú¸ü´ÖŸÖÓ. ¾ÖÆüÖÑ ´Öê¸üÖ(•Öß) »ÖÖŸÖÖ Æîü… ´Ö»ÖÖ •Ö֝־֟ÖÓ. ´Öã—Öê (‹êÃÖÖ) »ÖÖŸÖÖ Æîü…

118

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

11

´ÖÖ—Öß ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú †ÖŸµÖÖ

´Öê¸üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ²Öã†Ö

´ÖÖ¬Ö¾Öß : †µµÖÖ ×úŸÖß ¯Öãß֍Óú? úÖµÖ ¾ÖÖ“Öæ †Ö×Ö úÖµÖ −֍úÖê, úÖÆüß“Ö ÃÖã“ÖŸÖ −ÖÖÆüßµÖ.

´ÖÖ¬Ö¾Öß : ÆüÖµÖ ¸üÖ´Ö ×úŸÖ−Öß ¯Öãß֍ëú Æïü? ÃÖ´Ö— Ö −ÖÆüß †ÖŸÖÖ ŒµÖÖ ¯ÖœæÑü †Öî¸ü ŒµÖÖ −Ö ¯ÖœæÑü… ˆÙ´Ö»ÖÖ : µÖÆü ´Öê¸üß ²Öã†Ö úÖ ú´Ö¸üÖ Æîü… ¾ÖÆü ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ ´Öë ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ¯ÖœÍüÖŸÖß Æïü… ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ¾ÖÆü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü »Öê׏֍úÖ ³Öß Æïü −Ö? ˆÙ´Ö»ÖÖ : ÆüÖÑ, ÃÖÖ£Ö Æüß ú×¾Ö×µÖ¡Öß ³Öß… ˆ−Æëü ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ×´Ö»ÖŸÖê Æïü… µÖê ÃÖ²Ö ˆ−Æüà êú ¯Öã¸üÍúÖ¸ü Æïü… ˆ−Ö ÃÖê ×´Ö»Ö−Öê êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê »ÖÖêÖ †ÖŸÖê Æïü… ¯Ö¡ÖúÖ¸ü ˆ−ÖÃÖê ÃÖցÖÖŸúÖ¸ü »Öê−Öê †ÖŸÖê Æïü… ˆ−֍êú ¯ÖÏ¿ÖÓÃ֍ú ˆ−֍êú ÆüßÖցָü êú ×»Ö‹ †ÖŸÖê Æïü… ˆ−ÖÃÖê ÃÖ»ÖÖÆü »Öê−Öê êú ×»Ö‹ µÖã¾ÖÖ »Ö›üêú-»Ö›Íü׍úµÖÖÑ †ÖŸÖß Æïü… ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ´Öï ³Öß ˆ−ÖÃÖê ×´Ö»Ö−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖß ÆæÑü… ˆÙ´Ö»ÖÖ : ŸÖã´Æêü †¾Ö¿µÖ ×´Ö»ÖÖŸÖß ÆæÑü… µÖã¾ÖÖ »Ö›Íüêú »Ö›Íü׍úµÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖŸÖë ú¸ü−ÖÖ, ˆ−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−Ö−ÖÖ, †¯Ö−Öß ˆ−֍úÖê ÃÖã−ÖÖ−ÖÖ, ˆ−֍êú ÃÖÖ£Ö †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ú»Ö êú ÃÖ¯Ö−Öê ¤êüÖ−ÖÖ ²Öã†Ö úÖê †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü… ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ¾Öê ¸êü×›ü†Öê †Öî¸ü ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö ¯Ö¸ü ³Öß ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü ú¸üŸÖß Æïü −Ö? ŸÖã´Ö ˆ−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æü´Öê¿ÖÖ ÃÖã−ÖŸÖß ÆüÖê −Ö? ˆÙ´Ö»ÖÖ : Æü´Öê¿ÖÖ −ÖÆüà… ¯Ö¸ü •Ö²Ö ³Öß ˆ−֍êú ¯ÖÖÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ´Öï ˆ−֍êú ¯ÖÖÃÖ ˆ−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖã−Ö−Öê •ÖÖ ²ÖîšüŸÖß ÆæÑü… ˆ−֍úß ×´Ö¡Ö´ÖÓ›ü»Öß ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü êú ×»Ö‹ ‡ú½üÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… ÃÖ²Ö †¯Ö−Öß †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−ÖÖŸÖê Æïü… ú³Öß-ú³Öß ŸÖÖÓ²Öê,

ˆÙ´Ö»ÖÖ : Æüß ´ÖÖ—µÖÖ †ÖŸµÖÖ“Öß ÖÖê»Öß †ÖÆêü. ŸÖß ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ׿֍ú¾ÖŸÖê. ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ŸµÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü »Öê׏֍úÖÆüß †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ? ˆÙ´Ö»ÖÖ : ÆüÖêµÖ ŸÖ¸ü †Ö×Ö ú¾Ö×µÖ¡ÖßÆüß! ןֻÖÖ Öæ¯Ö ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. Æêü Ã֐Öôêû ן֓Öê“Ö ¯Öã¸üÍúÖ¸ü! ןֻÖÖ ³Öê™üÖµÖÃÖÖšüß Öæ¯Ö »ÖÖêú µÖêŸÖÖŸÖ. ן֓µÖÖ ´Öã»Ö֏֟Öß ‘ÖꝵÖÖÃÖÖšüß ¾ÖÖŸÖÖÔÆü¸ü µÖêŸÖÖŸÖ. ן֓Öß Ã¾Öցָüß ‘ÖꝵÖ֍ú¸üŸÖÖ ×ŸÖ“Öê “ÖÖÆüŸÖê µÖêŸÖÖŸÖ. ן֓ÖÖ ÃÖ»»ÖÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ŸÖ¹ýÖ ´Öã»ÖÓ-´Öã»Öß µÖêŸÖÖŸÖ. ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ´Ö»ÖÖÆüß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ³Öê™üÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ˆÙ´Ö»ÖÖ : •Öºþ¸ü ³Öê™ü¾ÖŸÖê ŸÖã»ÖÖ! ŸÖ¹ýÖ ´Öã»ÖÖ´Öã»Öà¿Öß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖÓ, ŸµÖÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êúÖÓ, †Ö¯Ö»µÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ‹êú¾ÖÖÓ, ŸµÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖêÖÖ·µÖÖ ˆªÖ“Öß Ã¾Ö¯−ÖÓ ¯ÖÖÆüÖÓ, †ÖŸµÖÖ»ÖÖÆüß †Ö¾Ö›üŸÖÓ. ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ŸµÖÖ ¸êü×›ü†Öê, ™üß.¾Æüß. ¾Ö¸ü úÖ¾µÖ¾ÖÖ“Ö−ÖÆüß ú¸üŸÖÖŸÖ −ÖÖ? ŸÖæ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ −ÖêÆü´Öß ‹êúŸÖêÃÖ −ÖÖ? ˆÙ´Ö»ÖÖ : −ÖêÆü´Öß“Ö −ÖÖÆüß. ¯ÖÖ ןֻÖÖ ú¬Öß ú¬Öß ¾Öêôû †ÃÖŸÖÖê ´ÖÖ ´Öß ×ŸÖ“µÖÖ•Ö¾Öôû •ÖÖ‰ú−Ö ²ÖÃÖŸÖê ן֓µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êúÖµÖ»ÖÖ. ן֓Öß ÃÖ¾ÖÔ ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôûß ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Öֵ֍ú¸üŸÖÖ •Ö´ÖŸÖÖŸÖ. ŸÖê †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êú¾ÖŸÖÖŸÖ. ú¬Öß ú¬Öß ŸÖÖÓ²Öê,

²Öֻ֍ú×¾Ö,

µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ,

²ÖÖê¸üú¸ü,

¯ÖÖšü 11

²Öֻ֍ú¾Öß, µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ, ²ÖÖê¸üú¸ü, ¯ÖÖ›üÖ־֍ú¸ü, ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö †¿ÖÖ †−Öêú ´ÖÆüÖ−Ö ú¾Öà“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ Ã֐Öôêû ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ´Ö»ÖÖÆüß ‹ú¤üÖ ‹êúÖµÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ. ¯ÖÖ ŸÖã»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖÖŸÖ ú×¾ÖŸÖÖ? ´Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü úÖÆüß“Ö ÃÖ´Ö•ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ˆÙ´Ö»ÖÖ : †ÖŸµÖÖ Öæ¯Ö ”ûÖ−Ö ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ÃÖÖӐ֟Öê. †ÖŸµÖÖ ´ÆüÖŸÖê ú×¾ÖŸÖÖ Ãִ֕֝µÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖŸÖ ¸ÓüÖæ−Ö •Ö֝ÖÓ ´ÖÆ¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü. Ãִ֕֝ÖÓ“Ö úÖµÖ, ´Öß ŸÖ¸ü ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟−Ö ú¸üŸÖê. †ÖŸµÖ֍ú›æü−Ö ¤ãü¹ýÃŸÖ ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖê. ´ÖÖ¬Ö¾Öß : †ÖŸµÖÖ ×¸üúÖ´µÖÖ ¾ÖêôûÖŸÖ úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ? ˆÙ´Ö»ÖÖ : †Ö´Æüß ¤üÖê‘Öß ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ŸµÖÖ ¯ÖÖšüß´Ö֐֓µÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü! ´ÖÖ¾ÖôûŸÖÖ ÃÖæµÖÔ, ÃÖÖê−Öê¸üß ÃÖæµÖÔ ¯ÖύúÖ¿ÖÖŸÖ −ÖÆüÖŸÖß —ÖÖ›Óü, ´ÖÓ¤ü ´ÖÓ¤ü ¾ÖÖ·µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ›üÖê»ÖŸÖß ¯ÖÖ−ÖÓ ¯ÖÖÆüÖŸÖ ²ÖÃÖŸÖÖê. ú¬Öß ú¬Öß −ÖãÃÖŸµÖÖ“Ö ÃÖ••ÖÖÓŸÖ ˆ³µÖÖ ¸ÖüÆüÖŸÖÖê. ¾ÖÖÆüŸÖê ¸üßÖê, ¯ÖôûŸÖß ´Ö֝ÖÃÖÓ, ¬ÖÖ¾ÖŸÖß ¾ÖÖÆü−ÖÓ, —֐ִ֐֟Öê פü¾Öê ¯ÖÖÆüÖŸÖÖê. ãúšü»ÖßÆüß ÖÖê™ü †ÖŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¯ÖÖÆŸÖÖ−ÖÖ ´Ö•ÖÖ µÖêŸÖê. ´Öß †ÖŸµÖÖ»ÖÖ Öæ¯Ö ÖÓ´ÖŸÖß-•Ö´ÖŸÖß ¤ü֏־֟Öê… ´ÖÖ¬Ö¾Öß : Ö¸Óü“Ö ŸÖæ ³Ö֐µÖ¾ÖÖ−Ö †ÖÆêüÃÖ ²Ö‘Ö! †ÖŸµÖÖ´Öãôêû ŸÖã»ÖÖ •ÖÖ֍ú›êü ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß −Ö¾Öß−Ö“Ö ¥ü™üß ×´ÖôûŸÖê †ÖÆêü. ˆÙ´Ö»ÖÖ : ŸÖæ Æüß µÖêŸÖ •ÖÖ −ÖÖ †Ö´Ö“µÖ֍ú›êü! ´ÖÖ— Öß †ÖŸµÖÖ ŸÖß ŸÖã—ÖßÆüß †ÖŸµÖÖ −ÖÖÆüß úÖ? ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ

119

¯ÖÖ›üÖÖѾ֍ú¸ü, ãúÃÖã´Ö֐ÖÏ•Ö †Öפü †−Öêú ´ÖÆüÖ−Ö ú×¾ÖµÖÖë úß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ¯ÖœÍüŸÖê Æïü… ÃÖ²Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü… ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ´Öã—Öê ³Öß ‹ú ²ÖÖ¸ü ˆ−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−Ö−Öß Æïü… ¯Ö¸ü ŸÖã—Öê ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖ´Ö—Ö ´Öë †ÖŸÖß Æïü ŒµÖÖ? ´Öê¸êü ¯Ö»»Öê ŸÖÖê ãú”û −ÖÆüà ¯Ö›ÍüŸÖÖ… ˆÙ´Ö»ÖÖ : ²Öã†Ö ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß ŸÖ¸üÆü ÃÖê ÃÖ´Ö— Ö֍ú¸ü ²ÖŸÖÖŸÖß Æïü… ²Öã†Ö úÆüŸÖß Æïü ׍ú ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖ´Ö—Ö−Öê êú ×»Ö‹ ˆÃÖ ´Öë ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ›æü²Ö−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü… ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ ŒµÖÖ, ´Öï ŸÖÖê ú×¾ÖŸÖÖ ×»ÖÖ−Öê úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü… ²Öã†Ö ÃÖê ´Öê¸üß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ÃÖã¬ÖÖ¸ü ú¸ü¾ÖÖŸÖß ÆæÑü… ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ²Öã†Ö ÖÖ»Öß ÃÖ´ÖµÖ ´Öë ŒµÖÖ ú¸üŸÖß Æïü? ˆÙ´Ö»ÖÖ : Æü´Ö ¤üÖê−ÖÖë ‘Öæ´Ö−Öê •ÖÖŸÖë Æïü… ˆÃÖ ¯Öß”êû úß ¯ÖÆüÖ›Íüß ¯Ö¸ü… †ÃŸÖ ÆüÖêŸÖÖ ÃÖæµÖÔ, ÃÖã−ÖÆü¸üß †Ö³ÖÖ ´Öë −ÖÆüÖŸÖê ¯Öê›Íü, ´ÖÓ¤ü-´ÖÓ¤ü Æü¾ÖÖ ´Öë —Öæ»ÖŸÖê ¯Ö¢ÖÖë úÖê ¤êüÖŸÖê Æãü‹ ²Öîšêü ¸üÆüŸÖê Æïü… ú³Öß-ú³Öß µÖæÓ Æüß ”û••Öê ¯Ö¸ü Ö›Íêü ¸üÆüŸÖê Æïü… “Ö»ÖŸÖê Æãü‹ ¸üÖßÖÖë, ¤üÖî›ÍüŸÖê Æãü‹ »ÖÖêÖÖë, ¤üÖî›ÍüŸÖê Æãü‹ ¾ÖÖÆü−ÖÖë, •ÖÖ´ÖÖÖŸÖê פüµÖÖë úÖê ¤êüÖŸÖê Æïü… úÖê‡Ô ³Öß ²ÖÖŸÖ ²Öã†Ö êú ÃÖÖ£Ö ¤êüÖŸÖê Æãü‹ ´Ö•ÖÖ †ÖŸÖÖ Æîü… ´Öï ²Öã†Ö úÖê ²ÖÆãüŸÖ ´Ö•ÖÌê¤üÖ¸ü “Öß•Öë פüÖÖŸÖß ÆæÑü… ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß ŸÖã´Ö ³Ö֐µÖ¾ÖÖ−Ö ÆüÖê! ²Öã†Ö êú úÖ¸üÖ ŸÖã´Æëü ¤ãü×−ÖµÖÖ úÖê ¤êüÖ−Öê úß −Ö‡Ô Æüß ¥üÛ™ü ×´Ö»ÖŸÖß Æîü… ˆÙ´Ö»ÖÖ : ŸÖã´Ö Æü´ÖÖ¸êü µÖÆüÖÑ †ÖŸÖß ¸üÆüÖ ú¸üÖê… ´Öê¸üß ²Öã†Ö ŒµÖÖ ŸÖã´ÆüÖ¸üß ³Öß ²Öã†Ö −ÖÆüà Æîü?

120

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú ÃÖã“ÖŸÖ −ÖÖÆüß ³Öê™üÖµÖÃÖÖšüß ´Öã»Ö֏֟Öß ¾ÖÖŸÖÖÔÆü¸ü ‘ÖꝵÖ֍ú¸üŸÖÖ “ÖÖÆüŸÖê ÃÖ»»ÖÖ ŸÖ¹ýÖ ˆªÖ“Öß Ã¾Ö¯−ÖÓ úÖ¾µÖ¾ÖÖ“Ö−Ö ×ŸÖ“µÖÖ•Ö¾Öôû ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ ×¸üúÖ´µÖÖ ¾ÖêôûÖŸÖ ¯ÖÖšüß´Ö֐֓µÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü ´ÖÖ¾ÖôûŸÖÖ ÃÖæµÖÔ ÃÖÖê−Öê¸üß −ÖÆüÖŸÖß —ÖÖ›êü ›üÖê»ÖŸÖß ¯ÖÖ−ÖÓ ÃÖ••ÖÖ ¬Ö־֝Öê —ÖÖ´ÖÖŸÖê פü¾Öê •ÖÖ֍ú›êü ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß ¥ü™üß

ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ÃÖ´Ö—Ö ´Öë −ÖÆüà †ÖŸÖÖ ×´Ö»Ö−Öê êú ×»Ö‹ ´Öã»Ö֍úÖŸÖë, ÃÖցÖÖŸúÖ¸ü ¯Ö¡ÖúÖ¸ü »Öê−Öê êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ¿ÖÓÃ֍ú ÃÖ»ÖÖÆü µÖã¾ÖÖ ú»Öêú ÃÖ¯Ö−Öê ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü ˆÃ֍êú ¯ÖÖÃÖ ´Ö−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü ±ãúÃÖÔŸÖ êú ÃÖ´ÖµÖ ¯Öß”êû úß ¯ÖÆüÖ›Íüß ¯Ö¸ü œü»ÖŸÖÖ ÃÖæ¸ü•Ö ÃÖã−ÖÆü¸üÖ −ÖÆüÖŸÖê ¯Öê›Íü ü ›üÖê»ÖŸÖê ¯Ö¢Öê ”û••ÖÖ ¤üÖî›Íü−ÖÖ •ÖÖ´ÖÖÖŸÖê פüµÖê ¤ãü×−ÖµÖÖ úß ŸÖ¸ü±ú ¤êüÖ−Öê úß ¥üÛ™ü †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ˆÙ´Ö»ÖÖ“Öß †ÖŸµÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê? 2) ˆÙ´Ö»ÖÖ“µÖÖ †ÖŸµÖÖ»ÖÖ ³Öê™üÖµÖÃÖÖšß úÖêÖ úÖêÖ µÖêŸÖÓ? 3) †ÖŸµÖÖ»ÖÖ úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ? 4) †ÖŸµÖÖ ¾Ö ן֓Öß ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôûß úÖêÖ֍úÖêÖÖ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ? 5) ú×¾ÖŸÖÖ Ãִ֕֝µÖÖÃÖÖšüß úÖµÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆüê? 6) †ÖŸµÖÖ ×¸üúÖ´µÖÖ ¾ÖêôûÖŸÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê?

¯ÖÖšü 11

121

II

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ¬Ö¾Öß»ÖÖ †ÖŸµÖÖ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ......... †ÖÆêüŸÖ. (‹êúÖê) ´ÖÖ¬Ö¾Öß»ÖÖ †ÖŸµÖÖ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êúÖµÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. 1) ´Ö»ÖÖ ŸÖã—µÖÖ¿Öß Ö¯¯ÖÖ ......... †ÖÆêüŸÖ. (´ÖÖ¸üÖê) 2) ŸÖã»ÖÖ ×¯ÖϵÖÖ»ÖÖ ......... †ÖÆêü. (³Öê™üÖê) 3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ›üÖëÖ¸ü ......... ......... †ÖÆêü. (“ÖœüÖê) 4) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ Æêü ÃÖ¾ÖÔ †ÖÓ²Öê ......... †ÖÆêüŸÖ. (Ö֝Öê) 5) ¸ü֍êú¿Ö»ÖÖ ÆüÖŸÖ Ã¾Ö“”û ......... †ÖÆêüŸÖ. (¬ÖãÖê) 6) ÃÖã´Ö−Ö»ÖÖ Ö֝ÖÓ ......... †ÖÆêü. (Ö֝Öê) 7) ŸµÖÖ ×¯Ö»»ÖÖ»ÖÖ ¤æü¬Ö ......... †ÖÆêü. (ׯ֝Öê) 8) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ ......... †ÖÆêü. (‘ÖêÖê) 9) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ»ÖÖ ......... †ÖÆêü úÖ? (•Ö֝Öê) 10) †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ......... †ÖÆêüŸÖ. (¾Ö֓֝Öê)

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †ÖŸµÖÖ“Öê ×´Ö¡Ö ú×¾ÖŸÖÖ ......... •Ö´ÖŸÖÖŸÖ. (¾Ö֓֝Öê) †ÖŸµÖÖ“Öê ×´Ö¡Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ •Ö´ÖŸÖÖŸÖ.

ü

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) IV

´ÖÖ—Öê †Ö›Ôü¾Ö×›ü»Ö ŸÖߣÖԁÖê¡Ö ......... •ÖÖŸÖÖŸÖ. (²Ö‘֝Öê) ŸÖã—Öß †Ö‡Ô ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ......... •ÖÖŸÖê. (†ÖÖÖê) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘Öß †³µÖÖÃÖ ......... ²ÖÃÖÖ. (ú¸üÖê) †Ö´Æüß ¬Ö›üÖ ......... ÃÖã¹ýü¾ÖÖŸÖ ú¸üŸÖÖê. (×»Ö×ÆüÖê) ¯ÖύúÖ¿Ö ŸÖã»ÖÖ ......... Æü¾ÖÓ úÖ? (²ÖÖê»Ö־֝Öê) ׯÖϵÖÖ ŸÖê ¯Ö׸ü¯Ö¡Ö ......... ÃÖÖӐ֟Öê. (¯ÖÖšü¾ÖÖê) ŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ......... ‡£Öê µÖêŸÖÖŸÖ. (׿֍úÖê) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ ¤æü¬Ö ......... »Ö֐֟ÖÖŸÖ. (ׯ֝Öê) ŸµÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (׳֕֝Öê) †Ö¯ÖÖ Öêôû ......... •ÖÖ‰úµÖÖ. (ÖêôûÖê)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üú ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆÙ´Ö»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ »Ö֐֟Öê ˆÙ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. 1) ´Öß ÃÖÖ›üß †ÖÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖê. 2) ׯÖϵÖÖ Öêôû ÖêôûÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖê. 3) †Ö´Æüß ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¾Ö¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.

122

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

4) 5) 6) 7) 8) 9)

ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ »Ö֐֟ÖÖ. ´ÖÖ¬Ö¾Ö ¸ü´ÖÖ¿Öß ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ »Ö֐֟ÖÖê. ÃÖã“ÖêŸÖÖ ¯Ö¡Ö ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖê. ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú −Ö¾Öê ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ãú¡µÖÖ“Öß ×¯Ö»»ÖÓ ¤æü¬Ö ¯µÖÖµÖ»ÖÖ »Ö֐֟ÖÖŸÖ. †Ö¯ÖÖ ™üß.¾Æüß. ¾Ö¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †ÖŸµÖÖ»ÖÖ ......... ן֓Öê ¯ÖÏ¿ÖÓÃ֍ú µÖêŸÖÖŸÖ. (³Öê™üÖê) †ÖŸµÖÖ»ÖÖ ³Öê™üµÖÖÃÖÖšüß ×ŸÖ“Öê ¯ÖÏ¿ÖÓÃ֍ú µÖêŸÖÖŸÖ. 1) ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ......... •ÖÖŸÖê. (²Ö‘֝Öê) 2) ŸÖæ ‘Ö¸üß ......... ×−Ö‘ÖŸÖÖêÃÖ. (•Ö֝Öê) 3) ŸÖã´Æüß ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ ......... ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖŸÖÖ. (׳֕֝Öê) 4) †Ö´Æüß †ÖÓ²Öê ......... £ÖÖÓ²ÖŸÖÖê. (Ö֝Öê) 5) ¸ü´Öê¿Ö —ÖÖ›êü ......... •ÖÖŸÖÖê. (»Ö־֝Öê) 6) ÃÖã´Ö−Ö Ö¯¯Ö ......... ÖãÖÖ¾ÖŸÖê. (¸ÖüƝÖê) 7) ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ´Öã»Öß ......... ‘Ö¸üß µÖêŸÖÖŸÖ. (−Ö™üÖê) 8) ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ™üß.¾Æüß. ......... †Ö´Ö“µÖ֍ú›êü µÖêŸÖÖŸÖ. (²Ö‘֝Öê) 9) †Ö¯ÖÖ ¯Öãß֍ú ......... ŸµÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ •ÖÖŸÖÖê. (¿ÖÖê¬ÖÖê)

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆÙ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (ú¸ü) ˆÙ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üÖÓ †Ö¾Ö›üŸÖÓ. 1) ´Ö»ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (´ÖÖ¸ü) 2) ŸÖã»ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (•ÖÖ) 3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¸êü×›ü†Öê ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (‹êú) 4) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ −ÖÖ™üú ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (¯ÖÆüÖ) 5) ¸üÖ´Öæ»ÖÖ “ÖÆüÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (ú¸ü) 6) ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ ¤üÖאÖ−µÖÖÓ−Öß ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (´Öœü) 7) ¿ÖÖ´Ö¸üÖ¾ÖÖÓ−ÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (“Öœü) 8) ŸµÖÖ ´Öã»Öà−ÖÖ ±ãú»ÖÓ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (ŸÖÖê›ü) 9) †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ²Ö֐ÖêŸÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (×±ú¸ü)

¯ÖÖšü 11

VII 1.

123

²ÖÖµÖà †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÆüß †£ÖÔ ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö úßו֋… ¾ÖÖÆüŸÖê —ÖÖ›ü —֐ִ֐֟Öê ¾ÖÖÆü−Öê ¬ÖÖ¾ÖŸÖß ÃÖæµÖÔ ›üÖê»ÖŸÖê ¸üßÖê ›üÖ´ÖÖŸÖê פü¾Öê ¯ÖôûŸÖÖ ¯ÖÖµÖ ˆ›üŸÖÖ ‘ÖÖê›üÖ ˆÖ¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖê¯Ö™ü

2.

²ÖÖµÖà †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÆüß †£ÖÔ ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö úßו֋… —֐ִ֐֝ÖÖ¸üß ÃÖæµÖÔ ¬Ö־֝ÖÖ¸üß ‘ÖÖê›üÖ ¯ÖôûÖÖ¸üÖ ¾Ö¸üÖŸÖ ˆ›üÖÖ¸üÖ −Ö¤üß ´ÖÖ»Ö ¾ÖÖÆüÖÖ¸üß ¯ÖÖê¯Ö™ü ¸ü›üÖÖ¸üÖ ´Öã»ÖÖÖ ´ÖÖ¾ÖôûÖÖ¸üÖ ´Öֻ֐ÖÖ›üß ¾ÖÖƝÖÖ¸üß ´Öã»ÖÖß

VIII

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 'ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü' ÆüÖ ¿Ö²¤ü ü ......... (´ÆüÖÖê) úß ´Ö»ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤ü ......... (†Öšü¾ÖÖê). ŸÖê †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ»Öê ‹ú ´ÖÆüÖ−Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ......... . (†ÖÆêü) ŸµÖÖÓ“µÖÖ 'ÖÖê¤üÖ−Ö', 'ú±ú−Ö' µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ †−Öêú éúŸÖß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ......... . (†ÖÆêü) 'ÖÖê¤üÖ−Ö' ÊÖ ¸ü“Ö−Öê¾Ö¸ü ‹ú ד֡֯֙üÆüß †ÖÆêü. Ö¸üß²Öß, ¿ÖÖêÂ֝Ö, •Ö´Öß−Ö¤üÖ¸üß ¯Ö¨üŸÖß µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö‘Ö֟֍ú ÖÖê™üà−ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¸ü“Ö−ÖÖÓ«üÖ¸êü ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ¯Öãœêü ......... (šêü¾ÖÖê) †Ö×Ö µÖÖ ÖÖê™üà²Ö§ü»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ......... (ú¸üÖê) ¯ÖÏê׸üŸÖ ú¸üŸÖÖŸÖ.

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ú×¾ÖŸÖÖ ‹êúŸÖê. 1) ‡£Öê »Ö−ÖÓ •ÖãôûŸÖÖŸÖ. 2) †Ö´Æüß ¯Ö×Æ»µÖÖ ¸üÖӐÖêŸÖ ²ÖÃÖŸÖÖê. 3) ´Öã»ÖÓ †Ö•ÖÖ¸ü¯ÖÖÖŸÖæ−Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. 4) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖæ−Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖŸÖê.

´Öß ´Öîס֝Öà−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êú¾ÖŸÖê. ú֍úÖ »Ö−Ö ......... . ‡ŸÖ¸üÖÓ−ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ´Ö֐֓µÖÖ ¸üÖӐÖêŸÖ ......... . ›üÖòŒ™ü¸ü ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ †Ö•ÖÖ¸ü¯ÖÖÖŸÖæ−Ö ......... . ´Öß ¸üÖ´Ö֐֛ü¶Öú›æü−Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ......... .

124

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

5) 6) 7)

´Öß ²Öֵ֍úÖê•Ö¾Öôû “ÖÆüÖ ´Ö֐֟ÖÖê. ²ÖÖôû ‹ú™üÖ“Ö ÖêôûŸÖÖê. ÃÖÖ¯ÖÖ»ÖÖ ´Öã»Öê ‘ÖÖ²Ö¸üŸÖÖŸÖ.

´Öß †Öò×±úÃÖÖŸÖ ÃÖÆüúÖ·µÖÖÓÃÖÖšüß “ÖÆüÖ ...... . †Ö‡Ô²ÖÖ²ÖÖ ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ......... . ÃÖÖ¯Ö ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ......... .

X

'ÖêôûÖê' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ´Öß ......... . ´Öß »ÖÆüÖ−Ö ³ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ......... . 2) ŸÖæ ......... . ŸÖæ ×´Ö¡ÖÖÓ−ÖÖ ......... . 3) ŸÖã´Æüß ......... . ŸÖã´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ»µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ......... . 4) †Ö´Æüß ......... . †Ö´Æüß Ã֐ÖóµÖÖÓ−ÖÖ“Ö ......... . 5) †Ö¯ÖÖ ......... . †Ö¯ÖÖ ‡ŸÖ¸üÖÓ−ÖÖÆüß ......... . 6) ¿ÖÖÓŸÖÖ ......... . ¿ÖÖÓŸÖÖ »ÖÆüÖ−Ö ²ÖÖ×ÆüÖß»ÖÖ ......... . 7) ¸ü´Öê¿Ö ......... . ¸ü´Öê¿Ö ²ÖÖ»Ö¾ÖÖ›üߟֻµÖÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ......... . 8) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´Öã»ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ......... . ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ......... . 9) ´Ö¬Öãú¸ü¸üÖ¾Ö ......... . ´Ö¬Öãú¸ü¸üÖ¾Ö −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›üÖ−ÖÖ ......... .

XI

¯ÖÏŸµÖêú Ö›ü ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… †ÖÆêüŸÖ †ÖÆêü †ÖÆêü †ÖÆêüŸÖ †ÖÆêüŸÖ †ÖÆêüŸÖ

†Ö´ÆüÖ»ÖÖ ×ŸÖ»ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ŸÖã»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ´Ö»ÖÖ

−Ö¾ÖÓ †ÖŸµÖÖ“Öß −Ö¾µÖÖ “ÖÖӐֻÖê •Öã−Öß −Ö¾ÖÖ

ú×¾ÖŸÖÖ ¯Öãß֍ú úÖ¤Óü²Ö·µÖÖ ¯Öãß֍Óú ÖÏÓ£Ö ú£ÖÖÃÖӐÖÏÆü

¾ÖÖ“ÖÖµÖ“ÖÓ †ÖÖÖµÖ“µÖÖ ×¿Ö¾ÖÖµÖ“Öß ‹êúÖµÖ“Öß ×»ÖÆüÖµÖ“ÖÖ šêü¾ÖÖµÖ“ÖÖ

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖúÖÓ“µÖÖ ÃÖÆü¾ÖÖÃÖÖŸÖ ´ÖÖ—ÖÖ Öæ¯ÖÃÖÖ ¾Öêôû µÖÖ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê. Ö¸Óü ŸÖ¸ü Æêü ´ÖÖ—ÖÓ ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôû“Ö †ÖÆêü. ‡£Ö»Öê ×´Ö¡Ö †ÖÆêüŸÖ ‡£Ö»Öß ¯Öãß֍Óú! ¯ÖÏŸµÖêúÖ“Öê þֳÖÖ¾Ö ×−Ö¸üÖôêû! ãúÖß ×¾Ö−ÖÖê¤üß ãúÖß ÖÓ³Ö߸ü! ãúÖÖ“Öß ú£ÖÖ ¤ü¤Ôü³Ö¸üß ŸÖ¸ü ãúÖÖ“Öß Æü»Öúß ±ãú»Öúß! ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸Óü ×´Öôû¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ãúšêüÆüß •ÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´ÖÖ—µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸Óü ‡£Öê“Ö ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. ¯ÖϾÖÖÃÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüßÆüß ±úŒŸÖ ‡£Öê µÖê‰ú−Ö ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. Ã֐ÖôÓû •ÖÖ ×±ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÓ. ÖôûÖôûŸÖê —Ö¸êü, ¾ÖÖÆŸµÖÖ −ÖªÖ, —Öã»ÖŸÖê ¯Öæ»Ö, ÃÖ´Öã¦Öü“µÖÖ ˆÃÖôûŸµÖÖ »ÖÖ™üÖ, ÃÖ´Öã¦üÖŸÖ»µÖÖ ›üÖ´ÖÖŸµÖÖ ²ÖÖê™üß, ²Ö±úÖÔ“Öê ŸÖ™ †Ö×Ö ¾Öî¸üÖÖ ¾ÖÖôû¾ÖÓ™ü ÃÖÖ¸Óü úÖÆüß ‡£Öê ²ÖÃÖæ−Ö ¯ÖÖÆŸÖÖ µÖêŸÖÓ. ÃÖÖ·µÖÖ •ÖÖÖ“ÖÓ ¤ü¿ÖÔ−Ö µÖÖ ¯Öãß֍úÖÓŸÖæ−Ö ‘Ö›üŸÖÓ. ´Öß ŸÖÖÃÖ−ÖË ŸÖÖÃÖ ‡£Öê ¾ÖÖ“ÖŸÖ ²ÖÃÖŸÖê. ¾Ö֓֝ÖÓ Æüß“Ö ´ÖÖ—Öß ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÖêšüß ú¸ü´ÖÖæú! µÖÖ ¯Öãß֍úÖÓ“Öê »ÖêÖú Æêü ´ÖÖ—Öê Ã֐ÖêÃÖÖêµÖ¸êü!

¯ÖÖšü 11

125

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖ ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôû •ÖÖ —Ö¸êü ¾ÖÖÆüŸµÖÖ ˆÃÖôûŸµÖÖ »ÖÖ™üÖ ²Ö±úÖÔ“Öê ŸÖ™ü ¾Öî¸üÖÖ ú¸ü´ÖÖæú Ã֐ÖêÃÖÖêµÖ¸êü

¯Öãß֍úÖ»ÖµÖ ×´Ö¡Ö ´ÖÓ›ü»Öß ¤ãü×−ÖµÖÖ, ÃÖÓÃÖÖ¸ü —Ö¸ü−Öê ²ÖÆüŸÖß ˆ”û»ÖŸÖß »ÖÆü¸ëü ²Ö±Ôú úß ¤üß¾ÖÖ¸ü ¾Ö߸üÖ−Ö ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö Ã֐Öê-ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) »Öê׏֍êú“Öê ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôû úÖêÖŸÖê †ÖÆêü? 2) »Öê׏֍êú»ÖÖ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ ²ÖÃÖæ−Ö úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ÖÖê™üß ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖÖŸÖ? 3) •ÖÖÖ“ÖÓ ¤ü¿ÖÔ−Ö »Öê׏֍êú»ÖÖ ãúšæü−Ö ‘Ö›üŸÖÓ? 4) »Öê׏֍êú“Öß ú¸ü´ÖÖæú úÖêÖŸÖß? 5) '−ÖÖŸÖê¾Öևԍú' ÆüÖ †£ÖÔ †ÃÖ»Öê»ÖÖ úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü µÖÖ ¯Ö׸ü“”êû¤üÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü?

II

−Öß“Öê '¸ÓüÖÖê' ‡ÃÖ ¿Ö²¤ü êú †−Öêú †£ÖÔ ¤êüŸÖê Æãü‹ “ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‹ Ö‹ Æîü… ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü †Öî¸ü “ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖŸÖ Ã֐Öôê ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ. 2) ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ¸ÓüÖÖŸÖ µÖêŸÖÓ. 3) ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ”ûÖ−Ö ¸ÓüÖŸÖÓ. 4) ÆüÖêôûßŸÖ ´ÖÖ—Öê Ã֐Öôêû ú¯Ö›êü ¸ÓüÖŸÖÖŸÖ.

III

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ×´Ö¡Ö, ²ÖÖßÃÖ, ÃÖÆüß, ú¸ü´ÖÖæú, Ã֐ÖêÃÖÖêµÖ¸êü 2) þÖցָüß, ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö, ¤üÖêßÖ, −ÖÖŸÖê¾Öևԍú, ¯Öã¸üÍúÖ¸ü

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ÃÖÆüß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ×¾Ö−ÖÖê¤üß, ¯ÖÏ¿−Ö, ¾Öî¸ü֝Ö, ŸÖ¹ýÖ, ˆªÖ 2) ¾Öé¨ü, ÃÖã¯Öߍú, ÖÓ³Ö߸ü, ˆ¢Ö¸ü, úÖ»Ö

126

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

V

ãú”û ÃÖÓ–ÖÖ†Öë ´Öë '¾ÖÖ−Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü −Ö‹ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ³Ö֐µÖ + ¾ÖÖ−Ö = ³Ö֐µÖ¾ÖÖ−Ö ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖêÓ ´Öë '-¾ÖÖ−Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü −Ö‹ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‡‹ †Öî¸ü ˆ−֍úÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… ¬Ö−Ö ........., ÖãÖ ........., −Ö¿Öß²Ö ........., úŸÖéÔŸ¾Ö ......... .

VI

"†µµÖÖ! ׍úŸÖß ¯Öãß֍Óú!" úÖ †£ÖÔ Æîü, '‡£Öê Öæ¯Ö ¯Öãß֍Óú †ÖÆêüŸÖ." (µÖÆüÖÑ úÖ±úß ¯Öãß֍ëú Æïü…) ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü −Öß“Öê פü‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú †£ÖÔ ×»Ö׏֋ †Öî¸ü ¤üÖê †−µÖ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ¾ÖÖ! ׍úŸÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü ¤êüÖÖ¾ÖÖ! 2) ”ûÖ−Ö! ׍úŸÖß “ÖÖӐֻÖê ´Ö֍Ôú ×´Öôû¾Ö»ÖêÃÖ! 3) ²ÖÖ¯Ö¸êü! ׍úŸÖß ú×¾ÖŸÖÖ ×»Ö×Æü»µÖÖ †ÖÆêüÃÖ!

VII

'ŸÖÖÃÖ−ÖËŸÖÖÃÖ' µÖÖ−Öê 'Öæ¯Ö ŸÖÖÃÖ' (²ÖÆãüŸÖ ¤êü¸ü ŸÖú) ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü - פü¾ÖÃÖ, ´Ö×Æü−Öê, ¾ÖÂÖÔ, µÖãÖ ‡−Ö ¿Ö²¤üÖë ÃÖê †Öî¸ü ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‡‹…

VIII

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê •Ö−Ö•Öß¾Ö−Ö Ãִ֕֝µÖÖÃÖÖšüß, ŸµÖÖŸÖ»µÖÖ −ÖªÖÓ“µÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß“Öß Ö¸ü•Ö †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“µÖÖ •Ö−Ö•Öß¾Ö−ÖÖŸÖ −ÖªÖÓ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Ã£ÖÖ−Ö †ÖÆêü. ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß, éúÖÖ, úÖêµÖ−ÖÖ, ³Öß´ÖÖ, ŸÖÖ¯Öß, אָüÖÖ, ²ÖÖê¸üß, −ÖÖÖ ‡. ŸµÖÖ −ÖªÖ †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¤îü¾ÖŸÖ '×¾ÖšüÖê²ÖÖ' ¯ÖÓœü¸ü¯Öæ¸ü»ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÓœü¸ü¯Öæ¸ü»ÖÖ •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ“Ö ¾ÖÖÆüŸÖß ³Öß´ÖÖ−Ö¤üß ×¤üÃÖŸÖê. ן֓Öê ¾ÖÖÔ−Ö ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ÃÖӟ֍ú¾Öß ³ÖÛŒŸÖ¸üÃÖÖŸÖ ´Ö−Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ³Öß´ÖÖ−Ö¤üß“Öê ¾ÖÖÔ−Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ †Ö¾Ö›üŸÖê. ÃÖӟ֍ú¾Öà׿־ÖÖµÖ ´Ö¸üÖšüß úÖ¾µÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü“Ö ú¸ü¾ÖŸÖ −ÖÖÆüß.

IX

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ú×¾ÖŸÖÖ ú¸ü−ÖÖ ‹ú ‡Ô¿¾Ö¸üßµÖ ¤êü−Ö Æîü… ú×¾ÖŸÖÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ²ÖÆãüŸÖ Æüß ³ÖÖ¾Öãú ¯ÖϾÖé×¢Ö êú ÆüÖêŸÖê Æïü… ú×¾Ö †¯Ö−Öê †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ êú ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖ, ¯Öύéú×ŸÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯Ö •ÖîÃÖê ¯Öê›Íü-¯ÖÖî¬Öê, −ÖפüµÖÖÑ, ¯Ö¾ÖÔŸÖ, “ÖÖѤü-ÃÖæ¸ü•Ö, ÃÖ´ÖãÓ¤ü¸ü †Öפü ¯Ö¸ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ¸ü“ÖŸÖê Æïü… ÆüÖõÖ-¾µÖӐµÖ úß ³Öß Æü»úß-±ãú»úß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ×»ÖÖß •ÖÖŸÖß Æïü… ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖã−֍ú¸ü ˆÃÖ ´Öë ›æü²Öú¸ü ˆÃ֍úÖ †Ö−ÖÓ¤ü »Öê−ÖÖ Æüß ú×¾ÖŸÖÖ úß ÃÖÖ£ÖԍúŸÖÖ Æîü…

X

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úßו֋… (ÃÖÖӐ֟Öê, ú¸üŸÖê, ú¸üŸÖÖŸÖ, •Ö´ÖŸÖÖŸÖ, ÃÖ´Ö•Öæ−Ö, ‹êúŸÖÖŸÖ, ú¸üŸÖê, ´ÖÆ¢¾ÖÖ“ÖÓ, †ÖÆêü, ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ, ¸üßÖê, Ö¤üá, ¾ÖÖ™üŸÖê, —֐ִ֐֟Öê, ¬ÖÖ¾ÖŸÖß, פü¾Öê, ÃÖ••ÖÖŸÖ)

¯ÖÖšü 11

127

´ÖÖ—Öß †ÖŸµÖÖ ”ûÖ−Ö ú×¾ÖŸÖÖ ......... ן֓µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ŸÖß ´Ö»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ......... . ן֓Öê “ÖÖÆüŸÖß ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôûß ×ŸÖ“µÖ֍ú›êü ......... . ŸÖê ú×¾ÖŸÖÖ¾ÖÖ“Ö−Ö ......... †Ö×Ö ú×¾ÖŸÖÖ ......... . †ÖŸµÖÖ ´ÆüÖŸÖê ú×¾ÖŸÖÖ ......... ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ŸµÖÖÓŸÖ ÖãÓÖ ÆüÖêÖÓ ±úÖ¸ü ......... ........ . ´ÖÖ—Öß †ÖŸµÖÖ ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö, ¸êü×›ü†Öê¾Ö¸ü ¯ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ......... . ´ÖÖ—µÖÖ †ÖŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ •ÖÖ֍ú›êü ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß −Ö¾Öß−Ö ¥ü™üß ×´ÖôûÖ»Öß ......... . ´Öß ´ÖÖ—µÖÖ †ÖŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¸üÖê•Ö ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ™êüú›üß¾Ö¸ü ......... •ÖÖŸÖê. †Ö´Æüß ¤üÖê‘Öß ......... ˆ³µÖÖ ¸üÖÆüŸÖÖê. ¸üßµÖÖ¾Ö¸ü“Öê ......... פü¾Öê, ¾ÖÖÆüŸÖê ........., ......... ¾ÖÖÆü−Öê, ¸üßµÖÖ¾Ö¸ü“Öß ......... ²Ö‘ÖŸÖÖê. †ÖŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü Æêü ÃÖ¾ÖÔ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ´Ö»ÖÖ ±úÖ¸ü ´Ö•ÖÖ ......... . XI

†¯Ö−Öß ³ÖÖÂÖÖ êú ׍úÃÖß ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ»ÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—Ö ÃÖê ²Öîšü−Öê úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü… ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖÃÖÖšüß †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê ÆêüŸÖ㠆֐ÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü… ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ¯Öã¸üŸÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê-³Ö¸ü úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü… ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü… ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ“ÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ´Öë ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö '-†ÖµÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üú¸ü '»ÖÖ/“ÖÖ, ÃÖÖšüß/¯Öã¸üŸÖÖ' ×¾Ö³ÖŒŸÖß ¯ÖÏŸµÖµÖÖë, ¯Ö¸üÃ֐ÖÖí úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ Æãü†Ö Æîü… ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ÃÖê '†ÖµÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›ü−Öê ÃÖê ¾ÖÆü ‹ú ¯ÖύúÖ¸ü úÖ ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ“Öß ÃÖÓ–ÖÖ ²Ö−ÖŸÖÖ Æîü וÖÃÖÃÖê ×¾Ö³ÖŒŸÖß ¯ÖÏŸµÖµÖ ¯Ö¸üÃ֐ÖÔ •ÖÖê›êü •ÖÖ Ã֍úŸÖê Æîü… ‹êÃÖê ¯ÖϵÖÖêÖ ׍ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê úÖ ˆ§ü꿵Ö/ÆêüŸÖæ/“ÖÖÆü ×¾Ö³ÖŒŸÖß ¯ÖÏŸµÖµÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ïÖ™ü ú¸üŸÖê Æïü…

II

´Ö¸üÖšüß ´Öë '-†ÖµÖ»ÖÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú‡Ô ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ׍úµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿ÖúŸÖÖê. ´Öï ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»Ö−ÖÖ ÃÖߏ֟ÖÖ ÆæÑü… ´Ö»ÖÖ ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ. ´Öã—Öê ¯Öãß֍ú ¯ÖœÍü−ÖÖ †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü… ŸÖÖê ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ ú¸üŸÖÖê. ¾ÖÆü ²ÖÖê»Ö−ÖÖ ¿Öã¹ý ú¸üŸÖÖ Æîü…

III

'-†ÖµÖ“ÖÖ' êú ºþ¯Ö ¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ³Öß ÆüÖêŸÖê Æïü… 1) †ÖŸÖÖ Ã֐ÖóµÖÖÓ−Öß Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖµÖ“ÖÓ. 2) ´Ö»ÖÖ Ã֐Öôêû ²ÖÃÖÖµÖ“ÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖÖŸÖ. 3) ŸµÖÖ»ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü.

†²Ö Ãֲ֍úÖê “Öã¯Ö ¸üÆü−ÖÖ Æîü… ÃÖ²Ö ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê Æïü… ˆÃÖê Íæú»Ö •ÖÖ−ÖÖ Æîü…

128

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

4) 5) IV

ŸµÖÖ»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ“Öß †ÖÆêü. †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ ‘µÖÖµÖ“ÖÖ úÖ?

ˆÃÖê ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−Öß Æîü… Æü´Öë “ÖÖµÖ ¯Öß−Öß Æîü ŒµÖÖ?

×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ¯ÖϵÖÖêÖÖë úÖê ¤êü׏֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ Ã֐Öôêû ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ. ÃÖ²Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü… 2) ãúšü»ÖßÆüß ÖÖê™ü †ÖŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü úÖê‡Ô ³Öß ²ÖÖŸÖ ²Öã†Ö êú ÃÖÖ£Ö ¤êüÖŸÖê Æãü‹ ´Ö•ÖÖ †ÖŸÖÖ Æîü… ¯ÖÖÆüÖŸÖÖ−ÖÖ ´Ö•ÖÖ µÖêŸÖê. 3) ŸÖÖê úÖ´Ö ú¸üŸÖÖ−ÖÖ Ö֝ÖÓ ´ÆüÖŸÖÖê. ¾ÖÆü úÖ´Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ ÖÖ−ÖÖ ÖÖŸÖÖ Æîü… •Ö²Ö ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ‹ú úŸÖÖÔ ¤üÖê ׍ÎúµÖÖ‹Ñ ‹ú ÃÖÖ£Ö ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ¯ÖÆü»Öß ×ÎúµÖÖ ´Öë 'ŸÖÖ−ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü…

V

´Ö¸üÖšüß ´Öë ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ׻֍ú éú¤ÓüŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ×−Ö´−ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ¬ÖÖ¾ÖŸÖß ¾ÖÖÆü−ÖÓ (¤üÖê›üŸÖê Æãü‹ ¾ÖÖÆü−Ö) −ÖÆüÖŸÖß —ÖÖ›Óü (−ÖÆüÖŸÖê ¯Öê›Íü) ›üÖê»ÖŸÖß ¯ÖÖ−ÖÓ (—Öæ»ÖŸÖê ¯Ö¢Öë) ¯ÖôûŸÖß ´Ö֝ÖÃÖÓ (¤üÖî›ÍüŸÖê Æãü‹ »ÖÖêÖ)

VI

´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏê¸üÖÖ£Öԍú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '†¾Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üŸÖê Æïü… ‡Ã֍êú ²ÖÖ¤ü úÖ»Ö ¾Ö֓֍ú †Öî¸ü Ø»ÖÖ - ¯Öã¹ýÂÖ ÃÖæ“֍ú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) †ÖŸµÖ֍ú›æü−Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¤ãüºþÃŸÖ ²Öã†Ö ÃÖê ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ šüߍú ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖê. ú¸ü¾ÖÖ »ÖêŸÖß ÆæÑü… 2) •Öºþ¸ü ³Öê™ü¾ÖŸÖê ŸÖã»ÖÖ. ŸÖã´Æëü †¾Ö¿µÖ ×´Ö»ÖÖŸÖß ÆæÑü… 3) ŸÖê †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êú¾ÖŸÖÖŸÖ. ÃÖ²Ö †¯Ö−Öß †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−ÖÖŸÖê Æïü…

VII ³ÖÖ.¸üÖ.ŸÖÖÓ²Öê - (•Ö−´Ö 27.10.1873, •Ö−´ÖÖÖÑ¾Ö ´ÖãӐÖÖ¾Ö»Öß-´Ö¬µÖ³ÖÖ¸üŸÖ, ´Ö韵Öæ 7.12.1941) ‡−֍úÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ³ÖÖÍú¸ ü¸üÖ´Ö“ÖÓ¦ü ŸÖÖÓ²Öê Æîü… '¯Öϝֵ֯ÖϳÖÖ' †Öî¸ü 'ŸÖÖÓ²Öê µÖÖÓ“Öß Ãִ֐ÖÏ ú×¾ÖŸÖÖ' µÖê ‡−֍êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖӐÖÏÆü Æïü… ‡−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ˆŸú™ü ÖêµÖ ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ úÖ †Ö׾֍úÖ¸ü (ÖêµÖŸÖÖ) †Öî¸ü ÃÖÖï¤üµÖÔ ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ ¹ý—ÖÖ−Ö Æïü… ¾Öê ´Öæ»ÖŸÖ„ ³ÖÖ¾Ö¯ÖϬÖÖ−Ö ÖߟÖÖë êú ¸ü“Ö×µÖŸÖÖ Æïü… '›üÖêôêû Æêü •Öã»Ö´Öß Ö›êü', '−Ö¾Ö¾Ö¬Öæ ׯÖϵÖÖ ´Öß ²ÖÖ¾Ö¸üŸÖê', 'úôÖ ûµÖÖ »Ö֐ֻµÖÖ •Öß¾ÖÖ', '•Ö−Ö ¯Öôû³Ö¸ü ´ÆüÖŸÖᯙ ÆüÖµÖ ÆüÖµÖ', '׸üúÖ´Öê ´Ö¬Öã‘Ö™ü', 'ºþ¦üÖÃÖ †Ö¾ÖÖÆü−Ö' †Öפü ‡−֍úß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ‡−Ö úß ãú”û ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ˆ¤üÖ. 'úôûÖ µÖÖ »Ö֐ֻµÖÖ •Öß¾ÖÖ' ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö 'ÃÖӐÖßŸÖ ¯ÖÖם֐ÖÏÆüÖ' (»ÖêÖú †Ö“ÖÖµÖÔ ¯ÖÏ»ÆüÖ¤ü êú¿Ö¾Ö †¡Öê) •ÖîÃÖê −ÖÖ™üúÖë ´Öë ³Öß ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æïü… ¾Öê

¯ÖÖšü 11

129

'†Ö¬Öã×−֍ú ´Ö¸üÖšüß Ößן֍úÖ¾µÖ ÃÖÓ¯ÖϤüÖµÖ' êú ¯ÖϾ֟Öԍú ³Öß Æîü… ¾Öê 1937 ÃÖê ¾ÖÖ»Æêü¸ü ÃÖÓãÖÖ−Ö êú ¸ü֕֍ú¾Öß £Öê… VIII ²Öֻ֍ú×¾Ö - (•Ö−´Ö 13.8.1890, ´Ö韵Öã 5.5.1918) ‡−Ö úÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ¡µÖӲ֍ú ²ÖÖ¯Öæ•Öß šüÖë²Ö¸êü '²Öֻ֍ú×¾Ö' Æîü… ‡−Ö úÖ •Ö−´Ö ÖÖ−¤êü¿Ö êú ¬Ö¸üÖÖÖÑ¾Ö ´Öë Æãü†Ö £ÖÖ †Öî¸ü ´Ö韵Ö㠏ÖÖ−¤êü¿Ö ´Öë Æüß ³ÖÖ¤ü»Öß ¸êü»¾Öê Ùêü¿Ö−Ö êú ¯ÖÖÃÖ ¸êü»Ö úß ¯Ö™ü¸üß ¯ÖÖ¸ü ú¸üŸÖê Æãü‹ ¸êü»¾Öê †¯Ö‘ÖÖŸÖ ´Öë Æãü‡Ô £Öß… '±ãú»Ö¸ü֝Öß' ‡−Ö úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖÃÖӐÖÏÆü Æîü… '†Öî¤ãÓü²Ö¸üü', '±ãú»Ö¸ü֝Öß', '×−Ö—ÖÔ¸üÖÃÖ', 'ÁÖ־ִ֝ÖÖÃÖ', 'ÃÖÓ¬µÖÖ¸ü•Ö−Öß', 'Öê›ü¶ÖŸÖᯙ ¸üÖ¡Ö' †Öפü ‡−֍úß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ¾Öê '×−ÖÃ֐Öԍú×¾Ö' êú ºþ¯Ö ´Öë •ÖÖ−Öê •ÖÖŸÖê Æïü… ÖêµÖŸÖÖ, ¯ÖÏ֍éúן֍ú ÃÖÖï¤üµÖÔ úÖ ×“Ö¡ÖÖ †Öפü ‡−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æïü… ‡−֍úß ãú”û ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ˆ¤üÖ. 'Ö¤Ôü ÃÖ³ÖÖêŸÖß ¸üÖ−Ö ÃÖ֕֝Öß' ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö 'ÃÖӐÖßŸÖ ´Öߵ֐ÖÓ¬ÖÖ' (»ÖêÖú ¾ÖÃÖÓŸÖ úÖ−Öê™üú¸ü) •ÖîÃÖê −ÖÖ™üúÖë ´Öë ³Öß ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æïü… IX µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ -

(•Ö−´Ö 1.3.1899, •Ö−´Ö ÖÖÑ¾Ö “ÖÖ±úôû, וÖ.ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ, ´Ö韵Öã 26.11.1985) ‡−֍úÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ ×¤ü−֍ú¸ü ¯ÖëœüÖ¸üú¸ü 'µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ' Æîü… ¾Öê ²Ö›ÍüÖê¤üÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö êú ¸ü֕֍ú¾Öß £Öê… ‡−Æëü ¿ÖÖÃÖ−Ö −Öê '´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ú×¾Ö' ˆ¯ÖÖ×¬Ö ÃÖê ÃÖ´´ÖÖ×−ÖŸÖ ×úµÖÖ £ÖÖ… ‡−ÆüÖë−Öê 'ÖÓ›üúÖ¾µÖ, ú×¾ÖŸÖÖ´ÖÖ»ÖÖ, ×¾Ö»ÖÖׯ֍úÖ, ÃÖӐÖßן֍úÖ, ¤üß‘ÖԍúÖ¾µÖ ŸÖ£ÖÖ ´ÖÆü֍úÖ¾µÖ úß ¸ü“Ö−ÖÖ úß Æïü… 'µÖ¿ÖÖê¬Ö−Ö', 'µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖß', 'µÖ¿ÖÖê×−Ö¬Öß', 'µÖ¿ÖÖêאָüß', 'µÖ¿ÖÖêÖÓ¬Ö', '•ÖµÖ´ÖӐֻÖÖ', '׿־֔û¡Ö¯ÖŸÖß' †Öפü ‡−֍êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖÃÖӐÖÏÆü Æïü… '−µÖÖÆüÖ¸üß“Öê Ö֝Öê', '‘Ö¸ü', '‘ÖÖŸÖ', '¯ÖÏê´ÖÖ“Öß ¤üÖî»ÖŸÖ' †Öפü ‡−֍úß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ‡−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë úÖî™ãÓüײ֍ú, ¯ÖÏê´Ö×¾ÖÂֵ֍ú, Öî¸üºþœüß, †−µÖÖµÖ, ÃÖ´ÖÖ•Ö¾Öé¢Öß, þÖ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ¯ÖϳÖã³ÖŒŸÖß, •ÖÖ−Ö¯Ö¤ü•Öß¾Ö−Ö †Öפü ×¾ÖÂÖµÖÖë úÖ ×“Ö¡ÖÖ †ÖŸÖÖ Æïü… ‡−֍úß ãú»Ö 14 ¯Öãß֍ëú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æïü… ¾Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü '¸ü×¾Ö׍ú¸üÖ ´ÖÓ›ü»Ö' êú ÃÖ¤üÃµÖ £Öê… ‡−ÆüÖë−Öê úÖ¾µÖÖÖµÖ−Ö »ÖÖêúׯÖÏµÖ ×úµÖÖ… ‡−ÆüÖë−Öê 'ŸÖÖ¸üúÖ−ÖÖ£Ö' ˆ¯Ö−ÖÖ´Ö ÃÖê ¯ÖÆü»Öß ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖύúÖ×¿ÖŸÖ úß… 1921 ´Öë ²Ö›ÍüÖê¤üÖ ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö ´Öë ‡−ÆüÖë −Öê †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖœÍüß †Öî¸ü ŸÖ²Ö ÃÖê 'µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ' −ÖÖ´Ö ÃÖê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æãü‹… ‡−ÆüÖë−Öê '†Ö‡Ô' 'ÃÖÖ¸ÓüÖß¾ÖÖ»ÖÖ', 'ד֡֍úÖ¸ü', 'ú¾Öß', '²Öֻ֐ÖÓ¬Ö¾ÖÔ' †Öפü ¾µÖÛŒŸÖד֡֝ÖÖŸ´Öú ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ³Öß ×»ÖÖß Æïü… ‡−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ ÖêµÖ †Öî¸ü ³ÖÖ¾ÖÖꟍú™ü Æîü… ‡−֍êú ×¾Ö“ÖÖ¸ü †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß £Öê… ¾Öê 1950 ´Öë ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö êú †¬µÖÖ ¸üÆü “Öãêú Æïü…

X ²ÖÖê¸üú¸ü -

(•Ö−´Ö 30.11.1910, ´Ö韵Öã 8.7ü.1984) ‡−֍úÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ²ÖÖôûéúÂÖ ³ÖÖ¾ÖÓŸÖ ²ÖÖê¸üú¸ü ŸÖ£ÖÖ '²Ö֍úß²ÖÖ' Æîü… '•Öß¾Ö−Ö-ÃÖӐÖߟÖ', '¤æü¬ÖÃÖ֐ָü', 'ד֡־ÖߝÖÖ', 'א֟ÖÖ¸ü', '†Ö−ÖÓ¤ü³Öî¸ü¾Öß', '“ÖÖÓ¤üÖ¾Öê»Ö', '“Öî¡Ö¯Öã−Ö¾Ö' †Öפü ‡−֍êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖӐÖÏÆü Æïü… '´ÖÖ—µÖÖ ÖÖê¾µÖÖ“µÖÖ ³Öæ´ÖߟÖ', 'Ö›ü¶Ö −ÖÖ¸üôû ´Ö¬ÖÖ“Öê', 'Ö›ü¤ü ×−Öôêû Ö›ü¤ü ×−Öôêû, •Ö»Ö¤ü ³Ö¹ý×−Ö †Ö»Öê', '¿ÖÖÓŸÖß“ÖÖ •ÖµÖ•ÖµÖúÖ¸ü', 'ŸÖ¾Ö −ÖµÖ−ÖÖÓ“Öê ¤ü»Ö Æü»Ö»Öê Ö', 'ÃÖÖ²Ö¸ü´ÖŸÖß“µÖÖ úÖšüß', '•Öß¾Ö−Ö ŸµÖÖÓ−ÖÖ úôû»Öê ÆüÖê', '´Ö•Ö »ÖÖê³ÖÃÖ ÆüÖ ‡Æü»ÖÖêú

130

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

Æü¾ÖÖ', 'ÃÖ¸üß¾Ö¸ü ÃÖ¸üß †Ö»µÖÖ Ö' †Öפü ‡−֍úß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ‡−ÆüÖë−Öê ¯ÖÏ֍éúן֍ú ÃÖÖï¤üµÖÔ ×“Ö¡ÖÖ, ¯ÖÏÖµÖ úß ×¾Ö×³Ö®Ö ”û™üÖ‹Ñ †Öî¸ü ´ÖӐֳֻÖÖ¾Ö−ÖÖ†Öë ÃÖê †ÖêŸÖ¯ÖÏÖêŸÖ ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ¸ü“Öß Æïü… ‡−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë †×¬ÖúŸÖ¸ü ÖÖê¾ÖÖ †Öî¸ü †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ êú ¯Öύéú×ŸÖ úÖ ×“Ö¡ÖÖ †ÖŸÖÖ Æïü… XI ¯ÖÖ›üÖ־֍ú¸ü- (•Ö−´Ö 10.3.1929) ‡−֍úÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ´ÖӐÖê¿Ö êú¿Ö¾Ö ¯ÖÖ›üÖ־֍ú¸ü Æîü… ‡−֍êú '¬ÖÖ¸üÖ−Ö韵Ö', 'ו֯ÃÖß', '×¾Ö¤æüÂ֍ú', '²ÖÖê»ÖÖ֝Öß', 'ÃÖ»ÖÖ´Ö', 'ˆ¤üÖÃÖ²ÖÖê¬Ö' †Öפü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖӐÖÏÆü Æïü… 'ÃÖÖÓÖ ÃÖÖÓÖ ³ÖÖê»ÖÖ−ÖÖ£Ö ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›êü»Ö úÖµÖ?', 'µÖÖ •Ö−´ÖÖ¾Ö¸ü µÖÖ •ÖÖµÖÖ¾Ö¸ü ¿ÖŸÖ¤üÖ ¯ÖÏê´Ö ú¸üÖ¾Öê', '†Öê¸ü“Öê µÖêŸÖᯙ ´ÖÖ—µÖÖ, Æêü“Ö ¿Ö²¤ü †Öêšüß', ÆüÖŸÖ ŸÖã—ÖÖ ÆüÖŸÖÖŸÖ ¬ÖãÓ¤ü Æüß Æü¾ÖÖ ¸üÖê•Ö ŸÖÖê“Ö “ÖÓ¦ü †Ö•Ö ³ÖÖÃÖŸÖÖê −Ö¾ÖÖ' †Öפü ‡−֍úß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ÖêµÖŸÖÖ, ¾µÖÓÖ †Öî¸ü ×¾Ö›Óü²Ö−ÖÖ ‡−֍úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æïü… ‡−֍úß ú‡Ô ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ´Ö¸üÖšüß ×±ú»´ÖÖë ´Öë ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¾Öê ³Ö־֐Öߟ֍úÖ¸ü êú ºþ¯Ö ´Öë •ÖÖ−Öê •ÖÖŸÖê Æïü… ‡−ÆüÖë−Öê úÖ¾µÖÖÖµÖ−Ö »ÖÖêúׯÖÏµÖ ×úµÖÖ…

¯ÖÖšü 12

131

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

12

“Ö»ÖÖ Öê›ü¶Öú›êü!

†Ö†Öê “Ö»Öë ÖÖÑ¾Ö úß †Öê¸ü!

¿ÖêÖ¸ü : µÖÖ µÖÖ ´ÖÓ›üôûß! Öæ¯Ö פü¾ÖÃÖÖÓ−Öß ×¤üÃÖŸÖ †ÖÆüÖŸÖ. úÖµÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ? ÃÖãÂÖ´ÖÖ : Ö¸Óü ŸÖ¸ü Ã֐ÖóµÖÖÓ−ÖÖ“Ö ³Öê™ÖüµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ¿ÖêÖ¸ü ³ÖÖ¾Ö•Öà−ÖÖ! ÃÖã¬Ö߸ü : ¿ÖêÖ¸ü, ŸÖã—µÖ֍ú›êü ‹úÖ ÖÖÃÖ úÖ´ÖÖÃÖÖšüß †Ö»ÖÖê †ÖÆêü. Ö¸Óü ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ ‹ú ×¾Ö−ÖÓŸÖß ú¸üÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ¿ÖêÖ¸ü : ×¾Ö−ÖÓŸÖß? †¸êü †Ö–ÖÖ ú¸ü †Ö–ÖÖ! ÃÖã¬Ö߸ü : ´Öß †Ö×Ö ÃÖãÂÖ´ÖÖ ¸üÖ´Ö¯Öæ¸ü»ÖÖ ¤ü¾Ö֏ÖÖ−ÖÖ úÖœüŸÖ †ÖÆüÖêŸÖ. ŸÖæ Æüß †Ö´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †ÃÖÖ¾ÖÓÃÖ †¿Öß †Ö´Ö“Öß ‡“”ûÖ †ÖÆêü. Æüß Ã¡Ö߸üÖêÖŸÖ•–Ö †ÖÆêü. ŸÖæ ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü †ÖÆêüÃÖ. ´Öß •Ö−Ö¸ü»Ö ¯ÖÏòŒ™üß¿Ö−Ö¸ü! †Ö¯ÖÖ ן֑ÖÓ Öæ¯Ö úÖ´Ö úºþ. ¿ÖêÖ¸ü : ¬Ö´ÖÔÃÖӍú™ü“Ö úß ¸êü! Öê›Óü! ŸÖê ¤êüÖᯙ ‡ŸÖŒµÖÖ »ÖÖÓ²Ö •ÖӐֻÖÖŸÖ?

¿ÖêÖ¸ü : †Ö†Öê, †Ö†Öê… ²Ö›Íêü פü−ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü פüÖê ÆüÖê… ŒµÖÖ úÖê‡Ô ÖÖÃÖ ²ÖÖŸÖ Æïü? ÃÖãÂÖ´ÖÖ : †ÃÖ»Ö ´Öë ×´Ö»Ö−ÖÖ ŸÖÖê ÃÖ³Öß ÃÖê Æîü… ×¾Ö¿ÖêÂ֍ú¸ü ¿ÖêÖ¸ ³ÖÖ‡ÔÃÖÖÆü²Ö ÃÖê… ÃÖã¬Ö߸ü : ¿ÖêÖ¸ü, ŸÖã´ÆüÖ¸êü ¯ÖÖÃÖ ‹ú ÖÖÃÖ úÖ´Ö ÃÖê †ÖµÖÖ ÆæÑü… ÃÖ“Ö úÆæÑü ŸÖÖê ŸÖã´ÖÃÖê ‹ú ×¾Ö−ÖŸÖß ú¸ü−Öß Æîü… ¿ÖêÖ¸ü : ×¾Ö−ÖŸÖß? †¸êü ³Ö‡Ô †Ö–ÖÖ ¤üÖê †Ö–ÖÖ! ÃÖã¬Ö߸ü : ´Öï †Öî¸ü ÃÖãÂÖ´ÖÖ ¸üÖ´Ö¯Öã¸ü ´Öë ‹ú ¤ü¾Ö֏ÖÖ−ÖÖ ÖÖê»Ö ¸üÆêü Æïü… Æü´ÖÖ¸üß ‡“”ûÖ Æîü ŸÖã´Ö ³Öß Æü´ÖÖ¸üÖ ÃÖÖ£Ö ¤üÖê… µÖê áÖ߸ü֐ê Ö ×¾ÖÂÖê¿Ö–Ö Æïü, ŸÖã´Ö ²Ö““ÖÖë êú ›üÖòŒ™ü¸ü ÆüÖê… ´Öï •Ö−Ö¸»Ö ¯ÖÏòŒ™üß¿Ö−Ö¸ü! Æü´Ö ŸÖß−ÖÖë ״ֻ֍ú¸ü Öæ²Ö úÖ´Ö ú¸êÓü… ¿ÖêÖ¸ü : †¸êü… µÖÆü ŸÖÖê ¬Ö´ÖÔÃÖӍú™ Æüßü Æîü… ‹ú ŸÖÖê ÖÖÑ¾Ö †Öî¸ü ¾ÖÆü ³Öß ‡ŸÖ−Öß ¤æü¸ü •ÖÓÖ»Ö ´Öë? ÃÖã¬Ö߸ü : ŒµÖÖë ³ÖÖ‡Ô! ŸÖã´Ö ŸÖÖê ¯ÖÆü»Öê ÃÖê Æüß ²Ö›Íëü †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß ÆüÖê… ÖÖÑ¾Ö ´Öë •ÖÖ−Öê êú ÃÖ¯Ö−Öê ÃÖÓ•ÖÖêµÖÖ ú¸üŸÖê ÆüÖê… ŸÖã´Æüà ¯ÖÏê¸üÖÖ ¤üÖŸÖÖ ÆüÖê… ¿ÖêÖ¸ü : ÃÖ¯Ö−Öê ¤êüÖ−ÖÖ ‹ú ²ÖÖŸÖ Æîü †Öî¸ü ¾ÖÖßÖ׾֍úŸÖÖ ´Öë ú¸ü−ÖÖ ¤æüÃÖ¸üß! ÃÖã¬Ö߸ü : ŒµÖÖë ³Ö‡Ô? ‹êÃÖÖ ŒµÖÖë úÆüŸÖê ÆüÖê? ¿ÖêÖ¸ü : ŸÖã´Ö †¯Ö−Öß ³ÖÖ³Öß ÃÖê Æüß ¯Öæ”ûÖê… ŒµÖÖêÓ׍ú ‡ÃÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ ‡−֍úß ÃÖÆü´Ö×ŸÖ ÃÖ²ÖÃÖê ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Æîü… ŒµÖÖêÓ »ÖŸÖÖ? »ÖŸÖÖ : ³ÖÖ‡Ô ÃÖÖÆü²Ö ÖÖÑ¾Ö úß Ø•Ö¤üÖß ²ÖÆãüŸÖ ˆ²ÖÖ‰ú Æîü… µÖÆüÖÑ ´Öê¸üÖ ´Ö×Æü»ÖÖ ´ÖÓ›ü»Ö Æîü…

ÃÖã¬Ö߸ü : úÖ ¸êü ²ÖÖ²ÖÖ? ŸÖæ ŸÖ¸ü ¯Ö×Æü»µÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤üß †ÖÆêüÃÖ. Öê›ü¶ÖŸÖ •ÖÖµÖ“Öß Ã¾Ö¯−Ö ¸ÓüÖ¾ÖŸÖÖêÃÖ. ŸÖæ“Ö ŸÖ¸ü ¯ÖÏê¸üÖÖ¤üÖŸÖÖ †ÖÆêüÃÖ. ¿ÖêÖ¸ü : þ֯−Ö ¸ÓüÖ¾ÖÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû †Ö×Ö ¯ÖÏŸµÖÖÖŸÖ ú¸üÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû! ÃÖã¬Ö߸ü : úÖ¸êü ²ÖÖ²ÖÖ? †ÃÖÓ úÖ ´ÆüÖŸÖÖêÃÖ? ¿ÖêÖ¸ü : ŸÖã—µÖÖ ¾Ö×Æü−Öß»ÖÖ“Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü. ŸµÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ×ŸÖ“Öß ÃÖÓ´ÖŸÖß ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß! úÖµÖ »ÖŸÖÖ? »ÖŸÖÖ : ³ÖÖ¾Ö•Öß, Öê›ü¶ÖŸÖᯙ †ÖµÖã嵅 ±úÖ¸ü Óú™üÖôû¾Ö֝ÖÓ †ÖÆêü. ‡£Öê ´ÖÖ—ÖÓ ´Ö×Æü»ÖÖ´ÖÓ›üô †ÖÆêü. ¸üÖê•Ö úÖÆüߟָüß −Ö¾Öß−Ö ‘Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÓ.

132

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¸üÖê•Ö úÖÆüߟָüß −Ö¾Öß−Ö ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖÓ. ´Ö»ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍úÖŸÖ, ׿־֝֍úÖ´ÖÖÓŸÖ ¸üÃÖ †ÖÆêü. ‡£Öê ŸµÖÖÓ“Öê Öæ¯Ö ¾ÖÖÔ “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Öß úÖ´ÖÖŸÖ ÖÔú ¸üÖÆüŸÖê. Æêü ŸÖ¸ü פü¾ÖÃÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ³Öê™üŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ Ã¾ÖŸÖ„“Öê úÖµÖԍÎú´Ö †ÖÖÖ¾Öê“Ö »Ö֐֟ÖÖŸÖ. ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû ´Öã»ÖÖÓÃÖÖšüß †ÃÖŸÖê. †ÖŸÖÖ ŸÖã´Æüß“Ö ÃÖÖӐÖÖ ´Öß ŸµÖÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö úÖµÖ úºþ? ÃÖãÂÖ´ÖÖ : ¾Ö×Æü−Öß, Öê›ü¶ÖŸÖ ŸÖ¸ü Öæ¯Ö ú¸üŸÖÖ µÖꝵÖÖÃÖÖ¸üÖÓ †ÖÆêü. ‡£Öê ŸÖã´Æüß ×¿ÖúŸÖÖ ×ŸÖ£Öê ÖÖ¾ÖÖŸÖ»µÖÖ ²Öֵ֍úÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖÖ. »ÖŸÖÖ : ”êû Ö! †Ö´Ö“µÖÖ Œ»Ö²Ö−Öß ¤ü¢Öú ‘ÖêŸÖ»Öê»ÖÓ ‹ú Öê›Óü †ÖÆêü. ן֣Öê ‹úÆüß ²ÖÖ‡Ô ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü −ÖÃÖŸÖê. ¸üÖê•Ö ˆšæü−Ö ŸµÖÖÓ“Öê −Ö¾Öê ¾µÖÖ¯Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¿ÖêŸÖÖŸÖ úÖ´Ö, úÖ¸üÖÖ−µÖÖŸÖ úÖ´Ö! †Ö´Æüß ŸÖ¸ü ¯ÖÖ¸ü Óú™üÖôûŸÖÖê ŸµÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü! †Ö‡Ô : †¸êü ÃÖã¬Ö߸ü, †Ö×Ö ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ¿ÖÖôûÖÓ“ÖÓ úÖµÖ? ´Öã»ÖÓ µÖÖ ¿ÖÆü¸üÖŸÖ»µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖÓŸÖ ˆŸéú™ü ¿ÖÖôêûŸÖ ׿֍úŸÖÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öê Öêôû, −Öé韵Ö, ÃÖӐÖßŸÖ ¾Ö −ÖÖ™üÓú µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ»ÖÖ Öê›ü¶ÖŸÖ ãúšêü ¾ÖÖ¾Ö †ÖÆêü? ÃÖã¬Ö߸ü : ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ¯ÖÖ Öê›ü¶ÖŸÖæ−ÖÆüß †Ö•Ö Öæ¯Ö ´ÖÖêšüß ´ÖÖêšüß ¯ÖÏןֳÖÖ¾ÖÖ−Ö ´Ö֝ÖÃÖÓ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ“Ö †ÖÆêüŸÖ úß! †Ö‡Ô : †¸êü Öê›ü¶ÖŸÖ“Ö •Ö−´ÖÖÓ †Ö×Ö ×ŸÖ£Öê“Ö ×¿ÖúÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû! ¿ÖÆü¸üÖŸÖ ‡ŸÖúß ¾ÖÂÖÔ ¸üÖÆæü−Ö ´ÖÖ Öê›ü¶ÖŸÖ •Ö֝ÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû. »ÖŸÖÖ : †Ö×Ö ³ÖÖ¾Ö•Öß, Öê›ü¶ÖŸÖ פü¾ÖÃÖëפü¾ÖÃÖ ¾Öß•Ö −ÖÃÖŸÖê, ¸üßÖê ¬Ö›ü −ÖÃÖŸÖÖŸÖ. ´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö ¯ÖÖµÖß “ÖÖ»ÖÖ¾ÖÓ »Ö֐֟ÖÓ. ¯Ö֝µÖÖ“Öê ÆüÖ»Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. Ö֝µÖÖŸÖ ¸üÖê•Ö ŸÖÖ•µÖÖ ³ÖÖ•µÖÖÆüß

µÖÆüÖÑ ¸üÖê•Ö ãú”û −Ö ãú”û −ÖµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü… Æü¸ü ¸üÖê•Ö ãú”û −Ö ãú”û −ÖµÖÖ ÃÖߏÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü… ´Öê¸üß ¯Ö֍ú ×¾ÖªÖ †Öî¸ü ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô ´Öë ¹ý×“Ö Æîü… µÖÆüÖÑ ‡−֍êú ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê úÖêÃÖÔ “Ö»ÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï Æü¸ü ÃÖ´ÖµÖ ¾µÖÃŸÖ ¸üÆüŸÖß ÆæÑü… ‡−ÖÃÖê ×´Ö»Öê ú‡Ô ú‡Ô פü−Ö ²ÖßŸÖ •ÖÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öã—Öê †¯Ö−Öê þֵÖÓ êú úÖµÖԍÎú´Ö ²Ö−ÖÖ−Öê ¯Ö›ÍüŸÖê Æïü… ¿ÖÖ´Ö ŸÖÖê ²Ö““ÖÖë êú ×»Ö‹ ÆüÖêŸÖß Æîü… †²Ö ŸÖã´Æüà úÆüÖê ˆÃÖ ÖÖÑ¾Ö ´Öë •Ö֍ú¸ü ³Ö»ÖÖ ´Öï ŒµÖÖ úºÑþÖß? ÃÖãÂÖ´ÖÖ : ³ÖÖ³Öß•Öß, ÖÖÑ¾Ö ´Öë ŸÖÖê ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ãú”û Æîü… µÖÆüÖÑ †Ö¯Ö ÃÖߏ֟Öß Æïü… ¾ÖÆüÖÑ •Ö֍ú¸ü ÖÖÑ¾Ö úß ÛáֵÖÖë úÖê ×Ã֏ÖÖ‡‹… »ÖŸÖÖ : †¸êü ”ûÖê›ÍüÖê! Æü´ÖÖ¸êü Œ»Ö²Ö −Öê ‹ú ÖÖÑ¾Ö ÖÖê¤ü ×»ÖµÖÖ Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ‹ú ³Öß †Öî¸üŸÖ ÃÖߏÖ−Öê êú ×»Ö‹ ŸÖîµÖÖ¸ü −ÖÆüà Æîü… Æü¸ü ¸üÖê•Ö ˆšüÖê ŸÖÖê −ÖµÖê-−ÖµÖê úÖ´Ö… ÖêŸÖ úÖ úÖ´Ö, úÖ¸üÖÖ−Öê úÖ úÖ´Ö! Æü´Ö ŸÖÖê ˆ−֍êú ÃÖÖ£Ö ŸÖÓÖ †Ö •ÖÖŸÖê Æïü… ´ÖÖÑ : †¸êü ÃÖã¬Ö߸ü, ¾ÖÆüÖÑ ²Ö““ÖÖë êú Íæú»Ö úÖ ŒµÖÖ ÆüÖêÖÖ? µÖÆüÖÑ ŸÖÖê ²Ö““Öê ¿ÖÆü¸ü êú ÃÖ²Ö ÃÖê †“”êû Íæú»Ö ´Öë ¯ÖœÍü ¸üÆêü Æïü… ˆ−֍êú Öê»Ö-æú¤ü, −Ö韵Ö, ÃÖӐÖßŸÖ †Öî¸ü −ÖÖ™üú †Öפü úÖ ŒµÖÖ ÆüÖêÖÖ? ÃÖã¬Ö߸ü : ¯Ö¸ü ´ÖÖîÃÖß ÖÖÑ¾Ö ´Öë ³Öß ŸÖÖê †Ö•Öú»Ö ²Ö›Íêü-²Ö›Íê ¯ÖÏןֳÖÖ¾ÖÖ−Ö »ÖÖêÖ ˆ³Ö¸ü ¸üÆêü Æïü… ´ÖÖÑ : †¸êü ÖÖÑ¾Ö ´Öë •Ö−´Ö »Öêú¸ü ¾ÖÆüà ¯ÖœÍü−ÖÖ׻֏Ö−ÖÖ †»ÖÖ ²ÖÖŸÖ Æîü ¯Ö¸ü ¿ÖÆü¸ü ´Öë ‡ŸÖ−Öê ÃÖÖ»Ö ¸üÆü−Öê êú ²ÖÖ¤ü ÖÖÑ¾Ö ´Öë •ÖÖ ²ÖÃÖ−ÖÖ †»ÖÖ ²ÖÖŸÖ Æîü… »ÖŸÖÖ : †Öî¸ü ³ÖÖ‡ÔÃÖÖÆü²Ö ÖÖÑ¾Ö ´Öë ú‡Ô-ú‡Ô פü−ÖÖë ŸÖú ײֻ֕Öß ÖÖµÖ²Ö ¸üÆüŸÖß Æîü… ¸üÖßÖê šüߍú −ÖÆüà Æïü… ú‡Ô-ú‡Ô ´Öᯙ ¯Öî¤ü»Ö “Ö»Ö−ÖÖ

¯ÖÖšü 12

×´ÖôûÖÓ ¿ÖŒµÖ −ÖÃÖŸÖÓ ±úôûÖÓ“ÖÓ ŸÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖºþ“Ö −֍úÖ. µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ ÃÖãÖÃÖÖêµÖà“Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ÃÖ¾ÖµÖ †ÖÆêü. ‹ÖÖ¤üÖ ×¤ü¾ÖÃÖÃÖã¨üÖ ŸÖß Öê›ü¶ÖŸÖ ¸ü´ÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. †Ö‡Ô : †Ö×Ö †»Öߍú›êü µÖÖÓ“Öß †Ö×Ö ´ÖÖ—ÖßÆüß ŸÖ²µÖêŸÖ šüߍú −ÖÃÖŸÖê. †¿ÖÖ¾Öêôûß ãúšêü ŸÖ¸üß •ÖӐֻÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö ¯Ö›üÖµÖ“ÖÓ ŸµÖÖ¯ÖêÖÖ ‡£Öê“Ö ¸üÖƝÖÓ “ÖÖӐֻÖÓ −ÖÖÆüß úÖ? ²ÖÖ²ÖÖ : †Ö×Ö ÃÖã¬Ö߸ü, ÆüÖ ›üÖòŒ™ü¸ü ÆüÖꝵÖÖÃÖÖšüß“ÖÖ Ö“ÖÔ! ŸÖÖê Ö“ÖÔ ³Öºþ−Ö µÖÖµÖ»ÖÖ −֍úÖê úÖ? »ÖŸÖÖ : †ÆüÖê, †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤ü šüߍú †ÖÆêü. ¯ÖÖ ¾ÖÖß־ÖÖ¿Öß •Öãôû¾Öæ−Ö ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ −ÖÖ. ŸÖã´Ö“ÖÓ ¤üÖê‘ÖÖÓ“ÖÓ šüߍú †ÖÆêü. ¤üÖê‘ÖÓÆüß ›üÖòŒ™ü¸ü †ÖÆüÖŸÖ. úÃÖ»ÖêÆüß ¾µÖÖ¯Ö −ÖÖÆüߟÖ. •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ·µÖÖ −ÖÖÆüߟÖ. ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ´Öß †›ü¾ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¯ÖÖ µÖÖÓ−ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ´Öß ´ÖÖê›üŸÖÖ ‘ÖÖ»ÖŸÖê. ¿ÖêÖ¸ü : ¯ÖÖ×Æü»ÖÓÃÖ ÃÖã¬Ö߸ü, ´Öß ‹¾Öœü¶Ö“ÖÃÖÖšüß ´ÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê þ֯−Ö ¯ÖÖÆüÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû †Ö×Ö ¯ÖÏŸµÖÖÖŸÖ †ÖÖÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû. ´Öß ‹ú ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã“Ö¾ÖŸÖÖê. •Ö¾Öôû“ÖÓ ‹ÖÖ¤Óü Öê›Óü ²Ö‘Ö. ´Öß ×ŸÖ£Öê †Öšü¾Ö›ü¶ÖŸÖæ−Ö ‹ú פü¾ÖÃÖ −ÖŒúß µÖêŸÖÖê. †Ö×Ö ¿ÖÆü¸üÖŸÖ ¸üÖÆæü−ÖÆüß, ŸÖã—Öß ´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖÖê ²Ö‘Ö. ÃÖãÂÖ´ÖÖ : ¯ÖÖ ³ÖÖ¾Ö•Öß ... »ÖŸÖÖ : −ÖÓŸÖ¸ü Öæ¯Ö ¾Öêôû †ÖÆêü Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖµÖ»ÖÖ. †Ö¬Öß ÆüÖ “ÖÆüÖ ‘µÖÖ. †Ö×Ö ´ÖÖ—µÖÖ ÊÖ −Ö¾Öß−Ö ¯Ö֍úéúŸÖß“Öß “Ö¾Ö ÆüÖê‰ú−Ö ¯ÖÆüÖ ²Ö¸Óü!

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ

133

¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü… ¯ÖÖ−Öß úß ŸÖú»Öß±ú ¸üÆüŸÖß Æîü… ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¸üÖê•ÖÌ ŸÖÖ•ÖÌß ÃÖ²•Öß ³Öß −ÖÆüà ×´Ö»ÖŸÖß… ±ú»ÖÖë êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ŸÖÖê ÃÖÖêד֋ Æüß ´ÖŸÖ… ²Ö““Öê ‡−Ö ÃÖ³Öß ÃÖãÖ ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ†Öë êú †Ö¤üß ÆüÖê “Öãëú ÆüîÓ… ÖÖÑ¾Ö ´Öë ˆ−֍úÖ ´Ö−Ö ‹ú פü−Ö ³Öß −ÖÆüà »ÖÖêÖÖ… ü ´ÖÖÑ : †Öî¸ü †Ö•Öú»Ö ‡−Ö úß †Öî¸ü ´Öê¸üß ³Öß ŸÖ²ÖßµÖŸÖ šüߍú −ÖÆüà ¸üÆüŸÖß… ‡ÃÖ ÆüÖ»ÖŸÖ ´Öë ׍úÃÖß ¤æü¸ü •ÖÓÖ»Ö ´Öë •ÖÖ ¯Ö›Íü−Öê ÃÖê µÖÆüà ¸üÆü−ÖÖ †“”ûÖ −ÖÆüà Æîü ŒµÖÖ? ²ÖÖ²ÖÖ : †Öî¸ü ÃÖã¬Ö߸ü, ‡Ã֍êú ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Ö−Öê ¯Ö¸ü •ÖÖê ‡ŸÖ−ÖÖ Ö“ÖÔ Æãü†Ö ˆÃÖê ³Öß ŸÖÖê ¾ÖÃÖæ»Ö−ÖÖ Æîü −Ö? »ÖŸÖÖ : †•Öß, †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤ü ŸÖÖê šüߍú Æîü… ¯Ö¸ü Æü´Öë ¾ÖÖßÖ׾֍úŸÖÖ ÃÖê ³Öß ÃÖ´Ö—ÖÖîŸÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü −Ö… ŸÖã´Ö ¤üÖê−ÖÖë êú ×»Ö‹ ŸÖÖê šüߍú Æîü… ¤üÖê−ÖÖë Æüß ›üÖòŒ™ü¸ü ÆüÖê… úÖê‡Ô פüŒúŸÖ −ÖÆüà, úÖê‡Ô •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß −ÖÆüà… ŸÖã´ÆüÖ¸êü •ÖÖ−Öê úÖ ŸÖÖê ´Öï ×¾Ö¸üÖê¬Ö −ÖÆüà ú¸üŸÖß, ‡−Æëü ¸üÖêúŸÖß ÆæÑü… ¿ÖêÖ¸ü : ¤êüÖ ÃÖã¬Ö߸, ‡ÃÖß×»Ö‹ úÆüŸÖÖ ÆæÑü ׍ú ÃÖ¯Ö−Öê ¤êüÖ−ÖÖ ‹ú ²ÖÖŸÖ Æîü †Öî¸ü ˆ−Æëü µÖ£ÖÖ£ÖÔ ´Öë œüÖ»Ö−ÖÖ †»ÖÖ… ´Öï ‹ú ÃÖã—ÖÖ¾Ö ¤êüŸÖÖ ÆæÑü… ¯ÖÖÃÖ ´Öë Æüß ‹ú ÖÖÑ¾Ö ¤êüÖÖê… ´Öï ¾ÖÆüÖÑ ÃÖ¯ŸÖÖÆü ´Öë ‹ú ²ÖÖ¸ü †Ö Ã֍úŸÖÖ ÆæÑü… †Öî¸ü ÃÖã−ÖÖê, ¿ÖÆü¸ü ´Öë ¸üÆüŸÖê Æãü‹ ŸÖã´ÆüÖ¸üß ´Ö¤ü¤ü úºÑþÖÖ… ÃÖãÂÖ´ÖÖ : ¯Ö¸ü ³ÖÖ‡Ô ÃÖÖÆü²Ö »ÖŸÖÖ : ²ÖÖŸÖë ²ÖÖ¤ü ´Öë ÆüÖêŸÖß ¸üÆëüÖß, ¯ÖÆü»Öê µÖÆü “ÖÖµÖ »Ößו֋… »Ößו֋ ´Öê¸üß ¯Ö֍ú ×¾ÖªÖ êú ‡ÃÖ −ÖµÖê −Ö´Öæ−Öê úÖ Ã¾ÖÖ¤ü “Ö׏֋…

134

Öê›ü¶Öú›êü ´ÖÓ›üôûß úÖµÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ³Öê™üÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ³ÖÖ¾Ö•Öß ×¾Ö−ÖÓŸÖß †Ö–ÖÖ »ÖÖÓ²Ö ¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤üß Ã¾Ö¯−Öê ¸ÓüÖ¾ÖÖê †ÃÖÓ úÖ ú¸üŸÖÖêÃÖ ¾Ö×Æü−Öß ÃÖÓ´ÖŸÖß ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß Óú™üÖôû¾Ö֝ÖÓ ‘Ö›üÖê þֵÖÓ¯Ö֍ú ׿־֝֍úÖ´Ö ¾ÖÖÔ úÖ´ÖÖŸÖ ÖÔú ¸üÖÆüŸÖê פü¾ÖÃÖ-פü¾ÖÃÖ †ÖÖÖê ׿֍úÖê ׿֍ú¾ÖÖê ¾µÖÖ¯Ö ¾ÖÖ¾Ö ŸÖÖ•Öß ³ÖÖ•Öß ÃÖãÖÃÖÖêµÖß ÃÖ¾ÖµÖ ÆüÖêÖê ŸÖ²µÖêŸÖ ³Öºþ−Ö úÖœüÖê ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö •Öãôû¾Öæ−Ö ‘ÖêÖê ¯ÖÏŸµÖÖÖŸÖ †ÖÖÖê ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã“־֝Öê

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÖÖÑ¾Ö úß †Öê¸ü ´ÖÓ›ü»Öß úÖê‡Ô ÖÖÃÖ ²ÖÖŸÖ ×´Ö»Ö−ÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ú¸ü ³ÖÖ‡Ô ÃÖÖÆü²Ö, ¤êü¾Ö¸ü ×¾Ö−ÖŸÖß †Ö–ÖÖ ¤æü¸ü †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß ÃÖ¯Ö−Öê ÃÖÑ•ÖÖê−ÖÖ ‹êÃÖÖ ŒµÖÖë ú¸üŸÖê ÆüÖê ³ÖÖ³Öß ÃÖÆü´Ö×ŸÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ˆ²ÖÖ‰ú, ŸÖÓÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆüÖê−ÖÖ ¯Ö֍ú ú»ÖÖ ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô úÖêÃÖÔ úÖ´Ö ´Öë »ÖÖß ¸üÆüŸÖß ÆæÑü ú‡Ô ú‡Ô פü−Ö ²Ö−ÖÖ−ÖÖ ÃÖߏÖ−ÖÖ ×Ã֏ÖÖ−ÖÖ —Ö´Öê»ÖÖ, úÖ´ÖÖë úÖ œêü¸ü †¾ÖÃÖ¸ü ŸÖÖ•Öß ÃÖ²•Öß ÃÖãÖ ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ‹Ñ †Ö¤üß ÆüÖê−ÖÖ ŸÖ²ÖßµÖŸÖ ¾ÖÃÖæ»Ö−ÖÖ ¾ÖÖßÖ׾֍úŸÖÖ, µÖ£ÖÖ£ÖÔ ×−Ö³ÖÖ−ÖÖ ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë œüÖ»Ö−ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã—ÖÖ−ÖÖ

¯ÖÖšü 12

135

Öæ¯Ö ¾Öêôû †ÖÆêü úÖœüÖê †ÖµÖã嵅 ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ×−Ö¸üÖôêû ¾Öß•Ö ¬Ö›ü ´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö ÆüÖ»Ö ¸ü´ÖÖê †¿ÖÖ¾Öêôûß †›ü¾ÖÖê −ÖŒúß

²ÖÆãüŸÖ ÃÖ´ÖµÖ ¯Ö›ÍüÖ Æî ÖÖê»Ö−ÖÖ •Öß¾Ö−Ö ÃÖÖ£Ö ´Öë, šüߍú †»ÖÖ ײֻ֕Öß šüߍú ŸÖ¸üÆ üêú ú‡Ô ´Öß»ÖÖë ŸÖú ŸÖú»Öß±ú •Öß »ÖÖ−ÖÖ, ´Ö−Ö »ÖÖ−ÖÖ ‹êÃÖê ¾ÖŒŸÖ, ‹êÃÖê ÃÖ´ÖµÖ ×¾Ö¸üÖê¬Ö ú¸ü−ÖÖ †¾Ö¿µÖ, •Öºþ¸ü †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖêÓ êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ÃÖã¬Ö߸ü“Öß úÖµÖ ‡“”ûÖ †ÖÆêü? 2) ¿ÖÆü¸üÖŸÖᯙ †ÖµÖã嵅 úÃÖê †ÃÖŸÖê? 3) »ÖŸÖÖ¾Ö×Æü−Öß Öê›ü¶ÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö úÖµÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖ ŸÖ? 4) ´Öã»ÖÓ ¿ÖÆü¸üÖŸÖ»µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ úֵ֍úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ? 5) Öê›ü¶ÖŸÖᯙ †ÖµÖã嵅 úÃÖê †ÃÖŸÖê? 6) ¿ÖêÖ¸ü−Öê ÃÖã¬Ö߸ü»ÖÖ úÖêÖŸÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã“Ö×¾Ö»ÖÖ?

II

¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ ü¯Ö¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ÖÓ›üÖë ´Öë ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ šüߍú ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) †Ö¯ÖÖ ן֑ÖÓ ±úÖ¸ü Óú™üÖôû¾Ö֝ÖÓ †ÖÆêü. 2) ŸÖã—µÖÖ ¾Ö×Æü−Öß»ÖÖ“Ö ¤ü¢Öú Öê›Óü †ÖÆêü. 3) Öê›ü¶ÖŸÖ †ÖµÖã嵅 Öê›ü¶ÖŸÖ ãúšêü ¾ÖÖ¾Ö †ÖÆêü? 4) †Ö´Ö“µÖÖ Œ»Ö²Ö“ÖÓ ‹ú †ÖÖÖ¾Öê“Ö »Ö֐֟ÖÖŸÖ. 5) −Ö韵Ö, ÃÖӐÖߟÖ, −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü. 6) ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ Ã¾ÖŸÖ„“Öê úÖµÖԍÎú´Ö Öæ¯Ö úÖ´Ö úºþ.

III

úÖêšüüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋…

136

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

1.

(¾ÖÖ“ÖŸÖ †ÖÆüÖêŸÖ, úÖœüŸÖ †ÖÆêüŸÖ, ׿֍ú¾ÖŸÖÖ, Óú™üÖôûŸÖÖê, ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß, •ÖÖŸÖ †ÖÆêüÃÖ, ´Öôû´ÖôûŸÖÓ, ‘ÖÖ»ÖŸÖÖêÃÖ, ú¸üŸÖ −ÖÖÆüߟÖ) 1) ŸÖæ ²Ö֐Öê»ÖÖ ¯Ö֝Öß .........? 2) ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ ......... . 3) ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ......... . 4) ´Öß úÖò±úß ......... ......... . 5) ŸÖã´Æüß ²ÖÖôæû»ÖÖ ......... úÖ? 6) ÃÖã¬Ö߸ü †Ö×Ö ÃÖãÂÖ´ÖÖ ¸üÖ´Ö¯Öæ¸ü»ÖÖ ¤ü¾Ö֏ÖÖ−ÖÖ ......... ......... . 7) ŸµÖÖ †×•Ö²ÖÖŸÖ úÖ´Ö ......... ......... . 8) †Ö´Æüß ±úÖ¸ü ......... . 9) †Ö´Æüß ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ¯Öãß֍êú ......... .

2.

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ‡£Öê ¸üÖê•Ö úÖÆüߟָüß −Ö¾Öß−Ö ......... (‘Ö›üŸÖÖê. ‘Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÓ, ‘Ö›üŸÖÓ) 2) ŸÖæ ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü ......... . (†ÃÖŸÖÖêÃÖ, †ÖÆêüÃÖ, †ÖÆêü) 3) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ÃÖæµÖÔ ......... ......... (²Öã›üŸÖ †ÃÖŸÖÖê, ²Öã›üŸÖ †ÖÆêü, ²Öã›üŸÖÖŸÖ) 4) ´Ö»ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍úÖŸÖ ¸üÃÖ ......... . (†ÖÆêü, †ÃÖŸÖÖê, †ÖÆêüŸÖ) 5) Öê›ü¶ÖŸÖ»µÖÖ ²Öֵ֍úÖÓ“Öê ¸üÖê•Ö −Ö¾Öê ¾µÖÖ¯Ö ......... (†ÖÆêüŸÖ, †ÃÖŸÖÖŸÖ, †ÃÖŸÖÖê)

3.

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−Ö֍ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úßו֋… ‹ú ŸÖôÓû ......... (†ÃÖ). ŸµÖÖ ŸÖóµÖÖŸÖ ²Ö¤üúÖ“Öß Öæ¯Ö ׯֻ»ÖÓ ......... (†ÃÖ). ŸµÖÖŸÖ»ÖÓ ‹ú ׯֻ»Öæ Öæ¯Ö ãúºþ¯Ö ......... (†ÃÖ). Ã֐Öôûß ×¯Ö»»ÖÓ ŸµÖÖ»ÖÖ ......... (´ÆüÖ), "¤æü¸ü ÆüÖê †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ......... (µÖê) −֍úÖêÃÖ". Ã֐Öôûß ŸµÖÖ“µÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ......... (•Ö֝Öê). ´ÆüÖæ−Ö ŸÖê ±úÖ¸ü ¤ãü„Öß ......... (†ÃÖ). ÆüôæûÆüôæû Ã֐Öôûß ×¯Ö»»ÖÓ ´ÖÖêšüß ......... (ÆüÖê). ŸÖê ãúºþ¯Ö ׯֻ»ÖæÆüß ´ÖÖêšÓü ......... (ÆüÖê). ‹ú פü¾ÖÃÖ ŸÖê †Ö¯Ö»ÖÓ ¯ÖÏןÖØ²Ö²Ö ¯Ö֝µÖÖŸÖ ......... (¯ÖÆüÖ). †Ö×Ö ŸÖê ......... (´ÆüÖ), †¸êü ´Öß ¸üÖ•ÖÆÓüÃÖ ......... (†ÖÆêü)! Æüß ‡ŸÖ¸ü ²Ö¤üÓú ......... (†ÖÆêü)! †ÖŸÖÖ ŸÖê ׯֻ»Öæ, ŸÖÖê ¸üÖ•ÖÆÓüÃÖ ¤ãü„Öß ......... (−ÖÃÖ) ŸÖÖê ´Ö•ÖêŸÖ ......... (†ÃÖ).

4.

¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë úß •ÖÖÆü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−Ö֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ŸÖÖê Ö֝ÖÖ¸üÖ ´Ö֝ÖæÃÖ ´Ö»ÖÖ ´ÖÖÆüßŸÖ †ÖÆêü. (´Öã»ÖÖß) 2) ´Öß ŸµÖÖ Ö֝ÖÖ·µÖÖ ´Öã»Öß“ÖÖ ú֍úÖ! (´Öã»ÖÖÖ) 3) Æêü Ö×ÖŸÖ ×¿Öú¾ÖÖÖ·µÖÖ †Ö•Öà“ÖÓ ‘Ö¸ü! (³Ö¸ü³Ö¸ü “ÖÖ»Ö-›üÖòŒ™ü¸ü) 4) Æêü ú×¾ÖŸÖÖ ×»Ö×ÆüÖÖ·µÖÖ ú¾Öà“ÖÓ ‘Ö¸ü! (Ö֝ÖÓ ´ÆüÖ-ÖÖ׵֍úÖ) 5) ´Öß ˆ›üŸÖê ¯ÖÖß ¯ÖÖ×Æü»Öê. (ŸÖ²Öú›üß) 6) ´Öß ¾ÖÖÆüŸµÖÖ −Ö¤üßŸÖ ›ãÓü²ÖŸÖÖê. (—Ö¸üÖ) 7) †Ö‡Ô−Öß ²ÖÖôûÖ“Öê ¾ÖÖÆüŸÖê ›üÖêôêû ¯ÖãÃÖ»Öê. (−Ö֍ú)

¯ÖÖšü 12

137

8) 9) 5.

†Ö¯ÖÖ ˆÖ¾ÖŸµÖÖ ÃÖæµÖÖÔ»ÖÖ −Ö´ÖÍúÖ¸ü ú¸üŸÖÖê. (´ÖÖ¾Öôû-) ŸÖÖê ˆÃÖôûÖÖ·µÖÖ ¯Ö֝µÖÖŸÖ ˆ›üß ™ü֍úŸÖÖê. (¾ÖÖÆü)

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… (úºþ−Ö, ú¸üŸÖÖ−ÖÖ, ú¸üÖµÖ»ÖÖ, úºþ−Ö úºþ−Ö, ú¸üÖµÖ“Öß, ú¸üŸÖ, úºþ, ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ, ú¸üŸÖÖ“Ö, ú¸üÖÓ, ú¸üÖ¾ÖÓ, úºþ −ÖµÖê, ú¸üÖµÖÃÖÖšüß) 1) ´ÖÖ¬Ö¾Ö †ÖÓ‘ÖÖêôû ......... Ö֝ÖÓ ´ÆüÖŸÖÖê. 2) ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ......... ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖê. 3) †Ö‡Ô Ã֍úÖôûß “ÖÆüÖ ......... »Ö֐֟Öê. 4) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ Öæ¯Ö úÖ´ÖÓ ......... †ÖÆêüŸÖ. 5) ÃÖã“ÖêŸÖÖ †Ö×Ö ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ †³µÖÖÃÖ ......... −ÖÖÆüߟÖ. 6) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ŸÖ¸üß úÖµÖ .........? 7) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¤ÓüÖÖ ......... ......... ¿ÖÖÓŸÖ ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. 8) ²ÖÖ²ÖÖ úÖ´Ö ......... ......... †Ö‡Ô¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖŸÖ. 9) ¸üÖ´Ö †Ö‡Ô»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ......... »Ö֐֟ÖÖê. 10) Ã֐ÖóµÖÖÓ“Öß úÖ´ÖÓ ......... ......... †Ö‡Ô £ÖúŸÖê. 11) Ã֐ÖóµÖÖÓ−Öß úÖ´Ö ......... †Ö¾Ö¿µÖú †ÖÆêü. 12) †³µÖÖÃÖ ......... ŸÖÖê ÖÏÓ£ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê. 13) “ÖÆüÖ ......... úÖò±úßÆüß ú¸ü.

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ —ÖÖê¯Ö›ü¯Ö¼üߟÖᯙ ¤ü¾Ö֏ÖÖ−ÖÖ ‡£Ö»µÖÖ ‹úÖ —ÖÖê¯Ö›ü¯Ö¼üßŸÖ ´ÖÖ—ÖÖ ¤ü¾Ö֏ÖÖ−ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ—µÖÖ ÁÖß´ÖÓŸÖ ºþÖÖÓ¯ÖêÖÖ ‡£Ö»ÖÖ †−Öã³Ö¾Ö ±úÖ¸ü“Ö ¾ÖêÖôûÖ †ÖÆêü. •Öã•Ö²Öß †Ö•ÖÖ¸üÖÓÃÖÖšüß ‡£Öê úÖêÖß ›üÖòŒ™ü¸üú›êü •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö¤üß †ŸµÖ¾ÖÃ£Ö ¸üÖêÖß“Ö ›üÖòŒ™ü¸üú›êü µÖêŸÖÖê. ¯ÖîÃÖê −ÖÃÖŸÖÖŸÖ, ´ÖÖ×ÆüŸÖß −ÖÃÖŸÖê! †¿ÖÖ ¸üÖꐵÖÖÓ“Öê ÆüÖ»Ö ãú¡ÖÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ‡£Ö»Öê •ÖÖ¤üÖŸÖ¸ü ºþÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ »ÖÆüÖ−Ö ´Öã»Öê! ‡£Öê ›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ ×“Ö¯ÖÖ›êü, ÆüÖŸÖÖ¯ÖÖµÖÖÓ“µÖÖ úÖ›ü¶Ö †Ö×Ö ¾ÖÖœüŸÖê œêü¸ü¯ÖÖê™ü, ÃÖ¤üÖ ÖôûÖÖ¸êü −Ö֍ú †¿ÖÖ Ûã֟ÖßŸÖ ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ˆÖ¾ÖŸÖß ×¯Öœüß ¬ÖãôûßŸÖ ÖêôûŸÖ †ÃÖŸÖê. †Ö‡Ô²ÖÖ¯ÖÖÓ−ÖÖ ×²Ö−Ö¤ãü¬ÖÖ“ÖÖ “ÖÆüÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ »Ö֐֟ÖÖê. ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ŸÖ¸ü ¤ãü¬ÖÖ“ÖÖ £Öë²ÖÆüß −ÖÃÖŸÖÖê. ׍úŸµÖêúÖÓ−ÖÖ ×»Ö™ü¸ü³Ö¸ü ¤ãü¬ÖÖ“µÖÖ Øú´ÖŸÖß‹¾Öœêü ¯ÖîÃÖê ÃÖ²ÖÓ¬Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖ“Öß ¸üÖê•Öß ´ÆüÖæ−Ö ÃÖ㬤üÖ ×´ÖôûŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. ¤ãü¬ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ ¯ÖÖêÂ֍ú †ÖÆüÖ¸ü ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ªÖ, †ÃÖÓ ´ÆüÖÖÓ, ´ÆüÖ•Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ •ÖÖ´Öê¾Ö¸ü ´Ößšü “ÖÖêôûÖÓ“Ö †ÖÆêü. þ֓”ûŸÖꓵÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ŸÖ¸ü Ã֐ÖôûÖ †Ö−ÖÓ¤ü“Ö †ÃÖŸÖÖê. ¯Ö֝µÖÖ“Öß ÃÖÖêµÖ †¯Öã¸üß †ÃÖŸÖê. ¯Ö֝µÖÖ“µÖÖ ú´ÖŸÖ¸üŸÖê´Öãôêû †Ã¾Ö“”ûŸÖÖ ú´ÖÖ»Öß“µÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü! ŸµÖÖ´Öãôêû úÖŸÖ›üß“Öê ¸üÖêÖ — ÖÖê¯Ö›ü¯Ö™Ëü™ü¶ÖŸÖæ−Ö ±úÖ¸ü ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÏ´Ö֝ÖÖ¾Ö¸ü †ÖœüôûŸÖÖŸÖ. »ÖÆüÖ−Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öê ÃÖÖ£Öß“Öê ¸üÖêÖ ¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü

138

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

Æü´ÖÖÖÃÖ µÖêŸÖÖŸÖ. †ÖîÂÖ¬ÖÖê¯Ö“ÖÖ¸üÖÓ“Öß †¯Öã¸üß ÃÖÖêµÖ †Ö×Ö †›ü֝Ö߯֝ÖÖ µÖÖ´Öãôêû ´Öã»ÖÓ ¯Ö™üÖ¯Ö™ü ´Ö¸üŸÖÖŸÖ. ÖÖê¾Ö¸ü, úÖÓו֝µÖÖ, ÆüÖ¾ÖÖ, Öֻ֐ÖãÓ›ü µÖÖÓ“Öê —ÖÖê¯Ö›ü¯Ö™Ëü™ü¶ÖÓ´Ö¬Öê †ÖÖ¸ü“Ö †ÃÖŸÖê. — ÖÖê¯Ö›ü¯Ö™Ëü™ü¶ÖÓ´Ö¬Öê †Ö•ÖÖ¸üÖÓü²Ö§ü»Ö †Ó¬ÖÁÖ¨üÖ ¾Ö Öî¸üÃÖ´Ö•ÖãŸÖß †ÃÖŸÖÖŸÖ. Æêü †Ö•ÖÖ¸ü †ÖîÂÖ¬ÖÖ−Öê ²Ö¸êü ÆüÖêÖÖ¸êü †ÖÆêüŸÖ µÖÖ“Öß •Ö֝Öß¾ÖÆüß ŸµÖÖÓ−ÖÖ −ÖÃÖŸÖê. ²Ö¸êü, −ÖãÃÖŸÖê †ÖîÂÖ¬Ö ¤êü‰ú−ÖÆüß ³ÖÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¯ÖÏ“ÖÓ›ü †›ü֝Ö߯֝ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêú »ÖÆüÖ−ÖÃÖÆüÖ−Ö ÖÖê™ü ¤üÆüÖ ¤ÆüÖ ¾ÖêôûÖ ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ÃÖÖӐÖÖ¾Öß »Ö֐֟Öê. ŸÖß ÃÖ´Ö•ÖŸÖê“Ö µÖÖ“Öß ÖÖ¡Öß −ÖÃÖŸÖê. µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ“Ö´Öãôêû Öæ¯Ö ¾ÖêôûÖ ¯Ö¤ü¸üß ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ µÖêŸÖê. ´Ö−Ö ÃÖã®Ö ÆüÖêŸÖê. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ‡£Ö»µÖÖ µÖÆüÖÑ êú •Öã•Ö²Öß †Ö•ÖÖ¸ü ”ûÖê™üß-´ÖÖê™üß ²Öß´ÖÖ׸üµÖÖÑ †ŸµÖ¾ÖÃ£Ö ÖÓ³Ö߸ü ºþ¯Ö ÃÖê ²Öß´ÖÖ¸ü ÆüÖ»Ö ãú¡ÖÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß ãú¢Öê ÃÖê ³Öß ²Ö¤üŸÖ¸ü •ÖÖ¤üÖŸÖ¸ü •û̵ÖÖ¤üÖŸÖ¸ü ד֯ÖÖ›êü †ÖÑÖ úÖ úß“Ö›Íü ü œêü¸ü¯ÖÖê™ü ²Ö›ÍüÖ ¯Öê™ü ˆÖ¾ÖŸÖß ×¯Öœüß ˆ³Ö¸üŸÖß ¯ÖßœÍüß ¬ÖãôûßŸÖ ÖêôûÖê ¬Öæ»Ö ´Öë Öê»Ö−ÖÖ £Öë²Ö ²ÖæѤü ¸üÖê•Öß ¸üÖê•ÖÖÖ¸ü •ÖÖ´Öê¾Ö¸ü ´Ößšü “ÖÖêôûÖê ‘ÖÖ¾Ö ¯Ö¸ü −ִ֍ú ×”û›Íüú−ÖÖ ÖÖê¾Ö¸ü “Öê“֍ú ºþÖ ¸üÖêÖß ¾ÖêÖôûÖ †»ÖÖ, ×−Ö¸üÖ»ÖÖ ¾ÖÖœüŸÖê ²ÖœÍüÖ Æãü†Ö úÖÓו֝µÖÖ ²Ö›Íüß “Öê“֍ú ÆüÖ¾ÖÖ ¤üÃŸÖ Öֻ֐ÖãÓ›ü Ö»ÖÃÖã†Ö •Ö֝Öß¾Ö –ÖÖ−Ö †›ü֝Öß¯ÖÖ †−ÖÖ›Íüß ¯Ö−Ö ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ÃÖÖӐ֝Öê ÃÖ´Ö—ÖÖ−ÖÖ ¯Ö¤ü¸üß ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ µÖêÖê —ÖÖê»Öß ´Öë ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ †Ö−ÖÖ ÖôûÖÖ¸êü ²ÖÆü−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ úÖŸÖ›üß Ÿ¾Ö“ÖÖ ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÏ´Ö֝ÖÖ¾Ö¸ü ²Ö›Íüß ´ÖÖ¡ÖÖ ´Öë ¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü ²ÖÖ¸ü-²ÖÖ¸ü

¯ÖÖšü 12

139

Öî¸ü ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ †Ö•ÖÖ¸ü −ÖãÃÖŸÖê

³Öæ»Ö ²Öß´ÖÖ¸üß ×ÃÖ±Ôú †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ´ÖÖ—ÖÖ ¤ü¾Ö֏ÖÖ−ÖÖ úÖêšêü †ÖÆêü? 2) µÖê£Öᯙ ´Öã»Öê ú¿Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ? 3) †¯Öã·µÖÖ ¯Ö֝µÖÖ´Öãôêû µÖê£Öê úÖêÖúÖêÖŸÖê ¸üÖêÖ †ÖœüôûŸÖÖŸÖ? 4) ´Öã»Öê ¯Ö™üÖ¯Ö™ü ´Ö¸üµÖÖ“Öß úÖ¸üÖê úÖêÖŸÖß? 5) »ÖÆüÖ−ÖÃÖÆüÖ−Ö ÖÖꙤêüÖᯙ "¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ÃÖÖӐÖÖ¾Öß »Ö֐֟Öê". µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?

II

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… (Ã֍úÖôû, †Ö¿ÖÖ, †¯ÖÖµÖ, ׿ÖóµÖÖ, †Ö–ÖÖ, ŸÖÖ•µÖÖ ¯ÖÏŸµÖÖ, ×¾Ö−ÖÓŸÖß, ˆ¯ÖÖµÖ, ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ, ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû, †¯ÖÏŸµÖÖ, †Ö–ÖÖ) 1) †¸êü ......... úÃÖ»Öß ú¸üŸÖÖêÃÖ ......... ú¸ü .........! 2) Öê›êüÖÖ¾ÖÖŸÖ ......... ³ÖÖ•µÖÖ ×´ÖôûŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. ......... ÃÖãú»Ö껵ÖÖ ³ÖÖ•µÖÖ †Öšü¾Ö›üÖ³Ö¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾µÖÖ »Ö֐֟ÖÖŸÖ. 3) ±úŒŸÖ †ÖîÂÖ¬ÖÖ−ÖÓ ......... ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖÖêµÖ †ÖÆüÖ¸ü −ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ......... ÆüÖꝵÖÖ“Öß ³ÖߟÖß! 4) ¿ÖêÖ¸ü ¿ÖÆü¸üÖŸÖ ¸üÖÆæü−Ö ÃÖã¬Ö߸ü»ÖÖ ......... ......... Ã֐Öôûß ´Ö¤üŸÖ ú¸êü»Ö. 5) †ÖµÖã嵅 ÆüÖ ......... ......... Öêôû †ÖÆêü. 6) ......... ......... Öê›ü¶ÖŸÖ»µÖÖ ²Öֵ֍ÓúÖ−ÖÖ úÖ´Ö †ÃÖŸÖÓ.

III

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖêÓ úÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… 1) ãú¡ÖÖ ÆüÖ»Ö ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. 2) •ÖÖ´Öê¾Ö¸ü ´Ößšü “ÖÖêôûÖê.

IV

−Öß“Öê ãú”û ¿Ö²¤üÖë êú ׳֮Ö-×³Ö®Ö †£ÖÔ ×¤ü‹ Ö‹ Æïü… ˆ−֍úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ¬Ö›ü ןֻÖÖ ‹ú ÖÖê™ü ¬Ö›üü ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. ŸµÖÖ“ÖÓ ›üÖêÓú ¬Ö›üÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ŸÖã™ü»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. »ÖÖÓ²Ö ×ŸÖ“Öê êúÃÖ Öæ¯Ö »ÖÖÓ²Ö †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÖ—ÖÓ ‘Ö¸ü ‡£Öæ−Ö Öæ¯Ö »ÖÖÓ²Ö †ÖÆêü. ÃÖÖ£Ö ¸üÃÖ

ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖ úÖ´ÖÖŸÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ÃÖÖ£Ö ¤êü. ÖÖ¾ÖÖŸÖ ¸üÖêÖÖ“Öß ÃÖÖ£Ö †Ö»Öß †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ×¿Ö¾ÖÖúÖ´ÖÖŸÖ ¸üÃÖ †ÖÆêü.

140

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ˆÃÖÖ“ÖÖ ¸üÃÖ ÖÖê›ü †ÃÖŸÖÖê. V VI

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë −Öß“Öê פü‹ Æãü‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ü ²ÖŸÖÖ‡‹… ¬Ö›ü, ŸÖ²µÖêŸÖ, »ÖÖÓ²Ö, ÖÖÃÖ, ˆŸéú™ü, ÃÖ¤üÖ (¤æü¸ü, ×¾Ö¿ÖêÂÖ, ¯ÖύéúןÖ, ¾µÖ¾ÖÛã֟Ö, −Öß™ü, −ÖêÆü´Öß, ˆ¢Ö´Ö, ÃÖŸÖŸÖ, ÃÖÖ¸üÖÖ, †Ö¸üÖꐵÖ) ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öß•Öß †Ö×Ö ×¾Ö−ÖÖê²ÖÖ ³ÖÖ¾µÖÖÓ“Öß "ÖÖ¾Ö֍ú›êü “Ö»ÖÖ" Æüß ‘ÖÖêÂ֝ÖÖ †Ö•ÖÆüß †−ÖêúÖÓ−ÖÖ ÖÖ¾ÖÖӍú›êü ¯Ö¸üŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö ÖÏÖ´Ö¾ÖÖÃÖßµÖÖÓ“Öß ÃÖê¾ÖÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÏê׸üŸÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêü. ÖÖÓ¬Öß-×¾Ö−ÖÖê²ÖÖӍú›æü−Ö ¯ÖÏê¸üÖÖ ‘Öê‰ú−Ö ÖÏÖ´ÖßÖ ×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖÖ¸êü ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †Ö´Ö™êü Æêü †ÃÖê“Ö ‹ú £ÖÖê¸ü ¯Öã¹ýÂÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÖÁÖ´ÖÖÓŸÖ Æü•ÖÖ¸üÖê ãúšüü¸üÖêÖׯÖ×›üŸÖÖÓ¾Ö¸ü ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ −Ö¾Öß−Ö •Ö−´Ö ×´ÖôûŸÖÖê †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÖÁÖ´ÖÖ»ÖÖ ³Öê™ü ¤êüŸÖÖ−ÖÖ ´Ö−Ö †Ö¤ü¸üÖ−Öê ³Öºþ−Ö µÖêŸÖê. †ÃÖê úÖµÖÔ ú¸üÖÖ¸üÖ ‹ÖÖ¤üÖ“Ö †ÃÖŸÖÖê. Æüß Ã֐ÖóµÖÖÓ−ÖÖ •Ö´ÖÖÖ¸üß ÖÖê™ü −ÖÃÖŸÖê.

VII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ ÖÖѾÖÖÓê úß ˆ®Ö×ŸÖ êú ×»Ö‹ Æü´ÖÖ¸üß ÃÖ¸üúÖ¸ü úÖ±úß ¯ÖϵÖÖÃÖ ú¸ü ¸üÆüß Æîü… ÖÖѾÖÖê ´Öë Íæú»Ö ÖÖê»Öê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ׍úÃÖÖ−ÖÖë úÖê ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö ²ÖœÍüÖ−Öê úÖ ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü ú»µÖ֝Ö, ¯Ö׸ü¾ÖÖ׸üú þÖÖãµÖ êú ×»Ö‹ †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö ÖÖê»Öê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ÃÖÆüúÖ¸üß ²Öïú ÖÖê»Öê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö ¯Ö¸ü ÖÖÑ¾Ö êú »ÖÖêÖÖë úÖê ‡−Ö ÃÖ³Öß ²ÖÖŸÖÖë úß •ÖÖ−֍úÖ¸üß ¤êü−Öê êú ×»Ö‹ ×¾Ö–ÖÖ¯Ö−Ö ×¤ü‹ •ÖÖŸÖê Æïü… †Ö•Öú»Ö êú µÖã¾ÖÖ-µÖã¾ÖןֵÖÖë úÖê “ÖÖ×Æü‹ ׍ú ¾Öê ÖÖѾÖÖë ´Öë •Ö֍ú¸ü úÖ´Ö ú¸ëü… ÖÖѾÖÖê êú ׾֍úÖÃÖ ¯Ö¸ü Æüß Æü´ÖÖ¸êü ¤êü¿Ö úß ˆ®Ö×ŸÖ ×−Ö³ÖÔ¸ü Æîü…

VIII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ¤ü¾Ö֏ÖÖ−ÖÖ, •Ö−Ö¸ü»Ö ¯ÖÏòŒ™üß¿Ö−Ö¸ü, ´Ö×Æü»ÖÖ ´ÖÓ›üôû, ¾ÖÖÔ, ¤ü¢Öú, ×¾Ö−ÖÓŸÖß, áÖß ¸üÖêÖŸÖ•–Ö, ¬Ö´ÖÔÃÖӍú™ü, ¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤üß, ¯ÖÏê¸üÖÖ¤üÖŸÖÖ, ÃÖÓ´ÖŸÖß, †ÖµÖãµÖ, Óú™üÖôû¾Ö֝ÖÓ

IX

׍úÃÖß ÖÖÑ¾Ö úß ÃÖÓ¬µÖÖ ¾Öê»ÖÖ êú ²ÖÖ¸ëü ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋…

¯ÖÖšü 13

141

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

13

‘Ö¸üÖ“µÖÖ ¿ÖÖê¬ÖÖŸÖ

´ÖúÖ−Ö úß ÖÖê•Ö ´Öë

¯ÖÖÓ›êü : ‡£ÖÓ •Ö¾Öôû¯ÖÖÃÖ ãúšÓü ³ÖÖ›ü¶Ö−ÖÓ ‘Ö¸ü ×´Öôêû»Ö úÖ ÆüÖê? ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖê, ×´Öôêû»Ö úß! ÃÖ¬µÖÖ µÖÖ ³Ö֐ÖÖŸÖ Öæ¯Ö ‘Ö¸Ó †ÖÆêüŸÖ. −Ö¾Öß−Ö ¾ÖßÖß †ÖÆêü −ÖÖ! ¯ÖÖ úÃÖÓ ‘Ö¸ü Æü¾ÖÓ †ÖÆêü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ? þ֟ÖÓ¡Öü“Ö ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö −ÖÓ ŸÖã´Æüß? ¯ÖÖÓ›êü : ²Ö‘ÖæµÖÖ úÃÖ •Ö´ÖŸÖÓµÖ ŸÖê! ‘Ö¸ü ŸÖ¸ü Æü¾ÖÓµÖ ”ûÖê™üÃÖÓ“Ö, ‹ú ÖÖê»Öß, ‹ú ²Öîšüúß“Öß ÖÖê»Öß, þֵÖÓ¯Ö֍ú‘Ö¸ü, ÃÖÓ›üÖÃÖ-−Æü֝Öß‘Ö¸ü. ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : þ֟ÖÓ¡Ö ‘Ö¸ü ´ÆüÖ•Öêê, ²ÖӐֻÖÖ Æü¾ÖÖµÖ? †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ²ÖÖÖ ¾ÖÖî¸êü? úß °»Öò™ü Æü¾ÖÖ †ÖÆêü? ¯ÖÖÓ›êü : þ֟ÖÓ¡Ö ‘Ö¸“Ö “ÖÖӐֻÖÓ †ÃÖŸÖÓ. ¯ÖÖ ³ÖÖ›Óü ±úÖ¸ü ¯Ö›êü»Ö −ÖÖ?

¯ÖÖÓ›êü : µÖÆüÖÑ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ´Öë úÆüà ׍ú¸üÖµÖê úÖ ´ÖúÖ−Ö ×´Ö»ÖêÖÖ ŒµÖÖ? ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖÑ, ×´Ö»ÖêÖÖ −Ö… †Ö•Öú»Ö ‡ÃÖ ‡»Ö֍êú ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ´ÖúÖ−Ö ÖÖ»Öß Æïü… −Ö‡Ô ²ÖßÖß Æîü −Ö! ¯Ö¸ü ŸÖã´Æëü îúÃÖÖ ‘Ö¸ü “ÖÖ×Æü‹? ¯ÖÖÓ›êü : ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ Æüß… ‹ú ú´Ö¸üÖ, ‹ú ²Öîšüú, ¸üÃÖÖê‡Ô-‘Ö¸ü, ¿ÖÖî“ÖÖ»ÖµÖ †Öî¸ü Ã−ÖÖ−Ö ‘Ö¸ü… ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : †Ö¯ÖúÖê †»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö, ²ÖӐֻÖÖ “ÖÖ×Æü‹? †ÖÃÖ ¯ÖÖÃÖ ²ÖÖÖ ²ÖÖß“Öê ¾ÖÖ»ÖÖ? µÖÖ °»Öî™ü “ÖÖ×Æü‹? ¯ÖÖÓ›êü : †»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö Æüß †“”ûÖ Æîü… ¯Ö¸ü ˆÃ֍úÖ ŸÖÖê ׍ú¸üÖµÖÖ ²ÖÆãüŸÖ •û̵ÖÖ¤üÖ ÆüÖêÖÖ −Ö? ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¯ÖÖÑ“Ö Æü•ÖÖ¸ü ŸÖÖê ÆüÖêÖÖ Æüß… ¯ÖÖÓ›êü : ²ÖÖ¯Ö ¸êü! ´Öê¸üß Ö´ÖŸÖÖ ×ÃÖ±Ôú ¤üÖê-œÍüÖ‡Ô Æü•ÖÖ¸ü ¹ý¯ÖµÖÖë ŸÖú Æüß Æîü…

¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ú´ÖßŸÖ ú´Öß ¯ÖÖ“Ö Æü•ÖÖ¸ü ŸÖ¸üß ¯Ö›üŸÖß»Ö. ¯ÖÖÓ›êü : ²ÖÖ¯Ö¸êü! ´Ö»ÖÖ ¯Ö¸ü¾Ö›üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ´ÖÖ—Öß ãú¾ÖŸÖ ±úŒŸÖ ¸üÖê−Ö-†›üß“Ö Æü•ÖÖ¸ü ¹ý¯ÖµÖÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ“Ö †ÖÆêü. ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ´ÖÖ ‹ÖÖ¤üÖ °»Öò™ü ×´Öôêû»Ö. þ֟ÖÓ¡Ö ‘Ö¸üÖÃÖÖšüß ´ÖÖ¡Ö ÖÖ¾ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö £ÖÖê›Óü ¤æü¸ü •ÖÖ¾ÖÓ »Ö֐Öê»Ö. ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ “Öֻ֝ÖÖ¸ü úÖ? ¯ÖÖ›êü : “ÖÖ»Öê»Ö. ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : †ÆüÖê, ¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖ“Ö ‘Ö¸ü ‘ÖêÖÓ “ÖÖӐֻÖÓ ŸÖã´Ö“Öê •Ö֝µÖÖµÖêꝵÖÖ“Öê ¯ÖîÃÖê ¾ÖÖ“ÖŸÖᯙ −ÖÖ! ¯ÖÖÓ›êü : ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÖ“Ö Æü•ÖÖ¸ü ±úÖ¸ü ÆüÖêŸÖß»Ö.

¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ŸÖ²Ö ŸÖÖê ‹úÖ”ûú °»Öî™ü ×´Ö»ÖêÖÖ… †»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö êú ×»Ö‹ ŸÖÖê ²ÖßÖß ÃÖê ¤æü¸ü •ÖÖ−ÖÖ ¯Ö›ÍêüÖÖ… ¾ÖÆü †Ö¯Ö “Ö»ÖêÖÖ ŒµÖÖ? ¯ÖÖÓ›êü : “Ö»ÖêÖÖ… ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : »Öê׍ú−Ö ²ÖßÖß ´Öë Æüß ´ÖúÖ−Ö ŸÖê−ÖÖ †“”ûÖ… †Ö¯Ö êú †Ö−Öê •ÖÖ−Öê êú ¯ÖîÃÖê ²Ö“ÖëÖê… ¯ÖÖÓ›êü : ×±ú¸ü ³Öß ¯ÖÖÑ“Ö Æü•ÖÌÖ¸ü ŸÖÖê ²ÖÆãüŸÖ ÆüÖëÖê…

142

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¿Ö´Ö¸üÖ¾Ö : ´Öß ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ‡£ÖÓ •Ö¾Öôû“Ö ‹ú ‘Ö¸ü ¤ü֏־Öß−Ö. ¯ÖÆüÖ ¯Ö™üŸÖÓµÖ úÖ? ¿ÖÖ´Ö, ŸÖæ •Ö¸üÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ²ÖÃÖ¿Öᯙ úÖ? ´Öß •Ö¸üÖ µÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²ÖÖÆêü¸ü •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. †Ö´Æüß ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖêÖÖ¸ü †ÃÖæ. Ã֐Öôûߍú›êü −Öß™ü »ÖÖ šêü¾Ö¿Öᯙ −ÖÖ? ¿ÖÖ´Ö : šêü¾Öß−Ö ÆüÖê. ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : “Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü, †Ö¯ÖÖ †ÖŸÖÖ “ÖÖӐֻÖÓ ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÖÓ›êü : ÆüÖê, ŸÖã´Ö“Öß ‹¾Öœüß ´Ö¤üŸÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ †Ö¯ÖÖ “ÖÖӐֻÖÓ ‘Ö¸ü −ÖŒúß ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü. ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖê ÆüÖê. †Ö´Æüß ŸÖã´Ö“µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ‘Ö×−Öšü ×´Ö¡ÖÖÃÖÖšüß “ÖÖӐֻÖÓ ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü“Ö. ú´Öß ³ÖÖ›Óü †Ö×Ö Ã֐ÖóµÖÖ ÃÖãÖÃÖÖêµÖà“ÖÓ ‘Ö¸ü. "†ÖÖæ›ü ؿ֐Öß ²ÖÆãüÖãÖß ÖÖµÖ."

¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ´Öï ŸÖã´Æëü µÖÆüà ¯ÖÖÃÖ ´Öë ‹ú ´ÖúÖ−Ö ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ… ¤êüÖÖê ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö‹ÖÖ ŒµÖÖ? ¯ÖÃÖÓ¤ü ¿µÖÖ´Ö ŸÖã´Ö •Ö¸üÖ ¤ãüúÖ−Ö ¯Ö¸ü ²ÖîšüÖêÖê ŒµÖÖ? ´Öï ‡−Ö êú ÃÖÖ£Ö •Ö¸üÖ ²ÖÖÆü¸ •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆæÑü… ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö‰ÑúÖÖ… †“”ûß ŸÖ¸üÆü ¬µÖÖ−Ö ¸üÖÖêÖê −Ö? ¿ÖÖ´Ö : •Öß ÆüÖÑ, ¸üÖæѐÖÖ… ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : “Ö»ÖÖê “Ö»Öë… Æü´Ö †²Ö †“”ûÖ ‘Ö¸ü œæÑüœü−Öê¾ÖÖ»Öê Æîü… ¯ÖÖÓ›êü : ÆüÖÑ, ŸÖã´ÆüÖ¸üß ‡ŸÖ−Öß ´Ö¤ü¤ü Æîü… ×±ú¸ü Æü´Ö †“”ûÖ ´ÖúÖ−Ö •Öºþ¸ü œæÑüœëüÖê… ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖÑ, ÆüÖÑ. Æü´Ö ŸÖã´ÆüÖ¸êü •ÖîÃÖê ‘Ö×−Öšü ×´Ö¡Ö êú ×»Ö‹ †“”ûÖ ´ÖúÖ−Ö œæÑüœëüÖêÆüß… ú´Ö ׍ú¸üÖµÖÖ †Öî¸ü ÃÖ³Öß ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ†Öë ¾ÖÖ»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö… ÆüàÖ »ÖÖê −Ö ×±ú™üú¸üß, ¸ÓüÖ ³Öß “ÖÖêÖÖ †Ö‹…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ •Ö¾Öôû¯ÖÖÃÖ ³ÖÖ›ü¶Ö“Öê ‘Ö¸ü −Ö¾Öß−Ö ¾ÖßÖß Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ‘Ö¸ü ãú¾ÖŸÖ ”ûÖê™üÃÖÓ ²Öîšüúß“Öß ÖÖê»Öß Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍ú‘Ö¸ü ÃÖÓ›üÖÃÖ −Æü֝Öß‘Ö¸ü ³ÖÖ›Ó ±úÖ¸ü ú´Öߟ֍ú´Öß ´Ö»ÖÖ ¯Ö¸ü¾Ö›üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß ¤üÖê−Ö †›üß“Ö Æü•ÖÖ¸ü ÖÖ¾ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¤æü¸ü •Ö֝µÖÖµÖꝵÖÖ“Öê

−Ö•Ö¤üߍú ׍ú¸üÖµÖê úÖ ´ÖúÖ−Ö −Ö‡Ô ²ÖßÖß †»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö Ö´ÖŸÖÖ ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ ²Öîšüú, ²Öîšüú úÖ ú´Ö¸üÖ ¸üÃÖÖê‡Ô-‘Ö¸ü ¿ÖÖî“ÖÖ»ÖµÖ Ã−ÖÖ−Ö ‘Ö¸ü ׍ú¸üÖµÖÖ •û̵ÖÖ¤üÖ ú´Ö ÃÖê ú´Ö ´Öê¸êü ²ÖÃÖ úÖ −ÖÆüà ¤üÖê-œüÖ‡Ô Æü•ÖÖ¸ü ²ÖßÖß ÃÖê ¤æü¸ü †Ö−Öê-•ÖÖ−Öê êú

¯ÖÖšü 13

143

¾ÖÖ“ÖŸÖᯙ ŸÖ¸üßÆüß •Ö¾Öôû“Ö ¤üÖüÖ¾Öß−Ö ¯Ö™üÖê µÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²ÖÖÆêü¸ü ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ »ÖÖ šêü¾Ö “Ö»ÖÖ ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü†ÖÆüÖêŸÖ †ÖÖæ›ü Ø¿ÖÖ ²ÖÆãüÖãÖß úÖ»Ö

²Ö“ÖëÖê ×±ú¸ü ³Öß ¯ÖÖÃÖ Æüß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö−ÖÖ, †“”ûÖ »ÖÖ−ÖÖ ‡−Ö êú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖÆü¸ü ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¬µÖÖ−Ö ¤üÖê “Ö»ÖÖê ´ÖúÖ−Ö œæÑüœü−Öê¾ÖÖ»Öê Æîü »ÖÓ²ÖÖ‡Ô ´Öë ”ûÖê™üÖ ÃÖàÖ ²ÖÆãüŸÖ ÖãÖÖêÓ¾ÖÖ»Öß ú»Ö †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ ŸµÖÖ ³Ö֐ÖÖŸÖ Öæ¯Ö ‘Ö¸Óü ׸üúÖ´Öß úÖ †ÖÆêüŸÖ? 2) ¯ÖÖÓ›êü−ÖÖ ‘Ö¸ü úÃÖÓ Æü¾ÖÓ †ÖÆêü? 3) ¯ÖÖÓ›êü ‘Ö¸ü³ÖÖ›ü¶ÖÃÖÖšüß ¤ü¸ü ´Ö×Æü−µÖÖ»ÖÖ ×úŸÖß ¯ÖîÃÖê Ö“ÖÔ úºþ ¿ÖúŸÖÖŸÖ? 4) ÖÖ¾ÖÖŸÖ“Ö ‘Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»µÖÖ−Öê ¯ÖÖÓ›êü−ÖÖ úÖµÖ ±úÖµÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖÖê? 5) '†ÖÖæ›ü ؿ֐Öß ²ÖÆãüÖãÖß ÖÖµÖ' ÊÖ ´ÆüÖß“ÖÖ †£ÖÔ Ã¯Ö™ü ú¸üÖ.

II 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †Ö•Ö ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. 1) ´Öß Ã֍úÖôûß ¿ÖÖôêûŸÖ .......... . (µÖê) 2) ŸÖæ ׯÖϵÖ֍ú›êü “ÖÆüÖ .......... . (¯Öß) 3) ´Öß †Ö•Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¯Öãß֍ú .......... . (¾ÖÖ“Ö) 4) ´Öß ¯Ö¸ü¾ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ .......... . (¯ÖÆüÖ) 5) †Ö´Æüß †ÖŸÖÖ †ÖÓ²Öê .......... . (ÖÖ) 6) ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üúÖÃÖÖšüß ²ÖÖÆãü»µÖÖ .......... . (†ÖÖ) 7) ŸÖÖê †Ö•Ö ´ÖßØ™üÖ»ÖÖ .......... . (•ÖÖ) 8) †Ö¯ÖÖ Öêôû .......... . (Öêôû)

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üß−Ö. 1) ´Öß ÖÖê»Öß Ã¾Ö“”û ........ . (ú¸ü)

144

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)

ŸÖæ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ ........ . (•ÖÖ) †Ö´Æüß ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ ........ . (•ÖÖ) ŸÖã´Æüß ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ........ . (¤ü֏־Ö) ˆ´Öê¿Ö †Ö•Ö Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß ±ãú»Öê ........ . (†ÖÖ) ׯÖϵÖÖ Ã¯Ö¬ÖìŸÖ ³ÖÖÖ ........ . (‘Öê) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ¬Ö²Ö¬Ö²µÖ֏ÖÖ»Öß ˆ³µÖÖ ........ . (¸üÖÆü) ²ÖÖ²ÖÖ ™üß.¾Æüß. ¾Ö¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ........ . (²Ö‘Ö) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ ²ÖÖÆêü¸ü ........ . (†Öê¸ü›ü) †Ö¯ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ Ö֝Öß ........ . (‹êú)

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆ´Öê¿Ö †Æü´Ö¤üÖ²ÖÖ¤ü»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö †Æü´Ö¤üÖ²ÖÖ¤ü»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. 1) ´Öß ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸üú›êü ‘Öê‰ú−Ö •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. 2) ´Ö»ÖÖ ÖÖ‰ú ×´ÖôûÖÖ¸ü †ÖÆêü. 3) ŸÖæ ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü †ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ. 4) ŸÖã´Æüß ÖÓ›üÖóµÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ. 5) †Ö´Æüß −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. 6) Ö»Ö−Öֵ֍ú µÖê‰ú−Ö −ÖÖ׵֍êú»ÖÖ ¯Öôû¾ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. 7) ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÃÖן֐ÖéÆüÖŸÖ ¸ÖüƝÖÖ¸ü †ÖÆêü. 8) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß ±ãú»Öê ŸÖÖê›üÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. 9) ŸÖß ¤üÖê−Æüß ×¯Ö»»ÖÓ ‘Ö¸ü ÃÖÖê›æü−Ö •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. 10) †Ö¯ÖÖ †Ö•Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ÆüÃ֝ÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.

IV 1.

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… ÃÖã¬ÖÖ, ŸÖæ †Ö•Ö ãúšêü ........ ........? ´Öß ŸÖã—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ........ úÖ? †Ö¯ÖÖ ¤üÖê‘Öß ×¯ÖϵÖ֍ú›êü ¯ÖÖ ........, ן֣Öê †Ö¯ÖÖ Öêôû ........ . ÖêôûŸÖÖ−ÖÖ ¤ü´Ö»ÖÖê úß ×¯ÖϵÖÖ“Öß †Ö‡Ô “ÖÆüÖ ........ ........, “ÖÆüÖ ‘Öê‰ú−Ö †Ö¯ÖÖ ׯÖϵÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²Ö֐ÖêŸÖ ........ . šüߍú †ÖÆêü. ŸÖæ ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ........ . ¯ÖÖ ´Öß ÃÖÖӐÖê−Ö ŸÖÃÖÓ ŸÖã»ÖÖ ........ ........ . ²Ö֐ÖêŸÖ ŸÖæ ‹úÖÆüß ±ãú»ÖÖ»ÖÖ ÆüÖŸÖ ........ ......., −ÖÖÆüߟָü ´Öß †Ö‡Ô»ÖÖ ........ .

2.

“Ö»Ö, †Ö•Ö †Ö¯ÖÖ µÖÖ¡ÖêŸÖ ........, †Ö¯Ö»µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖÆüß ........ . µÖÖ¡ÖêŸÖ Öæ¯Ö ¤ãüúÖ−Öê ........ ÖêôûÖß, Ö֝µÖÖׯ֝µÖÖ“µÖÖ ¾ÖßÖæ, ¯ÖÖôûÖê ........ . †Ö¯ÖÖ ÖêôûµÖÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖæ−Ö ÖêôûÖß ........ ........, וֲֻÖß, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ........ ........ . ¯ÖÖôûµÖÖŸÖ ........, •ÖÖ¤æü“Öê Öêôû ........ ........ . ŸÖê£Öê †Ö¯ÖÖ ±úÖê™üÖêÆüß ........ ........ .

¯ÖÖšü 13

145

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü "»Ö֐Öê»Ö" êú ÃÖÖ£Ö úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: þ֟ÖÓ¡Ö ‘Ö¸üÖÃÖÖšüß £ÖÖê›Óü ¤æü¸ü ........ ........ . (•Ö֝Öê) þ֟ÖÓ¡Ö ‘Ö¸üÖÃÖÖšüß £ÖÖê›Óü ¤æü¸ü •ÖÖ¾ÖÓ »Ö֐Öê»Ö. 1) ŸÖã»ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ן֓µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß ........ ........ . (ÖêôûÖê) 2) ´Ö»ÖÖ ˆ´Öê¿Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü “ÖÆüÖ ........ ........ . (ׯ֝Öê) 3) ¸ü´Öê¿ÖÃÖÖšüß ÖÖ‰ú ........ ........ . (†ÖÖÖê) 4) ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß“Ö ........ ........ . (‘ÖêÖê) 5) ׯÖϵÖÖ»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ‘ÖꝵÖÖÃÖÖšüß ........ ........ . (•Ö֝Öê) 6) ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖϐÖן֯Öãß֍ú ........ ........ . (¤ü֏־֝Öê) 7) ŸÖê −ÖÖ™üú ´Ö»ÖÖ ........ ........ . (²Ö‘֝Öê) 8) ¯ÖύúÖ¿Ö»ÖÖ ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö ........ ........ . (¯ÖÖšü¾ÖÖê) 9) ׯֻ»ÖÖÓ−ÖÖ ˆ−ÆüÖŸÖ“Ö ........ ........ . (ÖêôûÖê) 10) ŸµÖÖ ´Öã»Öà−ÖÖ †Ö•Ö ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ ........ ........ . (׳֕֝Öê) 11) Æü߸üÖê»ÖÖ ¾Öê›Óü¾Ö֍ú›Óü ........ ........ . (−Ö֓֝Öê) 12) Æü¸ü¾Ö»Öê»Öê ¯Öãß֍ú ........ ........ . (¿ÖÖê‘֝Öê)

VI

šüߍú ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ×´Ö»ÖÖ−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… úÖêÖŸÖê Öêôû ²Ö‘֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ? úÖêÖŸÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ÖêôûÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ? ŸÖæ †Ö•Ö ãúšêü ÃÖÖӐ֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ? ãúÖ֍ãúÖÖ»ÖÖ µÖêÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ? úÖµÖ ÖÖê™ü •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ? ŸÖê ãúšæü−Ö ¤êüÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ? ŸÖÖê ÖÖ‰ú ãúÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö־֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ? ׯÖϵÖÖ úÖµÖ ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü?

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Öê»Ö. 1) ˆ´Öê¿Ö ÖÖ‰ú †ÖÖê»Ö. 2) ŸÖæ Æüß ÃÖÖ›üß ¾ÖÖ¯Ö¸ü¿Öß»Ö. 3) ¿ÖÖÓŸÖÖ ÖÓ›üÖóµÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. 4) ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. 5) ŸÖæ ¯Ö¡Ö ×»Ö×Æü¿Öß»Ö.

¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖß»Ö. ²ÖÖ²ÖÖ ..... .... .... .... . ŸÖã´Æüß .... .... ..... ... . ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ..... .... .... ..... . †Ö´Æüß ..... .... .... ..... . ŸÖã´Æüß ..... .... .... ..... .

146

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö. 1) ´Öß −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. 2) ŸÖÖê úÖ´Ö ú¸êü»Ö. 3) ŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ×Îúêú™ü ÖêôûŸÖß»Ö. 4) ÃÖÆü»Öß»ÖÖ Ö껵ÖÖ¾Ö¸ü ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá Ö֝Öß ´ÆüÖŸÖß»Ö. 5) ´Öã»ÖÖ“µÖÖ ¾ÖÖœüפü¾ÖÃÖÖ»ÖÖ ŸÖß Öæ¯Ö þÖÖפü™ü þֵÖÓ¯Ö֍ú ú¸êü»Ö.

IX 1.

×−Ö´−Ö ×»Ö×ÖŸÖ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü, ŸÖæ µÖêÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ úÖ? ....... ...... ...... ..... ..... ...... ....... . úÖ µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüßÃÖ? ...... ..... ..... ...... ....... . ´ÆüÖ•Öê úÖµÖ ÆüÖêŸÖÓµÖ? ...... ..... ..... ...... ....... . ›üÖòŒ™ü¸Óüú›êü •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ úÖ? ...... ...... ..... ..... ...... ....... .

2.

ׯÖϵÖÖ, “Ö»Ö †Ö¯ÖÖ †Ö•Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú. ....... ...... ...... ..... ..... ...... ....... . †ÓÖ, ŸÖÖê 'ŸÖÓ²ÖÖê»Öß ™üÖòúß•ÖÌ' ´Ö¬Ö»ÖÖ. ...... ...... ..... ..... ...... ....... . ŸµÖÖŸÖ †×´ÖŸÖÖ³Ö, ÁÖߤêü¾Öß †ÖÆêüŸÖ. ...... ...... ..... ..... ...... ....... . ÆüÖê. ŸµÖÖŸÖ Ö֝ÖßÆüß ”ûÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ. ...... ...... ..... ..... ...... ....... . †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ‘Öºþ−Ö ¤üÖê−Ö ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ×−Ö‘ÖÖ¾Öê »Ö֐Öê»Ö. ....... ...... ...... ..... ..... ...... ....... . −ÖÖÆüß ÖÓ, ¯ÖÖµÖß −֍úÖê. †Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖ−Öê •ÖÖ‰úµÖÖ. ....... ...... ...... ..... ..... ...... ....... .

¯ÖÖšü 13

147

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖê ‘Ö¸ü-‹ú þ֯−Ö!

¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú−ÖÖ †Öê¸ü ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖê ‘Ö¸ü ×´ÖôûÖ»Öê †ÖÆêü. þÖÃŸÖ †Ö×Ö ´ÖßÖ! ³ÖÖ›Óü ú´Öß ¯ÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ ÃÖãÖÃÖÖê‡Ô †ÖÆêüŸÖ. ŸÖê »Ö¾Öú¸ü“Ö ŸµÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö. úÖ»Ö“Ö ŸµÖÖÓ−Öß ´Ö»ÖÖ ÃÖÖÓאֻ֟ÖÓ, "ÖÖêؾ֤ü¸üÖ¾ÖÖÓ−ÖÖ ‘Öê‰ú−Ö µÖÖ ‘Ö¸üß!" ´Öß †Ö×Ö †Ö´Ö“Öß Æüß ¤ü¸ü ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸üß •Ö֝ÖÖ¸ †ÃÖæÓ. ŸÖã´ÆüßÆüß µÖÖ»Ö úÖ? †Ö¯ÖÖ ‹ú¤ü´Ö“Ö •ÖÖ‰ú µÖÖ. úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖ? ¾Ö×Æü−Öà−ÖÖ •Ö´ÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß? šüߍú †ÖÆêü. ŸÖã´Æüß −ÖÓŸÖ¸ü •ÖÖ. ´Öß ˆªÖ ‹ÖÖ¤üß “ÖŒú¸ü ™ü֍úß−Ö. ŸµÖÖÓ−ÖÖ úÖÆüß ´Ö¤üŸÖ »Ö֐֝ÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö úÖ, ŸÖê ¯ÖÖÆüß−Ö. ú¤üÖ×“ÖŸÖ Æüß ¤êüÖᯙ ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖê‡Ô»Ö. −ÖÖÆüߟָü ŸÖß †Ö×Ö ¾Ö×Æü−Öß −ÖÓŸÖ¸ü •ÖÖŸÖß»Ö. •Ö´Öê»Ö ŸÖÃÖÓ úºþ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¤üŸÖ úºþµÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ †Ö−ÖÓ¤üÖŸÖ ÃÖÖ´Öᯙ ÆüÖê‰úµÖÖ. †Ö•ÖúÖ»Ö ‹ú¾Öêôû ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ •ÖÖ¾Ö‡Ô ×´Öôêû»Ö, ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖß ÃÖæ−Ö ×´Öôêû»Ö, ¯ÖÖ ³ÖÖ›ü¶Ö−ÖÓ ‘Ö¸ü? †Ö¿ÖÖ“Ö ÃÖÖê›üÖ. ŸÖ¿ÖÖŸÖ ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú−ÖÖ Æêü ‘Ö¸ü ×´ÖôûÖ»ÖÓ ´ÖÖ ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü úÖµÖ ÃÖÖӐÖæ? ŸµÖÖÓ−ÖÖ Ã¾ÖÖÔ ¤üÖê−Ö ²ÖÖê™Óü ˆ¸ü»ÖÖ †ÖÆêü. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖê †Öê¸ü þÖÃŸÖ ´ÖÃŸÖ ÃÖãÖÃÖÖê‡Ô »Ö¾Öú¸ü“Ö ÃÖÖÓאֻ֟Öê ‘Öê‰ú−Ö µÖÖ ¤ü¸ü ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸üß ‹ú¤ü´Ö •Ö´ÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß ‹ÖÖ¤üß ´Ö¤üŸÖ ú¤üÖ×“ÖŸÖ −ÖÓŸÖ¸ü •Ö´Öê»Ö ŸÖÃÖÓ ú¹ý †Ö−ÖÓ¤üÖŸÖ ÃÖÖ´Öᯙ ÆüÖêÖê þ֐ÖÔ ¤üÖê−Ö ²ÖÖê™êü ˆ¸üÖê

´Ö−Ö“ÖÖÆüÖ †Ö׏ָü ÃÖßÖÖ †“”ûÖ, ´Ö•Öê¤üÖ¸ü ÃÖãÖÃÖã×¾Ö¬ÖÖ •Ö»¤üßÆüß ²ÖŸÖÖµÖÖ, úÆüÖ »Öê †Ö†Öê Æü¸ü ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸ü úÖê ‹úÖ‹ú, †“ÖÖ−֍ú −ÖÆüà ÆüÖê Ã֍êúÖÖ úÖê‡Ô ‹ú ´Ö¤ü¤ü ¿ÖÖµÖ¤ü ²ÖÖ¤ü ´Öë •ÖîÃÖÖ ÆüÖêÖÖ ¾ÖîÃÖÖ ú¸ëüÖê Öã¿Öß ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö ÆüÖê−ÖÖ Ã¾ÖÖÔ ¤üÖê ˆÓÖ×»ÖµÖÖë êú ¤æü¸üß ¯Ö¸ü ÆüÖê−ÖÖ/þÖِ֍ú †Ö−ÖÓ¤ü ÆüÖê−ÖÖ

148

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†³µÖÖÃÖ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öê ¤üßו֋… 1) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“Öê ‘Ö¸ü úÃÖê †ÖÆêü? 2) ŸÖê ŸµÖÖÓ“µÖÖ −Ö¾µÖÖ ‘Ö¸üß êú¾ÆüÖ •ÖÖŸÖß»Ö? 3) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü úÃÖÖ ÃÖÖÓאֻ֟ÖÖ †ÖÆêü? 4) 'þ֐ÖÔ ¤üÖê−Ö ²ÖÖê™Óü ˆ¸üÖÓ' µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ úÖµÖ? 5) ÆüÖ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü úÖêÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü “ÖÖ»Ö»ÖÖ †ÖÆêü?

II

¯ÖÖšü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ÃÖ¬µÖÖ µÖÖ ³Ö֐ÖÖŸÖ ........ ‘Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ, −Ö¾Öß−Ö ........ †ÖÆêü −ÖÖ! 2) þ֟ÖÓ¡Ö ........ ´ÖÖ¡Ö ÖÖ¾ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö £ÖÖê›Óü ........ •ÖÖ¾ÖÓ »Ö֐Öê»Ö. 3) “Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü, ‘Ö¸ü ........ µÖÖ, †ÖÖæ›ü ؿ֐Öß ........ ........ . 4) †Ö•ÖúÖ»Ö ‹ú¾Öêôû ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ ........ ×´Öôêû»Ö ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖß ........ ×´Öôêû»Ö. ¯ÖÖ ³ÖÖ›ü¶Ö−ÖÓ ‘Ö¸ü? ........ ÃÖÖê›üÖ. 5) ŸµÖÖÓ−ÖÖ Ã¾ÖÖÔ ........ ........ ˆ¸»ÖÖ †ÖÆêü.

III

ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¤üÖêÂÖ †Öî¸ü •µÖÖ¤üÖ ÃÖê •µÖÖ¤üÖ ÖãÖ µÖÖ ú´Ö ÃÖê ú´Ö −ÖãúÃÖÖ−Ö †Öî¸ü •µÖÖ¤üÖ ±úÖµÖ¤üÖ ×¤üÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ úÖî−ÖÃÖß úÆüÖ¾ÖŸÖ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ úß Ö‡Ô Æîü? '²ÖÆãüŸÖ •µÖÖ¤üÖ Öã¿Öß ÆüÖê−ÖÖ' ‡ÃÖ †£ÖÔ úÖ úÖî−ÖÃÖÖ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü?

IV

µÖÆüÖÑ '²Ö¸üÖê²Ö¸ü' ‡ÃÖ ¿Ö²¤ü êú †»ÖÖ †»ÖÖ †£ÖÔ ¤êüú¸ü ¾ÖÖŒµÖ פü‹ Ö‹ Æïü… †Ö¯Ö ‡ÃÖß †£ÖÖìÓ êú †−µÖ ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ‹ú †Ö×Ö ‹ú ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¤üÖê−Ö. 2) ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¾Ö×Æü−Öß µÖêŸÖß»Ö. 3) ŸÖã´Æüß ´ÆüÖŸÖÖ ŸÖê ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †ÖÆêü.

V

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤üÖë úß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… −ÖÓŸÖ¸ü, ”ûÖê™Óü, ±úÖ¸ü, †Öê¸ü, ´ÖßÖ, ‹ú¤ü´Ö, ¿Öê¾Ö™üß, ”ûÖ−Ö, †“ÖÖ−֍ú, •ÖÖßÖ, »ÖÆüÖ−Ö, ´ÖÖ

VI

ØÆü¤üß ´ÖêÓ †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ '¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³Ö֐ÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦üÖ' ŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. "†•ÖµÖ, ŸÖæ ÃÖã¨üÖ †Ö´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü “ֻ֝ÖÖ¸ü úÖ? ´Ö¸üÖšüß“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß ¾ÖÂÖÔ³Ö¸ü ן֣Öê ¸üÖÆüÖê ŸÖã»ÖÖ •Ö´ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü úÖ? ŸÖæ †Ö»ÖÖÃÖ ´ÆüÖ•Öê ´Ö•ÖÖ µÖê‡Ô»Ö." †Ö¯ÖÖ ׫üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö '´Ö¸üÖšüß'“Ö ×¿ÖúÖÖ¸ü †ÃÖæ. úÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüßŸÖ ÃÖÓŸÖÃÖÖ×ÆüŸµÖ Öæ¯Ö †ÖÆêü. "´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê ±úŒŸÖ ³ÖÖÂÖÖ“Ö ×¿ÖúÖÖ¸ü úÖ?" "−ÖÖÆüß, †Ö´Æüß ±úŒŸÖ ³ÖÖÂÖÖ“Ö ×¿ÖúÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ³ÖÖÂÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖÆüß ×¿ÖúÖÖ¸ü

¯ÖÖšü 13

149

†ÃÖæ †Ö×Ö ¾Ö֓֝ÖÖ¸ü †ÃÖæ," úÖ¸üÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ³ÖÖÂÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü ן֓µÖÖŸÖᯙ ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ“Ö. ´ÆüÖæ−Ö“Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúŸÖÖ ×¿ÖúŸÖÖ †Ö´Æüß ²Ö.¯ÖÖÓ.׍ú»ÖÖìÍú¸ü, éú.¯ÖÏ.ÖÖ×›ü»Öú¸ü, ¸üÖ.Ö.Ö›üú¸üß, †Ö“ÖÖµÖÔ ¯ÖÏ.êú.†¡Öê, ´ÖÖê.Ö.¸üÖӐ֝Öêú¸ü, ¯Öã.»Ö.¤êü¿Ö¯ÖÖÓ›êü ‡ŸµÖÖ¤üà“Öß −ÖÖ™üÓú ¾ÖÖ“Öæ †Ö×Ö ¯ÖÖÆæü. ¯Ö㝵ÖÖ“µÖÖ '²Öֻ֐ÖÓ¬Ö¾ÖÔ ¸ÓüÖ´ÖÓפü¸ü', '³Ö¸üŸÖ −ÖÖ™ü¶ ´ÖÓפü¸ü', '×™üôûú ôÖÖ¸üú ´ÖÓפü¸ü' †Ö×Ö 'µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö “Ö¾ÆüÖÖ −ÖÖ™ü¶ÖéÆüÖ' ŸÖ ÆüÖêÖÖ¸êü ¯ÖÏŸµÖêú −ÖÖ™üú †Ö´Æüß ²Ö‘Öæ. −ÖÖ.ÃÖß.±ú›üêú, ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü, ÖӐÖÖ¬Ö¸ü ÖÖ›üÖßôû, ¯Öã.³ÖÖ.³ÖÖ¾Öê µÖÖÓ“µÖÖ ú£ÖÖ ¾ÖÖ“Öæ. ²ÖÖ.ÃÖß. ´Öœìüú¸ü, ¾ÖÃÖÓŸÖ ²ÖÖ¯Ö™ü, ¤üµÖÖ ¯Ö¾ÖÖ¸ü, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö œüÃÖÖôû µÖÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Öæ. »Ö´ÖÖ ´ÖÖ−Öê, ÆÓüÃÖÖ ¾ÖÖ›üú¸ü µÖÖÓ“Öß †ÖŸ´Öú£Ö−ÖÓ †³µÖÖÃÖæ. ŸÖÃÖê“Ö –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü, ŸÖãúÖ¸üÖ´Ö, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö, ‹ú−ÖÖ£Ö, ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖ ‡.ÃÖÓŸÖÖÓ“Öê »ÖêÖ−Ö †Ö´Æüß ¾Ö֓֝ÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ“Ö. µÖÖÓŸÖᯙ úÖÆüß ¯Öãß֍Óú †Ö×Ö ´Ö¸üÖšüß“ÖÖ ¿Ö²¤üúÖê¿Ö †Ö¯ÖÖ ‘Öê‰ú. †Ö´Ö“µÖÖ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ¸üÖÆüÖÖ·µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêúÖ¿Öß †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüßŸÖ“Ö ²ÖÖê»Öæ. ŸµÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ÆüÖê‡Ô»Ö. †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüߟÖᯙ ÃÖãÓ¤ü¸ü ÃÖãÓ¤ü¸ü ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü, ”ûÖê™ü¶Ö ”ûÖê™ü¶Ö †£ÖÔ¯ÖæÖÔ ´ÆüÖß, ´Ö¸üÖšüß“Öê ¾µÖ֍ú¸üÖ, ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖê“Öß ¾Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“Öß ¾Öê׿Ö™ü¶ê ׿֍æú. ´Ö¸üÖšüß »ÖêÖúÖÓ“Öê ”ûÖ−Ö ”ûÖ−Ö †−Öã³Ö¾Ö ¾ÖÖ“Öæ. ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ³ÖÖÂÖêŸÖ †Ã֝ÖÖ¸üß ×»ÖÆüߝÖê, ²ÖÖê»ÖÖê, ¾Ö֓֝Öê, Ãִ֕֝Öê Æüß ¯ÖÏÖ£Ö״֍ú úÖî¿Ö»µÖê ׿֍æú. ŸÖÃÖê“Ö ×−Ö²ÖÓ¬Ö»ÖêÖ−Ö, ¯Ö¡Ö»ÖêÖ−Ö, ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü»ÖêÖ−Ö, ÃÖÖ¸üÖÓ¿Ö»ÖêÖ−Ö, ú»¯Ö−ÖÖ×¾ÖßÖÖ¸ü, ¸üÃ֐ÖÏÆüÖ, ÃÖÖ¸üÖÏÆüÖ ‡.³ÖÖÂÖê“Öß ¯ÖÏÖŸÖ ¾Öî׿Ö™ü¶êÆüß ×¿Öæú. Æêü ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ †Ö´Ö“µÖÖŸÖᯙ ¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖêÃÖÆü ´Ö¸üÖšüß ÃÖÓÍéúŸÖß¿ÖßÆüß ¯Ö׸ü×“ÖŸÖ ÆüÖêÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö. úÖ¸üÖ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖ•Öê ÃÖÓÍéúŸÖß“Öê ‹ú †×¾Ö³ÖÖ•µÖ †ÓÖ †ÃÖŸÖê. ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÍéúŸÖߟÖæ−Ö“Ö ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ÃÖÓÍéúŸÖß ³ÖÖÂÖê»ÖÖ ÃÖ´Öé¨ü ú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖê. ÃÖÓÍéúŸÖß׿־ÖÖµÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ³ÖÖÂÖê“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯ÖæÖÔ ÆüÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü, ´Ö¸üÖšüß ´Ö֝ÖæÃÖ •Ö֝Öæ−Ö ‘Öê‰ú. †Ö´Ö“Öß Ã֐ÖóµÖÖÓ“Öß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ØÆü¤üß †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖê †Ö´ÆüÖ»ÖÖ úšüßÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ´Ö¸üÖšüß ×¿Öæú−Ö †Ö´Ö“ÖÖ ¿Ö²¤üÃÖӐÖÏÆü ¾ÖÖœêü»Ö. ŸµÖÖ“ÖÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ³Ö×¾ÖµÖÖŸÖ ×−ÖÛ¿“ÖŸÖ“Ö ˆ¯ÖµÖÖêÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. ´ÆüÖæ−Ö“Ö †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê †Ö´Æüß “ÖÖӐֻÖÓ ´Ö¸üÖšüß −ÖŒúß ×¿ÖúÖÖ¸ü. ´Ö»ÖÖ ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ †ÖÆêü úß, †Ö´Æüß '¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³Ö֐ÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦üÖ' ŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê ˆ¢Ö´Ö ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÖ¸ü“Ö. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öæú−Ö †Ö´Æüß †Ö´Ö“Öê –ÖÖ−Ö ¾Ö ¾µÖÛŒŸÖ´ÖŸ¾Ö †×¬Öú ÃÖ´Öé¨ü †Ö×Ö ÃÖÓ¯Ö®Ö úºþ. VII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… •Ö²Ö ¿ÖÆü¸ü ²ÖœÍëüÖê ŸÖÖê −Ö‡Ô ÃÖ´ÖõÖÖ‹Ñ ²ÖœÍëüÖß Æüß… ²ÖÖÆü¸ü ÃÖê †Ö‹ »ÖÖêÖÖë úÖê ´ÖúÖ−Ö “ÖÖ×Æü‹ ÆüÖëÖê †Öî¸ü −ÖÖîú¸üß ³Öß ÆüÖêÖß… ו֟Ö−Öß •Ö−ÖÃÖӏµÖÖ ²ÖœÍêüÖß ˆŸÖ−ÖßÆüß “Öß•ÖÖë úß ´ÖÖÑÖ ²Öœü−Öê¾ÖÖ»Öß ÆüÖêÖß… −Ö‡Ô-−Ö‡Ô †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ†Öë úÖê ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖÖë úÖê ²ÖœÍüÖ−ÖÖ ÆüÖêÖÖ… ו֟Ö−ÖÖ Ãֲ֍úÖê “ÖÖ×Æü‹ ˆŸÖ−ÖÖ ¤êü−Öê êú ×»Ö‹ µÖÖê•Ö−ÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖÖ−Öß ÆüÖëÖß… µÖפü ‹êÃÖÖ −ÖßÆÓü ÆüÖêÖÖ ŸÖÖê ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖãÖ¿ÖÖÓ×ŸÖ ÃÖê −ÖÆüà ¸üÆü Ã֍êúÖÖ…

VIII

´ÖúÖ−Ö œæÑüœü−Öê êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë †Ö¯Ö êú †−Öã³Ö¾ÖÖë ¯Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ×»Ö׏֋…

150

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ´ÖÖ ‹ÖÖ¤üÖ °»Öò™ü ×´Öôêû»Ö. ŸÖ²Ö ŸÖÖê ‹úÖ¬Ö °»Öî™ü ×´Ö»ÖêÖÖ… 2) ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡Ô−Ö. ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö‰ÑúÖÖ… 3) “Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü, †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬Öæ. “Ö»ÖÖê “Ö»Öë, Æü´Ö ‘Ö¸ü œæÑüœëüÖê… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ−Ö ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾Ö嵅م úÖ»Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾Ö嵅م úÖ»Ö êú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¯ÖÏŸµÖµÖ ¯Öã¹ýÂÖ †Öî¸ü ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë •ÖÖê›êü •ÖÖŸÖê Æïü…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ •ÖÖ + ‡Ô−Ö = •ÖÖ‡Ô−Ö (•ÖÖ‰ÑúÖÖ) ú¸ü + ‡Ô−Ö = ú¸üß−Ö (úºÑþÖÖ/úºÑþÖß) ´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ •ÖÖ + ¿Öᯙ = •ÖÖ¿Öᯙ (•ÖÖ‹ÖÖ) ú¸ü + ¿Öᯙ = ú¸ü¿Öᯙ (ú¸êüÖÖ) †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) •ÖÖ + ‡Ô»Ö = •ÖÖ‡Ô»Ö (•ÖÖ‹ÖÖ) (¯Öã.) ú¸ü + ‹»Ö = ú¸êü»Ö (ú¸êüÖÖ) (áÖß.) •ÖÖ + ‡Ô»Ö = •ÖÖ‡Ô»Ö (•ÖÖ‹Öß) (áÖß.) ú¸ü + ‹»Ö = ú¸êü»Ö (ú¸êüÖß) (−Ö¯ÖãÓ.) •ÖÖ + ‡Ô»Ö = •ÖÖ‡Ô»Ö (−Ö¯ÖãÓ.) ú¸ü + ‹»Ö = ú¸êü»Ö

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö •ÖÖ+ ‰ú = •ÖÖ‰ú (•Ö֋ѐÖê/•Ö֋ѐÖß) ú¸ü + ‰ú = úºþ (ú¸ëüÖê/ú¸ëüÖß) •ÖÖ + †Ö»Ö = •ÖÖ»Ö (•ÖÖ†ÖêÖê) ú¸ü + †Ö»Ö = ú¸üÖ»Ö (ú¸üÖêÖê) •ÖÖ + ŸÖᯙ = •ÖÖŸÖᯙ (•Ö֋ѐÖê) ú¸ü + ŸÖᯙ = ú¸üŸÖᯙ (ú¸ëüÖê) •ÖÖ + ŸÖᯙ = •ÖÖŸÖᯙ (•Ö֋ѐÖß) ú¸ü + ŸÖᯙ = ú¸üŸÖᯙ (ú¸ëüÖß) •ÖÖ + ŸÖᯙ = •ÖÖŸÖᯙ ú¸ü + ŸÖᯙ = ú¸üŸÖß»Ö

׍ÎúµÖÖ - •ÖÖ ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýüÂÖ ´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß •ÖÖ‡Ô−Ö. ´Öï •ÖÖ‰ÑúÖÖ/•ÖÖ‰ÑúÖß…

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß †Ö¯ÖÖ

ŸÖæ •ÖÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß ŸÖã´Ö •ÖÖ†ÖêÖê… †Ö¯ÖÖ ŸÖÖê •ÖÖ‡Ô»Ö. ŸÖê ŸÖß ¾ÖÆü •ÖÖ‹ÖÖ/•ÖÖ‹Öß… ŸµÖÖ ŸÖê ŸÖß

•ÖÖ‰ú. Æü´Ö •Ö֋ѐÖê… •ÖÖ»Ö. †Ö¯Ö •ÖÖ†ÖêÖê … •ÖÖŸÖß»Ö. ¾Öê •Ö֋ѐÖê/•Ö֋ѐÖß…

¯ÖÖšü 13

151

׍ÎúµÖÖ - ²ÖÃÖ ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ

‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ´Öß ²ÖÃÖê−Ö. †Ö´Æüß ²ÖÃÖæ. ´Öï ²ÖîšæÑüÖÖ… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö ²ÖîšëüÖê… ŸÖæ ²ÖÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖÖ»Ö. ŸÖã´Ö ²ÖîšüÖêÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö ²ÖîšëüÖê/²ÖîšëüÖß… ŸÖÖê ²ÖÃÖê»Ö. ŸÖê ²ÖÃÖŸÖß»Ö. ŸÖß ¾ÖÆü ²ÖîšêüÖÖ/²ÖîšêüÖß… ŸµÖÖ ¾Öê ²ÖîšëüÖê/²ÖêšëüÖß… ŸÖê ŸÖß

¬µÖÖ−Ö ¤êü ׍ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö ´Öë ׍ÎúµÖÖ ¯Ö¸ü Ø»ÖÖ úÖ úÖê‡Ô ¯ÖϳÖÖ¾Ö −ÖÆüà ¯Ö›üŸÖÖ… †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öë þָüÖÓŸÖ ¬ÖÖŸÖã†Öë êú ('•ÖÖ') ÃÖÖ£Ö '-‹»Ö' êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü '-‡Ô»Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •Öã›üŸÖÖ Æîü… 2.

´Ö¸üÖšüß ´Öë '³Ö×¾Ö嵅م úÖ»Ö' êú ¾ÖîúÛ»¯Öú ºþ¯Ö ×−Ö´−Ö¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ÆüÖêŸÖê Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Öß •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. †Ö´Æüß •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. ´Öï •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ ÆæÑü… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü… ´Öï •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß ÆæÑü… ´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Æüß •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ. ŸÖã´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê/¾ÖÖ»Öß ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê/¾ÖÖ»Öß Æïü… †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖÖê ŸÖê ŸÖß •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü ŸµÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ŸÖê ¾ÖÆü •ÖÖ−Öê ŸÖß ¾Öê •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê/¾ÖÖ»Öß Æïü… ¾ÖÖ»ÖÖ/¾ÖÖ»Öß Æîü… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖîúÛ»¯Öú ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú ºþ¯Ö ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-ÖÖ¸ü' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ˆÃ֍êú ²ÖÖ¤ü µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ '†ÖÆêü' (Æîü) êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−ÖŸÖê Æïü…

3.

´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ êú¾Ö»Ö ¾ÖîúÛ»¯Öú ºþ¯Ö '•Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü' ´Öë '†ÖÆêü' êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−ÖÖÆüß' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß µÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²ÖÖÆêü¸ü •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. ´Öï ‡−֍êú •Ö¸üÖ ²ÖÖÆü¸ü •ÖÖ‰ÑúÖÖ… ´Öß µÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²ÖÖÆêü¸ü •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ´Öï ‡−֍êú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖÆü¸ü −ÖÖÆüà •ÖÖ‰ÑúÖÖ…

152

4.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

'´Öß •ÖÖ‡Ô−Ö' úÖ ³Öß ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö '´Öß •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß' Æüß ÆüÖêÖÖ… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ “Öֻ֝ÖÖ¸ü úÖ? ¾ÖÆü †Ö¯Ö êú ×»Ö‹ šüߍú ¸üÆêüÖÖ ŒµÖÖ? 2) ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ “Öֻ֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü úÖ? ¾ÖÆü †Ö¯Ö êú ×»Ö‹ šüߍú ¸üÆêüÖÖ ŒµÖÖ? ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏ¿−Ö ¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë '†ÖÆêü' µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ‹êÛ“”ûú ºþ¯Ö ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆÃ֍úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ −ÖÆüß Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏ¿−Ö ¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë '†ÖÆêü' µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ ²ÖÆãü¬ÖÖ ”ûÖê›ü ¤üß •ÖÖŸÖß Æîü… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¤üÖê−ÖÖë ¯ÖÏ¿−Ö¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ †£ÖÔ ‹ú Æüß Æîü…

5.

×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) †Ö¯ÖÖ †ÖŸÖÖ “ÖÖӐֻÖÓ ‘Ö¸ü ¿ÖüÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. Æü´Ö †²Ö †“”ûÖ ‘Ö¸ü œæÑüœü−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü… 2) ´ÖÖ †Ö¯ÖÖ “ÖÖӐֻÖÓ ‘Ö¸ü −ÖŒúß ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü. ×±ú¸ü Æü´Ö †“”ûÖ ´ÖúÖ−Ö •Öºþ¸ü œæÑüœæüêӐÖê… 3) †Ö´Æüß ŸÖã´Ö“µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ‘Ö×−Öšü ×´Ö¡ÖÖÃÖÖšüß “ÖÖӐֻÖÓ ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü“Ö. Æü´Ö ŸÖã´ÆüÖ¸êü •ÖîÃÖê ‘Ö×−Öšü ×´Ö¡Ö êú ×»Ö‹ †“”ûÖ ´ÖúÖ−Ö œæÑüœëüÖê Æüß… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ (1) ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾Ö嵅م úÖ»Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ (2) ´Öë '†ÖÆüÖêŸÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ −ÖÆüà ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖӍú»¯Ö µÖÖ ¯ÖæÖÔ ÃÖÓ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ¾µÖŒŸÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ '†ÖÆêü' (Æîü) µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ úÖê ”ûÖê›ü פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ (3) ´Öë ׍ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ£Ö '-“Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖӍú»¯Ö ¯Ö¸ü †×¬Öú ²Ö»Ö ¤êü−Öê êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú ºþ¯Ö êú †ÓŸÖ ´ÖêÓ '-“Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üŸÖê Æïü…

6.

´Ö¸üÖšüß ´Öë ¿Ö²¤üÖë ´Öë '-ÃÖÖ', '-¿Öß', '-ÃÖê' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ¿Ö²¤üÖë ´Öë ‹ú ¯ÖύúÖ¸ü úß ×´ÖšüÖÃÖ »ÖÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ”ûÖê™üÖ + ÃÖÖ = ”ûÖ™ê üÖÃÖÖ - ”ûÖê™üÖÃÖÖ ²ÖӐֻÖÖ. ”ûÖê™üÖ + ¿Öß = ”ûÖê™üß¿Öß - ”ûÖê™üß¿Öß —ÖÖê¯Ö›üß. ”ûÖê™ü + ÃÖê = ”ûÖê™üÃÖê - ”ûÖê™êüÃÖê ‘Ö¸ü. »ÖÆüÖ−ÖÃÖÖ, »ÖÆüÖ−Ö¿Öß, »ÖÆüÖ−ÖÃÖê. (”ûÖê™üÖÃÖÖ, ”ûÖê™üßÃÖß) ”ûÖ−ÖÃÖÖ, ”ûÖ−Ö¿Öß, ”ûÖ−ÖÃÖê. (†“”ûÖÃÖ, †“”ûßÃÖß) ÖÖê›üÃÖÖ, ÖÖê›ü¿Öß, ÖÖê›üÃÖê. (´ÖßšüÖÃÖÖ, ´ÖßšüßÃÖß) £ÖÖê›üÖÃÖÖ, £ÖÖê›üß¿Öß, £ÖÖê›êüÃÖê. (£ÖÖê›üÖÃÖÖ, £ÖÖê›üßÃÖß) ±úÖ¸üÃÖÖ, ±úÖ¸ü¿Öß, ±úÖ¸üÃÖê. (²ÖÆãüŸÖÃÖÖ, ²ÖÆãüŸÖÃÖß)

¯ÖÖšü 13

153

7.

´Ö¸üÖšüß ´Öë ¿Ö²¤üÖë úß ¯Öã−Ö¸üÖ¾Öé×¢Ö ú¸ü †£ÖÔ úß ÃÖ‘Ö−ÖŸÖÖ ²ÖœüÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÖÖê›ü ÖÖê›ü Ö֝Öß (´Ößšêü ´Ößšêü ÖÖ−Öê) ”ûÖ−Ö ”ûÖ−Ö ×“Ö¡Ö (†“”êû †“”êû ד֡Ö) ´ÖÓ¤ü ´ÖÓ¤ü ÃÖãÖÓ¬Ö (´ÖÓ¤ü ´ÖÓ¤ü ÃÖãÖÓ¬Ö) ÃÖãÓ¤ü¸ü ÃÖãÓ¤ü¸ü ±ãú»ÖÓ (ÃÖãÓ¤ü¸ü ÃÖãÓ¤ü¸ü ±æú»Ö)

8.

´Ö¸üÖšüß ´Öë ãú”û ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá µÖÖ ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤ü ÃÖÖ£Ö ÃÖÖ£Ö •ÖÖê›êü •ÖÖŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¿Ö²¤ü ¯ÖϵÖÖêÖÖë ´Öë 'ÃÖ¾ÖÔÃÖ´ÖÖ¾Öê¿ÖúŸÖÖ' úÖ †£ÖÔ †ÓŸÖ³ÖæÔŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: •Öü¾Öôû¯ÖÖÃÖ (†ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ), †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ (†ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ), †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ (†Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ), ±ãú™üúÖŸÖã™üúÖ (™æü™üÖ±æú™üÖ), µÖÖ»ÖߏÖã¿ÖÖ»Öß, †ÃÖæ−Ö−ÖÃÖæ−Ö, ´Ö֐Öê¯Öãœêü (†ÖÖê¯Öß”êû), †ÖŸÖ²ÖÖÆêü¸ü (†Ó¤ü¸ü²ÖÖÆü¸ü), ‡ú›êüן֍ú›êü (‡¬Ö¸üˆ¬Ö¸ü), ו֣Öêן֣Öê (•ÖÆüÖѾÖÆüÖÑ), ו֍ú›êüן֍ú›êü (וָ֬üˆ¬Ö¸ü), ˆ»Ö™üÖÃÖã»Ö™üÖ (ˆ»Ö™üÖÃÖ߬ÖÖ)

9.

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) þ֟ÖÓ¡Ö“Ö ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö −ÖÓ ŸÖã´Æüß? 2) †Ö´Æüß ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖêÖÖ¸ü †ÃÖæ. ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ÃÖê ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ úÖê '-ÖÖ¸ü' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '†ÃÖ' µÖÖ '−ÖÃÖ' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æïü… ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê '•ÖÖ' ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ êú ÃÖ³Öß ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖˍúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖê−Ö. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ´Öï ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆüÖê‰ÑúÖÖ… Æü´Ö ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖëÖê… ´Ö.¯Öã. ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö. ŸÖã´Ö ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖêÖê… †.¯Öã. ŸÖÖê ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸üÖ †ÃÖê»Ö. ŸÖê ¾ÖÆü ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêÖÖ… ŸÖß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö. ŸµÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖŸÖß»Ö. ¾ÖÆü ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß ÆüÖêÖß… ¾Öê ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖëÖê… ŸÖê ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸üÖ †ÃÖê»Ö. ŸÖß ¾Öê ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß ÆüÖëÖß…

154

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¬Ö›üÖ 14 ¯ÖÖšü ¤ü¾Ö֏ÖÖ−ÖÖ

¤ü¾Ö֏ÖÖ−Öê ´Öë

›üÖòŒ™ü¸ü : −Ö´ÖÍúÖ¸ü ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô. ±úÖ¸ü פü¾ÖÃÖÖÓ−Öß ×¤üÃÖ»ÖÖŸÖ! −ÖÖÆüß, ´ÆüÖ•Öê ›üÖòŒ™ü¸ü ¤æü¸ü šêü¾ÖÖÓ “ÖÖӐֻÖÓ“Ö! ÆÓü úÖµÖ ÆüÖêŸÖÓµÖ? ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : ›üÖòŒ™ü¸ü, ´Öß úÖ»Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»Öê. êúôûß“µÖÖ ÃÖÖ»Öß¾Ö¸ü ¯ÖÖµÖ ¯Ö›ü»ÖÖ. ¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›ü»Öê. ¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôû»ÖÖ. úÖ»Ö“ÖÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ÃÖÆü−Ö êú»ÖÓ, ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ±úÖ¸ü ¤ãüÖ»ÖÖ ¯ÖÖµÖ! †Öß ¸üÖ¡Ö —ÖÖê¯Ö»Öê −ÖÖÆüß. úÖ»Ö“Ö ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö פü»ÖÖ. †•Öæ−Ö šüÖúÖ £ÖÖÓ²Ö»ÖÖ −ÖÖÆüß. ÃÖæ•ÖÆüß ˆŸÖ¸ü»Öß −ÖÖÆüß. −Öß™ü “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÆüß −ÖÖÆüß. ÖÖ»Öß ²ÖÃÖ¾ÖŸÖ −ÖÖÆüß. úÃÖÖ²ÖÃÖÖ ×•Ö−ÖÖ ˆŸÖ¸ü»Öê. ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ ‹ú¤üÖ ¤ü֏־ÖÖ¾ÖÓ. ›üÖòŒ™ü¸ü : “ÖÖÓÖ»Ö êú»ÖÓŸÖ. †¿ÖÖ ÖÖê™üàú›êü ¤ãü»ÖÔÖ ú¹ý −ÖµÖê“Ö. ÆÓü ²Ö‘Öæ ²Ö¸Óü. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : †Ö‡Ô ÖÓ! ±úÖ¸ü ¤ãüÖŸÖÓµÖ. †Ö¤üß ÃÖÆü−Ö ú¸ü¾ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ›üÖòŒ™ü¸ü : ²Ö¸üÓ —ÖÖ»ÖÓ, ÆüÖ›ü ¤ãüÖÖ¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß. ÃÖÖ¬ÖÖ ´ÖãúÖ´ÖÖ¸ü †ÖÆêü. Æêü ´Ö»Ö´Ö »ÖÖ¾ÖÖ †Ö×Ö Ö¸ü´Ö ¯Ö֝µÖÖ−ÖÓ ¿ÖêúÖ. ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ªÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖ“Ö −ÖÖÆüß ´ÖÖ—µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ! ÃÖŒŸÖß“Öß ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß †ÖÆêü“Ö. šüߍú †ÖÆêü. −Ö´ÖßÖê. µÖêŸÖê ÆÓü. ›üÖòŒ™ü¸ü : †“”ûÖ, †¸êü ÃÖã−ÖߟÖÖ, ŸÖæ ú¬Öß †Ö»ÖßÃÖ? ÃÖã−ÖߟÖÖ : †Ö¢ÖÖ“Ö †Ö»Öê ›üÖòŒ™ü¸ü! ›üÖòŒ™ü¸ü : úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖµÖŸÖ ²ÖÖôû¸üÖ•Öê?

›üÖòŒ™ü¸ü : −Ö´ÖßÖê ¿ÖÖÓŸÖÖ•Öß… ²ÖÆãüŸÖ פü−ÖÖë ²ÖÖ¤ü פüÖà… ¾ÖîÃÖê ›üÖòŒ™ü¸ü úÖê ¤æü¸ü ¸üÖ−ÖÖ †“”ûÖ Æüß Æîü… ú×Æü‹ ŒµÖÖ ŸÖú»Öß±Ìú Æîü? ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : ›üÖòŒ™ü¸ü, ú»Ö ´Öï ÃÖ²•ÖÌß ´ÖÓ›üß Ö‡Ô… êú»Öê êú ×”û»Öêú ¯Ö¸ü ¯Öî¸ü ¯Ö›ÍüÖ… ¬Ö›ÍüÖ´Ö ÃÖê אָü ¯Ö›Íüß… ¯Öî¸ü ´ÖÖê“ÖÖ ÖµÖÖ… ú»Ö ŸÖÖê ÃÖÆü ×»ÖµÖÖ… ¸üÖŸÖ³Ö¸ü ¯ÖÖÑ¾Ö Öæ²Ö ¤ãüÖÖ… ¯Öæ¸üß ¸üÖŸÖ ÃÖÖê‡Ô −ÖÆüà… »ÖÖ»Ö “ÖÓ¤ü−֍úÖ »Öê¯Ö ³Öß ×úµÖÖ… †³Öß ŸÖú ¤ü¤Ôü ú´Ö −ÖÆüà Æãü†Ö… ÃÖæ•Ö−Ö ³Öß −ÖÆüà ˆŸÖ¸üß… šüߍú ÃÖê “Ö»ÖÖ ³Öß −ÖÆüà •ÖÖŸÖÖ… −Öß“Öê ²ÖîšüÖ ³Öß −ÖÆüß •ÖÖŸÖÖ… •ÖîÃÖê-ŸÖîÃÖê ÃÖßלüµÖÖÑ ˆŸÖ¸üß… ÃÖÖê“ÖÖ ‹ú ²ÖÖ¸ü פüÖÖ »ÖæÑ… ›üÖòŒ™ü¸ü : †“”ûÖ ×úµÖÖ… ‹êÃÖß ²ÖÖŸÖÖêê ´Öë »ÖÖ¯Ö¸ü¾ÖÖÆüß šüߍú Æüß −ÖÆüà… ¤êüÖæÑ ŸÖÖê… ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : †Öê ´ÖÖÑ! ²ÖÆãüŸÖ ¤ü¤Ôü Æîü… ÃÖÆüÖ −ÖÆüà •ÖÖŸÖÖ… ›üÖòŒ™ü¸ü : †“”ûÖ Æãü†Ö, Æøüß ´Öë “ÖÖê™ü −ÖÆüà †Ö‡Ô… ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ ÃÖß Öã´Ö “ÖÖê™ü Æîü… µÖÆü ´Ö¸üÆü´Ö »ÖÖÖ‡‹ †Öî¸ü Ö¸ü´Ö ¯ÖÖ−ÖßÃÖê ÃÖë׍ú‹… ¯Öî¸ü úÖê †Ö¸üÖ´Ö ¤üßו֋… ¿ÖÖŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : ´Öã—Ö ÃÖê “Ö»ÖÖ Æüß −ÖÆüà •ÖÖŸÖÖ… •Ö²Ö¸ü¤üßÖß úÖ †Ö¸üÖ´Ö Æüß Æîü… †“”ûÖ −Ö´ÖßÖê ›üÖòŒ™ü¸ü ÃÖÖÆü²Ö “Ö»ÖŸÖß ÆæÑü… ›üÖòŒ™ü¸ü : †¸êü ÃÖã−ÖߟÖÖ ŸÖã´Ö ú²Ö †Ö‡Õ? ÃÖã−ÖߟÖÖ : †³Öß †Ö‡Ô ›üÖòŒ™ü¸ü! ›üÖòŒ™ü¸ü : ŒµÖÖ úÆüŸÖÖ Æîü ¸üÖ•ÖÖ ²Öê™üÖ?

¯ÖÖšü 14

155

ÃÖã−ÖߟÖÖ : ŸÖÖ¯Ö †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. †ÓÖ ŸÖÖ¯Ö»ÖÓ †ÖÆêü. Ã֍úÖôûß ˆ»Ö™üß —ÖÖ»Öß. ¸üÖ¡ÖßÆüß Öæ¯Ö ŸÖÖ¯Ö ÆüÖêŸÖÖ. ‹ú ¤üÖ−ê Ö¤üÖ •Öã»ÖÖ²ÖÆüß —ÖÖ»Öê. ÊÖ−ÖÓ úÖÆüß ÖÖ»»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ úÖ»Ö. ÖêôûÖµÖ»ÖÖÆüß Öê»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ¯ÖÖê™ü †Ö¤üß Ö¯ÖÖ™üß»ÖÖ Öê»ÖÓµÖ. †Ö¤üß ÃÖãæú−Ö Öê»ÖÖµÖ. úÖ»Ö“Ö ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡ÔÆüß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Ö껵ÖÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÆêüÆüß Öê»Öê. ŸÖß ¤üÖê‘ÖÓ Öê»Öß †Ö×Ö ÊÖ»ÖÖ ŸÖÖ¯Ö †Ö»ÖÖ. ›üÖòŒ™ü¸ü : ‡ŸÖúß úÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß †ÖÆêüÃÖ? ŸÖÖê šüߍú †ÖÆêü. £ÖÖê›üÖ ´Ö»Öæ»Ö —ÖÖ»ÖÖµÖ ‡ŸÖÓú“Ö! ÆÓü ²Ö‘Öæ. ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¯Ö֝Öß ¯ÖÖ•Ö ŸµÖÖ»ÖÖ. ػֲÖÖ“ÖÓ ÃÖ¸ü²ÖŸÖ, ÖÖê›ü ŸÖ֍úÆüß ¯ÖÖ•Ö. Æêü †ÖîÂÖ¬Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖæ−Ö ŸÖß−Ö ¾ÖêôûÖ ¤êü. úÖôû•Öß úºþ −֍úÖêÃÖ. ÃÖã−ÖߟÖÖ : ²Ö¸Óü ›üÖòŒ™ü¸ü, •Öß¾Ö ³ÖÖÓ›ü¶ÖŸÖ ¯Ö›ü»ÖÖ!

ÃÖã−ÖߟÖÖ : ²ÖãÖÖ¸ü †Ö ÖµÖÖ Æîü… ²Ö¤ü−Ö ŸÖ¯Ö ÖµÖÖ Æîü… ÃÖ²Öê¸êü ˆ»™üß Æãü‡Ô… ‹ú ¤üÖê ²ÖÖ¸ü ¤üÃŸÖ ³Öß Æãü‹… ¸üÖŸÖ ´Öë ³Öß ²ÖÆãüŸÖ ²ÖãÖÖ¸ü £ÖÖ… ‡ÃÖ−Öê ú»Ö ÃÖê ãú”û −ÖÆüà ÖÖµÖÖ Æîü… ¯Öê™ü ‹ú¤ü´Ö ¯Ößšü ÃÖê »ÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‹ú¤ü´Ö ÃÖæÖ ÖµÖÖ Æîü… ú»Ö ÃÖÖÃÖæ•Öß ³Öß ÖÖÑ¾Ö Ö‡Õ… ˆ−֍êú ÃÖÖ£Ö µÖê ³Öß Ö‹… ¾Öê ¤üÖê−ÖÖë Ö‹ †Öî¸ü ‡ÃÖê ²ÖãÖÖ¸ü †ÖµÖÖ… ›üÖòŒ™ü¸ü : ‡ŸÖ−Öß ŒµÖÖë ‘Ö²Ö¸üÖ‡Ô Æãü‡Ô ÆüÖê? ¾ÖÆü šüߍú Æîü… £ÖÖê›ÍüÖ ãú´Æü»ÖÖ ÖµÖÖ Æîü, ²ÖÃÖ! ÆüÖÑ ¤êüÖæÑ… Öæ²Ö ¯ÖÖ−Öß ×¯Ö»ÖÖ†Öê ˆÃÖê… −Öß²Öæ úß ×¿ÖÓú•Öß †Öî¸ü ´ÖßšüÖ ”ûÖ”û³Öß ¤êü−ÖÖ… µÖÆü ¤ü¾ÖÖ‡Ô ×¤ü−Ö ´Öë ŸÖß−Ö ²ÖÖ¸ü ¤üÖê… Ø“ÖŸÖÖ −Ö ú¸üÖê… ÃÖã−ÖߟÖÖ : šüߍú Æîü ›üÖòŒ™ü¸ü, ´Öê¸üß •ÖÖ−Ö ´Öë •ÖÖ−Ö †Ö‡Ô!

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ±úÖ¸ü פü¾ÖÃÖÖÓ−Öß ¤æü¸ü šêü¾ÖÖê ¯ÖÖµÖ ¯Ö›ü»ÖÖ ¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›üÖê ¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôûÖê ÃÖÆü−Ö êú»Öê ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü †Öß ¸üÖ¡Ö ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−Ö ÃÖæ•Ö ˆŸÖ¸üÖê úÃÖÖ²ÖÃÖÖ ×•Ö−ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ ¤ãü»ÖÔÖ ú¸üÖê ¤ãüÖ־֝Öê

²ÖÆãüŸÖ פü−ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü ¤æü¸ü ¸üÖ−ÖÖ ¯ÖÖÑ¾Ö ¯Ö›Íü ÖµÖÖ ¬Ö›ÍüÖ´Ö ÃÖê אָü−ÖÖ ¯ÖÖÑ¾Ö ´Öë ´ÖÖê“Ö †Ö−ÖÖ/¯Öî¸ü ´ÖÖê“ÖÖ−ÖÖ ÃÖÆü ×»ÖµÖÖ ¸üÖŸÖ³Ö¸ü ¯Öæ¸üß ¸üÖŸÖ »ÖÖ»Ö “ÖÓ¤ü−Ö ÃÖæ•Ö−Ö ˆŸÖ¸ü−ÖÖ ×úÃÖß ŸÖ¸üÆü ÃÖßלÍüµÖÖÑ ÃÖÖê“ÖÖ †−Ö¤êüÖÖ ú¸ü−ÖÖ †¯ÖêÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¤ü¤Ôü ÆüÖê−ÖÖ

156

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

´ÖãúÖ´ÖÖ¸ü ´Ö»Öæ»Ö ÆüÖêÖê Ö¸ü´Ö ¯Ö֝µÖÖ−Öê ¿ÖêúÖê ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ¤êüÖê ÃÖŒŸÖß“Öß ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ú¬Öß †Ö¢ÖÖ“Ö šüÖúÖ ŸÖÖ¯Ö •Öã»ÖÖ²Ö ¯ÖÖê™ü Ö¯ÖÖ™üß»ÖÖ •Ö֝Öê ÃÖãæú−Ö •Ö֝Öê ‘ÖÖ²Ö¸üÖê ´Ö»Ö´Ö »Ö־֝Öê •Öß¾Ö ³ÖÖÓ›ü¶ÖŸÖ ¯Ö›üÖê

Öã´Ö “ÖÖê™ü, †Ó¤ü¹ý−Öß “ÖÖê™ü ±úߍúÖ ¯Ö›Íü •ÖÖ−ÖÖ Ö¸ü´Ö¯ÖÖ−Öß ÃÖê ÃÖëú−ÖÖ †Ö¸üÖ´Ö ¤êü−ÖÖ •Ö²Ö¸ü¤üßÖß úÖ †Ö¸üÖ´Ö ú²Ö †³Öß, ŸÖã¸ÓüŸÖ ŸÖߏÖÖ ¤ü¤Ôü ²ÖãÖÖ¸ü ¤üÃŸÖ ¯Öê™ü ¯Ößšü ÃÖê »ÖÖ−ÖÖ ÃÖæÖ •ÖÖ−ÖÖ ‘Ö²Ö¸üÖ−ÖÖ ´Ö¸üÆü´Ö »ÖÖÖ−ÖÖ •ÖÖ−Ö ´Öë •ÖÖ−Ö †Ö−ÖÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ¤ü¾Ö֏ÖÖ−µÖÖŸÖ úÖ Ö껵ÖÖ? 2) ›üÖòŒ™ü¸üÖÓ−Öß ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ úÖµÖ ÃÖÖÓאֻ֟Öê? 3) ÃÖã−ÖߟÖÖ“µÖÖ ²ÖÖôûÖ»ÖÖ úÖµÖ —ÖÖ»Öê †ÖÆêü? 4) ›üÖòŒ™ü¸üÖÓ−Öß ÃÖã−ÖߟÖÖ»ÖÖ úÖµÖ ÃÖ»»ÖÖ ×¤ü»ÖÖ? 5) '•ÖÖ−Ö ´Öë •ÖÖ−Ö †Ö−ÖÖ' µÖÖ †£Öá µÖÖ ¯ÖÖšüÖŸÖ úÖêÖŸÖÖ ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü †Ö»ÖÖ †ÖÆêü ŸÖê ÃÖÖӐÖÖ.

II

¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ú‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü “ÖÖ¸ü-“ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖê. (•ÖÖ, ¯Ö›, ¯ÖÖê“Ö, −Öß‘Ö) 2) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»Öê. (²ÖÃÖ, —ÖÖê¯Ö, ÆüÃÖ, ¸ü›ü) 3) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖÃÖ. (•Öê¾Ö, ¯ÖÖê“Ö, †ÖÆêü, ¸ü›ü) 4) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖßÃÖ. (•ÖÖ, ¯ÖÖê“Ö, ÆüÃÖ, †ÖÆêü)

¯ÖÖšü 14

157

5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) III

†Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖê. (ÆüÃÖ, •ÖÖ, ¯ÖÖê“Ö, ²ÖÃÖ) ŸÖã´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖŸÖ. (•ÖÖ, †ÖÆêü, −Öß‘Ö, ¸ü›ü) †Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖê. (•ÖÖ, ¯ÖÖê“Ö, ÆüÃÖ, ²ÖÃÖ) †Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖŸÖ. (—ÖÖê¯Ö, −Öß‘Ö, ¸ü›ü, ÆüÃÖ) ¸üÖ´Ö ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖ. (¯ÖÖê“Ö, −Öß‘Ö, ¸ü›ü, ²ÖÃÖ) ´ÖÓ•Öæ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»Öß. (−Öß‘Ö, —ÖÖê¯Ö, ¸ü›ü, •ÖÖ) ´ÖÖÓ•Ö¸ü ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÓ. (¯Öôû, ²ÖÃÖ, —ÖÖê¯Ö, −Öß‘Ö) ´Öã»ÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»Öê. (−Öß‘Ö, —ÖÖê¯Ö, ¯ÖÖê“Ö, •Öê¾Ö) ´Öã»Öß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»µÖÖ. (¸ü›ü, ÆüÃÖ, ²ÖÃÖ, ¯ÖÖê“Ö) •Ö−ÖÖ¾Ö¸Óü Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»Öß. (‘ÖãÃÖ, †ÖÆêü, −Öß‘Ö, ¯ÖÖê“Ö)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ ........ . (¯Ö›ü) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ ¯Ö›ü»µÖÖ. 1) †Ö´Æüß ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü“Ö ........ . (‰úšü) 2) †Ö¯ÖÖ ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü“Ö ........ . (•ÖÖ) 3) ÃÖã−ÖߟÖÖ, ŸÖæ ú¬Öß ........ . (µÖê) 4) ¸üÖ´Ö, ŸÖæ ú¬Öß ........ . (•Öê¾Ö) 5) ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖÆæü−Ö †Ö´Ö“ÖÓ ãú¡ÖÓ ........ . (³ÖãӍú) 6) ŸÖã´Æüß ×úŸÖß ........ ŸÖê¾ÆüÖ! (ÆüÃÖ) 7) †Ö¯ÖÖ ׍úŸÖß ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ........? (−Öß•Ö) 8) ¸ü´Öê¿Ö Ã֍úÖôûß“Ö ........ (‰úšü) †Ö×Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ........ . (•ÖÖ) 9) ÃÖã−ÖߟÖÖ ........ (•ÖÖ) †Ö×Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ........ . (µÖê) 10) ¤üÖ›ü ´ÖÖ¸üŸÖÖ“Ö Ã֐Öôûß ãú¡Öß ........ . (¯Öôû) 13) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ ........ . (•ÖÖ) 14) ´ÖÖ¬Ö¾Ö¸üÖ¾Ö ×−Ö¾Öé¢Ö ........ . (ÆüÖê)

158

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

IV 1.

úÖêšüú ´Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… ŸÖæ ŸÖê¾ÆüÖ »ÖÆüÖ−Ö ........ (†ÖÆêü). ´Öß ŸÖã´Ö“µÖÖ ‘Ö¸üß ........ (µÖê). “ÖÖ¸ü ¯ÖÖ“Ö ×¤ü¾ÖÃÖ ........ (¸üÆüÖ). ŸÖæ ‹ú פü¾ÖÃÖ Öæ¯Ö ........ (¸ü›ü). ãúÖÖ“ÖÓÆüß ........ −ÖÖÆüßÃÖ (‹êú). ¿Öê¾Ö™üß Ã֐Öôûß ÆüŸÖÖ¿Ö ........ (ÆüÖê).

2.

†Öšü¾ÖŸÖÓ úÖ ŸÖã»ÖÖ? †Ö¯ÖÖ ŸµÖÖ¾Öêôûß ¯ÖÖ“Ö¾ÖßŸÖ ........ (†ÖÆêü). ´Öß −ÖÖ™üúÖŸÖ ¸üÖ•ÖÖ ....... (ÆüÖê). ŸÖæ ¸ü֝Öß ........ (ÆüÖê). ŸÖã—µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ ´Öîס֝Öß ¤üÖÃÖß ........ (ÆüÖê). ¤üÆüÖ¾ÖߟֻÖß ´Ö߸üÖ ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô ........ (ÆüÖê). †Ö×Ö ¿ÖêÖ¸ü ´ÖÖ—Öê ¾Ö›üᯙ ........ (ÆüÖê) Ã֐Öôêû ¯Öρê ֍ú Öæ¿Ö ........ (ÆüÖê). †Ö¯ÖÖÆüß Öæ¿Ö ........ (ÆüÖê).

V

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ŸÖ£ÖÖ ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ŸµÖÖ¾Öêôûß ¯ÖÖ“Ö¾ÖßŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Öß ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖê. (ŸÖæ, †Ö´Æüß, ŸÖã´Æüß, †Ö¯ÖÖ, ¸üÖ´Ö, ÃÖߟÖÖ, ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú, ÃÖߟÖÖ²ÖÖ‡Ô, ´Öã»Öß, ´Öã»ÖÖê, ´Öã»ÖÓ)

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Ã֍úÖ¸üÖŸ´Öú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÖÆêüºþ−Ö †Ö»Öê. ´Öß ²ÖÖÆêüºþ−Ö †Ö»Öê −ÖÖÆüß. 1) ´Öß úÖ»Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»Öê. 2) ´Öß ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü —ÖÖê¯Ö»ÖÖê. 3) ŸÖæ ¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›ü»ÖßÃÖ. 4) ŸÖæ Öæ¯Ö ‘ÖÖ²Ö¸ü»ÖÖÃÖ. 5) †Ö´Æüß úÃÖÖ²ÖÃÖÖ ×•Ö−ÖÖ ˆŸÖ¸ü»ÖÖê. 6) ŸÖã´Æüß ›üÖòŒ™ü¸üú›êü Öê»ÖÖ úÖ? 7) †Ö¯ÖÖ “ÖÖӐֻÖÓ êú»ÖÓ. 8) ÃÖã−ÖߟÖÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß. 9) ¸ü´Öê¿Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ. 10) ÃÖã−ÖߟÖÖ“µÖÖ ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Ö껵ÖÖ. 11) ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô †Ö×Ö µÖ•Ö´ÖÖ−Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»Öê.

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖê. ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ²ÖÃÖ»ÖÖê. ´Öß ²ÖÃÖ»ÖÖê †ÖÆêü. 1) ´Öß ........ . ´Öß ˆšüŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ........ . ´Öß ...... ..... . 2) ´Öß —ÖÖê¯ÖŸÖÖê ´Öß ....... . ´Öß —ÖÖê¯Ö»Öê. ´Öß ...... ..... . 3) ´Öß •ÖÖŸÖÖê. ´Öß •ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ....... . ´Öß ...... ..... . 4) ´Öß −ÖÖ“ÖŸÖÖê. ´Öß ..... ...... . ´Öß ....... . ´Öß ...... ..... .

¯ÖÖšü 14

159

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ׍ÎúµÖÖµÖÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß −ÖÖ“ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öß −ÖÖ“Ö»ÖÖê −ÖÖÆüß. ŸÖÖê ...... ....... . ŸÖÖê ...... ....... . (‰úš) ŸÖß ...... ...... . ŸÖß ...... ....... . (ÖÖ) ŸÖê ...... ....... . ŸÖê ...... ....... . (µÖê) ´Öã»ÖÓ ...... ....... . ´Öã»ÖÓ ...... ....... . (‘ÖÖ²Ö¸ü) †Ö´Æüß ...... ....... . †Ö´Æüß ...... ....... . (—ÖÖê¯Ö)

IX

úÖêšüüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë ÃÖê †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úßו֋… ´ÖÖ—ÖÓ ´ÖÖÓ•Ö¸ü úÖ»Ö Ã֍úÖôûß“Ö ´ÖÖ—µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ....... (µÖê). ŸÖê ÃÖ¸üôû ¯Ö»ÖӐÖ֍ú›êü ....... (•ÖÖ). ן֣ÖÓ ....... (²ÖÃÖ). ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ²ÖÖÆêü¸ü ãú¡ÖÖ ....... (³ÖãӍú). ´ÖÖÓ•Ö¸ü ....... (‘ÖÖ²Ö¸ü). ŸµÖÖ“Öß ¿Öê¯Ö™üß ....... (±ãúÖ). ŸÖê Öã¸üÖã¸üÖµÖ»ÖÖ ....... (»Ö֐Ö). ãú¡ÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ....... (׿ָü). ´ÖÖÓ•Ö¸ü •ÖÖê¸üÖŸÖ ....... (¯Öôû). ú¯ÖÖ™üÖ¾Ö¸ü ....... (“Öœü). ãú¡ÖÖ Öæ¯Ö ¾Öêôû ....... (²ÖÃÖ). ¿Öê¾Ö™üß ....... (Óú™üÖôû). †Ö×Ö ²ÖÖÆêü¸ü ....... (¯Öôû).

X

šüߍú ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ¸ü´ÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öê. 2) ãú¡ÖÖ ¸ü´ÖÖ¾Ö¸ü ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖê. 3) ÃÖã−ÖߟÖÖ ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ Öê»Öß. 4) †Ö´Æüß Ã™êü¿Ö−Ö¾Ö¸ü ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖÃÖ. 5) ŸÖã´Æüß ×•Ö−µÖÖ¾Öºþ−Ö ³ÖãӍú»ÖÖ. 6) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ãú¡µÖÖ»ÖÖ ´ÆüÖÖ»Öß. 7) ŸÖæ úÖ»Ö“Ö ÖÖ¾ÖÖÆæü−Ö ¯Ö›ü»ÖÖŸÖ.

XI 1.

ˆ¤ÖüÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ—µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÓ. ´Öß “ÖÖ»ÖŸÖÖê. 1) ´Ö»ÖÖ úÖ´Ö ú¸ü¾ÖŸÖÓ. 2) ŸÖã»ÖÖ ‡£Öê ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÓ úÖ? 3) ןֻÖÖ ÃÖÆü−Ö ú¸ü¾ÖŸÖÓ. 4) ŸµÖÖÓ“µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ ¸üÖƾ֟ÖÓ.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ×ŸÖŸÖÓú “ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß. 1) ŸµÖÖ»ÖÖ ŸÖê ÖÖ¾Ö¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß. 2) ŸµÖÖÓ“µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ •ÖÖ¾Ö¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß. 3) ןֻÖÖ ŸÖê −ÖêÃÖ¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß. 4) ŸÖã»ÖÖ ‹¾ÖœÓü ú¸ü¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß.

´Öß ×ŸÖŸÖúÖ “ÖÖ»Ö»ÖÖê −ÖÖÆüß.

160

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ´ÖÖ—Öß ±úו֟Öß ´Öß −ÖãúŸÖÖ“Ö ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ“Öß ÖÖê™ü! ‹úÖ »ÖÆüÖ−Ö ²ÖÖôûÖ−ÖÓ ´ÖÖ—Öß ±úו֟Öß êú»Öß. ÖêôûŸÖÖ ÖêôûŸÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ‹ú †ÖîÂÖ¬ÖÖ“Öß ²ÖÖ™ü»Öß ÃÖÖ¯Ö›ü»Öß. ŸÖß ŸµÖÖ−ÖÓ ˆ‘Ö›ü»Öß. ¤ãü¬ÖÖÃÖÖ¸üÖÓ ¯ÖÖÓœü¸Óü¿Öã³ÖÏ †ÖîÂÖ¬Ö! Ã֐ÖôÓû †ÖîÂÖ¬Ö ÃÖÖÓ›ü»ÖÓ. ²ÖÆãüŸÖêú ŸµÖÖ−ÖÓ “Ö¾Ö ¯ÖÖ×Æü»Öß. ²ÖÆãü¬ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ “Ö¾Ö †Ö¾Ö›ü»Öß −ÖÖÆüß. ŸµÖÖ−ÖÓ ³ÖÖêúÖ›ü ¯ÖÃÖ¸ü»ÖÓ. †Ö‡Ô •Ö¾Öôû“Ö ÆüÖêŸÖß. ןÖ−ÖÓ ¯Ö™üú−Ö ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ˆ“Ö»Ö»ÖÓ. ŸÖÖë›üÖ»ÖÖ ¯ÖÖÓœü¸Óü! Ã֐ÖôÓû †ÖîÂÖ¬Ö ÃÖÖÓ›ü»Öê»ÖÓ! ²ÖÖ™ü»Öß¾Ö¸ü ×»Ö×Æü»Öê»ÖÓ "×¾ÖÂÖ"! ŸÖß ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß. ²ÖÖ™ü»Öß ‘ÖêŸÖ»Öß. ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÓ. ´ÖÖ—µÖ֍ú›êü †Ö»Öß. ´Öß −Ö¾ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü! ŸÖß −Ö¾Öß †Ö‡Ô! ´Ö»ÖÖ µÖÖ ×¾ÖÂÖ²ÖÖ¬Öê¾Ö¸ü“ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ ´ÖÖÆüßŸÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ´Öß ²ÖÖ™ü»Öß²Ö¸üÖê²Ö¸ü“ÖÓ ´ÖÖ×ÆüŸÖ߯֡֍ú ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ. ŸµÖÖŸÖÆüß ˆ¯ÖÖµÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ´Öß ‘ÖÖ²Ö¸ü»ÖÖê. ¯ÖÖ ‹¾ÆüÖ−ÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ ¯Öê¿ÖÓ™ü, ŸÖê »ÖÆüÖ−Ö ²ÖÖôû ´Ö•ÖêŸÖ Öêôæû »Ö֐ֻÖÓ. ²ÖÖôû ´Ö•ÖêŸÖ ÆüÃÖ»ÖÓ. ¯ÖÖ †Ö‡Ô ¸ü›üÖµÖ“Öß £ÖÖÓ²Ö»Öß −ÖÖÆüß. ´Öß ÖÖ³Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ. ן֓Öß ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ ‘ÖÖŸÖ»Öß. ´ÆüÖÖ»ÖÖê, µÖÖ»ÖÖ úÖÆüßÆüß —ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß. ±úÖ¸üÃÖÓ †ÖîÂÖ¬Ö µÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖê™üÖŸÖ Öê»ÖÓ −ÖÖÆüß. ´ÖÖ—ÖÖ ×−֝ÖÔµÖ †“Öæú šü¸ü»ÖÖ. ‡ŸÖúÖ ´ÖÖêšüÖ ×−֝ÖÔµÖ ´Öß úÃÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ? ´ÖÖ—Öê ¾Ö›üß»ÖÆüß ´Öã»ÖÖÓ“Öê ›üÖòŒ™ü¸ü ÆüÖêŸÖê. ŸÖê ´Ö»ÖÖ ‹ú¤üÖ ´ÆüÖÖ»Öê, "²ÖÖôûÖÓ•Ö¾Öôû ‹ú ²Öò¸üÖê´Öß™ü¸ü †ÃÖŸÖÖê, ŸÖÖê ´ÆüÖ•Öê ŸµÖÖÓ“ÖÓ ÆüÃ֝ÖÓ! ²ÖÖôû ÆüÃÖ»ÖÓ úß †“Öæú ÃÖ´Ö•ÖŸÖÓ úß ²ÖÖôû †Ö•ÖÖ¸üß −ÖÖÆüß. ãúšü»ÖÖÆüß †Ö•ÖÖ¸ü —ÖÖ»ÖÖ úß ¯ÖÏ£Ö´Ö −ÖÖÆüßÃÖÓ ÆüÖêŸÖÓ ŸÖê Æêü ÆüÃÖæ!" ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ±úו֟Öß −ÖãúŸÖÖ“Ö ŸÖê¾ÆüÖ“Öß ÖÖê™ü †ÖîÂÖ¬Ö ²ÖÖ™ü»Öß ˆ‘Ö›üÖê ¯ÖÖÓœü¸êü¿Öã³ÖÏ †ÖîÂÖ¬Ö ÃÖÖÓ›üÖê “Ö¾Ö ¯ÖÖÆüÖê ²ÖÆãü¬ÖÖ †Ö¾Ö›üÖê ³ÖÖêúÖ›ü ¯ÖÃÖ¸üÖê ¯Ö™üú−Ö ˆ“ֻ֝Öê ŸÖÖë›ü

±ú•ÖßÆüŸÖ †³Öß †³Öß ŸÖ²Ö úß ²ÖÖŸÖ ¤ü¾ÖÖ ²ÖÖêŸÖ»Ö ÖÖê»Ö−ÖÖ ¿Öã³ÖÏÎ ÃÖ±êú¤ü ¤ü¾ÖÖ úÖ ×Ö¸ü−ÖÖ “֏Ö−ÖÖ ¿ÖÖµÖ¤ü/²ÖÆãü¬ÖÖ †“”ûÖ »ÖÖ−ÖÖ ¬ÖÖ›Íü ´ÖÖ¸ü ú¸ü ¸üÖê−ÖÖ, —Ö™ü ÃÖê ˆšüÖ−ÖÖ ´ÖãÑÆü

¯ÖÖšü 14

161

×¾ÖÂÖ²ÖÖ¬ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß ¯Ö¡Öú ‘ÖÖ²Ö¸ü»ÖÖê ´Ö•ÖêŸÖ ÆüÃ֝Öê ÖÖ³Ö¸ü ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ ‘Öֻ֝Öê ±úÖ¸üÃÖê ×−֝ÖÔµÖ †“Öæú †Ö•ÖÖ¸ü

×¾ÖÂÖ úÖ †ÃÖ¸ü ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖæ“Ö−ÖÖ-¯Ö¡Öú ‘Ö²Ö¸üÖ ÖµÖÖ ´Ö•Öê ´Öë ÆÑüÃÖ−ÖÖ ¯Ö»Ö³Ö¸ü, ÖÖ³Ö¸ü ÃÖ´Ö—ÖÖ−ÖÖ, ¿ÖÖÓŸÖ ú¸ü−ÖÖ •µÖÖ¤üÖ −ÖÆüà, ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú −ÖÆüß ×−֝ÖÔµÖ †“Öæú ²Öß´ÖÖ¸üß †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) −Ö¾Öß−Ö ›üÖòŒ™ü¸ü“Öß ±úו֟Öß úÖêÖß êú»Öß? 2) ²ÖÖôûÖ“Öß †Ö‡Ô úÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß? 3) ²ÖÖôûÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ›üÖòŒ™ü¸ü−Öß úÖêÖŸÖß ×−֝ÖÔµÖ ×¤ü»ÖÖ? 4) ²ÖÖôûÖ−Öê †ÖîÂÖ¬ÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘ÖêŸÖÖ“Ö úÖµÖ êú»Öê? 5) ²ÖÖôûÖÓ•Ö¾Öôû“ÖÖ ²Öò¸üÖò´Öß™ü¸ü úÖêÖŸÖÖ?

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †Öî¸ü ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ´Öß ¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›ü»Öê.

III

ãú”û ׍ÎúµÖÖ†Öë ÃÖê ÃÖÓ–ÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü… −Öß“Öê ‹êÃÖê Æüß ãú”û ¿Ö²¤ü פü‹ Ö‹ Æïü †Öî¸ü ˆ−֍úÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÖêôûÖê Öêôû ŸÖÖê ÖêôûŸÖÖê. ŸÖÖê Öæ¯Ö Öêôû ÖêôûŸÖÖê. šüÖúÖê šüÖúÖ ´ÖÖ—ÖÖ ¯ÖÖµÖ šüÖúŸÖÖê. ´ÖÖ—µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ šüÖúÖ »Ö֐֟ÖÖê. 1) ÃÖæ•ÖÖê - ÃÖæ•Ö 2) ˆŸÖ¸üÖê - ˆŸÖÖ¸ü 3) ¿ÖêúÖê - ¿Öêú 4) ŸÖ֯֝Öê - ŸÖÖ¯Ö 5) ˆ»Ö™üÖê - ˆ»Ö™üß

162

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¯ÖÖµÖ, úÖ»Ö, »ÖÆüÖ−Ö, ÖÖ¸ü, −Ö¾ÖÖ, ˆªÖ, Ö¸ü´Ö, •Öã−ÖÖ, †¯ÖÖµÖ, ´ÖÖêšüÖ, ÃÖÖ¯Ö›üÖê, ˆ‘Ö›üÖê, ÃÖÖÓ›üÖê, µÖêÖê, —ÖÖê¯ÖÖê, ˆšüÖê, ³Ö¸üÖê, —Ö֍úÖê, Æü¸ü¾ÖÖê, •Ö֝Öê

V

'´Ö−Ö úÖ ²ÖÖê—Ö Æü»ÖúÖ ÆüÖê−ÖÖ' úÖ †£ÖÔ ¤êü−Öê ¾ÖÖ»Öê ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü úÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋…

VI

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ´ÖÓ›ü‡Ô, ´Öã¸üÖôû»ÖÖ, »Öê¯Ö, šüÖúÖ, ´Ö»Ö´Ö, ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß, •Öã»ÖÖ²Ö, ˆ»Ö™üß, ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô, ŸÖÖ¯Ö, †ÖîÂÖ¬Ö, ÃÖ¸ü²ÖŸÖ

VII

×−Ö´−Ö ×»Ö×ÖŸÖ ú£Ö−ÖÖë úÖê ‘Ö™ü−ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÆüß Îú´Ö ´Öë ×»Ö׏֋… ¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôû»ÖÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›ü»µÖÖ. ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ¯ÖÖµÖ ±úÖ¸ü ¤ãüÖ»ÖÖ. †Öß ¸üÖ¡Ö ŸµÖÖ —ÖÖê¯Ö»µÖÖ −ÖÖÆüߟÖ. êúôûß“µÖÖ ÃÖÖ»Öß¾Ö¸ü ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¯Ö›ü»ÖÖ. úÖ»Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Ö껵ÖÖ. ŸµÖÖÓ−Öß ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö פü»ÖÖ. †•Öæ−Ö ÃÖæ•Ö ˆŸÖ¸ü»Öß −ÖÖÆüß.

VIII

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ †Öî¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßÂÖԍú ¤üßו֋… ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸üÖÓ“Öß ÖÖ−ÖÖ êú¾Öôû ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖß»Ö“Ö −Ö¾Æêü ŸÖ¸ü ¯ÖæÖÔ •ÖÖÖŸÖᯙ £ÖÖê¸ü −ÖꟵÖÖÓ´Ö¬µÖê ÆüÖêŸÖê. ŸÖê ‹ú £ÖÖê¸ü ×¾Ö«üÖ−Ö ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ−Öß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ×¾ÖÂÖµÖÖÓ¾Ö¸ü ´ÖÖ×ÆüŸÖ߯ÖæÖÔ »ÖêÖ−Ö êú»Öê †ÖÆêü. þ֟ÖÓ¡Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ¸üÖ•µÖ ‘Ö™ü−Öê“Öß •ÖÖ³Ö¸üÖŸÖ †ŸµÖÓŸÖ ¯Öã¸üÖêÖÖ´Öß †Ö×Ö ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖê¾Ö¸ü ³Ö¸ü ¤êüÖÖ¸üß ´ÆüÖæ−Ö ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖÖ —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. ŸµÖÖ ‘Ö™ü−Öê“Öê ŸÖê ׿ֻ¯ÖúÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. †Ã¯Ö鿵֟ÖÖ †Ö×Ö ‡ŸÖ¸ü ÃÖÖ´ÖÖו֍ú †−µÖÖµÖÖ×¾Ö¹ý¨ü ŸµÖÖÓ−Öß »ÖœüÖ ×¤ü»ÖÖ. ¹ýלü¾ÖÖªÖÓ−Öß ŸµÖÖÓ“ÖÖ †−Öêú ŸÖ·ÆÖÓ−Öß ”ûôû êú»ÖÖ. ¯ÖÖ ŸÖê −Ö´Ö»Öê −ÖÖÆüߟÖ. †ŸµÖÓŸÖ Ö›üŸÖ¸ü ¯Ö׸üÛã֟Öß“ÖÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¹ý−Ö ŸµÖÖÓ−Öß †ŸµÖã““Ö ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ êú»Öê. ŸÖê ²Öò׸üÙü¸ü —ÖÖ»Öê. ÃÖŸµÖ †Ö×Ö ´ÖÖ−Ö¾ÖÖ´ÖÖ−Ö¾ÖÖ´Ö¬Ö»Öß ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ µÖÖÓ“ÖÖ ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ŸµÖÖÓ−Öß ãúšü»µÖÖÆüß ×¾Ö¸üÖê¬ÖÖ“Öß ¾Ö ™üߍêú“Öß ¯Ö¾ÖÖÔ êú»Öß −ÖÖÆüß. ²Öã¨ü¬Ö´ÖÖÔŸÖᯙ ÃÖŸµÖ, †ØÆüÃÖÖ †Ö×Ö ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ µÖÖ ŸÖ¢¾ÖÖÓ−Öß ¯ÖÏê׸üŸÖ ÆüÖê‰ú−Ö ŸµÖÖÓ−Öß ŸµÖÖ ¬Ö´ÖÖÔ“ÖÖ Ã¾ÖߍúÖ¸ü êú»ÖÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ »ÖÖÖ¾Ö¬Öß †−ÖãµÖÖµÖÖÓ−ÖßÆüß ŸµÖÖÓ“Öê †−Öãú¸üÖ úºþ−Ö ²Öã¨ü¬Ö´ÖÖÔŸÖ ¯ÖϾÖê¿Ö êú»ÖÖ. †−µÖÖµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü ŸÖê ú¬Öß“Ö —Öãú»Öê −ÖÖÆüߟÖ. ŸµÖÖÓ“ÖÖ †Ö¤ü¿ÖÔ †Ö¯ÖÖ Ã֐ÖóµÖÖÓ−Öß ›üÖêôûµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü šêü¾ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. ŸµÖÖÓ“Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ“Ö ´Ö֐ÖÔ¤ü¿Öԍú šü¸üŸÖß»Ö.

¯ÖÖšü 14

163

IX

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ´Öê¸êü ÃÖ¸ü ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ¤ü¤Ôü ÆüÖê ¸üÆüÖ £ÖÖ… ´Öï ¸üÖŸÖ³Ö¸ü ÃÖÖêµÖÖ −ÖÆüà… ÃÖ²Öê¸êü ˆšüŸÖê Æüß ›üÖòŒ™ü¸ü êú ¯ÖÖÃÖ ÖµÖÖ… ´Öï−Öê úÆüÖ '›üÖòŒ™ü¸ü ´Öã—Öê ãú”û ¤üßו֋… ²ÖÆãüŸÖ ÃÖ¸ü¤ü¤Ôü ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü'… ›üÖòŒ™ü¸ü −Öê ´Öã—Öê ¤êüÖÖ… ãú”û ÖÖê×»ÖµÖÖÑ ¤üà… ´Öî−Öê ÖÖê×»ÖµÖÖÑ »Öà… ÃÖ¸ü¤ü¤Ôü ú´Ö ÆüÖê ÖµÖÖ… ¤æüÃÖ¸êü פü−Ö ÃÖê ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ ºþ¯Ö ÃÖê †Ö×±úÃÖ •ÖÖ−Öê »ÖÖÖ…

X

†Ö¯Ö †Ö¯Öêú ²Öß´ÖÖ¸ü ×´Ö¡Ö ÃÖê ×´Ö»Ö−Öê êú ×»Ö‹ †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö Ö‹ £Öê… ‡ÃÖ êú ˆ¯Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö×»ÖÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… 1) úÖ»Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»Öê. ú»Ö (´Öï) ²ÖÖ•ÖÌÖ¸ü Ö‡Ô… 2) êúôûß“µÖÖ ÃÖÖ»ÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÖµÖ ¯Ö›ü»ÖÖ. êú»Öê êú ×”û»Öêú êú ˆ¯Ö¸ü ¯Öî¸ü ¯Ö›üÖ… 3) ¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôû»ÖÖ. ¯Öî¸ü ´ÖÖê“ÖÖ ÖµÖÖ… 4) ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ±úÖ¸ü ¤ãüÖ»ÖÖ ¯ÖÖµÖ. ¸üÖŸÖ³Ö¸ü ¯Öî¸ü ²ÖÆãüŸÖ ¤ãüÖÖ… 5) ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Ô ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Ö껵ÖÖ. ÃÖÖÃÖæ•Öß ÖÖÑ¾Ö Ö‡Õ… ‡−Ö ÃÖ²Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë †ú´Öԍú ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖß ×ÎúµÖÖ†Öë ´Öë ³ÖæŸÖúÖ»Ö êú ×»Ö‹ '»Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ ¯Öã¹ýÂÖ, ػ֐Ö, ¾Ö“Ö−Ö ÃÖæ“֍ú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… µÖê ¯ÖÏŸµÖµÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ»Ö êú ¯ÖÏŸµÖµÖÖë ÃÖê ãú”û ×³Ö®Ö Æïü… ´Öæ»Ö׍ÎúµÖÖºþ¯Ö '²ÖÃÖ' úÖê »ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ¯Öæ¸êü ³ÖæŸÖúÖ×»Ö−Ö ¯ÖÏŸµÖµÖÖë úß ÃÖæ“Öß −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖÃÖ»ÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖ»ÖÖê. ´Öï ²ÖîšüÖ… Æü´Ö ²Öîšêü… ´Ö.¯Öã. (áÖß.) ŸÖæ ²ÖÃÖ»Öß/²ÖÃÖ»ÖßÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖ»ÖÖŸÖ. ŸÖã´Ö ²Öîšüß… †Ö¯Ö ²Öîšêü/†Ö¯Ö ²Öîšüß… †.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê ²ÖÃÖ»ÖÖ. ÆüÖê/ŸÖê ²ÖÃÖ»Öê. µÖÆü/¾ÖÆü ²ÖîšüÖ… ¾Öê ²Öîšêü… (áÖß.) Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖ»Öß. ÊÖ/ŸµÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ. µÖê/¾Öê ²Öîšüà… (−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖ»Öê. Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖ»Öß.

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) †Öß ¸üÖ¡Ö —ÖÖê¯Ö»Öê −ÖÖÆüß. 2) ÃÖæ•ÖÆüß ˆŸÖ¸ü»Öß −ÖÖÆüß. 3) †•Öæ−Ö šüÖúÖ £ÖÖÓ²Ö»ÖÖ −ÖÖÆüß.

164

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ êú ºþ¯Ö êú ²ÖÖ¤ü '−ÖÖÆüß' •ÖÖê›Íü ú¸ü ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú ‹êÃÖÖ ú¸üŸÖê Æãü‹ ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö úÖ 'ÃÖ' †Öî¸ü ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö úÖ 'ŸÖ' Æü™ü •ÖÖŸÖÖ Æîü… '²ÖÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ×»Ö‹ ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖÃÖ»ÖÖê −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß ²ÖÃÖ»ÖÖê −ÖÖÆüß. ´Öï −ÖÆüà ²ÖîšÖ… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö −ÖÆüà ²Öîšêü… (áÖß.) ´Öß ²ÖÃÖ»Öê −ÖÖÆüß. ´Öï −ÖÆüà ²Öîšüß… ´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ²ÖÃÖ»ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ. ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖ»ÖÖ −ÖÖÆüߟÖ. ŸÖã´Ö −ÖÆüà ²Öîšêü… †Ö¯Ö −ÖÆüà ²Öîšêü/²Öîšüà… (áÖß.) ŸÖæ ²ÖÃÖ»Öß −ÖÖÆüßÃÖ. †Ö¯ÖÖ ŸÖã´Ö −ÖÆüà ²Öîšüà… †−µÖ ¯Öã. (¯Öã.)

ŸÖÖê ²ÖÃÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü −ÖÆüß ²ÖîšüÖ… (áÖß.) ŸÖß ²ÖÃÖ»Öß −ÖÖÆüß… ¾ÖÆü −ÖÆüà ²Öîšüß… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê ²ÖÃÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß.

III

ŸÖê ²ÖÃÖ»Öê −ÖÖÆüߟÖ. ¾Öê −ÖÆüà ²Öîšêü… ŸµÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ −ÖÖÆüߟÖ. ¾Öê −ÖÆüà ²Öîšüà… ŸÖß ²ÖÃÖ»Öß −ÖÖÆüߟÖ.

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ÃÖã−ÖߟÖÖ, ŸÖæ ú¬Öß †Ö»ÖßÃÖ?ÃÖã−ÖߟÖÖ ŸÖã´Ö ú²Ö †Ö‡Ô? 2) úÖ»Ö“Ö ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Ô ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Ö껵ÖÖ. ú»Ö Æüß ÃÖÖÃÖæ •Öß ÖÖÑ¾Ö Ö‡Ô… ³ÖæŸÖúÖ»Ö¾Ö֓֍ú ¯ÖÏŸµÖµÖ '-»Ö' »ÖÖ−Öê ¯Ö¸ü ãú”û †ú´Öԍú ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë úÖ ºþ¯Ö ²Ö¤ü»Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü… ãú”û ÃÖÖ´ÖÖ−µÖŸÖ„ ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë †Ö−Öê ¾ÖÖ»Öß ×ÎúµÖÖ†Öë êú ‹êÃÖê ¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ºþ¯Ö −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… µÖê - †Ö (´Öß †Ö»ÖÖê - ´Öï †ÖµÖÖ) •ÖÖ - Öê (´Öß Öê»ÖÖê - ´Öï ÖµÖÖ) ´Ö¸ü - ´Öê (´Öß ´Öê»ÖÖê - ´Öï ´Ö¸ü ÖµÖÖ) ¯Öôû - ¯ÖôûÖ (´Öß ¯ÖôûÖ»ÖÖê - ´Öï ¤üÖî›üÖ) ×´Öôû - ×´ÖôûÖ (ŸÖß ×´ÖôûÖ»Öß - ¾ÖÆü ×´Ö»Ö Ö‡Ô) ¯ÖÆüÖ - ¯ÖÖ×Æü (´Öß ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ - ´Öï −Öê ¤êüÖÖ) ÆüÖê - —ÖÖ (´Öß —ÖÖ»ÖÖê - ´Öï ÆüÖê ÖµÖÖ) ˆ›ü - ˆ›üÖ (´Öß ˆ›üÖ»ÖÖê - ´Öï ˆ›ü ÖµÖÖ) −Öß“Öê ׻֏Öê ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ¤êü׏֋…

¯ÖÖšü 14

165

1) 2) 3)

Ã֍úÖôûß ˆ»Ö™üß —ÖÖ»Öß •Öã»ÖÖ²ÖÆüß —ÖÖ»Öê ¸üÖ¡ÖßÆüß Öæ¯Ö ŸÖÖ¯Ö ÆüÖêŸÖÖ

- ÃÖ²Öê¸êü ˆ»™üß Æãü‡Ô… - ¤üÃŸÖ ³Öß Æãü‹… - ¸üÖŸÖ ´Öë ³Öß ²ÖÆãüŸÖ ²ÖãÖÖ¸ü £ÖÖ…

´Ö¸üÖšüß ´Öë '†ÖÆêü' ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö êú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯Ö ŸÖ£ÖÖ 'ÆüÖê' ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö êú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ׻֍ú ºþ¯Ö ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´ÖÖ−Ö ÆüÖêŸÖê Æïü… êú¾Ö»Ö ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÃÖê ˆ−֍úÖ ³Öê¤ü ïÖ™ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… 'ÆüÖê' ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö úÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö ´Öë ¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ '—ÖÖ' ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆÃÖ êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯Ö ×−Ö´−Ö¯ÖύúÖ¸ü êú ÆüÖêŸÖê Æîü… ˆ.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) ´Ö.¯Öã.

(¯Öã.) (áÖß.)

†.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.)

‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ´Öß ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖê. ´Öï ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−ÖÖ… Æü´Ö ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öê… ´Öß ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»Öê. ´Öï ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öß… ŸÖæ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖŸÖ. ŸÖæ ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−ÖÖ… †Ö¯Ö ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öê… ŸÖæ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖßÃÖ. ŸÖæ ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öß… ŸÖÖê ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖ. ŸÖê ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»Öê. ¾ÖÆü ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−ÖÖ…¾Öê ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öê… ŸÖß ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»Öß. ŸµÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»µÖÖ. ¾ÖÆü ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öß…¾Öê ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öà… ŸÖê —ÖÖ»Öê/—ÖÖ»ÖÓ. ŸÖß —ÖÖ»Öß.

'†ÖÆêü' (Æîü) êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯Ö ×−Ö´−Ö¯ÖύúÖ¸ü êú Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ´Öï ²Öэú ´Öë £ÖÖ… Æü´Ö ²Öэú ´Öë £Öê… (áÖß.) ´Öß ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Öï ²Öэú ´Öë £Öß… ´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖ/ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸÖæ ²Öэú ´Öë £ÖÖ… †Ö¯Ö ²Öэú ´Öë £Öê… (áÖß.) ŸÖæ ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖßÃÖ. ŸÖæ ²Öэú ´Öë £Öß… †Ö¯Ö ²Öэú ´Öë £Öß… †.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. Æêü/ŸÖê ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖê. µÖÆü/¾ÖÆü ²Öэú ´Öë £ÖÖ… µÖê/¾Öê ²Öэú ´Öë £Öê… (áÖß.) Æüß/ŸÖß ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖß. ÊÖ/ŸµÖÖ ²ÖэêúŸÖ ÆüÖꟵÖÖ.

166

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

µÖÆü/¾ÖÆü ²Öэú ´Öë £Öß… (−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. IV

¾Öê ²Öэú ´Öë £Öß… Æüß/ŸÖß ²ÖэêúŸÖ ÆüÖêŸÖß.

−Öß“Öê פü‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ÊÖ−ÖÓ úÖÆüß ÖÖ»»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ úÖ»Ö. 2) ÖêôûÖµÖ»ÖÖÆüß Öê»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. '−ÖÖÆüß' êú ³ÖæŸÖúÖ»Ö êú ºþ¯Ö-•ÖÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖ¯ÖύúÖ¸ü êú ÆüÖêŸÖê Æïü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß −Ö¾ÆüŸÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖê. ´Öï −ÖÆüà £ÖÖ… Æü´Ö −ÖÆüà £Öê… (áÖß.) ´Öß −Ö¾ÆüŸÖê. ´Öï −ÖÆüà £Öß… ´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ −Ö¾ÆüŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ŸÖã´Ö −ÖÆüà £Öê… †Ö¯Ö −ÖÆüà £Öê… (áÖß.) ŸÖæ −Ö¾ÆüŸÖßÃÖ. ŸÖã´Ö −ÖÆüà £Öß… †.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖ. Æêü/ŸÖê −Ö¾ÆüŸÖê. µÖÆü/¾ÖÆü −ÖÆüà £ÖÖ… µÖê/¾Öê −ÖÆüà £Öê… (áÖß.) Æüß/ŸÖß −Ö¾ÆüŸÖß. ÊÖ/ŸµÖÖ −Ö¾ÆüŸµÖÖ. µÖÆü/¾ÖÆü −ÖÆüà £Öß… µÖê/¾Öê −ÖÆüà £Öß… (−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê −Ö¾ÆüŸÖÓ. Æüß/ŸÖß −Ö¾ÆüŸÖß.

V

×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖ¯ÖϵÖÖêÖÖë úÖê ¤êü׏֋… 1) ¯ÖÖê™ü †Ö¤üß Ö¯ÖÖ™üß»ÖÖ Öê»ÖÓµÖ. (Öê»ÖÓ †ÖÆêü) ¯Öê™ü ‹ú¤ü´Ö ¯Ößšü ÃÖê »ÖÖ ÖµÖÖ Æîü… 2) £ÖÖê›üÖ ´Ö»Öæ»Ö —ÖÖ»ÖÖµÖ. (—ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü) ²Ö¤ü−Ö ŸÖ¯Ö ÖµÖÖ Æîü… 3) ‡ŸÖúß úÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß †ÖÆêüÃÖ? ‡ŸÖ−Öß ŒµÖÖë ‘Ö²Ö¸üÖ‡Ô Æãü‡Ô ÆüÖê? ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö êú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö êú ºþ¯Ö êú †ÖÖê '†ÖÆêü' ׍ÎúµÖÖ úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö •ÖÖê›Íü פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ

(¯Öã.)

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß †Ö»ÖÖê †ÖÆêü. ´Öï †ÖµÖÖ ÆæÑü…

(áÖß.) ´Öß †Ö»Öê †ÖÆêü.

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ †Ö»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ. Æü´Ö †Ö‹ Æïü…

¯ÖÖšü 14

167

´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ

†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ

´Öï †Ö‡Ô ÆæÑü… (¯Öã.) ŸÖæ †Ö»ÖÖ †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Æüß †Ö»ÖÖ †ÖÆüÖŸÖ. ŸÖæ †ÖµÖÖ Æîü…/ŸÖã´Ö †Ö‹Ñ ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö †Ö‹ Æïü… (áÖß.) ŸÖæ †Ö»Öß †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö/ŸÖæ †ÖµÖß ÆüÖê… (¯Öã.Ó) ŸÖÖê †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ŸÖê †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ. ¾ÖÆü †ÖµÖÖ Æî… ¾Öê †Ö‹ Æïü… (áÖß.) ŸÖß †Ö»Öß †ÖÆêü. ŸµÖÖ †Ö»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¾ÖÆü †ÖµÖß Æîü… ¾Öê †ÖµÖà Æïü… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê †Ö»ÖÓ †ÖÆêü. ŸÖß †Ö»Öß †ÖÆêüŸÖ.

VI

´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯ÖÖë †Öî¸ü '†ÖÆêü' µÖÖê•Öú ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë êú ²Öß“Ö '−ÖÖÆüß' »ÖÖÖŸÖê Æïü… ŸÖÖê —ÖÖê¯Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ¾ÖÆü ÃÖÖêµÖÖ Æîü… ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ŸÖÖê —ÖÖê¯Ö»ÖÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ¾ÖÆü ÃÖÖêµÖÖ −ÖÆüß Æîü…

VII

−Öß“Öê פü‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖÖêÓ ´Öë ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖêÓ êú ¯ÖϵÖÖêÖ ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ´Ö»ÖÖ/´ÖÖ—µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÓ“Ö −ÖÖÆüß. 2) ´Ö»ÖÖ/´ÖÖ—µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ ÖÖ»Öß ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÓ“Ö −ÖÖÆüß. ØÆü¤üß úß '´Öã—Ö ÃÖê ²ÖîšüÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü', '´Öã—Ö ÃÖê “Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü' •ÖîÃÖß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë '´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÓ', '´Ö»ÖÖ “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÓ' ‹êÃÖê ºþ¯Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ÆêüŸÖã ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-†¾Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖŸÖê Æïü, †Öî¸ü ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü úÖ»Ö¾Ö֓֍ú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖŸÖê Æïü… ‹êÃÖê ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö Æü´Öê¿ÖÖ †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ −Ö¯ÖãÓÃ֍úØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

168

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

15

¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ÃÖցָü ÆüÖêŸÖÖŸÖ

¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ÃÖցָü ÆüÖêŸÖß Æîü

ÃÖã´Ö−Ö : †ÖÓ ÃÖß´ÖÖ, Æüß úÖ´ÖÖÓ“Öß µÖÖ¤üß úÖêÖÖÃÖÖšüß šêü¾Ö»Öß †ÖÆêüÃÖ? ŸÖã—Öê µÖ•Ö´ÖÖ−Ö ú¸üŸÖÖŸÖ Æê Ã֐ÖôÓû? ÃÖß´ÖÖ : —ÖÖ»ÖÓ! Æêü †Ö×Ö úÖ´Ö? †ÖÓ Æüß µÖÖ¤üß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡ÔÃÖÖšüß †ÖÆêü.

ÃÖã´Ö−Ö : †¸êü ÃÖß´ÖÖ, µÖÆü úÖ´ÖÖë úß ÃÖæ“Öß ×úÃÖ êú ×»Ö‹ ¸üÖß Æîü? ŒµÖÖ ŸÖã´ÆüÖ¸êü ¯Ö×ŸÖ µÖÆü ÃÖ²Ö ú¸üŸÖê Æïü? ÃÖß´ÖÖ : ×±ú¸ü ŸÖÖê ÆüÖê “ÖãúÖ… ´Öê¸êü ¯Ö×ŸÖ †Öî¸ü úÖ´Ö? †¸êü µÖÆü ÃÖæ“Öß ŸÖÖê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô êú ×»Ö‹ Æîü… ÃÖã´Ö−Ö : ˆÃÖ−Öê ¯ÖœÍü−ÖÖ ú²Ö ÃÖßÖ ×»ÖµÖÖ? ¾ÖÆü ŸÖÖê †ÓÖæšüÖ ”ûÖ¯Ö £Öß −Ö? ÃÖß´ÖÖ : †¸êü, µÖÆü Æü´ÖÖ¸êü ÁÖ߸üÖ´Ö †Öî¸ü ˆÙ´Ö»ÖÖ úÖ úÖ´Ö Æîü… ÃÖã´Ö−Ö : ´ÖŸÖ»Ö²Ö? ÃÖß´ÖÖ : ׯ֔û»Öê פü−ÖÖë ÃÖÖÃÖæ•Öß úß ŸÖ²ÖßµÖŸÖ šüߍú −ÖÆüà £Öß… ˆ−Æüà פü−ÖÖê ´Öã—Öê †Öò×±úÃÖ úÖ ²ÖÆãüŸÖ úÖ´Ö £ÖÖ… ²ÖÖÆü¸ úÖ ¤üÖî¸üÖ ³Öß £ÖÖ… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï−Öê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ÃÖê †¯Ö−Öê µÖÆüÖÑ Æüß ¸üÆü−Öê êú ×»Ö‹ úÆüÖ… ÃÖã´Ö−Ö : †“”ûÖ! ¸üÆß ¾ÖÆ? ÃÖß´ÖÖ : †¸êü ¾ÖÆü ŸÖÖê Æîü †êú»Öß •ÖÖ−Ö! †Öî¸ü ×±ú¸ü ²Ö““ÖÖë ¯Ö¸ü ³Öß ¾ÖÆü •ÖÖ−Ö ×”û›üúŸÖß (Æîü)… ²Ö““Öê ³Öß ˆÃÖÃÖê Öæ²Ö ×Æü»Ö Ö‹ ÆÓîü… ˆ−Æüà ŸÖß−Ö “ÖÖ¸ü ´ÖÆüß−ÖÖêêÓ ´Öë ²Ö““ÖÖë −Öê ˆ−Æëü ¯ÖœÍü−ÖÖ ×Ã֏ÖÖµÖÖ… ÃÖã´Ö−Ö : ²Ö““ÖÖë −Öê? ÃÖß´ÖÖ : ÆüÖÑ… ˆ−Ö ×¤ü−ÖÖë "Æü¸ü ‹ú ¯ÖœÍüÖ‹ ‹ú" úß Æü¾ÖÖ •ÖÖê¸üÖë ¯Ö¸ü £Öß −Ö… ‡ÃÖß×»Ö‹ ²Ö““ÖÖë −Öê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê ¯ÖœÍüÖ−Öê úß ´Ö−Ö ´Öë šüÖ−Ö »Öß… ÃÖã´Ö−Ö : ¯Ö¸ü ×ÃÖ±Ôú ²Ö““ÖÖë −Öê îúÃÖê ×Ã֏ÖÖµÖÖ?

ÃÖã´Ö−Ö : ŸµÖÖ ú¬Öß ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú»µÖÖ? ŸµÖÖ ŸÖ¸ü †ÓÖšêü ²ÖÆüÖ§ü¸ü ÆüÖꟵÖÖ −ÖÖ? ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ, †Ö´Ö“µÖÖ ÁÖ߸üÖ´Ö †Ö×Ö ˆÙ´Ö»ÖÖ“ÖÓ úÖ´Ö †ÖÆêü ŸÖê! ÃÖã´Ö−Ö : ´ÆüÖ•Öê? ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ ´Ö¬µÖÓŸÖ¸üß ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ²Ö¸Óü −Ö¾ÆüŸÖÓ †Ö×Ö ´Ö»ÖÖ −Öê´ÖÓú ŸµÖÖ“Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖ †Öò×±úÃÖ“ÖÓ ±úÖ¸ü úÖ´Ö ÆüÖêŸÖÓ, ²ÖÖÆêü¸üÖÖ¾Öß ¤üÖî¸üÖÆüß ÆüÖêŸÖÖ. ´ÆüÖæ−Ö, ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ †Ö´Ö“µÖ֍ú›êü“Ö ¸ÖüÆüÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓאֻ֟ÖÓ. ÃÖã´Ö−Ö : ²Ö¸Óü ²ÖÖ‡Ô, ¸üÖ×Æü»µÖÖ ŸµÖÖ? ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ ŸÖÖê †ÖÆêü ‹ú™üÖ •Öß¾Ö ÃÖ¤üÖ׿־Ö. ŸÖÃÖÓ“Ö ´Öã»ÖÖÓ¾Ö¸ü ŸµÖÖÓ“ÖÖ ±úÖ¸ü •Öß¾Ö! ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖÆüß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ±úÖ¸ü »ÖôûÖ »Ö֐ֻÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ“Ö ŸÖß−Ö-“ÖÖ¸ü ´Ö×Æü−µÖÖÓŸÖ ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú¾Ö»ÖÓ ŸµÖÖÓ−ÖÖ. ÃÖã´Ö−Ö : ´Öã»ÖÖÓ−Öß? ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ, ŸµÖÖ¾Öêôûß Ã֐Öôûߍú›êü "‹úÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß ÃÖցָü ú¸üÖ" µÖÖ ´ÖÖê×Æü´Öê“ÖÓ ¾ÖÖ¸Óü ÆüÖêŸÖÓ −ÖÖ! ŸµÖÖ´Öãôêû ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖÖµÖ“ÖÓ ´Ö−ÖÖ¾Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»ÖÓ. ÃÖã´Ö−Ö : ¯ÖÖ ±úŒŸÖ ´Öã»ÖÖÓ−Öß úÃÖÓ ×¿Öú¾Ö»ÖÓ?

¯ÖÖšü 15

ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ, ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Õ−ÖßÆüß ŸµÖÖŸÖ ¸üÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ¯Ö›ü»µÖÖ-¯Ö›ü»µÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß. ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ×¿ÖÖúÖÓ−ÖßÆüß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö êú»ÖÓ. ÃÖã´Ö−Ö : †Ö×Ö Ö“ÖÔ? ÃÖß´ÖÖ : ´Öã»ÖÖÓ−Öß •Öã−µÖÖ ¾ÖÊÖÓ“Öê ¯ÖÖšüúÖê¸êü ú֐֤ü ׿־Öæ−Ö ¾ÖÊÖ êú»µÖÖ. ´ÖÖóµÖÖ¾Öºþ−Ö •Öã−Öß ¯Öãß֍Óú, ¯ÖÖ™ü¶Ö ¿ÖÖê¬Öæ−Ö úÖœ»µÖÖ. ÃÖã´Ö−Ö : ´ÆüÖ•Öê ŸÖã»ÖÖ ú»¯Ö−ÖÖÆüß −Ö¾ÆüŸÖß? ÃÖß´ÖÖ: −ÖÖÆüß ÖÓ! ´Öã»ÖÖÓ“ÖÓ, ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô“ÖÓ †Ö×Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ“Öê Öã×¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ ŸÖê. ´Öß ‹ú פü¾ÖÃÖ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô−ÖÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ †Ö×Ö ´Ö»ÖÖ ¬ÖŒúÖ“Ö ²ÖÃÖ»ÖÖ. ´Öß ×¾Ö“ÖÖ¸ü»ÖÓ ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖÓ−Öß »ÖÖ•ÖŸÖ »ÖÖ•ÖŸÖ ´Ö»ÖÖ Ã֐ÖôÓû ÃÖÖÓאֻ֟ÖÓ. ÃÖã´Ö−Ö : ´ÆüÖ•Öê '‡“”ûÖ ×ŸÖ£Öê ´Ö֐ÖÔ' Æêü ŸµÖÖÓ−Öß ×ÃÖ¨ü êú»ÖÓ ŸÖ¸ü! ÃÖß´ÖÖ : ÆüÖê −ÖÖ! †Ö×Ö ´ÖÖ—ÖÓÆüß úÖ´Ö ÃÖã»Ö³Ö — ÖÖ»ÖÓ. †ÖŸÖÖ Ã֐Öôûß úÖ´ÖÓ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô“Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. ´Öß ±úŒŸÖ ¯ÖîÃÖê †Ö×Ö µÖÖ¤üß ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü šêü¾ÖŸÖê. ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ“ÖÓ †ÖîÂÖ¬Ö ¯Ö֝Öß, ²ÖÓэêú“Öß úÖ´ÖÓ, ¯ÖÖêÙüÖ“Öß úÖ´ÖÓ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô“Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. ´Ö×Æü−µÖÖ“µÖÖ Ö¸êü¤üß“ÖÖÆüß −Öß™ü ×Æü¿ÖÖê²Ö šêü¾ÖŸÖÖŸÖ. ´ÆüÖŸÖÖŸÖ −ÖÖ, '†ÖÓ¬ÖôûÖ ´Ö֐֟ÖÖê ‹ú ›üÖêôûÖ, ¤êü¾Ö ¤êüŸÖÖê ¤üÖê−Ö…

169

ÃÖß´ÖÖ : ÃÖÖÃÖæ•Öß −Öê ³Öß ‡ÃÖ ´Öë ºþ×“Ö »Öß… ¯Ö›Íêü ¯Ö›Íêü Æüß ˆ−ÆüÖë −Öê ²Ö““ÖÖë úß ´Ö¤ü¤ü úß… ²Ö““ÖÖë êú ׿ց֍úÖë −Öê ³Öß ˆ−֍úÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úµÖÖ… ÃÖã´Ö−Ö : †Öî¸ü Ö“ÖÖÔ? ÃÖß´ÖÖ : ²Ö““ÖÖë −Öê ¯Öã¸üÖ−Öß úÖò¯ÖßµÖÖë êú úÖê¸êü ×Ãֻ֍ú¸ü úÖò¯ÖßµÖÖÑ ŸÖîµÖÖ¸ü úà… ‰ú¯Ö¸üß ¯Ö¸ü ÃÖê ¯Öãß֍ëú †Öî¸ü ûÖê™ü œæÑüœü ×−֍úÖ»Öß… ÃÖã´Ö−Ö : µÖÖ×−Ö ×ú ŸÖã´Æëü ‡Ã֍úß ú»¯Ö−ÖÖ ³Öß −ÖÆüà £Öß? ÃÖß´ÖÖ : −ÖÆüà £Öß… µÖÆü ŸÖÖê ²Ö““ÖÖë, ÃÖÖÃÖæ•Öß †Öî¸ü ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖ Öã¯ŸÖ ¸üÆüÃµÖ £ÖÖ… ´Öï−Öê ‹ú פü−Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö ¯ÖœÍüŸÖê ¤êüÖÖ †Öî¸ü ´Öî ¤ÓüÖ ¸üÆü Ö‡Ô… •Ö²Ö ´Öï−Öê ¯Öæ”ûÖ ŸÖÖê ˆ−ÆüÖë −Öê µÖÆü ÃÖ²Ö ¿Ö´ÖÖÔŸÖê-¿Ö´ÖÖÔŸÖê ²ÖŸÖÖµÖÖ… ÃÖã´Ö−Ö : µÖÖ×−Ö ×ú ˆ−ÆüÖë −Öê '•ÖÆüÖÑ “ÖÖÆü ¾ÖÆüÖÑ ¸ÖÆü' úÆüÖ¾ÖŸÖ úÖê “Ö׸üŸÖÖ£ÖÔ ú¸ü פüÖÖµÖÖ… ÃÖß´ÖÖ : ÆüÖÑ ŸÖÖê! †Öî¸ü (‡ÃÖÃÖê) ´Öê¸üÖ ³Öß úÖ´Ö ÃÖ¸ü»Ö ÆüÖê ÖµÖÖ… †²Ö ÃÖ³Öß úÖ´Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô Æüß ú¸üŸÖß Æïü… ´Öï êú¾Ö»Ö (úÖ´Ö úß) ÃÖæ“Öß †Öî¸ü ¯ÖîÃÖÖ ´Öê•ÖÌ ¯Ö¸ü ¸üÖŸÖß ÆæÑü… ÃÖÖÃÖæ•Öß úÖê ¤ü¾ÖÖ‡Ô ¤êü−ÖÖ, ²ÖïúúÖ úÖ´Ö, ¯ÖÖêÙü †Öò×±úÃÖ êú úÖ´Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô Æüß ú¸ŸÖà Æïü… ´Ö×Æü−Öê ׍ú Ö¸üߤüÖ¸üß úÖ ³Öß šüߍú ÃÖê ×ÆüÃÖÖ²Ö ¸üÖŸÖß Æîü… úÆüŸÖê ÆîüÓ −Ö ×ú '†Ó¬ÖÖ ´ÖÖӐÖê ‹ú †ÖяÖ, ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö ¤êüŸÖÖ Æîü ¤üÖê'…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ÃÖցָü úÖ´Ö µÖ•Ö´ÖÖ−Ö ¾Ö֓֝Öê ׿֍úÖê †ÓÖšêü ²ÖÆüÖ§ü¸ü

ÃÖցָü úÖ´Ö ¯Ö×ŸÖ ¯ÖœÍü−ÖÖ ÃÖߏÖ−ÖÖ †ÑÖæšüÖ ”ûÖ¯Ö

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

170

²Ö¸êü −Ö¾ÆüŸÖê −Öê´Öêú ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ¤Öîü¸üÖ ¸üÖÆüÖê ‹ú™üÖ •Öß¾Ö ÃÖ¤Öü×¿Ö¾Ö »ÖôûÖ »Ö֐֝Öê ´ÖÖêÆüß´Ö ´Ö−ÖÖ¾Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»Öê ¸üÃÖ ‘ÖêÖê ¯Ö›ü»µÖÖ ¯Ö›ü»µÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö •Öã−Öß ¾ÖÆüß ¯ÖÖšüúÖê¸êü ú֐֤ü ´ÖÖôûÖ ¿ÖÖê¬Öæ−Ö úÖœüÖê ú»¯Ö−ÖÖÆüß −ÖÃ֝Öê Öã×¯ÖŸÖ ¬ÖŒúÖ ²ÖÃ֝Öê »ÖÖ•ÖŸÖ »ÖÖ•ÖŸÖ ‡“”ûÖ ´Ö֐ÖÔ ×ÃÖ¨ü ú¸üÖê ÃÖã»Ö³Ö ×Æü¿Öê²Ö šêü¾ÖÖê †ÖÓ¬ÖôûÖ ´Ö֐֟ÖÖê ‹ú ›üÖêôûÖ ¤êü¾Ö ¤êüŸÖÖê ¤üÖê−Ö

ŸÖ²ÖßµÖŸÖ šüߍú −ÖÆüß £Öß šüߍú ˆÃÖß ×¤ü−Ö ¤üÖî¸üÖ ¸üÆü−ÖÖ †êú»Öß •ÖÖ−Ö ÃÖê ×Æü»Ö •ÖÖ−ÖÖ †×³ÖµÖÖ−Ö ú¸ü−Öê úß šüÖ−Ö »Öß ¹ý×“Ö »Öê−ÖÖ ¯Ö›Íêü-¯Ö›Íêü ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ¯Öã¸üÖ−Öß úÖ¯Öß ‹ú ŸÖ¸ü±ú úÖê¸üÖ úÖÖ•Ö ‰ú¯Ö¸üß ÖÖê•Ö ×−֍úÖ»Ö−ÖÖ ú»¯Ö−ÖÖ ³Öß −Ö ÆüÖê−ÖÖ Öã¯ŸÖ ²ÖÖŸÖ, ¸üÖ•ÖÌ ¤ÓüÖ ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ ¿Ö¸ü´ÖÖŸÖê Æãü‹ ‡“”ûÖ ¸üÖÆü ú¸ü פüÖÖ−ÖÖ †ÖÃÖÖ−Ö ×ÆüÃÖÖ²Ö ¸üÖ−ÖÖ †Ó¬ÖÖ ´ÖÖѐÖê ‹ú †ÖÑÖ ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö ¤êü ¤üÖê †³µÖÖÃÖ

I

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ úÖêÖß ×¿Öú×¾Ö»Öê? 2) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ×úŸÖß ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖ ÃÖցָü —ÖÖ»µÖÖ? 3) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ×¿Öú»µÖÖ ŸµÖÖ¾Öêôûß úÖêÖŸÖß ´ÖÖê×Æü´Ö ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖß? 4) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ“µÖÖ ×¿ÖÖÖÖ“ÖÖ Ö“ÖÔ úÃÖÖ ³Ö֐Ö×¾Ö»ÖÖ? 5) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ÃÖցָü —ÖÖ»µÖÖ“Öê ÃÖß´ÖÖ»ÖÖ êú¾ÆüÖ ¾Ö úÃÖê ÃÖ´Ö•Ö»Öê? 6) Æü»»Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖêÖúÖêÖŸÖß úÖ´Öê ú¸üŸÖÖŸÖ? 7) µÖÖ ¯ÖÖšüÖŸÖ †Ö»Öê»Öê ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ¾Ö ´ÆüÖß ÃÖÖӐÖæ−Ö ŸµÖÖÓ“Öê †£ÖÔ ÃÖÖӐÖÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

¯ÖÖšü 15

171

1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ µÖêŸÖê. 1) ´Öß µÖêŸÖÖê. 2) ´Öß •ÖÖŸÖê. 3) †Ö´Æüß ²ÖÃÖŸÖÖê. 4) ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖêÃÖ. 5) ŸÖæ ÖôûŸÖÖêÃÖ. 6) ŸÖã´Æüß ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ. 7) ¸üÖ´Öæ ²ÖÃÖŸÖÖê. 8) ׯÖϵÖÖ ¯Ö›üŸÖê. 9) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú µÖêŸÖÖŸÖ. 10) †Ö¯ÖÖ ÖêôûŸÖÖê.

ÃÖã¬ÖÖ †Ö»Öß.

III 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖŸÖê. ÃÖã¬ÖÖ−Öê †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖ. 1) †Ö‡Ô “ÖÆüÖ ú¸üŸÖê. 2) ˆ´Öê¿Ö ¾ÖÆüß †ÖÖŸÖÖê. 3) ˆ´Öê¿Ö ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. 4) ׯÖϵÖÖ ¯Öê−Ö ¿ÖÖê¬ÖŸÖê. 5) ²ÖÖ²ÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. 6) ŸµÖÖ ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖŸÖÖŸÖ.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´Æüß ¯Öê¹ý ÖÖŸÖÖ. 1) ´Öß ±ãú»ÖÓ †ÖÖŸÖê. 2) ´Öß Öæôû †ÖÖŸÖÖê. 3) †Ö¯ÖÖ Ø“Ö“ÖÖ ÖÖŸÖÖê.

ŸÖã´Æüß ¯Öê¹ý ÖÖ»»ÖÖ.

3.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖŸÖÖê. 1) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôûŸÖÖê. 2) ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ŸÖÖ¯Ö µÖêŸÖÖê. 3) ¿ÖÖÓŸÖÖ»ÖÖ ˆ»Ö™üß ÆüÖêŸÖê.

¿ÖÖÓŸÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖ»ÖÖ.

IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸµÖÖ−Öê ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö פü»ÖÖ. ŸµÖÖ−Öê ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö פü»ÖÖ −ÖÖÆüß. 1) ´Öß úÖ»Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»ÖÖê. 2) ´Öß ÖÖ¾ÖÖŸÖ Öê»ÖÖê. 3) †Ö´Æüß ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖ»Öê.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

172

4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)

ŸÖæ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖÃÖ. ׯÖϵÖÖ−Öê ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“Ö»Öê. ŸÖã´Æüß ÖÖ»Öß ¯Ö›ü»ÖÖŸÖ. ŸÖÖê ›üÖòŒ™ü¸üú›êü Öê»ÖÖ. ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Ö껵ÖÖ. ÃÖã“ÖêŸÖÖ †Ö×Ö ×¯ÖϵÖÖ ³ÖÖÓ›ü»µÖÖ. †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸üß Öê»ÖÖê.

V

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ´Öß ¸üÖê•Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß úÖ´Ö ....... . (ú¸üÖê) ¯ÖÖ †Ö•Ö ´Öß ...... ....... (—ÖÖê¯ÖÖê), úÖ¸üÖ ´Öß úÖ»Ö¯ÖÖÃÖæ−Ö Öæ¯Ö ....... ...... (¤ü´ÖÖê) †Ö×Ö ´ÖÖ—ÖÓ ›üÖêÓúÆüß ...... ...... (¤ãüÖÖê). 2) ´Öß ¸üÖê•Ö ±ãú»ÖÓ ....... (†ÖÖÖê) ¯ÖÖ ´Öß †Ö•Ö ....... ....... (†³µÖÖÃÖ ú¸üÖê) †Ö‡Ô−Öê †ÖÖê¤ü¸ü“Ö ±ãú»ÖÓ ....... (†ÖÖÖê) 3) ´Öß ¸üÖê•Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß ........ (—ÖÖê¯Ö) ¯ÖÖ †Ö•Ö ´Öß ........ ........ (—ÖÖê¯Ö) úÖ¸üÖ ´Öß úÖ»Ö¯ÖÖÃÖæ−Ö Öæ¯Ö ..... ...... (—ÖÖê¯Ö) ´ÆüÖæ−Ö †Ö•Ö ´Ö»ÖÖ —ÖÖê¯Ö ........ ....... (µÖê). 4) ´Öß ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ¸üÖê•Ö ....... (ÖêôûÖê) ¯ÖÖ †Ö•Ö ´Öß †Ö¸üÖ´Ö ..... ..... (ú¸üÖê) úÖ¸üÖ ´ÖÖ—ÖÖ ¯ÖÖµÖ ...... ...... (´Öã¸üÖôûÖê). 5) ¸üÖ´Öæ †Ö•Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ....... ...... (×−֑֝Öê) úÖ¸üÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ¾Ö×›ü»ÖÖÓ−Öß ŸµÖÖ»ÖÖ ...... ....... (²ÖÖê»Ö־֝Öê). ´Ö֐֓µÖÖ ´Ö×Æü−µÖÖŸÖ“Ö ŸÖÖê ÖÖ¾ÖÖÆæü−Ö ‡£Öê ...... ..... (µÖêÖê).

VI

²ÖÖµÖà †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖê šüߍú ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ŸÖæ ‘Ö¸üß ¾ÖÖ“Ö»Öê. ŸÖæ ²Ö֐ÖêŸÖæ−Ö ±ãú»Öê ÖÖ»»ÖÖ. ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ´Öã¸üÖôû»ÖÖ. ˆ´Öê¿Ö−Öê †ÖÓ²ÖÖ †Ö»ÖÖÃÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô“ÖÖ ¯ÖÖµÖ †ÖÖ»ÖßÃÖ. ÃÖã“ÖêŸÖÖ−Öê ÖÖê»Öß Ö껵ÖÖŸÖ. ŸµÖÖ ´Öã»Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ êú»ÖÖ. ²ÖÖôæû−Öê †³µÖÖÃÖ Ã¾Ö“”û êú»Öß.

VII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤ü êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

¯ÖÖšü 15

173

ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−Öß ´Ö»ÖÖ ×−Ö¸üÖê¯Ö ¯ÖÖšü¾Ö»ÖÖ. (ÃÖÖ›üß, ±ãú»Öê, ¯Öãß֍Óú, ןÖ׍ú™ü, ›ü²ÖÖ, ´ÖÖÃÖê, ²ÖÖӐ֛ü¶Ö) VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô»ÖÖ µÖÖ¤üß ¤êüŸÖê. ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô»ÖÖ µÖÖ¤üß ×¤ü»Öß. 1) ŸÖæ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô»ÖÖ ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖêÃÖ. 2) ŸÖæ ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ ÖÖ‰ú ¤êüŸÖÖêÃÖ. 3) †Ö´Æüß ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ ¯Ö¡Ö ×»Ö×ÆüŸÖÖê. 4) ŸÖã´Æüß †×−ÖŸÖÖ»ÖÖ ÃÖÖ›üß ¤êüŸÖÖ. 5) ŸÖæ †×´ÖŸÖÖ»ÖÖ Ö֝ÖÓ ×¿Öú¾ÖŸÖêÃÖ. 6) ˆ´Öê¿Ö ¯ÖύúÖ¿Ö»ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤ü֏־֟ÖÖê. 7) ׯÖϵÖÖ ²ÖÖôûÖ»ÖÖ −Ö¾Öß−Ö ú¯Ö›êü ‘ÖÖ»ÖŸÖê. 8) ׯֻ»ÖÖÓ“Öß †Ö‡Ô ׯֻ»ÖÖÓÃÖÖšüß †óµÖÖ †ÖÖŸÖê. 9) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ •Öê¾ÖÖ ¾ÖÖœüŸÖÖŸÖ. 10) ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¯Öãß֍ú ¤êüŸÖÖŸÖ.

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß−ÖÖ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öß−ÖÖ−Öê †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖ −ÖÖÆüß. 1) ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. 2) ×¾ÖªÖ£Öá †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. 3) †Ö´Æüß ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖ −ÖÖÆüß. 4) ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÆüÖŸÖ −ÖÖÆüß. 5) †Ö¯ÖÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. 6) ŸÖæ ³ÖÖ•Öß †ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ. 7) ¯ÖύúÖ¿Ö ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. 8) ˆ´ÖÖ ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üŸÖ −ÖÖÆüß.

X

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ÃÖæ“Ö−ÖÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… 1) †Ö•ÖÖê²ÖÖ »ÖÖ›æü ÖÖŸÖÖŸÖ. (³ÖæŸÖúÖôû) 2) —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ¸ÓüÖßŸÖ ±ãú»Öê µÖêŸÖß»Ö. (³ÖæŸÖúÖôû) 3) †Ö‡Ô−Öê “ÖÆüÖ êú»ÖÖ. (¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö) 4) ´Öã»ÖÖÓ−Öß êúôûß ÖÖ»»Öß. (³Ö×¾Öµ֍úÖôû) 5) ˆÙ´Ö»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖê. (³ÖæŸÖúÖôû) 6) †Ö´Æüß ¯Ö¡Ö ×»Ö×Æü»Öê. (¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö) 7) ŸÖã´Æüß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖÖ. (³ÖæŸÖúÖôû)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

174

8)

†Ö¯ÖÖ ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú. (³ÖæŸÖúÖôû)

XI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖµÖ ™ü֍úŸÖÖ“Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖãºþ! ‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖµÖ ™ü֍ú»µÖÖ ™ü֍ú»µÖÖ ¸êü×›ü†Öê ÃÖãºþ! 1) ¿ÖÖê¬ÖÖµÖ»ÖÖ »Ö֐֟ÖÖ“Ö ‘Ö¸ü úÃÖÓ ×´Öôêû»Ö? 2) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû ÆüÖêŸÖÖ“Ö ¯ÖύúÖ¿Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. 3) ¸ÓüÖ´ÖÓפü¸üÖŸÖ ¯ÖÖ‰ú»Ö ™ü֍úŸÖÖ“Ö −ÖÖ™üú ÃÖãºþ —ÖÖ»Öê. 4) ¯ÖÖÆŸÖÖ“Ö ¸ü´Öê¿ÖÖ»ÖÖ ´Öã»ÖÖß †Ö¾Ö›ü»Öß. 5) ´Öß †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»Öß ¯Ö›üŸÖÖ“Ö ˆ“Ö»Ö»ÖÖ.

XII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ ×«üŸ¾Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ †Öî¸ü ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ¯Ö›ü»µÖÖ ¯Ö›ü»µÖÖ ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß. 2) ²ÖÃÖ»µÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−Öß ŸÖÖÓ¤æüôû ×−Ö¾Ö›ü»Öê. 3) ²ÖÃÖÃÖÖšüß £ÖÖÓ²Ö»µÖÖ £ÖÖÓ²Ö»µÖÖ ´Öß Ã¾Öê™ü¸ü ׾ֻ֝ÖÖ. 4) —ÖÖê¯Ö»µÖÖ —ÖÖê¯Ö»µÖÖ ŸÖÖê ‘ÖÖê¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. 5) ˆ³ÖÓ ¸üÖ×Æü»µÖÖ ¸üÖ×Æü»µÖÖ ×ŸÖ−Öê ³ÖÖ•Öß ×“Öºþ−Ö ™ü֍ú»Öß.

XIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß•Öß‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ........ . (¤ãüÖŸÖ, ¤ãüÖÖê, ¤ãüÖ»ÖÖ) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖ»ÖÖ. 1) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ........ . (Öê»ÖÖ, Öê»Öê, Öê»ÖÖÓŸÖ) 2) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ....... . (†Ö»ÖÖ, †Ö»ÖÖê, †Ö»ÖÖŸÖ) 3) ŸÖæ ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö ....... . (פü»Öß, פü»ÖÖÃÖ, פü»ÖÖê) 4) ŸÖæ ¸üÖ¡Öß ........ . (—ÖÖê¯Ö»ÖÖê, —ÖÖê¯Ö»ÖÖÃÖ, —ÖÖê¯Ö»ÖÖŸÖ) 5) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘Öß ›üÖòŒ™ü¸üú›êü ....... . (Öê»ÖÖ, Ö껵ÖÖŸÖ, Öê»Öê) 6) †Ö´Æüß ¤üÖê‘Öß ²Ö×ÆüÖß ........ . (³ÖÖÓ›ü»Öê, ³ÖÖÓ›ü»ÖÖê, ³ÖÖÓ›ü»ÖÖŸÖ) 7) ÃÖÖ»Öß¾Ö¸ü ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Õ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ........ . (¯Ö›ü»Öê, ¯Ö›ü»ÖÖê, ¯Ö›ü»ÖÖ) 8) ˆ´Öê¿Ö ŸµÖÖ“µÖÖ ×´Ö¡Ö֍ú›êü ........ . (•Öê¾Ö»ÖÖ, •Öê¾Ö»ÖÖŸÖ, •Öê¾Ö»Öê) 9) ׯÖϵÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß ........ . (Öêôû»ÖÖê, Öêôû»Öß, Öêôû»ÖÖŸÖ) 10) †Ö¯ÖÖ וÖ−ÖÖ ......... . (ˆŸÖ¸ü»Öê, ˆŸÖ¸»µÖÖ, ˆŸÖ¸ü»ÖÖê)

XIV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… ´ÖÖêÆü−Ö : †Ö‡Ô, ²Ö‘Ö ÃÖ¸üúÖ¸−Öê úÖµÖ −ÖÖ¸üÖ úÖœü»ÖÖ †ÖÆêü.

¯ÖÖšü 15

175

†Ö‡Ô : ....................................... . ´ÖÖêÆü−Ö : †Ö ŸÖê“Ö, ‹úÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß ÃÖցָü ú¸üÖ. †Ö‡Ô : .......................................... . ´ÖÖêÆü−Ö : ´ÆüÖ•Öê ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ‹úÖ ŸÖ¸üß ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ ×»Ö×ÆüÖê ¾Ö֓֝Öê ׿֍ú¾ÖÖ¾Öê. †Ö‡Ô : .................................................. . ´ÖÖêÆü−Ö : †ÃÖê êú»µÖÖ−Öê †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÔ ¾µÖŒŸÖßÃÖցָü ÆüÖêŸÖß»Ö. †Ö‡Ô : .................................................. . ´ÖÖêÆü−Ö : ÆüÖê ŸÖæ šüߍú“Ö ¾ÖÖ“Ö»ÖêÃÖ. êú¸üôû´Ö¬Öê ¿ÖÓ³Ö¸ü ™üŒêú »ÖÖêú ÃÖցָü †ÖÆêüŸÖ. †Ö‡Ô : .................................................... . ´ÖÖêÆü−Ö : ŸµÖÖ´Öãôêû †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ“Öß ¯Öϐ֟Öß ÆüÖê‡Ô»Ö. †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ Ö·µÖÖ †£ÖÖÔ−ÖÓ »ÖÖêú¿ÖÖÆüß µÖê‡Ô»Ö. ¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ×−Ö¸üÖê¯Ö ÃÖ´ÖÖ¸Óü³Ö ¯ÖÏÖîœüÃÖցָüŸÖÖ ¾ÖÖÖÔ“µÖÖ ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ±úÖ¸ü ÖÓ´ÖŸÖ —ÖÖ»Öß. †Ö´Æüß †Ö´Ö“µÖÖ ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ×−Ö¸üÖê¯Ö פü»ÖÖ. ¸üÖ´Öæ−Öê ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ³Öê™ü ¤êüµÖÖÃÖÖšüß ”ûÖ−Ö ú»¯Ö−ÖÖ ÃÖÖÓאֻ֟Öß. †Ö´Æüß Ã¾ÖŸÖ„ ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öê»ÖÓ ‹ú ÆüßÖ×»Ö×ÖŸÖ ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ³Öê™ü פü»ÖÓ. †Ö´Æüß Ã֐ÖóµÖÖÓ−Öß ‹ú ‹ú ”ûÖê™üß ÖÖê™ü ×»Ö×Æü»Öß. ãúÖß ×»ÖÆüߟÖÖ −Ö †Ö»µÖÖ´Öãôêû —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ±úו֟Öß“ÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÖ ×»Ö×Æü»ÖÖ ŸÖ¸ü ãúÖß ×»Ö×ÆüŸÖÖ †Ö»µÖÖ´Öãôêû — ÖÖ»Ö껵ÖÖ ±úÖµÖªÖ“Öß ÖÖê™ü ×»Ö×Æü»Öß. ãúÖß ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ“µÖÖ ÖÓ´ÖŸÖß ×»Ö×Æü»µÖÖ. ãúÖÖ“Öê ¯ÖÏÃÖÓÖ ú¹ýÖ ÆüÖêŸÖê ŸÖ¸ü ãúÖÖ“Öê ×¾Ö−ÖÖê¤üß ÆüÖêŸÖê. ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß †Ö´Ö“Öê ÃÖ¾ÖÖÕ“Öê“Ö ›üÖêôêû ³Öºþ−Ö †Ö»Öê. †Ö−ÖÓ¤üÖÁÖæÓ−Öß †Ö×Ö ¤ãü„ÖÖÁÖæÓ−ÖßÆüß! Öæ¯Ö •ÖÖÖÓ−Öß ³ÖÖÂ֝ÖÓÆüß êú»Öß. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ »ÖÖ•ÖÖôæû ¾ÖÖ™üÖÖ·µÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡ÔÆüß ”ûÖ−Ö ²ÖÖê»Ö»µÖÖ. ŸµÖÖ ´ÆüÖÖ»µÖÖ," µÖÖ ¾ÖÖÖÔ−ÖÓ †Ö´Ö“ÖÓ †¯ÖӐ֟¾Ö ‘ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÓ. †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ãúšêüÆüß •Ö֝µÖÖ“ÖÖ ¾Ö úÖÆüßÆüß ú¸üµÖÖ“ÖÖ †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ×¤ü»ÖÖ." ²ÖÖ‡Õ−Öß ÃÖ´ÖÖ¸üÖê¯ÖÖ“ÖÓ ³ÖÖÂÖÖ ±úÖ¸ü“Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü פü»ÖÓ. ŸµÖÖ ´ÆüÖÖ»µÖÖ, "ŸÖã´Æüß Ã֐ÖóµÖÖÓ−Öß ´Ö»ÖÖ Öæ¯Ö úÖÆüß ×¤ü»ÖÓŸÖ. ´Ö»ÖÖÆüß †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ×´ÖôûÖ»ÖÖ, ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ×´ÖôûÖ»ÖÓ †Ö×Ö ‡ŸÖêú ÃÖÖ¸êü ÃÖã׿Ö×ÖŸÖ −Ö֐Ö׸üúÆüß ×´ÖôûÖ»Öê." ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß µÖÖ ×¤ü¾ÖÃÖÖ“Öß †Öšü¾ÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ¸üÖê•Ö ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ¾Ö֓֝µÖÖ“Öß †Ö×Ö −Öß™ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü úºþ−Ö ´ÖŸÖ¤üÖ−Ö ú¸üµÖÖ“Öß ¿Ö¯Ö£Ö ‘ÖêŸÖ»Öß. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ×−Ö¸üÖê¯Ö ¿Öê¾Ö™ü“ÖÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ÖÓ´ÖŸÖ ÆüßÖ×»Ö×ÖŸÖ ±úו֟Öß

ײ֤üÖ‡Ô ÃÖÓ¤ê¿Ö †ÖÖ¸üß ×¤ü−Ö ´Ö•ÖÌ֍ú, ´ÖÖî•Ö-´ÖßÖß ÆüßÖ×»Ö×ÖŸÖ ±ú•ÖßÆüŸÖ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

176

×¾Ö−ÖÖê¤üß ›üÖêôêû ³Ö¹ý−Ö µÖêÖê †ÁÖæ »ÖÖ•ÖÖôæû †¯ÖӐ֟¾Ö †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö †Öšü¾ÖÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ¿Ö¯Ö£Ö

´Ö•ÖÌÖ׍úµÖÖ, ×¾Ö−ÖÖê¤üß †ÖÑÖ ³Ö¸ü †Ö−ÖÖ †ÖÑÃÖæ ¿ÖÙ´Ö»Öß ¯ÖӐÖãŸÖÖ †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö µÖÖ¤ü, ôÖé×ŸÖ †Ö²ÖÖ¸ü ¿Ö¯Ö£Ö, úÃÖ´Ö †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ úÖêÖŸÖß ³Öê™ü פü»Öß? 2) ´Öã»ÖÖÓ−Öß úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ¾Ö¸ü ×»Ö×Æü»Öê? 3) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Õ−Öß úÖµÖ ÃÖÖÓאֻ֟Öê? 4) ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß úÖêÖŸÖß ¿Ö¯Ö£Ö ‘ÖêŸÖ»Öß? 5) †Ö−ÖÓ¤üÖÁÖ擵ÖÖ ×¾Ö¹ý¨üÖ£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸üŸÖÖŸÖ?

II

¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö †Öî¸ü †−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ´ÖÖ ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ....... ¸üÖÆÖüµÖ»ÖÖ ....... . 2) †Ö ŸÖÖê †ÖÆêü ....... •Öß¾Ö ....... . 3) ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ....... ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ....... . 4) ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß †Ö´Ö“Öê ....... ›üÖêôêû ³Öºþ−Ö †Ö»Öê ....... †Ö×Ö ....... Æüß. 5) ´Ö»ÖÖÆüß ....... ×´ÖôûÖ»ÖÖ ....... ×´ÖôûÖ»ÖÓ †Ö×Ö ‡ŸÖêú ....... −Ö֐ÖÖ׸üúÆüß ×´ÖôûÖ»Öê.

III

ãú”û ÃÖÓ–ÖÖ†Öë ´Öë '†Öôæû' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… −Öß“Öê ãú”û ¿Ö²¤ü פü‹ Ö‹ Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: »ÖÖ•Ö + †Öôæû = »ÖÖ•ÖÖôæû éú¯ÖÖ, ¤üµÖÖ, ×¾ÖÃÖ¸ü, ´ÖÖµÖÖ, —ÖÖê¯Ö, ¯ÖÖµÖ, ú™ü

IV

´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ÃÖã' †Öî¸ü '†' »ÖÖ−Öê ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖê Æïü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖë úÖê ¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ãú”û †−µÖ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‡‹…

¯ÖÖšü 15

177

ÃÖã׿Ö×ÖŸÖ ÃÖã×¾Ö“ÖÖ¸ü ÃÖã•ÖÖÖ ÃÖ–ÖÖ−Ö

†×¿Ö×ÖŸÖ †×¾Ö“ÖÖ¸ü †•ÖÖÖ †–ÖÖ−Ö

V

−Öß“Öê ãú”û ´ÖãÆüÖ¾Ö¸ê פü‹ Ö‹ ÆîÓ †Öî¸ü ˆ−Ö ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖ ³Öß ×¤ü‹ Ö‹ Æîü… ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë úÖê “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… †ÖÓ‘ÖôûÖ ´Ö֐֟ÖÖê ‹ú ›üÖêôûÖ ¤êü¾Ö ¤êüŸÖÖê ¤üÖ−ê Ö, ¾ÖÖ¸êü †Ã֝Öê, ¸üÃÖ ‘ÖêÖê, ‹ú™üÖ •Öß¾Ö ÃÖ¤üÖ׿־Ö, ´Ö−ÖÖ¾Ö¸ü ‘ÖêÖê, »ÖôûÖ »Ö֐֝Öê 1) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô †Ö¤üß ‹ú™ü¶Ö †ÖÆêüŸÖ, ŸµÖÖÓ−ÖÖ úÖêÖßÆüß −ÖÖÆüß. ............... . 2) Ã֐Öôûߍú›êü ×−Ö¾Ö›üÖæúß“ÖÖ“Ö ×¾ÖÂÖµÖ †ÖÆêü. ................. . 3) ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üµÖÖ“ÖÖ ×−Ö¿“ÖµÖ êú»ÖÖ †ÖÆêü. ................. . 4) ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ÖêôûÖŸÖ »ÖÖ ‘ÖÖ»ÖŸÖÖŸÖ. ............... . 5) ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ ãú¡µÖÖ¾Ö¸ü ±úÖ¸ü •Öß¾Ö †ÖÆêü. ................. . 6) †¯ÖêÖê¯ÖêÖÖ ×úŸÖߟָüß •ÖÖÃŸÖ ×´ÖôûÖê. .................... .

VI

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) —ÖÖ»ÖÓ! Æêü †Ö×Ö úÖ´Ö! Æêü úÖ´Ö ú¸üÖÓ ¿ÖŒµÖ“Ö −ÖÖÆüß. 2) —ÖÖ»ÖÓ! ´ÖÖ—ÖÖ †Ö×Ö ¯Ö×Æü»ÖÖ −ÖÓ²Ö¸ü! 3) —ÖÖ»ÖÓ! ŸÖß †Ö×Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü! ü׍úÃÖß †ÃÖÓ³Ö¾Ö ²ÖÖŸÖ úÖê ¾µÖŒŸÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ˆ¯Ö¸üÖꌟÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö †−µÖ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

VII

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ÃÖß´ÖÖ−Öê úÖ´ÖÖ“Öß µÖÖ¤üß ....... ÃÖÖšüß šêü¾Ö»Öß. (ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô, ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô, µÖ•Ö´ÖÖ−Ö) 2) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô−ÖÖ ....... ׿֍ú¾Ö»Öê. (ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô, ׿ց֍ú, ´Öã»ÖÓ) 3) ÃÖß´ÖÖ ²ÖÖÆêü¸üÖÖ¾Öß ....... ÃÖÖšüß Öê»Öß. (»Ö−Ö, ´ÖßØ™üÖ, ¤üÖî¸üÖ) 4) ´Öã»ÖÖÓ¾Ö¸ü ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ“ÖÖ ±úÖ¸ü ....... †ÖÆêü. (¸ü֐Ö, •Öß¾Ö) 5) ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ....... ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö êú»Öê. (׿ց֍ú, ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô, ¾Ö›üßü»Ö) 6) ´Öã»ÖÖÓ−Öß •Öã−µÖÖ¾ÖÊÖ, ¯ÖÖ™üß, ¯Öãß֍ú ....... ¾Öºþ−Ö ¿ÖÖê¬Öæ−Ö úÖœü»Öê. (ú¯ÖÖ™ü, ´ÖÖôûÖ)

VIII

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ †Öî¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßÂÖԍú ¤üßו֋…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

178

ÃÖցָüŸÖê“Öß †Ö×Ö Ã¡Öß׿ց֝ÖÖ“Öß “Öôû¾Öôû µÖÖÓŸÖ ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ •µÖÖêŸÖß²ÖÖ ±ãú»Öê µÖÖÓ“Öê µÖÖêÖ¤üÖ−Ö ±úÖ¸ü ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü. ŸÖê ‹úÖêםÖÃÖÖ¾µÖÖ ¿ÖŸÖúÖŸÖᯙ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ Öæ¯Ö ´ÖÖêšêü ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üú ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“ÖÖ •Ö−´Ö 1827 ´Ö¬µÖê †Ö×Ö ´Ö韵Öæ 28 −ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü 1890 »ÖÖ — ÖÖ»ÖÖ. ŸÖê ¯Ö㝵ÖÖŸÖᯙ ÖÓ•Ö¯ÖêšêüŸÖ ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖ. ŸµÖÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖᯙ ŸÖôû֐ÖÖôûÖŸÖᯙ »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ ˆŸúÂÖÖÔÃÖÖšüß †Ö×Ö Ã¡Öß׿ց֝ÖÖÃÖÖšüß †£Öú ¯Ö׸üÁÖ´Ö êú»Öê. ÛáֵÖÖ, †Ã¯Öé¿µÖ ‡. “µÖÖ ÃÖ´ÖõÖÖӍú›êü ŸµÖÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“Öê »ÖÖ ¾Öê¬Ö»Öê. 1854 ´Ö¬µÖê ¯Ö㝵ÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ−Öß ±úŒŸÖ ´Öã»ÖàÃÖÖšüß ¿ÖÖôûÖ ÃÖãºþ úºþ−Ö ÛáֵÖÖÓ−ÖÖ ×¿ÖÖÖ ªÖµÖ»ÖÖ ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ êú»Öß, áÖß׿ց֝ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ ‘ÖÖŸÖ»ÖÖ. ŸµÖÖÃÖÖšüß, ŸµÖÖÓ−Öß Ã¾ÖŸÖ„“Öß ¯ÖŸ−Öß ÃÖÖ×¾Ö¡Öß²ÖÖ‡Ô ±ãú»Öê µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú×¾Ö»Öê, ׿Öׁ֍úÖ ²Ö−Ö×¾Ö»Öê. †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖŸ−Öߍú›æü−Ö Ã¡Öß׿ց֝ÖÖ“Öê úÖµÖÔ •ÖÖê´ÖÖ−Öê ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ»Öê. ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ±ãú»µÖÖÓ−Öß µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ −ÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ †−ÖÖ£Ö ´Öã»ÖÖÃÖ ¤ü¢Öú ‘Öê‰ú−Ö ŸµÖÖÃÖ ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Ö×¾Ö»Öê. †Ã¯Ö鿵ÖÖÓÃÖÖšüß Ã¾ÖŸÖ„“µÖÖ ‘Ö¸ü“ÖÖ ¯Ö֝µÖÖ“ÖÖ ÆüÖî¤ü Öã»ÖÖ êú»ÖÖ. ŸÖ¢¾ÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖÓ−Öß ‘Ö¸üÆüß ÃÖÖê›ü»Öê. ¯ÖÖ ŸÖ¢¾ÖÖ¿Öß ŸÖ›ü•ÖÖê›ü êú»Öß −ÖÖÆüß. ŸµÖÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖᯙ †−µÖÖµÖ, †×−Ö™ü ºþœü߯Öü¸Óü¯Ö¸üÖ, †Ó¬ÖÁÖ¨üÖ, †–ÖÖ−Ö ‡. ¾Ö¸ü ™üߍúÖ êú»Öß †ÖÆêü. Æêü ÃÖ¾ÖÔ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ−Öê ŸµÖÖÓ−ÖÖ Öæ¯Ö ¡ÖÖÃÖ ×¤ü»ÖÖ. ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¾Ö ÃÖÖ×¾Ö¡Öß²ÖÖ‡Õ“ÖÖ ”ûôû êú»ÖÖ. •Öã−µÖÖ ºþœüß¾ÖÖ¤üß »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ±ãú»µÖÖÓ“Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯Ö™ü»Öê −ÖÖÆüߟÖ. ±ãú»µÖÖÓ−Öß ÃÖ´ÖŸÖÖ, þÖÖŸÖÓ¡µÖ, ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ †Ö×Ö ×¾ÖÀ¾Ö²ÖÓ¬ÖãŸ¾Ö µÖÖ •Öß¾Ö−Ö ´Ö滵ÖÖÓ“ÖÖ Ã¾ÖߍúÖ¸ü ¾Ö ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úºþ−Ö ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ •Ö֐ÖéŸÖß ‘Ö›ü×¾Ö»Öß. †−µÖÖµÖÖ×¾Ö¹ý¨ü ²ÖÓ›ü êú»Öê. ŸÖÃÖê“Ö ŸµÖÖÓ−Öß '†³ÖӐÖÖ' ÃÖÖ¸üÖß ¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß. ŸµÖÖÃÖ ŸÖê '†ÖÓ›ü' ´ÆüÖÖµÖ“Öê. ÃÖ´Ö֕֍úÖµÖÔ ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ ŸµÖÖÓ−Öß 'Öã»ÖÖ´Öאָüß', '¿ÖêŸÖú·µÖÖ“ÖÖ †ÖÃÖæ›ü', 'ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú ÃÖŸµÖ¬Ö´ÖÔ' ‡. ÖÏÓ£ÖÆüß ×»Ö×Æü»Öê. ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üÖêÃÖÖšüß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¾µÖŒŸÖ úºþ−Ö ŸµÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê úÖµÖÔ ú¸üÖÖ¸êü ÃÖã¬ÖÖ¸üú ÆüÖêŸÖê ŸÖê! ŸµÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“Öê ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß †−Öãú¸üÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ŸµÖÖÓ“Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¾Ö úÖµÖÔ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ»ÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿Öԍú šü¸êü»Ö. ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯Ö㝵ÖÖŸÖᯙ ‘Ö¸üÖ“Öê 'ÃÖ´ÖŸÖÖ³Öæ´Öß' µÖÖ −ÖÖ¾ÖÖ−Öê '¸üÖ™ÒüßµÖ Ã´ÖÖ¸üú' êú»Öê †ÖÆêü. ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ±ãú»Öê ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖᯙ ŸÖôû֐ÖÖôûÖŸÖᯙ »ÖÖêúÖÓÃÖÖšüß ¾Ö ÛáֵÖÖÓÃÖÖšüß “ÖÓ¤ü−ÖÖÃÖÖ¸üÖê ×—Ö•Ö»Öê. ´ÆüÖæ−Ö“Ö »ÖÖêúÖÓ−Öß ŸµÖÖÓ−ÖÖ '´ÖÆüÖŸ´ÖÖ' Æüß ˆ¯ÖÖ¬Öß ×¤ü»Öß. ŸµÖÖÓ−ÖÖ 'áÖß׿ց֝ÖÖ“ÖÖ ¯ÖϝÖêŸÖÖ' ´ÆüÖÖê µÖÖêµÖ †ÖÆêü. IX

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ´Öê¸üÖ ÖÖÑ¾Ö ¯ÖæÖÔŸÖ„ ×−Ö¸üÖ¸ü £ÖÖ… ÖÖÑ¾Ö ´Öë úÖê‡Ô Íæú»Ö ³Öß −ÖÆüà £ÖÖ… ²Ö““Öê ¯Ö›ÍüÖêÃÖ êú ÖÖÑ¾Ö êú Íæú»Ö ´Öë ¯ÖœÍÍ−Öê •ÖÖŸÖê £Öê… ”ãû×¼üµÖÖë ´Öë ´Öï ¯ÖÏÖîœÍüÖë úÖê ÃÖցָü ²Ö−ÖÖ−Öê êú †×³ÖµÖÖ−Ö ´Öë •Öã™ü ÖµÖÖ… ¯ÖÆü»Öê †¯Ö−Öê Æüß ‘Ö¸üêú »ÖÖêÖÖë úÖê ¯ÖœÍüÖ−Öê-׻֏ÖÖ−Öê úÖ ×−Ö¿“ÖµÖ ×úµÖÖ… ¾Öê ŸÖîµÖÖ¸ü ³Öß ÆüÖê Ö‹… »Öê׍ú−Ö ¤üÖ¤üÖ-¤üÖ¤üß ŸÖîµÖÖ¸ü −ÖÆüà Æãü‹… ´Öï−Öê ˆ−Æëü ÃÖ´Ö—ÖÖ−Öê úÖ úÖ±úß ¯ÖϵÖÖÃÖ ×úµÖÖ… †Ö׏ָü ¾Öê ŸÖîµÖÖ¸ü Æãü‹… †¯Ö−Öê úÖ´Ö ´Öë ´Öã—Öê ÃÖ±ú»ÖŸÖÖ ×´Ö»Öß… ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖցָüŸÖÖ úÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úÖµÖÔ ´Öï −Öê ‘Ö¸ü ÃÖê Æüß ¿Öã¹ý ü׍úµÖÖ…

X

¯ÖÏÖîœüÃÖցָüŸÖÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

¯ÖÖšü 15

I

179

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ †Ö´Ö“µÖ֍ú›êü“Ö ´Öï−Öê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê †¯Ö−Öê µÖÆüÖÑ Æüß ¸üÆü−Öê ¸üÖÆüÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓאֻ֟ÖÓ. úÖê úÆüÖ… 2) ŸÖß−Ö “ÖÖ¸ü ´Ö×Æü−µÖÖÓŸÖ ´Öã»ÖÖÓ−Öß ŸÖß−Ö “ÖÖ¸ü ´Ö×Æü−ÖÖë ´Öë ²Ö““ÖÖë−Öê ˆ−Æëü ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú¾Ö»ÖÓ ŸµÖÖÓ−ÖÖ. ¯ÖœÍü−ÖÖ ×Ã֏ÖÖµÖÖ… 3) ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Õ−ÖßÆüß ŸµÖÖŸÖ ¸üÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ÃÖÖÃÖæ•Öß −Öê ‡ÃÖ ´Öë ¹ý×“Ö »Öß… 4) ŸµÖÖÓ−Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß. ˆ−ÆüÖë−Öê ²Ö““ÖÖë úß ´Ö¤ü¤ü úß… 5) ׿ց֍úÖÓ−ÖßÆüß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ×¿ÖÖúÖë −Öê ³Öß ˆ−֍úÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úµÖÖ… êú»ÖÓ. 6) ´Öß ‹ú פü¾ÖÃÖ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ (´Öï−Öê ‹ú פü−Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ. ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö ¯ÖœŸÖê ¤êüÖÖ…) 7) ŸµÖÖÓ−Öß ´Ö»ÖÖ Ã֐ÖôÓû ÃÖÖÓאֻ֟ÖÓ. (ˆ−ÆüÖë −Öê ´Öã—Öê ÃÖ²Ö ãú”û ²ÖŸÖÖµÖÖ…) ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ׍ÎúµÖÖ êú (Ã֍ú´Öԍú) ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ Æîü… •Ö²Ö ׍ú ØÆü¤üß ´Öë Ã֍ú´Öԍú ׍ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯Ö êú ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë úŸÖÖÔ ´Öë '−Öê' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü, ´Ö¸üÖšüß ´Öë '−Öß' ¯ÖÏŸµÖµÖ, µÖÖ '−Öê', µÖÖ '−ÖÓ' êú¾Ö»Ö †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ´Öë »ÖÖŸÖÖ Æîü… ´Öß (´Öï), ŸÖæ (ŸÖæ, ŸÖã´Ö), †Ö¯ÖÖ (†Ö¯Ö) êú ÃÖÖ£Ö −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−Ö ¯ÖϵÖÖêÖÖë ´Öë ׍ÎúµÖÖ ú´ÖÔ úß †−ÖãÖÖ×´Ö−Öß ÆüÖêŸÖß Æîü, †Öî¸ü ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ´Öë ú´ÖÔ êú ¯Öã¹ýÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö, ػ֐ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖê Æïü… '−Öß' êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü '−Öê' µÖÖ '−ÖÓ' úÖ ³Öß ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤êüÓ ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö ´Öë 'ŸÖæ' êú ÃÖÖ£Ö ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö êú †−ŸÖ ´Öë 'ÃÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖÃÖ. ŸÖã´Ö −Öê †Ö´Ö ÖÖµÖÖ… ŸÖæ †ÖÓ²Öê ÖÖ»»ÖêÃÖ. ŸÖã´Ö −Öê †Ö´Ö ÖÖ‹… ŸÖæ ¯ÖÖêôûß ÖÖ»»ÖßÃÖ. ŸÖã´Ö −Öê ¸üÖê™üß ÖÖ‡Ô…

II

−Öß“Öê פüÖÖ‹ ¯ÖϵÖÖêÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Õ−Öß ¸üÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ÃÖÖÃÖæ•Öß −Öê ¹ý×“Ö »Öß… ´Öã»ÖÖÓ−Öß ´Ö¤üŸÖ êú»Öß. ²Ö““ÖÖë −Öê ´Ö¤ü¤ü úß… ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»Öê. ´Öï−Öê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê ¤êüÖÖ… ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ−Öê ÃÖê ¯Ö×Æü»Öê ãú”û ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ºþ¯Ö ´Öë ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ÃÖÖ´ÖÖ−µÖŸÖ„ ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë †Ö−Öê¾ÖÖ»Öß ãú”û ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ºþ¯Ö ×−Ö´−Ö ¯ÖύúÖ¸üÖë êú ÆüÖêŸÖê Æïü… ÖÖ (ÖÖ−ÖÖ) ú¸ü (ú¸ü−ÖÖ)

- ÖÖ»Ö (ÖÖ»»ÖÖ - 'ÖÖµÖÖ') - êú (êú»Ö - '׍úµÖÖ')

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

180

¬Öæ (¬ÖÖê−ÖÖ) ‘ÖÖ»Ö (¯ÖÆü−Ö−ÖÖ) ‘Öê (»Öê−ÖÖ) ¤êü (¤êü−ÖÖ) ²Ö‘Ö (¤êüÖ−ÖÖ) ÃÖÖÓÖ (úÆü−ÖÖ) ´ÖÖÖ (´ÖÖѐÖ−ÖÖ) ¯ÖÆüÖ (¤êüÖ−ÖÖ) ¾ÖÆüÖ (“ÖœÍüÖ−ÖÖ) ´ÆüÖ (úÆü−ÖÖ) III

- ¬ÖãŸÖ (¬ÖãŸÖ»ÖÖ - '¬ÖÖêµÖÖ') - ‘ÖÖŸÖ (‘ÖÖŸÖ»ÖÖ - '¯ÖÆü−ÖÖ') - ‘ÖêêŸÖ (‘ÖêŸÖ»ÖÖ - '×»ÖµÖÖ') - פü (פü»ÖÖ - 'פüµÖÖ') - ²Ö×‘ÖŸÖ (²Öבֻ֟ÖÖ - '¤êüÖÖ') - ÃÖÖÓ×ÖŸÖ (ÃÖÖÓאֻ֟ÖÖ - 'úÆüÖ') - ´ÖÖ×ÖŸÖ (´ÖÖאֻ֟ÖÖ - '´ÖÖѐÖÖ) - ¯ÖÖ×Æü (¯ÖÖ×Æü»ÖÖ - '¤êüÖÖ') - ¾ÖÖ×Æü (¾ÖÖ×Æü»ÖÖ - '“ÖœÍüÖµÖÖ') - ´ÆüÖÖ/´Æü™ü (´Æü™ü»ÖÓ - 'úÆüÖ') (´ÆüÖÖ»ÖÖ -'úÆüÖ')

ãú”û ׍ÎúµÖÖ†Öë êú úŸÖÖÔ ´Öë '−Öê' ‹êÛ“”ûú ºþ¯Ö ÃÖê »ÖÖŸÖÖ Æîü… •Ö²Ö '−Öê' −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ׍ÎúµÖÖ úŸÖÖÔ úß †−ÖãÖÖ×´Ö−Öß ÆüÖêŸÖß Æîü… −Öê-»ÖÖ−Öê ¯Ö¸ü ú´ÖÔ úß †−ÖãÖÖ×´Ö−Öß ÆüÖêŸÖß Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: −ÖêÃÖ - ¯ÖÆü−Ö−ÖÖ, ¯Öß -¯Öß−ÖÖ, ´ÆüÖ-úÆü−ÖÖ ´ÆüÖÖ - ŸÖÖê ´ÆüÖÖ»ÖÖ ˆÃÖ−Öê úÆüÖ… ´Æü™ü - ŸµÖÖ−Öê ´Æü™ü»Öê ˆÃÖ−Öê úÆüÖ… −ÖêÃÖ - ŸÖÖê ¬ÖÖêŸÖ¸ü −ÖêÃÖ»ÖÖ. ŸµÖÖ−Öê ¬ÖÖêŸÖ¸ü −ÖêÃÖ»Öê. ˆÃÖ−Öê ¬ÖÖêŸÖß ¯ÖÆü−Öß… ¯Öß - ŸÖÖê úÖò±úß ¯µÖÖµÖ»ÖÖ. ŸµÖÖ−Öê úÖò±úß ¯µÖÖµÖ»Öß. ˆÃÖ−Öê úÖ±úß ¯Öß… '−Öê' »ÖÖ−Öê ¯Ö¸ü '´ÆüÖ' ¬ÖÖŸÖ㠍úÖ '´Æü™ü' ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü - '¯Öß' ¬ÖÖŸÖ㠍êú ÃÖÖ£Ö úÖê‡Ô ú´ÖÔ −Ö ÆüÖê−Öê¯Ö¸ü ˆÃ֍úÖ †£ÖÔ ¿Ö¸üÖ²Ö ¯Öß−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ Ûã֟Öß ´Öë '−Öê' −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ…

IV

‹êÃÖß ³Öß ãú”û ׍ÎúµÖÖ‹Ñ Æïü וÖ−Ö ´Öë Ã֍ú´Öԍú ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü ³Öß ˆ−Ö êú úŸÖÖÔ ´Öë '−Öê' −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ †Öî¸ü ׍ÎúµÖÖ úŸÖÖÔ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß Æîü… ¿Öߍú - ÃÖߏÖ−ÖÖ ×¾ÖÃÖ¸ü - ³Öæ»Ö−ÖÖ ²ÖÖê»Ö - ²ÖÖê»Ö−ÖÖ “Öãú - “Öãú−ÖÖ ŸÖÖê (¯Öã.) ÃÖֵ֍ú»Ö ׿֍ú»ÖÖ. ˆÃÖ−Öê(¯Öã.) ÃÖև׍ú»Ö ÃÖߏÖß… ŸÖß (áÖß.) ÃÖֵ֍ú»Ö ׿֍ú»Öß. ˆÃÖ−Öê (áÖß.) ÃÖև׍ú»Ö ÃÖߏÖß… ŸÖæ ÃÖֵ֍ú»Ö ׿֍ú»ÖÖÃÖ. †Ö´Æüß ÃÖֵ֍ú»Ö ׿֍ú»ÖÖê. Æü´Ö−Öê ÃÖև׍ú»Ö ÃÖߏÖß…

¯ÖÖšü 15

V

181

ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö úÖê ¤üÖê²ÖÖ¸ü ¯ÖϵÖãŒŸÖ ú¸ü úÖµÖÔ úÖ ŸÖŸúÖ»Ö ÆüÖê−ÖÖ ÃÖæ×“ÖŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ Öã“Öá ´ÖÖê›ü»Öß. (ˆÃ֍êú ²ÖîšüŸÖê-²ÖîšüŸÖê ãúÃÖá ™æü™ü Ö‡Ô…) ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ ‘ÖÓ™üÖ ¾ÖÖ•Ö»Öß. (ˆÃ֍êú ²ÖîšüŸÖê-²ÖîšüŸÖê ‘ÖÓ™üß ²Ö•Ö Ö‡Ô…) ‡ÃÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ '²Öîšêü ²Öîšêü' ‡ÃÖ †£ÖÔ ´Öë ³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ؍úŸÖã ‡ÃÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ´Öë †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü '−Öê' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ŸµÖÖ−Öê ²ÖÃÖ»µÖÖ²ÖÃÖ»µÖÖ ‹ú ׍ú»ÖÖê ²Ö±úá ÖÖ»»Öß. (ˆÃÖ −Öê ²Öîšüê ²Öîšêü ‹ú ׍ú»ÖÖê ²Ö¸ü±úß ÖÖ‡Ô…) ןÖ−Öê ²ÖÃÖ»µÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ Ã֐Öôêû ÖÆæü ×−Ö¾Ö›ü»Öê (ˆÃÖ−Öê ²Öîšêü ²Öîšêü ÃÖÖ¸êü ÖêÆæÑü²Öß−Öê…)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

182

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

16

†¯Ö‘ÖÖŸÖ

¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ

×¾Ö−ÖÖê¤ü : †¸êü ¿ÖÖ´Ö, Æüß ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»Öß †ÖÆêüÃÖ? "úÖ¡Ö•Ö ‘ÖÖ™üÖŸÖ ³ÖßÂÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖ." ²ÖÖ¯Ö¸êü! úÖµÖ ³ÖµÖÖ−֍ú †¯Ö‘ÖÖŸÖ! ¿ÖÖ´Ö : ŸÖß ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ´ÖÖ—µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü ŸÖ¸ü úÖ™üÖ“Ö ˆ³ÖÖ ¸üÖ×Æü»ÖÖ. ×¾Ö−ÖÖê¤ü : úÖ¸êü? ¿ÖÖ´Ö : †Ö¤üß †¿ÖÖ“Ö †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ´Öß ÃÖÖ¯Ö›ü»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŸÖæ? ú¬Öß? ãúšêü? ¿ÖÖ´Ö : ±úÖ¸ü ¾ÖÂÖÔ —ÖÖ»Öß. ´Öß ŸµÖÖ¾Öêôûß úÖò»Öê•ÖÖŸÖ ×¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ²ÖÆãüŸÖêú ¯Ö×Æü»µÖÖ ¾ÖÂÖÖÔ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖê. ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÃÖÓ¯Ö»Öß ÆüÖêŸÖß. †Ö´ÆüÖ Ã֐ÖóµÖÖÓ−ÖÖ ‘Ö¸üß •ÖÖµÖ“Öß ‘ÖÖ‡Ô —ÖÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. ´Öß Æüß ‘Ö¸üß µÖÖµÖ»ÖÖ ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ´ÆüÖ•Öê úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü»ÖÖ“Ö −ÖÖ? ¿ÖÖ´Ö : ÆüÖê. úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü»ÖÖ“Ö! ÖÖ›üß“ÖÓ †Ö¸üÖÖ †Ö¬Öß ú¹ý−Ö šêü¾Ö»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ. ¯ÖÖ, ¸üÖŸÖ¸ü֝ÖßŸÖ •Ö֐ÖÖ ×´ÖôûÖµÖ»ÖÖ ¡ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŸµÖÖ¾Öêôûß ¸üÖŸÖ¸ü֝µÖÖ ÆüÖꟵÖÖ? ¿ÖÖ´Ö : −ÖãúŸµÖÖ“Ö ÃÖãºþ —ÖÖ»µÖÖ ÆüÖꟵÖÖ. ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß “Öֻ֍ú ±úÖ¸ü“Ö ˆ×¿Ö¸üÖ †Ö»ÖÖ. ÖÖ›üß •Ö¾Öôû •Ö¾Öôû †¬ÖÖÔ ¯ÖÖ‰úÖ ŸÖÖÃÖ ˆ×¿Ö¸üÖ ÃÖã™ü»µÖÖ´Öãôêû ¾Öêôû ³Öºþ−Ö úÖœüÖµÖ»ÖÖ ŸµÖÖ−ÖÓ ÖÖ›üß ³Ö¸ü¬ÖÖ¾Ö ÃÖÖê›ü»Öß ÆüÖêŸÖß. †Ö´Æüß Ã֐Öôêû“Ö •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Öºþ−Ö ²ÖÃÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. úÖ¡Ö•Ö“ÖÖ ‘ÖÖ™ü ÃÖã¸üôûߟÖ

×¾Ö−ÖÖê¤ü : †¸êü ¿µÖÖ´Ö, µÖÆü Ö²Ö¸ü ¯ÖœÍüß Æïü (ŒµÖÖ)? "úÖ¡Ö•Ö ‘ÖÖ™üß ´Öë ³ÖßÂÖÖ ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ"… ²ÖÖ¯Ö¸êü ׍úŸÖ−Öß ³ÖµÖӍú¸ü ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ! ¿µÖÖ´Ö : ¾ÖÆü Ö²Ö¸ü ¯ÖœüŸÖê Æüß ´Öê¸êü ¸üÖëÖ™êü Ö›Íêü ÆüÖê Ö‹… ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŒµÖÖë? ¿µÖÖ´Ö : ײֻ֍ãú»Ö ‹êÃÖß Æüß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ´Öë ´Öï ±úÃÖ ÖµÖÖ £ÖÖ… ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŸÖã´Ö ú²Ö? úÆüÖÑ? ¿µÖÖ´Ö : ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ»Ö ²ÖßŸÖ Ö‹… ŸÖ²Ö ´Öï úÖò»Öê•Ö ´Öë ¯ÖœÍüŸÖÖ £ÖÖ… ¿ÖÖµÖ¤ü ¯ÖÆü»Öê ¾ÖÂÖÔ ´Öë £ÖÖ… ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÖŸÖ´Ö Æãü‡Ô… Æü´Ö ÃÖ²Ö ‘Ö¸ü •ÖÖ−Öê úß •Ö»¤üß ´Öë £Öê… ´Öï †¯Ö−Öê ‘Ö¸ü •ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×−֍ú»ÖÖ £ÖÖ…

†Öê»ÖÖÓ›ü»µÖÖ¾Ö¸ü

ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß“Ö

ÃÖã™üêú“ÖÖ

×¾Ö−ÖÖê¤ü : µÖÖ×−Ö úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü êú ×»Ö‹ −Ö? ¿µÖÖ´Ö : ÆüÖÑ úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü êú ×»Ö‹… ²ÖÃÖ ´Öë ÃÖß™ü úÖ †Ö¸üÖÖ ¯ÖÆü»Öê −ÖÆüß ú¸ü ¸üÖÖ £ÖÖ… »Öê׍ú−Ö ¸üÖŸÖ¸ü֝Öß ´Öë ÃÖß™ü ×´Ö»Ö−Öê ´Öë úÖê‡Ô פüŒúŸÖ −ÖÆüß Æãü‡Ô £Öß… ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŸÖ²Ö ¸üÖŸÖ¸üÖ×−ÖµÖÖÑ £Öà? ¿µÖÖ´Ö : ŸÖ³Öß ¿Öã¹ý Æãü‡Ô £Öà… ˆÃÖ ×¤ü−Ö ›ÒüÖ‡¾Ö¸ü úÖ±úß »Öê™ü †ÖµÖÖ… ²ÖÃÖ ú¸üß²Ö ú¸üß²Ö †Ö¬ÖÖ-¯ÖÖî−Ö ‘ÖÓ™üÖ ¤êü¸ü ÃÖê ”æû™üß… ÃÖ´ÖµÖ ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ˆÃÖ−Öê ²ÖÆãüŸÖ ŸÖê•Öß ÃÖë ÖÖ›üß “Ö»ÖÖ‡Ô £Öß… Æü´Ö ÃÖ³Öß ú»Öê•ÖÖ £ÖÖ´Ö ú¸ü ²Öîšêü £Öê… úÖ¡Ö•Ö úß ‘ÖÖ™üß †ÖÃÖÖ−Öß ÃÖê ¯ÖÖ¸ü ú¸ü−Öê êú ²ÖÖ¤ü ÃÖ³Öß −Öê “Öî−Ö úß

¯ÖÖšü 16

183

×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ™ü֍ú»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. Ã֐Öôêû ×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ —ÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. ãúÖ֍ãúÖÖ»ÖÖ ›ãü»ÖŒµÖÖÆüß »Ö֐ֻµÖÖ ÆüÖꟵÖÖ. ´ÖÖ—ÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß ŸÖ¸ü ´ÖÖ— µÖÖ ÖÖÓªÖ¾Ö¸ü ›üÖêÓú šüê¾Öæ−Ö —ÖÖê¯Ö»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÖê ŸÖÃÖÖ —ÖÖê¯Ö»µÖÖ´Öãôêû ´ÖÖ—ÖÖ ÖÖÓ¤üÖ †¾Ö‘Ö›ü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö —ÖÖê¯Ö“Ö †Ö»Öß −Ö¾ÆüŸÖß. úÃÖ»Öß ŸÖ¸üß ³ÖߟÖß ¾ÖÖ™üŸÖ ÆüÖêŸÖß. ¬Ö֍ú¬Öæú ¾ÖÖ™üŸÖ ÆüÖêŸÖß. †Ã¾Öã֟ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖ ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖŸÖ“Ö ÖÓ²ÖÖ™üúß ‘ÖÖ™ü ÃÖãºþ — ÖÖ»ÖÖ. ×¾Ö−ÖÖê¤ü : úÖ ¸êü? £ÖÖÓ²Ö»ÖÖÃÖ úÖ? ¿ÖÖ´Ö : ŸÖß ¬ÖÖꌵÖÖ“Öß ¾ÖôûÖÓ. ´Öß †Ö¤üß ÃÖÖÓ³ÖÖôæû−Ö ²ÖÃÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. †¿ÖÖ“Ö ‹úÖ ¾ÖôûÖÖ¾Ö¸ü ÃÖ´ÖÖêºþ−Ö ‹ú ²ÖÃÖ †Ö»Öß. ¤üÖê−Æüß ÖÖ›ü¶Ö ¾ÖêÖÖŸÖ ÆüÖꟵÖÖ. ¤üÖê‘ÖÖÆüß “Öֻ֍úÖÓ−Öß •ÖÖê¸üÖŸÖ ²ÖÎêú »ÖÖ¾Ö»Öê. ¯ÖÖ úÖÆüß“Ö ˆ¯ÖµÖÖêÖ —ÖÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß. ²Ö‘ÖŸÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ ŸÖß ²ÖÃÖ ¿Öê•ÖÖ¸ü“µÖÖ ¤ü¸üßŸÖ úÖêÃÖôû»Öß. ´Öß ÃÖã®Ö —ÖÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. †Ö´Ö“Öß ²ÖÃÖÆüß ›Öü¾Öߍú›êü ›üÖëÖ¸üÖ“µÖÖ ú›ü¶Ö¾Ö¸ü †Ö¤üôû»Öß ÆüÖêŸÖß. ²ÖÃÖ †Ö¤üôû»µÖÖ´Öãôêû ¯Öãœü“µÖÖ ²ÖÖ•Öæ“Öê »ÖÖêú •ÖÖ´Öß —ÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. ו֍ú›êü ²Öבֻ֟ÖÓ ×ŸÖú›êü •ÖÖ´Öß ¯ÖϾÖÖÃÖß. ÃÖã¤îü¾ÖÖ−Öê ãúÖßÆüß ¤üÖÖ¾Ö»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ. ´ÖÖ—ÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß —ÖÖê¯ÖêŸÖ“Ö ¤ü֝֍ú−Ö ÃÖ´ÖÖê¸ü“µÖÖ ¤üÖÓ›üß¾Ö¸ü †Ö¤üôû»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖ“µÖÖ ›üÖꌵÖÖ»ÖÖ •Ö²Ö¸ü •ÖÖ´Ö —ÖÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. ´Öß ˆ•Ö¾Öߍú›êü ²ÖÃÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ׏֛üúß ¿Öê•ÖÖ¸üß ´Ö»ÖÖ Ö¸ü“Ö™ü»ÖÓÃÖã¨üÖ −ÖÖÆüß. ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ²ÖÖ¯Ö¸êü. Ö¸üÖêÖ¸ü“Ö ×•Ö¾ÖÖ¾Ö¸ü ²ÖêŸÖ»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. †Ö•Ö“ÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÆüß †Ö¤üß ŸÖÃÖÖ“Ö †ÖÆêü, −ÖÖÆüß? ¿µÖÖ´Ö : ŸÖ¸ü úÖµÖ. ´ÆüÖæ−Ö“Ö ŸÖ¸ü ŸÖß ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ £Ö¸üúÖ¯Ö —ÖÖ»ÖÖ.

×¾Ö−ÖÖê¤ü : ²ÖÖ¯Ö¸êü µÖÆü ŸÖÖê ײֻãú»Ö •ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü Æüß ²Ö−Ö †Ö‡Ô £Öß… †Ö•Öúß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ³Öß ×²Ö»ãú»Ö ‹êÃÖß Æüß Æîü −Ö? ¿µÖÖ´Ö : ÆüÖÑ, ‡ÃÖ×»Ö‹ ŸÖÖê ¾ÖÆü ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯ÖœüŸÖê ¯ÖœüŸÖê ´Öï úÖÑ¯Ö ˆšüÖ…

×¾Ö−ÖÖê¤ü : ²Ö¸Óü ŸÖ¸ü. ŸÖæ †Ö•Ö ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü

×¾Ö−ÖÖê¤ü : †“”ûÖ… ŸÖã´Ö †Ö•Ö ¯ÖãÖê •ÖÖ ¸üÆêü ÆüÖê

ÃÖÖÑÃÖ »Öß £Öß… ÃÖ²Ö ×−ÖÜ¿“ÖŸÖ ÆüÖê Ö‹ £Öê… ú‡Ô »ÖÖêÖÖë úß †ÖÑÖ ³Öß »ÖÖ Ö‡Ô £Öß… ´Öê¸êü ²Ö¸üÖ²Ö¸ü ¾ÖÖ»ÖÖ ŸÖÖê †Ö¸üÖ´Ö ÃÖê ´Öê¸êü Óú¬Öê ¯Ö¸ü ×ÃÖ¸ü ¸üÖ ú¸ü ÃÖÖêµÖÖ £ÖÖ… ˆÃ֍êú ‡ÃÖ ŸÖ¸üÆü ÃÖÖê−Öê ׍ú ¾Ö•ÖÆü ÃÖê ´Öê¸üÖ Óú¬ÖÖ †ú›Íü ÖµÖÖ £ÖÖ… ¯Ö¸ü ´Öã—Öê −Öà¤ü −ÖÆüà †Ö‡Ô £Öß… ´Öã—Ö ´Öë ‹ú †−Ö•ÖÖ−ÖÖ ›ü¸ü ÃÖ´ÖÖµÖÖ Æãü†Ö £ÖÖ… פü»Ö ¬Öú-¬Öú ú¸ü ¸üÆüÖ £ÖÖ… ´Öï †Ã¾ÖÃ£Ö †−Öã³Ö¾Ö ú¸ü ¸üÆüÖ £ÖÖ… ²Ö›Íüß ²Öê“Öî−Öß ÆüÖê ¸üÆüß £Öß… ‡ŸÖ−Öê ´Öë ÖÓ²ÖÖ™üúß ‘ÖÖ™ ¿Öã¹ý ÆüÖê ÖµÖÖ… ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŒµÖÖ Æãü†Ö? “Öã¯Ö ŒµÖÖë ÆüÖê Ö‹? ¿µÖÖ´Ö : ¾Öê ÖŸÖ¸ü−Ö֍ú ´ÖÖê›Íü… ´Öï ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ−Öß ¯Öæ¾ÖÔ ²ÖîšüÖ £ÖÖ… ‹êÃÖê Æüß ‹ú ´ÖÖê›Íü¯Ö¸ü ÃÖÖ´Ö−Öê ÃÖê ‹ú ²ÖÃÖ †Ö‡Ô… ¤üÖê−ÖÖë Æüß ÖÖ×›üµÖÖÑ ŸÖê•Ö Ö×ŸÖ ´Öë £ÖßÓ… ¤üÖê−ÖÖë “Öֻ֍úÖë −Öê ŸÖê•Öß ÃÖê ²ÖÎêú »ÖÖÖ‹… ¯Ö¸ü úÖê‡Ô ±úÖµÖ¤üÖ −ÖÆüà Æãü†Ö… ¤êüÖŸÖê-¤êüÖŸÖê ¾ÖÆü ²ÖÃÖ ¯ÖÖÃÖ úß ÖÖ‡Ô ´Öë •ÖÖ ×Ö¸üß… ´Öï ÃÖã®Ö ÆüÖê ÖµÖÖ £ÖÖ… Æü´ÖÖ¸üß ²ÖÃÖ ²ÖÖ‡Õ ŸÖ¸ü±ú úß ¯ÖÆüÖ›üß ÃÖê •ÖÖ ™üú¸üÖ‡Ô £Öß… †ÖÖê ²Öîšêü »ÖÖêÖ •Ö´Öß ÆüÖê Ö‹ £Öê ²ÖÃÖ êú ™üú¸üÖ −Öê ÃÖê… •ÖÆüÖÑ ¤êüÖÖê ¾ÖÆüÖÑ •Ö´Öß µÖÖ¡Ößü… ³Ö֐µÖ ÃÖê ׍úÃÖß úß •ÖÖ−Ö −ÖÆüà Ö‡Ô £Öß… ´Öê¸üÖ ¯Ö›üÖêÃÖß −Öà¤ü ´Öë £ÖÖ… ÃÖÖ´Ö−Öê ¾ÖÖ»Öß ÃÖß™ üêú ›Óü›êü ÃÖê •ÖÖ ™üú¸üÖµÖÖ £ÖÖ… ˆÃ֍êú ×ÃÖ¸ü ´Öë ²ÖÆãüŸÖ “ÖÖê™ü †Ö‡Ô £Öß… ´Öï ¤üÖ‡Õ ŸÖ¸ü±ú ׏֛üúß ¾ÖÖ»Öß ÃÖß™ü ¯Ö¸ü ²ÖîšüÖ £ÖÖ… ´Öã—Öê Ö¸üÖë“Ö ŸÖú −ÖÆüà †Ö‡Ô…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

184

†ÖÆêüÃÖ −ÖÓ? ŸµÖÖÃÖÖšüß ¿Öã³Öê“”ûÖ. ´Öß †ÖŸÖÖ †Öò×±úÃÖÖŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. ´Öß ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖæ Ùêü¿Ö−Ö¾Ö¸ü ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»ÖÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. ¿µÖÖ´Ö : −ÖÖÆüß. ´Öß ‹¾Öœü¶Ö »Ö¾Öú¸ü ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»ÖÖê −ÖÃÖê−Ö. †Öšü ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ÖÖ›üß Ã™êü¿Ö−Ö¾Ö¸ü †Ö»Öß †ÃÖê»Ö. ÃÖÖ›êü†Öšü-¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖß ÃÖã™ü»Öê»Öß †ÃÖê»Ö. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †¯Ö‘ÖÖŸÖ ²ÖÖŸÖ´Öß †ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ Ö›üê ÆüÖê−ÖÖ ú¬Öß ãúšêü ²ÖÆãüŸÖêú †Ö¸üÖÖ −ÖãúŸµÖÖ“Ö ˆ×¿Ö¸üÖ •Ö¾Öôû •Ö¾Öôû ³Ö¸ü¬ÖÖ¾Ö •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Ö¸üÖê ÃÖã¸üôûßŸÖ †Öê»ÖÖÓ›üÖê ÃÖã™üúÖ ×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ™ü֍úÖê ×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ ›ãü»Öúß ¿Öê•ÖÖ¸üß ÖÖÓªÖ¾Ö¸ü —ÖÖê¯Ö †¾Ö‘Ö›üÖê ¬Ö֍ú¬Öæú †Ã¾Öã֟ÖÖ ¬ÖÖꌵÖÖ“Öß ¾ÖôûÖÓ

¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ²Ö¤ü−Ö¯Ö¸ü ¸üÖëÖ™ê ˆ³ÖÖ ¸üÖÆüÖê ú²Ö úÆüÖÑ ¿ÖÖµÖ¤ü †Ö¸üÖÖ ÆüÖ»Ö Æüß ´Öë ¤êü¸ü ÃÖê ú¸üß²Ö ú¸üß²Ö ŸÖê•Ö •Öß £Öִ֍ú¸ü ¸üÖ−ÖÖ ×²Ö−ÖÖ ×úÃÖß ²ÖÖ¬ÖÖ êú ¯ÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ ”ãû™üúÖ¸üÖ “Öî−Ö úß ÃÖÖÓÃÖ »Öê−ÖÖ ×−Ö¿“ÖàŸÖ —֯֍úß ¯Ö›üÖêÃÖß Óú¬Öê¯Ö¸ü −Öà¤ü †ú›Íü •ÖÖ−ÖÖ ¬Öú-¬Öú ú¸ü−ÖÖ ²Öê“Öî−Öß ÖŸÖ¸ü−Ö֍ú ´ÖÖê›Íü

−Ö? ˆÃÖ êú ×»Ö‹ ¿Öã³ÖÖê“”ûÖ‹Ñ… ´Öï †³Öß †Öò×±úÃÖ •ÖÖ‰ÑúÖÖ… ´Öï ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê ŸÖú ŸÖã´Ö Ùêü¿Ö−Ö êú ×»Ö‹ ×−֍ú»Ö “Öãêú ÆüÖëÖê… ¿µÖÖ´Ö : −ÖÆüß… ´Öï ‡ŸÖ−Öß •Ö»¤üß −ÖÆüß ×−֍ú»ÖæѐÖÖ… †Öšü ²Ö•Öê ŸÖú ÖÖ›üß Ã™êü¿Ö−Ö †Ö Ö‡Ô ÆüÖêÖß… ÃÖÖœêü †Öšü ŸÖú ¾ÖÆü ”ãû™ü ³Öß Ö‡Ô ÆüÖêÖß…

¯ÖÖšü 16

185

ÃÖÖÓ³ÖÖôæû−Ö ¾ÖôûÖ ÃÖ´ÖÖêºþ−Ö ¾ÖêÖÖŸÖ úÖêÃÖôû»Öß ÃÖã®Ö ÆüÖêÖê ú›üÖ •ÖÖ´Öß ÆüÖêÖê ¤üÖ־֝ÖÓ ¤üÖÓ›üß †Ö¤üôûÖê ˆ•Ö¾Öߍú›êü Ö¸ü“Ö™üÖê Ö¸üÖêÖ¸ü“Ö •Öß¾ÖÖ¾Ö¸ü ²ÖêŸÖÖê £Ö¸üúÖ¯Ö ÆüÖêÖê

ÃÖÑ³Ö»Ö ú¸ü ´ÖÖê›Íü ÃÖÖ´Ö−Öê ÃÖê ŸÖê•Ö Ö×ŸÖ ÃÖê אָü ¯Ö›üß/™üú¸üÖ‡Ô ÃÖ®Ö ÆüÖê •ÖÖ−ÖÖ Ö›ÍüÖ, ¯ÖÆüÖ›Íü •Ö´Öß ÆüÖê−ÖÖ “Ö»Ö ²ÖÃÖ−ÖÖ ›Óü›üß •ÖÖê¸ü ÃÖê אָü−ÖÖ ¤üÖ×Æü−Öß ŸÖ¸ü±ú Ö¸üÖê“Öë †Ö−ÖÖ ÃÖ“Ö´Öã“Ö Æüß •ÖÖ−Ö úÖ ÃÖӍú™ü †Ö−ÖÖ úÖѯÖ−ÖÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) †¯Ö‘ÖÖŸÖ úÖêšêü —ÖÖ»ÖÖ? 2) “Öֻ֍ú ÖÖ›üß ¾ÖêÖÖŸÖ úÖ “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ? 3) ŸÖÖê ³ÖµÖӍú¸ü †¯Ö‘ÖÖŸÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ´ÖÖ—Öß Ûã֟Öß ú¿Öß —ÖÖ»Öß? 4) †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ´ÖÖ—µÖÖ ¿Öê•ÖÖ·µÖÖ»ÖÖ úÖµÖ —ÖÖ»Öê? 5) ÖÖ›üß ×úŸÖß ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö ¾Ö êú¾ÆüÖ ÃÖã™êü»Ö?

II

¯ÖÖšü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¤üÖê ÖÓ›üÖë ´Öë פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖê ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… úÖ¡Ö•Ö ‘ÖÖ™üÖŸÖ ŸÖÖê ³ÖßÂÖÖ ±úÖ¸ü ˆ×¿Ö¸üÖ †Ö»ÖÖ. ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ŸµÖÖ−Öê ÖÖ›üß ³Ö¸ü‘ÖÖ¾Ö ÃÖÖê›»Öß.ü ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß “Öֻ֍ú ¬Ö¹ý−Ö ²ÖÃÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ¾Öêôû ³Ö¹ý−Ö úÖœüÖµÖ»ÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ ÖÖÓ¤üÖ †¾Ö‘Ö›ü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÖê ŸÖÃÖÖ —ÖÖê¯Ö»µÖÖ´Öãôêû †ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ ˆ³ÖÖ ¸üÖ×Æü»ÖÖ. ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö —ÖÖê¯Ö“Ö †¯Ö‘ÖÖŸÖ ‘Ö›ü»ÖÖ. •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ µÖêŸÖ −Ö¾ÆüŸÖß.

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

186

1.

ˆ¤üÖƸüÖ: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)

×¾Ö−ÖÖê¤ü»ÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ÃÖ´Ö•Ö»Öß †ÖÆêü. ×¾Ö−ÖÖê¤ü»ÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ÃÖ´Ö•Ö»Öß ÆüÖêŸÖß. ŸÖæ ´Öîס֝Öߍú›êü †Ö»Öß †ÖÆêüÃÖ. ŸÖæ †¿ÖÖ“Ö †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ÃÖÖ¯Ö›ü»ÖÖ †ÖÆêüÃÖ −ÖÖ? ŸÖã´Æüß ãúšêü ׿֍ú»ÖÖ †ÖÆüÖŸÖ. †Ö´Æüß ‘Ö¸üß µÖÖµÖ»ÖÖ ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖê †ÖÆêüŸÖ. ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ ÖÖê¾µÖÖŸÖ ú¸ü´Ö»ÖÓ †ÖÆêü. ׯÖϵÖÖ ×ŸÖ“µÖÖ ´ÖÖêšü¶Ö ²Ö×ÆüÖߍú›êü †Ö»Öß †ÖÆêü. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü»ÖÖ Ö껵ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö ™êüú›üß¾Ö¸ü ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ.

IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß Öæ¯Ö £Öú»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ´Öß Öæ¯Ö £Öú»ÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖê. 1) ´Öß ±úÖ¸ü ¤ü´Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. 2) †Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ Öê»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. 3) ŸÖæ ן֣Öê Öê»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ. 4) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖæ−Ö †Ö»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ. 5) ŸÖã´Æüß †Ö¬Öß“Ö •Öê¾Ö»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. 6) ™Òüú ú›ü¶Ö¾Öºþ−Ö úÖêÃÖôû»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. 7) ²ÖÃÖ ú›ü¶Ö¾Ö¸ü †Ö¤üôû»Öß ÆüÖêŸÖß. 8) ´Öã»ÖÓ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ ×³Ö•Ö»Öß ÆüÖêŸÖß.

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ µÖê¿Öß»Ö. ŸµÖÖ†Ö¬Öß ŸÖÖê •ÖÖ‡Ô»Ö. ŸÖæ µÖê¿Öᯙ ŸÖê¾ÆüÖ ŸÖÖê Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö. 1) ´ÖÖ“ÖÔ´Ö¬µÖê ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. ŸµÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö ×ŸÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. 2) ŸÖß ²Öא֓ÖÖ ¯ÖÖÆüß»Ö. ŸµÖÖ†Ö¬Öß ±ãú»ÖÓÖ−Öß ²Öא֓ÖÖ ²ÖÆü¸êü»Ö. 3) ŸÖÖê ‘Ö¸üß •ÖÖ‡Ô»Ö. ŸµÖÖ†Ö¬Öß ¯ÖÖÆãüÖê ¯Ö¸üŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö. 4) ´Öß ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖê‡Ô−Ö. ŸµÖÖ¯Öæ¾Öá ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸üÖ“Öê úÖ´Ö ÆüÖê‡Ô»Ö.

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö '´Öãôêû' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Ö¸üßüÖÖ ÃÖÓ¯Ö»µÖÖ´Öãôêû ¿ÖÖ´Ö úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü»ÖÖ µÖÖµÖ»ÖÖ ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. (ÃÖӯ֝Öê) 1) †Ö•Ö »Ö¾Öú¸ü úÖ´Ö .......... ´Ö»ÖÖ Öæ¯Ö ¾Öêôû ×´ÖôûÖ»ÖÖ. (ú¸üÖê) 2) ¿ÖÖôûÖ ˆ×¿Ö¸üÖ ......... ŸÖÖê ˆ×¿Ö¸üÖ ‘Ö¸üß †Ö»ÖÖ. (ÃÖã™üÖê) 3)

¤ãü¯ÖÖ¸üß Öæ¯Ö ¾Öêôû ......... ׯÖϵÖÖ ¸üÖ¡Öß —ÖÖê¯Ö»Öß −ÖÖÆüß. (—ÖÖê¯ÖÖê)

¯ÖÖšü 16

187

4)

ÖÖ›üß ¾ÖêÖÖŸÖ .......... Öæ¯Ö“Ö ¬ÖŒêú ²ÖÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. (†Ã֝Öê)

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¤üÖê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ‹ú ‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Öê™üß •Ö×´Ö−Öß¾Ö¸ü †Ö¤üôû»Öß. ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ÖÖê»ÖßŸÖ ¯ÖÃÖ¸ü»Öê. ¯Öê™üß •Ö×´Ö−Öß¾Ö¸ü †Ö¤üôû»µÖÖ´Öãôêû ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ÖÖê»ÖßŸÖ ¯ÖÃÖ¸ü»Öê. 1) ²ÖÃÖ ŸµÖÖ Ã™üÖò¯Ö¾Öºþ−Ö ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»Öß. ´Ö»ÖÖ ¯ÖÖµÖß •ÖÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê. 2) ¯Ö֝Öß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»Öê. †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ¯Ö֝µÖÖ“ÖÖ ¡ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß. 3) ˆ¿Ö߸ü —ÖÖ»ÖÖ. ŸµÖÖ−Öê ÖÖ›üß ¾ÖêÖÖŸÖ ÃÖÖê›ü»Öß.

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö '¾Ö¸ü' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ‹êú»µÖÖ¾Ö¸ü ¿ÖÖ´Ö“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ ˆ³ÖÖ ¸üÖ×Æü»ÖÖ. (‹êúÖê) 1) ׿Öׁ֍úÖ ¾ÖÖÖÔŸÖæ−Ö ²ÖÖÆêü¸ü ______ ×¾ÖªÖ£Öá ¤ÓüÖÖ úºþ »Ö֐ֻÖê. (•Ö֝Öê) 2) ´ÖÖ—µÖÖ ´Öîס֝Öß»ÖÖ ¸üßµÖÖŸÖ _______ ´Ö»ÖÖ Öæ¯Ö“Ö †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. (²Ö‘֝Öê) 3) ŸÖß ÖÖê™ü ______ ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖ •Öß¾Ö−ÖÖŸÖᯙ ¯ÖÏÃÖÓÖ †Öšü¾Ö»ÖÖ. (¾Ö֓֝Öê)

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¤üÖê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ‹ú ‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: úÖ¡Ö•Ö“ÖÖ ‘ÖÖ™ü ÃÖã¸üׁ֟֯֝Öê †Öê»ÖÖÓ›Íü»ÖÖ. ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß ÃÖã™üêú“ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. úÖ¡Ö•Ö“ÖÖ ‘ÖÖ™ü ÃÖã¸üׁ֟֯֝Öê †Öê»ÖÖÓ›ü»µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß ÃÖã™üêú“ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. 1) ÃÖ¾ÖÔ úÖ´Ö êú»ÖÓ. ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ. 2) †Ö‡Ô —ÖÖê¯Öæ−Ö ˆšü»Öß. †Ö‡Ô úÖ´ÖÖ»ÖÖ »Ö֐ֻÖß. 3) ´Öß ‘Ö¸üÖŸÖæ−Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›ü»Öê. ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›æü »Ö֐ֻÖÖ.

X

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †³µÖÖÃÖ úºþ−Ö ´Öß ´Öîס֝Öߍú›êü Öê»Öê ÆüÖêŸÖê. †³µÖÖÃÖ —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ´Öß ´Öîס֝Öߍú›êü Öê»Öê ÆüÖêŸÖê. 1) ¿µÖÖ´Ö ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ‘ÖÖ²Ö¸ü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. 2) ¾ÖéÓ¤üÖ¾Ö−Ö ÖÖ›Ôü−Ö“Öê ¥ü¿µÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ×¯ÖϵÖÖ Öæ¿Ö —ÖÖ»Öß.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

188

3) 4)

²ÖÖôû ˆšæü−Ö †Ö‡Ô•Ö¾Öôû ¬ÖÖ¾ÖŸÖ †Ö»ÖÖ. ²ÖÖ²ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ •Öã−µÖÖ ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ ³Öê™æü−Ö †Ö−ÖÓפüŸÖ —ÖÖ»Öê.

XI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¤üÖê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ‹ú ‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ. ´Öß ´Öîס֝Öߍú›êü Öê»Öê. ´Öß †³µÖÖÃÖ úºþ−Ö ´Öîס֝Öߍú›êü Öê»Öê. 1) ²ÖÖ²ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ •Öã−µÖÖ ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ ³Öê™ü»Öê. ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. 2) ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ÃÖד־ÖÖӍú›êü Öê»Öê. ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−Öß ÃÖד־ÖÖÓ−ÖÖ ŸÖÎúÖ¸üß ÃÖÖÓאֻ֟µÖÖ. 3) ˆ´Öê¿Ö ³Ö»µÖÖ ¯ÖÆÖ™êü ˆšü»ÖÖ. ˆ´Öê¿Ö ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ.

XII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… ׯÖϵÖÖ ÃÖã´Ö−Ö, ²Ö‘Ö ŸÖß Ö¤üá úÃÖ»Öß ×ŸÖ£Öê? ÃÖã´Ö−Ö ......................................... . ׯÖϵÖÖ “Ö»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖ, •ÖÖ‰ú−Ö“Ö ²Ö‘Öæ µÖÖ ×ŸÖ£Öê! ÃÖã´Ö−Ö ......................................... . ׯÖϵÖÖ ÆüÖê, ²Ö‘Ö −ÖÖ êú¾ÖœÓü »Ö֐ֻÖÓµÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ›üÖꌵÖÖ»ÖÖ. ÃÖã´Ö−Ö ......................................... . ׯÖϵÖÖ ÆüÖê. ´ÖÖ¹ýŸÖß¾ÖÖ»µÖÖ−Öê“Ö ÖÖ›üß ¯Öãœêü ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ¬ÖŒúÖ ´ÖÖ¸ü»ÖÖµÖ ŸµÖÖ ÃÖֵ֍ú»Ö¾ÖÖ»µÖÖ»ÖÖ! ÃÖã´Ö−Ö ......................................... . ׯÖϵÖÖ ×ŸÖ£Öê“Ö †ÖÆêü ²Ö‘Ö ŸµÖÖ“Öß ÃÖֵ֍ú»Ö ¯ÖæÖÔ “Öë¤üÖ´Öë¤üÖ —ÖÖ»ÖÖµÖ. ÃÖã´Ö−Ö ......................................... . ׯÖϵÖÖ ÆüÖê −ÖÖ. ÖÖ›üß¾ÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ˆ“Ö»Öæ−Ö ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÖêµÖ ²Ö‘Ö. ÃÖã´Ö−Ö ......................................... . ׯÖϵÖÖ ÆüÖê ÃÖ••Ö−Ö ´Ö֝ÖæÃÖ ¾ÖÖ™üŸÖÖê ŸÖÖê ÖÖ›üß¾ÖÖ»ÖÖ, −ÖÖÆüߟָü ŸµÖÖ ×²Ö“ÖÖ·µÖÖ ÃÖֵ֍ú»Ö¾ÖÖ»µÖÖ“Öê úÖµÖ —ÖÖ»Öê †ÃÖŸÖê? ÃÖã´Ö−Ö ......................................... .

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ‹ú £Ö¸üÖ¸üú ¯ÖÏÃÖÓÖ Æüß“Ö ŸÖß ŸµÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß •Ö֐ÖÖ! ŸÖæ ±úÖ¸ü“Ö »ÖÆüÖ−Ö ÆüÖêŸÖßÃÖ ŸµÖÖ¾Öêôûß! −ÖêÆü´Öß ¯ÖÏ´Ö֝Öê ´Öß Ã֍úÖôûß ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ Öê»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ ´Öß ŸÖÖê ³ÖµÖӍú¸ü †¯Ö‘ÖÖŸÖ ²Öבֻ֟ÖÖ. ¸üßµÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ™Òüú ˆ³ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖ ™Òüú¾Ö¸ü ‹ú ´ÖÖ¹ýŸÖß £ÖÖ›üú−Ö †Ö¤üôû»Öß. ´Öß ×ŸÖ£Öê“Ö ÆüÖêŸÖÖê. ÖÖ³Ö¸ü ³ÖÖÓ²ÖÖ¾Ö»ÖÖê. ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¬ÖÖ¾Ö»ÖÖê. ¯ÖÖ ¯Ö׸üÛã֟Öß ÆüÖŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü Öê»Öß ÆüÖêŸÖß.

¯ÖÖšü 16

189

´Öß ×ŸÖ£Öê ¯ÖÖêÆêü“Öê¯ÖµÖÕŸÖ úÖÆüß“Ö ×¿Ö»»Öú ¸üÖ×Æü»Öê −Ö¾ÆüŸÖê. ´ÖÖ¹ýŸÖߟֻµÖÖ ´Ö֝ÖÃÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üÖµÖ»ÖÖ ¾Öêôû“Ö ×´ÖôûÖ»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ŸÖê Ã֐ÖôÓû ¯ÖÖÆæü−Ö ´Öß ÃÖã®Ö —ÖÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ´ÖÖ—Öê ÆüÖŸÖ¯ÖÖµÖ £Ö¸ü£Ö¸üÖµÖ»ÖÖ »Ö֐ֻÖê ÆüÖêŸÖê. •Öß³Ö úÖê¸ü›üß ¯Ö›üÖµÖ»ÖÖ »Ö֐ֻÖß ÆüÖêŸÖß. ´Öß úÃÖÖ²ÖÃÖÖ ÃÖÖ¾Ö¸ü»ÖÖê. ¿ÖÆü¸üÖ“µÖÖ ×¤ü¿Öê−ÖÓ ¬ÖÖ¾ÖÖµÖ»ÖÖ »Ö֐ֻÖÖê. ¬ÖÖ¾ÖŸÖÖ ¬ÖÖ¾ÖŸÖÖ ‹ú ¤ãüúÖ−Ö ×¤üÃÖ»ÖÓ. ÃÖã¤îü¾ÖÖ−Öê ן֣Öê ±úÖê−ÖÆüß ÆüÖêŸÖÖ. ¯ÖÖê×»ÖÃÖÖÓ−ÖÖ ±úÖê−Ö êú»ÖÖ. ¯Ö¸üŸÖ ‘Ö™ü−ÖÖãÖôûß Öê»ÖÖê. ²Ö‘ÖŸÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ ×ŸÖ£ÖÓ ¯ÖÏ“ÖÓ›ü Ö¤üá •Ö´Ö»Öß ÆüÖêŸÖß. Ö¤üá úÖ²ÖæŸÖ †ÖÖŸÖÖ †ÖÖŸÖÖ ¯ÖÖê×»ÖÃÖÖÓ“µÖÖ −Ö֍úß −Ö‰ú †Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. ´Ö»ÖÖ ¾Öêôû ‘ÖÖ»Ö¾ÖÖµÖ»ÖÖ ÃÖ¾Ö›ü −Ö¾ÆüŸÖß. ´ÖÖ—Öß ×ŸÖ£Öê •Ö¹ý¸üÆüß −Ö¾ÆüŸÖß. ´Öß ×ŸÖ£Öæ−Ö úÖœüŸÖÖ ¯ÖÖµÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ¤ãüÃÖ·µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ÃÖ´Ö•Ö»ÖÓ. ŸÖß ´ÖÖ¹ýŸÖß †Ö¯Ö»µÖÖ úÖôêûúÖÓôûÖÓ“Öß ÆüÖêŸÖß. ÖÖ›üßŸÖ ú֍úÖ, ú֍æú †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“Öß »Öêú - ˆ´ÖÖ ÆüÖêŸÖß. µÖÖ¯Öãœêü ´Öß ãúšü»ÖÖÆüß †¯Ö‘ÖÖŸÖ ²Ö‘Öê−Ö ŸÖê¾ÆüÖ ´Ö»ÖÖ µÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß †Öšü¾ÖÖ µÖê‰ú−Ö Öê»Öß †ÃÖê»Ö. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ »Öêú »ÖÆüÖ−Ö −ÖêÆü´Ö߯ÖÏ´Ö֝Öê ³ÖµÖӍú¸ü ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´ÖôûÖê ÖÖ³Ö¸ü ³ÖÖÓ²Ö־֝Öê ÆüÖŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü ¯ÖÖêÆüÖê“֝Öê úÖÆüß ×¿Ö»»Öú −ÖÃ֝Öê ¾Öêôû •Öß³Ö úÖê¸ü›üß ¯Ö›üÖê ¬Ö־֝Öê ²Ö‘ÖŸÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ ¯ÖÏ“ÖÓ›ü Ö¤üá −Ö֍úß −Ö‰ú µÖêÖê ¾Öêôû ‘Öֻ־֝Öê ÃÖ¾Ö›ü úÖœüŸÖÖ ¯ÖÖµÖ ‘ÖêÖê Ãִ֕֝Öê •Öºþ¸üß

»Ö›Íüúß, ²Öê™üß ”ûÖê™üÖ Æü´Öê¿ÖÖ úß ŸÖ¸üÆü ³ÖßÂÖÖ ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»Ö−ÖÖ ¯Ö»Ö³Ö¸ü, ÖÖ³Ö¸ü ³ÖÖï“ÖŒúÖ ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ ÆüÖŸÖ ÃÖê ×−֍ú»Ö−ÖÖ, ¯ÖÆãÑü“Ö êú ²ÖÖÆü¸ü ¯ÖÆãÑü“Ö−ÖÖ ãú”û ³Öß ²Ö֍úß −Ö ¸üÆü−ÖÖ ¾ÖŒŸÖ, ÃÖ´ÖµÖ •Ö²ÖÖ−Ö ÃÖãÖ−ÖÖ ¤üÖî›Íü−ÖÖ ¤êüÖŸÖê Æüß ¤êüÖŸÖê ¯ÖÏ“ÖÓ›ü ³Öß›Íü −Ö֍ú ´Öë ¤ü´Ö ÆüÖ−ê ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ ×²ÖŸÖÖ−ÖÖ ±ãú¸üÃÖŸÖ ×ÖÃ֍ú •ÖÖ−ÖÖ ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ •Öºþ¸üß †³µÖÖÃÖ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

190

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) †¯Ö‘ÖÖŸÖ úÃÖÖ —ÖÖ»ÖÖ? 2) '´ÖÖ¹ýŸÖß' ÖÖ›üß ãúÖÖ“Öß ÆüÖêŸÖß? 3) ÖÖ›üßŸÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖ —ÖÖ»ÖÖ Æêü¾ÆüÖ úÖêÖ úÖêÖ ÆüÖêŸÖÓ? 4) úÖµÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ¯ÖÖê×»ÖÃÖÖÓ“µÖÖ −Ö֍úß −Ö‡ †Ö»Öê?

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë ÃÖê ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öԍú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… (²ÖÆãüŸÖêú, •Ö²Ö¸ü, ³Ö¸ü¬ÖÖ¾Ö, ³ÖµÖÖ−֍ú, ¯Öãœæü−Ö) ²ÖÆãü¬ÖÖ, ÃÖ´ÖÖêºþ−Ö, ¾ÖêÖÖŸÖ µÖêÖÖ·µÖÖ ÖÖ›üß¾Ö¸ü †Ö¤üôû»µÖÖ´Öãôêû ³ÖßÂÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. úÖêÖßÆüß ¤üÖÖ¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß ŸÖ¸üß •ÖÖê¸ü¤üÖ¸ü ´ÖÖ¸ü ²ÖÃÖŸÖÖê.

III

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ/¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ‹ú ‹ú −ÖµÖÖ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ´Öß †Ö¤üß ‘ÖÖ²Öºþ−Ö Öê»Öê. 2) ŸÖê ¥ü¿µÖ ²Ö‘Öæ−Ö ´ÖÖ—µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ †Ö»ÖÖ. 3) ´ÖÖ—µÖÖ ÃÖã−Öê¾Ö¸ü ‘Ö¸üÖ“Öß •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß ™ü֍æú−Ö ´Öß ×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ —ÖÖ»Öê. 4) ŸµÖÖ“Öê ¸ü֐ÖÖ“Öê ²ÖÖê»ÖÖê ‹êæú−Ö ´Öß ÃÖã®Ö —ÖÖ»Öê. 5) †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ÃÖÖ¯Ö›ü»Ö껵ÖÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ÃÖãÖºþ¯Ö ‘Ö¸üß †Ö»Öê»ÖÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ´Öß ÃÖã™êüú“ÖÖ ×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ™ü֍ú»ÖÖ. 6) ŸµÖÖ ¯ÖæÖÔ ¤üÖ™üü •ÖӐֻÖÖŸÖ»µÖÖ ¯ÖϾÖÖÃÖÖŸÖ ´Öß •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Öºþ−Ö ²ÖÃÖ»Öêû ÆüÖêŸÖê.

IV

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ØÆü¤üß †Öî¸ü ´Ö¸üÖšüß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö †£ÖÔ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖæ“Öß ²Ö−ÖÖ‡‹…

V

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ‹ú ²ÖÖ¸ü ´Öï †¯Ö−Öê ‘Ö¸ü úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ… ²ÖÃÖ ´Öë ÃÖß™ü úÖ †Ö¸üÖÖ ÆüÖê ÖµÖÖ £ÖÖ ‡ÃÖ×»Ö‹ †Ö¸üÖ´Ö ÃÖê ׏֛üúß êú ¯ÖÖÃÖ úß ÃÖß™ü ¯Ö¸ü ²ÖîšüÖ £ÖÖ… Æü´Ö ŸÖß−Ö-“ÖÖ¸ü ‘ÖÓ™üÖêÓ úß µÖÖ¡ÖÖ ú¸ü “Öãêú £Öê… ²ÖÃÖ ‹ú ¸êü»¾Öê ÎúÖØÃÖÖ ¯Ö¸ü ¹ýúß… ¾ÖÆüÖÑ †Öî¸ü ³Öß ú‡Ô ÖÖ×›ÍüµÖÖÑ Ö›Íüß £Öß… ¯Öæ”û−Öê ¯Ö¸ü ¯ÖŸÖÖ “Ö»ÖÖ ×ú ‹ú ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ÆüÖê Ö‡Ô Æîü… ‹ú ²ÖÃÖ ²ÖÖ¸üÖןֵÖÖë úÖê »Öêú¸ü •ÖÖ ¸üÆüß £Öß †Öî¸ü •Ö»¤ü-²ÖÖ•Öß ´Öë ²ÖÃÖ ›ÒüÖ‡¾Ö¸ü ײÖ−ÖÖ ‡¬Ö¸ü-ˆ¬Ö¸ü ¤êüÖê ¯Ö™ü¸üß ¯ÖÖ¸ü ú¸ü ¸üÆü £ÖÖ… ²ÖÃÖ úÖ ŸÖß−Ö “ÖÖî£ÖÖ‡Ô ×ÆüÃÃÖÖ ¯Ö™ü׸üµÖÖë úÖê ¯ÖÖ¸ü ú¸ü “ÖãúÖ £ÖÖ… ŸÖ³Öß ‹ú ´Öֻ֐ÖÖ›üß ŸÖê•Öß ÃÖê †Ö‡Ô… ²ÖÃÖ úÖê ™üŒú¸ü »ÖÖß! »Öê׍ú−Ö ²Ö›Íüß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ −ÖÆüà ‘Ö™üß… 'ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ−Öß Æü™üß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ‘Ö™üß' ¯Ö¸ü ÃÖ²Ö úÖê †´Ö»Ö ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…

VI

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ †Öî¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßÂÖԍú ¤üßו֋…

¯ÖÖšü 16

191

ÖÖ›üÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê £ÖÖê¸ü ÃÖÓŸÖ ŸÖ¸ü Ö¸êü“Ö ¯ÖÖ £ÖÖê›êü ¾ÖêÖóµÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü“Öê. ŸµÖÖÓ−Öß ú¬Öß ¤êü¾Ö¬Ö´ÖÖÔ“ÖÓ ÖÖê™Óü †¾Ö›Óü²Ö¸ü ´ÖÖ•Ö×¾Ö»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ Øú¾ÖÖ »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ †Ó¬ÖÁÖ¨êü“ÖÖ ´Ö֐ÖÔ ¤ü֏Ö×¾Ö»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. †×−Ö™ü ºþœüà“µÖÖ †Ö×Ö ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ¯ÖÏ£ÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖôûµÖÖŸÖæ−Ö •Ö−ÖÃÖÖ´ÖÖ−µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü úÖœüµÖÖ“ÖÓ úÖ´Ö ŸµÖÖ−Öß êú»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ´ÖãµÖ ´ÆüÖ•Öê Æêü Ã֐ÖôÓû •Ö−ÖÃÖã¬ÖÖ¸üÖ“ÖÓ úÖ´Ö ŸµÖÖÓ−Öß »ÖÖêúÖÓ´Ö¬µÖê ¯ÖæÖÔŸÖ„ ×´ÖÃÖôæû−Ö †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ, ŸµÖÖÓ−ÖÖ ÃÖ´Ö•Öê»Ö †¿ÖÖ ¸üߟÖß−Öê êú»ÖÓ, Æê ×¾Ö¿ÖêÂÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ›üÖꌵÖÖ¾Ö¸ü −ÖêÆü´Öß ‹ú ÖÖ¯Ö¸üÖ“Öê ÖÖ›üÖê †ÃÖÖµÖ“Öê. ³Ö֍ú¸üß šêü¾ÖÖµÖ»ÖÖ, ¯Ö֝Öß ¯µÖÖµÖ»ÖÖ, •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ, ÆüÖŸÖ ¬Öã¾ÖÖµÖ»ÖÖ †ÃÖê ŸµÖÖ ÖÖ›üµÖÖ“Öê †−Öêú×¾Ö¬Ö ˆ¯ÖµÖÖêÖ †ÃÖŸÖ, µÖÖ ÖÖ›üµÖÖ´Öãôêû“Ö ŸµÖÖÓ−ÖÖ 'ÖÖ›üÖê´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö' Æêü −ÖÖ¾Ö ¯Ö›ü»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ´Öß »ÖÆüÖ−֯֝Öß ŸµÖÖÓ“Öß ‹ú ÃÖ³ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»Öß ÆüÖêŸÖß. †Ö´Ö“µÖÖ ²ÖӐֻµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü Öæ¯Ö ´ÖÖêšÓü ´ÖÖêúôÓû ´Öî¤üÖ−Ö ÆüÖêŸÖÓ. ÃÖ³ÖꓵÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ŸÖß−Ö ¾ÖÖ•ÖÖµÖ“µÖÖ ÃÖã´ÖÖ¸üÖ»ÖÖ ŸÖê †Ö×Ö ŸµÖÖ“Öê †−ÖãµÖÖµÖß ÆüÖŸÖÖŸÖ ´ÖÖêšü´ÖÖêšüÖ»Öê —ÖÖ›æü ‘Öê‰ú−Ö †Ö»Öê ¾Ö ŸÖê ´Öî¤üÖ−Ö —ÖÖ›æü−Ö Ã¾Ö“”û ú¸üµÖÖÃÖ ŸµÖÖÓ−Öß Öæ¯Ö •ÖÖê´ÖÖ−Öê ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ êú»Öß ÆüÖêŸÖß. Öê›ü¶ÖÖŸÖ»µÖÖ •Ö−ÖŸÖê»ÖÖ Ã¾Ö“”ûŸÖê“Öê ´ÖÆü¢¾Ö ¯Ö™ü¾Öæ−Ö ¤êüµÖÖ“ÖÖ µÖÖ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ¯Ö׸üÖִ֍úÖ¸üú ´Ö֐ÖÔ ´Öß ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ÃÖÖŸÖ ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ¯Ö™üÖÓ ÖÖ —ÖÖ›æü−Ö »ÖÖ —ÖÖ»ÖÓ. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ŸµÖÖ¾Ö¸ü ¯Ö֝Öß Ø¿Ö¯Ö›ü»ÖÓ Öê»ÖÓ. ¿Öê•ÖÖ¸ü“µÖÖ“Ö ‘Ö¸üÖŸÖæ−Ö ÖÖ›üÖê´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ“µÖÖ •Öê¾ÖÖÖÃÖÖšüß ¤üÖê−Ö ³Ö֍ú¸üß ¾Ö ´Ößšü ŸµÖÖÓ“µÖÖ †−ÖãµÖÖµÖÖÓ−Öß ´Ö֐Öæ−Ö †ÖÖ»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ±úŒŸÖ •¾ÖÖ¸üß“µÖÖ ³Ö֍ú¸üß ¾Ö ´Ößšü“Ö Æü¾ÖÓ †ÃÖê. úÖ¸üÖ ŸÖÖê“Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ»µÖÖ •Ö−ÖÃÖÖ´ÖÖ−µÖÖÓ“ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. ãúÖß Ö¾ÆüÖ“µÖÖ ¯ÖÖêóµÖÖ Øú¾ÖÖ ¯ÖŒ¾ÖÖ®Ö ×¤ü»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖê −Ö´Öϯ֝Öê −Ö֍úÖ¸ü»ÖÓ •ÖÖµÖ“ÖÓ. •Ö×´Ö−Öß¾Ö¸ü ÖÖê»Ö úºþ−Ö ²ÖÃÖæ−Ö“Ö ŸÖß ÃÖÖ¸üß ´ÖÓ›üôûß •Öê¾Ö»Öß. ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ −Ö‰ú “µÖÖ ÃÖã´ÖÖ¸üÖ»ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ³Ö•Ö−ÖÖ“µÖÖ úÖµÖԍÎú´ÖÖ»ÖÖ ÃÖãºþü¾ÖÖŸÖ —ÖÖ»Öß. ÃÖãÓ¤ü¸ü ³Ö•Ö−Ö - "ÖÖê¯ÖÖôûÖ, ÖÖê¯ÖÖôûÖ, ¤êü¾Öúß−ÖÓ¤ü−Ö ÖÖê¯ÖÖôûÖ". ³Ö•Ö−ÖÖŸÖ, ŸµÖÖ −ÖÖ¤ü²ÖÉÖŸÖ Ã֐ÖôûÖ ÁÖÖêŸÖé¾ÖÖÔ ÃÖÖ´Öᯙ —ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. Æü•ÖÖ¸üÖë“ÖÖ ÁÖÖêŸÖéÃÖ´ÖãÆü - ŸÖ»»Öß−ÖŸÖê−Öê ™üÖóµÖÖ ¾ÖÖ•Ö¾Öæ−Ö ³Ö•Ö−Ö ´ÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´Ö¬µÖê ´Ö¬µÖê ÖÖ›üÖê²ÖÖ²ÖÖ ¤üÖê−Æüß ÆüÖŸÖ ˆÓü“ÖÖ¾Öæ−Ö ›üÖꌵÖÖ¾Ö¸ü ¬Öºþ−Ö ´ÖÖêšü´ÖÖêšü¶Ö−Öê ™üÖóµÖÖ ¾ÖÖ•Ö¾ÖŸÖ. ŸµÖÖÓ“ÖÖ ÁÖÖêŸÖé¾ÖéÓ¤ü ¯ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öê †−Öãú¸üÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÖê ‹ú ´Ö−ÖÖ»ÖÖ £ÖŒú ú¸üÖÖ¸üÖ ×−ÖŸÖÖÓŸÖÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾Ö ÆüÖêŸÖÖ. ³Ö•Ö−Ö ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ ´Ö¬µÖê“Ö £ÖÖÓ²Öæ−Ö ÖÖ›üÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö ¤êü¾Ö¤êü¾ÖŸÖÖÓ“µÖÖ ¾µÖ£ÖÔ †¾Ö›Óü²Ö¸üÖ¾Ö¸ü, ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ»µÖÖ †×−Ö™ü ¹ýœüà¾Ö¸ü ¾Ö ÆãÓü›üÖ †Ö×Ö »Ö−ÖÖŸÖ ±úÖ×•Ö»Ö Ö“ÖÔ úºþ−Ö ú•ÖÔ²ÖÖ•ÖÖ¸üß ÆüÖêÖê ‡ŸµÖÖ¤üß †×−Ö™ü ¯ÖÏ£ÖÖÓ¾Ö¸ü ‘֝ÖÖ‘ÖÖŸÖß ™üߍêú“Öê †ÖÃÖæ›ü †ÖêœüߟÖ. "´Ö»Ö ¤êü¾Ö ²Ö−Ö¾Öæ −֍úÖ. ´ÖÖ—µÖÖ ´ÖæŸÖá ²Ö−Ö¾Öæ −֍úÖ. ¤êü¾ÖôÓû ²Ö−Ö¾Öæ −֍úÖ" Æüß ŸµÖÖÓ“Öß ¯Ö¸üÖ›ü ׿֍ú¾ÖÖ ÆüÖêŸÖß. ŸÖê ¯ÖŒêú ²Öã¨ü߯ÖÏÖ´Ö֝µÖ¾ÖÖ¤üß ¾Ö ŸÖÔúÃÖÓÖŸÖ †Ö“ÖÖ¸üÖ“ÖÖ ¯ÖÖšü¯Öã¸üÖ¾ÖÖ ú¸üÖÖ¸êü ÃÖÓŸÖ ÆüÖêŸÖê. †Ö¯ÖÖ Ã֐Öôêû •Ö¸ü ŸµÖÖÓ−Öß ¤ü֏Ö×¾Ö»Ö껵ÖÖ ´Ö֐ÖÖÔ¾Öºþ−Ö “ÖÖ»ÖŸÖ ¸üÖ×Æü»ÖÖê ŸÖ¸ü µÖꟵÖÖ †¬ÖԿ֟֍úÖ−ÖÓŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖ ‹ú ¯Öϐ֟Ö, ÃÖãÖß ¾Ö ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Öß ¤êü¿Ö —ÖÖ»Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

192

¯Ö¸üÖ›ü ²Öãרü¯ÖÏÖ´Ö֝µÖ¾ÖÖ¤üß ŸÖÔúÃÖӐ֟Ö

- ïÖ™ü, ÃÖÖ±ú, œüßœÍü. - ²Öã¨üß, ÃÖÓÖŸÖ †Ö“ÖÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸üÖêÓ úÖê ¯ÖÏ´ÖÖÖ ´ÖÖ−֍ú¸ü “Ö»Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ. - ŸÖÔú êú ¯Ö׸ü´ÖÖÖ ¯Ö¸ü ˆŸÖ¸ü−Öê¾ÖÖ»Öß, ŸÖÔúÃÖӐ֟Ö.) ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÃÖÓ¯Ö»Öß ÆüÖêŸÖß. ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÖŸÖ´Ö Æãü‡Ô £Öß… 2) †¿ÖÖ“Ö †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ´Öß ÃÖÖ¯Ö›ü»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ‹êÃÖß Æüß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ´Öë ±úÃÖ ÖµÖÖ £ÖÖ… 3) Ã֐Öôêû ×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ —ÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. ÃÖ²Ö ×−ÖÜ¿“ÖŸÖ ÆüÖê Ö‹ £Öê… ´Ö¸üÖšüß ´ÖêÓ ¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖ úÖ»Ö úß ×ÎúµÖÖ úÖ Öšü−Ö ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö úß ×ÎúµÖÖ ´Öë 'ÆüÖê−ÖÖ' ¬ÖÖŸÖ㠍êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üú ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ˆšü»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. †Ö´Æüß ˆšü»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ´Öï ˆšüÖ £ÖÖ… Æü´Ö ˆšêü £Öê… (áÖß.) ´Öß ˆšü»Öê ÆüÖêŸÖê. †Ö¯ÖÖ ´Öï ˆšüß £Öß… ´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ˆšü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß ˆšü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖã´Ö ˆšêü £Öê… †Ö¯Ö ˆšêü £Öê… (áÖß.) ŸÖæ ˆšü»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ. †Ö¯ÖÖ ŸÖã´Ö ˆšüß £Öà… †.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ˆšü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖê ˆšü»Öê ÆüÖêŸÖê. ¾ÖÆü ˆšüÖ £ÖÖ… ¾Öê ˆšêü £Öê… (áÖß.) ŸÖß ˆšü»Öß ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖ ˆšü»µÖÖ ÆüÖꟵÖÖ. ¾ÖÆü ˆšüß £Öß… ¾Öê ˆšüß £Öà… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê ˆšü»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ŸÖß ˆšü»Öß ÆüÖêŸÖß.

2. −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ¤êü׏֋… ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ˆšü»ÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ˆšü»ÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖê. ´Öï ˆšüÖ −ÖÖÆüà £ÖÖ… Æü´Ö/†Ö¯Ö ˆšêü −ÖÆüà £Öê… (áÖß.) ´Öß ˆšü»Öê −Ö¾ÆüŸÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ˆšü»ÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖê. ´Öï ˆšüß −ÖÆüà £Öß… Æü´Ö/†Ö¯Ö ˆšêü −ÖÆüà £Öê… ´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ˆšü»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æß/†Ö¯ÖÖ ˆšü»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ŸÖæ ˆšüÖ −ÖüÆüà £ÖÖ… Æü´Ö ˆšêü −ÖÆüà £Öê… (áÖß.) ŸÖæ ˆšü»Öß −Ö¾ÆüŸÖßÃÖ.

¯ÖÖšü 16

193

ŸÖæ/ŸÖã´Ö ˆšüß −ÖÆüà £Öß… †.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ˆšü»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ¾ÖÆü ˆšüÖ −ÖÆüà £ÖÖ… (áÖß.) ŸÖß ˆšü»Öß −Ö¾ÆüŸÖß. ¾ÖÆü ˆšüß −ÖÆüß £Öß… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê ˆšü»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ.

ŸÖê ˆšü»Öê −Ö¾ÆüŸÖê. ¾Öê ˆšêü −ÖÆüà £Öê… ŸµÖÖ ˆšü»µÖÖ −Ö¾ÆüŸµÖÖ. ¾Öê ˆšüß −ÖÆüà £Öà… ŸÖß ˆšü»Öß −Ö¾ÆüŸÖß.

ˆŒŸÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'ÆüÖê' êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−Ö¾ÆüŸÖê' êú ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü… ‡ÃÖ úß ¯Öæ¸üß ºþ¯ÖÖ¾Ö»Öß ˆ¯Ö¸ü ¤üß Ö‡Ô Æîü… III

´Ö¸üÖšüà êú ׍ÎúµÖÖ†Öë ´Öë ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ¯ÖÏŸµÖµÖ '»µÖÖ' »ÖÖÖ−Öê êú ²ÖÖ¤ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ †¾µÖµÖ¿Ö²¤ü/¯Ö¸üÃ֐ÖÔ •ÖÖê›Íüú¸ü −ÖµÖê ¯ÖϵÖÖêÖ ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê ÆîÓü… - ¾Ö¸ü êú»µÖÖ + ¾Ö¸ü = ú¸ü−Öê êú ²ÖÖ¤ü - −ÖÓŸÖ¸ü êú»µÖÖ + −ÖÓŸÖ¸ü = ú¸ü−Öê êú ²ÖÖ¤ü. - ׿־ÖÖµÖ êú»µÖÖ + ׿־ÖÖµÖ = ײÖ−ÖÖ ×ú‹/׍ú‹ ײÖ−ÖÖ… - ¾ÖÖ“Öæ−Ö êú»µÖÖ + ¾ÖÖ“Öæ−Ö = ײÖ−ÖÖ ×ú‹/׍ú‹ ײÖ−ÖÖ… - »ÖÖ êú»µÖÖ + »ÖÖ = êú»µÖÖ»ÖÖ - ú¸ü−Öê úÖê - “ÖÖ êú»µÖÖ + “ÖÖ = ú¸ü−Öê úÖ - ´Öãôêû êú»µÖÖ + ´Öãôêû = ú¸ü−Öê êú ¾Ö•ÖÌÆü ÃÖê ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ¾Ö¸ü Ã֐Öôêû ²ÖÃÖ»Öê. ˆÃ֍êú ²Öîšü−Öê ¯Ö¸ü ÃÖ²Ö ²Öîšü Ö‹… ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü Ã֐Öôêû ²ÖÃÖ»Öê. ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ׿־ÖÖµÖ Ã֐Öôêû ²ÖÃÖ»Öê. ˆÃ֍êú ²Öîšêü ײÖ−ÖÖ ÃÖ²Ö ²Öîšü Ö‹… ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ¾ÖÖ“Öæ−Ö úÖÆüß ×²Ö‘Ö›ü»ÖÓ −ÖÖÆüß. ˆÃ֍êú −Ö ²Öîšü−Öê ÃÖê ãú”û −ÖÆüà ײ֐֛üÖ… ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ“Ö ×´Ö×−Ö™Óü —ÖÖ»Öß. ˆÃÖê ²Öîšêü Æãü‹ ¯ÖÖÑ“Ö ×´Ö×−Ö™ü ÆüÖê Ö‹… ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ“ÖÖ ´Ö»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. ˆÃ֍êú ²Öîšü−Öê ÃÖê ´Öã—Öê Öã¿Öß Æãü‡Ô… ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. ˆÃ֍êú ²Öîšü−Öê ÃÖê ´Öã—Öê Öã¿Öß Æãü‡Ô…

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ´Öß ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖæ ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»ÖÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. (´Öê¸êü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê ŸÖú ŸÖã´Ö ×−֍ú»Ö Ö‹ ÆüÖëÖê…) 2) †Öšü ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ÖÖ›üß Ã™êü¿Ö−Ö¾Ö¸ü (†Öšü ²Ö•Öê ŸÖú ÖÖ›üß Ã™êü¿Ö−Ö ¯Ö¸ü †Ö»Öß †ÃÖê»Ö. †Ö‡Ô ÆüÖêÖß…) 3) ÃÖÖ›êü†Öšü ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ÖÖ›üß (ÃÖÖœÍêü †Öšü ²Ö•Öê ŸÖú ÖÖ›üß ÃÖã™ü»Öß †ÃÖê»Ö. ”ãû™ü Ö‡Ô ÆüÖêÖß… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ´Öë ÃÖÓ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ •ÖŸÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö ´ÖãµÖ ×ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‹êÃÖê ¯ÖϵÖÖêÖ úÖê ¯ÖæÖÔ

194

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

³Ö×¾Ö嵅م úÖ»Ö úÆüŸÖê Æïü… ‡−Ö ´Öë ׍úÃÖß ÃÖ´ÖµÖ úÖ ˆ»»ÖêÖ †−ÖãõÖæŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ¤æüÃÖ¸üß ×ÎúµÖÖ êú ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ ÆüÖê •ÖÖ−Öê úÖ ÃÖӍêúŸÖ פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−Ö ¯ÖϵÖÖêÖÖë úß ¯Öæ¸üß ºþ¯ÖÖ¾Ö»Öß '•ÖÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ ¯Öã. (¯Öã.) ´Öß Öê»ÖÖê †ÃÖê−Ö. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ Öê»ÖÖê †ÃÖæ. ´Öï •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖê‰ÑúÖÖ… (áÖß.) ´Öß Öê»Öê †ÃÖê−Ö. Æü´Ö/†Ö¯Ö •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê… ´Öï •ÖÖ “Öãúß ÆüÖê‰ÑúÖß… ´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ Öê»ÖÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ Öê»Öê †ÃÖÖ»Ö. ŸÖã´Ö •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê… ŸÖã´Ö/†Ö¯Ö •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê… (áÖß.) ŸÖæ Öê»Öß †ÃÖ¿Öß»Ö. †Ö¯Ö •ÖÖ “Öãúß ÆüÖëÖß… ŸÖã´Ö •ÖÖ “Öãúß ÆüÖêÖß… †.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö. ŸÖê Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö. ¾ÖÆü •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖêÖÖ… ¾Öê •ÖÖ “Öãêú ÆüÖêӐÖê… (áÖß.) ŸÖß Öê»Öß †ÃÖê»Ö. ŸµÖÖ Ö껵ÖÖ †ÃÖŸÖß»Ö. ¾ÖÆü •ÖÖ “Öãúß ÆüÖêÖß… ¾Öê •ÖÖ “Öãúß Æü֐ë Öß… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê Öê»Öê †ÃÖê»Ö. ŸÖß Öê»Öß †ÃÖŸÖß»Ö. ‡−Ö ¯ÖϵÖÖêÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö '−ÖÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †.¯Öã. ´Öß Öê»ÖÖê −ÖÃÖê−Ö. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ Öê»ÖÖê −ÖÃÖæ. ´Öï −ÖÆüà •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖê‰ÑúÖÖ… Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê… ´Ö.¯Öã. ŸÖæ Öê»ÖÖ −ÖÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ Öê»Öê −ÖÃÖÖ»Ö. ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖêÖÖ… †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê… ŸÖæ Öê»Öß −ÖÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß Ö껵ÖÖ −ÖÃÖÖ»Ö. ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖ “Öãúß ÆüÖêÖß… †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ “Öãúß ÆüÖëÖß… ŸÖê Öê»Öê −ÖÃÖŸÖß»Ö. ¾Öê −ÖÆüß •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê… †.¯Öã. ŸÖÖê Öê»Öê −ÖÃÖê»Ö. ŸÖê Öê»Öê −ÖÃÖŸÖß»Ö. ¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖêÖÖ… ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê… ŸÖß Öê»Öß −ÖÃÖê»Ö. ŸµÖÖ Ö껵ÖÖ −ÖÃÖŸÖß»Ö. ¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖ “Öãúß ÆüÖëÖß… ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖ “Öãúß ÆüÖëÖß… ŸÖê Öê»Öê −ÖÃÖê»Ö. ŸÖß Öê»Öß −ÖÃÖŸÖß»Ö.

¯ÖÖšü 17

195

¬Ö›üÖ 17 ¯ÖÖšü ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê ²ÖÓ›ü

¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖ ×¾Ö¦üÖêÆü

´Öß : ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô, ŸÖã´Æüß ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓÃÖÖšüß Öæ¯Ö úÖ´Ö êú»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ŸµÖÖÓ“µÖÖÃÖÖšüß “Öôû¾Öôû ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸµÖÖ²Ö§ü»Ö úÖÆüß ÃÖÖӐÖÖ»Ö?

´Öï : ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß •Öß, †Ö¯Ö−Öê ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ úÖ´Ö ×úµÖÖ Æîü… ˆ−֍êú ×»Ö‹ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ³Öß “Ö»ÖÖŸÖê £Öê… ˆ−֍êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ãú”û ²ÖŸÖ֋ѐÖß? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : ŒµÖÖë −ÖÆüà ²ÖŸÖÖ‰ÑúÖß? ¯Öæ×”û‹, •ÖÖê †Ö¯ÖúÖê ¯Öæ”û−ÖÖ Æîü! ‹ú ²ÖÖŸÖ ²ÖŸÖÖ ¤æÑü… µÖÆü †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö, ¾ÖÖ¸ü»Öß »ÖÖêÖÖë úÖ £ÖÖ… ‡ÃÖê '¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê ²ÖÓ›ü' −ÖÖ´ÖÃÖê •ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ… ´Öï ŸÖÖê êú¾Ö»Ö ×−Ö×´Ö¢Ö ´ÖÖ¡Ö £Öß…

ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : úÖ −ÖÖÆüß ÃÖÖӐ֝ÖÖ¸ü? ×¾Ö“ÖÖ¸üÖ, ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖµÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üµÖ“ÖÓµÖ ŸÖê. ±úŒŸÖ ‹ú“Ö ÃÖÖӐ֟Öê, ŸÖß “Öôû¾Öôû ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öß ÆüÖêŸÖß ×−Ö '¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê ²ÖÓ›ü' ´ÆüÖæ−Ö †ÖêôûÖ»Öß •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´Öß ±úŒŸÖ ×−Ö×´Ö¢Ö ´ÖÖ¡Ö ÆüÖêŸÖê. ´Öß : µÖÖ ¯ÖÏ¿−Ö֍ú›êü ŸÖã´Ö“Öê »ÖÖ úÃÖê ¾Öê¬Ö»Öê Öê»Öê? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : ´ÖÖ—Öê ¯ÖŸÖß †Ö×Ö ´Öß šü֝Öê וֻÊÖŸÖᯙ ¿ÖêŸÖú·µÖÖÓ´Ö¬Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ŸµÖÖ ×−Ö×´Ö¢ÖÖ−Öê Öæ¯Ö ¾ÖêôûÖ ›üÆü֝ÖæŸÖ»ÖÖÃÖ¸üß ³Ö֐ÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ן֣ÖÓ ²ÖÆãüÃÖӏµÖ ¾ÖßÖß †Öפü¾ÖÖÃÖà“Öß-¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öß ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“ÖÓ ¤ãü„Öß ×•ÖÖÓ ¸üÖê•Ö ›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. †Ö´Æüß ´ÖÖ ן֣Öê“Ö úÖ´Ö ú¸üµÖÖ“ÖÖ ×−֝ÖÔµÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ´Öß : µÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê Ö׸ü²Öß׿־ÖÖµÖ ¯ÖÏ¿−Ö ŸÖ¸üß úÖµÖ ÆüÖêŸÖê? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : ŸµÖÖ¾Öêôûß ¯ÖãúôûÃÖê ¾ÖÖ¸ü»Öß Öã»ÖÖ´Öß“ÖÓ ×•ÖÖÓ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¤Öü׸ü¦ü¶ ŸÖ¸ü ÆüÖêŸÖÓ“Ö. ŸÖê †−Öêú ךüú֝Öß †ÃÖŸÖÓ ¯ÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ Öã»ÖÖ´Öß“Öß, ¯Ö¸üÖ¬Öß−ÖŸÖê“Öß •Ö֝Öß¾ÖÆüß −Ö¾ÆüŸÖß. †Ö×Ö ŸÖÖê“Ö Ö¸Óü ´ÆüÖ•Öê ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ¿−Ö ÆüÖêŸÖÖ.

´Öï : ‡ÃÖ ÃÖ´ÖõÖÖ úß †Öê¸ü †Ö¯ÖúÖ ¬µÖÖ−Ö îúÃÖê †ÖúÙÂÖŸÖ Æãü†Ö? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : ´Öê¸êü ¯Ö×ŸÖ †Öî¸ü ´Öï šü֝Öê וֻÖë êú ׍úÃÖÖ−ÖÖë êú ²Öß“Ö úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê… ‡ÃÖß ×ÃÖ»Ö×ÃÖ»Öê ´Öë ›üÆü֝Öæ-ŸÖ»ÖÖÃÖ¸üß Öê¡Ö ´Öë †ŒÃÖ¸ü •ÖÖŸÖê £Öê… ¾ÖÆüÖÑ êú †×¬ÖúÖÓ¿Ö »ÖÖêÖ ¾ÖÖ¸ü»Öß †Öפü¾ÖÖÃÖß £Öê… ˆ−Ö ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úß ¤ãüÖ ³Ö¸üß Ø•Ö¤üÖß ¸üÖê•Ö †ÖяÖÖê ÃÖê פüüÖŸÖß £Öß… Æü´Ö−Öê ŸÖ³Öß ˆÃÖ •ÖÖÆü úÖ´Ö ú¸ü−Öê úÖ ×−Ö¿“ÖµÖ ×úµÖÖ £ÖÖ… ´Öï : Ö¸üß²Öß êú †»ÖÖ¾ÖÖ ‡−Ö ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úß †Öî¸ü ÃÖ´ÖõÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ £Öà? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : ˆ−Ö ×¤ü−ÖÖë ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¾ÖÖ¸ü»Öß Öã»ÖÖ´Öß úß Ø•Ö̤üÖß •Öß ¸üÆêü £Öê… Ö¸üß²Öß ŸÖÖê £Öß Æüß… µÖÆü ŸÖÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß •ÖÖÆü ÆüÖêŸÖß Æîü… »Öê׍ú−Ö ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê †¯Ö−Öß Öã»ÖÖ´Öß, †¯Ö−Öß ¯Ö¸üÖ¬Öß−ÖŸÖÖ úÖ ²ÖÖê¬Ö ŸÖú −Ö £ÖÖ… †Öî¸ü ¤êüÖÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê µÖÆüß ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ¯ÖÏ¿−Ö £ÖÖ… ´Öï : ‡Ã֍úÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö? ´Öï ãú”û ÃÖ´Ö—ÖÖ −ÖÆüà?

196

´Öß : ´ÆüÖ•Öê? ´Öß ÃÖ´Ö•Ö»ÖÖê −ÖÖÆüß ÖÖêÖ¤ü¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : ÃÖÖӐ֟Öê. ŸµÖÖÃÖÖšüß †Ö¬Öß ¾ÖÖ¸ü»Öß ú¿ÖÖ ¯Ö׸üÛã֟ÖßŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ŸÖê ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ‘µÖÖ. ¾ÖÖ¸ü»Öß ¾Öêšüײ֐ÖÖ¸üß−Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸÖê ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üµÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö úÖ´ÖÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê, †Ö×Ö úÖôûÖêÖ ¤üÖ™êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê. µÖÖ úÖ´ÖÖ“ÖÖ ´ÖÖê²Ö¤ü»ÖÖ ×´ÖôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖ ‹ú¾Öêôû ¯Öã¸êü»Ö ‹¾ÖœÖü ³ÖÖŸÖ! ŸÖÖê ³ÖÖŸÖÆüß »Ö֍ú›üÖ“µÖÖ ˆÖôûßŸÖ ¸üÖê•Ö úÖÓ›üÖ¾ÖÖ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. úÖÓ›ü»Ö껵ÖÖ ŸÖÖÓ¤üôûÖ“Öß ¯Öê•Ö, ×´ÖšüÖ“ÖÖ Ö›üÖ, ¯Ö֝µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü אÖôæû−Ö úÖ´Ö ú¸üÖ¾ÖÓ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. ´Öæšü³Ö¸ü ³ÖÖŸÖ֏Öê¸üß•Ö ¤ãüÃÖ¸üß ´Ö•Öæ¸üß ×´ÖôûŸÖ −Ö¾ÆüŸÖß. ÃÖÖ¸êü“Ö ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü Óú²Ö¸ü ´ÖÖê›êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¹ý−Ö ¸üÖ¡Öß †¬ÖÔ¯ÖÖê™üß ´Ö¸üÖôæû−Ö ¯Ö›üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¯Öã−ÆüÖ ¯ÖÆüÖ™ü —ÖÖ»Öß úß ¸üÆüÖ™üÖÖ›üÖÓ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. úÃÖ»ÖÖÆüß †Ö−ÖÓ¤ü −ÖÖÆüß, ¸üÃÖ −ÖÖÆüß, ¾Öîד֡µÖ −ÖÖÆüß! Æêü ¯Ö¿Öæ“ÖÓ •Öß¾Ö−Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖ´Ö֐Öæ−Ö ×¤ü¾ÖÃÖ, ¾ÖÂÖÖÔ´Ö֐Öæ−Ö ¾ÖÂÖì ŸÖê ¾ÖÖ¸ü»Öß •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“ÖÓ •ÖÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ´Öֻ֍ú †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“ÖÓ Öê›Óü µÖÖ¯Öã¸üŸÖÓ“Ö ´ÖµÖÖÔפüüŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. •Öß¾Ö ‘ÖêŸÖ»ÖÖ, ˆ¯ÖÖ¿Öß šêü¾Ö»ÖÓ, ²Öֵ֍úÖÓ−ÖÖ ¯Öôû¾Ö»ÖÓ ŸÖ¸üß ŸÖê ¾ÖÖ¸ü»Öß ŸÖê ´ÖãúÖ™ü¶Ö−ÖÓ ÃÖÆü−Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê. µÖê‡Ô»Ö ŸµÖÖ ¯ÖÏÃÖӐÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.

´Öß : ŸÖã´Ö“µÖÖ “Öôû¾Öôûß´Öãôêû úÖµÖ ±ú¸üú ¯Ö›ü»ÖÖ? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : †Ö´Æüß ±úŒŸÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯Ö׸üÛã֟Öß“Öß •Ö֝Öß¾Ö úºþ−Ö ¤êüŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÆüŒúÖ“Öß •Ö֝Öß¾Ö úºþ−Ö ¤êüŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü“Öß ¬Öæôû

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : ²ÖŸÖÖŸÖß ÆæÑü… ‡ÃÖ êú ¯ÖÆü»Öê µÖÆü ÃÖ´Ö—Ö−Öê úß úÖê×¿Ö¿Ö ú¸ëü ׍ú ¾ÖÖ¸ü»Öß ×ú−Ö ¯Ö׸üÛãÖןֵÖÖë ´Öë •Öß ¸üÆêü £Öê… ¾ÖÖ¸ü»Öß ²ÖêÖÖ¸üß ¯Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê… ¯ÖÖî ±ú™ü−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê Æüß ¾Öê †¯Ö−Öê úÖ´Ö ´Öë •Öã™ü •ÖÖŸÖê £Öê… ¿Öִ֍úÖê ‘Ö−ÖÖ †Ó¬Öê¸üÖ ÆüÖê−Öê ŸÖú úÖ´Ö ´Öë »ÖÖê ¸üÆüŸÖê £Öê… ‡ÃÖ úךü−Ö ÁÖ´Ö êú ²Ö¤ü»Öê ×´Ö»ÖŸÖÖ £ÖÖ ‹ú •Öæ−Ö úÖ ³ÖÖŸÖ! ˆÃÖ ³ÖÖŸÖ úÖê ³Öß »Öú›Íüß úß †ÖêÖ»Öß ´Öë æú™ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… ˆÃÖ ãú™êü Æãü‹ “ÖÖ¾Ö»Ö êú ´ÖÖÑ›ü úÖê −ִ֍ú úß ›ü»Öß êú ÃÖÖ£Ö Ö»Öê ÃÖê ˆŸÖÖ¸üú¸ü ×±ú¸ü úÖ´Ö ´Öë »ÖÖ−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… ´Öã÷üß³Ö¸ü ³ÖÖŸÖ êú †»ÖÖ¾ÖÖ úÖê‡Ô †Öî¸ü ´Ö•Ö̤æü¸üß −ÖÆüà ×´Ö»ÖŸÖß £Öß… פü−Ö³Ö¸ü ú´Ö¸ü ŸÖÖê›Íü ´Ö•Ö¤æü¸üß ú¸üêú ¸üÖŸÖ úÖê †Ö¬ÖÖ¯Öê™ü Ö֍ú¸ü ´ÖéŸÖ¯ÖÏÖµÖ ÆüÖê ¾Öê ÃÖ²Ö ÃÖÖê •ÖÖŸÖê £Öê… ¯ÖÖî ±ú™üŸÖê Æüß ×±ú¸ü ¾ÖÆüß “֍Îú ¿Öã¹ý ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ… úÖê‡Ô ÃÖãÖ −ÖÆüß, úÖê‡Ô ¸üÃÖ −ÖÆüß, úÖê‡Ô ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö −ÖÆüà… µÖÆü •ÖÖ−Ö¾Ö¸üÖëúÖ ÃÖÖ •Öß¾Ö−Ö, פü−ÖÖëפü−Ö, ÃÖÖ»ÖÖëÃÖÖ»Ö ¾ÖÖ¸ü»Öß ×•Ö‹ •ÖÖ ¸üÆêü £Öê… ˆ−֍úß ¤ãü×−ÖµÖÖ ˆ−֍êú ´ÖÖ׻֍ú †Öî¸ü ˆ−֍êú ÖÖÑ¾Ö ŸÖú Æüß ÃÖß×´ÖŸÖ £Öß… “ÖÖÆêü úÖê‡Ô ˆ−֍êú ¯ÖÏÖÖ »Öê »Öê, ˆ−Æëü ³ÖæÖÖ ¸üÖê, µÖÖ ˆ−֍úß †Öî¸üŸÖÖë úÖê ˆšüÖ »Öê •ÖÖ‹, ¾ÖÖ¸ü»Öß “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö ÃÖ²Ö ãú”û ÃÖÆü •ÖÖŸÖê £Öê… “ÖÖÆêü •ÖÖê ³Öß ²ÖÖŸÖ ÆüÖê ¾Öê ˆÃÖê ×ÃÖ¸ü — Öãú֍ú¸ü þÖߍúÖ¸ü ú¸ü »ÖêŸÖê £Öê… ´Öï : †Ö¯Öêú †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ÃÖê ŒµÖÖ ±úÔú ¯Ö›ÍüÖ? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : Æü´Ö êú¾Ö»Ö ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê ˆ−Ö ¯Ö׸üÛãÖןֵÖÖë êú ¯ÖÏ×ŸÖ •Ö֐ֺþú ú¸üŸÖê £Öê… ˆ−Æëü ˆ−֍êú †×¬ÖúÖ¸üÖë úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖŸÖê £Öê… ˆ−֍êú ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë ¯Ö¸ü •ÖÖê ¬Öæ»Ö •Ö´Ö Ö‡Ô £Öß ˆÃÖê —ÖÖ›ÍüŸÖê £Öê… †Ö׏ָü

¯ÖÖšü 17

197

—Ö™üúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. †Öê¸ü †ÖŸÖ ¬ÖÖ¬ÖÖÖÖ¸êü •Öê †ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ÆüÖêŸÖê, •Öß “Öß›ü ÆüÖêŸÖß ŸµÖÖ ×šüÖÖß“ÖÖ ÃúÖê™ü —ÖÖ»ÖÖ. †Ö´Ö“ÖÖ ±úŒŸÖ †Ö¬ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖŸÖᯙ ¤ü²Ö»Ö껵ÖÖ ´Ö֝ÖÃÖÖ»ÖÖ ¾Ö¸ü ˆšüÖµÖ»ÖÖ †Ö´Æüß ´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ´Ö֝ÖæÃÖ ´ÆüÖæ−Ö •ÖÖµÖÖ“ÖÖ ÆüŒú †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü µÖÖ“Öß •Ö֝Öß¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖŸÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖß. ¾ÖÖ¸ü»Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö †Ö´Öæ»Ö֐ÖÏ ²Ö¤ü»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æêü †Ö´Æüß ¯ÖÖÆæü ¿Öú»ÖÖê. Æêü“Ö µÖÖ “Öôû¾Öôûß“ÖÓ µÖ¿Ö †ÖÆêü †ÃÖÓ ´Öß ´ÖÖ−ÖŸÖê. µÖÖ¯ÖãœêüÆüß ´Öß Æêü“Ö úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÃÖê−Ö. ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ †ÃÖê−Ö. ´Ö»Ö֏ÖÖ¡Öß †ÖÆêü úß, Æêü ÃÖ¾ÖÔ ‹êæú−Ö µÖêÖÖ·µÖÖ ³Ö׾֝µÖÖŸÖ ŸÖã´Æüß Æüß ´Ö»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖ †ÃÖÖ»Ö.

ˆ−֍êú †Ó¤ü¸ü ÎúÖê¬Ö †Öî¸ü ×¾Ö¾Ö¿ÖŸÖÖ úß ×“Ö−֐ÖÖ¸üß ³Ö›üú ˆšüß… Æü´Ö−Öê ŸÖÖê êú¾Ö»Ö ˆ−Æëü ÃÖÆüÖ¸üÖ ×¤üµÖÖ £ÖÖ… ˆ−֍êú †Ó¤ü¸ü •ÖÖê ¤ü²ÖÖ Æãü†Ö ´Ö−Öã嵅 £ÖÖ ˆÃÖê ²ÖÖÆü¸ü »ÖÖ−Öê ´Öë Æü´Ö−Öê ´Ö¤ü¤ü ú¸ü ¸üÆêü £Öê… ˆ−Æëü ³Öß ´Ö−Öã嵅 úß Ø•Ö¤üÖß •Öß−Öê úÖ †×¬ÖúÖ¸ü Æîü, úß •Ö֐Öé×ŸÖ ˆ−Ö ´Öë †Ö ¸üÆüß £Öß… ¾ÖÖ¸ü»Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¯ÖæÖÔŸÖ„ ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö Æü´Ö ¤êüÖ Ã֍ëú µÖÆüß ‡ÃÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö úß ÃÖ±ú»ÖŸÖÖ Æîü ‹êÃÖÖ ´Öï ´ÖÖ−ÖŸÖß ÆæÑü… ‡Ã֍êú ²ÖÖ¤ü ³Öß ´Öï µÖÆüß úÖ´Ö ú¸üŸÖß ¸üÆæÑüÖß… ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê ×Ã֏ÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß… ´Öã—Öê ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ Æîü ׍ú µÖê ÃÖ²Ö ÃÖã−֍ú¸ü ³Ö×¾Ö嵅 ´Öë †Ö¯Ö ³Öß ´Öê¸üß ´Ö¤ü¤ü ú¸üŸÖê ¸üÆëüÖê…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ “Öôû¾Öôû ×¾Ö“ÖÖ¸üÖ ²ÖÓ›ü ×−Ö×´Ö¢Ö´ÖÖ¡Ö »ÖÖ ¾Öê¬Ö»Öê וֻÊÖŸÖᯙ ¿ÖêŸÖú¸üß Öæ¯Ö ¾ÖêôûÖ ¾ÖßÖß ›üÖêôûÖ ›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ×•ÖÖÓ ¤üÖ׸ü¦ü¶ •Ö֝Öß¾Ö •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾Öêšüײ֐ÖÖ¸üß ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üµÖÖ¯Öæ¾Öá

†ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ¯Öæ×”û‹ ×¾Ö¦üÖêÆü ×−Ö×´Ö¢Ö ´ÖÖ¡Ö µÖÖ»Ö ´Öë †ÖµÖÖ ×•Ö»Öê êú ׍úÃÖÖ−Ö ²ÖÆãüŸÖ ²ÖÖ¸ü ²ÖßÖß †ÖÑÖ †ÖяÖÖë úÖê פüÖŸÖß £Öß ×»ÖµÖÖ •Öß¾Ö−Ö Ö¸üß²Öß ²ÖÖê¬Ö, ³ÖÖ−Ö, ‹ÆüÃÖÖÃÖ •ÖߟÖê £Öê ²ÖêÖÖ¸üß, ²ÖÓ¬Öã†Ö ´Ö•Ö¤æü¸ü ÃÖæ¸ü•Ö ×−֍ú»Ö−Öê êú ¯Öæ¾ÖÔ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

198

úÖôû֏ê Ö ´ÖÖê²Ö¤ü»ÖÖ ‹ú¾Öêôû ¯Öã¸êü»Ö ‹¾ÖœüÖ ³ÖÖŸÖ ˆÖôû úÖÓ›ü»Öê»ÖÖ ×ÖôûÖê ´Öæšü³Ö¸ü ´Ö•Öæ¸üß Óú²Ö¸ü ´ÖÖê›êü¯ÖµÖÕŸÖ ´Ö¸üÖôæû−Ö ¯Ö›üÖê ¸üÆüÖ™üÖÖ›üÖê ´ÖµÖÖÔפüŸÖ ˆ¯ÖÖ¿Öß ¯Öôû¾Ö»ÖÓ ´ÖãúÖ™ü¶Ö−Öê ´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖÖê ¬Öæôû —Ö™üúÖê “Öß›ü ךüÖÖß

†Ó¬ÖúÖ¸ü ²Ö¤ü»Öê ´Öë ‹ú ÃÖ´ÖµÖ, ‹ú •Öæ−Ö, ‹ú ™Óüú úÖ±úß ¬ÖÖ−Ö, “ÖÖ¾Ö»Ö †ÖêÖ»Öß æú™üÖ Æãü†Ö ×−֐ֻÖ−ÖÖ ´Öã÷üß³Ö¸ü ´Ö•Ö¤æü¸üß ú´Ö¸ü ŸÖÖê›Íü ²Öê•ÖÖ−Ö ÆüÖê−ÖÖ ×¤ü−֓֍Îú ÃÖß×´ÖŸÖ ³ÖæÖÖ ˆšüÖ êú »Öê ÖµÖÖ “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö ×ÃÖ¸ü —ÖãúÖ−ÖÖ •Ö֐ֺþú ú¸ü−ÖÖ ×“ÖœÍü דÖ−֐ÖÖ¸üß †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Õ−Öß ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“µÖÖ ¾ÖßÖßŸÖ úÖ´Ö ú¸üµÖÖ“Öê úÖ šü¸ü×¾Ö»Öê? 2) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê ¯ÖÏ¿−Ö úÖêÖŸÖê ÆüÖêŸÖê? 3) ¾ÖÖ¸ü»Öß ú¿ÖÖ ¯Ö׸üÛã֟ÖßŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê? 4) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê •Öß¾Ö−Ö ú¿ÖÖ¯Öã¸üŸÖê ´ÖµÖÖÔפüŸÖ ÆüÖêŸÖê? 5) ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Õ“µÖÖ “Öôû¾Öôûß´Öãôêû ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ´Ö¬µÖê úÖµÖ ²Ö¤ü»Ö —ÖÖ»ÖÖ? 6) ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô ³Ö×¾ÖµÖÖŸÖ úÖµÖ úºþ ‡Û“”ûŸÖÖŸÖ? 7) µÖÖ ¯ÖÖšüÖŸÖ †Ö»Öê»Öê ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öê †£ÖÔ ÃÖÖӐÖÖ.

II

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ____ ____ . (“Öֻ֝Öê) ŸÖß ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü “ÖÖ»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. (“Öֻ֝Öê)

1.

¯ÖÖšü 17

199

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)

ŸÖæ פü¾ÖÃÖ³Ö¸ü úÖ´Ö ____ ____. (ú¸üÖê) ´Öß ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ¯Öãß֍ú _____ ____. (¾Ö֓֝Öê) †Ö´Æüß ¯ÖÃÖÖ¸üÖ _____ _____. (†Ö¾Ö¸üÖê) ŸÖã´Æüß ÖÖê™ü _____ _____. (‹êúÖê) ´ÖÖôûß ²Ö֐ÖêŸÖ ¯Ö֝Öß ____ ____. (‘Öֻ֝Öê) ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÃÖן֐ÖéÆüÖŸÖ _____ _____. (¸ÖüÆüÖê) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß £Öú»Ö껵ÖÖ ____ ____. (פüÃ֝Öê) ׯֻ»ÖÓ ____ _____. (†Öê¸ü›üÖê) †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ ____ ____. (ׯ֝Öê) ŸÖÖê ד֡֯֙ü ____ ____. (¯ÖÖÆü֝Öê)

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖ²ÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ²ÖÖ²ÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ −Ö¾ÆüŸÖê. 1) ŸÖæ ŸÖã—µÖÖ ²Ö×ÆüÖß¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖÃÖ. 2) ´Öß úÖ»Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. 3) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“µÖÖ ¯Ö׸üÛã֟Öß“Öß •Ö֝Öß¾Ö ÆüÖêŸÖß. 4) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ˆÖôûßŸÖ ³ÖÖŸÖ úÖÓ›üŸÖ ÆüÖꟵÖÖ. 5) Ö¸üß²Ö ´Öã»ÖÓ ¸üÖê•Ö †¬ÖÔ¯ÖÖê™üß“Ö —ÖÖê¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. 6) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ²Ö×ÆüÖß ´ÖãúÖ™ü¶Ö−ÖÓ ÃÖÆü−Ö ú¸üŸÖ ÆüÖꟵÖÖ. 7) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ •Ö¾Öôû¯ÖÖÃÖ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖß. 8) †Ö¯ÖÖ Ã֐Öôêû ´ÖÖ¾Ö¿Öߍú›êü ™üß.¾Æüß. ²Ö‘ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.

IV 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüß−Ö. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖê−Ö. 1) †×´ÖŸÖÖ³Ö ²Ö““Ö−Ö Ö֝ÖÓ ´ÆüÖê»Ö. 2) ÃÖã−Öᯙ ÖÖ¾ÖÍú¸ü Öæ¯Ö ˆ¢Ö´Ö Öêôêû»Ö. 3) ŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖŸÖß»Ö. 4) †Ö´Æüß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ÆüÖò™êü»ÖÖŸÖ •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú. 5) ŸÖê¾ÆüÖ ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖ¿Öß»Ö.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2)

´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖê−Ö. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ −ÖÃÖê−Ö. ¬Ö−Ö¸üÖ•Ö ×¯Ö»»Öê ˆªÖ ÖêôûŸÖ †ÃÖê»Ö. ÖÖ›üß šüߍú ÃÖÖ›êüÃÖÆüÖ ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ÃÖã™üŸÖ †ÃÖê»Ö.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

200

3) 4) 5) 3.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3) 4) 5)

4.

´Öß ŸÖê£Öê úÃÖ²ÖÃÖÖ ¯ÖÖêÆÖê“ÖŸÖ †ÃÖê−Ö. µÖÓ¤üÖ“Öê †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö †´Öôû−Öê¸ü»ÖÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖê»Ö. ¯ÖÖ“Ö¾ÖߟֻÖê ×¾ÖªÖ£Öá ¾ÖêÖÖŸÖ ¬ÖÖ¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖê−Ö. ŸÖÖê “ÖÆüÖ ×¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. »ÖŸÖÖ ´ÖӐÖê¿Öú¸ü Ö֝ÖÓ ´ÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. ×»Ö‹Ó›ü¸ü ¯ÖêÃÖ ™êü−ÖßÃÖ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ˆÃŸÖÖ¤ü †»»ÖÖ¸üÖÖÑ ÃÖÖÆêü²Ö ¾Ö ˆÃŸÖÖ¤ü —ÖÖ׍ú¸ü ÆãüÃÖê−Ö ÖÖ−Ö ÃÖÖÆêü²Ö ŸÖ²Ö»ÖÖ ¾ÖÖ•Ö¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Öã»Öê ׍Îú›üÖӐ֝ÖÖ¾Ö¸ü ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖß.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3) 4) 5)

´Öß Ö֝Öê ´ÆüÖŸÖ †ÃÖê−Ö. ´Öß Ö֝Öê ´ÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. Ã֍úÖôûß ´Öß Ã−ÖÖ−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖê−Ö. †Ö´Æüß ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ¯ÖÆüÖŸÖ †ÃÖæ. †Ö¯ÖÖ ¤ãü¯ÖÖ¸üß —ÖÖê¯ÖŸÖ †ÃÖÖ»Ö. ŸµÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö. ŸÖã´Æüß ¸üÖ¡ÖßÃÖã¨üÖ ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖÖ»Ö.

V

²ÖÖµÖà †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÆüß †£ÖÔ ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö úßו֋… úÖÓ›ü»Öê»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êú»Öê»ÖÓ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Öבֻ֟Öê»ÖÖ Ö֝ÖÓ »Ö¯Ö»Öê»ÖÖ ³ÖÖŸÖ ¾ÖÖ“Ö»Öê»Öß Ö»Ö−Öֵ֍ú ÃÖ•Ö»Öê»Öß ¬Ö›üÖ ×»Ö×Æü»Öê»ÖÖ −Ö¾Ö¸üß ×³Ö•Ö»Öê»Öß ÃÖÖ›üß

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ´Ö֝ÖÃÖÓ úÖôûÖêÖ ____ úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß. (¤üÖ™üÖê) ŸÖß ´Ö֝ÖÃÖÓ úÖôûÖêÖ ¤üÖ™êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß. 1) Ö¸üß²Ö ´Öã»ÖÓ Óú²Ö¸ü _____ úÖ´Ö úºþ−Ö †¬ÖÔ¯ÖÖê™üß —ÖÖê¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. (´ÖÖê›üÖê)

¯ÖÖšü 17

201

2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)

¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“Öæ−Ö _____ ¯ÖÆüÖ™ü —ÖÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. (ÃÖӯ֝Öê) ×£Ö‹™ü¸ü´Ö¬Öê ______ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ÃÖã¹ý —ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. (¯ÖÖêÆüÖê“֝Öê) ¿ÖÖôêûŸÖ _____ †Ö´Æüß Öæ¯Ö ÆüÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. (•Ö֝Öê) †Ö´Ö“ÖÖ ™üß.¾Æüß. ׸ü¯Öꆸü _____ †Ö´Æüß ´ÖÖ¾Ö¿Öߍú›êü ™üß.¾Æüß. ²Ö‘ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. (ÆüÖêÖê) ¯ÖύúÖ¿Ö _____ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. (¤ü´ÖÖê) ÖÖ›üß _____ ´Öß ¯»Öò™ü±úÖò´ÖÔ¾Ö¸ü ˆ³ÖÖ ÆüÖêŸÖÖê. (Æü»ÖÖê) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß †Ó¬ÖÖ¸ü ____ ´Öß ´Öîס֝Öߍú›êü“Ö ÆüÖêŸÖê. (¯Ö›üÖê) ³Öæú _____ ²ÖÖôû ”ûÖ−Ö ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. (»Ö֐֝Öê) †Ö¯ÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖ‰ú−Ö ______ ¾Ö¸üÖŸÖ ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»Öß ÆüÖêŸÖß (²Ö‘֝Öê)

VII

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ŸÖÖÓ¤üôûÖ“Öß ¯Öê•Ö ÖÖ¾Öß »ÖÖÖŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖê, ÆüÖŸê Öß, ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖÖÃÖ) 2) ¸ü´Öê¿Ö ŸÖæ úÖ»Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖÖÃÖ) 3) †Ö´Æüß −ÖÖ™üú ²Ö‘ÖŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖÃÖ) 4) ŸÖã´Æüß ÃÖÖ›üß †ÖÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖêÃÖ) 5) ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÃÖן֐ÖéÆüÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖêÃÖ, ÆüÖêŸÖÖÃÖ, ÆüÖêŸÖß) 6) ¸ü´Öê¿Ö ²ÖÖôûÖÃÖÖšüß ÖÖ‰ú †ÖÖŸÖ ______. (ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖÃÖ) 7) ¤üÖê−Æüß ×¯Ö»»ÖÓ †Ö‡ÔÃÖÖšüß †Öê¸ü›üŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖê, ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖßÃÖ) 8) ¯ÖÖÓ›êü ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖµÖ»ÖÖ ×−Ö‘ÖŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖê, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖß) 9) ŸµÖÖ ´Öã»Öß Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍ú ú¸üŸÖ ____. (ÆüÖêŸÖß, ÆüÖꟵÖÖ, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖßÃÖ) 10) †Ö¯ÖÖ —ÖÖ›ü֏ÖÖ»Öß Ø“Ö“ÖÖ ÖÖŸÖ ____. (ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖê, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖÃÖ)

VIII

ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… ׯÖϵÖÖ - ÃÖã´Ö−Ö, †ÓÖ ŸÖã»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ»µÖÖ “Öôû¾Öôûà²Ö§ü»Ö ´ÖÖÆüßŸÖ“Ö †ÖÆêü −ÖÖ? ÃÖã´Ö−Ö - ............................................................................... ׯÖϵÖÖ ÆüÖê, ŸµÖÖ“Ö Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖÖ²Ö§ü»Ö“µÖÖ! †ÖÓ †Ö¯Ö»µÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖß»Ö ×úŸÖß ŸÖ¸üß »ÖÖêúÖÓ−Öß ³ÖÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ŸµÖÖŸÖ! ÃÖã´Ö−Ö - ............................................................................... ׯÖϵÖÖ ÆüÖê. ŸÖê“Ö ŸÖê. †Ö×Ö ²ÖӐÖÖ»Ö“Öê ²ÖÖêÃÖ †Ö×Ö ¯ÖÖ»Ö. Ã֐ÖôûÖ ³ÖÖ¸üŸÖ“Ö Öã»ÖÖ´ÖߟÖæ−Ö ÃÖã™üµÖÖÃÖÖšüß ¬Ö›ü¯Ö›üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ÃÖã´Ö−Ö - ............................................................................... ׯÖϵÖÖ ÆüÖê ²Ö‘Ö −ÖÖ! ¤üÖê−Ö¿Öê ¾ÖÂÖì ¸üÖ•µÖ êú»ÖÓ ŸµÖÖÓ−Öß †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ! ÃÖã´Ö−Ö - ............................................................................... ׯÖϵÖÖ ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ †ØÆüÃÖê¯Öãœêü ŸµÖÖÓ−Öß Öã›ü‘Öê ™êüú»Öê. †Ö×Ö ŸÖê ¯Ö¸üŸÖ Öê»Öê.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

202

IX 1.

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ “ÖÖ¸üÖë ÖÓ›üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ´Öß †Ö´Æüß ŸÖæ ŸÖã´Æüß ¸üÖ´Ö ÃÖߟÖÖ ´ÖÖÓ•Ö¸ü

¿ÖÖôêûŸÖ ؍Îú›ü֐֝ÖÖ¾Ö¸ü ÖÏÓ£ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍úÖÖê»ÖßŸÖ ²Ö֐ÖêŸÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü

ÖêôûŸÖ ׾֍úŸÖ —ÖÖê¯ÖŸÖ “ÖœüŸÖ •ÖÖŸÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖ µÖêŸÖ

ÆüÖêŸÖê. ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÆüÖêŸÖÖê. ÆüÖêŸÖÖ. ÆüÖêŸÖß. ÆüÖêŸÖÓ. ÆüÖêŸÖÖ.

´Öß †Ö´Æüß ŸÖæ †Ö¯ÖÖ ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ÃÖߟÖÖ²ÖÖ‡Ô

úÖ´Ö úÖÆüß ãúšêü“Ö ÃÖÖ¸üÖê −ÖêÆü´Öß ú¬Öß“Ö

ÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ £ÖúŸÖ ú¸üŸÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖ ×»ÖÆüߟÖ

−Ö¾ÆüŸÖÖÃÖ. −Ö¾ÆüŸÖê. −Ö¾ÆüŸÖÖê. −Ö¾ÆüŸÖß. −Ö¾ÆüŸÖê. −Ö¾ÆüŸµÖÖ.

2.

X

úÖêšüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ÃÖæ“Ö−ÖÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… 1) ´Öß —ÖÖ›üÖ•Ö¾Öôû Öê»Öê. (ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖˍúÖ»Ö) 2) ŸÖê ÃÖÖ¸üÖê ¸ü›üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. (†¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ»Ö) 3) ŸÖã´Ö“Öê ˆ¯ÖúÖ¸ü ´Öß ×¾ÖÃÖ¸üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. (ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ»Ö ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú) 4) ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß ŸÖê ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. (¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ»Ö) 5) ŸÖæ ¯Ö¡Ö ×»Ö×Æü»Öê ÃÖ. (ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ»Ö) 6) ׿ց֍ú ¾Öêôêû¾Ö¸ü ¯ÖÖêÆüÖê“Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ. (¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖôû) 7) ´Öã»Öß ú²Öøüß ÖêôûŸÖÖŸÖ. (ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö) 8) ´Öã»Öê ׿ց֍úÖÓ•Ö¾Öôû ŸÖÎúÖ¸ü ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö. (†¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ»Ö) 9) ŸÖæ ÖÖê™êü ²ÖÖê»ÖŸÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. (†¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ»Ö) 10) †Ö¯Ö»ÖÖ ¸üÖ™Òü¬¾Ö•Ö 'ןָÓüÖÖ' ±ú›üúŸÖ †ÖÆêü. (†æ¯ÖÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖˍúÖ»Ö) 11) ´Öß †³µÖÖÃÖ ¯ÖæÖÔ êú»ÖÖ †ÖÆêü. (¯ÖæÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖˍúÖ»Ö)

XI

¯Öלüü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ †Ö¯Ö»ÖÖ“Ö ¤êü¿Ö, †Ö¯Ö»Öß“Ö ´Ö֝ÖÃÖÓ! ´Öß ‹ú™üß“Ö •ÖӐֻÖÖŸÖæ−Ö ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™êü−ÖÓ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ²ÖÖÓ¬ÖÖ²ÖÖÓ¬ÖÖ¾Öºþ−Ö •Ö֝ÖÖ¸üß −Ö֐ִÖÖê›üß ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü. ‹ú Öã¸ü֏Öß ´Öã»ÖÖÖ ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™ü ¤üÖÖ¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´Öß ŸµÖÖ“µÖÖ“Ö ‘Ö¸üß •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê †Ö×Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê, "µÖÖÓ“Öß Ûã֟Öß ú¿Öß †ÃÖê»Ö? Æêü »ÖÖêú úÃÖê ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö? úÖµÖ ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö? ²ÖÆãü¬ÖÖ µÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸êüÃÖÓ †®Ö ×´ÖôûŸÖ −ÖÃÖê»Ö. †ÓÖ³Ö¸ü

¯ÖÖšü 17

203

ú¯Ö›üÖÆüß ×´ÖôûŸÖ −ÖÃÖê»Ö. †Ö×Ö •Öê ×´ÖôûŸÖ †ÃÖê»Ö ŸÖêÆüß ¯Öã¸êüÃÖÓ †ÃÖê»Ö úÖ? ..." ‡.‡. ´Öß — Ö¯Ö—Ö¯Ö “ÖÖ»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ›ü֐ë Ö¸ü “Öœæü−Ö ´ÖÖ£µÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÖê“ÖŸÖê ŸÖÖê ÃÖæµÖÖÔ“ÖÖ »ÖÖ»Ö³Ö›üú ÖÖêôûÖ ²Öã›üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´Öß ŸÖ¿Öß“Ö ÃŸÖ²¬Ö ˆ³Öß ¸üÖ×Æü»Öê. ÃÖæµÖÔ ²Öã›üŸÖÖ“Ö †Ó¬ÖÖ¸ü ¤üÖ™æü »Ö֐ֻÖÖ. ÖÖց֝ÖÖ−ÖÓ †Ó¬ÖÖ¸ü ¤üÖ™üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. —ÖÖê¯Ö›ü¶ÖÓ´Ö¬Öæ−Ö ¯Öê™ü»Ö껵ÖÖ ¿ÖêúÖê™ü¶Ö פüÃÖŸÖ ÆüÖꟵÖÖ. †Ö´Æüß ‘Ö¸üß ¯ÖÖê“Ö»ÖÖê. ŸÖß ÖÖê¯Ö™üß ‡ŸÖúß »ÖÆüÖ−Ö ÆüÖêŸÖß úß ¾Ö֍ú»µÖÖ׿־ÖÖµÖ ×ŸÖ“µÖÖŸÖ ¯ÖϾÖê¿Ö ú¸ŸÖÖ“Ö µÖêŸÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ´Öß ú´Ö¸êüŸÖ ¾Ö֍æú−Ö“Ö ÖÖê¯Ö™üßŸÖ ×¿Ö¸ü»Öê. ‘Ö¸ü´Öֻ֍ú ãú›üÖ»ÖÖ ™êüæú−Ö ×¾Ö›üß †ÖêœüµÖÖŸÖ ´Ö−Ö ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖ»ÖÖ ú¿ÖÖ“ÖßÆüß ¤üÖ»Ö −Ö¾ÆüŸÖß, †Ö´Ö“ÖßÃÖ㬤üÖ! †ÖŸÖ»ÖÓ ¥ü¿µÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ´ÖÖ—µÖÖ ”ûÖŸÖßŸÖ ¬ÖÃÃÖ —ÖÖ»ÖÓ. ´ÖÖ»Ö׍úÖß³ÖÖê¾ÖŸÖß ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÖê™üÖ“Öß ˆ‘Ö›üß −Ö֐֛üß ¯ÖÖê¸üÖ¾Öôû ‹ú“Ö ×Ö»»ÖÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´Öß Ö껵ÖÖ¾Ö¸ü ‹ú¤ü´Ö ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ¯ÖÃÖ¸ü»Öß. ŸµÖÖ ²ÖÖ‡Ô“µÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß ‹úÖ ´Ö›üŒµÖÖŸÖ ¯Öê•Ö פüÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. •ÖÖ›êü »ÖÖ»ÖÃÖ¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû, †Öê²Ö›ü¬ÖÖê²Ö›ü דָü»Ö껵ÖÖ úÖÓªÖ“µÖÖ ±úÖê›üß †Ö×Ö ´Ößšü ‘ÖÖ»Öæ−Ö ˆúôû»Öê»ÖÓ ŸÖê ×´ÖÁ֝Ö! ú¸ü¾ÖÓ™üß“µÖÖ ¯Öôûß−ÖÓ ŸÖß ŸÖê ×´ÖÁÖÖ ¯ÖÖê¸üÖÓ“µÖÖ ú™üÖê·µÖÖÓŸÖ ¾ÖÖœüŸÖ ÆüÖêŸÖß, ‹ú ú™üÖê¸üÖ ÃÖÓ¯Ö»ÖÖ, úß ¯Öã−Ö„ ³Ö¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´Öã»Öê ŸÖê ¯Ö֝Öß †Öê¸ü¯Öæ−Ö †Öê¸ü¯Öæ−Ö ¯ÖßŸÖ ÆüÖêŸÖß. ³ÖÖŸÖÖ“Öß ×¿ÖŸÖê ¾Ö úÖÓªÖ“µÖÖ ±úÖê›üß “ÖÖ™æü−Ö ¯ÖãÃÖæ−Ö ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. ¯Ö֝Öß †Öê¸ü¯Öæ−Ö †Öê¸ü¯Öæ−Ö ŸÖß ¯ÖÖê¸Óü ²ÖÃÖ»µÖÖ•Ö֐Öß“Ö ´Ö¸üÖôæû−Ö ¯Ö›ü»Öß. ´Öß ÆüÖêŸÖê ´ÆüÖæ−Ö ŸÖß ²ÖÖ‡Ô †Ö×Ö ŸÖÖê ¯ÖÖê¸üÖÖ ´ÖÖ¡Ö ŸÖÖ™üúôûŸÖ ²ÖÃÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. ´Öß ´Æü™ü»ÖÓ, "ú֐ÖÓ? ´Öã»ÖÖÓ“Ö ¯ÖÖê™ü ³Ö¸ü»ÖÓ? ŸÖß ŸÖ¸ü —ÖÖê¯Ö»Öß úß?" ŸÖß ´ÆüÖÖ»Öß, "†¬ÖÔ¯ÖÖê™üß“Ö —ÖÖê¯ÖÖ¾ÖÓ »Ö֐֟ÖÓ, úÖµÖ ú¸üÖÖ¸ü?" ´ÖÖ—Öê ›üÖêôêû ³Öºþ−Ö †Ö»Öê. ‘Ö¸ü“Öß †Öšü¾ÖÖ —ÖÖ»Öß. ³Ö¸ü»µÖÖ¯ÖÖê™üß “ÖüÖòú»Öê™ü ײÖÛÍú™üÖÓ“Öê ›ü²Öê ±úÃŸÖ ú¸üÖÖ¸üß −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›Óü ›üÖêóµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü פüÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´ÖÖ—µÖÖ ´Ö−ÖÖŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“Öê úÖÆæü¸ü ˆšü»Öê. ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™ü»Öê, ׍úŸÖß ¾ÖêÖôêû †ÖÆêü Æêü •ÖÖ! †Ö¯Ö»ÖÖ“Ö ¤êü¿Ö, †Ö¯Ö»Öß“Ö ´Ö֝ÖÃÖê, ¯ÖÖ êú¾ÖœüÖ ÆüÖ ±ú¸üú!! ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †Ö¯Ö»ÖÖ •ÖӐֻÖÖŸÖæ−Ö ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü −Ö֐ִÖÖê›üß Öã¸ü֏Öß ¾ÖÖ™ü Ûã֟Öß ²ÖÆãü¬ÖÖ ¯Öã¸êüÃÖÓ †®Ö †ÓÖ³Ö¸ü ú¯Ö›üÖ —Ö¯Ö—Ö¯Ö

Æü´ÖÖ¸üÖ •ÖÓÖ»Ö ´Öë ÃÖê ¯ÖÖ›Óü›üß ²Ö»ÖÖÖŸÖß “Ö¸ü¾ÖÖÆüÖ ¸üÖÆ ÛãÖ×ŸÖ •µÖÖ¤üÖŸÖ¸ü ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ÖÖ−ÖÖ ŸÖ−Ö³Ö¸ü ¾ÖÃ¡Ö ŸÖß¾Öΐ֟ÖßÃÖêü

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

204

“Öœæü−Ö ÃÖæµÖÖÔ“ÖÖ »ÖÖ»Ö³Ö›üú ÖÖêôûÖ ²Öã›üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ ÃŸÖ²¬Ö ˆ³Öß ¸üÖ×Æü»Öê ¯Öê™ü»Ö껵ÖÖ ¿ÖêúÖê™üß ÖÖê¯Ö™üß ×¿Ö¸ü»Öê ‘Ö¸ü´Öֻ֍ú ™êüæú−Ö ãú›ü ×¾Ö›üß ¤üÖ»Ö †ÖŸÖ»ÖÓ ”ûÖŸÖßŸÖ ¬ÖÃÃÖ ÆüÖê−ÖÖ ´Öֻ֍úßÖ ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÖê™üÖ“Öß ˆ‘Ö›üß-−Ö֐֛üß ×Ö»»ÖÖ ´Ö›üŒµÖÖŸÖ ¯Öê•Ö •ÖÖ›êü úÖÓ¤üÖ ±úÖê›üß ´Ößšü ˆúôû»Öê»ÖÓ ú¸ü¾ÖÓ™üß ²ÖÃÖ»µÖÖ •Ö֐Öß“Ö ³Ö¸ü»µÖÖ¯ÖÖê™üß −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›Óü úÖÆæü¸ü ±ú¸üú

“ÖœÍüú¸ü ÃÖæ¸ü•Ö úÖ »ÖÖ»Ö ÃÖãÖÔ ÖÖê»ÖÖ ›æü²Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö, ßֲ¬Ö Ö›Íüß ¸üÆüß •Ö»ÖŸÖß Æãü‡Ô †»ÖÖ¾Ö ”ûÖê™üß ÃÖß —ÖÖê¯Ö›Íüß ‘ÖãÃÖ−ÖÖ ´ÖúÖ−Ö ´ÖÖ׻֍ú ×™üúú¸ü ²ÖÖÑÃÖ úß ¤üß¾ÖÖ¸ü ²Öß›Íüß ¯Ö¸ü¾ÖÖÆü †Ó¤ü¸ü úÖ ”ûÖŸÖß ´Öë ¬ÖËú ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ ´ÖÖ»Ö׍ú−Ö ²Ö›Íêü ¯Öê™ü êú −ÖӐÖ-¬Ö›ÍÓüÖ ¿ÖÖê¸ü ´Ö™üêú ´Öë ´ÖÖÑ›Íü ´ÖÖê™êü ¯µÖÖ•Ö ™ãüú›Íêü −ִ֍ú ˆ²Ö»ÖŸÖÖ Æãü†Ö −ÖÖ׸üµÖ»Ö êú ÖÖê»Ö úÖ †Ö¬ÖÖ ³ÖÖÖ ²Öîšü−Öê úß •ÖÖÆü ¯Ö¸ü Æüß ³Ö¸êü¯Öê™ü −ÖÖŸÖß-¯ÖÖêŸÖß ŸÖæ±úÖ−Ö ±úÔú

¯ÖÖšü 17

205

†³µÖÖÃÖ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) »Öê׏֍êú»ÖÖ ¾ÖÖ™ü úÖêÖ ¤üÖÖ¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ? 2) ‘Ö¸ü´Öֻ֍ú úÖµÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ? 3) ‘Ö¸ü´ÖÖ»Ö׍úÖß³ÖÖê¾ÖŸÖß ×Ö»»ÖÖ ú¸üÖÖ¸üß ´Öã»ÖÓ ú¿Öß ÆüÖêŸÖß? 4) ´Öã»ÖÖÓ“Öß †Ö‡Ô ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ úÖµÖ ¾ÖÖœüŸÖ ÆüÖêŸÖß? 5) »Öê׏֍êú“µÖÖ ´Ö−ÖÖŸÖ úÖÆæü¸ü úÖ ˆšü»Öê?

II

¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ŸÖß “Öôû¾Öôû _____ ÆüÖêŸÖß. ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê _____ ´ÆüÖæ−Ö †ÖêôûÖ»Öß •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. 2) ŸµÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“ÖÓ _____ ו֝ÖÓ ¸üÖê•Ö ›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. 3) ŸÖê _____ ±ãú™üµÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö _____ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê †Ö×Ö ____ ¤üÖ™êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê. 4) ŸµÖÖÓ“Ö •ÖÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ _____ †Ö×Ö _____ µÖÖ¯Öã¸üŸÖÓ“Ö ´ÖµÖÖÔפüŸÖ ÆüÖêŸÖÓ.

III

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¤üÖê ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆüÖë ´Öë ÃÖê ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ÃÖÆüß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹… †Ó¬ÖÖ¸ü —ÖÖêê¯Ö›üß ÓúÖÖê¸êü ¯ÖæÖÔŸÖ„ “Öôû¾Öôû •Ö֝Öß¾Ö ×•ÖÖÓ ²ÖÖ¸üúÖ¾Öê Ö׸ü²Öß úÖôû֏ê Ö ×šüúÖÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ¯Ö¸üÖ¾Ö»ÖÓ²Ö−Ö •Öß¾Ö−Ö ÖÖê¯Ö™üß ¤üÖ׸ü¦ü¶ †Ö´Öæ»Ö֐ÖÏ •Ö֐ÖÖ ¤üÖ»Ö ¯Ö¸üþÖÖ¬Öß−ÖŸÖÖ

IV

†−Öã“”êû¤ü ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ú‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ÃÖÆüß ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… (›üÖêôêû ³Öºþ−Ö µÖêÖê, Óú²Ö¸ü ´ÖÖê›üÖê, ´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖÖê, úÖôûÖêÖ ¤üÖ™üÖê, ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üÖê, ¸üÆüÖ™ü ÖÖ›üÖê ÃÖãºþ Æü֝ê Öê) ¾ÖÖ¸ü»Öß ¯ÖÆüÖ™êü¯ÖÖÃÖæ−Ö ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖ¸ü ¤ü´Öæ−Ö •ÖևßÖÖê¾Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß −Ö¾ÆüŸÖß“Ö. Ã֍úÖôû —ÖÖ»Öß úß ¯Öã−Ö„ ŸÖÖê“Ö ×¤ü−֍Îú´Ö “ÖÖ»Öæ! µÖê‡Ô»Ö ŸµÖÖ ¯Ö׸üÛã֟Öß¿Öß ŸÖê •Ö´Ö¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“Öß Ûã֟Öß ¯ÖÖÆæü−Ö ´Ö»ÖÖ ±úÖ¸ü ¾ÖÖ‡Ô™ü ¾ÖÖ™ü»ÖÓ.

206

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

V

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê “ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹ וÖ−Ö´Öë ‹ú-‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ †Öî¸ü ‹ú ‹ú ÃÖÓ–ÖÖ ÆüÖê… ´Öæšü³Ö¸ü, »ÖÖ»Ö³Ö›üú, ¬ÖÖ¬ÖÖÖÖ¸êü, −Ö֐ִÖÖê›üß, †ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö, ÃÖæµÖÔ, ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü, ³ÖÖŸÖ

VI

'´Öæšü³Ö¸ü' ‡ÃÖ úÖ †£ÖÔ Æîü ´Öã½üß ³Ö¸ü… ‡ÃÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü †Öî¸ü ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ´Öæšü³Ö¸ü ³ÖÖŸÖÖ“µÖÖ ¯Öê•Öê¾Ö¸ü ÃÖ²ÖÓ¬Ö ãú™ãÓü²Ö •Öê¾Ö»ÖÓ. 2) ´Öæšü³Ö¸ü ´ÖÖ¾ÖóµÖÖÓ“µÖÖ ´Ö¤üŸÖß−ÖÓ ×¿Ö¾ÖÖ•Öß »Öœü»ÖÖ.

VII

'Ã֍úÖôû ÆüÖêÖê' ‡ÃÖ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü êú ×»Ö‹ −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü ÃÖ´ÖÖ−Ö †£ÖÔ ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ ×ú‹ •ÖÖŸÖê Æïü… ˆ−Æëü ¯ÖלüÍ‹ †Öî¸ü ˆ−֍úÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… 1) ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üÖê 2) —ÖãÓ•Öã´ÖãÓ•Öã Æü֝ê Öê 3) úÖë²Ö›üÖ †Ö¸ü¾ÖÖê 4) ¯ÖÆüÖ™ü ÆüÖêÖê 5) פü¾ÖÃÖ ˆÖ¾ÖÖê

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ†Öë ÃÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−Ö֍ú¸ü ˆ−֍úÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Ö›üÖê = ¯Ö›ü»Öê»ÖÖ = ÖÖ»Öß ¯Ö›ü»Öê»ÖÖ ºþ´ÖÖ»Ö ˆ“Ö»Ö. 1) ²Ö‘֝Öê 2) ²ÖÃ֝Öê 3) †ÖÖÖê 4) ¤êüÖê 5) ¤ü֏־֝Öê 6) ¯ÖÖšü׾֝Öê 7) ú¸üÖê

IX

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋ †Öî¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßÂÖԍú ¤üßו֋… '³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ÖÖ−֍úÖê׍úôûÖ' ¾Ö '´ÖÆüÖ¸üÖ™Òüú−µÖÖ' »ÖŸÖÖ ´ÖӐÖê¿Öú¸ü ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß, '‹ ´Öê¸êü ¾ÖŸÖ−Ö êú »ÖÖêÖÖê' †Ö×Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ¯Ö×Æü»Öê ¯ÖÓŸÖ¯ÖϬÖÖ−Ö ¯ÖÓ×›üŸÖ •Ö¾ÖÖÆü¸ü»ÖÖ»Ö −ÖêÆüºÓþµÖÖÓ“µÖÖ ›üÖêóµÖÖŸÖæ−Ö †ÁÖæ †Öê‘ÖôûŸÖ ÆüÖêŸÖê. Æüß ×ú´ÖµÖÖ »ÖŸÖÖ¤üߤüà“µÖÖ †Ö¾ÖÖ•ÖÖ“Öß ÆüÖêŸÖß, ÖߟÖÖ“µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“Öß ÆüÖêŸÖß, ÃÖӐÖߟÖÖ“Öß ÆüÖêŸÖß. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ»ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ¾Ö ÃÖӐÖߟÖÖ“Öß ¾Öî³Ö¾Ö¿ÖÖ»Öß ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ ¾Ö ¾ÖÖ¸üÃÖÖ »ÖÖ³Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ †−Öêú •ÖÖ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú»Ö֍úÖ¸ü ¸üÖÆüÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ, ¸üÖÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖß»ÖÆüß. úÖ¸üÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ú»ÖÖ¾ÖÓŸÖÖÓ“Öß ³Öæ´Öß †ÖÆêü. µÖê£Öê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ, ÃÖӐÖߟÖ, −Ö韵Ö, −ÖÖ™ü¶, ד֡Ö, ׿ֻ¯Ö, †×³Ö−ÖµÖ, »ÖÖêúú»ÖÖ ‡. Öê¡ÖÖÓŸÖᯙ †−Öêú ú»Ö֍úÖ¸ü †ÖœüôûŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã µÖê£Öê †Ö¯ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ ÃÖӐÖߟ֍ú»Öê“ÖÖ ¾Ö »ÖÖêúÃÖӐÖߟÖ-

¯ÖÖšü 17

207

»ÖÖêúÖߟÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. µÖÖŸÖ ¿ÖÖáÖßµÖ-ˆ¯Ö¿ÖÖáÖßµÖ ÃÖӐÖߟÖ, −ÖÖ™ü¶ÃÖӐÖߟÖ, ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ, »Ö־֝Öß, úߟÖÔ−Ö, ¯ÖÖê¾ÖÖ›êü, ÖÖë¬Öôû, ³ÖÖºþ›êü, »ÖÖêúÃÖӐÖߟÖ, ‡. “ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê. −ÖÖ™üúÖŸÖᯙ ÖßŸÖ ´ÆüÖ•Öê −ÖÖ™ü¶ÖߟÖ. µÖÖŸÖ −ÖÖ™üúÖŸÖᯙ ¯ÖÖ¡ÖÖ“µÖÖ ³ÖÖ¾Ö³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ‡. ¾µÖŒŸÖ êú»Ö껵ÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ úÖ¾µÖ¯ÖύúÖ¸ü ³Ö־֐ÖߟÖÖ»ÖÖ •Ö¾Öôû“ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖæ−Ö −ÖÖ™üúÖ“Öê ú£ÖÖ−֍ú ¯Öãœüê ÃÖ¸üúŸÖê. ±ãúÖ›üß, ×™ü¯Ö¸üß, ×—Ö´´ÖÖ, د֐ÖÖ, ÖÖî¸üß“ÖÖ −ÖÖ“Ö, ¤üÃÖ¸üÖ −Ö韵Ö, ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖŸÖᯙ −Ö韵Ö, ‡. áÖß−Ö韵Öê, ؤü›üß −Ö韵Ö, ¤üÆüß úÖ»ÖÖ, ×™ü¯Ö¸üß ÖÖê±ú, »Öê—Öß´Ö, œüÖê»ÖÖ“ÖÖ −ÖÖ“Ö, ¤ü¿ÖÖ¾ÖŸÖÖ¸ü, ‘Öê¸üÖ“ÖÖ −ÖÖ“Ö, úÖêôûß −Ö韵Ö, ãúÖ²Öß −ÖÖ“Ö. ‡. ¯Öã¹ýÂÖÖÓ“Öß −Ö韵Öê ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêüŸÖ. Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê ×¾Ö¿ÖêÂÖ −Ö韵֯ÖύúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü »ÖÖêúÖߟÖê ¾Ö »ÖÖêúú»ÖÖÓÃÖÖšüßÆüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖ ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ÆüÖ ´ÖãµÖ ¯ÖύúÖ¸ü †ÃÖæ−Ö ŸµÖÖŸÖ »Ö־֝Öß ÃÖӍú×»ÖŸÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖ ×¤üÃÖŸÖê. »Ö־֝Öß´Öãôêû ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ»ÖÖ †ÖúÖ¸ü µÖêŸÖÖê. ÖÖ-Ö¾ÖôûÖ-ÀÖéӐÖÖ׸üú »Ö־֝µÖÖ, ³Öêפüú »Ö־֝µÖÖ, ´Öã•Ö¸üÖ ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. µÖÖŸÖ ÃÖÖëÖÖ›ü¶Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ •Ö−ÖÃÖ´Öã¤üÖµÖÖ“Öß ²ÖÖîרüú ³Öæú ³Ö֐־֝µÖÖ“Öê úÖ´Ö ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖŸÖᯙ »Ö־֝Öß ú¸üŸÖê. ÆüÖê−ÖÖ•Öß ²ÖÖôûÖ“ÖÖ ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖêŸÖÖ. »Ö־֝Öß ´ÆüÖ•Öê ‹ú ¯ÖύúÖ¸ü“Öê ÖÏÖ´µÖÖߟÖ. ÖêµÖŸÖÖ, ÀÖéӐÖÖ¸ü ¾Ö ÖÏÖ´µÖŸÖÖ Æüß »Ö־֝Öß“Öß »ÖÖÖê. µÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÖ»Ö•Ö²ÖÖ²Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ, †¬µÖÖŸ´Ö †ÃÖŸÖê, ³ÖŒŸÖß †ÃÖŸÖê. »Ö־֝Öß ²Ö¸üÖê²Ö¸üü ŸÖÖ»ÖÖÃÖÖšüß œüÖê»Öúß ¾ÖÖ•Ö×¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê. œüÖê»Öúß¾Ö¸ü £ÖÖ¯Ö ¯Ö›üŸÖÖ“Ö »Ö־֝Öß ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖê. ¸üÖ´Ö•ÖÖê¿Öß, †−ÖÓŸÖ±Óú¤üß, ¯ÖϳÖ֍ú¸ü µÖÖÓ“µÖÖ »Ö־֝µÖÖ »ÖÖêúׯÖ쵅 †ÖÆêüŸÖ. ¥üúÁÖÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ, úÖ¾µÖÖ“Öê ¿Öã¨ü ´Ö¸üÖšü߯֝Ö, ²ÖÆãü•Ö−ÖÖÓÃÖÖšüß“Öê úÖ¾µÖ ¾Ö −ÖÖ™ü¶ÖŸ´ÖúŸÖÖ Æêü »Ö־֝Öß“Öê ×¾Ö¿ÖêÂÖ. ˆ¯Ö¤êü¿Ö¯Ö¸ü, ¾Öî¸ü֐µÖ¯Ö¸ü, ¤êü¾ÖŸÖ־֝ÖÔ−Ö¯Ö¸ü, ú£Ö−Ö¯Ö¸ü, ÃÖÓŸÖ-ãÖÖ−Ö ´ÖÖÆüÖŸ´µÖ¯Ö¸ü, ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ¾Ö ×¾Ö−ÖÖê¤üß ‡. ¯ÖύúÖ¸ü“µÖÖ »Ö־֝µÖÖ †ÖœüôûŸÖÖŸÖ. ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö ¾Ö ˆ¤Ëü²ÖÖê¬Ö−Ö Æüß »Ö־֝Öß“Öß ¯ÖÏê¸üÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÖê¾ÖÖ›üÖ ´ÆüÖ•Öê šüÖÃÖæ−Ö ÃŸÖãŸÖß ú¸üÖê. ¾Ö߸üÖÓ“µÖÖ ¯Ö¸ü֍Îú´ÖÖ“Öê, ×¾Ö«üÖ−ÖÖÓ“µÖÖ ²Öãרü´Ö¢Öê“Öê, ‹ÖÖªÖ“µÖÖ ÃÖÖ´Ö£µÖÖÔ“Öê, ÖãÖ, úÖî¿Ö»µÖ ‡. “Öê úÖ¾µÖÖŸ´Ö ¾ÖÖÔ−Ö-¯ÖÏ¿ÖßÖß ´ÆüÖ•Öê ¯ÖÖê¾ÖÖ›üÖ ÆüÖêµÖ. ¯ÖÖê¾ÖÖ›ü¶Ö“Öß ¸ü“Ö−ÖÖ¯Ö¨üŸÖß ú£ÖÖ×−Ö¾Öê¤ü−Ö¯Ö¨üŸÖ߯ÖÏ´Ö֝Öê ´ÆüÖ•Öê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¤êü¾Ö¤êü¾ÖŸÖÖÓ−ÖÖ †Ö¾ÖÖÆü−Ö, −Ö´Ö−Ö, ´ÖãµÖ ú£ÖÖ ¯ÖÏßÖÖ¾Ö, ú£ÖÖ ‡. Îú´ÖÖ−Öê †ÃÖŸÖê. ³Öæ¯ÖÖôûß ÆüÖ ‹ú ¯ÖϳÖÖ¾Öß Öߟ֯ÖύúÖ¸ü †ÃÖæ−ÖŸÖß ¯ÖÆüÖ™êü ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ³ÖÖºþ›ü ÆüÖ »ÖÖêúÖߟÖÖ“ÖÖ ‹ú ¯ÖύúÖ¸ü †ÖÆêü. '²ÖÆãüºþœü ÖßŸÖ ´ÆüÖ•Öê ³ÖÖºþ›ü' ¾ÖÖ“µÖÖ£ÖÔ ¾Ö »ÖµÖÖ£ÖÔ †ÃÖê †£ÖÖÔ“Öê ¤üÖ−ê Ö ÃŸÖ¸ü †Ã֝ÖÖ¸êü úÖ¾µÖ ´ÆüÖ•Öê ³ÖÖºþ›ü. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö, ‹ú−ÖÖ£Ö µÖÖÓ“Öß ³ÖÖºþ›êü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêüŸÖ. ‹ú−ÖÖ£ÖÖÓ−Öß ÃÖã´ÖÖ¸êü 125 ³ÖÖºþ›êü ×»ÖÆüß»Öß. ¾ÖÖ¸üú¸üß −ÖêÆü´Öß ³ÖÖºþ›êü ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ †Ö•ÖÆüß ³ÖÖºþ›ü »ÖÖêúׯÖ쵅 †ÖÆêü. úߟÖÔ−Ö ÆüÖ ¾ÖÖ’Ëû´ÖµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏÃÖÖ¸ü ÆüÖê µÖÖ“ÖÖ ´Ö֐ÖÔ †ÃÖæ−Ö ŸµÖÖŸÖ ¯Öã¸ü֝֍ú£Ö−Ö µÖêŸÖê. µÖÖŸÖæ−Ö ¯Öæ¾Öá“Öß Ã¡Öß ×¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖß. −ÖÖ¸ü¤üßµÖ, ³Ö•Ö−Öß ¾Ö Æü׸ü¤üÖÃÖß úߟÖÔ−Ö Æêü úߟÖÔ−ÖÖ“Öê ¯ÖύúÖ¸ü. µÖÖŸÖ ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−Ö, †³ÖӐÖ, ¿»ÖÖêú, ÖêµÖŸÖÖ, Æü׸ü³Ö•Ö−Ö, ×−ÖŸµÖ ¯Öæ•ÖÖ×¾Ö¬Öß, †Ö¸üŸµÖÖ, ÃÖӐÖßŸÖ ‡. “ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ¾ÖÖ¸üú¸üß ¯ÖÓ£ÖÖŸÖ ¾Ö ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ »ÖÖêúÖÓŸÖ †Ö•ÖÆüß úߟÖÔ−Ö »ÖÖêúׯÖ쵅 †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ 'ÖÖë¬Öôû' »ÖÖêúׯÖ쵅 †ÖÆêü. ‘Ö¸üÖŸÖᯙ »Ö−֍úÖµÖÖÔ“µÖÖ ¾Öêôûß ãú»Ö¤îü¾ÖŸÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏÃÖ®ÖŸÖêÃÖÖšüß 'ÖÖë¬Öôû' ‘ÖÖ»ÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ »ÖÖêú×¾Ö¬Öß †ÖÆêü. ÖÖë¬ÖóµÖÖÓ“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü

208

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ŸÖê»Öú™ü ú¯Ö›êü, ÖóµÖÖŸÖ ú¾Ö›ü¶ÖÓ“Öß ´ÖÖôû, ›üÖꌵÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÖ›üß, ÆüÖŸÖÖŸÖ ÃÖÓ²Öôû ¾Ö ŸÖãÖŸÖãÖê †ÃÖŸÖê. ¯ÖÏ£Ö´Ö ÖÖ¯ÖŸÖß»ÖÖ †Ö´ÖÓ¡ÖÖ ¤êüŸÖÖŸÖ, ´ÖÖ ‡ŸÖ¸ü ¤êü¾ÖÖÓ−ÖÖ. פü¾Ö™üß ¯Öê™ü¾ÖŸÖÖŸÖ, −ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ, ÖÖŸÖÖŸÖ. Æüß »ÖÖêúÃÖÓÍéúŸÖß †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ †Ö•ÖÆüß 'ÖÖë¬Öôû' ‘ÖÖ»ÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ ÖÖ−Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ÁÖ־֝ÖÖŸÖ úÖ−Ö²ÖÖ‡Ô“ÖÖ ˆŸÃÖ¾Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. µÖÖ»ÖÖ“Ö '¸üÖê™ü' ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ¤êü¾Öß“Öß ¯Öæ•ÖÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. úÖ−Ö²ÖÖ‡Ô ¾Ö ¸ü֝Öæ²ÖÖ‡Ô ÊÖ ¤üÖê−Ö ²Ö×ÆüÖß †ÖÆêüŸÖ †ÃÖê ´ÖÖ−ÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ ˆŸÃÖ¾Ö (Ã֝Ö) ±úŒŸÖ ÖÖ−Ö¤êü¿ÖÖŸÖ“Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ÆüÖêŸÖÖê. µÖÖ׿־ÖÖµÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ¤êü¾Öß“Öß, ¾ÖÖÃÖã¤üê¾ÖÖ“Öß, ¯ÖÖêŸÖ¸üÖ•ÖÖ“Öß, ¾ÖÖ‘µÖÖ´Öã¸üôûß“Öß, פü¾ÖÖôûß“Öß (×¾Ö×¾Ö¬Ö Ã֝ÖÖÓ“Öß), úÖ−Ö²ÖÖ‡Ô“Öß, ³Öã»ÖÖ²ÖÖ‡Ô“Öß ÖߟÖê, ³Ö»Ö¸üß ÖߟÖê, úÖêúÖß ÖߟÖê †Öפü¾ÖÖÃÖà“Öß, ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öß, ¾ÖÓ•ÖÖ·µÖÖÓ“Öß »ÖÖêúÖߟÖê, ³ÖÖë›ü»µÖÖ“Öß ÖߟÖê, ÃÖ¸üþ֟Öß“Öß ÖߟÖê, ÖÖîôûÖß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¾Ö »ÖÖêúׯÖ쵅 †ÖÆêüŸÖ. Æüß ÖߟÖê »ÖÖêúÖߟÖê †ÃÖæ−Ö ŸµÖÖŸÖ ²ÖÖê»ÖߟÖᯙ ¿Ö²¤ü, ŸµÖÖ-ŸµÖÖ ¯ÖϤêü¿ÖÖ“Öê ؍ú¾ÖÖ ×¾Ö¬Öß“Öê ¾ÖÖÔ−Ö, ÃÖӐÖߟÖ, −ÖéŸµÖ ¾Ö ÖÖµÖ−Ö ‡. “ÖÖ †Ö׾֍úÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. •ÖÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“µÖÖ »ÖÖêúÖߟÖÖÓ“ÖÖ, ÃÖӐÖߟÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ †ÃÖê»Ö, ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ÃÖÓÍéúŸÖß ÃÖ´Ö•Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ †ÃÖê»Ö ŸµÖÖ»ÖÖ µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖ¾ÖÖ“Ö »Ö֐Öê»Ö. X

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ´Öï †¯Ö−Öê ´ÖÖ´ÖÖ êú ÖÖÑ¾Ö ÖêןֵÖÖ Ö‡Ô £Öß… ¾ÖÆü ´Ö¬µÖ¯ÖϤêü¿Ö †Öî¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß ÃÖß´ÖÖ ¯Ö¸ü ÛÃ£ÖŸÖ Æîü… ¾ÖÆüà ¯ÖÖÃÖ êú •ÖӐֻÖÖë ´Öë '¯ÖÖ¾Ö¸êü' •ÖÖ×ŸÖ êú †Öפü¾ÖÖÃÖß ¸üÆüŸÖê Æïü… ¾ÖÆüÖÑ ¯Ö¸ü ¿Ö×−Ö¾ÖÖ¸ü úÖê ²ÖÖ•ÖÌÖ¸ü »ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆÃÖ ×¤ü−Ö µÖê '¯ÖÖ¾Ö¸êü' »ÖÖêÖ ŸÖ›Íüêú Æüß †Ö •ÖÖŸÖê Æïü… †¯Ö−Öê ÃÖÖ£Ö ¾Öê ÖÖë¤ü, ¿ÖÆü¤ü, †ÖѾֻÖê †Öî¸ü ¿Öã¨ü ‘Öß »Öêú¸ü †ÖŸÖêü Æïü… ¾Öê †¯Ö−Öê ÃÖÖ£Ö Æü°ŸÖê ³Ö¸ü úÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö »Öêú¸ü •ÖÖŸÖê ÆîüÓ… ´Öê¸êü ´ÖÖ´ÖÖ úß ¤ãüúÖ−Ö ¯Ö¸ü ³Öß ¾Öê †ÖŸÖê £Öê… ˆ−Ö †Öî¸üŸÖÖë úß ¾Öê¿Ö³ÖæÂÖÖ ×−Ö¸üÖ»Öß Æüß £Öß… úÖ−ÖÖë ´Öë ²Ö›Íêü ²Ö›Íê —Öã´Öêú †Öî¸ü Ö»Öê ´Öë ¸ÓüÖײָÓüÖß ´ÖםֵÖÖë úß ´ÖÖ»ÖÖ‹Ñ… ´Öï ‘ÖÓ™üÖë ˆ−Æëü ¤êüÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… ‹ú ²ÖÖ¸ü ´Öï ×−Ö²ÖÖ»Öß Ö‡Ô… ×−Ö²ÖÖ»Öß ÖêןֵÖÖ êú ¯ÖÖÃÖ Æüß Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ³ÖÖÖê׸üµÖÖ ´Öê»ÖÖ »ÖÖÖ £ÖÖ… µÖÆü ³Öᯙ †Öפü¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖ ²Ö›ÍüÖ ŸµÖÖêÆüÖ¸ü Æîü… ´Öê»Öê ´Öë ³Öᯙ µÖã¾Öú-µÖã¾ÖןֵÖÖë úß ²Ö›Íüß ³Öß›Íü £Öß… œüÖê»Ö-−֐ÖÖ›Íêü ¯Ö¸ü ˆ−֍úÖ −ÖÖ“Ö−ÖÖ-ÖÖ−ÖÖ ¤êüÖ−Öê »Öֵ֍ú £ÖÖ… ˆ−֍úß Öã¿Öß ³Öß ¤êüÖŸÖê Æüß ²Ö−ÖŸÖß £Öß… ³ÖÖÖê׸üµÖê ´Öê»Öê úß ˆÃÖ ¸ÓüÖŸÖ úÖê ´Öï ²ÖÆüãŸÖ ÃÖ´ÖµÖ ŸÖú µÖÖ¤ü ú¸üŸÖß ¸üÆæÑüÖß… ´Öã—Öê ˆ−Ö ˆ−´ÖãŒŸÖ ³Öᯙ µÖã¾Öú µÖã¾ÖןֵÖÖë úß ŸÖ¸üÆü −ÖÖ“Ö−ÖÖ ÖÖ−ÖÖ −ÖÆüà †ÖŸÖÖ… ×±ú¸ü ³Öß ´Öï ˆ−֍êú ÖߟÖÖë úÖê ²ÖÖ¸ü-²ÖÖ¸ü Öã−֐Öã−ÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß, œüÖê»Ö-“ÖÓÖ úß ŸÖÖ−Ö ¯Ö¸ü ×£Ö¸üúŸÖÖ ¸üÆæÑüÖß…

XI

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… “Öôû¾Öôû, ×−Ö×´Ö¢Ö, ¤üÖ׸ü¦ü¶, •Ö֝Öß¾Ö, ¯ÖÏ¿−Ö, »ÖÖ, ²ÖÆãüÃÖӏµÖ, †Öפü¾ÖÖÃÖß, ×−֝ÖÔµÖ, ¾Öêšüײ֐ÖÖ¸üß, úÖôûÖêÖ, ´ÖÖê²Ö¤ü»ÖÖ, ¾Öîד֡µÖ, ¯ÖÏÃÖӐÖ, ¯Ö׸üÛã֟Öß

XII

׍úÃÖß ¯Ö׸ü×“ÖŸÖ •Ö−Ö•ÖÖ×ŸÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ×»Ö׏֋…

¯ÖÖšü 17

209

×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †¯ÖæÖÔ³ÖæŸÖúÖ»Ö †Öî¸ü †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö êú ¯ÖϵÖÖêÖ ×Ã֏ÖÖ‹ Ö‹ Æïü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ¾ÖÖ¸ü»Öß ¾Öêšüײ֐ÖÖ¸üß−Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¾ÖÖ¸ü»Öß ²ÖêÖÖ¸üß ¯Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê… 2) ŸÖÖê ³ÖÖŸÖÆüß »Ö֍ú›üÖ“µÖÖ ˆÖôûßŸÖ úÖÓ›üÖ¾ÖÖ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ˆÃÖ ³ÖÖŸÖ úÖê ³Öß »Öú›Íüß úß †ÖêÖ»Öß ´Öë æú™ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… 3) ¯Öã−ÆüÖ ¯ÖÆüÖ™ü —ÖÖ»Öß úß ¸üÆüÖ™üÖÖ›üÖÓ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. ¯ÖÖî ±ú™üŸÖê Æüß ×±ú¸ü ¾ÖÆüß “֍Îú ¿Öãºþ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ… 4) µÖê‡Ô»Ö ŸµÖÖ ¯ÖÏÃÖӐÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. “ÖÖÆêü •ÖÖê ³Öß ²ÖÖŸÖ ÆüÖê ¾Öê ˆÃÖê ×ÃÖ¸ü —Öãú֍ú¸ü þÖߍúÖ¸ü ú¸ü »ÖêŸÖê £Öê… 5) ´Öæšü³Ö¸ü ³ÖÖŸÖ֏Öê¸üß•Ö ¤ãüÃÖ¸üß ´Ö•Öæ¸üß ×´ÖôûŸÖ −Ö¾ÆüŸÖß. ´Öã÷üß³Ö¸ü ³ÖÖŸÖ êú †»ÖÖ¾ÖÖ úÖê‡Ô †Öî¸ü ´Ö•Ö̤æü¸üß −ÖÆüà ×´Ö»ÖŸÖß £Öß… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë 'ÆüÖêŸÖÖ' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ êú¾Ö»Ö úŸÖÖÔ êú ¯Öã¹ýÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö †Öî¸ü Ø»ÖÖ úÖ †−ÖãÃÖ¸üÖ ú¸üŸÖß Æîü… ‡−֍úÖ ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'ÆüÖêŸÖÖ' êú ãÖÖ−Ö¯Ö¸ü '−Ö¾ÆüŸÖÖ' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÓÖ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë úÖê ¤êü׏֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) µÖÖ¯ÖãœêüÆüß ´Öß Æêü“Ö úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÃÖê−Ö. ‡Ã֍êú ²ÖÖ¤ü ³Öß ´Öï µÖÆüß úÖ´Ö ú¸üŸÖß ¸üÆæÑüÖß… 2) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ †ÃÖê−Ö. ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê ×Ã֏ÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß… 3) ´Ö»ÖÖ ÖÖ¡Öß †ÖÆêü úß, Æêü ÃÖ¾ÖÔ ‹êæú−Ö µÖêÖÖ·µÖÖ ³Ö×¾ÖµÖÖŸÖ ŸÖã´ÆüßÆüß ´Ö»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖ †ÃÖÖ»Ö. ´Öã—Öê ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ Æîü ׍ú µÖê ÃÖ²Ö ÃÖã−֍ú¸ü ³Ö×¾Ö嵅 ´Öë †Ö¯Ö ³Öß ´Öê¸üß ´Ö¤ü¤ü ú¸üŸÖê ¸üÆëüÖê… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú

210

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æî… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë †æ¯ÖÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö ´Öë ׍ÎúµÖÖ ¯Ö¸ü Ø»ÖÖ úÖ úÖê‡Ô ¯ÖϳÖÖ¾Ö −ÖÆüà ¯Ö›üŸÖÖ… êú¾Ö»Ö ¾Ö“Ö−Ö †Öî¸ü ¯Öã¹ýÂÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æïü… III

†¯ÖæÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ†Öë úÖ ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '†ÃÖ-' ׍ÎúµÖÖ êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−ÖÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ»Ö ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ †ÃÖê−Ö. ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê ×Ã֏ÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß… 2) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ −ÖÃÖê−Ö. ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê −ÖÆüà ×Ã֏ÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß…

IV

´Ö¸üÖšüß ´Öë '•ÖÖ−Öê ŸÖú', '†Ö−Öê ŸÖú' ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ¯ÖϵÖÖêÖ êú ×»Ö‹ þָüÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '‡Ô' †Öî¸ü ¾µÖÓ•Ö−ÖÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '-‹' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü †ÓŸÖ ´Öë -'¯ÖµÖÕŸÖ', µÖÖ '-ŸÖÖê', µÖÖ 'ßÖÖê¾Ö¸ü' ¯Ö¸üÃ֐ÖÔ »ÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ŸÖê úÖôû֏ê Ö ¤üÖ™êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê. (¤üÖ™ü + ‹ + ¯ÖµÖÕŸÖ) ¿ÖÖ´Ö úÖê ‘Ö−ÖÖ †Ó¬Öê¸üÖ ÆüÖê−Öê ŸÖú ¾Öê úÖ´Ö ´Öë »ÖÖê ¸üÆüŸÖê £Öê… ŸÖê úÖôû֏ê Ö ¤üÖ™êüŸÖÖê úÖ´Ö ú¸üŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê. (¤üÖ™ü + ‹ + ŸÖÖê) ŸÖê úÖôû֏ê Ö ¤üÖ™êüßÖÖê¾Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê. (¤üÖ™ü + ‹ + ßÖÖê¾Ö¸ü) 2) ´Öß µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ •ÖÖ‰ú −֍úÖêÃÖ. (µÖê + ‡Ô + ¯ÖµÖÕŸÖ) ´Öê¸êü †Ö−Öê ŸÖú −Ö •ÖÖ†Öê… ´Öß µÖê‡ÔŸÖÖê •ÖÖ‰ú −֍úÖêÃÖ (µÖê + ‡Ô + ŸÖÖê) ´Öß µÖê‡ÔßÖÖê¾Ö¸ü •ÖÖ‰ú −֍úÖêÃÖ. (µÖê + ‡Ô + ßÖÖê¾Ö¸ü) 3) ´Öß µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ £ÖÖÓ²Ö. (µÖê + ‡Ô + ¯ÖµÖÕŸÖ) ´Öê¸êü †Ö−Öê ŸÖú ºþúÖê…

IV

'êú»Öê»ÖÖ' (׍úµÖÖ Æãü†Ö) ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú éú¤ÓüŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ׍ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü ´ÖêÓ '-»Öê»ÖÖ' µÖÖ '-»Öê»Öß' µÖÖ '-»Öê»Öê' ¯ÖÏŸµÖµÖ ػ֐Ö-¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü »ÖÖŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú µÖפü ×¾Ö¿Öê嵅 ´Öë ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ »ÖÖß ÆüÖê ŸÖÖê ׍ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '-»Ö껵ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÖÖ»Ö + »Öê»Öß = ÖÖ»»Öê»Öß (ÖÖ‡Ô Æãü‡Ô) (µÖê) †Ö + »Öê»ÖÖ = †Ö»Öê»ÖÖ (†ÖµÖÖ Æãü†Ö) (•ÖÖ) Öê + »Öê»Öê = Ö»Öê»Öê (ÖµÖê Æãü‹) †Ö»Ö껵ÖÖ ´Öã»Öß»ÖÖ = †Ö‡Ô Æãü‡Ô »Ö›Íüúß úÖê

211

¯ÖÖšü 18

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

18

´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ“ÖÓµÖ ´Ö»ÖÖ!

´Öã—Öê ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−Öß Æîü!

†−Ö‘ÖÖ : ׯÖϵÖÖ †ÖÓ, †Ö•ÖúÖ»Ö ãúšÓü פüÃÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ. †ÃÖŸÖêÃÖ ŸÖ¸üß ãúšÓü? †Ö¤üß ˆÓ²Ö¸üÖ“ÖÓ ±æú»Ö —ÖÖ»Öß †ÖÆêüÃÖ. ׯÖϵÖÖ : †ÖÓ, ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖêµÖ. ¸üÖê•Ö ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ŸÖÖÃÖ †ÃÖŸÖÖê. †−Ö‘ÖÖ : ´Ö¸üÖšüß? Æêü úÖµÖ −Ö¾Öß−Ö“Ö ¾Öê›ü! ãúšêü ׿֍úŸÖêÃÖ? ׯÖϵÖÖ : †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü−ÖÓ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ëú¦ü ˆ‘Ö›ü»ÖÓ †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖ“Ö ¿ÖÆü¸üÖŸÖ. ן֣ÖÓ“Ö •ÖÖŸÖê. †−Ö‘ÖÖ : ¯ÖÖ ´Ö¸üÖšüß“Ö ú¿ÖÖ»ÖÖ? ׯÖϵÖÖ : ´Öß úÖѯµÖã™ü¸ü´Ö¬Öê ¯Öß‹“Ö.›üß. ú¸üŸÖê †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ −ÖÖêú¸üß ±úŒŸÖ ´ÖÆüÖ−֐ָüÖŸÖ“Ö ×´Öôêû»Ö. ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡ÔŸÖ“Ö −ÖÖêú¸üß ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ −ÖÖêú¸üß ú¸üÖµÖ“Öß ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß −֍úÖê úÖ µÖÖµÖ»ÖÖ?

†−Ö‘ÖÖ : ׯÖϵÖÖ, †Ö•Öú»Ö ŸÖã´Ö úÆüà פüÖÖ‡Ô −ÖÆüß ¤êüŸÖà… úÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß ÆüÖê? ŸÖã´Ö ŸÖÖê ‡Ô¤ü úÖ “ÖÖѤü ÆüÖê Ö‡Ô ÆüÖê… ×¯ÖϵÖÖ : †¸êü, ´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ ¸üÆüß ÆæÑü… ¸üÖê•ÖÌ ¿ÖÖ´Ö úÖê úÖÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… †−Ö‘ÖÖ : ´Ö¸üÖšüß? µÖÆü ŒµÖÖ −ÖµÖÖ ¯Ö֐ֻ֯Ö−Ö (Æîü)! úÆüÖÑ ÃÖߏ֟Öß ÆüÖê? ׯÖϵÖÖ : †¯Ö−Öß ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ‹Ñ ×Ã֏ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ëú¦ü ÖÖê»ÖÖ Æîü… Æü´ÖÖ¸êü Æüß ¿ÖÆü¸ü ´Öë… ¾ÖÆüà •ÖÖŸÖß ÆæÑü… †−Ö‘ÖÖ : »Öê׍ú−Ö ´Ö¸üÖšüß Æüß ŒµÖÖë? ׯÖϵÖÖ : ´Öï Óú¯µÖæ™ü¸ü ¯Öß‹“Ö.›üß. ú¸ü ¸üÆüß ÆæÑü… ´Öã—Öê −ÖÖîú¸üß êú¾Ö»Ö ´ÖÆüÖ−֐ָüÖë ´Öë Æüß ×´Ö»Ö Ã֍úŸÖß Æîü… †Öî¸ü ´Öã—Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë Æüß −ÖÖîú¸üß œæÑüœü−Öß Æîü… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë −ÖÖîú¸üß ú¸ü−ÖÖ Æîü ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß −ÖÆüà †Ö−Öß “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ? †−Ö‘ÖÖ : †Öî¸ü úÖî−Ö úÖî−Ö ÃÖßÖ ¸üÆê Æîü? ׯÖϵÖÖ : ¾ÖÆü ¤êüÖÖê Æü´ÖÖ¸üß ™üÖê»Öß! Æü´Ö ÃÖ³Öß ÃÖÖ£Ö •ÖÖŸÖê Æïü… ¸ü֍êú¿Ö : ŒµÖÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü? ׯÖϵÖÖ : †¸êü, †−Ö‘ÖÖ úÖê Æü´ÖÖ¸êü ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−Öê ¯Ö¸ü ²Ö›ÍüÖ †Ö¿“ÖµÖÔ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü… ¸ü֍êú¿Ö : ‡ÃÖ´Öë †Ö¿“ÖµÖÔ ŒµÖÖ Æîü? ´Öï ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß »Ö›Íüúß ÃÖê ¯ÖÏê´Ö ú¸üŸÖÖ ÆæÑü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−ÖÖ ´Öê¸ê ü×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ •Öºþ¸üß Æîü… −ÖÆüßÓ ŸÖÖê ‹êÃÖÖ ÆüÖêÖÖ ×ú ´Ö¸üÖšüß Ã¡Öß −Öê ׍úµÖÖ ú®Ö›ü ¯Ö×ŸÖ ‹ú úÖ úÆü−ÖÖ ¤æüÃÖ¸êü úÖê −ÖÆÓü ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ…

†−Ö‘ÖÖ : †ÖÖÖß úÖêÖ úÖêÖ ׿֍úŸÖÖÆêüŸÖ? ׯÖϵÖÖ : ŸÖß ²Ö‘Ö †Ö´Ö“Öß ™üÖêôûß! †Ö´Æüß, Ã֐Öôêû“Ö ²Ö¸üÖê²Ö¸ü •ÖÖŸÖÖê. ¸ü֍êú¿Ö : úÖµÖ “ÖÖ»Ö»ÖÓµÖ? ׯÖϵÖÖ : †¸êü, †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúµÖÖ“ÖÓ −Ö¾Ö»Ö ¾ÖÖ™üŸÖÓµÖ. ¸ü֍êú¿Ö : ŸµÖÖŸÖ úÖµÖ −Ö¾Ö»Ö? ´Öß ´Ö¸üÖšüß ´Öã»Öß“µÖÖ ¯ÖÏê´ÖÖŸÖ ¯Ö›ü»ÖÖê †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÓ ´Ö»ÖÖ †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖú †ÖÆêü. −ÖÖÆüߟָü ¾ÆüÖµÖ“ÖÓ '´Ö¸üÖšüß−Öê êú»ÖÖ úÖ−Ö›üß ³ÖÏŸÖÖ¸ü! ‹úÖ“Öê ˆ¢Ö¸ü ‹úÖ −Ö µÖê úÖ−Öß…'

ÃÖÓŸÖÖêÂÖ : †¸êü †¯Ö−Öß ²Öú¾ÖÖÃÖ ²ÖÓ¤ü ú¸üÖê… ´Öï ŸÖÖê

212

ÃÖÓŸÖÖêÂÖ : ‹, “ÖÆüÖ™üôû¯ÖÖÖ ¯Öã¸êü! ´Öß ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏê´ÖÖŸÖ ¯Ö›ü»ÖÖê †ÖÆêü. ²Öß.‹. ¾ÆüÖµÖ“µÖÖ †Ö¬Öß“Ö ´Öß –ÖÖ−Ö¯Ößšü ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ×¾Ö•ÖêŸÖê ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü µÖÖÓ“µÖÖ 'µÖµÖÖŸÖß' “ÖÓ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ †Ö×Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ úß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ“ÖÓ“Ö. 'µÖµÖÖŸÖß' ´ÖãôûÖŸÖæ−Ö ¾ÖÖ“ÖÖµÖ“Öß. ¸üִ֍ãú´ÖÖ¸ü : ´Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ“Ö Æü¾Öß. ´ÖÖ—µÖÖ ¯ÖϲÖÓ¬ÖÖ“ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ“Ö †ÖÆêü, '´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß »ÖÖêúú»ÖÖ.' ´Ö¸üÖšüß 'ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ' ²Ö§ü»Ö ×»ÖÆüÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß µÖÖµÖ»ÖÖ −֍úÖê úÖ? ³ÖÖÂÖê׿־ÖÖµÖ ÃÖÓÍéúŸÖß ú¿Öß ÃÖ´Ö•Öê»Ö? ´ÖÆüêü¿Ö“ÖÓ¦ü : ´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ Öæ¯Ö ¾ÖêôûÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ Öê»ÖÖê †ÖÆêü. ´ÖÖ—Öê ´ÖÖ´ÖÖ ×ŸÖ£Öê ÆüÖêŸÖê. ´ÖÖ—µÖÖ ²Öֻ֯֝ÖÖ“µÖÖ ÖÖê›ü †Öšü¾ÖÖß ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ¿Öß ×−֐֛üßŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖÃÖÓ“Ö ´Ö»ÖÖ ›üÖëÖ¸ü¤ü·µÖÖŸÖæ−Ö ³Ö™üúÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ. Ö›ü׍ú»»Öê ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›üŸÖÖŸÖ. ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ×•Ö¾ÖÓŸÖ ÆüÖêŸÖÖê Ö›ü ¯ÖÖÆüŸÖÖ−ÖÖ! ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“ÖÓ ±úÖ¸ü †ÖúÂÖÔÖ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ¯ÖϾÖÖÃÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖê †ÖÆêü. ²Öß−ÖÖ : ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ¾Ö¿Öß ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ Öê»Öß ÆüÖêŸÖß. ŸÖß ×ŸÖú›êü“Ö Ã£ÖÖ׵֍ú —ÖÖ»Öß. ŸÖß ÃÖד־ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ ×¿ÖÖÖ ÖÖŸµÖÖŸÖ ÃÖ×“Ö¾Ö †ÖÆêü. ŸÖß ×ŸÖ“Öê Öæ¯Ö †−Öã³Ö¾Ö ÃÖÖӐ֟Öê. ´ÖßÆüß †ÖµÖ.‹.‹ÃÖ. ú¸üÖÖ¸ü †ÖÆêü †Ö×Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ“Ö −ÖÖêú¸üß ú¸üÖÖ¸ü †ÖÆê. ´ÖÖ¾Ö¿Öß ´Ö¸üÖšüß −ÖÓŸÖ¸ü ׿֍ú»Öß. ´Ö¸üÖšüß −Ö †Ö»µÖÖ´Öãôêû

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú ¯ÖÏê´Ö ´Öë ¯Ö›ÍüÖ ÆæÑü… ²Öß.‹. êú ¯ÖÆü»Öê Æüß ´Öï−Öê –ÖÖ−Ö¯Ößšü ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ×¾Ö•ÖêŸÖÖ ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü êú 'µÖµÖÖןÖ' ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü ¯ÖœÍüÖ £ÖÖ †Öî¸ü ŸÖ³Öß ×−Ö¿“ÖµÖ ú¸ü ×»ÖµÖÖ £ÖÖ ×ú ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−Öß Æüß Æîü… ‡ÃÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖê ´Öæ»Ö ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖœÍü−ÖÖ Æîü… ¸üִ֍ãú´ÖÖ¸ü : ´Öã—Öê ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−Öß Æüß “ÖÖ×Æü‹… ´Öê¸êü ŸÖÖê ¿ÖÖê¬Ö-¯ÖϲÖÓ¬Ö úÖ ×¾ÖÂÖµÖ Æüß Æîü '´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß »ÖÖêúú»ÖÖ…' ´Ö¸üÖšüß 'ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ' (−ÖÖî™Óüúß) êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ׻֏Ö−ÖÖ Æîü ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß −ÖÆüà †Ö−Öß “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ? ³ÖÖÂÖÖ êú ײÖ−ÖÖ ÃÖÓÍéú×ŸÖ úÖê îúÃÖê ÃÖ´Ö—ÖëÖê? ´ÖÆêü¿Ö“ÖÓ¦ü : ´Öï ²Ö“Ö¯Ö−Ö ´Öë ú‡Ô ²ÖÖ¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ÖµÖÖ ÆæÑü… ´Öê¸êü ²ÖÖ»µÖúÖ»Ö úß ²ÖÆãüŸÖÃÖß ´Ö¬Öã¸ü ôÖéןֵÖÖÑ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ÃÖê •Öã›Íüß Æïü… ¾ÖîÃÖê ³Öß ´Öã—Öê ¯ÖÆüÖ›ÍüÖë †Öî¸ü ‘ÖÖ×™üµÖÖë ´Öë ³Ö™üú−ÖÖ †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü… ÖœÍü †Öî¸ü ׍ú»Öê ¤êüÖ−ÖÖ ³Öß †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü… ÖœÍüÖë úÖê ¤êüÖŸÖê Æüß ‡×ŸÖÆüÖÃÖ •Öß¾ÖÓŸÖ ÆüÖê ˆšüŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öã—Öê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú ¯ÖÏ×ŸÖ †ÖúÂÖÔÖ Æîü… ´Öã—Öê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ³ÖÏ´ÖÖ ú¸ü−ÖÖ Æîü ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ ¸üÆüÖ ÆæÑü… ²Öß−ÖÖ : ´Öê¸üß ´ÖÖîÃÖß ¯Ö““ÖßÃÖ ÃÖÖ»Ö ¯ÖÆü»Öê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü Ö‡Ô £Öà… ¾Öê ¾ÖÆüà ²ÖÃÖ Ö‡Õ… ¾Öê ÃÖד־ÖÖ»ÖµÖ êú ׿ցÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ ´Öë ÃÖ×“Ö¾Ö Æïü… ¾Öê †¯Ö−Öê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê †−Öã³Ö¾Ö ²ÖŸÖÖŸÖß Æïü… ´Öï ³Öß †Ö‡Ô.‹.‹ÃÖË. ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öß ÆæÑü †Öî¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë Æüß −ÖÖîú¸üß ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öß ÆæÑü… ´ÖÖîÃÖß −Öê ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖ¤ü ´Öë ÃÖߏÖß… ´Ö¸üÖšüß −Ö •ÖÖ−Ö−Öê êú úÖ¸üÖ ˆ−Æëü ¿Öãºþ ´Öë £ÖÖê›Íüß †ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ Æãü‡Ô £Öß… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï ¯ÖÆü»Öê Æüß ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ ¸üÆüß ÆæÑü… ü ¸ü֍êú¿Ö : úÖÖ úÖ ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖê ÖµÖÖ Æîü… ²ÖÖŸÖë

213

¯ÖÖšü 18

ןֻÖÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö £ÖÖê›üÖ ¡ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´ÆüÖæ−Ö ´Öß †Ö¬Öß“Ö ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖê †ÖÆêü. ¸ü֍êú¿Ö : ŸÖÖÃÖÖ“Öß ¾Öêôû —ÖÖ»Öß. Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖ ²ÖÃÖæ −֍úÖ. ¸üִ֍ãú´ÖÖ¸ü : •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ ²ÖÖê»Öæ µÖÖ. †−Ö‘ÖÖ : ´ÖßÆüß µÖêŸÖê ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü. ŸÖã´Æüß Ã֐Öôûߕ֝ÖÓ“Ö ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖÆüÖŸÖ Æêü úÖµÖ ú´Öß úÖ¸üÖ —ÖÖ»ÖÓ ´Ö»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ?

ú¸üŸÖê ´ÖŸÖ ²ÖîšüÖê… ¸üִ֍ãú´ÖÖ¸ü : •ÖÖŸÖê-•ÖÖŸÖê ²ÖÖŸÖ ú¸ëüÖê… †−Ö‘ÖÖ : ´Öï ³Öß ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö “Ö»ÖŸÖß ÆæÑü… ŸÖã´Ö ÃÖ³Öß ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ ¸üÆêü ÆüÖê, µÖÆü ŒµÖÖ ú´Ö úÖ¸üÖ Æîü ´Öê¸êü ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−Öê úÖ?

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ“ÖÓµÖ †Ö•ÖúÖ»Ö †ÃÖŸÖêÃÖ ãúšêü? ¾Öê›ü −ÖÖêú¸üß †ÖÖÖß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü úÖµÖ “ÖÖ»Ö»ÖÓµÖ? −Ö¾Ö»Ö ¾ÖÖ™üŸÖê ¯ÖÏê´ÖÖŸÖ †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖú ³ÖÏŸÖÖ¸ü, −Ö¾Ö¸üÖ ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ×¾Ö•ÖêŸÖê ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ´ÖæôûÖŸÖæ−Ö ²ÖÖ»Ö¯ÖÖ ÖÖê›ü †Öšü¾ÖÖß ×•Ö¾ÖÓŸÖ ×¿ÖúÖê ãÖÖ׵֍ú —ÖÖ»Öß ¡ÖÖÃÖ ŸÖÖÃÖ •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ

´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−Öß Æîü †Ö•Öú»Ö úÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß ÆüÖê? ¯Ö֐ֻ֯Ö−Ö −ÖÖîú¸üß †Öî¸ü ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö ŒµÖÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü? †Ö¿“ÖµÖÔ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü ¯µÖÖ¸ü ´Öë, ¯ÖÏê´Ö ´Öë ²ÖÆãüŸÖ •Ö̺þ¸üß ¯ÖןÖ, ³Ö¸üŸÖÖ¸ü ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ×¾Ö•ÖêŸÖÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü ´Öæ»Ö ºþ¯Ö ´Öë ²Ö“Ö¯Ö−Ö ´Ö¬Öã¸ü ôÖéןֵÖÖÑ •ÖߟÖÖ •Ö֐֟ÖÖ, •Öß¾ÖÓŸÖ ÃÖߏÖ−ÖÖ ²ÖÃÖ Ö‡Õ †ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ, ú™ü ‘ÖÓ™üÖ “Ö»ÖŸÖê “Ö»ÖŸÖê

214

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†³µÖÖÃÖ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ׯÖϵÖÖ ´Ö¸üÖšüß ãúšêü ׿֍úŸÖê? 2) ¸ü֍êú¿Ö“µÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúµÖÖ“Öê úÖ¸üÖ úÖµÖ †ÖÆêü? 3) ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸üÖÓ−ÖÖ úÖêÖŸÖÖ ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ×´Öôû»ÖÖ? 4) ´ÖÆêü¿Ö“ÖÓ¦üÖ»Ö úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ? 5) ²ÖߟÖÖ“Öß ´ÖÖ¾Ö¿Öß úÖêÖ †ÖÆêü?

II

¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü−ÖÓ ....... ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ........ ˆ‘Ö›ü»ÖÓ ³ÖÖÆêü. 2) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ −ÖÖêú¸üß ú¸üÖµÖ“Öß ŸÖ¸ü ........ −֍úÖê úÖ .........? 3) ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü µÖÖÓ“µÖÖ ....... “Öê ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ †Ö×Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ úß ....... ׿֍úÖµÖ“ÖÓ“Ö. 4) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ¯ÖϾÖÖÃÖ ......... ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ........ ׿֍úŸÖÖê. 5) ´Öß ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“µÖÖ ........ ¯Ö›ü»ÖÖê †ÖÆêü. 6) ³ÖÖÂÖê׿־ÖÖµÖ .......... ú¿Öß ÃÖ´Ö•Öê»Ö?

III 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. 1) ´Öß ›üÖëÖ¸ü ¯ÖÖÆüÖŸÖê †ÖÆêü. 2) †Ö´Æüß ³ÖÖ•Öß †ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü. 3) ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖê †ÖÆêüÃÖ.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ. 1) ŸÖã´Æüß †ÓÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÖÆüÖŸÖ. 2) ¯ÖύúÖ¿Ö ±ãú»Öê ŸÖÖê›üŸÖ †ÖÆêü.

ŸÖæ ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Ö»ÖÖ †ÖÆêüÃÖ.

3.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

¸üÖ´Ö¸üÖ¾ÖÖÓ−Öß ÃÖÖ´ÖÖ−Ö Ö¸êü¤üß êú»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ŸÖæ ×“Ö¡Ö úÖœüŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ.

1) 3) IV 1.

¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö Ö¸êü¤üß ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ.

†Ö¯ÖÖ ¯ÖÖ−Öê ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖ †ÖÆüÖêŸÖ. 2) ŸÖÖê ±úôÓû †ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: »ÖÖêú ›üÖëÖ¸ü “ÖœüŸÖ ÆüÖêŸÖê. »ÖÖêú ›üÖëÖ¸ü “ÖœüŸÖ −Ö¾ÆüŸÖê. 1) ŸÖæ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖßÃÖ. 2) ŸÖæ ²Ö֐ÖêŸÖ ²ÖÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖÃÖ. 3) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.

215

¯ÖÖšü 18

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÃÖã´Ö−Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. 1) ŸÖã´Æüß †ÖÓ²Öê ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. 2) 3) ¸üÖ´Öæ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êüŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.

´Öß ÃÖã´Ö−Ö ²Ö¸üÖê²Ö¸ü Öêôû»Öê −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.

3.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ׯÖϵÖÖ ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. 1) ŸÖÖê ‘Ö¸ü ‘ÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. 2) 3) ŸÖß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖÆüŸÖ ÆüÖêŸÖß.

ׯÖϵÖÖ−ÖÓ ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß. ŸÖÖê ú×¾ÖŸÖÖ ×»Ö×ÆüŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.

V

²ÖÖµÖà †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡Ô‹… úÖÓ›ü»Öê»ÖÖ ÖÖê™üß ²Öבֻ֟Öê»Öê ׿ց֍ú ¸ü֐ÖÖ¾Ö»Öê»Öê ãú¡ÖÓ ²ÖÃÖ»Öê»ÖÓ ›üÖôû ¾ÖÖ™ü»Öê»Öß ´Öã»Öß ÃÖ•Ö»Ö껵ÖÖ ×ú»»Öê “Öãú»Öê»Öß ³ÖÖŸÖ ×¾ÖÖ»Öê»Öê ¾ÖÖ™ü ×»Ö×Æü»Ö껵ÖÖ ¯Ö¡Ö ¯Ö›ü»Öê»ÖÓ ¹ý´ÖÖ»Ö

VI 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ‘Ö¸ü †Ö¾Ö›ü»ÖÓ. ´Ö»ÖÖ ‘Ö¸ü †Ö¾Ö›ü»ÖÓ †ÖÆêü. 1) ׯÖϵÖÖ−Öê ÃÖÖ›üß ‘ÖêŸÖ»Öß. 2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¯Öãß֍Óú ×´ÖôûÖ»Öß. 3) ´Öß ŸµÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖê.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ ÖÖê™ü ÃÖ´Ö•Ö»Öß. ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ ÖÖê™ü ÃÖ´Ö•Ö»Öß −Ö? 1) ÃÖã´Ö−Ö−Öê ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö»Öß. 2) ´Öß ³ÖÖÂÖÖ ‹êú»Öê. 3) ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ.

1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ²ÖÖŸÖ´Öß úôû»Öß. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ²ÖÖŸÖ´Öß úôû»Öß −Ö¾ÆüŸÖß. 1) ׯֻ»ÖÖ»ÖÖ —ÖÖê¯Ö »Ö֐ֻÖß. 2) †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÖÖ‰ú פü»ÖÖ. 3) ´Öã»ÖÖÓ−Öß úÖ´Ö êú»Öê.

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¬ÖãóµÖÖ»ÖÖ ....... . (•Ö֝Öê)

1.

216

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

1) 2.

4.

ŸÖæ ´Ö¸üÖšüß ....... . (׿֍úÖê)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2)

3.

´Öß ¬ÖãóµÖÖ»ÖÖ Öê»Öê. ´Öß †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤üÆæü−Ö ....... . (µÖêÖê) 2) ŸÖæ †ÓÖÖ ....... ....... . (—ÖÖ›üÖê) ŸÖæ †ÓÖÖ —ÖÖ›üŸÖ ÆüÖêŸÖßÃÖ. †Ö´Æüß ²Ö֐ÖêŸÖ ...... ...... . (²ÖÃ֝Öê) ŸÖã´Æüß †ÖÓ²Öê ........ ...... . (Ö֝Öê)

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

¸ü´Öê¿Ö−Öê ±ãú»Öê ....... . (ŸÖÖê›üÖê) ¸ü´Öê¿Ö−Öê ±ãú»Öê ŸÖÖê›ü»Öß. 1) ´Ö»ÖÖ ÃÖã´Ö−Ö ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ......... . (³Öê™üÖê) 2) ¸üÖ´Ö¸üÖ¾ÖÖÓ−Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ........ . (¯ÖÖÆüÖê) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ׯֻ»ÖÓ ¤æü¬Ö ....... ....... . (ׯ֝Öê) ׯֻ»ÖÓ ¤æü¬Ö ¯µÖÖµÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. 1) †Ö¯ÖÖ ›üÖëÖ¸üÖ¾Ö¸ü ....... ....... . (“Öœü) 2) Ã֐Öôêû ´Ö¸üÖšüß ....... ....... . (׿֍ú) 3) ´Öß ÃÖÖ›üß ....... ....... . (†ÖÖ)

VIII 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. ´Öß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. 1) †Ö´Æüß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •ÖÖ‰.. ......................... . 2) ´Öß ¾ÖÖÖÔŸÖ µÖê‡Ô−Ö. ......................... .

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö´Æüß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •ÖÖ‰ú. 1) ŸÖæ ‘Ö¸üß •ÖÖ¿Öß»Ö.

3.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê Öêôû Öêôû»µÖÖ¾Ö¸ü ‘Ö¸üß Öê»ÖÖ. 1) ŸÖÖê †³µÖÖÃÖ êú»µÖÖ¾Ö¸ü ¿ÖÖôêûŸÖ Öê»ÖÖ. 2) ´Öß †³µÖÖÃÖ êú»µÖÖ¾Ö¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ.

4.

ˆ¤üÖÆü¸Ö: ŸÖß †³µÖÖÃÖ êú»µÖÖ´Öãôêû ¯ÖÖÃÖ —ÖÖ»Öß. ןÖ−ÖÓ †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ. ŸÖß ¯ÖÖÃÖ —ÖÖ»Öß. 1) ŸµÖÖ —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü “Öœü»µÖÖ´Öãôêû ¯Ö›ü»µÖÖ. 2) ׯֻ»Öæ —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü “Öœü»µÖÖ´Öãôêû ¯Ö›ü»ÖÓ.

5.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ׯֻ»Öæ ¤æü¬Ö ׯևԯֵÖÕŸÖ £ÖÖÓ²ÖÖ.ׯֻ»Öæ ¤æü¬Ö ׯևԯֵÖÕŸÖ £ÖÖÓ²Öæ −֍úÖ. 1) ŸÖã´Æüß ›üÖòŒ™ü¸ü µÖêê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ £ÖÖÓ²ÖÖ. 2) †Ö¯ÖÖ •Öê¾ÖÖ ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ £ÖÖÓ²ÖÖ.

†Ö´Æüß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. 2) ŸÖã´Æüß ¾ÖÖÖÔŸÖ •ÖÖ»Ö. ŸÖÖê Öêôû Öêôû»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ‘Ö¸üß Öê»ÖÖ.

217

¯ÖÖšü 18

IX

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úßו֋… úÖ»Ö ´Öß “ÖÖ¸ü ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ‘Ö¸üß ........ (•Ö֝Öê). ÃÖ¾ÖÔ úÖ´Ö †Ö™üÖê¯Öæ−Ö ÃÖÆüÖ ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ........ (²ÖÃ֝Öê). ¸üÖ¡Öß ¤üÆüÖ ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ´Öß †³µÖÖÃÖ ......... (ú¸üÖê). ¯ÖæÖÔ ¾ÖÖ“Öæ−Ö ´Öß ......... (—ÖÖê¯ÖÖê). úÖ¸üÖ ´Ö»ÖÖ †Ö•Ö Ã֍úÖôûß ¯ÖÖ“Ö ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ......... ÆüÖêŸÖê. (ˆšüÖê)

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê úÖµÖ? −Ö¾Öß−Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ÆüÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü. ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê“Ö ŸÖß ³ÖÖÂÖÖ ²ÖÖê»ÖÖÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖÓÍéúŸÖß ×¿ÖúÖÓ! ¯ÖÏŸµÖêú ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“Öê †Ö“ÖÖ¸ü, ×¾Ö“ÖÖ¸,ü ºþœüß, ÃÖ´Ö•ÖãŸÖß, ‡×ŸÖÆüÖÃÖ, ³ÖæÖÖê»Ö µÖÖÓ“ÖÓ ¯ÖÏןÖØ²Ö²Ö ³ÖÖÂÖêŸÖ †ÃÖŸÖÓ. ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ£ÖÔ ‹ÛÍú´ÖÖê »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ²Ö±úÖÔ»ÖÖ •Ö¾Öôû•Ö¾Öôû ¾ÖßÃÖ ×−Ö¸üÖôêû ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ. ²Ö±Ôú“Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÖµÖãµÖÖ“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü †ÖÆêü. ´Ö¸üÖšüß“ÖßÆüß †¿Öß“Ö ¾Öî׿Ö™ü¶ê †ÖÆêüŸÖ. ´Ö¸üÖšüß¿Öß Æü•ÖÖ¸üÖê ¾ÖÂÖÖÕ¯ÖÖÃÖæ−Ö ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †Ö»Ö껵ÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ“Öê ¿Ö²¤ü ן֓µÖÖŸÖ ÃÖÖ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. ú®Ö›ü, †¸ü²Öß-±úÖ¸üÃÖß, ‡ÓÖÏ•Öß, †Ö×Ö ØÆü¤üß µÖÖÓ“ÖÖ ×ŸÖ“µÖÖ ¿Ö²¤üÃÖӐÖÏÆüÖ¾Ö¸ü †Ö×Ö ¾ÖÖŒµÖ¸ü“Ö−Öê¾Ö¸ü ¯Ö׸üÖÖ´Ö —ÖÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖ֍ú›æü−Ö úÖÆüß−ÖÖ úÖÆüß ‘Öê‰ú−Ö ´Ö¸üÖšüß−ÖÓ ŸÖê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ êú»Öê»ÖÓ †ÖÆêü. ³ÖÖÂÖÖ Æüß −Ö¤üß“µÖÖ ¯ÖϾÖÖÆüÖÃÖÖ¸üÖß †ÃÖŸÖê. µÖêÖÖ·µÖÖ Ã¡ÖÖêŸÖÖÓ−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ ŸÖß ÃÖ´Öé¨ü ÆüÖêŸÖê. ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê ±úŒŸÖ ¾µÖ֍ú¸üÖ ׿֍úÖÓ“Ö −Ö¾Æêü ؍ú¾ÖÖ ¿Ö²¤üÃÖӐÖÏÆü ¯ÖÖšü ú¸üÖÓÆüß −Ö¾Æêü. ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ ¾ÖŸÖԝÖãúß“Öê ×−ÖµÖ´Ö ÃÖ´Ö•Ö»Öê ŸÖ¸ü“Ö ³ÖÖÂÖê“Öê ÓúÖÖê¸êü ÃÖ´Ö•ÖŸÖß»Ö. ãúÖÖ¿Öß, ú¬Öß, ãúšêü †Ö×Ö úÃÖÓ ²ÖÖê»ÖÖµÖÖ“ÖÓ Æêü Ãִ֕֝ÖÓ ´ÆüÖ•Öê“Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †−Öã³Ö¾Ö ºþœüß ÃÖ´Ö•ÖãŸÖß ¯ÖÏןÖØ²Ö²Ö ²Ö±Ôú ¾Öî׿Ö™ü¶ê ¾ÖÂÖÖÕ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¯Ö׸üÖÖ´Ö ¯ÖϾÖÖÆüÖÃÖÖ¸üÖß µÖêÖÖ·µÖÖ ±úŒŸÖ ¯ÖÖšü ú¸üÖÓ ¾ÖŸÖԝÖæú

†−Öã³Ö¾Ö ºþœÍüß ¬ÖÖ¸üÖÖ‹Ñ ¯Ö¸ü”ûÖÑ‡Ô ²Ö±ÌÔú ×¾Ö׿Ö™üŸÖÖ‹Ñ ¾ÖÂÖÖí ÃÖê †ÃÖ¸ü ¯ÖϾÖÖÆü •ÖîÃÖß †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ×ÃÖ±Ôú µÖÖ¤ü ú¸ü−ÖÖ ²ÖŸÖÖÔ¾Ö

218

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÓúÖÖê¸êü ÃÖ´Ö•ÖŸÖᯙ ãúÖÖ¿Öß úÃÖÓ ²ÖÖê»ÖÖµÖ“ÖÓ

²ÖÖ¸üß׍úµÖÖÑ, ÖãײֵÖÖÑ ÃÖ´Ö—ÖëÖê ׍úÃÖÃÖê ŒµÖÖ ²ÖÖê»Ö−ÖÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) −Ö¾Öß−Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê úÖêÖŸµÖÖ ÖÖê™üß ×¿ÖúÖÓ? 2) ‹ÛÍú´ÖÖê »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ²Ö±úÖÔ»ÖÖ ×úŸÖß ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ? ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÖµÖãµÖÖ“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü úÖµÖ †ÃÖŸÖÖê? 3) úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ“ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÃÖӐÖÏÆüÖ¾Ö¸ü †Ö×Ö ¾ÖÖŒµÖ¸ü“Ö−Öê¾Ö¸ü ¯Ö׸üÖÖ´Ö —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü? 4) ³ÖÖÂÖê“Öß ŸÖã»Ö−ÖÖ ú¿ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü êú»Öß †ÖÆêü?

II

†−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ÃÖÆüß ú£Ö−Ö ²ÖŸÖÖ‡‹… 1) ‹ÛÍú´ÖÖê »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ²Ö±úÖÔ»ÖÖ ±úŒŸÖ ‹ú“Ö ¿Ö²¤ü †ÖÆêü. 2) −Ö¾Öß−Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ÆüÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü. 3) ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê ±úŒŸÖ ¾µÖ֍ú¸üÖ ׿֍úÖÓ. 4) ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê“Ö ŸÖß ³ÖÖÂÖÖ ²ÖÖê»ÖÖÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖÓÍéúŸÖß ×¿ÖúÖê.

III

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ü †−Öã“”êû¤ü ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ú‹ Ö‹ Æïü… ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ úßו֋… (»ÖÆüÖ−֯֝Öß, Öæ¯Ö, •Öºþ¸üß, ¯Öãúôû, −Ö¾Ö»Ö, †»Öߍú›êü) †Ö•Öú»Ö †−Öêú ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ †Ö¾Ö¿µÖú —ÖÖ»ÖÓ †ÖÆêü. ‹ÖÖªÖ»ÖÖ Öæ¯Ö ³ÖÖÂÖÖ µÖêŸÖÖŸÖ µÖÖ“ÖÓ †Ö¿“ÖµÖÔ ¾ÖÖ™üŸÖ −ÖÖÆüß. ²Öֻ֯֝Öß“Ö ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ úÖ−ÖÖ¾Ö¸ü ¤üÖê−Ö ×ú¾ÖÖ ŸÖß−Ö ³ÖÖÂÖÖ ¯Ö›üŸÖÖŸÖ.

IV

×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖë úÖê •ÖÖê×›ü‹… Ã֍úÖôû †−ÖÖ¾Ö¿µÖú ו־ÖÓŸÖ •ÖÖÃŸÖ †Ö¬Öß −ÖÓŸÖ¸ü ú´Öß ´ÖéŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû

219

¯ÖÖšü 18

V

'ŸÖÖÃÖ' ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú †−ÖãÃÖÖ¸ü †Öî¸ü ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹ וÖ−Ö ´Öë 'ŸÖÖÃÖ' úÖ †»ÖÖ †»ÖÖ †£ÖÔ ÆüÖê… 1) ´Ö¸üÖšüß“µÖÖ ŸÖÖÃÖÖ“Öß ¾Öêôû —ÖÖ»Öß. 2) ÃÖÖšü ×´Ö×−Ö™üÖÓ“ÖÖ ‹ú ŸÖÖÃÖ †ÃÖŸÖÖê. 3) ŸµÖÖ−Öê »Ö֍æú›ü ŸÖÖÃÖ»Öê. ÖãôûÖãôûßŸÖ êú»Öê.

VI

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… "´Ö¸üÖšüß−Öê êú»ÖÖ úÖ−Ö›üß ³ÖÏŸÖÖ¸ü " " ˆÓ²Ö¸üÖ“ÖÓ ±æú»Ö" 1) "´Ö»ÖÖ ´ÖÓ•Öæ Öæ¯Ö פü¾ÖÃÖÖŸÖ ×¤üÃÖ»Öß −ÖÖÆüß. "´Ö»ÖÖÆüß! ŸÖß †»Öߍú›êü ........... —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. 2) ן֓ÖÓ ´ÆüÖÖÓ ´Ö»ÖÖ úôûê−ÖÖ, ´ÖÖ—ÖÓ ´ÆüÖÖÓ ×ŸÖ»ÖÖ! ´ÆüÖŸÖÖŸÖ −ÖÖ ...........!

VII 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: "´Öß †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö־֝ÖÖ¸ü ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ †−Ö‘ÖÖ“Ö †Ö»Öß." ´Öß †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö־֝ÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö †−Ö‘ÖÖ †Ö»Öß. 1) ´Öß ¸ü´Öê¿Ö»ÖÖ ±úÖê−Ö ú¸üÖÖ¸ü ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ŸÖÖê ‘Ö¸üß“Ö †Ö»ÖÖ. 2) †Ö‡Ô ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ ›ü²ÖÖ ¯ÖÖšü¾ÖÖÖ¸ü ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ŸÖß“Ö •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ ‘Ö¸üß †Ö»Öß. 3) −Ö¸êü−¦ü ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ÖÖ›üßŸÖ ²ÖÃÖÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖӐ֝ÖÖ¸ü, ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ŸÖß ÃÖã¸êü−¦ü“µÖÖ ÖÖ›üßŸÖ Öê»ÖßÃÖã¨üÖ. 4) †Ö´Æüß •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ ²ÖÃ֝ÖÖ¸ü ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ¯ÖÖÆãüÖê †Ö»Öê.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3)

´Öß †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö־֝ÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö †−Ö‘ÖÖ †Ö»Öß. ´Öß †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö־֝ÖÖ¸ü ŸµÖÖ“Ö¾Öêôûß †−Ö‘ÖÖ †Ö»Öß. ´Öß ²ÖÖÆêü¸ü •Ö֝ÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö ´ÖÖ¸ü¯Öß™ü —ÖÖ»Öß. ŸÖÖê −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö ÃÖã´Ö−Ö“µÖÖ ×´Ö¡ÖÖ“ÖÖ ±úÖê−Ö †Ö»ÖÖ. ™Òêü−Ö ÃÖã™üÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö ´ÖÖêÆü−Ö ¯ÖôûŸÖ ¯ÖôûŸÖ †Ö»ÖÖ.

VIII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß, ëú¦ü, úÖѯµÖã™ü¸ü, ´ÖÆüÖ−֐ָü, −ÖÖêú¸üß, −Ö¾Ö»Ö, ¯ÖÏê´Ö, †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖú, “ÖÆüÖ™üôû¯ÖÖÖ, ÃÖÖ×ÆüŸµÖ, ¯Öã¸üÍúÖ¸ü, ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü, ¯ÖϲÖÓ¬Ö, ÃÖÓÍéúŸÖß, ‡×ŸÖÆüÖÃÖ.

IX

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖê“ÖÖ †Ö×Ö ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖê“ÖÖ ŸÖÃÖÖ •Ö¾Öôû“ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü †Ö×Ö ú−ÖÖÔ™üú ‹ú´ÖêúÖÓ¿Öê•ÖÖ¸üß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖÓŸÖ ²Ö¸üß“Ö ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¤êü¾Ö֑֝Öê¾Ö֝ÖÆüß —ÖÖ»Öê»Öß †ÖÆêü. ˆ¢Ö¸ü ú−ÖÖÔ™üúÖ−Öê ³ÖÖ¸üŸÖÖ»ÖÖ ¾Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ»ÖÖ †−Öêú Öֵ֍ú פü»ÖêŸÖ. ÖӐÖã²ÖÖ‡Ô Æü−֐ֻÖ, ¯ÖÓ.³Öß´ÖÃÖê−Ö •ÖÖê¿Öß Æêü ŸµÖÖ¯Öîúß“Ö. −ÖÖ™ü¶¾Öê›ü¶Ö ´Ö¸üÖšüß ´Ö−ÖÖ»ÖÖ ×¯Ö쵅 †ÃÖ»Ö껵ÖÖ

220

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

−ÖÖ™ü¶ÃÖӐÖߟÖÖ“ÖÖ ˆÖ´Ö ú−ÖÖÔ™üú ÃÖӐÖߟÖÖŸÖæ−Ö“Ö —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê ¤îü¾ÖŸÖ †ÃÖ»Öê»ÖÖ ×¾ÖšüÖê²ÖÖÆüß ú−ÖÖÔ™üúÖŸÖæ−Ö“Ö †Ö»ÖÖ. ú×¾Ö¾ÖµÖÔ –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üÖÓ−Öß ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü“Ö "úÖ−Ö›üÖ‰ú ×¾Ö÷ü»Ö㠍ú−ÖÖÔ™üãú, ŸÖêÖê ´Ö•Ö »ÖÖ×¾ÖµÖ»Öê ¾Öê›ãü" "´ÖÖ—ÖÖ ×¾Ö÷ü»Ö úÖ−Ö›üß †ÃÖæ−Ö ŸÖÖê ú¸üÖß ú¸üÖÖ¸üÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ−Öê ´Ö»ÖÖ ¾Öê›ü »ÖÖ¾Ö»Öê †ÖÆêü." "´Ö¸üÖšüß−Öê êú»ÖÖ úÖ−Ö›üß ³ÖÏŸÖÖ¸ü, ‹úÖ“Öê ˆ¢Ö¸ü ‹úÖ −Ö µÖê úÖ−Öß" †ÃÖÓÆüß ú¾Öß−Öê ´ÆüÖæ−Ö ÃÖÓÃÖÖ¸üÖŸÖ»ÖÖ ‹ú •ÖÖê›üߤüÖ¸ü ú®Ö›ü †Ö×Ö ¤ãüÃÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüß †ÃÖê»Ö †Ö×Ö ‹úÖ−ÖÓ ²ÖÖê»Ö»Öê»ÖÓ ¤ãüÃÖ·µÖÖ»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖ −ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü úÃÖÖ ÖÓ´ÖŸÖߤüÖ¸ü ‘ÖÖê™ÖüôûÖ ÆüÖêŸÖÖê µÖÖ“ÖÓ ´Ö•Öê¤üÖ¸ü ¾ÖÖÔ−Ö êú»ÖÓ †ÖÆêü. ´Ö¸üÖšüß Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍ú‘Ö¸ü †Ö×Ö ú®Ö›ü þֵÖÓ¯Ö֍ú‘Ö¸ü µÖÖÓŸÖ Öæ¯Ö ÃÖ´ÖÖ−Ö ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ. þֵÖÓ¯Ö֍úÖ“µÖÖ ¯Ö¨üŸÖßŸÖ ¾Ö ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ“µÖÖ ÖÖê媧م ¯ÖÖ Öæ¯Ö ÃÖÖ´µÖ †ÖÆêü. ´Ö¸üüÖšüߟֻµÖÖ '†Ö»µÖÖ' »ÖÖ úÖ−Ö›üßŸÖ '¿ÖãÓšüß' ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ´Ö¸üÖšüߟÖÆüß 'ÃÖãÓšü' ¿Ö²¤ü †ÖÆêü“Ö. ¯ÖÖ ŸÖÖê ¾ÖÖôû»Ö껵ÖÖ †Ö»µÖÖÃÖÖšüß. ´Ö¸üÖšüߟֻÖß úÖêØ£Ö²Ö߸ü ‡£Öê 'úÖê£ÖÓ²ÖÎß' †ÖÆêü ŸÖ¸ü ¯Ö›ü¾Öôû ¯Ö›ü¾Öôû“Ö †ÖÆêü. ¤üÖê−Æüß ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬µÖê Öæ¯Ö ÃÖÓÍéúŸÖ ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ. ‹¾Öœü Ã֐Öôêû †ÃÖæ−Ö ÃÖã¨üÖ ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ ´Ö»ÖÖ •Ö› •ÖÖŸÖê †ÖÆêü. פü»»ÖßÆæü−Ö ´ÆîüÃÖæ¸ü»ÖÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ´ÆîüÃÖæ¸ü Öæ¯Ö †Ö¾Ö›ü»Öê. ´ÖÖ¡Ö ‡£Öê ¸üÖ•µÖÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö úÖµÖÖÔ»ÖµÖÖŸÖ»Öê ²ÖÖê›ÔüÃÖË, ¸üßµÖÖÓ“Öß ¾Ö ¾ÖÃÖŸµÖÖÓ“Öß −ÖÖ¾ÖÓ ¤ü֏Ö׾֝ÖÖ¸êü Ã֐Öôêû ±ú»Öú ±úŒŸÖ ú®Ö›ü×»Ö¯ÖߟÖ. ŸÖê ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö ±úÖ¸ü ¯ÖÓ“ÖÖ‡ÔŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¾Ö֝µÖÖ¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖ−ÖÖ, ³ÖÖ•Öß¾ÖÖ»µÖÖ¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖ−ÖÖ, ‘Ö¸üÖãŸÖß −ÖÖêú¸üÖӍú›æü−Ö úÖ´ÖÓ úºþ−Ö ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ Ã֐Öôûߍú›êü †›ü“ÖÖ“Ö †›ü“ÖÖ Ã֐ÖôÓû“Ö ú®Ö›ü!. †Öê¸ü, ú®Ö›ü³ÖÖÂÖÖ Öæ¯Ö •ÖÖê´ÖÖ−Öê ׿֍úÖµÖ“ÖÖ ´Öß ×−֝ÖÔµÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓãÖÖ−ÖÖŸÖæ−Ö ú®Ö›ü³ÖÖÂÖÖ׿ց֝֍Îú´ÖÖ“µÖÖ òúÃÖê™ËüÃÖË ×¾ÖúŸÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ׿־ÖÖµÖ ŸµÖÖ ³ÖÖÂÖꓵÖÖ ¯ÖÖšü¶Îú´ÖÖ“Öß ¯Öãß֍êú¯ÖÖ ׾֍úŸÖ ‘ÖêŸÖ»Öß †ÖÆêüŸÖ. ´ÆîüÃÖæ¸ü“Öê †Ö×Ö ‹Óú¤ü¸üßŸÖ“Ö ú−ÖÖÔ™üúÖŸÖ»Öê »ÖÖêú Öæ¯Ö ´Ö−Ö×´ÖôûÖ‰ú †Ö×Ö −ÖêÆü´Öß ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü †Ã֝ÖÖ¸êü †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ¿Öß ŸµÖÖÓ“µÖÖ“Ö ³ÖÖÂÖêŸÖ ²ÖÖê»Öæ−Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü †Ö×Ö ³ÖÖ¾Ö−ÖÖÓ“Öê †Ö¤üÖ−Ö¯ÖϤüÖ−Ö ú¸üŸÖÖ †Ö»Öê ŸÖ¸ü ׍úŸÖß ”ûÖ−Ö ÆüÖê‡Ô»Ö! XII

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ×¾Ö¾ÖêúÆüß−Ö ²ÖÓ¤ü¸ü ‹ú ¸üÖ•ÖÖ £ÖÖ… ˆÃ֍úß ×´Ö¡ÖŸÖÖ ‹ú ²ÖÓ¤ü¸ü ÃÖê ÆüÖê Ö‡Ô… ¾ÖÆü ²ÖÓ¤ü¸ü ÃÖ¤üÖ ¸üÖ•ÖÖ êú ÃÖÖ£Ö ¸üÆüŸÖÖ £ÖÖ… ¸üÖ•ÖÖ úÖê ¾ÖÆü ²ÖÓ¤ü¸ü ²ÖÆãüŸÖ ׯÖ쵅 £ÖÖ… ‹ú פü−Ö ¸üÖ•ÖÖ êú ´ÖÓ¡Öß −Öê ÃÖÖê“ÖÖ µÖפü ˆÃÖ ²ÖÓ¤ü¸ü úÖê ¸üÖ•ÖÖ êú †ÓÖ¸üÖú úÖ ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ¤êü פüµÖÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê šüߍú ¸üÆêüÖÖ… ´ÖÓ¡Öß −Öê µÖÆü ²ÖÖŸÖ ¸üÖ•ÖÖ ÃÖê úÆüß… ¸üÖ•ÖÖ −Öê ÃÖÆüÂÖÔ †¯Ö−Öß ÃÖÆü´Ö×ŸÖ ¤êü ¤üß… ´ÖÓ¡Öß −Öê ÃÖê−ÖÖ −Öֵ֍ú ÃÖê úÆüÖ ×ú ²ÖÓ¤ü¸ü úÖê ŸÖŸúÖ»Ö †ÓÖ¸üÖú úÖ ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ‹… −֍ú»Ö ú¸ü−Öê ´Öë ŸÖÖê ²ÖÓ¤ü¸ü ²ÖÆãüŸÖ ãú¿Ö»Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆÃÖ−Öê ¿Öß‘ÖÐ Æüß ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ¯Öæ¸üÖ ú¸ü ×»ÖµÖÖ… †²Ö ŸÖÖê ²ÖÓ¤ü¸ü ¯Öæ¸êü ˆŸÃÖÖÆü ÃÖê ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü Óú¬Öê ¯Ö¸ü ˆšüÖ‹ ¸üÖ•ÖÖ êú ÃÖÖ£Ö ¸üÆü−Öê »ÖÖÖ… ´ÖÓ¡Öß −Öê ²ÖÓ¤ü¸ü úÖê ÃÖ´Ö—ÖÖµÖÖ ×ú, ¾ÖÆü ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ−Öß ÃÖê ¸üÖ•ÖÖ úß ¸üÖÖ ú¸êü… •Ö²Ö ¸üÖ•ÖÖ ÃÖÖê •ÖÖŸÖÖ ŸÖ²Ö ²ÖÓ¤ü¸ü −ÖӐÖß ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü Óú¬Öê ¯Ö¸ü ¸üÖú¸ü ¸üÖ•ÖÖ êú ¯Ö»ÖÓÖ êú “ÖÖ¸üÖë †Öê¸ü “ÖŒú¸ü »ÖÖÖŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ… ´ÖÓ¡Öß −Öê ²ÖÓ¤ü¸ü úÖê ÃÖ´Ö—ÖÖµÖÖ ×ú, úÖê‡Ô ³Öß ¾µÖÛŒŸÖ †Ó¤ü¸ü −Ö †Ö •ÖÖ‹… ¸üÖ•ÖÖ

221

¯ÖÖšü 18

êú úÖ ´Öë êú¾Ö»Ö ¾ÖÆüß ¾µÖÛŒŸÖ †Ö Ã֍úŸÖÖ £ÖÖ ×•ÖÃÖê †Ó¤ü¸ü †Ö−Öê úß †−Öã´Ö×ŸÖ ¤üß Ö‡Ô £Öß… ²ÖÓ¤ü¸ü úß ˆÃÖ ŸÖŸ¯Ö¸üŸÖÖ ÃÖê ¸üÖ•ÖÖ †Öî¸ü ´ÖÓ¡Öß ¤üÖê−ÖÖë ²ÖÆãüŸÖ Öã¿Ö £Öê… ‹ú פü−Ö •Ö²Ö ¸üÖ•ÖÖ ÃÖÖê ¸üÆüÖ £ÖÖ, ŸÖ²Ö ²ÖÓ¤ü¸ü −ÖӐÖß ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü †¯Ö−Öê Óú¬Öê ¯Ö¸ü ¸üÖê, ¯Ö»ÖÓÖ êú “ÖÖ¸üÖë †Öê¸ü ‘Öæ´Ö-‘Öæ´Öú¸ü ¸üÖ¾ÖÖ»Öß ú¸ü−Öê »ÖÖÖ… ²ÖÓ¤ü¸ü ²ÖÆãüŸÖ Ã֟֍Ôú ÆüÖêú¸ü ¸üÖ¾ÖÖ»Öß ú¸ü ¸üÆüÖ £ÖÖ… ŸÖ³Öß ˆÃÖ−Öê ¤êüÖÖ, ‹ú ²Ö›Íüß ÃÖß ´ÖŒÖß ¸üÖ•ÖÖ êú ×ÃÖ¸ü ¯Ö¸ü †Ö ²Öîšüß Æîü… ²ÖÓ¤ü¸ü −Öê ˆÃÖê ŸÖŸúÖ»Ö ˆ›ÍüÖ ×¤üµÖÖ… ´ÖŒÖß −Ö֍ú ÃÖê ˆ›Íüú¸ü ¸üÖ•ÖÖ úß Ö¤Ôü−Ö ¯Ö¸ü †Ö ²Öîšüß… ²ÖÖ¸ü-²ÖÖ¸ü ˆ›ÍüÖ−Öê ¯Ö¸ü ³Öß ´ÖŒÖß −Öê ¸üÖ•ÖÖ êú ¿Ö¸ü߸ü ¯Ö¸ü ²Öîšü−ÖÖ −ÖÆüà ”ûÖê›ÍüÖ… ‹ú •ÖÖÆü ÃÖê ˆ›Íüú¸ü ¤æüÃÖ¸üß •ÖÖÆü ²Öîšü •ÖÖŸÖß… ´ÖŒÖß úß ˆÃÖ ×Æü´Ö֍úŸÖ ÃÖê ²ÖÓ¤ü¸ü úß Öß•Ö ²ÖœÍü Ö‡Ô… ˆÃÖê ´ÖŒÖß ¯Ö¸ü ÖãÃÃÖÖ †Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ… ¾ÖÆü •µÖÖ¤üÖ Ö™ü¸ü-¯Ö™ü¸ü ú¸ü êú ¸üÖ•ÖÖ úß −Öà¤ü ´Öë ³Öß ²ÖÖ¬ÖÖ −ÖÆüà ¯ÖÆãÑü“ÖÖ−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ £ÖÖ… ‡ÃÖ×»Ö‹ ²ÖÓ¤ü¸ü−Öê ‹ú²ÖÖ¸ü ×±ú¸ü ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü úß −Ö֍ú ÃÖê ´ÖŒÖß úÖê ˆ›ÍüÖµÖÖ… »Öê׍ú−Ö ´ÖŒÖß ³Öß ²Ö›Íüß ×•Ö̧üß ×−֍ú»Öß… ¾ÖÆü ×±ú¸ü †Öú¸ü ¸üÖ•ÖÖ úß Ö¤Ôü−Ö ¯Ö¸ü †Ö ²Öîšüß… †²Ö ŸÖÖê ²ÖÓ¤ü¸ü úÖ ÖãÃÃÖÖ “Ö¸ü´Ö ÃÖß´ÖÖ ¯Ö¸ü ¯ÖÆãÑü“Ö ÖµÖÖ… ‹ú ”ûÖê™üß ÃÖß ´ÖŒÖß ŸÖú ˆÃ֍úÖ Æãüãú´Ö −ÖÆüà ´ÖÖ−Ö ¸üÆüß Æîü… ‡Ã֍úß µÖÆü ´Ö•ÖÖ»Ö! ²ÖÓ¤ü¸ü ÖãÃÃÖê ´Öë ¯ÖÖÖ»Ö ÆüÖê ˆšüÖ… ˆÃÖ−Öê †Ö¾Ö ¤êüÖÖ −Ö ŸÖÖ¾Ö… —Ö™ü ÃÖê †¯Ö−Öß ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü ÃÖ´ÆüÖ»Ö »Öß… ´ÖŒÖß ¯Ö¸ü ×−Ö¿ÖÖ−ÖÖ ÃÖÖ¬Ö ú¸ü ‹ú ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¾ÖÖ¸ü ú¸ü פüµÖÖ… ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü êú ¾ÖÖ¸ü ÃÖê ´ÖŒÖß ŸÖÖê ˆ›Íü Ö‡Ô ׍ú−ŸÖã ¸üÖ•ÖÖ úß Ö¤Ôü−Ö ¬Ö›Íü ÃÖê †»ÖÖ ÆüÖê Ö‡Ô… ¸üÖ•ÖÖ úÖ ×“Ö»»ÖÖ−ÖÖ ÃÖã−֍ú¸ü ²ÖÖÆü¸ü Ö›Íêü ÃÖÓŸÖ¸üß ³Öߟָü ¤üÖî›Íêü †Ö‹… ŸÖ³Öß ¾ÖÆüÖÑ ´ÖÓ¡Öß ³Öß †Ö ¯ÖÆãÑü“ÖÖ… ²ÖÓ¤ü¸ü úß ´ÖæÖÔŸÖÖ †Öî¸ü ¸üÖ•ÖÖ úß ÆüŸµÖÖ ¤êüÖú¸ü ´ÖÓ¡Öß −Öê µÖÖë ÃÖÖê“ÖÖ, "êú¾Ö»Ö ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü »Öê−Öê ÃÖê úÖê‡Ô µÖÖêµÖ −ÖÆüà ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ… ˆÃÖ´Öë þֵÖÓ úÖ ×¾Ö¾Öêú ³Öß ÆüÖê−ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖú Æîü…" ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ 1.

×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü - •Ö−´Ö 11-01-1898, ÃÖÖӐֻÖß; ´Ö韵Öã 2-09-1976 ´Ö¸üÖšüß êú ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ˆ¯Ö−µÖÖÃ֍úÖ¸ü £Öê… 'Çü¤üµÖÖ“Öß Æü֍ú' ‡−֍úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æîü… ²ÖÖê¬Ö †Öî¸ü ˆ¤Ëü²ÖÖê¬Ö−Ö µÖê ‡−֍úß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… 'ºþ¯Öú ú£ÖÖ' (†−µÖÖêÛŒŸÖ) µÖÆü †Ö¬Öã×−֍ú úÖ»Ö ´Öë ‡−ÆüÖë −Öê ׻֏Öß… µÖÆü ‡−Ö úß ¯ÖÃÖÓ¤üߤüÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ-×¾Ö¬ÖÖ £Öß… 'úÖÓ“Ö−Ö´ÖéÖ', '¤üÖê−Ö ¬ÖÐã¾Ö', 'ˆ»úÖ', '¤üÖê−Ö ´Ö−Öê', '¯Ö×Æü»Öê ¯ÖÏê´Ö', 'ÎúÖï“Ö¾Ö¬Ö', 'µÖµÖÖŸÖß', †´ÖéŸÖ¾Öê»Ö' †Öפü ‡−֍êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æïü… '¸ÓüúÖ“Öê ¸üÖ•µÖ' ‡−֍úÖ ‹ú´Öê¾Ö −ÖÖ™üú Æîü… ‡−֍ê '¾ÖÖµÖæ»ÖÆü¸üß', '“ÖÖÓ¤üµÖÖŸÖ', 'ÃÖÖµÖӍúÖôû', '†×¾Ö−ÖÖ¿Ö', 'ןÖÃÖ¸üÖ ¯ÖÏÆü¸ü' †Öפü ×−Ö²ÖÓ¬Ö ÃÖӐÖÏÆü ³Öß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æïü… 'ÃÖÖÓ•Ö¾ÖÖŸÖ', 'ÆüßÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖ‰úÃÖ', 'ú׻֍úÖ', '¾Ö−Ö¤êü¾ÖŸÖÖ', '±ãú»Öê †Ö×Ö ¤üÖ›ü', 'áÖß †Ö×Ö ¯Öã¹ýÂÖ' †Öפü ‡−֍êú ú£ÖÖ ÃÖӐÖÏÆü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æïü… '‹úÖ ¯ÖÖ−ÖÖ“Öß úÆü֝Öß' µÖÆü ‡−֍úß †ÖŸ´Öú£ÖÖ Æîü… ¾Öê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë '•Öß¾Ö−ÖÖÃÖÖšüß ú»ÖÖ' ú»ÖÖ •Öß¾Ö−Ö êú ×»Ö‹ êú ÃÖ´Ö£Öԍú £Öê… ‡−֍êú 'µÖµÖÖןÖ' ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ Öê¡ÖúÖ ÃÖ¾ÖÖì““Ö ÃÖ´´ÖÖ−Ö '–ÖÖ−Ö¯Ößšü ¯Öã¸üÍúÖ¸ü' 1974 ´Öë פüµÖÖ ÖµÖÖ… ¾Öê ´Ö¸üÖšüß êú '–ÖÖ−Ö¯Ößšü ¯Öã¸üÍúÖ¸ü' ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ¯ÖÆü»Öê »ÖêÖú Æïü… ¾Öê 1958 ´Öë ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™ü¶ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö êú †Öî¸ü 1941 ´Öë ÃÖÖê»ÖÖ¯Öæ¸ü ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö êú †¬µÖÖ ¸üÆü “Öãêú

222

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

Æîü… ÖÖÓ›êüú¸ü•Öß ´Öæ»ÖŸÖ„ ˆ¯Ö−µÖÖÃ֍úÖ¸üü, ú£Ö֍úÖ¸ü †Öî¸ü ×−Ö²ÖӬ֍úÖ¸ü êú ºþ¯Ö ´Öë •ÖÖ−Öê •ÖÖŸÖê Æîü… ¾Öê ¯Öê¿Öê ÃÖê ׿ց֍ú £Öê… ‡−ÆüÖê−Öë »Ö‘Ö㠍ú£ÖÖ, ºþ¯Öú ú£ÖÖ, ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ, −ÖÖ™üú, ú×¾ÖŸÖÖ, ¯Ö™üú£ÖÖ, ÃÖ´Ö߁ÖÖ, ×−Ö²ÖÓ¬Ö †Öפü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ-×¾Ö¬ÖÖ†Öë úß ¸ü“Ö−ÖÖ úß… 1923 ´Öë '‘Ö¸ü úÖêÖÖ“ÖÓ' ‡−֍úß ¯ÖÆü»Öß ú£ÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æãü‡Ô… ‡−Æëü †Ö¤ü¿ÖÔ êú ¯ÖÏ×ŸÖ †ÖúÂÖÔÖ £ÖÖ… ‡−֍êú »ÖêÖ−Ö ´Öë †Ö¤ü¿ÖÔ, úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ, Ø“ÖŸÖ−Ö¿Ö߻֟ÖÖ, ˆ¤üÖ¸üŸÖÖ, −Ö¾Öß−ÖŸÖÖ úÖ †ÖúÂÖԝÖ, ×−ÖÃ֐ÖԾ֝ÖÔ−Ö, ×−Ö´ÖÔ»Ö¾Öé×¢Ö, ÃÖÖ´ÖÖו֍úŸÖÖ †Öפü úÖ ¤ü¿ÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡−ÆüÖë −Öê †−Öêú −Ö¾Ö»ÖêÖúÖë úÖê ¯ÖÏÖêŸÃÖÖ×ÆüŸÖ ׍úµÖÖ ŸÖ£ÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úµÖÖ… ‡−ÆüÖë−Öê 1 −ÖÖ™üú, 15 ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ, 30 ú£ÖÖÃÖӐÖÏÆü, 6 ºþ¯Öú ú£ÖÖÃÖӐÖÏÆü, 11 »Ö‘Öã×−Ö²ÖÓ¬ÖÃÖӐÖÏÆü, 12 ™üߍúÖÃÖӐÖÏÆü, 21 ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü−Ö, 18 ד֡֯֙üú£ÖÖ‹Ñ †Öî¸ü 4 ¯ÖύúߝÖÔ ¯Öãß֍ëú ׻֏Öß Æïü… ‡−֍êú »ÖêÖ−Ö úÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü Öã•Ö¸üÖŸÖß, ŸÖ×´Öôû †Öî¸ü ØÆü¤üß ´Öë Æãü†Ö Æîü… '”ûÖµÖÖ' '•¾ÖÖ»ÖÖ', '¤êü¾ÖŸÖÖ', 'ÃÖãÖÖ“ÖÖ ¿ÖÖê¬Ö', 'ÃÖ¸üúÖ¸üß ¯ÖÖÆãüÖê' •ÖîÃÖê ´Ö¸üÖšüß †Öî¸ü '²Ö›üß ´ÖÖÑ', 'ÃÖã³Ö¦üÖ', '¤üÖ−ÖÖ¯ÖÖ−Öß' •ÖîÃÖê ØÆü¤üß ×±ú»´ÖÖë úß ¯Ö™üú£ÖÖ‹Ñ ÖÖÓ›êüú¸ü•Öß úß £Öß… ‡−֍êú »ÖêÖ−Ö ´Öë ú»ÖÖ †Öî¸ü •Öß¾Ö−Ö úÖ ÃÖÓÖ´Ö ¯ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−ÆüÖë−Öê 1924 ´Öë '¾Öî−ÖŸÖêµÖ' (ÃÖÖ¯ŸÖ×Æüú) úÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü−Ö ×úµÖÖ £ÖÖ… ‡−Æëü ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê 1968 ´Öë '¯Ö©³ÖãÂ֝Ö' ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ÃÖê ÃÖ´´ÖÖ×−ÖŸÖ ×úµÖÖ £ÖÖ… 2.

´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß »ÖÖêúú»ÖÖ - »ÖÖêúú»ÖÖ ´Öë »ÖÖêúÃÖÖ×ÆüŸµÖ, »ÖÖêúÖߟÖ, »ÖÖêúÃÖӐÖßŸÖ †Öפü úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖ ÆîÓ… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ¤êü¾Öß êú, ¾ÖÖÃÖã¤êü¾Ö êú, ¯ÖÖêŸÖ¸üÖ•Ö êú ¾ÖÖ‘µÖÖ ´Öã¸ü»Öß êú, ×¾Ö×¾Ö¬Ö ŸµÖÖêÆüÖ¸üÖë êú, úÖ−Ö²ÖÖ‡Ô êú, †Öפü¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë êú †Öî¸ü Öã»ÖÖ²ÖÖ‡Ô êú ÖßŸÖ »ÖÖêúÖߟÖÖë êú †ÓŸÖÖÔŸÖ †ÖŸÖê Æïü… ¯ÖÖê¾ÖÖ›üÖ, úߟÖÔ−Ö, ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ, »Ö־֝Öß, ³ÖÖºþ›ü, ÖÖîôûÖ »ÖÖêú−ÖÖ™ü¶, »ÖÖêú−ÖéŸµÖ †Öפü ³Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß »ÖÖêúú»ÖÖ ´Öë ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü Æïü… »ÖÖêú−ÖéŸµÖ ´Öë ±ãúÖ›üß ×— Ö´´ÖÖ, د֐ÖÖ, ×™ü¯Ö¸üß, »Öê—Öß´Ö, ¤ü¿ÖÖ¾ÖŸÖÖ¸ü, úÖê»Öß−Ö韵Ö, ãúÖ²Öß−Ö韵Ö, ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ úÖ −Ö韵Ö, ÖÖë¬Ö»Ö †Öפü úÖ ˆ»»ÖêÖ †Ö¾Ö¿µÖú Æîü… »Ö־֝Öß †Öî¸ü ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß ×¾Ö¿ÖêÂÖ »ÖÖêúú»ÖÖ Æî… ‡−Ö »ÖÖêúÖߟÖÖë ´Öë »ÖÖêú•Öß¾Ö−Ö, »ÖÖêúÃÖÓÍéú×ŸÖ †Öî¸ü »ÖÖêú³ÖÖÂÖÖ úÖ ¤ü¿ÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… †−Öêú ¬ÖÖٴ֍ú †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ׸ü¾ÖÖ•ÖÖë úÖ ‡−ÖÃÖê ¯Ö׸ü“ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡−Ö »ÖÖêúú»ÖÖ†Öë úÖ †Ö׾֍úÖ¸ü ¯ÖÏÃÖӐÖÖ−Öãºþ¯Ö †Öî¸ü ×¾Ö׿Ö™ü ¯ÖύúÖ¸ü úß ¾ÖêÂÖ³ÖæÂÖÖ êú ÃÖÖ£Ö ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−֍úÖ †¬µÖµÖ−Ö '»ÖÖêúÃÖÖ×ÆüŸµÖ' ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö, ˆ¤Ëü²ÖÖê¬Ö−Ö, ÃÖÓÍéúן֤ü¿ÖÔ−Ö, »ÖÖêú׿ցÖÖ †Öפü ‡−Ö »ÖÖêúú»ÖÖ†Öë êú ÆêüŸÖã Æïü…

3.

´Ö¸üÖšüß ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ - ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ‹ú ¥ü¿µÖ-ÁÖÖ¾µÖ »ÖÖêúú»ÖÖ úÖ ¯ÖύúÖ¸ü Æîü… ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü… ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ´Öë »Ö־֝Öß úÖ Ãִ֐ÖÏ ºþ¯Ö ´Öë ¤ü¿ÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… »Ö־֝Öß ÃÖê ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ úÖê †ÖúÖ¸ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ÖÖ, Ö¾ÖôûÖ, ¿ÖéӐÖÖ׸üú »ÖÖ¾ÖםֵÖÖÑ, ³Öêפüú »ÖÖ¾ÖםֵÖÖÑ, ´Öã•Ö¸üÖ †Öפü úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ‡ÃÖ ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æïü… ‡ÃÖ ´Öë 'ÃÖÖëÖÖ›ü¶Ö' ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… '´Öã•Ö¸üÖ' ¯Öæ¸üÖ ÆüÖê−Öê êú ²ÖÖ¤ü ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ÖŸ´Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… •Ö−ÖÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ úß ²ÖÖîרüú ³ÖæÖ ¯Öæ¸üß ú¸ü−Öê úÖ úÖ´Ö ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ úß »Ö־֝Öß ú¸üŸÖß Æîü… ÃÖÓÍéúŸÖ −ÖÖ™ü¶ ´Öë ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê '³Ö¸üŸÖ¾ÖÖŒµÖ' úÖ úÖ´Ö ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ´Öë '´Öã•Ö¸üÖ' ú¸üŸÖÖ Æîü… ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö †Öî¸ü ×¿ÖÖÖ ‡ÃÖ êú ˆ§êü¿µÖ Æïü… ‡ÃÖ êú »ÖÖ¾ÖםֵÖÖë ´Öë ¿ÖéӐÖÖ¸ü, ¤êü¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ¾ÖÖÔ−Ö, †¬µÖÖŸ´Ö, ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−Ö †Öפü úÖ †ÓŸÖ³ÖÖÔ¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ´Öë

¯ÖÖšü 18

223

œüÖê»Öúß, ŸÖ²Ö»ÖÖ, ÖÓ•Ö¸üß, ™üÖôû, ‘Öãѐֺþ, ÆüÖ´ÖÖì×−Ö†´Ö, ŸÖãÖŸÖãÖê, ‹úŸÖÖ¸üß †Öî¸ü †−µÖ ŸÖÖ»Ö¾ÖÖªÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

224

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

19

´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“ÖÖ ÃÖÖÓÍéúן֍ú ÖÖê›ü¾ÖÖ

´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß ÃÖÖÓÍéúן֍ú ×´ÖšüÖÃÖ

×¾Ö÷ü»Ö : ×¾ÖÀ¾Ö¤ü߯Ö, ŸÖã—µÖÖ †Ö´Öӡ֝ÖÖ¾Öºþ−Ö ´Öß ´Ö֐֓µÖÖ ¾ÖÂÖá †ÖÃÖÖ´Ö ×±ú¸ü»ÖÖê. µÖÖ¾ÖÂÖá ŸÖæ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ “Ö»Ö. •Ö¸ü ŸÖæ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ Öæ¯Ö úÖÆüß ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö. ´Öß −ÖÖÆüß úÖ †ÖÃÖÖ´ÖÖŸÖ êú¾ÖœÓü úÖÆüß ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ! ²ÖÎɯÖã¡Öê“ÖÓ ¯ÖÖ¡Ö ×úŸÖß ³Ö¾µÖ †ÖÆêü! •ÖÃÖÖ úÖÆüß ÃÖ´Öã¦ü“Ö! úÖ´Ö֏µÖÖ¤êü¾Öß“ÖÓ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ´ÖÓ¤ü߸üÆüß ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ. †•Öæ−Ö úÖÆüß ×¤ü¾ÖÃÖ †ÖÃÖÖ´ÖÖŸÖ ‘ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÖ †Ö»Öê †ÃÖŸÖê ŸÖ¸ü †ÖÖÖß ”ûÖ−Ö ¾ÖÖ™ü»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ. ¯ÖÖ ŸÖ¸üßÆüß Öæ¯Ö ´Ö•ÖÖ †Ö»Öß. †ÖŸÖÖ ŸÖã—Öß ¯ÖÖôûß-´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ •ÖÖµÖ“Öß. ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : †¸êü, ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ †Ö×Ö ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. ×¾Ö÷ü»Ö : ¯ÖÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´ÆüÖ•Öê ±úŒŸÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Ö×Ö ¯ÖãÖÓ −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß †−µÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ»Öê »ÖÖêú Æüß“Ö “Öæú ú¸üŸÖÖ. ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Ö×Ö ¯ÖãÖÓ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ Ã֐ÖôûÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ. ¯ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ²Ö‘֝µÖÖÃÖÖ¸üÖÓ †ÖÖÖßÆüß Öæ¯Ö †ÖÆêü. ÃÖÓ¡µÖÖÓÃÖÖšüß •ÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÃÖ»Öê»ÖÓ −Ö֐֯Öæ¸ü †ÖÆêü, ÃÖãÓ¤ü¸ü †Ö×Ö ×™üúÖ‰ú “ÖÖ¤ü¸üàÃÖÖšüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÃÖÖê»ÖÖ¯Öæ¸ü †ÖÆêü, −ÖÖÓ¤êü›ü“ÖÖ Öã¹ý«üÖ¸üÖ †ÖÆêü †Ö×Ö ØÃÖ¬Öã¤ãüÖÔ“ÖÖ ÃÖ֐ָüß ×ú»»ÖÖÆüß †ÖÆêü. ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ´Öß µÖÖ¾ÖÂÖá •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê ŸÖ¸ü −ÖŒúß •ÖÖ‡Ô−Ö. ¯ÖÖ ŸÖæÆüß ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖê‰ú ¿Öú¿Öᯙ −ÖÓ?

×¾Ö½ü»Ö : ×¾ÖÀ¾Ö¤ü߯Ö, ŸÖã´ÆüÖ¸êü †Ö´ÖÓ¡ÖÖ ¯Ö¸ü ´Öï ׯ֔û»Öê ÃÖÖ»Ö †ÃÖ´Ö ‘Öæ´ÖÖ… ‡ÃÖ ÃÖÖ»Ö ŸÖã´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü “Ö»ÖÖê. µÖפü ŸÖã´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü úÖ±úß ãú”û ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ… ´Öï−Öê −ÖÆüà †ÃÖ´Ö ´Öë úÖ±úß ãú”û ¤êüÖÖ ²ÖÎɯÖã¡Ö úÖ ¯ÖÖ™ü ׍úŸÖ−ÖÖ ×¾Ö¿ÖÖ»Ö Æîü… •ÖîÃÖê úÖê‡Ô ÃÖ´Öã¦ü Æüß (ÆüÖê)… úִ֏µÖÖ ¤êü¾Öß úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ´ÖÓפü¸ü ³Öß ¤êüÖÖ… µÖפü ãú”û †Öî¸ü פü−Ö †ÃÖ´Ö ´Öë ײ֟ÖÖŸÖÖ ŸÖÖê †Öî¸ü ³Öß †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ… ¯Ö¸ü ×±ú¸ü ³Öß ²ÖÆãüŸÖ †Ö−ÖÓ¤ü †ÖµÖÖ… †²Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü “Ö»Ö−Öê úß ŸÖã´ÆüÖ¸üß ²ÖÖ¸üß Æîü… ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : †¸êü! ´Öï ŸÖÖê ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê •ÖÖ “ÖãúÖ ÆæÑü… ×¾Ö½ü»Ö : ¯Ö¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö ×ÃÖ±Ôú ´ÖãÓ²Ö‡Ô µÖÖ ¯ÖãÖê −ÖÆüà Æîü… †Ö¯Ö †−µÖ ¸üÖ•µÖÖë êú »ÖÖêÖ µÖÆüß Ö»ÖŸÖß ú¸üŸÖê Æïü… †Ö¸ü †Ö¯Ö−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê ¤êüÖÖ ŸÖÖê ÃÖ´Ö—ÖŸÖê ÆüÖê ׍ú ¯Öæ¸üÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤êüÖ ×»ÖµÖÖ… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ¤êüÖ−Öê »Öֵ֍ú †Öî¸ü ³Öß ²ÖÆãüŸÖ ãú”û Æîü… ÃÖÓŸÖ¸êü êú ×»Ö‹ ¤ãü×−ÖµÖÖ ³Ö¸ü ´Öë ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü −Ö֐֯Öã¸ü Æîü, ÃÖãÓ¤ü¸ü †Öî¸ü ×™üúÖ‰ú “ÖÖ¤ü¸üÖë êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÃÖÖê»ÖÖ¯Öã¸ü Æîü… −ÖÖÓ¤êü›Íü úÖ Öã¹ý«üÖ¸üÖ †Öî¸ü ØÃÖ¬Öã¤ãüÖÔ úÖ ÃÖ֐ָü ÛÃ£ÖŸÖ ×ú»ÖÖ ³Öß Æîü… ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : µÖפü ´Öï ‡ÃÖ ÃÖÖ»Ö •ÖÖ Ã֍úÖ ŸÖÖê •Ö̺þ¸ü •ÖÖ‰ÑúÖÖ… ¯Ö¸ü ŸÖã´Ö ³Öß ´Öê¸êü ÃÖÖ£Ö “Ö»Ö Ã֍úÖêÖê −Ö?

¯ÖÖšü 19

×¾Ö÷ü»Ö : ´Ö»ÖÖ •Ö´Ö»ÖÓ ŸÖ¸ü ´Öß −ÖŒúß µÖê‡Ô−Ö. ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ •Ö¸üß úÖÆüß úÖ¸üÖÖ´Öãôêû µÖêÖÓ ¿ÖŒµÖ — ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß ŸÖ¸üß ŸÖæ −ÖŒúß •ÖÖ. ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : †ÃÖÓ úÃÖÓ? ŸÖæ †Ö»ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖ¸ü ÖÓ´ÖŸÖ µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ¯ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖÖ, ŸÖæ •Ö¸ü µÖê‰ú ¿ÖúÖÖ¸ü“Ö −ÖÃÖ¿Öᯙ ŸÖ¸ü ´Ö»ÖÖ ×ŸÖ£Ö»µÖÖ ‹ÖÖªÖ “ÖÖӐֻµÖÖ µÖÖ¡ÖÖ Óú¯Ö−Öß“ÖÖ ¯Ö¢ÖÖ ¤êü‰ú ¿Öú¿Öᯙ úÖ? ×¾Ö÷ü»Ö : †¸êü, úÖ −ÖÖÆüß ¤êü‰ú ¿ÖúÖÖ¸ü? ŸÖæ ´Ö»ÖÖ †ÖÃÖÖ´Ö“µÖÖ ×±ú¸üŸÖß“µÖÖ ¾Öêôûß êú¾Öœüß ´Ö¤üŸÖ êú»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ. •Ö¸ü ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß −ÖÃÖŸÖßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß †ÖµÖãµÖÖŸÖ»µÖÖ ‹úÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾ÖÖ»ÖÖ ´Öãú»ÖÖê †ÃÖŸÖÖê. ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ´ÖÖ ÃÖÖÓÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ êú¾ÆüÖ •Ö֝ÖÓ ²Ö¸Óü ¯Ö›êü»Ö? ×¾Ö÷ü»Ö : ŸÖæ †ÖŸÖÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ¸Ÿ−ÖÖאָüß“ÖÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ‰ú ¿Öú¿Öß»Ö. ³ÖÖ¦ü¯Ö¤üÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ»ÖÖ ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ŸÖã»ÖÖ ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö. »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö¯ÖϲÖÖê¬Ö−ÖÖ ÃÖÖšüß ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ÃÖãºþ êú»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÖê ŸµÖÖÓ−Öß ÃÖãºþ êú»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ü •Ö−Ö•Ö֐ÖéŸÖß ÆüÖê‰ú ¿Öú»Öß −ÖÃÖŸÖß. ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ÆüÖê, ŸÖê Ö¸Óü †ÖÆêü. †Ö×Ö †ÖÖÖß ‹ú ÃÖÖӐÖæ úÖ? ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖ ‹ú ×´Ö¡ÖÖ−ÖÓ úôû¾Ö»ÖÓ †ÖÆêü úß, ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ ŸÖ¸ü ‡Ô¤ü †Ö×Ö ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ¤üÖê−ÆüßÆüß Ã֐Öôêû ×´Öôæû−Ö Öæ¯Ö ˆŸÃÖÖÆüÖ−ÖÓ †Ö×Ö ‹úÖ꯵ÖÖ−ÖÓ ÃÖÖ•Ö¸êü ú¸üŸÖÖŸÖ. ×¾Ö÷ü»Ö : ÆüÖê. †Ö×Ö ŸÖæ ŸÖ¸ü ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ“Ö †ÖÆêüÃÖ úß, ¾ÖÖÓ¦ü¶Ö“µÖÖ ´ÖÖ‰Óú™ü´Öê¸üß“µÖÖ •Ö¡ÖêŸÖ Ã֐ÖóµÖÖ •ÖÖŸÖà“Öê †Ö×Ö ¬Ö´ÖÖÕ“Öê »ÖÖêú Öæ¯Ö ˆŸÃÖÖÆüÖ−ÖÓ ³ÖÖÖ ‘ÖêŸÖÖŸÖ.

225

×¾Ö½ü»Ö : µÖפü ÃÖÓ³Ö¾Ö Æãü†Ö ŸÖÖê ´Öï •Ö̺þ¸ü “Ö»ÖæѐÖÖ… ¯Ö¸ü µÖפü ´Öï ׍úÃÖß úÖ¸üÖ −Ö “Ö»Ö Ã֍úÖ ŸÖÖê ³Öß ŸÖã´Ö †¾Ö¿µÖ •ÖÖ−ÖÖ… ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ‹êÃÖê îúÃÖê? ŸÖã´Ö −ÖÆüà “Ö»ÖÖêÖê ŸÖÖê ´Ö•ÖÌÖ −ÖÆüß †Ö‹ÖÖ… ¯Ö¸ü ÃÖ´Ö—ÖÖê, µÖפü ŸÖã´Ö “Ö»Ö Æüß −ÖÆüà Ã֍êú ŸÖÖê ´Öã—Öê ¾ÖÆüÖÑ úß ×úÃÖß †“”ûß µÖÖ¡ÖÖ - Óú¯Ö−Öß úÖ ¯ÖŸÖÖ ¤êü Ã֍úÖêÖê ŒµÖÖ? ×¾Ö½ü»Ö : †¸êü! ŒµÖÖë −ÖÆüà ¤êü Ã֍æÑúÖÖ? ŸÖã´Ö−Öê ´Öê¸êü †ÃÖ´Ö ³ÖÏ´ÖÖ ´Öë ´Öã—Öê ׍úŸÖ−Öß ´Ö¤ü¤ü úß £Öß! µÖפü ŸÖã´Ö−Öê ´Öê¸üß ´Ö¤ü¤ü −ÖÆüà úß ÆüÖêŸÖß ŸÖÖê ´Öï •Öß¾Ö−Ö êú ‹ú ²ÖלÍüµÖÖ †−Öã³Ö¾Ö ÃÖê ¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÆü •ÖÖŸÖÖ… ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ×±ú¸ü ²ÖŸÖÖ†Öê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü •ÖÖ−ÖÖ ú²Ö šüߍú ¸üÆêüÖÖ? ×¾Ö½ü»Ö : ŸÖã´Ö ‡ÃÖ ÃÖ´ÖµÖ •ÖÖ†ÖêÖê ŸÖÖê ¸üŸ−ÖÖאÖ׸ü úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö ÖÖ Ã֍úÖêÖê… µÖפü ³ÖÖ¤üÖë êú ´ÖÆüß−Öê ´Öë Ö‹ ŸÖÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úÖ ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ŸÖã´Æëü ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ… »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ןֻ֍ú −Öê ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë •Ö֐Öé×ŸÖ êú ×»Ö‹ ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ¿Öã¹ý ׍úµÖÖ £ÖÖ… µÖפü ˆ−ÆüÖë−Öê µÖÆü −ÖÆüà ¿Öã¹ý ׍úµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ ŸÖÖê •Ö−Ö •Ö֐Öé×ŸÖ −ÖÆüà ÆüÖê Ã֍úŸÖß £Öß… ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ÆüÖÑ, µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… ‹ú ²ÖÖŸÖ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ? ´Öã—Öê ´Öê¸êü ‹ú ×´Ö¡Ö −Öê ²ÖŸÖÖµÖÖ Æîü ׍ú ¯ÖãÖê ´Öë ŸÖÖê ‡Ô¤ü †Öî¸ü ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ¤üÖê−ÖÖë úÖê Æüß ÃÖ²Ö ×´Ö»Öú¸ü ²Ö›Íêü ˆŸÃÖÖÆ ÃÖêü †Öî¸ü ³ÖÖ‡Ô“ÖÖ¸êü ÃÖê ´Ö−ÖÖŸÖê Æïü… ×¾Ö½ü»Ö : ÆüÖÑ… †Öî¸ü ŸÖã´Ö−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë ¤êüÖÖ Æüß Æîü ׍ú ²ÖÖÓ¦üÖ úß ´ÖÖˆÓ™ü-´Öê¸üß êú ´Öê»Öê ´Öë ÃÖ²Ö •ÖÖןֵÖÖë êú †Öî¸ü ¬Ö´ÖÖí êú »ÖÖêÖ ˆŸÃÖÖÆü ÃÖê ³ÖÖÖ »ÖêŸÖê Æïü…

226

×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ²Ö¸Óü, úÖµÖ ¸êü, ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ŸÖã´Æüß “Öî¡Ö ¿Öã¨ü ¯ÖÏן֤֯êü»ÖÖ 'Öãœü߯ÖÖ›ü¾ÖÖ' ´ÆüÖŸÖÖ †Ö×Ö ŸµÖÖפü¾Ö¿Öß Öãœüß ˆ³ÖÖºþ−Ö −Ö¾Öß−Ö ¾ÖÂÖÖÔ“ÖÖ ¯ÖÏÖ¸Óü³Ö ú¸üŸÖÖ −Ö? ×¾Ö÷ü»Ö : ÆüÖê ÆüÖê, †Ö¤üß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü! ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ŸÖæ ãúšü»µÖÖÆüß ´Ö¸üÖšüß ´Ö֝ÖÃÖÖ“µÖÖ ‘Ö¸üß Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ ÁÖߏÖÓ›ü Æü´ÖÖÖÃÖ ×´Öôêû»Ö. †Ö×Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ»Öß ×¤ü¾ÖÖôûß ¯ÖÖ ”ûÖ−Ö †ÃÖŸÖê ÆÓü! ¯ÖæÖÔ ¯ÖÖ“Ö ×¤ü¾ÖÃÖ! »ÖÖ›æü, ד־֛üÖ, “֍ú»µÖÖ, ÃÖÖÓ•ÖÖê·µÖÖ, ú¸Óü•µÖÖ, †−ÖÖ¸üÃÖê, ¿Öê¾Ö †ÃÖê Ö֝µÖÖ“Öê †−Öêú ¯ÖύúÖ¸ü. ±ú™üÖŒµÖÖÓ“Öß ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖŸÖÂÖ²ÖÖ•Öß †Ö×Ö ×¤ü¾µÖÖÓ“Öß †ÖúÂÖԍú ¸üÖêÂ֝ÖÖ‡Ô •Ö¸ü ¯ÖÖÆüÖµÖ“Öß †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ ×¤ü¾ÖÖôûßŸÖ“Ö •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ. ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ¬¾Ö−Öß ¾Ö ¾ÖÖµÖæ ¯ÖϤæüÂÖÖ ú´Öß ú¸üÖµÖ“ÖÓ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖêšü¶Ö †Ö¾ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ †Ö×Ö •ÖÖÃŸÖ ¬Öæ¸ü ÃÖÖê›üÖÖ·µÖÖ ±ú™üÖŒµÖÖÓ¾Ö¸ü ²ÖÓ¤üß Æü¾Öß“Ö. †Ö×Ö ŸÖ¿Öß ŸÖß ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ‘ÖÖŸÖ»ÖßÆüß †ÖÆêü. ŸÖã»ÖÖ šüÖ‰úú †ÖÆêü −Ö? ×¾Ö÷ü»Ö : ŸÖê ´ÖÖ¡Ö Ö¸Óü †ÖÆêü. פü¾ÖÖôûß−ÖÓŸÖ¸ü“ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ»ÖÖ ´ÖÖêšüÖ ÃÖÖ ´ÆüÖ•Öê ´Öú¸üÃÖӍÎúÖÓŸÖ. ŸµÖÖ¾Öêôûß 'ןÖôûÖãôû' ¤êüŸÖÖŸÖ †Ö×Ö 'ןÖôûÖãôû ‘µÖÖ, ÖÖê›üÖÖê›ü ²ÖÖê»ÖÖ' †ÃÖÓ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸üïָüÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖÓŸÖ»ÖÖ ú™ãü¯ÖÖÖ ×¾ÖÃÖºþ−Ö Ã−ÖêÆü †Ö×Ö ÖÖê›ü¾ÖÖ ¾ÖÖœü׾֝µÖÖÃÖÖšüß ×ŸÖôûÖãôû †ÃÖŸÖÖê. ÛáֵÖÖ ŸµÖÖפü¾Ö¿Öß Æüôû¤üß ãÓúú¾ÖÖ“Öê †ÖµÖÖê•Ö−Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ÆüÖêôûß ÃÖÖ•Ö¸üß ú¸üŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ úÖ?

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : †“”ûÖ, ŒµÖÖëÓ ¸êü, †Ö¯Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë “Öî¡Ö ¿ÖãŒ»Ö ¯ÖÏן֤֯üÖ úÖê Öã›Íüß ¯Ö›Íü¾ÖÖÑ úÆüŸÖê Æïü †Öî¸ü ˆÃÖß ×¤ü−Ö 'Öã›Íüß' ±úÆü¸ü֍ú¸ü −ÖµÖÖ ÃÖÖ»Ö ¯ÖÏÖ¸Óü³Ö ú¸üŸÖê Æïü −Ö? ×¾Ö½ü»Ö : ÆüÖÑ, ÆüÖÑ, ײֻãú»Ö šüߍú… ˆÃÖ ×¤ü−Ö µÖפü ŸÖã´Ö ׍úÃÖß ´Ö¸üÖšüß †Ö¤ü´Öß êú ‘Ö¸ü Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü ÁÖߏÖÓ›ü ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß ×´Ö»ÖêÖÖ… †Öî¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë פü¾ÖÖ»Öß ³Öß ²ÖלÍüµÖÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… ¯Öæ¸êü ¯ÖÖÑ“Ö ×¤ü−ÖÖë ŸÖú… »Öøèü, ד־֛ÍüÖ, “֍ú»Öß, ´Ößšüß ¸üÖê™üß, Öã×—ÖµÖÖ, †−ÖÖ¸üÃÖê, ÃÖê¾Ö †Öפü †−Öêú ÖÖª ¯Ö¤üÖ£ÖÔ (²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æîü)… µÖפü ¯Ö™ü֏ÖÖë úß ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖןֲֿÖÖ•Öß †Öî¸ü ¤ü߯ÖÖë úß •ÖÖ´ÖÖÖÆü™ü ¤êüÖ−Öß ÆüÖê ŸÖÖê ŸÖã´Æëü פü¾ÖÖ»Öß ¯Ö¸ü Æüß •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : µÖפü ¬¾Ö×−Ö †Öî¸ü ¾ÖÖµÖã ¯ÖϤæüÂÖÖ ú´Ö ú¸ü−ÖÖ ÆüÖê ŸÖÖê •µÖÖ¤üÖ †Ö¾ÖÖ•Ö ¾ÖÖ»Öê †Öî¸ü •µÖÖ¤üÖ ¬Öã†ÖÑ ”ûÖê›Íü−Öê ¾ÖÖ»Öê ¯Ö™ü֍úÖë ¯Ö¸ü ¯ÖÏןֲÖÓ¬Ö »ÖÖÖ−ÖÖ Æüß “ÖÖ×Æü‹… ÃÖ¸üúÖ¸ü −Öê ‹êÃÖÖ ¯ÖÏןֲÖÓ¬Ö »ÖÖÖµÖÖ ³Öß Æîü… ŸÖã´Æëü ´ÖÖ»Öæ´Ö Æîü −Ö? ×¾Ö½ü»Ö : ¾ÖÆü ²Ö֍úß ÃÖ“Ö Æîü… פü¾ÖÖ»Öß ëú ²ÖÖ¤ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ŸµÖÖêÆüÖ¸ü Æîü ´Öú¸üÃÖӍÎúÖÓןօ ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ 'ןֻÖ-Öã›Íü' ¤êüŸÖê Æïü †Öî¸ü 'ןֻÖ-Öã›Íü »ÖÖê, ´ÖßšüÖ-´ÖßšüÖ ²ÖÖê»ÖÖê', úÆüŸÖê Æïü… †Ö¯ÖÃÖß ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖê ´Öë ú™ãüŸÖÖ ³Öæ»Öú¸ü Ã−ÖêÆü †Öî¸ü ×´ÖšüÖÃÖ ²ÖœüÖ−Öê êú ×»Ö‹ ןֻÖ-Öã›Íü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ÛáֵÖÖÑ ‡ÃÖ ×¤ü−Ö Æü»¤üß-ãú´Öãú´Ö úÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö ú¸üŸÖß Æïü… ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ÆüÖê»Öß −ÖÆüà ´Ö−ÖÖŸÖê Æïü ŒµÖÖ?

×¾Ö½ü»Ö : ´Ö−ÖÖŸÖê Æïü −Ö… ¯Ö¸ü Æü´ÖÖ¸üß ÆüÖê»Öß ˆ¢Ö¸ü

¯ÖÖšü 19

227

×¾Ö÷ü»Ö : ú¸üŸÖÖŸÖ −ÖÓ, ¯ÖÖ †Ö´Ö“Öß ÆüÖêôûß ˆ¢Ö¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖÓŸÖ»µÖÖ ÆüÖêôû߯ÖêÖÖ £ÖÖê›üß¿Öß ¾ÖêÖôûß †ÃÖŸÖê. ÆüÖêôûß»ÖÖ ¯Öã¸üÖÖ“Öß ¯ÖÖêôûß †ÃÖŸÖê. ŸÖæ ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß ÖÖ»»Öß †ÖÆêüÃÖ úÖ? ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ÆüÖê. ´ÖÖ—µÖÖ ×¤ü»»ÖߟֻµÖÖ ‹úÖ ´Ö¸üÖšüß ×´Ö¡Ö֍ú›êü ´Öß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. ×¾Ö÷ü»Ö : “Ö»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ •ÖÖµÖ“µÖÖ ŸÖµÖÖ¸üß»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ ú¸ü †Ö×Ö ×ŸÖ£Ö»µÖÖ ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ‘Öê.

³ÖÖ¸üŸÖ úß ÆüÖê»Öß ÃÖê £ÖÖê›Íüß ÃÖß ×³Ö®Ö ÆüÖêŸÖß Æîü… ÆüÖê»Öß ¯Ö¸ü ¯Öæ¸ü−Ö-¯ÖÖê»Öß ²Ö−ÖÖŸÖê Æïü… ŸÖã´Ö−Öê ¯Öæ¸ü−Ö-¯ÖÖê»Öß ÖÖ‡Ô Æîü ŒµÖÖ? ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ÆüÖÑ, פü»»Öß êú ‹ú ´Ö¸üÖšüß ×´Ö¡Ö êú ‘Ö¸ü ´Öï ¯Öæ¸ü−Ö-¯ÖÖê»Öß úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “ÖãúÖ ÆæÑü… ×¾Ö½ü»Ö : “Ö»ÖÖê ×±ú¸ü, ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü “Ö»Ö−Öê úß ŸÖîµÖÖ¸üß ¿Öã¹ý ú¸üÖê †Öî¸ü ¾ÖÆüÖÑ úß ¯Öæ¸ü−Ö ¯ÖÖê»Öß úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »ÖÖê…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ †Ö´ÖÓ¡ÖÖ ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêûü»Ö êú¾ÆüœÓü úÖÆüß ³Ö¾µÖ •ÖÖ‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê “ÖÖ¤ü¸ü µÖê‰ú ¿ÖúÖê ÖÓ´ÖŸÖ ×±ú¸üŸÖß ´Öãú»ÖÖê †ÃÖŸÖÖê ÃÖ´ÖÖ•Ö ¯ÖϲÖÖê¬Ö−Ö ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú ‹úÖ꯵ÖÖ−ÖÓ Öãœü߯ÖÖ›ü¾ÖÖ Öãœüß Æü´ÖÖÖÃÖ ú¸Óü•µÖÖ ²ÖÓ¤üß ¾ÖêÖôûß “Ö¾Ö

×−Ö´ÖÓ¡ÖÖ ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ úÖ±úß ãú”û ×¾Ö¿ÖÖ»Ö •ÖÖ-“ÖãúÖ “ÖÖ¤ü¸ü †Ö Ã֍ú−ÖÖ ´Ö•ÖÌÖ ¤üÖî¸üÖ, ³ÖÏ´ÖÖ ¾ÖÓ×“ÖŸÖ Æü−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖו֍ú •Ö֐Öé×ŸÖ ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú ×´Ö»Ö•Öã»Öú¸ü ¾ÖÂÖÔ ¯ÖÏן֤֯üÖ, ¾ÖÂÖÔ úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ×¤ü−Ö Öã›Íüß •Öºþ¸ü, ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß Öã×—ÖµÖÖ ¯ÖÏןֲÖÓ¬Ö †»ÖÖ þÖÖ¤ü

228

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†³µÖÖÃÖ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋… 1) ×¾Ö÷ü»Ö−Öê †ÖÃÖÖ´Ö´Ö¬µÖê úֵ֍úÖµÖ ¯ÖÖ×Æü»Öê? 2) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ¯Ö㝵ÖÖ´ÖãÓ²Ö‡Ô׿־ÖÖµÖ ²Ö‘֝µÖÖÃÖÖ¸üÖÓ úֵ֍úÖµÖ †ÖÆêü? 3) ³ÖÖ¦ü¯Ö¤üÖŸÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ úÖêÖŸÖÖ ˆŸÃÖ¾Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ú¸üŸÖÖŸÖ? 4) ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö úÖêÖß ¾Ö úÖ ÃÖãºþ êú»ÖÖ? 5) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ Ã֝ÖÖÓ“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß êú»µÖÖ •Ö֝ÖÖ·µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“Öß −ÖÖ¾Öê ÃÖÖӐÖÖ. 6) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖß»Ö ×¤ü¾ÖÖôûß²Ö§ü»Ö £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß ÃÖÖӐÖÖ. 7) 'Öãœü߯ÖÖ›ü¾ÖÖ' ú¬Öß †ÃÖŸÖÖê? ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ?

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¤üÖê-¤üÖê −ÖµÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… 1) ²ÖÎɯÖã¡Öê“ÖÓ ¯ÖÖ¡Ö ×úŸÖß ³Ö¾µÖ †ÖÆêü! (´ÖÖêšêü, ×¾ÖßÖߝÖÔ) 2) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ²Ö‘֝µÖÖÃÖÖ¸üÖÓ †ÖÖÖßÆüß Öæ¯Ö †ÖÆêü. (¯ÖÖÆüµÖÖÃÖÖ¸üÖÓ ¤ü֏־֝µÖÖÃÖÖ¸üÖÓ) 3) »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö¯ÖϲÖÖê¬Ö−ÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ÃÖãºþ êú»ÖÖ. (•Ö−Ö•Ö֐ÖéŸÖßÃÖÖšüß, ‹úÖŸ´ÖŸÖêÃÖÖšüß) 4) פü¾ÖÖôûßŸÖ ±ú™üÖŒµÖÖÓ“Öß †ÖŸÖÂÖ²ÖÖ•Öß †ÃÖŸÖê. (פü¾µÖÖÓ“Öß ¸üÖêÂ֝ÖÖ‡Ô, ´Ö•ÖÖ“Ö ´Ö•ÖÖ) 5) ¯ÖϤæüÂÖÖ ú´Öß ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ´ÖÖêšü¶Ö †Ö¾ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ ±ú™üÖŒµÖÖÓ¾Ö¸ü ²ÖÓ¤üß Æü¾Öß. (•ÖÖÃŸÖ ¬Öæ¸ü ÃÖÖê›üÖÖ·µÖÖ, ¯ÖϤæüÂÖÖ ¾ÖÖœü׾֝ÖÖ·µÖÖ)

III

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›üú¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) †Ö ... ... ÖÖ ... ºþ ... 2) ... ÆüÖ ¸üÖ ... ŸÖ 3) ²Ö ... µÖÖ ... ¸ü ... 4) ... µÖã ... ŸÖ ... 5) Ö Öê ... ... ... 6) ´ÖÖ ... ™ü ... ¸üß ... 7) Öã ... ¯ÖÖ ›ü ... 8) ... ¸ü Ö ... ... 9) ŸÖ ... ... »ÖÖ

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë úÖ “ÖµÖ−Ö úßו֋ •ÖÖê ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ Æïü… †ÖÃÖÖ´Ö, ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö, ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü, ²ÖÎɯÖã¡ÖÖ, ´ÖÓ¤ü߸ü, ¯ÖãÖê, −ÖÖ׿֍ú, ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü, •Ö¸ü, ÖÖ¾ÖÖŸÖ, ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ, ׿֍ú¾ÖÖ, ÃÖÓŸÖ, –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü, ŸÖ¸ü, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö, ¿Öú¿Öß»Ö, ´Öãú»ÖÖê †ÃÖŸÖÖê,

¯ÖÖšü 19

229

ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²ÖÖ, ÃÖ±ú¸ü“ÖÓ¤ü, »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûú, ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öß, ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö, ¤üÃÖ¸üÖ, ú¸Óü•µÖÖ, ³Öêôû, “ÖÆüÖ, ד־֛üÖ, †ÖŸÖÂÖ²ÖÖ•Öß, ¯ÖϤæüÂ֝Ö, ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü, †Ö‡Ô, ²ÖÖ²ÖÖ, •Ö¸üß, ŸÖ¸üß. V

¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö ÆüÖê ˆÃÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹… 1) ´ÖãÓ²Ö‡Ô, −Ö֐֯Öæ¸ü, ²ÖÎɯÖã¡Ö, ÃÖÖê»ÖÖ¯Öæ¸ü, ØÃÖ¬Öã¤ãüÖÔ. 2) פü¾ÖÖôûß, Öãœü߯ÖÖ›ü¾ÖÖ, ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö, ‡Ô¤ü, ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß. 3) ±ú™ü֍êú, ÃÖÖÓ•ÖÖê·µÖÖ, ú¸Óü•µÖÖ, †−ÖÖ¸üÃÖê, “֍ú»µÖÖ. 4) ´Ö¸üÖšüß, ×´Ö¡Ö, פü¾ÖÖôûß, ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß, Öãœüß. 5) ÃÖãÓ¤ü¸ü, †ÖúÂÖԍú, •Ö¸ü, “ÖÖӐֻÖß, ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü.

VI 1.

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖê ²ÖŸÖÖ‡‹… 1) úִ֏µÖÖ¤êü¾Öß, ÃÖÖ¾Ö»Öß, ÖÖ¯ÖŸÖß, ¯Ö֝Öß (´ÖÓ¤ü߸ü) 2) þ֓”û, −ÖÖÓ¤êü›ü, −Ö֐֯Öæ¸ü, −Ö¾ÖÖ, ÃÖÖê»ÖÖ¯Öæ¸ü, ØÃÖ¬Ö¤ãüÖÔ (´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü) 3) פü¾ÖÖôûß, Öãœü߯ÖÖ›ü¾ÖÖ, ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö, †ÖÓ²ÖÖ, ‡Ô¤ü, ±ãú»Ö (¤üÃÖ¸üÖ) 4) »ÖÖ›æü, “֍ú»µÖÖ, ¯ÖÖ“Ö, ÃÖÖÓ•ÖÖê·µÖÖ, ú¸Óü•µÖÖ, ±ú™ü֍êú (†−ÖÖ¸üÃÖê) 5) ד־֛üÖ, •Ö֝Öê, ¿Öê¾Ö, ¤ãü¯ÖÖ¸ü, ¸üÖêÂ֝ÖÖ‡Ô, †ÖŸÖÂÖ²ÖÖ•Öß (פü¾ÖÖôûß)

VII

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ×»Ö‹ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ Æïü… ˆ−Æëü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖêÓ êú ÃÖÖ£Ö •ÖÖê×›Íü‹… ¯ÖÖ¡Ö, ´ÖÓ¤ü߸ü, µÖÖ¡Ö֍Óú¯Ö−Öß, †−Öã³Ö¾Ö, פü¾ÖÖôûß, ¸üÖêÂ֝ÖÖ‡Ô (ÃÖãÓ¤ü¸ü, †ÖúÂÖԍú, ³Ö¾µÖ, “ÖÖӐֻÖß, ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü, ”ûÖ−Ö)

VIII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖê ÃÖÆüß Îú´Ö ´Öë ¸üÖú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: −ÖÖÆüßÃÖ, •Ö¸ü, ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ, Öê»ÖÖ, ŸÖæ, ´ÖÖ—µÖ֍ú›êü, ŸÖ¸ü µÖê, ŸÖæ •Ö¸ü ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖ¸ü ´ÖÖ—µÖ֍ú›êü µÖê. 1) †Ö»ÖÖ, •Ö¸ü, ¯Ö×Æü»ÖÖ, ¯Öêœêü, ´Öß, ŸÖ¸,ü −ÖÓ²Ö¸ü, ´ÖÖ—ÖÖ, ¾ÖÖ™üß−Ö, 2) ÃÖã¼üß, •Ö¸ü, µÖê‡−Ô Ö, ŸÖ¸,ü ¿ÖÖôêû»ÖÖ, ×´ÖôûÖ»Öß, ŸÖã´Ö“µÖ֍ú›êü, ´Öß, 3) ²Ö֐ÖêŸÖ, −ÖÖÆüß, »Ö¾Öú¸ü, •Ö¸üß, ŸÖ¸üß, ‘Ö¸üß, †Ö¯ÖÖ, ŸÖæ, †Ö»ÖÖÃÖ, •Ö֝ÖÖ¸ü 4) ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ−Öê, †³µÖÖÃÖ, •Ö¸ü, ¯Ö¸ü߁ÖêŸÖ, −ÖÖÆüß, −ÖÖÆüß, ˆ¢Ö´Ö, ×´ÖôûÖÖ¸ü, µÖ¿Ö, ŸÖ¸, üêú»ÖÖ, ŸµÖÖ»ÖÖ 5) ׯ֍Óú, •Ö¸,ü ¯ÖÖ‰úÃÖ, µÖêŸÖß»Ö, “ÖÖӐֻÖß, ŸÖ¸ü, ¯Ö›ü»ÖÖ, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü,

IX

úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öԍú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) ´Öß ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ......... . (¤êüÖ “ÖãúÖ ÆæÑü…) 2) ŸÖæ ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ......... . (Öê»Ö Ã֍úÖêÖê ŒµÖÖ?)

230

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

3) 4) 5)

×¾Ö•ÖµÖ−Öê ŸÖÖ•Ö´ÖÆüÖ»Ö ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ü ŸÖÖê •Öß¾Ö−ÖÖŸÖᯙ ‹úÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾ÖÖ»ÖÖ ....... . (¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÆü •ÖÖŸÖÖ…) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ Ã֐Öôêû ÃÖÖ ˆŸÃÖÖÆüÖ−Öê ......... . (´Ö−ÖÖŸÖê Æïü…) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ŸÖæ ÃÖ֐ָüß ×ú»»ÖÖÆüß ........ . (¤êüÖ Ã֍úÖêÖê)

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêšüú ´Öë פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−֍ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ Æêü úÖ´Ö úºþ......... . (¿Öêú»Ö, ¿ÖúŸÖß»Ö, ¿ÖúŸÖÖêÃÖ) ŸÖæ Æêü úÖ´Ö úºþ ¿ÖúŸÖÖêÃÖ. 1) ´Öß µÖÖ¾ÖÂÖá Ö֝µÖÖ“µÖÖ Œ»ÖÖÃÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú ........ −ÖÖÆüß. (¿ÖúÖÖ¸ü, ¿Öêú»Ö, ¿ÖúŸÖÖê) 2) ¸üÖÆãü»Ö, ŸÖã—ÖÖ ¯Ö㝵ÖÖŸÖᯙ ¯Ö¢ÖÖ úôû¾Öæ ......... úÖµÖ? (¿ÖúŸÖê, ¿ÖúŸÖÖê, ¿Öú¿Öß»Ö) 3) ÃÖÖµÖ»Öß †Ö•ÖÖ¸ü¯ÖÖÖ´Öãôêû ï֬ÖìŸÖ ³ÖÖÖ ‘Öê‰ú ........ −ÖÖÆüß. (¿ÖúŸÖê, ¿Öú»Öß, ¿ÖúŸÖß»Ö) 4) ú™ü êú»µÖÖ׿־ÖÖµÖ µÖ¿Ö ×´Öôæû ........ −ÖÖÆüß. (¿ÖúŸÖ, ¿Öú¿Öß»Ö, ¿ÖúŸÖÖê) 5) ׫üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÖ¸êü ×¾ÖªÖ£Öá ¾µÖ֍ú¸üÖÖŸÖ “ÖãúÖ úºþ ....... . (¿ÖúŸÖê, ¿ÖúÖÖ¸ü, ¿ÖúŸÖÖŸÖ)

X

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: •Ö¸ü ŸÖæ †Ö»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß µÖê‡Ô−Ö. •Ö¸ü ŸÖæ †Ö»ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. 1) •Ö¸ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ−Öê †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ ŸÖ¸ü ŸÖÖê ˆ¢ÖߝÖÔ (¯ÖÖÃÖ) ÆüÖê‡Ô»Ö. 2) ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ¯Öϵ֟−Ö êú»Öê ŸÖ¸ü µÖ¿Ö ×´Öôêû»Ö. 3) ´Öã»ÖÖÓ−Öß †Ö‡Ô¾Ö›üß»ÖÖÓ“ÖÓ ‹êú»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸµÖÖÓ“ÖÓ ú»µÖÖÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. 4) •Ö¸ü †Ö¯ÖÖ þ֓”û ¸üÖ×Æü»ÖÖê, ŸÖ¸ü †Ö¯Ö»Öê †Ö¸üÖê µÖ “ÖÖӐֻÖê ¸üÖÆüß»Ö. 5) •Ö¸ü ´Ö−Ö ¯ÖÖ¾Ö−Ö †ÃÖê»Ö, ŸÖ¸ü ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ“Öê ¤ü¿ÖÔ−Ö ÆüÖê‡Ô»Ö.

XI

'•Ö¸ü...ŸÖ¸ü', '•Ö¸üß...ŸÖ¸üß' •ÖîÃÖê ¿ÖŸÖÔÃÖæ“֍ú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö −ÖµÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

XII

ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü פü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖ •ÖÖê›Íüß úÖê ×´Ö»Ö֍ú¸ü ‹ú-‹úú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡Ô‹… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ µÖê¿Öß»Ö. ´Öß µÖê‡−Ô Ö. •Ö¸ü ŸÖæ µÖê¿Öᯙ ŸÖ¸ü ´Öß µÖê‡Ô−Ö. 1) ´Öß ´ÆîüÃÖæ¸ü´Ö¬µÖê ¸üÖÆüß−Ö. ´Öß ¾ÖéÓ¤üÖ¾Ö−Ö ÖÖ›Ôü−Ö ¯ÖÖÆüß−Ö. 2) ´Ö»ÖÖ ²ÖׁÖÃÖ ×´Öôêû»Ö. ´Öß ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ¯Öêœêü ¤êü‡Ô−Ö.

1.

¯ÖÖšü 19

2.

3.

231

3) ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ¯Öϵ֟−Ö ú¸üŸÖß»Ö. ŸÖêê úÖ´Ö »Ö¾Öú¸ü ÆüÖê‡Ô»Ö. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ŸÖæ ‹êú. •Ö¸ü ŸÖß ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖæ ‹êú. 1) ŸÖß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß ú¸üŸÖê †ÖÆêü. ŸÖæ ²ÖÖÃÖãÓ¤üß ú¸ü. 2) ŸÖÖê ¤æü¬Ö †ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü. ŸÖæ “ÖÆüÖ ú¸ü. 3) ŸÖê ¿ÖêŒÃÖׯֆ¸ü¾Ö¸ü ×»Ö×ÆüŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖæ úÖ×»Ö¤üÖÃÖÖ¾Ö¸ü ×»ÖÆüßü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3)

4.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3)

5.

ןֻÖÖ ×»ÖÆüÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ןֻÖÖ ×»ÖÆæü ¤êü. •Ö¸ü ןֻÖÖ ×»ÖÆüÖµÖ“ÖÓ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ןֻÖÖ ×»ÖÆæü ¤êü. ŸµÖÖÓ−ÖÖ −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ−ÖÖ −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö úºþ ¤ê. †ÖŸÖÖ ×¾Ö•ÖµÖ»ÖÖ ÖêôûÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ Öêôæû ¤êü. ÖߟÖÖ †Ö×Ö ÃÖã−ÖߟÖÖ»ÖÖ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖ‰ú ¤êü.

ŸÖæ ÖêôûÖÖ¸ü −ÖÖÆüßÃÖ. ´Öß ÖêôûÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. •Ö¸ü ŸÖæ ÖêôûÖÖ¸ü −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß ÖêôûÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ×−Ö»Öê¿Ö ד֡֯֙üÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ×−ÖŸÖß−ÖÃÖã¨üÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß ŸÖê úÖ´Ö ú¸üÖÖ¸ü −ÖÖÆüߟÖ. ŸÖÖê¯ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ú¸üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ׿ց֍ú ×¾ÖªÖ£ÖÖÕ−ÖÖ ¸ü֐Ö־֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüߟÖ. ×¾ÖªÖ£Öá †³µÖÖÃÖ ú¸üÖÖ¸ü −ÖÖÆüߟÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3)

ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ÃÖÖÓאֻ֟Öê −ÖÖÆüß. ´Öß ŸÖê úÖ´Ö êú»Öê −ÖÖÆüß. •Ö¸ü ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ÃÖÖÓאֻ֟Öê †ÃÖŸÖê ŸÖ¸ü ´Öß ŸÖê êú»Öê †ÃÖŸÖê. ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö»Öê −ÖÖÆüßÃÖ. ´Öß †Ö»ÖÖê −ÖÖÆüß. ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ Öê»ÖÖê −ÖÖÆüß. ´Öß ±úôêû ¾Ö ³ÖÖ•Öß †ÖÖ»Öß −ÖÖÆüß. ŸÖß '−Öê™ü' “Öß ¯Ö¸ü߁ÖÖ ˆ¢ÖߝÖÔ —ÖÖ»Öß −ÖÖÆüß. ŸÖß ¯ÖÏÖ¬µÖ֯֍ú —ÖÖ»Öß −ÖÖÆüß.

¯Öלü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹… ´Ö¸üÖšüß úÖ¾µÖÖ“ÖÓ †¬µÖµÖ−Ö ú¸üÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü߯ÖÖÃÖæ−Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öß. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üߍúŸÖì –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü Æêü •ÖÃÖê £ÖÖê¸ü ú¾Öß ÆüÖêŸÖê, ŸÖÃÖê“Ö ŸÖê ´ÖÆüÖ−ÖË Ø“ÖŸÖú ¯ÖÖ ÆüÖêŸÖê. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß“Öß úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ †•ÖÖê›ü †ÖÆêü. •Ö¸ü ÁÖêšüŸÖꓵÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü •ÖÖÖŸÖ»µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖà“Öß µÖÖ¤üß ú¸üÖµÖ“ÖÓ šü¸ü¾Ö»ÖÓ, ŸÖ¸ü –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß“ÖÓ Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö×Æü»µÖÖ ¤üÆüÖŸÖ“Ö †ÃÖê»Ö. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üÖÓ“Öê ¾Ö›üß»Ö ×¾Ö÷ü»Ö¯ÖÓŸÖ. ŸµÖÖÓ−Öß ŸÖÖ¹ýµÖÖŸÖ ÃÖÓ−µÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ¯ÖÖ −ÖÓŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ ÖãºÓþ“µÖÖ †Ö–Öê¾Öºþ−Ö ŸµÖÖÓ−Öß ¯Öã−ÆüÖ ÖéÆüãÖÖÁÖ´ÖÖŸÖ ¯ÖϾÖê¿Ö êú»ÖÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ד֛ü»Ö껵ÖÖ ¹ýœüß¾ÖÖªÖÓ−Öß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ãú™ãÓü²ÖÖ“ÖÖ Öæ¯Ö ”ûôû êú»ÖÖ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¾ÖÖôûßŸÖ ™ü֍ú»ÖÓ. †Öê¸ü, ×¾Ö÷ü»Ö¯ÖÓŸÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öß ¯ÖŸ−Öß µÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ−ÖßÆüß •Ö»ÖÃÖ´ÖÖ¬Öß ‘ÖêŸÖ»Öß. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öß ³ÖÖ¾ÖÓ›Óü ¯ÖÖê¸üúß —ÖÖ»Öß. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü •Ö¸üß µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖ ú™æü †−Öã³Ö¾ÖÖÓŸÖæ−Ö Öê»Öê ÆüÖêŸÖê ŸÖ¸üß ŸµÖÖÓ−Öß †´ÖéŸÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ´Ö¬Öã¸ü ¾ÖÖ’Ëû´ÖµÖÖ“Öß ×−ÖÙ´ÖŸÖß êú»Öß. ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾Ö֓֍ú –

232

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß´Ö¬Ö»µÖÖ ÖÆü−Ö ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−ÖÖ»ÖÖ ÃÖ´Ö•Öæ ¿Öú»ÖÖ −ÖÖÆüß, ŸÖ¸üß ×ŸÖ“µÖÖŸÖ»ÖÖ ¸üÃÖÖôû¯ÖÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ Çü¤üµÖÖ»ÖÖ ×³Ö›üŸÖÖê. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ £ÖÖê¸ü úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ †•ÖÖê›ü µÖÖ¤üß ×“Ö›ü»Ö껵ÖÖ ¹ýœüß¾ÖÖ¤üß ”ûôû ú¸üÖê ¾ÖÖôûßŸÖ ™ü֍úÖê ¯ÖÖê¸üúß ¸üÃÖÖôû¯ÖÖÖ Çü¤üµÖÖ»ÖÖ ×³Ö›üÖê

´ÖÆüÖ−Ö ú×¾ÖŸÖÖ úÖ ³ÖÖ¾Ö ²Öê•ÖÖê›Íü ÃÖæ“Öß ²Ö−ÖÖ−ÖÖ ×“ÖœÍêü üÆãü‹ ¹ýלÍü¾ÖÖ¤üß ŸÖú»Öß±ú ¤êü−ÖÖ ²Ö×ÆüéúŸÖ ú¸ü−ÖÖ †−ÖÖ£Ö ú×¾ÖŸÖÖ úÖ ¸üÃÖ Çü¤üµÖ ”æû »Öê−ÖÖ †³µÖÖÃÖ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¤üßו֋… 1) –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß úÖêÖß ×»Ö×Æü»Öß? 2) –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üÖÓ“µÖÖ ¾Ö×›ü»ÖÖÓ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ ÆüÖêŸÖÓ? 3) ¹ýœüß¾ÖÖªÖÓ−Öß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ”ûôû úÖ êú»ÖÖ? 4) ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ´Ö֝ÖÃÖÖ»ÖÖ –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üߟֻÖÓ ÖÆü−Ö ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−Ö ÃÖ´Ö•Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß, ŸÖ¸üß ŸµÖÖÓŸÖ»ÖÓ úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ? 5) •ÖÖÖŸÖ»µÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖà“Öß ÁÖêšüŸÖꓵÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü µÖÖ¤üß ú¸üÖµÖ“ÖÓ šü¸ü¾Ö»ÖÓ ŸÖ¸ü úÖµÖ ÆüÖê‡Ô»Ö?

II

ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›üú¸ü ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úßו֋… 1) † ... µÖ ... 2) ... −Öê À¾Ö ... ... ŸÖì 3) Öé Æü ... ÁÖ ... ŸÖ 4) ºþ œüß ... ... −Öß 5) ¾ÖÖ ... ´Ö µÖÖ ...

¯ÖÖšü 19

233

III

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ¯ÖÖšü (¯Öלü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹) ´Öë †Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹… úÖ¾µÖÖ“ÖÓ, ú£Öê“ÖÓ, †¬µÖµÖ−Ö, ú¾Öß, ؓ֟֍ú, ×¾Ö÷ü»Ö¯ÖÓŸÖ, ׿ց֍ú, ÃÖÓ−µÖÖÃÖ¬Ö´ÖÔ ²Ö×ÆüÖß, ¯ÖŸ−Öß, ן֏֙ü, ´Ö¬Öã¸ü, ˆ¤üÖ¸üŸÖÖ, ¸üÃÖÖôû¯ÖÖÖ, Çü¤üµÖÖ»ÖÖ.

IV

ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ¤üÖê−Ö †ÖŒ™üÖê²Ö¸ü ÆüÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ 'ÖÖÓ¬Öß •ÖµÖÓŸÖß' ´ÆüÖæ−Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. ÆüÖ ‹ú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ ÃÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß †Ö´Ö“µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †−Öêú ˆ¢Ö´Ö úÖµÖԍÎú´Ö ÃÖÖ•Ö¸êü ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ“ÖÖ ´Öß †−Öêú¤üÖ †−Öã³Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. ÖÖÓ¬Öß •ÖµÖÓŸÖß»ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá ¾Ö ×¿ÖÖú ÃÖ³Ö֐ÖéÆüÖŸÖ •Ö´ÖŸÖÖŸÖ. ¾µÖÖÃÖ¯ÖßšüÖ¾Ö¸ü ÖÖÓ¬Öß•Öà“Öß ¯ÖÏןִÖÖ Øú¾ÖÖ ±úÖê™üÖê šêü¾Ö»Öê»ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ¯ÖÖÆãüÖê ¾Ö ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú ¯Öã¯ÖÆüÖ¸ü ¾Ö ÖÖ¤üß“Öß ´ÖÖôû †¯ÖÔÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. úÖµÖԍÎú´ÖÖ“Öß ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ '¾ÖîÂÖ¾Ö •Ö−Ö ŸÖÖê ŸÖêÖê ú×Æü‹' µÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ³Ö•Ö−ÖÖ−Öê ÆüÖêŸÖê. ´Ö¸üÖšüß“Öê ׿ց֍ú þÖ֐ָ֟֯ü ³ÖÖÂÖÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ¯ÖÏ´ÖãÖ ¯ÖÖÆãüÖê ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü ¾Ö úÖµÖԍúŸÖéÔŸ¾ÖÖ¾Ö¸ü ¾µÖ֏µÖÖ−Ö ¤êüŸÖÖŸÖ. •Ö¸ü †Ö¯ÖÖ Æêü ¾µÖ֏µÖÖ−Ö ‹êú»Öê ŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ –ÖÖ−ÖÖŸÖ ³Ö¸ü ¯Ö›üŸÖê. ´ÆüÖæ−Ö ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ Æêü ¾µÖ֏µÖÖ−Ö »ÖÖ¯Öæ¾Öԍú ‹êúŸÖÖŸÖ. úÖÆüß ×¾ÖªÖ£Öá ¯ÖÏ¿−Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †Ö×Ö ¯ÖÏ´ÖãÖ ¯ÖÖÆãüÖê ŸµÖÖ»ÖÖ ˆ¢Ö¸êü ¤êüŸÖÖŸÖ. µÖÖ “Ö“Öì−ÖÓŸÖ¸ü ×¾ÖªÖ£Öá †Ö¯Ö»Öê úÖµÖԍÎú´Ö ÃÖÖ¤ü¸ü ú¸üŸÖÖŸÖ. ¤êü¿Ö³ÖŒŸÖָ߯ü ÖߟÖê, ÖÖÓ¬Öß•Öà“Öß ³Ö•Ö−Öê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ •Öß¾Ö−ÖÖ¾Ö¸üᯙ ¯ÖÏÃÖӐÖÖÓ“Öê −ÖÖ™ü¶ºþ¯ÖÖÓŸÖ¸ü ÃÖÖ¤ü¸ü ú¸üŸÖÖŸÖ. ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ ¾Ö ÖÖÓ¬Öß•Öà×¾ÖÂÖµÖß“µÖÖ ÖÏÓ£ÖÖÓ“Öê ¾ÖÖ“Ö−Ö ×¾ÖªÖ£Öá ú¸üŸÖÖŸÖ. úÖÆüß ×¿ÖÖú '´ÖÖ—Öê ÃÖŸµÖÖ“Öê ¯ÖϵÖÖêÖ' µÖÖ ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ †ÖŸ´Öú£Öê“Öê ¾ÖÖ“Ö−Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. •Ö¸ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öß ‡“”ûÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖê ÃÖã¨üÖ ÖÖÓ¬Öß•Öà²Ö§ü»Ö ²ÖÖê»Öæ ¿ÖúŸÖÖŸÖ. ´Öß ¤êüÖᯙ †−Öêú¤üÖ †ÃÖê ²ÖÖê»Öæ−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú †¬µÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. µÖÖ×−Ö×´Ö¢ÖÖ−Öê ÆüÖêÖÖ·µÖÖ ÃÖæŸÖúŸÖÖ‡Ô“µÖÖ Ã¯Ö¬ÖìŸÖ ´Ö»ÖÖ †−Öêú¤üÖ ¯ÖÖ׸üŸÖÖê×Â֍êúÆüß ×´ÖôûÖ»Öß †ÖÆêüŸÖ. úÖµÖԍÎú´ÖÖ“µÖÖ ¿Öê¾Ö™üß ØÆü¤üß“Öê ׿ց֍ú †Ö³ÖÖ¸ü¯ÖϤü¿ÖÔ−Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ÖÖ‰ú ¾ÖÖ™üŸÖÖŸÖ. ¿Öê¾Ö™üß ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ¸üÖ™ÒüÖßŸÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß †Ö¯ÖÖ •Ö¸ü Öî¸üÆü•Ö¸ü ¸üÖ×Æü»ÖÖê ŸÖ¸ü µÖÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü úÖµÖԍÎú´ÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö, ¾µÖ֏µÖÖ−ÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö †Ö¯ÖÖ ¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÖÆüÖŸÖÖê. ¸üÖ™Òüׯ֟ÖÖ ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öà−Öß ÃÖŸµÖ ¾Ö †ØÆüÃÖÖ Æüß ŸÖ¢¾Öê ÃÖÖÓאֻ֟Öß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ−Öß ×¤ü»Öê»ÖÖ 'Öê›ü¶Öú›êü “Ö»ÖÖ' ÆüÖ ÃÖÓ¤êü¿Ö †Ö•ÖÆüß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÖÆêü. ÖÖÓ¬Öß•Öß ÃÖÖ¬µÖÖ ÃÖÖ꯵ÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ Öæ¯Ö ˆ““Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¾Ö ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−Ö ´ÖÖÓ›üŸÖÖŸÖ. •Ö¸ü †Ö¯ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸÖŸ¾ÖÖÓ−ÖãÃÖÖ¸ü •ÖÖ»ÖÖê ŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖ •ÖÖÖ“Öê −ÖêŸÖéŸ¾Ö úºþ ¿Öêú»Ö.

V

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ²Ö›Íüß ¬Öæ´Ö¬ÖÖ´Ö ÃÖê ´Ö−ÖÖŸÖê Æîü… µÖÆü ¯Ö¾ÖÔ ³ÖÖ¤üÖë úß ¿ÖãŒ»Ö “ÖŸÖã£Öá ÃÖê »Öêú¸ü “ÖŸÖã¤Ôü¿Öß ŸÖú ´Ö−ÖÖŸÖê Æîü… ¤üÃÖ ×¤ü−ÖÖë ŸÖú Æü¸ü •ÖÖÆü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ, ÃÖӐÖßŸÖ †Öî¸ü ÃÖÖÓÍéúן֍ú úÖµÖԍÎú´ÖÖë úß ¬Öæ´Ö ÆüÖêŸÖß Æîü… ÖÖê¿Ö•Öß úß ¯ÖÏןִÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ŸÖîµÖÖ¸ü ׍ú‹ Ö‹ ¯ÖÓ›üÖ»ÖÖë ´Öë ¸üÖŸÖê Æîü… ¯ÖÓ›üÖ»ÖÖë úÖê Öæ²Ö ÃÖ•ÖÖŸÖê Æïü… —ÖÖÑ׍úµÖÖÑ ¤êüÖ−Öê êú ×»Ö‹ »ÖÖêÖÖë úß ³Öß›Íü ˆ´Ö›ÍüŸÖß Æîü… »ÖÖêÖÖë úÖ ˆŸÃÖÖÆü †Öî¸ü ˆ»»ÖÖÃÖ ¤êüÖŸÖê Æüß ²Ö−ÖŸÖÖ Æîü… ¤üÃÖ ×¤ü−ÖÖë êú

234

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

²ÖÖ¤ü ¯ÖÏןִÖÖ†Öë úÖê ×¾ÖÃÖÙ•ÖŸÖ ú¸üŸÖê Æïü… ÃÖ²Ö †Öê¸ü ÃÖã−ÖÖ‡Ô ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü - "ÖÖ¯Ö×ŸÖ ²ÖÖ¯¯ÖÖ ´ÖÖê¸üµÖÖ, ¯Öãœü“µÖÖ ¾ÖÂÖá »Ö¾Öú¸ü µÖÖ"… VI

†¯Ö−Öê ¸üÖ•µÖ êú ׍úÃÖß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ŸµÖÖêÆüÖ¸ü ¯Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö׏֋… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖ¯ÖύúÖ¸üÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ Æîü… 1) •Ö¸ü ŸÖæ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ, ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ Öæ¯Ö úÖÆüß ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö. µÖפü ŸÖã´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü úÖ±úß ãú”û ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ… 2) ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Ö×Ö ¯ÖãÖÓ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ Ã֐ÖôûÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ. µÖפü ŸÖã´Ö−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê ¤êüÖ ×»ÖµÖÖ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü »ÖÖŸÖÖ Æîü ׍ú ŸÖã´Ö−Öê ¯Öæ¸üÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤êüÖ ×»ÖµÖÖ… 3) ´Öß µÖÖ¾ÖÂÖá •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê ŸÖ¸ü −ÖŒúß •ÖÖ‡Ô−Ö. µÖפü ´Öï ‡ÃÖ ÃÖÖ»Ö •ÖÖ Ã֍úÖ ŸÖÖê •Öºþ¸ü •ÖÖ‰ÑúÖÖ… 4) ŸÖæ †ÖŸÖÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ¸Ÿ−ÖÖאָüß“ÖÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ‰ú ¿Öú¿Öß»Ö. µÖפü ŸÖã´Ö ‡ÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ŸÖÖê ¸üŸ−ÖאÖ׸ü úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö ÖÖ Ã֍úÖêÖê… 5) (ŸÖæ) ³ÖÖ¦ü¯Ö¤üÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ»ÖÖ ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ŸÖã»ÖÖ ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö. †Ö¸ü ŸÖã´Ö ³ÖÖ¤üÖë êú ´ÖÆüß−Öê ´Öë Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úÖ ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¤êüÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ׍ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß êú "µÖפü ...... ŸÖÖê" êú ¯ÖϵÖÖêÖ ¾ÖÖ»Öê ¿ÖŸÖÔÃÖæ“֍ú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×»Ö‹ "•Ö¸ü ...... ŸÖ¸ü" ‡−Ö †¾µÖµÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ¯ÖϵÖÖêÖ «üÖ¸üÖ ‹ú ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ´Öë ׍ÎúµÖÖ úÖ ‘Ö™ü−ÖÖ ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö êú ׍ÎúµÖÖ êú ‘Ö™ü−Öê ¯Ö¸ü ×−Ö³ÖÔ¸ü ÆüÖê−ÖÖ ¾µÖŒŸÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ´Öë ¸ü׏֋ ׍ú ú³Öß ú³Öß ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ÃÖê "•Ö¸ü ....." úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ¯ÖÏŸµÖÖ ºþ¯Ö ÃÖê −Ö ÆüÖê ú¸ü, †−ÖãõÖæŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ¤êü׏֋… 1) †•Öæ−Ö úÖÆüß ×¤ü¾ÖÃÖ †ÖÃÖÖ´ÖÖŸÖ ‘ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÖ †Ö»Öê †ÃÖŸÖê ŸÖ¸ü †ÖÖÖß ”ûÖ−Ö ¾ÖÖ™ü»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ. µÖפü ãú”û †Öî¸ü פü−Ö †ÃÖ´Ö ´Öë ײ֟ÖÖŸÖÖ ŸÖÖê †Öî¸ü ³Öß †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ… 2) •Ö¸ü ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß −ÖÃÖŸÖßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß †ÖµÖãµÖÖŸÖ»µÖÖ ‹úÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾ÖÖ»ÖÖ ´Öãú»ÖÖê †ÃÖŸÖÖê. µÖפü ŸÖã´Ö−Öê ´Öê¸üß ´Ö¤ü¤ü −ÖÆüà úß ÆüÖêŸÖß ŸÖÖê ´Öï •Öß¾Ö−Ö êú ‹ú ²ÖלÍüµÖÖ †−Öã³Ö¾Ö ÃÖê ¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÆü •ÖÖŸÖÖ…

¯ÖÖšü 19

235

3)

•Ö¸ü »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ÃÖã¹ý êú»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ü •Ö−Ö•Ö֐ÖéŸÖß ÆüÖê‰ú ¿Öú»Öß −ÖÃÖŸÖß. µÖפü »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ןֻ֍ú −Öê ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö −ÖÆüà ¿Öã¹ý ׍úµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ ŸÖÖê •Ö−Ö •Ö֐Öé×ŸÖ −ÖÆüà ÆüÖê Ã֍úŸÖß £Öß…

ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ "ÆêüŸÖã ÆêüŸÖã´Ö¤ü-³ÖæŸÖúÖ׻֍ú" ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ, ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ºþ¯Ö ÃÖê ³ÖæŸÖúÖ»Ö ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ˆ−Ö ´Öë ¯ÖÏŸµÖÖ ´Öë −ÖÆüß Æãü‹, −ÖÆüß ×ú‹ Ö‹ ׍ÎúµÖ֍ú»ÖÖ¯ÖÖë êú ¯Ö׸üÛãÖןֆÖë úÖ ŸÖ£ÖÖ ˆ−Ö êú ¯Ö׸üÖÖ´Ö/±ú»Öºþ¯Ö ׍ÎúµÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ ¯Ö׸üÛãÖןֆÖë úÖ ×•ÖÎú ÆüÖêŸÖÖ Æîü… III

−Öß“Öê פü‹ Æãü‹ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ´Ö»ÖÖ •Ö¸üß úÖÆüß úÖ¸üÖÖ´Öãôêû µÖêÖÓ ¿ÖŒµÖ —ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß ŸÖ¸üß ŸÖæ −ÖŒúß •ÖÖ. µÖפü ´Öï ׍úÃÖß úÖ¸üÖ −Ö “Ö»Ö Ã֍úÖ ŸÖÖê ³Öß ŸÖã´Ö †¾Ö¿µÖ •ÖÖ−ÖÖ… 2) •Ö¸üß ŸÖæ ´ÖÖ—µÖ֍ú›êü †Ö»ÖßÃÖ ŸÖ¸üß ´Öß ŸÖã»ÖÖ ³Öê™üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. µÖפü ŸÖã´Ö ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ †Ö‡Ô ³Öß ŸÖÖê ´Öï ŸÖã´Æëü −ÖÆüà ×´Ö»ÖæѐÖß… ×ÆÓü¤üß êú "µÖפü-ŸÖÖê ³Öß" "µÖª×¯Ö -" "ŸÖ£ÖÖׯÖ" •ÖîÃÖê ¯ÖϵÖÖêÖ ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë "•Ö¸üß" - †Öî¸ü "ŸÖ¸üß" êú «üÖ¸üÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖê •ÖÖê›üÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−Ö êú «üÖ¸üÖ ‹ú ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ ŸÖ£ÖÖ ¯Ö׸üÛãÖ×ŸÖ úÖ †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸êü ´Öë †−Ö¯Öê×ÖŸÖ ¯Ö׸üÖÖ´Ö úÖ ÃÖӍêúŸÖ פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…

IV

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ´Öß µÖÖ¾ÖÂÖá •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê ŸÖ¸ü −ÖŒúß •ÖÖ‡Ô−Ö. µÖפü ´Öï ‡ÃÖ ÃÖÖ»Ö •ÖÖ Ã֍úÖ ŸÖÖê •Öºþ¸ü •ÖÖ‰ÑúÖÖ… 2) ŸÖæ Æüß ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖê‰ú ¿Öú¿Öᯙ −ÖÓ? ŸÖã´Ö ³Öß ´Öê¸êü ÃÖÖ£Ö “Ö»Ö Ã֍úÖêÖê −Ö? 3) ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ úÖÆüß úÖ¸üÖÖ´Öãôêû •Ö֝ÖÓ ¿ÖŒµÖ —ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß ŸÖ¸üß ŸÖæ •ÖÖ. µÖפü ´Öï ׍úÃÖß úÖ¸üÖ −Ö •ÖÖ Ã֍úÖ ŸÖÖê ³Öß ŸÖã´Ö †¾Ö¿µÖ •ÖÖ−ÖÖ… 4) ÃÖ´Ö•ÖÖ ŸÖæ µÖê‰ú ¿ÖúÖÖ¸ü“Ö −ÖÃÖ¿Öᯙ ŸÖ¸ü ´Ö»ÖÖ ×ŸÖ£Ö»µÖÖ ‹ÖÖªÖ “ÖÖӐֻµÖÖ µÖÖ¡ÖÖ Óú¯Ö−Öß“ÖÖ ¯Ö¢ÖÖ ¤êü‰ú ¿Öú¿Öᯙ úÖ? ÃÖ´Ö—ÖÖê, µÖפü ŸÖã´Ö “Ö»Ö Æüß −Ö Ã֍êú ŸÖÖê ´Öã—Öê ¾ÖÆüÖÑ úß ×úÃÖß †“”ûß µÖÖ¡ÖÖ-Óú¯Ö−Öß úÖ ¯ÖŸÖÖ ¤êü Ã֍ëúÖê ŒµÖÖ? 5) ŸÖÖê (ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö) ŸµÖÖÓ−Öß (»ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß) ÃÖãºþ êú»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ü •Ö−Ö•Ö֐ÖéŸÖß ÆüÖê‰ú ¿Öú»Öß −ÖÃÖŸÖß. µÖפü ˆ−ÆüÖë−Öê µÖÆü −ÖÆüà ¿Öã¹ý ׍úµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ ŸÖÖê •Ö−Ö •Ö֐Öé×ŸÖ −ÖÆüà ÆüÖê Ã֍úŸÖß £Öß…

236

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë "¿Öú" ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆÃÖ ÃÖê ²Ö−Öê Æãü‹ éú¤ü−ŸÖ¿Ö²¤üºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ØÆü¤üß êú "Ã֍ú" (Ã֍ú−ÖÖ) †£ÖÔ ´Öë ‡ÃÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ׍ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Öºþ¯Ö ´Öê '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü "¿Öú" êú ×−Ö´−Ö ×»Ö×ÖŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ¿ÖŒµÖŸÖÖ ²ÖÖê¬Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ

‹ú¾Ö“Ö−Ö (¯Öã.) ´Öß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê. (áÖß.) ´Öß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖê. (¯Öã.) ŸÖæ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖêÃÖ/¿ÖúŸÖêÃÖ. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê. (áÖß.) ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖê. (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖê.

³ÖæŸÖúÖ»Ö: ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Öß •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê/¿Öú»Öê. ´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖææ •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖÃÖ. (áÖß.) ŸÖæ •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öß. †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖÃÖ. (áÖß.) ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öß. (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öê. ³Ö×¾Öµ֍úÖ»Ö: ˆ.¯Öã. ´Öß •ÖÖ‰ú ¿Öêú−Ö. ´Ö.¯Öã. ŸÖæ •ÖÖ‰ú ¿Öú¿Öß»Ö. †.¯Öã. ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿Öêú»Ö. V

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖ. ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ. ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ.

†Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖŸÖ. ŸÖæ •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖßÃÖ. ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öê. ŸµÖÖ •ÖÖ‰ú ¿Öú»µÖÖ. ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öß. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿Öæú. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúÖ»Ö. ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖß»Ö.

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖϵÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) †¸êü! ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ †Ö×Ö ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. †¸êü! ´Öï ŸÖÖê ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê •ÖÖ “ÖãúÖ ÆæÑü… 2) ´Öß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. ´Öï ¯Öæ¸ü−Ö ¯ÖÖê»Öß úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “ÖãúÖ ÆæÑü… ‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ØÆü¤üß êú "“ÖãúÖ (ÆæÑü)" êú †£ÖÔ ´Öë '“Öãú' ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… "†ÖÆêü" ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖϵÖÖêÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ‡ÃÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ»Ö µÖÖ×−Ö úß ×úÃÖß ³Öß ×ÎúµÖÖ êú ¯ÖæÖÔŸÖ„ ÆüÖê •ÖÖ−Öê êú †£ÖÔ ´Öë ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ´Öë ¯Öã¹ýÂÖػ֐־֓Ö−Ö ¾Ö֓֍ú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖê Æïü…

¯ÖÖšü 19

237

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.)

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. ´Öï ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “ÖãúÖ ÆæÑü. ´Öß ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öê †ÖÆêü. ´Öï ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãúß ÆæÑü…

†Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ. Æü´Ö ÆüÖ¯ÖãÃÖü †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãêú Æïü…

ŸÖæ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Öú ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖ †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãê ÆüÖê… (áÖß.) ŸÖæ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öß †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãúß ÆüÖê…

ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖ †ÖÆÖüŸÖ. †Ö¯Ö ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãêú Æïü…

(áÖß.)

´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ

†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö

(¯Öã.)

(¯Öã.)

ŸÖÖê ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö “Öãú»ÖÖ †ÖÆêü. ¾ÖÆü ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “ÖãúÖ Æîü… (áÖß.) ŸÖß ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öß †ÖÆêü. ¾ÖÆü ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãúß Æîü… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öê †ÖÆêü.

ŸÖê ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öê †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê ú “Öãêú Æïü… ŸµÖÖ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãúß Æïü… ŸÖß ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öß †ÖÆêüŸÖ.

×¾Ö¿ÖêÂÖ ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ úß "“Öãú" ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö úÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¤æüÃÖ¸üÖ †£ÖÔ ³Öß Æîü "Ö»ÖŸÖß ú¸ü−ÖÖ" "³Öæ»Ö ú¸ü−ÖÖ"… VI

Æüôû¤üߍãÓúæú: 'Æüôû¤üߍÓúæú' ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß ‹ú ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ Æîü… ÛáֵÖÖÑ ´Öú¸üÃÖӍÎúÖÓ×ŸÖ •ÖîÃÖê ¯Ö¾ÖÔ ¯Ö¸ü ÃÖãÆü֐Ö−ÖÖë úÖê ‘Ö¸ü ²Öã»ÖÖŸÖß Æïü… ˆ−֍êú ´ÖÖ£Öê¯Ö¸ü 'Æüôû¤üߍãÓúæú' (Æü»¤üß †Öî¸ü ãú´Öãú´Ö) »ÖÖÖŸÖß Æïü… †¯Ö−Öê ÃÖê ˆ´ÖÏ ´Öë ²Ö›Íüß ÃÖãÆü֐Ö−ÖÖë êú “Ö¸üÖ ”æûŸÖß Æïü… −ÖÖ׸üµÖ»Ö, ÃÖã¯ÖÖ¸üß Æü»¤üß-ÖÖÑšü, ºþ¯ÖµÖÖ (¯ÖîÃÖê), ²ÖÖ¤üÖ´Ö, Öã¸ü´ÖÖ †Öî¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö, ÖêÆæÑü µÖÖ “Ö−ÖÖ

238

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†Öפü “Öß•Öë µÖÖ ‡−Ö ´Öë ÃÖê ãú”û “Öß•Öë ÃÖãÆü֐Ö−Ö êú ¯Ö»»Öæ ´Öë ›üÖ»ÖŸÖß Æïü… ‡ÃÖê '†Öê™üß ³Ö¸üÖê' úÆüŸÖê Æïü… ‡ÃÖ 'Æüôû¤üߍãÓúæú' úß ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö •Ö²Ö úÖê‡Ô ÃÖãÆü֐Ö−Ö ‘Ö¸ü †ÖŸÖß Æîü ŸÖ²Ö ³Öß ˆÃ֍êú ´ÖÖ£Öê¯Ö¸ü Æü»¤üß-ãú´Öãú´Ö »ÖÖ֍ú¸ü ˆÃÖê ײ֤üÖ ú¸üŸÖê Æïü…

¯ÖÖšü 20

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

239

20

¤êüÖÖß ×“Ö¯ÖúÖê“Öß!

ד֯֍úÖê úß ¤êü−Ö!

¯ÖÖÓ›êü : ŸÖæ ‡ŸÖÓú “ÖÖӐֻÖÓ ØÆü¤üß úÃÖÓ ²ÖÖê»ÖŸÖÖêÃÖ?

¯ÖÖÓ›êü : ŸÖã´Ö ‡ŸÖ−Öß †“”ûß ØÆü¤üß îúÃÖê ²ÖÖê»ÖŸÖê ÆüÖê? ²ÖÖ¯Ö™ü : †¸êü, µÖÆü ד֯֍úÖê úß ¤êü−Ö Æîü… ¯ÖÖÓ›êü : ד֯֍úÖê úß ¤êü−Ö? ²ÖÖ¯Ö™ü : ÆüÖÑ, −Ö… ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ŸÖ²Ö ¿Öã¹ý Æüß Æãü†Ö £ÖÖ… Æü´Ö úÖê‡Ô ¯ÖÓ¦üÆü ²ÖßÃÖ »ÖÖêÖÖë −Öê ˆÃ֍êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ¯Öæ¸üß •ÖÖ−֍úÖ¸üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−Öê úß šüÖ−Öß… ¯Öæ¸êü ÖœÍü¾ÖÖ»Ö úÖ “ÖŒú¸ü »ÖÖÖµÖÖ… †»Öú−ÖÓ¤üÖ êú ׍ú−ÖÖ¸êü êú ÖÖѾ֐ÖÖÑ¾Ö (Æü´Ö) ‘Öæ´ÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… ˆÃÖß ÃÖ´ÖµÖ ØÆü¤üß ÃÖߏÖß… ²Öê¬Ö›Íüú ²ÖÖê»ÖŸÖê £Öê… ³Öæ»Ö ÆüÖê Ö‡Ô ŸÖÖê ÆüÖê Ö‡Ô… ÃÖ“Ö ŸÖÖê µÖÆü Æîü ׍ú ¯ÖÏê´Ö úß, µÖÖ ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ ³ÖÖÂÖÖ ‹ú Æüß Æîü… ×±ú¸ü “ÖÖÆêü ¾ÖÆü ÖœÍü¾ÖÖ»Ö ÆüÖê µÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ÆüÖê… ¯ÖÖÓ›êü : µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… ¯Ö¸ü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê êú ²ÖÖ¤ü ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆÖê? ²ÖÖ¯Ö™ü : Æü´Ö−Öê ×±ú¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ³Öß ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ¿Öã¹ý ׍úµÖÖ… ¯ÖÖÓ›êü : ¾ÖÆü îúÃÖê? ²ÖÖ¯Ö™ü : Æü´Ö •ÖÓÖ»Ö úß ²ÖÛßֵÖÖë ´Öë •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… »ÖÖêÖÖë úÖê •ÖӐֻÖÖë úÖ ´ÖÆü¢¾Ö ÃÖ´Ö—ÖÖŸÖê £Öê… ¯ÖÖÓ›êü : ³ÖÖÂÖÖ ×¤üµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê? ²ÖÖ¯Ö™ü : −ÖÆüà ¸êü… Æü´Ö ÖÖÑ¾Ö ¾ÖÖ»ÖÖë ÃÖê ×Æü»Ö-×´Ö»Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… Æü´Ö ´Öë ÃÖê ãú”û (»ÖÖêÖ) ×“Ö¡Ö ²Ö−ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê, ãú”û (»ÖÖêÖ) ÖÖ−ÖÖ ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê, ãú”û (»ÖÖêÖ)

²ÖÖ¯Ö™ü : †¸êü, Æüß ×“Ö¯ÖúÖê“Öß ¤êüÖÖß †ÖÆêü. ¯ÖÖÓ›êü : ד֯֍úÖê“Öß ¤êüÖÖß? ²ÖÖ¯Ö™ü : ÆüÖê −ÖÖ! ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ŸµÖÖ¾Öêôûß −ÖãúŸÖÓ“Ö ÃÖãºþ —ÖÖ»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. †Ö´Æüß ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ¾ÖßÃÖ •ÖÖÖÓ−Öß ŸµÖÖ“Öß ¯ÖæÖÔ ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´Öôû¾ÖÖµÖ“ÖÓ šü¸ü¾Ö»ÖÓ. ÃÖ²ÖÓ¬Ö Öœ¾ÖÖ»Ö“Öß ³Ö™üÓúŸÖß êú»Öß. †Ö´Æüß †»Öú−ÖÓ¤êü“µÖÖ ×ú−ÖÖ·µÖÖ¾Ö¸üᯙ ÖÖ¾Ö−ÖË ÖÖ¾Ö ³Ö™üúŸÖ †ÃÖæ. ŸµÖÖ“Ö¾Öêôûß ØÆü¤üß ×¿Öú»ÖÖê. ²Öê¬Ö›üú ²ÖÖê»ÖÖµÖ“ÖÖê. “Öãú»ÖÖê ŸÖ¸ü “Öãú»ÖÖê. Ö¸Óü ÃÖÖӐÖÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü ¯ÖÏê´ÖÖ“Öß, ´Ö֝ÖãÃ֍úß“Öß ³ÖÖÂÖÖ ‹ú“Ö †ÃÖŸÖê. ´ÖÖ ŸÖÖê Öœü¾ÖÖ»Ö †ÃÖÖê ؍ú¾ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü †ÃÖÖê. ¯ÖÖÓ›êü : ŸÖê Ö¸Óü †ÖÆêü. ¯ÖÖ ´ÖÖ ¯Ö¸üŸÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ úÖµÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : †Ö´Æüß ´ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüŸÖÆüß ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ÃÖãºþ êú»ÖÓ. ¯ÖÖÓ›êü : ŸÖê úÃÖÓ? ²ÖÖ¯Ö™ü : †Ö´Æüß •ÖӐֻÖÖŸÖ»µÖÖ ¾ÖßµÖÖÓ´Ö¬Öê •ÖÖµÖ“ÖÖê. »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ •ÖӐֻÖÖÓ“ÖÓ ´ÖÆü¢¾Ö ¯Ö™ü¾Öæ−Ö ªÖµÖ“ÖÖê. ¯ÖÖÓ›êü : ³ÖÖÂ֝ÖÓ ªÖµÖ“ÖÖŸÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : ”êû ¸êü! †Ö´Æüß Ö־֍ú·µÖÖÓŸÖ ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖê. †Ö´Ö“µÖÖ¯Öîúß ãúÖß ×“Ö¡ÖÓ úÖœüß, ãúÖß Ö֝Öß ´ÆüÖß, ãúÖß ±úÖê™üÖê úÖœüß, ãúÖß −ÖãÃÖŸÖê“Ö Ö־֍ú·µÖÖÓ¿Öß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖ †ÃÖê. †Ö´Ö“µÖÖŸÖ»µÖÖ ´Öã»Öß ŸÖ¸ü ÖÖ¾ÖÖŸÖ»µÖÖ ²Öֵ֍úÖÓ¿Öß ¤ãü¬ÖÖŸÖ ¯Ö֝Öß ×´ÖÃÖôû»µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ‹úºþ¯Ö ¾ÆüÖµÖ“µÖÖ…

±úÖê™üÖê Öà“ÖÖ ú¸üŸÖê £Öê †Öî¸ü ãú”û •Ö֍ú¸ü ÖÖÑ¾Ö ¾ÖÖ»ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖŸÖêÓ ×úµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… Æü´ÖÖ¸êü ÃÖÖ£Ö úß »Ö›Íü׍úµÖÖÑ ŸÖÖê ÖÖÑ¾Ö úß ÛáֵÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ‹êÃÖê ‘Öã»Ö-×´Ö»Ö Ö‡Õ •ÖîÃÖê ¤æü¬Ö ´Öë ¯ÖÖ−Öß…

240

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¯ÖÖÓ›êü : ŸµÖÖ“ÖÖ ¯Ö׸üÖÖ´Ö ¾ÆüÖµÖ“ÖÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : ³Ö¸ü¯Öæ¸ü! —ÖÖê¯Ö»Öê»Öê Ö־֍ú¸üß ¯Ö™üÖ¯Ö™ü •Ö֐Öê ¾ÆüÖµÖ“Öê. Ã֐Öôûߍú›êü •ÖӐֻ־ÖÖ×ÃÖµÖÖÓ“ÖÖ †−Öã³Ö¾Ö ŸÖÖê“Ö †ÃÖÖµÖ“ÖÖ. ŸµÖÖÓ“Öß ¤ãü„ÖÆüß ŸÖß“Ö †ÃÖÖµÖ“Öß †Ö×Ö ÃÖ´ÖõÖÖÆüß ŸµÖÖ“Ö †ÃÖÖµÖ“µÖÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ãÖôûúÖôûÖ“Öß ²ÖÓ¬Ö−ÖÓ Öôæû−Ö ¯Ö›üÖµÖ“Öß. ¯ÖÖÓ›êü : ´Öß ŸÖã´Ö“µÖÖ ¯Ö£Ö−ÖÖ™ü¶Ö²Ö§ü»ÖÆüß ‹êú»ÖÓ †ÖÆêü. ²ÖÖ¯Ö™ü : †Ö´Ö“Öß ¯Ö£Ö−ÖÖ™ü¶ê ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü“Ö ¯ÖϳÖÖ¾Öß šü¸ü»Öß. †Ö´Æüß ²ÖÖê»ÖŸÖ ²ÖÖê»ÖŸÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖ»Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ŸµÖÖ¾Ö¸ü“Ö ˆŸÃ±æúŸÖÔ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖŸÖᯙ —ÖÖ›Óü ¾ÖÖ“Ö¾ÖÖµÖ“Öêê −ÖÖ−ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ −ÖÖ™üúÖÓŸÖæ−Ö ÃÖÖӐÖÖµÖ“ÖÖê. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ •ÖÖÃŸÖ ¯ÖϳÖÖ¾Ö ¯Ö›üÖµÖ“ÖÖ ŸÖÖê ²Öֵ֍úÖÓ¾Ö¸ü! ¯ÖÖÓ›êü : Æü»»Öß ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖ? †•Öæ−ÖÆüß ŸÖã´Æüß •ÖӐֻÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖ úÖ? ŸÖã´Ö“ÖÓ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö “ÖÖ»Öæ †ÖÆêü úÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : ÆüÖê-ÆüÖê! †•Öæ−ÖÆüß “ÖÖ»Öæ“Ö †ÖÆêü. Ã֐Öôêû †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ úÖ´ÖÖŸÖ ´Ö−Ö †ÃÖŸÖÖê ŸÖ¸üßÆüß ´Ö×Æü−µÖÖ ¤üÖê−Ö ´Ö×Æü−µÖÖŸÖæ−Ö ‹ÖÖ¤üß ¾ÖÖ¸üß †ÃÖŸÖê“Ö •ÖӐֻÖÖŸÖ.

¯ÖÖÓ›êü : ¯Öãœü“µÖÖ ¾Öêôêû¯ÖÖÃÖæ−Ö ´Ö»ÖÖÆüß ÃÖÖÓÖŸÖ •ÖÖ. ´ÖßÆüß µÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü. ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ“ÖÓ úÖ´Ö ú¸üŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. ŸµÖÖŸÖæ−Ö ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ−Ö×Ã֍ú ÃÖ´Ö¬ÖÖ−ÖÆüß ×´ÖôûŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ

¯ÖÖÓ›êü : ‡Ã֍úÖ †ÃÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ £ÖÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : ¯Öæ¸üÖ-¯Öæ¸üÖ… ÃÖÖê‹ Æãü‹ ÖÏÖ´Ö¾ÖÖÃÖß ±ú™üÖ±ú™ü •Ö֐ÖéŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖê £Öê… Æü¸ü •ÖÖÆü êú ¾Ö−Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖ †−Öã³Ö¾Ö ŸÖÖê ‹ú •ÖîÃÖê Æüß ÆüÖêŸÖÖ £ÖÖ… ˆ−֍êú ¤ãüÖ ³Öß ¾ÖÆüß ÆüÖêŸÖê £Öê †Öî¸ü ÃÖ´ÖõÖÖ‹Ñ ³Öß ¾ÖÆüß ÆüÖêŸÖß £Öß… ‡ÃÖ×»Ö‹ ãÖÖ−֍úÖ»Ö êú ²ÖÓ¬Ö−Ö ™æü™üŸÖê •ÖÖŸÖê £Öê… ¯ÖÖÓ›êü : ´Öï−Öê ŸÖã´ÆüÖ¸êü −Ö㌍ú›Íü −ÖÖ™üúÖë êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ³Öß ÃÖã−ÖÖ Æîü… ²ÖÖ¯Ö™ü : Æü´ÖÖ¸êü −Ö㌍ú›Íü −ÖÖ™üú ²ÖÆãüŸÖ Æüß ¯ÖϳÖÖ¾Öß ×ÃÖ¨ü Æãü‹… Æü´Ö ²ÖÖê»ÖŸÖê ²ÖÖê»ÖŸÖê ÖÖ¾ÖÑ úß ¯Öæ¸üß •ÖÖ−֍úÖ¸üß ‡ú½üß ú¸ü »ÖêŸÖê £Öê… ˆÃÖß êú ‰ú¯Ö¸ üÆüß Æü´Ö ±úÖî¸ü−Ö ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ÖœÍü×»ÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö êú ¯Öê›Íü-¯ÖÖî¬Öê ²Ö“ÖÖ−Öê êú −ÖÖ−ÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ˆ¯ÖÖµÖ Æü´Ö −ÖÖ™üúÖë «üÖ¸üÖ ²ÖŸÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öú ¯ÖϳÖÖ×¾ÖŸÖ Æãü†Ö ú¸üŸÖß £Öà ´Ö×Æü»ÖÖ‹Ñ… ¯ÖÖÓ›êü : †Ö•Ö ú»Ö †Ö¯Ö ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆüÖê? †Ö¯Ö †³Öß ³Öß •ÖÓÖ»Ö ´Öë •ÖÖŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆüÖêü ŒµÖÖ? †Ö¯ÖúÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö “ÖÖ»Öæ Æîü ŒµÖÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : ÆüÖÑ-ÆüÖÑ! †Ö•Ö ³Öß “Ö»Ö ¸üÆüÖ Æîü… Æü´Ö ÃÖ³Öß †¯Ö−Öê †¯Ö−Öê úÖ´ÖÖë ´Öë ¾µÖÃŸÖ ¸üÆüŸÖê Æïü… ×±ú¸ü ³Öß ´ÖÆüß−Öê-¤üÖê ´ÖÆüß−Öê ´Öë •ÖÓÖ»Ö úÖ ‹ú “ÖŒú¸ü †¾Ö¿µÖ Æüß »ÖÖÖ »ÖêŸÖê Æïü…

¯ÖÖÓ›êü : †Ö»Öß ²ÖÖ¸ü ÃÖê ´Öã—Öê ³Öß ²ÖŸÖÖµÖÖ ú¸üÖê… ´Öï ³Öß ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö †ÖµÖÖ úºÑþÖÖ… ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö úÖ úÖ´Ö ×úµÖÖ úºÑþÖÖ… ˆÃÖÃÖê ´Öã—Öê ´ÖÖ−Ö×Ã֍ú ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ³Öß ×´Ö»ÖŸÖÖ ¸üÆêüÖÖ…

¯ÖÖšü 20

²ÖÖê»ÖŸÖÖêÃÖ ¤êüÖÖß †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö −ÖãúŸÖê“Ö ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´Öôû¾ÖÖµÖ“ÖÓ šü¸ü¾Ö»ÖÓ ³Ö™üÓúŸÖß ŸµÖÖ“Ö ¾Öêôûß ²Öê¬Ö›Íüú “Öãú»Öê ŸÖ¸ü “Öãú»ÖÖê Ö¸Óü ÃÖÖӐÖÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü ´Ö֝ÖãÃ֍úß“Öß ´ÖÖ Ö¸Óü ¯Ö¸üŸÖ úÖµÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ †Ö´Æüß ÃÖã¹Óý êú»ÖÓ ŸÖê úÃÖÓ ¾ÖßÖß »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ³ÖÖÂÖÖ ¤êüÖê ”êû ¸êü ü ×´ÖÃÖôûÖê ×“Ö¡Ö úÖœüÖê Ö֝Öß Ö֝Öê ¤ãü¬ÖÖŸÖ ¯Ö֝Öß ÃÖÖ¸üµÖÖ ‹úºþ¯Ö ÆüÖêÖê ¯Ö׸üÖÖ´Ö —ÖÖê¯Ö»Öê»Öê ¯Ö£Ö−ÖÖ™ü¶ ‹êú»ÖÓ †ÖÆêü ¯ÖϳÖÖ¾Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ •ÖÖÃŸÖ “ÖÖ»Öæ †Ã֝Öê ´Ö−Ö ¾ÖÖ¸üß

²ÖÖê»ÖŸÖê ÆüÖê ¤êü−Ö †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ŸÖ²Ö Æüß •ÖÖ−֍úÖ¸üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−Öê úß šüÖ−Öß ³Ö™üú−Ö ˆÃÖß ÃÖ´ÖµÖ ×²Ö−ÖÖ ×—Ö—Öú ³Öæ»Ö ÆüÖê Ö‡Ô ŸÖÖê ÆüÖê Ö‡Ô ÃÖ“Ö ŸÖÖê µÖÆü Æîü ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ úß ×±ú¸ü ÃÖ“Ö ¾ÖÖ¯ÖÃÖ ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆüÖê Æü´Ö−Öê ¿Öã¹ý ׍úµÖÖ ¾ÖÆü îúÃÖê ²ÖßÖß »ÖÖêÖÖë úÖê ³ÖÖÂÖÖ ¤êü−ÖÖ −ÖÆüà ³ÖÖ‡Ô/−ÖÆüà ¸êü ×Æü»Ö×´Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ, ‘Öã»Ö×´Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ ×“Ö¡Ö ²Ö−ÖÖ−ÖÖ ÖÖ−Öê ÖÖ−ÖÖ ¤æü¬Ö ´Öë ¯ÖÖ−Öß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ‹úºþ¯Ö ÆüÖê−ÖÖ †ÃÖ¸ü ÃÖÖêµÖê Æãü‹ −Ö㌍ú›Íü −ÖÖ™üú ÃÖã−ÖÖ Æîü ¯ÖϳÖ־֍úÖ¸üß •ÖÖ−֍úÖ¸üß ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öú “ÖÖ»Öæ ¸üÆü−ÖÖ ¾µÖÃŸÖ ¯Ö׸üÎú´ÖÖ

241

242

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†³µÖÖÃÖ

I

ÖÖ»Öᯙ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ. 1) ²ÖÖ¯Ö™ü “ÖÖӐֻÖÓ ØÆü¤üß úÖ ²ÖÖê»Öæ ¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖê? 2) ²ÖÖ¯Ö™ü †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÓ›üôûà−ÖÖ 'ד֯֍úÖê' †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ ²Ö§ü»Ö“Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´Öôû׾֝µÖÖÃÖÖšüß ãúšêü ãúšêü ³Ö™üúÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê? 3) Öœü¾ÖÖ»Ö“Öß ³Ö™üÓúŸÖß úºþ−Ö ¯Ö¸üŸÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ¯Ö™üÖÓ−Öß úÖµÖ êú»ÖÓ? 4) ÖÖ¾ÖÖŸÖᯙ »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ —ÖÖ›üÖÓ“ÖÓ ´ÖÆü¢¾Ö ²ÖÖ¯Ö™ü ¾Ö ´ÖÓ›üôûß ú¿ÖÖ ŸÖ·Æê−Öê ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ÃÖÖÓÖŸÖ †ÃÖŸÖ?

II

¯ÖÖšü ¾ÖÖ“Öæ−Ö ÖÖ»Öß ¤üÖê−Ö ³Ö֐ÖÖŸÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ. ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö †»Öú−ÖÓ¤êü“µÖÖ ×ú−ÖÖ·µÖÖ¾Ö¸üᯙ ´Ö֝ÖãÃ֍úß“Öß ³ÖÖÂÖÖ »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ •ÖӐֻÖÖ“ÖÓ —ÖÖ›Óü ¾ÖÖ“Ö¾ÖÖµÖ“Öê ˆ¯ÖÖµÖ †Ö´Æüß Ö־֍ú·µÖÖÓŸÖ

פü»Ö껵ÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖÓ“µÖÖ µÖÖêµÖ •ÖÖê›ü¶Ö »ÖÖ¾Öæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ´ÖÆü¢¾Ö ¯Ö™ü¾Öæ−Ö ªÖµÖ“ÖÖê. Öæ¯Ö ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖê. −ÖÖ™üúÖŸÖæ−Ö ÃÖÖӐÖÖµÖ“ÖÖê. ÖÖ¾Ö −ÖË ÖÖ¾Ö ³Ö™üú»ÖÖê. −ÖãúŸÖÓ“Ö ÃÖã¹ý —ÖÖ»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ‹ú“Ö †ÃÖŸÖê.

III

†¬ÖÖê¸êü×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ²Ö§ü»Ö ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ. 1) ´Öß ¸üÖê•Ö ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÖê. (—ÖÖê¯Ö), (Öêôû) 2) ´Öß ¸üÖê•Ö »Ö¾Öú¸ü —ÖÖê¯ÖÖµÖ“Öß. (‰úšü), (•Öê¾Ö) 3) ŸÖæ ¾ÖÊÖ †ÖÖÖµÖ“ÖßÃÖ. (−Öê), (¯ÖÖ›ü) 4) ŸÖæ ÃÖÖ¸üÖÖ ¯Ö›üÖµÖ“ÖÖÃÖ. (¸ü›ü), (ÆüÃÖ) 5) †Ö¯ÖÖ/†Ö´Æüß ³Ö¸ü³Ö¸ü •Öê¾ÖÖµÖ“ÖÖê. (“ÖÖ»Ö), (†Ö¾Ö¸ü) 6) †Ö¯ÖÖ/ŸÖã´Æüß ú¬Öߍú¬Öß µÖÖµÖ“ÖÖŸÖ. (¸ü֐־Ö), (Öêôû) 7) ¸ü´ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍ú ú¸üÖµÖ“Öß. (ײ֑֛ü¾Ö), (ÃÖÖÓ›) 8) ¸üÖ´Ö ÃÖֵ֍ú»Ö “ÖÖ»Ö¾ÖÖµÖ“ÖÖ. (¯ÖÖ›ü), (¯Öôû¾Ö) 9) ´ÖÖÓ•Ö¸ü —ÖÖ›ü֏ÖÖ»Öß ²ÖÃÖÖµÖ“ÖÓû. (—ÖÖê¯Ö), (Öêô) 10) ¸ü´ÖÖ²ÖÖ‡Ô »Ö¾Öú¸ü —ÖÖê¯ÖÖµÖ“µÖÖ. (‰úšü), (•ÖÖ) 11) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ³Ö¸ü³Ö¸ü “ÖÖ»ÖÖµÖ“Öê. (²ÖÖê»Ö), (•Öê¾Ö) 12) ´ÖÖÓ•Ö¸Óü ÃÖÖ¸üÖß ³ÖÖÓ›üÖµÖ“Öß. (Öêôû), (—ÖÖê¯Ö)

IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê −֍úÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖµÖ“Öß. ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüß. 1) ÃÖã−ÖߟÖÖ ±ãú»ÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÖôûÖ ú¸üÖµÖ“Öß. 2) ´Öß ‘Ö¸üÖ‘Ö¸üÖÓŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÖê. 3) †Ö´Æüß Öœü¾ÖÖ»Ö“Öê †−Öã³Ö¾Ö ÃÖÖӐÖÖµÖ“ÖÖê. 4) ´Öã»Öß ÖÖ¾ÖÖ¿Öß ‹úºþ¯Ö ¾ÆüÖµÖ“µÖÖ. 5) †Ö¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖ»Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß •Ö´Ö¾ÖÖµÖ“ÖÖê.

¯ÖÖšü 20

6) 7) 8) 9) 10) 11)

¸ü´Öê¿Ö −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖµÖ“ÖÖ. ¯Öã¹ýÂÖ ²ÖÖÆêü¸üÖÖ¾Öß úÖ´ÖÖ»ÖÖ •ÖÖµÖ“Öê. ´Öã»ÖÓ ¯Ö™üÖ¯Ö™ü —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ×´Öšü¶Ö ´ÖÖ¸üÖµÖ“Öß. ´Öæ»Ö ÃÖÖ¸üÖÓ ¸ü›üÖµÖ“ÖÓ. ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß ÖÖê™üß ÃÖÖӐÖÖµÖ“ÖÖŸÖ.

V 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü פü»Ö껵ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¤üÖê−Ö ¤üÖê−Ö ¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôû»ÖÖÃÖ. ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖÃÖ. ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôûŸÖ †ÃÖÃÖ. 1) ´Öß ²ÖÃÖ´Ö¬Öæ−Ö ¯ÖϾÖÖÃÖ êú»ÖÖ. 2) †Ö´Æüß −Ö֐ִÖÖê›üß ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™üÖ ŸÖã›ü¾Ö»µÖÖ. 3) ŸÖæ Öã›üÖã›üß †Öêœü»ÖßÃÖ. 4) ‹ÖÖªÖ Öé×ÆüÖß−Öê ׿־֝Ö×™ü¯ÖÖ êú»Öê. 5) ²Öֵ֍úÖÓ−Öß ¤üôûÖ úÖÓ›üÖ êú»Öê. 6) ´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ ÖÖêú»ÖÖ. 7) ¯ÖÖê×»ÖÃÖ ÆüŸÖ²Ö»Ö —ÖÖ»Öê. 8) ´Öæ»Ö †ÓÖÖÖŸÖ Öêôû»Öê. 9) ´Öã»ÖÖÓ−Öß —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ×´Öšü¶Ö ´ÖÖ¸ü»µÖÖ.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 2) 3) 4) 5)

VI 1.

´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ êú»µÖÖ. ´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üß. ´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ŸÖÖê ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ. ŸÖß ¸ü›ü»Öß. ´Öß »Ö¾Öú¸ü ˆšü»ÖÖê. ŸÖß ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤üÖ»ÖÖ ÆüÃÖ»Öß. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»Ö×Æü»Öê.

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê −֍úÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÖÖ¾ÖÖŸÖ»Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´Öôû¾ÖŸÖ †ÃÖê. ´Öß ÖÖ¾ÖÖŸÖ»Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´Öôû¾ÖŸÖ −ÖÃÖê. 1) ן֣Öê ‹ú ´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖê. 2) ´Öß ×−ÖÃ֐ÖÔ ¯ÖÖÆæü−Ö ´ÖÖêÆæü−Ö •ÖÖŸÖ †ÃÖê. 3) ²ÖÖ¯Ö™ü Öê›ü¶ÖŸÖ ±êú¸üß ´ÖÖ¸üŸÖ †ÃÖŸÖ. 4) ¸ü´ÖÖ Öœü¾ÖÖ»Ö“µÖÖ •ÖӐֻÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê.

243

244

2.

3.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:

´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üß. ´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üßŸÖ −ÖÃÖê. 1) ŸÖæ ¸üÖê•Ö ×“Ö¡Ö úÖœüß. 2) ÃÖÓ•ÖµÖ ÃÖŸÖŸÖ ÖÖ¾ÖüÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô. 3) ²Öֵ֍úÖê ¬ÖÖ−µÖ úÖÓ›üß. 4) ´Öß −ÖêÆü´Öß Ö֝Öß ´ÆüÖß. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¸êü»¾ÖêŸÖæ−Ö ¯ÖϾÖÖÃÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ´Öß ¸êü»¾ÖêŸÖæ−Ö ¯ÖϾÖÖÃÖ ú¸üßŸÖ −ÖÃÖê. 1) Ã֐Öôêû −ÖÖ™üú ú¸üÖµÖ“Öê. 2) Öã¸ÓüœüÖê¸Óü ãú¸üÖÖŸÖ “Ö¸üÖµÖ“Öê. 3) ÖêôûÖ›æü ¸üÖê•Ö ÖêôûÖµÖ“Öê. 4) ŸÖß ¸üÖê•Ö ¬ÖÖ¾ÖÖµÖ“Öß.

VII 1.

ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¯Ö׸ü“”êû¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. †Ö´Ö“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ ‹ú ´Öã»ÖÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÖê —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü Öæ¯Ö ˆÓ“Ö ....... (“Öœ). †Ö´Æüß •Ö¾Öôû“µÖÖ ¸üÖ−ÖÖŸÖ Öæ¯Ö ....... (³Ö™üú) ¾Ö›üÖ“µÖÖ —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü ÃÖæ¸ü¯ÖÖ¸Óü²µÖÖ ..... (Öêôû). ¬Ö›üÖ¬Ö›ü ˆ›ü¶Ö ...... (´ÖÖ¸ü). ‹úÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ...... ...... (µÖê). ŸÖÖê ¸ü›üŸÖ ...... (²ÖÃÖ). †Ö´Æüß ŸµÖÖ»ÖÖ úÃÖê²ÖÃÖê —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü ...... (“Öœü¾ÖÖ). ¯ÖÖ ŸÖÖê ¯Öã−ÆüÖ ¯Öã−ÆüÖ ...... . (¯Ö›ü)

2.

†Ö´Æüß Ö¯¯ÖÖ ...... ...... (´ÖÖ¸ü), −Ö֐ִÖÖê›üß ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™üÖ ...... †ÃÖæ. (ŸÖã›ü¾Ö) ×−ÖÃ֐ÖÔ ...... †ÃÖæ (¯ÖÖÆ). ú¬Öß †Ö•Öæ²ÖÖ•Ö擵ÖÖ —ÖÖ›üÖÓ¾Ö¸ü“Öß ±úôÓû. ..... ...... (ÖÖ) ŸµÖÖ —ÖÖ›üÖ²Ö§ü»Ö ´ÖÖ×ÆüŸÖß ÖÖêôûÖ ...... †ÃÖæ (ú¸ü). ´Ö•ÖêŸÖ ...... ......(ÆüÃÖ) ´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö †Ö´Æüß ...... †ÃÖæ (“ÖÖ»Ö).

VIII 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ²Ö¤ü»ÖÖ. ˆ¤ÖüÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»Ö×ÆüŸÖÖê. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖŸÖÖê. 1) ´Öã»ÖÖÖ ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. 2) ´Ö¬Öæ ¿ÖëÖ¤ü֝µÖÖ“ÖÖ »ÖÖ›æü ÖÖŸÖÖê. 3) ÃÖדÖ−Ö ŸÖë›ãü»Öú¸ü ׍Îúêú™ü ÖêôûŸÖÖê. 4) ŸÖê −ÖêÆü´Öß“Ö ˆ×¿Ö¸üÖ µÖêŸÖÖŸÖ. 5) ÃÖ¾ÖÔ ´Öã»Öê †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖŸÖ.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê −֍úÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ −ÖÃÖŸÖÖê. 1) ×−Ö»Öê¿Ö ¸üÖê•Ö ×“Ö¡Ö úÖœüßŸÖ †ÃÖŸÖÖê. 2) ×¾Ö•ÖµÖ ÃÖŸÖŸÖ ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. 3) ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö “ÖÖ»ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.

¯ÖÖšü 20

4) 5)

Ùêü¿Ö−Ö¾Ö¸ü Ã֐Öôêû ÖÖ›üß ¯Öú›üµÖÖÃÖÖšüß ¬ÖÖ¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ×¾ÖªÖ£Öá ¾ÖÖ“Ö−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.

3.

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ²Ö¤ü»ÖÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüß−Ö. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. 1) ŸÖê ¸êü»¾ÖêŸÖæ−Ö ¯ÖϾÖÖÃÖ ú¸üŸÖß»Ö. 2) ŸÖÖê ™êü−ÖßÃÖ Öêôêû»Ö. 3) †Ö´Æüß †³µÖÖÃÖ úºþ. 4) ´Öã»Öê —ÖÖ›üÖ»ÖÖ ×´Öšü¶Ö ´ÖÖ¸üŸÖß»Ö.

4.

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê −֍úÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. 1) ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö “ÖÖ»ÖŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö. 2) ×¾Ö−ÖµÖ ×“Ö¡Ö úÖœüŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. 3) ÖÖ›üß ¯Öú›üµÖÖÃÖÖšüß ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ¬ÖÖ¾ÖŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö. 4) ŸÖæ ¸üÖê•Ö ×“Ö¡Ö úÖœüŸÖ •ÖÖ¿Öß»Ö. 5) ŸµÖÖ ¸êü»¾ÖêŸÖæ−Ö ¯ÖϾÖÖÃÖ ú¸üŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö.

IX

'³Ö™üúÖê' µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ¾Öºþ−Ö '³Ö™üÓúŸÖß' ÆüÖ ¿Ö²¤ü ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß Öœü¾Ö»ÖÖ´Ö¬Öê ³Ö™üú»ÖÖê. ´Öß Öœü¾ÖÖ»Ö“Öß ³Ö™üÓúŸÖß êú»Öß.

245

†¿ÖÖ“Ö ¯ÖύúÖ¸êü ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) 2) 3) 4) X

´Ö»ÖÖ Öæ¯Ö ........ †ÃÖŸÖê. (×±ú¸üÖê) ¸üÖ´Ö ×ŸÖ»ÖÖ ........ ú¸üŸÖÖê. (×¾Ö−־֝Öê) ˆ´ÖÖ−Öê ÃÖֵ֍ú»Ö“Öß ...... êú»Öß. (¤ãü¹ýÃŸÖ ú¸üÖê) ˆ´Öê¿Ö−Öê ›üÖëÖ¸ü¤ü·µÖÖŸÖæ−Ö Öæ¯Ö ....... êú»Öß. (³ÖÏ´ÖÖ ú¸üÖê)

'ŸÖ֯֝Öê' ¿Ö²¤üÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ †−Öêú ¾ÖêÖ¾ÖêÖóµÖÖ †£ÖÖÕŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) »Ö֍ú›üÓ ŸÖÖ¯Ö»Öß/ ¯Ö֝Öß ŸÖÖ¯Ö»ÖÓ. 2) ŸÖÖ¯ÖÖ´Öãôêû ²ÖÖôûÖ“ÖÓ †ÓÖ ŸÖÖ¯Ö»ÖÓ. 3) Öã¹ý•Öß ¤ÓüÖÖ ú¸üÖÖ·µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ¾Ö¸ü ŸÖÖ¯Ö»Öê. 4) ¸ü›üÖÖ·µÖÖ ´Öã»ÖÖ−ÖÓ †Ö‡Ô»ÖÖ ±úÖ¸ü ŸÖÖ¯Ö ×¤ü»ÖÖ. †¿ÖÖ“Ö ¯ÖύúÖ¸êü ¯ÖÏŸµÖêú †£ÖÖÔ“Öê ‹ú-‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ.

246

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¯Öלü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹… †Ö´Æüß †»Öú−ÖÓ¤êü“µÖÖ ÖÖê·µÖÖŸÖ Öæ¯Ö ³Ö™üúÖµÖ“ÖÖê. ú¬Öß •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Öºþ−Ö ²ÖÃÖ´Ö¬Öæ−Ö ¯ÖϾÖÖÃÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ú¬Öß ¤üÖ™ü •ÖӐֻÖÖŸÖ»µÖÖ −Ö֐ִÖÖê›üß ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™üÖ ŸÖã›ü¾ÖÖµÖ“ÖÖê. ¸üÖê•Ö ×−ÖÃ֐ÖÖÔ“ÖÓ −Ö¾ÖÓ ºþ¯Ö ´ÖÖêÆæü−Ö ™ü֍úÖµÖ“ÖÓ. ŸµÖÖ ›üÖëÖ¸üˆŸÖÖ¸üÖ¾Ö¸»µÖÖ ÖÖ¾ÖÖÓ“Öß ¸ü“Ö−ÖÖ †Ö¤üß ¾Öî׿Ö™ü¶¯ÖæÖÔ †ÃÖÖµÖ“Öß. ÖÖ¾ÖÓ ˆŸÖÖ¸üÖ ˆŸÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü ׾֏ֹý−Ö ¾ÖÃÖ»Öê»Öß †ÃÖÖµÖ“Öß. ‘Ö¸Óü ¤ãü´Ö•Ö»Öß. ¹Óý¤üß»ÖÖ ú´Öß »ÖÖÓ²Öß»ÖÖ •ÖÖßÖ. ŸÖôû´Ö•Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ¬ÖÖ−µÖ, ¯ÖëœüÖ, “ÖÖ¸üÖ ¾ÖÖî¸êü ÃÖÖšü¾ÖÖµÖ“Öê. ¾Ö¸ü“µÖÖ ´Ö•Ö»µÖÖ¾Ö¸ü »ÖÖêú ¸üÖÆüÖµÖ“Öê. ‘Ö¸üÖ“Öß ²ÖÖӬ֝Öß ¤üÖ›üÖÓ“Öß. ¤üÖê−Ö ´ÖÖêšü¶Ö ¤üÖ›üÖÓ´Ö¬Öê ד֏ֻÖ, ´ÖÖŸÖß, ×ÃÖ´Öë™ü‹ê¾Ö•Öß ¯Ö¸üŸÖ ”ûÖê™ü¶Ö ¤üÖ›üÖÓ“µÖÖ ×“Ö¯ÖÖ ³Ö¸ü»Ö껵ÖÖ †ÃÖÖµÖ“µÖÖ. ¾Ö¸ü ûÖê™ü“µÖÖ ¤üÖ›üÖÓ“Öß ¯ÖÃÖ¸ü™ü úÖî»ÖÓ! ¾Ö¸üŸÖß †ÖŸÖæ−Ö »Ö֍ú›üß ”ûŸÖ! ¤üÖ¸Óü ׏֛üŒµÖÖ šëüÖµÖÖ šãüÃÖŒµÖÖ †ÃÖÖµÖ“µÖÖ. ‘Ö¸üÖ¯Öãœêü »ÖÖÓ²Ö™ü “ÖÖîúÖê−Öß †ÓÖÖ. ן֣Öê ‹ÖÖ¤üÖ ¯ÖÖÓœü¸üß¿Öã³ÖÏ ¤üÖœüß †ÃÖ»Öê»ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ Öã›üÖã›üß †ÖêœüŸÖ ”ûÖ−Ö¯Öîúß ¯ÖÖšüß¾Ö¸ü ‰ú−Ö ‘ÖêŸÖ ²ÖÃÖ»Öê»ÖÖ ×¤üÃÖÖµÖ“ÖÖ. ‹ÖÖ¤üß Öé×ÆüÖß ×¿Ö¾ÖÖ ×™ü¯ÖÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ×¤üÃÖÖµÖ“Öß. ‹ÖÖªÖ úÖê¯Ö·µÖÖŸÖ ¬ÖÖ−µÖ úÖÓ›üÖµÖ»ÖÖ ”ûÖê™ÓüÃÖÓ ˆÖôû †ÃÖÖµÖ“ÖÓ. ¸üÖ´Ö¯ÖÏÆü¸üß ´ÖãÃÖôûß“ÖÖ »ÖµÖ²Ö¨ü †Ö¾ÖÖ•Ö ‘Öã´ÖÖµÖ“ÖÖ. •ÖÖê›üß»ÖÖ ‹ÖÖ¤Óü ÖߟÖÆüß úÖ−ÖÖ¾Ö¸ü ¯Ö›üÖµÖ“ÖÓ. ´Ö»ÖÖ ²Ö×ÆüÖÖ²ÖÖ‡Õ“Öß Ö֝Öß †Öšü¾ÖÖµÖ“Öß. ÊÖ“Ö ¿ÖÖÓŸÖ ÃÖÖ¬µÖÖÃÖ㬵ÖÖ ²Öֵ֍úÖ •ÖӐֻ֟ÖÖê›üß»ÖÖ šêüêú¤üÖ¸ü †Ö»Öê úß ØÃÖÆüߝÖß ¾ÆüÖµÖ“µÖÖ. ²Öֵ֍úÖ¯ÖÖê¸Óü ¯Ö™üÖ¯Ö™ü —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ×´Öšü¶Ö ´ÖÖ¸üÖµÖ“Öß. ד֯֍úÖµÖ“Öß. šêüêú¤üÖ¸üÖ“Öß ´Ö֝ÖÃÖÓ, ¯ÖÖê»ÖßÃÖ ÃÖÖ¸êü“Ö ÆüŸÖ²Ö»Ö ¾ÆüÖµÖ“Öê. †•Öæ−ÖÆüß Öœü¾ÖÖ»Ö´Ö¬Ö»Öß ŸÖß ÃÖÖ¬Öß³ÖÖêôûß ´Ö֝ÖÃÖÓ †Ö×Ö ŸµÖÖÓ−Öß ¾ÖÖ“Ö¾Ö»Öê»Öß ŸÖß ‘Ö−Ö¤üÖ™ü •ÖӐֻÖÓ ›üÖêóµÖÖÃÖ´ÖÖê¹ý−Ö Æü»ÖŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ÖÖê¸êü •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Ö¹ý−Ö ¤üÖ™ü −Ö֐ִÖÖê›üß ¾ÖÖ™üÖ ŸÖã›ü¾ÖÖê ºþ¯Ö ´ÖÖêÆü ˆŸÖÖ¸ü ׾֏ֺþ−Ö ¾ÖÃÖ»Öê»Öß ¹Óý¤üß »ÖÖÓ²Öß •ÖÖÃŸÖ ŸÖôû´Ö•Ö»ÖÖ ¬ÖÖ−µÖ ¯ÖêÓœüÖ

¾ÖÖ¤üß, ‘ÖÖ™üß •Öß (פü»Ö) £ÖÖ´Ö ú¸ü ‘Ö−ÖÖ ²Ö»ÖÖÖŸÖß Öæ²Ö-“Ö»Ö−ÖÖ Ã¾Ö¹ý¯Ö, ºþ¯Ö †ÖúÂÖԝÖ, ´ÖÖêÆü œü»ÖÖ−Ö, ˆŸÖÖ¸ü ±îú»ÖÖ Æãü†Ö ²Öîšüß Æãü‡Ô “ÖÖî›ÍüÖ‡Ô »ÖÓ²ÖÖ‡Ô •û̵ÖÖ¤üÖ ×−Ö“Ö»Öß ´ÖÓ×•Ö»Ö ¬ÖÖ−Ö ¯Öã†Ö»Ö úÖ Ö½üÖ (Öšü¸üß)

¯ÖÖšü 20

“ÖÖ¸üÖ ÃÖÖšü¾ÖÖê ¸üÖƝÖê ²ÖÖӬ֝Öß ×“ÖÖ»Ö ×“Ö¯ÖÖ ¯ÖÃÖ¸ü™ü úÖî»Ö ”ûŸÖ šëüÖÖß †ÓÖÖ ´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ Öã›üÖã›üß †ÖêœüÖê ‰ú−Ö ×¿Ö¾ÖÖ ×™ü¯ÖÖ úÖÓ›üÖê ´ÖãÃÖôû »ÖµÖ²Ö¨ü †Öšü¾ÖÖê ØÃÖ×ÆüÖß ×´Öšüß ´ÖÖ¸üÖê ÆüŸÖ²Ö»Ö ÆüÖêÖê ¾Ö֓־֝Öê

¬ÖÖÃÖ, “ÖÖ¸üÖ ÃÖӐÖÏÆü ú¸ü−ÖÖ ¸üÆü−ÖÖ ²Ö−ÖÖ¾Ö™ü ¤ü»Ö¤ü»Ö, úß“Ö›Íü ¯ÖŸ£Ö¸ü êú ™ãüú›êü ד֯֙üÖ (¯Ö¸îü»Ö) Ö¯Ö¸îü»Ö ”ûŸÖ ךüÖ−Öß †ÖѐÖ−Ö ²ÖæœÍüÖ Öã›ÍüÖã›Íüß (ÆãüŒúÖ) ¯Öß−ÖÖ (ÆãüŒúÖ †Öפü) ¬Öæ¯Ö ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô †Öפü æú™ü−ÖÖ ´ÖæÃÖ»Ö »ÖµÖ²Ö¨ü µÖÖ¤ü †Ö−ÖÖ ØÃÖÆü−Öß †Öػ֐Ö−Ö ú¸ü−ÖÖ »ÖÖ“ÖÖ¸ü ÆüÖê−ÖÖ ²Ö“ÖÖ−ÖÖ

247

†³µÖÖÃÖ I

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸üê ªÖ. 1) †Ö´Æüß ãúšêü ³Ö™üúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê? 2) ›üÖëÖ¸ü ˆŸÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü»µÖÖ ÖÖ¾ÖÖÓ“Öß ¸ü“Ö−ÖÖ ú¿Öß †ÃÖÖµÖ“Öß? 3) ‘Ö¸êü ú¿Öß ²ÖÖÓ‘Ö»Öê»Öß †ÃÖÖµÖ“Öß? 4) ¸üÖ´Ö¯ÖÏÆü¸üß úÃÖ»ÖÖ »ÖµÖ²Ö¨ü †Ö¾ÖÖ•Ö ‘Öã´ÖÖµÖ“ÖÖ? 5) ÃÖÖ¬µÖÖÃÖ㬵ÖÖ ²Öֵ֍úÖÓ“µÖÖ ¬Öß™ü¯ÖÖÖ“µÖÖ ¾ÖÖÔ−ÖÖÃÖÖšüß úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?

II

ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) šëüÖÖÓ ....... ‘Ö¸ü 2) −ÖÖÖ ....... ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü 3) ×¿Ö¾ÖÖ ....... ú¸üÖê 4) ¯ÖÖÓœü¸üß ....... ¤üÖœüß 5) ‘Ö−Ö ....... †¸üµÖ

248

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

6) 7) 8) III

ãÖôû ....... ²ÖÓ¬Ö−Ö »ÖµÖ ........ †Ö¾ÖÖ•Ö ÃÖÖ¬µÖÖ ....... ²Öֵ֍úÖ

µÖÖêµÖ †Ö¸êü •ÖÖê›æü−Ö ¿Ö²¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) † ..... ..... −ÖÓ ..... “µÖÖ 2) ¯ÖÖ ..... ¾ÖÖ ..... 3) ›üÖë Ö ..... ˆ ..... ..... ¾Ö ..... »µÖÖ 4) ..... ôû ´Ö ..... »µÖÖ ¾Ö ..... 5) ¸üÖ ´Ö ..... ..... ¸üß 6) ²Ö ..... ÖÖ ..... ‡Õ ..... 7) ..... Ö ..... ŸÖÖê ›üß ..... 8) Ö œü ¾ÖÖ ..... ..... ..... »Öß 9) ‘Ö ..... ¤üÖ ..... 10) ›üÖê óµÖÖ ..... ´ÖÖê ..... ..... ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ´Ö¬Öæ−Ö ¯ÖÖšüÖŸÖ †Ö»Öê»Öê ¿Ö²¤ü †ÖêôûÖÖ ¾Ö ŸÖê ÃÖÖӐÖÖ. ÖÖê·µÖÖŸÖ, ´ÖãšüߟÖ, ¸üÖ•ÖÖ, −Ö֐ִÖÖê›üß, ŸÖã›ü¾ÖÖµÖ“ÖÖê, ׾֏ֺþ−Ö, ÖÖ¾ÖÓ, ¿ÖÆü¸ü, ÖÖµÖ, “ÖÖ¸üÖ, ´ÖÖŸÖß, ¯ÖÃÖ¸üŸÖ, ¯ÖÖµÖ¸üß, úÖôûß, ׏֛üŒµÖÖ, Öã›üÖã›üß, ×Ã֐ÖÖ¸êü™ü, ˆÖôû, ´ÖãÃÖôû, ÖߟÖ, Ö֝Öß, ¯µÖÖµÖ“ÖÖê, Óú¡ÖÖ™ü¤üÖ¸ü, ØÃÖÆüߝÖß, ¾ÖÖ‘ÖߝÖ, ¯ÖÖê»ÖßÃÖ, îú¤üß ´Ö֝ÖÃÖÓ, ¯ÖôûŸÖ, Æü»ÖŸÖ.

IV

ØÆü¤üßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ †Ö×Ö ÃÖ´Ö¯Öԍú ¿ÖßÂÖԍú ªÖ. ¯ÖϐÖן֣֯Ö֍ú›êü ¾ÖÖ™ü“ÖÖ»Ö ú¸üÖÖ¸üÖ ×¾ÖªÖ£Öá Ã֍úÖôûß ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ¯Öæ¾Öá ˆšüŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ×−ÖŸµÖú´ÖÔ êú»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ŸÖÖê Ã−ÖÖ−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ŸÖÖê ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸üÖ“Öß ¯ÖÏÖ£ÖÔ−ÖÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê úß, ŸÖæ ÃÖŸÖŸÖ ´ÖÖ—ÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿Öԍú ¾Ö ¸üÖú ¸üÖÆüÖ. ¯Öæ•Öê−ÖÓŸÖ¸ü ¾µÖÖµÖÖ´Ö ú¸üÖê ˆ¢Ö´Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÔÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖú †ÖÆêü. ŸµÖÖ׿־ÖÖµÖ ¿Ö¸ü߸ü ÃÖãÓ¤ü¸ü, ÃÖ²Ö»Ö †Ö×Ö ¯ÖÏ´Öֲ֝֨ü ÆüÖêŸÖ −ÖÃÖŸÖê. •µÖÖ ´ÖÓפü¸üÖŸÖ ÃÖÖï¤üµÖÔ −ÖÃÖŸÖê ŸµÖÖŸÖ ×¾Ö¸üÖ•Ö´ÖÖ−Ö †Ã֝ÖÖ¸üß ´ÖæŸÖá ú¬ÖßÆüß ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÃÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü £ÖÖê›êü •Ö»Ö¯ÖÖ−Ö ú¸üÖê ×ÆüŸÖÖ¾ÖÆü †ÃÖŸÖê. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ¸üÖê•Ö“Öê ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡ÖÆüß ¾Ö֓֝Öê †Ö¾Ö¿µÖú †ÖÆêü. ŸµÖÖ«üÖ¸üÖ ¤êü¿Ö, •ÖÖ, ¿ÖÆü¸ü †Ö×Ö †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ“µÖÖ ‘Ö›üÖ´ÖÖê›üà×¾ÖÂÖµÖß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´ÖôûŸÖê. Æüß ´ÖÖ×ÆüŸÖß −ÖÃÖ»Öß ŸÖ¸ü ú¬Öß ú¬Öß Öæ¯Ö −ÖãúÃÖÖ−Ö ÆüÖêŸÖê. ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ×¾ÖªÖ£Öá †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÖšü¶×¾ÖÂÖµÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ¾Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖµÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †¿ÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü“Öê ÃÖÓÍúÖ¸ü —ÖÖ»Öê»Öê ×¾ÖªÖ£Öá ¯Öæ¾ÖáÃÖã¨üÖ ˆ¢Ö´Ö µÖ¿Ö ×´Öôû¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖ †Ö×Ö †Ö•ÖÆüß ×´Öôû¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ´Öß ÃÖã¨üÖ ×¾ÖªÖ£Öá †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü ˆšüŸÖ †ÃÖê. −ÖÓŸÖ¸ü Ã−ÖÖ−Ö ú¸üÖµÖ“ÖÖê, ¯Öæ•ÖÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ŸÖÃÖê“Ö ´Öß ¾µÖÖµÖÖ´ÖÆüß ú¸üß. †Ö•ÖÆüß Æêü ÃÖ¾ÖÔ ´Öß ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †Ö´Ö“Öê ÃÖ¸ü ´ÆüÖÖµÖ“Öê, "•ÖÖê ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö ŸÖÖê“Ö µÖ¿ÖþÖß ÆüÖê‡Ô»Ö. •Ö¸ü ŸÖã´Æüß ¸üÖê•Ö úÖÆüߟָüß ×»ÖÆüßŸÖ •ÖÖ»Ö ŸÖ¸ü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ“Ö ŸµÖÖ“ÖÖ ³Ö×¾ÖµÖÖŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ÆüÖêÖÖ¸ü †ÖÆêü. •ÖÖê ×¾ÖªÖ£Öá¤ü¿ÖêŸÖ ú™ü ú¸üŸÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß ŸµÖÖ»ÖÖ ¯Öãœêü †−Öêú ÃÖ´ÖõÖÖÓ−ÖÖ ŸÖÖë›ü ªÖ¾Öê »Ö֐Öê»Ö." ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ×¾ÖªÖ£Öá¤ü¿Öê¯ÖÖÃÖæ−Ö“Ö Öæ¯Ö

¯ÖÖšü 20

V

249

ú™ü ú¸üŸÖ †ÃÖê. †Ö´Ö“Öê ÃÖ¸ü †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖ. ŸÖê ´ÆüÖÖµÖ“Öê, "×¾ÖªÖ£ÖÖÔ−Öê ׿ց֝ÖÆüß †ÃÖê“Ö ‘µÖÖ¾Öê úß ŸÖÖê þ֟ք“µÖÖ ¾µÖÛŒŸÖ´Ö¢¾ÖÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÖՐÖßÖ ×¾ÖúÖÃÖ úºþ ¿Öêú»Ö. ׿ց֝ÖÖŸÖ Ã¾ÖÖ¾Ö»ÖÓ²Ö−Ö, “ÖÖ׸ü¡µÖ, −Öîן֍úŸÖÖ, ÃÖê¾ÖÖ³ÖÖ¾Ö, þÖÖ£ÖÔŸµÖ֐Ö, ¬ÖîµÖÔ, ¸üÖ™Òü×−ÖšüÖ, ´ÖÖ−Ö×Ã֍ú ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö ‡. ´Ö滵Öê †ÃÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ŸÖß ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ úºþ ¿Öú»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. •Ö¸ü ŸÖÖê Æüß ´Ö滵Öê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ úºþ ¿ÖúŸÖ −ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü †ÃÖê ×¿ÖÖÖ ¾Ö †ÃÖÖ ×¾ÖªÖ£Öá ˆ¯ÖµÖÖêÖÖ“ÖÖ −ÖÖÆüß. •ÖÖê Æüß ´Ö滵Öê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖê ŸÖÖê“Ö Ö¸üÖ ×¾ÖªÖ£Öá! †Ö×Ö •Öê ×¿ÖÖÖ Æüß ´Ö滵Öê ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ¾Ö¸ü زֲ־Öæ ¿ÖúŸÖê ŸÖê“Ö Ö¸êü ׿ց֝Ö!" †Ö´Æüß ×¾ÖªÖ£Öá¤ü¿ÖêŸÖ Öæ¯Ö ´ÖêÆü−ÖŸÖ êú»Öß. ŸµÖÖ“Öê ±úôû †ÖŸÖÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖê †ÖÆêü. †Ö´Æüß •Öß¾Ö−ÖÖŸÖ µÖ¿ÖþÖß —ÖÖ»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ. ú™ü −Ö ú¸üÖÖ¸êü ×¾ÖªÖ£Öá †µÖ¿ÖþÖß —ÖÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ. ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ †Ö´Æüß Ö֝Öß ´ÆüÖÖµÖ“ÖÖê, ³ÖÖÂ֝ÖÓ ªÖµÖ“ÖÖê, −ÖÖ™üÓú ú¸üŸÖ †ÃÖæ, ï֬ÖìŸÖ ³ÖÖÖ ‘µÖÖµÖ“ÖÖê, ؕ֍úÖµÖ“ÖÖê †Ö×Ö Æü¸üÖµÖ“ÖÖêÆüß! †Ö´Ö“ÖÖ ‹ú ×´Ö¡Ö Öæ¯Ö ¾ÖêÖÖŸÖ ¯Öôêû, ‹ú•ÖÖ ÃÖŸÖŸÖ úÖÆüß −ÖÖ úÖÆüß ¾ÖÖ“Öß. †Ö´Æüß †Ö´Ö“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×´Ö¡ÖÖÓ“ÖÖ ‹ú Ö™ü ŸÖµÖÖ¸ü êú»ÖÖ †ÖÆêü. ˆªÖ †Ö´Æüß ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ³Öê™üÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. ²ÖÖê»ÖŸÖÖ ²ÖÖê»ÖŸÖÖ •Öã−µÖÖ †Öšü¾ÖÖà−ÖÖ ˆ•ÖÖôûÖ ¤êüÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. Ö¯¯ÖÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ“Ö “ÖÆüÖ−ÖÖ¿ŸÖÖÆüß ‘Öê‰ú. “ÖÆüÖ ‘Öê‰ú−Ö —ÖÖ»ÖÖ úß ÆüÃÖŸÖ ÆüÃÖŸÖ †Ö−ÖÓ¤üÖ−Öê ‘Ö¸üß •ÖÖ‰ú. ŸÖã´Æüß ¯ÖÖ µÖêÖÖ¸ü úÖ †Ö´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü? ŸÖã´Æüß †Ö¤ü¿ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá ÆüÖꝵÖÖÃÖÖšüß ¾Ö¸ü߻֯ÖÏ´Ö֝Öê ¯Öϵ֟−Ö ú¸üÖÖ¸ü −ÖÖ? ×−Ö¤üÖ−Ö ¯Öϵ֟−Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß úÖÆüß“Ö Æü¸úŸÖ −ÖÖÆüß. ÃÖã¬ÖÖ¸üÖÖ †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ÆüÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. úÖ¸üÖ "†Ö¬Öß ú™ü, ´ÖÖ ±úôû" Æêü“Ö Ö¸êü! ´Ö¸üÖšüßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ. 'ד֯֍úÖê' †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö êú úÖ¸üÖ ¤êü¿Ö úß •Ö−ÖŸÖÖ úÖê ¯Öê›ÍüÖë úÖ ´ÖÆ¢¾Ö ÃÖ´Ö—Ö ´Öë †Ö ¸üÆüÖ Æîü… ¯Öê›Íü ¤êü¿Ö úß ÃÖÓ¯Ö×¢Ö Æîü… ¯Öê›ÍüÖë úÖê úÖ™ü−Öê ÃÖê Æü¸ü ŸÖ¸ü±ú ¸êüאÖßÖÖ−Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ÖÖ… ¾ÖÂÖÖÔ −ÖÆüà ÆüÖêÖß… −ÖפüµÖÖë ´Öë ¯ÖÖ−Öß ú´Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ÖÖ… ÃÖ²Ö ŸÖ¸ü±ú ¾Ö߸üÖ−Öß ÆüÖê •ÖÖ‹Öß †Öî¸ü ´Ö−Öã嵅 úÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß úךü−ÖÖ‡ÔµÖÖë úÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍêüÖÖ… '‹ú ¯Öê›Íü úÖ™üÖê ŸÖÖê ‹ú ¯Öê›Íü »ÖÖÖ†Öê' - ‡ÃÖ †×³ÖµÖÖ−Ö úÖ †Ö¸ü ÃÖ³Öß »ÖÖêÖ †−ÖãÃÖ¸üÖ ú¸ëü ŸÖÖê †−Öêú ´ÖãÃÖß²ÖŸÖÖë ÃÖê ²Ö“Ö Ã֍úŸÖê Æïü… ¾Öê ãú”û פü−Ö ×úŸÖ−Öê ÃÖãÓ¤ü¸ü £Öê… ÃÖ²Ö ×´Ö»Ö •Öã»Öú¸ü ¸üÆüŸÖê £Öê… †Ö¯ÖÃÖ êú ³Öê¤ü-³ÖÖ¾Ö ²ÖÖŸÖ“ÖßŸÖ «üÖ¸üÖ ¤æü¸ü ÆüÖê •ÖÖŸÖê £Öê… ÃÖ²Ö ²Ö›ÍüÖë úÖ ÃÖ´´ÖÖ−Ö ú¸üŸÖê £Öê… ²Ö›Íêü ”ûÖê™üÖë úÖê ¯µÖÖ¸ü ú¸üŸÖê £Öê… †¯Ö−Öê ¯Ö¸üÖ‹ úÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà £ÖÖ… ÖÖÑ¾Ö úÖ •Öß¾Ö−Ö ²ÖêÆüŸÖ¸ü ´ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ… ³ÖÖ¸üŸÖ ÖÖÑ¾Ö ´Öë Æüß ²ÖÃÖŸÖÖ £ÖÖ… ÖÖÑ¾Ö ´Öë ÃÖÖ¸üß •Öºþ¸üŸÖêÓ ¯Öæ¸üß ÆüÖê •ÖÖŸÖß £Öà… ÃÖ³Öß †¯Ö−Öê ÆüÖ£ÖÖë †¯Ö−ÖÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê… ²Öã−֍ú¸ü ú¯Ö›ÍüÖ ²Ö−ÖŸÖÖ £ÖÖ… ׍úÃÖÖ−Ö †−ÖÖ•Ö ¤êüú¸ü ú¯Ö›ÍüÖ »Öê »ÖêŸÖÖ £ÖÖ… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü •Öºþ¸üŸÖ úß “Öß•Öë †Ö¤üÖ−Ö-¯ÖϤüÖ−Ö êú «üÖ¸üÖ ×´Ö»Ö •ÖÖŸÖß £Öà… ÃÖ²Ö ×´Ö»Öú¸ü ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ úß ¸üÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… Öæ²Ö Æü׸üµÖÖ»Öß ²Ö−Öß ¸üÆüŸÖß £Öß… Öæ²Ö ¾ÖÂÖÖÔ ÆüÖêŸÖß £Öß… •Öß¾Ö−Ö †Öî¸ü •ÖÖŸÖ ´Öë ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö £ÖÖ… »Öê׍ú−Ö †Ö•Öú»Ö •Ö−ÖÃÖӏµÖÖ ²ÖœÍüŸÖß •ÖÖ ¸üÆüß Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ú‡Ô ÃÖ´ÖõÖÖ‹Ñ ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖê ¸Æüß Æïü… ¿ÖÆü¸üÖë ´Öë •µÖÖ¤üÖ ³Öß›Íü ÆüÖêŸÖß •ÖÖ ¸üÆüß Æîü… »ÖÖêÖ ¯Öê›Íü¯ÖÖî¬ÖÖë úÖê úÖ™üŸÖê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ‡ÃÖÃÖê ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ úÖ ·ÆüÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… †Ö¸ü ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ úÖê ²Ö“ÖÖ−ÖÖ Æîü ŸÖÖê ¯Öê›ÍüÖê úß ¸üÖÖ ú¸ü−Öß ¯Ö›ÍêüÖß… Æü¸ü ‹ú úÖê ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ êú ²ÖÖ¸ëü ´Öë •Ö֐Öé×ŸÖ ¸üÖ−Öß ¯Ö›ÍêüÖß… ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ ²Ö“ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾µÖÛŒŸÖ úÖê ¯Öϵ֟−Ö ú¸ü−ÖÖ ÆüÖêÖÖ… ‹êÃÖÖ ú¸ü−Öê ÃÖê Æü´Ö

250

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

êú¾Ö»Ö ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ úÖê Æüß −ÖÆüà ²ÖÛ»ú Ãִ֐ÖÏ ´ÖÖ−Ö¾Ö •ÖÖ×ŸÖ úÖê ²Ö“ÖÖ Ã֍úŸÖê Æïü… µÖÆüß Æü´ÖÖ¸üÖ úŸÖÔ¾µÖ ³Öß Æîü… VI

'—ÖÖ›êü »ÖÖ¾ÖÖ-—ÖÖ›êü •ÖÖ¾ÖÖ' µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ ×−Ö²ÖÓ¬Ö ´Ö¸üÖšüßŸÖ ×»ÖÆüÖ. ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

1.

¯ÖÖšü 9 ´Öë †Ö¯Ö−Öê ¯ÖœÍüÖ Æîü ׍ú ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ÃÖê '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë '†³µÖÖ×Ã֍ú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖ׻֍ú' ׍ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü… ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë '†³µÖÖ×Ã֍ú úÖ»Ö' úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¾ÖßÖÖ¸ü¯Öæ¾Öԍú פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ¯ÖÖ ´ÖÖ ¯Ö¸üŸÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ úÖµÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ? ¯Ö¸ü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê êú ²ÖÖ¤ü ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆüÖê? 2) Æü»»Öß ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸ŸÖ †ÃÖŸÖÖ? †Ö•Öú»Ö †Ö¯Ö ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆÖê? 3) †•Öæ−ÖÆüß ŸÖã´Æüß •ÖӐֻÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖ úÖ? †Ö¯Ö †³Öß ³Öß •ÖÓÖ»Ö ´Öë •ÖÖŸÖê ¸üÆüŸÖê ŒµÖÖ? ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë '†³µÖÖ×Ã֍ú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…

2.

´Ö¸üÖšüß ´Öë '†³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ»Ö' êú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ŸÖß−Ö ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯ÖύúÖ¸ü: ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-†ÖµÖ“ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ˆÃ֍êú ÃÖÖ£Ö Ø»ÖÖ, ¾Ö“Ö−Ö, ¯Öã¹ýÂÖ ÃÖæ“֍ú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü '†³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ»Ö' êú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) †Ö´Æüß •ÖӐֻÖÖŸÖ»µÖÖ ¾ÖßµÖÖÓ´Ö¬µÖê •ÖÖµÖ“ÖÖê. Æü´Ö •ÖÓÖ»Ö úß ²ÖÛßֵÖÖë ´Öë •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… 2) »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ •ÖӐֻÖÖÓ“ÖÓ ´ÖÆü¢¾Ö ¯Ö™ü¾Öæ−Ö ªÖµÖ“ÖÖê. »ÖÖêÖÖë úÖê •ÖӐֻÖÖë úÖ ´ÖÆü¢¾Ö ÃÖ´Ö—ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… Æü´Ö ÖÖÑ¾Ö ¾ÖÖ»ÖÖë ÃÖê ×Æü»Ö-×´Ö»Ö 3) †Ö´Æüß Ö־֍ú·µÖÖÓŸÖ ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖê. •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… −Öß“Öê '•ÖÖ' ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë - '-†ÖµÖ“ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü' ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê '†³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú' ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö פü‹ Ö‹ ÆîüÓ… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖµÖ“ÖÖê. †Ö´Æüß •ÖÖµÖ“ÖÖê. ´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… Æü´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… (áÖß.) ´Öß •ÖÖµÖ“Öß. †Ö¯ÖÖ ´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… Æü´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…

¯ÖÖšü 20

251

´Ö.¯Öã.

ŸÖæ •ÖÖµÖ“ÖÖÃÖ ŸÖæ´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… (áÖß.) ŸÖæ •ÖÖµÖ“ÖßÃÖ ŸÖæ´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… †.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖµÖ“ÖÖ. ¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… (áÖß.) ŸÖß •ÖÖµÖ“Öß. ¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖµÖ“ÖÓ. Æîü…

(¯Öã.)

ŸÖã´Æüß †Ö¯ÖÖ

†Ö¯Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…

ŸÖê •ÖÖµÖ“Öê. ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… ŸµÖÖ •ÖÖµÖ“µÖÖ. ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà… ŸÖß •ÖÖµÖ“Öß.

‡−֍úÖ ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ׍ÎúµÖÖ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ '−ÖÖÆüß' •ÖÖê›üÖ •ÖÖŸÖÖ

‹ú¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖµÖ“ÖÖê −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß ´Öï −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… (áÖß.) ´Öß •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüß. †Ö¯ÖÖ ´Öï −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… ´Ö.¯Öã.

•ÖÖµÖ“ÖÖŸÖ. †Ö¯Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö •ÖÖµÖ“ÖÖê −ÖÖÆüß. Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…

(¯Öã.)

ŸÖæ •ÖÖµÖ“ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ. ŸÖã´Æüß •ÖÖµÖ“ÖÖ −ÖÖÆüߟÖ. ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… (áÖß.) ŸÖæ •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüßÃÖ. †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà… ŸÖæ −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… †.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖµÖ“ÖÖ −ÖÖÆüß. ŸÖê •ÖÖµÖ“Öê −ÖÖÆüߟÖ. ¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… (áÖß.) ŸÖß •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüß. ŸµÖÖ •ÖÖµÖ“µÖÖ −ÖÖÆüߟÖ. ¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… ¾Öê −ÖÆüßÓ •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖµÖ“ÖÓ −ÖÖÆüß. ŸÖß •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüߟÖ. ׫üŸÖßµÖ ¯ÖύúÖ¸ü : ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖú¸ü ³Öß †³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) †Ö´Æüß †»Öú−ÖÓ¤êü“µÖÖ ×ú−ÖÖ·µÖÖ¾Ö¸üᯙ †»Öú−ÖÓ¤üÖ êú ׍ú−ÖÖ¸êü êú ÖÖѾÖ-ÖÖÑ¾Ö (Æü´Ö) ‘Öæ´ÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… ÖÖ¾Ö−ÖːÖÖ¾Ö ³Ö™üúŸÖ †ÃÖæ. 2) ãúÖß −ÖãÃÖŸÖê“Ö Ö־֍ú·µÖÖÓ¿Öß ãú”û (»ÖÖêÖ) •Ö֍ú¸ü ÖÖѾ־ÖÖ»ÖÖë êú Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖ †ÃÖê. ÃÖÖ£Ö ²ÖÖŸÖë ׍úµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…

252

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

−Öß“Öê '•ÖÖ' ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê †³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö פü‹ Ö‹ Æîü… ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖê.

´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ

´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ…/ ú¸üŸÖß £Öß… ŸÖæ •ÖÖŸÖ †ÃÖÓÃÖ

†−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ

†Ö´Æüß †Ö¯ÖÖ

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö

Æü´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…/ ú¸üŸÖß £Öà… •ÖÖŸÖ †ÃÖÖ. †Ö¯Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…/ ú¸üŸÖß £Öß…

ŸÖã´Æüß †Ö¯ÖÖ

ŸÖæ •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ…/ ú¸üŸÖß £Öß… ŸÖÖê ŸÖß •ÖÖŸÖ †ÃÖê ŸÖê ¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ/ ú¸üŸÖß £Öß…

•ÖÖŸÖ †ÃÖæ.

ŸÖê ŸµÖÖ ŸÖß

•ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖ. ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê/ ú¸üŸÖß £Öà…

¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú, ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü úß ×ÎúµÖÖ ´Öë Ø»ÖÖ êú úÖ¸üÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… ‡−֍úÖ ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−ÖÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æïü… ŸÖéŸÖßµÖ ¯ÖύúÖ¸ü : ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-‡Ô' †£Ö¾ÖÖ '-‹' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü… þָüÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö '-‡Ô' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üú¸ü †Öî¸ü ¾µÖÓ•Ö−ÖÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö '-‹' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üú¸ü †³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü… −Öß“Öê '•ÖÖ' ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-‡Ô' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê †³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö פü‹ Ö‹ Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Öß •ÖÖ‡Ô (•ÖÖ + ‡Ô) ´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ/ú¸üŸÖß £Öß… †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖÖê ŸÖê ŸÖß •ÖÖ‡Ô. ŸµÖÖ •ÖÖŸÖ. ŸÖê ŸÖß ¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ/ú¸üŸÖß £Öß… ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê/ú¸üŸÖß £Öà… −Öß“Öê '¬ÖÖ¾Ö' (¤üÖî›ü−ÖÖ) ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-‹' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê †³µÖÖ×Ã֍ú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö פü‹ Ö‹ Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Öß ¬ÖÖ¾Öê. (¬ÖÖ¾Ö + ‹) ---

¯ÖÖšü 20

†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ

´Öï ¤üÖî›üÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ/ú¸üŸÖß £Öß… ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê ¬ÖÖ¾Öê. ¾ÖÆü ¤üÖî›üÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ/ú¸üŸÖß £Öß…

253

ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß ¬ÖÖ¾ÖŸÖ. ¾Öê ¤üÖî›üÖ ú¸üŸÖê £Öê/ú¸üŸÖß £Öà…

¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú, ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ºþ¯Ö ÃÖ³Öß ¯Öã¹ýÂÖ ¾Ö“Ö−ÖÖë ´Öë −ÖÆüà ²Ö−ÖŸÖê Æïü… êú¾Ö»Ö ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '−ÖÃÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−ÖŸÖê Æïü… 3) −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ´Öß Æüß µÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü. ´Öï ³Öß ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö †ÖµÖÖ úºÑþÖÖ… 2) ד֯֍úÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ“ÖÓ úÖ´Ö ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö úÖ úÖ´Ö ×úµÖÖ ú¸üŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. úºÑþÖÖ… 3) ŸµÖÖŸÖæ−Ö ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ−Ö×Ã֍ú ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−ÖÆüß ˆÃÖÃÖê ´Öã—Öê ´ÖÖ−Ö×Ã֍ú ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ³Öß ×´Ö»ÖŸÖÖ ¸üÆêüÖÖ… ×´ÖôûŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '•ÖÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü †³µÖÖ×Ã֍ú ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… −Öß“Öê 'ÖÖ' ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '•ÖÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê †³µÖÖ×Ã֍ú ³Ö×¾Öµ֟ÖË úÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯Ö פü‹ Ö‹ Æïü… ‹ú¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. ´Öß ÖÖŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. ´Öï ÖÖµÖÖ úºÑþÖÖ/úºÑþÖß… ´Ö.¯Öã. ŸÖæ ÖÖŸÖ •ÖÖ¿Öß»Ö. ŸÖæ ÖÖµÖÖ ú¸êüÖÖ/ú¸êüÖß… †.¯Öã. ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê ÖÖŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ¾ÖÆü ÖÖµÖÖ ú¸êüÖÖ/ú¸êüÖß…

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú. Æü´Ö ÖÖµÖÖ ú¸ëüÖê/ú¸ëüÖß… ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÖÖŸÖ •ÖÖ»Ö. †Ö¯Ö ÖÖµÖÖ ú¸ëüÖê/ú¸ëüÖß… ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß ÖÖŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö. ¾Öê ÖÖµÖÖ ú¸ëüÖê/ú¸ëüÖß…

¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë †³µÖÖ×Ã֍ú ³Ö×¾Öµ֟ÖˍúÖ׻֍ú ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë Ø»ÖÖ êú úÖ¸üÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… êú¾Ö»Ö ¾Ö“Ö−Ö †Öî¸ü ¯Öã¹ýÂÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ³Öê¤ü ÆüÖêŸÖÖ Æïü… ‡−Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö '•ÖÖ' ׍ÎúµÖÖ úÖê '-ÖÖ¸ü' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '−ÖÖÆüß' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−ÖŸÖê Æïü…

¯ÖÖšü 21

255

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

21

´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ

´Ö‘ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé¢Ö Æãü‹

¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : úÖµÖ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö, úÖµÖ ´ÆüÖŸÖêµÖ ×−Ö¾Öé¢Öß? ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ‡£ÖÓ µÖê‰ú−Ö ŸÖ¸ü Öê»ÖÖŸÖ ¯ÖÖ ú¸ü´ÖŸÖÓµÖ úÖ ‡£Öê? úß ‡£Öê ãúšêü µÖê‰ú−Ö ¯Ö›ü»ÖÖê †ÃÖÓ ¾ÖÖ™ŸÖÓ? −ÖÖêú¸üß ú¸üÖ¾Öß »Ö֐֟Öê úÖ †•Öæ−Ö? ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : −ÖÖÆüß. −ÖÖêú¸üß ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öß Ö¸üß ¯ÖÖ úÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö −ÖÖêú¸üß“µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ ´ÖÖ—ÖÓ. ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : ¯ÖÖ ŸÖ¸üßÆüß ¾Öêôû •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ −ÖÃÖê»Ö −ÖÖ? ´ÖÖ—Öê ú֍úÖ ´Ö»ÖÖ ÃÖÖÓÖŸÖ ÆüÖêŸÖê úß ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ±úÖ¸ü •Ö›ü •ÖÖŸÖÓ. ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : †ÆüÖê, −ÖÖêú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ¾Öêôêû¾Ö¸ü úÖ´ÖÖ¾Ö¸ü •Ö֝ÖÓ ³ÖÖÖ ¯Ö›üÖµÖ“ÖÓ. ‘Ö¸üÖŸÖÆüß •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ·µÖÖ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ¾Öêôêû¾Ö¸ü ‘Ö¸üß µÖÖ¾ÖÓ »Ö֐ÖÖµÖ“ÖÓ. †ÖŸÖÖ ¾Öêôêû“ÖÓ ²ÖÓ¬Ö−Ö Öôæû−Ö ¯Ö›ü»ÖÓ †ÖÆêü. ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¾Öêôû †Ö×Ö ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖÓ úÖ´Ö. µÖÖ´Öãôêû úÖ´Ö ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ. ´ÖÖ¡Ö Öæ¯Ö ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê.

¾ÖÖ´Ö−Ö¸ü−ÖÖ¾Ö : ŒµÖÖë ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö, ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé×¢Ö êú ²ÖÖ¤ü ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö ŒµÖÖ Æïü? ×−Ö¾Öé¢Öß êú ²ÖÖ¤ü µÖÆüÖÑ †Ö ŸÖÖê Ö‹ †Ö¯Ö ´ÖÖ¸ü •Öß »ÖÖŸÖÖ Æîü ŒµÖÖ µÖÆüÖÑ? µÖÖ ‡¬Ö¸ü úÆüÖÑ †Ö ±ÑúÃÖê ‹êÃÖÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü? ŒµÖÖ †³Öß ³Öß −ÖÖîú¸üß ú¸ü−Öß ¯Ö›üŸÖß Æîü? ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : −ÖÖîú¸üß ŸÖÖê ÖŸÖ´Ö ÆÖêü Ö‡Ô, »Öê׍ú−Ö úÖ´Ö ŸÖÖê −ÖÖîú¸üß ÃÖê ¤ãüÖ−ÖÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü ´Öê¸üÖ… ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : ¯Ö¸ü ÃÖ´ÖµÖ ŸÖÖê úÖ™êü −ÖÆüà ú™üŸÖÖ ÆüÖêÖÖ? ´Öê¸êü “ÖÖ“ÖÖ ´Öã—Öê ²ÖŸÖÖ ¸üÆêü £Öê ׍ú ×−Ö¾Öé×¢Ö êú ²ÖÖ¤ü ²ÖÆãüŸÖ ´Öãúᯙ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : ŸÖã´Æüß †ÖŸ´Ö“Ö׸ü¡Ö ×»ÖÆæü−Ö ™ü֍úÖ †ÖŸÖÖ. ŸÖã´Æüß ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú †ÖÆüÖŸÖ“Ö. ŸÖã´Æüß ú×¾ÖŸÖÖÆüß ×»Ö×ÆüÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ úß ±úŒŸÖ Öª»ÖêÖ−Ö“Ö ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ? ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : †ÖŸ´Ö“Ö׸ü¡Ö ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ ŸÖ¸ü úºþ−Ö —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. ²ÖÆãüŸÖêú ¯Öãœü“µÖÖ ´Öê ´Ö×Æü−µÖÖŸÖ ¯ÖæÖÔ ÆüÖê‰ú−Ö Öê»Öê»ÖÓ †ÃÖê»Ö. ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : †Ö×Ö ŸÖã´Ö“ÖÖ −ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ”Óû¤ü? ŸÖã´Æüß ŸÖÖêÆüß ¯Öæ¸üÖ úºþ−Ö ‘ÖêÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ

´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : −ÖÖîú¸üß ´Öë £ÖÖ, ŸÖÖê ÃÖ´ÖµÖ¯Ö¸ü úÖ´Ö úß •ÖÖÆü ¯Ö¸ü ¯ÖÆãÑü“Ö−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… ‘Ö¸ü úß ×•Ö´´Öê¤üÖ׸üµÖÖë úß ¾Ö•ÖÆü ÃÖê ‘Ö¸ü ³Öß ÃÖ´ÖµÖ ÃÖê †Ö−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… †²Ö ŸÖÖê ÃÖ´ÖµÖ úÖ ²ÖÓ¬Ö−Ö −ÖÆüà ¸üÆüÖ Æîü… ÃÖ´ÖµÖ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü (Æîü) †Öî¸ü ´Ö−Ö¯ÖÃÖÓ¤ü úÖ´Ö ‡ÃÖ×»Ö‹ Öæ²Ö úÖ´Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ´ÖÖ¸ü £Öú •ÖÖŸÖÖ ÆæÑü… ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : †Ö¯Ö †³Öß †ÖŸ´Öú£ÖÖ ×»ÖÖ ›üÖ×»Ö‹… †Ö¯Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ŸÖÖê Æïü ×Æü… †Ö¯Ö ú×¾ÖŸÖÖ ³Öß ×»ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê £Öê µÖÖ ×ÃÖ±Ôú Öª»ÖêÖ−Ö Æüß ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê? ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : ´Öï −Öê †ÖŸ´Öú£ÖÖ ×»ÖÖ−ÖÖ ¿Öãºþ ׍úµÖÖ Æîü… ¯ÖÏÖµÖ„ †Ö»Öß ´Ö‡Ô ŸÖ¸ü ¯Öæ¸üß ÆüÖê “Öãúß ÆüÖêÖß…

256

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

úÖ? ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖê ŸµÖÖŸÖ“Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖ—ÖÖ Öæ¯Ö ¾Öêôû ×−Ö‘Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ´Öã»ÖÖÓ“Öß −ÖÖ™üÓú ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÖê. ŸµÖÖÃÖÖšüß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ‹ú¡Ö •Ö´Ö¾ÖÖ¾ÖÓ »Ö֐֟ÖÓ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯Öֻ֍úÖÓ“Öß ¯Ö¸ü¾ÖÖ−֐Öß ×´Öôû¾ÖÖ¾Öß »Ö֐֟Öê. ŸµÖÖŸÖ Öæ¯Ö †Ö−ÖÓ¤üÆüß ×´ÖôûŸÖÖê †Ö×Ö •Ö−ÖÃÖӯ֍ÔúÆüß ‘Ö›æü−Ö •ÖÖŸÖÖê. ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : ¯ÖÖ ¾Ö×Æü−Öß úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖÆêüŸÖ? ŸµÖÖ ´Ö•ÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ úß −ÖÖ¸üÖ•Ö †ÖÆêüŸÖ? ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : ŸÖßÆüß Öã¿Ö †ÖÆêü. ¯Öæ¾Öá ןֻÖÖ »Ö¾Öú¸ü ˆšüÖ¾ÖÓ »Ö֐ÖÖµÖ“ÖÓ. ¬ÖÖÓ¤ü»Ö ˆ›üÖµÖ“Öß ×ŸÖ“Öß! †ÖŸÖÖ ´Öß £ÖÖê›Óü±úÖ¸ü ‘Ö¸ü“ÖÓ ÃÖÖÓ³ÖÖôûŸÖÖê. ןֻÖÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖÖê. ןֻÖÖ •Ö¸üÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ×´Öôæû−Ö •ÖÖŸÖê. “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÕ−Öß ŸÖßÆüß ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖêÖÖ¸ü †ÖÆêü. ŸÖê¾ÆüÖ ´Öß ×−Ö ŸÖß ¤üÖê‘ÖÓ ×´Öôæû−Ö úÖ´Ö úºþ. ‡ŸÖúß ¾ÖÂÖÔ ¤üÖê‘ÖÖÓ−ÖÖÆüß úÖ´Ö ú¸üÖ¾ÖÓ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ, ŸÖê ¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß. †ÖŸÖÖÆüß úºþ úÖ´Ö. ¯ÖÖ þ֟քÃÖÖšüß! þ֟ք“µÖÖ †Ö−ÖÓ¤üÖÃÖÖšüß! Æüß ú»¯Ö−ÖÖ“Ö ÃÖãÖ־֝ÖÖ¸üß †ÖÆêü. ´ÖÖ †ÖµÖã嵅҅ ×−Ö¸üÖôÓû †ÃÖê»Ö. ¤üÖê‘ÖÓÆüß ´Ö㌟Ö. ¤üÖê‘ÖÓÆüß ŸÖ鯟Ö! ²ÖÖ.³Ö. ²ÖÖê¸üú¸üÖÓ−Öß ´Æü™ü»ÖÓ“Ö †ÖÆêü −ÖÓ úß †´ÖéŸÖ‘Ö™ü ³Ö¸ü»Öê ŸÖã—µÖÖ ‘Ö¸üß, ´ÖÖ ŸÖæ úÖ ¾ÖÖ¾ÖÖ ×±ú¸ü¿Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üß?

¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : †Öî¸ü †Ö¯ÖúÖ −ÖÖ™üú úÖ ¿ÖÖîú? †Ö¯Ö ¾ÖÆü ³Öß ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü ŒµÖÖ? ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : •Öß,ÆüÖÑ… ˆÃÖß ´Öë ´Öê¸üÖ úÖ±úß ÃÖ´ÖµÖ “Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… †¯Ö−Öê ×−Ö¤ìü¿Ö−Ö ´Öë ²Ö““ÖÖë ÃÖê −ÖÖ™üú ú¸ü¾ÖÖŸÖÖ ÆæÑü… ˆÃ֍êú ×»Ö‹ ²Ö““ÖÖë úÖê ‡ú½üÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü… ˆ−Ö êú ´ÖÖŸÖÖ-ׯ֟ÖÖ úß †−Öã´Ö×ŸÖ »Öê−Öß ¯Ö›ÍüŸÖß Æîü… ˆÃÖ ´Öë ²ÖÆãüŸÖ †Ö−ÖÓ¤ü ³Öß ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü •Ö−Ö ÃÖӯ֍Ôú ³Öß ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : »Öê׍ú−Ö ³ÖÖ³Öß•Öß ŒµÖÖ úÆüŸÖß Æïü? Öã¿Ö Æïü µÖÖ −ÖÖ¸üÖ•Ö Æïü? ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : ¾Öë ³Öß Öã¿Ö Æïü… ¯ÖÆü»Öê ŸÖÖê ˆ−Æëü •Ö»¤üß ˆšü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… Æü›Íü-²Ö›Íüß ´Öë ¸üÆüŸÖß £Öà… †²Ö ´Öï ‘Ö¸ü úÖ £ÖÖê›ÍüÖ ²ÖÆãüŸÖ úÖ´Ö ÃÖÓ³ÖÖ»ÖŸÖÖ ÆæÑü… ˆ−֍úß ´Ö¤ü¤ü ú¸üŸÖÖ ÆæÑü… ˆ−Æêü £ÖÖê›ÍüÖ †Ö¸üÖ´Ö ×´Ö»Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü… “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖí êú ²ÖÖ¤ü ¾Öê ³Öß ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öß Æïü… ŸÖ²Ö ´Öï †Öî¸ü ¾Öë Æü´Ö ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÖ£Ö úÖ´Ö ú¸ëüÖê… ‡ŸÖ−Öê ²Ö¸üÃÖ úÖ´Ö ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›üÖ £ÖÖ ¾ÖÆü ¯Öê™ü úß ÖÖןָü… †²Ö ³Öß úÖ´Ö ú¸ëüÖê ¯Ö¸ü Öã¤ü êú ×»Ö‹… †¯Ö−Öê †Ö−ÖÓ¤ü êú ×»Ö‹… ‡Ã֍úß ú»¯Ö−ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ÃÖê ´Öã—Öê ÃÖãÖ ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü… ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü, •Öß¾Ö−Ö Æüß ×−Ö¸üÖ»ÖÖ ÆüÖêÖÖ… ¤üÖê−ÖÖë Æüß ´ÖãŒŸÖ ¤üÖê−ÖÖë Æüß ŸÖ鯟Ö! ²ÖÖ.³Ö. ²ÖÖê¸üú¸ü•Öß −Öê úÆüÖ Æüß Æîü −Ö ×ú ŸÖã´ÆüÖ¸êü ‘Ö¸ü †´ÖéŸÖ êú ‘Ö›ü ³Ö¸êü Æïü, ŸÖ²Ö ŸÖæ ŒµÖÖë ²ÖÖ•ÖÖ¸ü ´Öë ´ÖÖ¸üÖ ´ÖÖ¸üÖ ×±ú¸üŸÖÖ Æîü?

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ‡£ÖÓ ãúšêü µÖê‰ú−Ö ¯Ö›ü»ÖÖê ¾ÖÖ™üÖê −ÖÖêú¸üß ¯ÖÖ

‡¬Ö¸ü úÆüÖÑ †Ö ±ÑúÃÖÖ? “ÖÖÆü−ÖÖ −ÖÖîú¸üß »Öê׍ú−Ö

¯ÖÖšü 21

257

¤ãü¯¯Ö™ü ¾Öêôû •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß ¾Öêôêû¾Ö¸ü ³ÖÖÖ ¯Ö›üÖê •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ·µÖÖ µÖÖµÖ»ÖÖ »Ö֐ÖÖµÖ“ÖÓ £Öæú−Ö •ÖÖŸÖÖê †ÖŸ´Ö“Ö׸ü¡Ö ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ ú¸üÖê ”Óû¤ü Öæ¯Ö −ÖÖ™üú ²ÖÃ־֝Öê ¯Ö¸ü¾ÖÖ−֐Öß »Ö¾Öú¸ü ¬ÖÖÓ¤ü»Ö £ÖÖê›Óü±úÖ¸ü ‡ŸÖúß Ã¾ÖŸÖ„ÃÖÖšüß ×−Ö¸üÖ»Öê ŸÖ鯟Ö

¤ãüÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ úÖ™êü −ÖÆüß ú™üŸÖÖ ÃÖ´ÖµÖ¯Ö¸ü úÖê‡Ô ³Öß ²ÖÖŸÖ Ã֏ŸÖß ÃÖê ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ü−ÖÖ Æîü וִ´Öê¤üÖ׸üµÖÖÑ †Ö−ÖÖ ¯Ö›üŸÖÖ £ÖÖ £Öú •ÖÖŸÖÖ ÆæÑü †ÖŸ´Öú£ÖÖ ¿Öãºþ ú¸ü−ÖÖ ¿ÖÖîú ³Ö¸ü¯Öæ¸ü −ÖÖ™üú (×−Ö¤ìü׿֟Ö) ú¸ü−ÖÖ †−Öã´Ö×ŸÖ •Ö»¤üß Æü›Íü-²Ö›Íüß £ÖÖê›üÖ ²ÖÆãüŸÖ ‡ŸÖ−Öß Öã¤ü êú ×»Ö‹ ×−Ö¸üÖ»ÖÖ ŸÖé¯ŸÖ †³µÖÖÃÖ

I

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ. 1) −ÖÖêú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾ÖÖÓ−ÖÖ úÖµÖ ú¸üÖ¾Öê »Ö֐Öê? 2) ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ úÖôûÖŸÖ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö úÖµÖ ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê? 3) ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾ÖÖÓ“Öê †ÖŸ´Ö“Ö׸ü¡Ö ú¬Öß ¯ÖæÖÔ —ÖÖ»Öê»ÖÓ †ÃÖê»Ö? 4) ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö Æü»»Öß −ÖÖ™üúÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ? 5) ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾ÖÖ“µÖÖ −ÖÖêú¸üß“µÖÖ úÖôûÖŸÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖŸ−Öß»ÖÖ úÖµÖ ú¸üÖ¾Öê »Ö֐Öê? 6) ¯ÖŸ−Öß“µÖÖ ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾ÖÖÓ“ÖÖ úÖµÖ ²ÖêŸÖ †ÖÆêü?

II

¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Öæ−Ö ŸµÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) −ÖÖêú¸ßü ........ Öê»Öß Ö¸üß ¯ÖÖ úÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö −ÖÖêú¸üß“µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü ........ ........ . 2) ‘Ö¸üÖŸÖÆüß ........ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ........ ‘Ö¸üß ........ »Ö֐ÖÖµÖ“ÖÓ. 3) †ÖŸÖÖ ¾Öêôêû“ÖÓ ²ÖÓ¬Ö−Ö ........ ¯Ö›ü»ÖÓ †ÖÆêü. 4) ´Öã»ÖÖÓ“Öß ........ ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÖê. 5) ´Öß £ÖÖê›Óü±úÖ¸ü ........ ÃÖÖÓ³ÖÖôûŸÖÖê ןֻÖÖ •Ö¸üÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ........ ........ . ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖÓ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

III

258

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

1) 2) 3) 4) 5)

ŸÖæ ¯Ö™üú−Ö ÖéÆü¯ÖÖšü ........ ........ (ú¸ü, ™ü֍ú) ´ÖÖ ÖêôûÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ. ŸÖæ ŸµÖÖ“µÖ֍ú›êü ........ ........, (•ÖÖ, µÖê) ŸÖÖê ŸÖã»ÖÖ −Öß™ü ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸üß»Ö. ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ±úÖ¸ü ´ÖÖêšüß “Öæú ........ (ÆüÖê, •ÖÖ) †ÖŸÖÖ ´Ö»ÖÖ ¯ÖÏÖµÖÛ¿“Ö¢Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ. †Ö¯ÖÖ ãúšêü •ÖӐֻÖÖŸÖ ........ ........ (µÖê, ¯Ö›ü) †ÃÖÓ ŸµÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™ü»ÖÓ. ´Öß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ........ ........ (‘Öê, “Öãú)

IV

ÓúÃÖÖŸÖæ−Ö µÖÖêµÖ ¿Ö²¤ü ×−Ö¾Ö›æü−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß ‘ÖÖêÂ֝ÖÖ ×¤ü»Öß ........ "þָüÖ•µÖ ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ •Ö−´Ö×ÃÖ¨ü ÆüŒú †ÖÆêü". (´ÆüÖæ−Ö, úÖ¸üÖ, úß) 2) ×ÃÖ−Öê´ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ ........ −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ? (¯ÖÖ, úß, ŸÖ¸üß) 3) ´Öß ‡ŸÖúß £Öæú−Ö Öê»Öê ÆüÖêŸÖê ........ ´Ö»ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ú¸üÖ¾ÖÓ“Ö »Ö֐ֻÖÓ. (•Ö¸üß, ŸÖ¸üß, †ÖםÖ) 4) ŸÖÖê †Ö»ÖÖ ........ ‹ú¤ü´Ö •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ ²ÖÃÖ»ÖÖ. (úÖ¸üÖ, ŸÖ¸üß, †ÖםÖ) 5) ŸµÖÖ−ÖÓ ˆ×¿Ö¸üÖ µÖꝵÖÖ“ÖÓ †ÃÖÓ úÖÆüß úÖ¸üÖ ÃÖÖÓאֻ֟ÖÓ ........ ´Ö»ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ±ú ú¸üÖ¾ÖÓ“Ö »Ö֐ֻÖÓ. (†ÃÖæ−Ö, ¯ÖÖ, úß)

V 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê ¯ÖÖ ×¤ü¾Öê Öê»Öê. 1) ´Öß −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ‹ê−Ö¾Öêôûß ¯ÖÖÆãüÖê †Ö»Öê. 2) †Ö´Æüß −ÖÖ™üú ........ ........ ¯ÖÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ÃÖã¼üß −Ö¾ÆüŸÖß. 3) ÃÖã´Ö−Ö ³ÖÖ•Öß ........ ........ ¯ÖÖ ן֓µÖÖ•Ö¾Öôû ¯ÖîÃÖê −Ö¾ÆüŸÖê. 4) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ¯Ö¡Ö ........ ........ ¯ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯Öê−Ö ÃÖÖ¯Ö›ü»ÖÓ −ÖÖÆüß. 5) ¸ü´Öê¿Ö ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ‹¾Öœü¶ÖŸÖ ŸµÖÖ“Öê ×´Ö¡Ö †Ö»Öê. 6) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú −ÖÖêú¸üß ........ ........ ¯ÖÖ ŸÖê †Ö•ÖÖ¸üß ¯Ö›ü»Öê. 7) ´Öã»Öß Öœü¾ÖÖ»Ö»ÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÆüÖêŸÖß.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¸ü•ÖÖ ‘ÖêÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖê ¯ÖÖ ŸÖÖ¯Ö ˆŸÖ¸ü»ÖÖ −ÖÖÆüß. 1) ´Öß −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ Ã֐ÖóµÖÖÓ−Öß Öæ¯Ö †ÖÖÏÆü êú»ÖÖ. 2) †Ö´Æüß úÖ´Ö ........ ........ ¯ÖÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ŸÖê ú¸üÖ¾ÖÓ“Ö »Ö֐ֻÖÓ. 3) ŸÖæ ןֻÖÖ ¯ÖîÃÖê ........ ........ −ÖÖ? ´ÖÖ úÖ ×¤ü»ÖêÃÖ? 4) ŸÖã´Æüß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ........ ........ −ÖÖ? ´ÖÖ úÃÖê Öê»ÖÖŸÖ? 5) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ³ÖÖÂÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ŸÖê ªÖ¾ÖÓ“Ö »Ö֐ֻÖÓ. 6) ¸üÖ´Ö Öœü¾ÖÖ»Ö»ÖÖ ........ ........ −ÖÖ? ´ÖÖ úÖ Öê»ÖÖ?

¯ÖÖšü 21

259

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖ“µÖÖ µÖÖꐵֺþ¯ÖÖ“ÖÖ '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖ ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖê †ÃÖê−Ö. 1) ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ −ÖÖ? Öæ¯Ö ´Ö•ÖÖ ........ ........ (ú¸ü). 2) ´Öß ŸÖê ×»ÖÆæü−Ö ........ ........ . (ÃÖÓ¯Ö¾Ö) 3) ´Öß ‘ÖÓ™üÖ ‹êú»Öß −ÖÖÆüß ´Öß ........ ........ . (—ÖÖê¯Ö) 4) ÃÖߟÖÖ−ÖÓ †Ö¬Öß“Ö †³µÖÖÃÖ ........ ........ . (ú¸ü) 5) ¸üÖ´Ö−ÖÓ ´ÖÖÓ•Ö¸üÖ»ÖÖ ........ ........ . (´ÖÖ¸ü) 6) ŸÖã´Æüß ãú¡µÖÖ»ÖÖ ¤æü¬Ö ........ ......... (¤êü) 7) ¸üÖ´Ö ŸµÖÖ¾Öêôûß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . (•ÖÖ) 8) †Ö´Æüß ŸµÖÖ¾Öêôûß ²Ö֐ÖêŸÖ ........ ........ . (²ÖÃÖ)

VII

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×“Ö¡Ö úÖœüŸÖ †ÃÖê−Ö. 1) ¯Ö¸ü߁ÖêÃÖÖšüß ¸ü´ÖÖ Öæ¯Ö †³µÖÖÃÖ ........ ........ . 2) ŸÖæ ¤æü¯ÖÖ¸üß †Ö¸üÖ´Ö ........ ........ . 3) ŸÖã´Æüß †Ö•Ö פü¾ÖÃÖ³Ö¸ü þֵÖÓ¯Ö֍ú ........ ........ . 4) ¸ü´Öê¿Ö †ÖŸÖÖ ¯Öãß֍ú ........ ........ . 5) †Ö´Æüß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ........ ........ .

VIII

ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖ“ÖÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ˆªÖ ²ÖÆãüŸÖêú ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖê−Ö. 1) ŸÖÖê ˆªÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ........ ........ . (•ÖÖ) 2) ¸ü´ÖÖ ×¤ü¾ÖÖôûßÃÖÖšüß ÃÖÖ›üß ........ ........ . (‘Öê) 3) ŸÖæ פü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ........ ........ −ÖÖ? ˆªÖ ÃÖã¼üß †ÖÆêü. (—ÖÖê¯Ö) 4) ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ........ ........ −ÖÖ? (ú¸ü) 5) †Ö´Æüß ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü ÖÖ¾Öß Ã£ÖÖ׵֍ú ........ ........ . (ÆüÖê) 6) †Æü´Ö¤ü ‡Ô¤üÃÖÖšüß −Ö¾Öê ú¯Ö›êü ........ ........ . (‘Öê)

IX

ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓŸÖæ−Ö µÖÖêµÖ ŸÖÖê ¿Ö²¤ü ×−Ö¾Ö›æü−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) ¯ÖύúÖ¿Ö ˆªÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ........ †ÃÖê»Ö. (•ÖÖŸÖÖê, •Ö֝ÖÖ¸, Öê»ÖÖÃÖ) 2) ÃÖã−ÖÓ¤üÖ−Öê ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ ¯Ö¡Ö ........ †ÃÖê»Ö. (×»ÖÆüߟÖ, ×»Ö×ÆüÖÖ¸ü, ×»Ö×Æü»Öê) 3) ²ÖÖ²ÖÖ †ÖŸÖÖ ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ ........ †ÃÖŸÖß»Ö. (•ÖÖŸÖê, •ÖÖŸÖ, Öê»ÖÖ) 4) †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¸ü´ÖÖ²ÖÖ‡Ô ×−Ö¾Öé¢Ö ........ †ÃÖŸÖß»Ö. (—ÖÖ»ÖÖ, ÆüÖêŸÖ, —ÖÖ»µÖÖ) 5) úÖ»Ö ŸÖæ ¬Ö²Ö¬Ö²µÖ֏ÖÖ»Öß †ÖÓ‘ÖÖêôû ........ †ÃÖ¿Öß»Ö. (ú¸üŸÖÖêÃÖ, êú»Öß, ú¸üÖÖ¸ü)

260

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

X

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¤üÖê−Ö ³Ö֐ÖÖÓŸÖᯙ ¿Ö²¤üÃÖ´ÖæÆü ‘Öê‰ú−Ö µÖÖêµÖ •ÖÖê›ü¶Ö ²Ö−Ö¾ÖÖ. ¸üÖ´Öæ ¿ÖÖôêûŸÖ ×»Ö×ÆüÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ´Öß †ÖŸ´Ö“Ö׸ü¡Ö ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß. ¸ü´ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍ú ¯ÖÖÆüÖÖ¸üü ÆüÖêŸÖê. †Ö´Æüß ÖÖ¾ÖÖÆæü−Ö †ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖꟵÖÖ. †Ö‡ÔÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖÃÖ. ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú −ÖÖ™üú ÃÖÖӐ֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖæ −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö µÖêÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ŸÖã´Æüß ÖÖê™ü µÖêÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ.

XI

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö. 1) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . 2) †Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . 3) ¸ü´ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . 4) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . 5) ŸÖã´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ .

ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö. ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . †Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . ¸ü´ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . ŸÖã´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ .

XII

ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê −֍úÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ. 1) ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖê †ÃÖê−Ö. 3) ŸÖÖê ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö. 5) ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖ¿Öß»Ö. 7) ŸÖã´Æüß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö.

2) 4) 6) 8)

XIII

ÓúÃÖÖÓŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖÓ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü '†ÃÖ' ׍ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“Öê µÖÖêµÖ ºþ¯Ö ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ÖÖ»Öᯙ ¯Ö׸ü“”êû¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ‹¾ÆüÖ−ÖÖ ´Ö¬Öãú¸ü¸üÖ¾Ö ×−Ö¾ÖéŸÖ ........ ........ (ÆüÖê). ŸÖê †ÖŸÖÖ †Ö¸üÖ´Ö ...... ........ (ú¸ü). ‹ÖÖ¤Óü ¯Öãß֍ú ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ........ ........ (‘Öê). ú×¾ÖŸÖÖ ........ ........ (ú¸ü). †ÖÖÖß ‹úÖ ¾ÖÂÖÖÔ−Öê ¸ü´ÖÖ²ÖÖ‡ÔÆüß ×−Ö¾Öé¢Ö ........ ........ (ÆüÖê). ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ŸÖß ¤üÖê‘ÖÓÆüß Öæ¯Ö ¯ÖϾÖÖÃÖ ........ ........ (ú¸ü). −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›üÖ−ÖÖ ........ ........ (Öêôû). †ÖµÖãµֳָü ŸµÖÖÓ−Öß Öæ¯Ö ú™ü ........ ........ (ú¸ü). ˆ¾ÖÔ׸üŸÖ †ÖµÖãµÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ........ ........ (×´Öôû).

¯Öלü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

ŸÖß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»Öß †ÃÖê»Ö. †Ö´Æüß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖæ. ŸµÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖŸÖß»Ö. †Ö¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖÖ»Ö.

¯ÖÖšü 21

261

×−Ö¾Öé¢Öß “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá ´Öß ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»ÖÖê. ŸµÖÖ¾Öêôûß ´ÖÖ—µÖÖ ¾ÖµÖÖ»ÖÖ †÷üÖ¾Ö®Ö ¾ÖÂÖì ¯ÖæÖÔ — ÖÖ»Öß. Ö¸Óü ´ÆüÖ•Öê ŸµÖÖÆü߯Öæ¾Öá ŸÖß−Ö ¾ÖÂÖì ´Ö»ÖÖ ×−Ö¾Öé¢Ö ¾ÆüÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê †ÃÖŸÖê. úÖ¸üÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ×−Ö¾Öé¢Öß“Öê ¾ÖµÖ ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö šü¸ü¾Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. ´ÖÖ—Öê ¤îü¾Ö ²Ö»Ö¾Ö¢Ö¸ü ÆüÖêŸÖê. ´Ö»ÖÖ ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö ¾ÖÂÖì ¯ÖæÖÔ ÆüÖêÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß ŸµÖÖ“µÖÖ†Ö¬Öß ¤üÖ−ê Ö“Ö ´Ö×Æü−Öê ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ×−Ö¾Öé¢Öß¾ÖµÖÖ“Öß ´ÖµÖÖÔ¤üÖ ¾ÖÖœü¾Ö»Öß. ¯Ö¸üŸÖ †÷üÖ¾Ö®Ö ¾ÖÂÖì êú»Öß. −Ö¾ÖÖ ×−ÖµÖ´Ö †Ö»µÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ —ÖÖ»ÖÖ. µÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö ´Öß ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü úÖµÖ ú¸üÖÖ¸ü, úÃÖê •Öß¾Ö−Ö •ÖÖÖÖ¸ü, Ö“ÖÖÔ¾Ö¸ü úÃÖê ×−ÖµÖÓ¡ÖÖ šêü¾ÖÖÖ¸ü µÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ‘Ö¸üÖ“Öß ›ü֐֛ãü•Öß ú¸üÖê ³ÖÖÖ ÆüÖêŸÖê. ´Öã»Öß“Öê »Ö−Ö ú¸üÖê ³ÖÖÖ ÆüÖêŸÖê. µÖÖÃÖÖšüß ¯ÖîÃÖê »Ö֐֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÃÖÖšüß −ÖÖêú¸üß ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ¯ÖÖ †“ÖÖ−֍ú −ÖÖêú¸üß“Öê ¾ÖµÖ ¾ÖÖœü»µÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ²ÖêŸÖ ²Ö¤ü»ÖÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê. ´Öß µÖÖ †“ÖÖ−֍ú ×´ÖôûÖ»Ö껵ÖÖ ŸÖß−Ö ¾ÖÂÖÖÕ“ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®ÖÖ¾µÖÖ ¾ÖÂÖá“Ö †Ö¯ÖÖ ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ †ÃÖê ´Öß ´ÖÖ−Öæ−Ö ™ü֍ú»Öê. ×−Ö¾Öé¢Öß¾ÖêŸÖ−ÖÖ ‡ŸÖŒµÖÖ“Ö ¯Öî¿ÖÖŸÖ Ö“ÖÔ ³Ö֐־Öæ »Ö֐ֻÖÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû Öæ¯Ö ¯ÖîÃÖê •Ö´Öæ−Ö Öê»Öê. ¯ÖîÃÖê •Ö´Ö¾Ö»µÖÖ´Öãôêû ‘Ö¸üÖ“Öß ›ü֐֛ãü•Öß êú»Öß. ´Öã»Öß“Öê »Ö−Ö úºþ−Ö ™ü֍ú»Öê. ŸµÖÖ´Öãôêû ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü −ÖÖêú¸üß ú¸üÖ¾Öß »Ö֐ֻÖß −ÖÖÆüß. †ÖŸÖÖ •Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖÖê ŸÖê ±úŒŸÖ þ֟ք“µÖÖ †Ö−ÖÓ¤üÖÃÖÖšüß! »ÖÆüÖ−Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öß −ÖÖ™üÓú ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÖê, ²Ö֐֍úÖ´Ö ú¸üŸÖÖê, ¯ÖϾÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê, Öæ¯Ö ×»ÖÆüߟÖÖê. µÖÖ Ã֐ÖóµÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ×´ÖôûŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû úÃÖ»ÖÓÆüß ¤ü›ü¯ÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö•Ö ´Öß éúŸÖÖ£ÖÔ •Öß¾Ö−Ö •ÖÖŸÖ †ÖÆêü. †ÖŸÖÖ ŸµÖÖ“Öê ²ÖÖê»Ö־֝Öê µÖêÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö ŸÖê¾ÆüÖ µÖê¾ÖÖê. ´Öß úÖêÖŸµÖÖÆüß ÖÖß ŸÖµÖÖ¸ü †ÖÆêü. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá ŸµÖÖ¾Öêôûß †÷üÖ¾Ö®Ö Ö¸Óü ´ÆüÖ•Öê ŸµÖÖÆü߯Öæ¾Öá ¾ÆüÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê †ÃÖŸÖê ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö ¤îü¾Ö ²Ö»Ö¾Ö¢Ö¸ü ´ÖµÖÖÔ¤üÖ •ÖÖÖê ×−ÖµÖÓ¡ÖÖ ‘Ö¸üÖ“Öß ›ü֐֛ãü•Öß ¾ÖÖœüÖê ²ÖêŸÖ

“ÖÖ¸ü ÃÖÖ»Ö ¯ÖÆü»Öê ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ †½üÖ¾Ö−Ö ÃÖ“Ö úÆëü ŸÖÖê ˆÃÖ ÃÖê ³Öß ¯ÖÆü»Öê ÆüÖê−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ ¯Ö“Ö¯Ö−Ö ³Ö֐µÖ •ÖÖê¸ü¤üÖ¸ü †¾Ö׬Ö, ÃÖß´ÖÖ •Öß−ÖÖ ¸üÖêú ‘Ö¸ü úß ´Ö¸ü´´ÖŸÖ ²ÖœÍü •ÖÖ−ÖÖ µÖÖê•Ö−ÖÖ

262

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

²Ö¤ü»ÖÖê †“ÖÖ−֍ú ´ÖÖ−֝Öê ³Ö֐־֝Öê ¤ü›ü¯ÖÖ ŸµÖÖ“ÖÓ ²ÖÖê»Ö־֝ÖÓ

²Ö¤ü»Ö−ÖÖ †“ÖÖ−֍ú ´ÖÖ−Ö−ÖÖ, ×−Ö³ÖÖ−ÖÖ, “Ö»ÖÖ−ÖÖ (Ö“ÖÔ) ²ÖÖê—Ö ˆÃÖ úÖ (³ÖÖ¾ÖÖ−Ö úÖ) ×−Ö´Öӡ֝Ö, ²Öã»ÖÖ¾ÖÖ †³µÖÖÃÖ

I

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ. 1) “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá ´ÖÖ—µÖÖ ¾ÖµÖÖ»ÖÖ ×úŸÖß ¾ÖÂÖì ¯ÖæÖÔ —ÖÖ»Öß? 2) Ö¸êü ´ÆüÖ•Öê ´Ö»ÖÖ ×úŸÖ¾µÖÖ ¾ÖÂÖá ×−Ö¾Öé¢Ö ¾ÆüÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê †ÃÖŸÖê? 3) ×−Ö¾Öé¢Öß ¾ÖµÖÖ“Öß ´ÖµÖÖÔ¤üÖ ×úŸÖß ¾ÖÂÖÖÕ−Öß ¾ÖÖœü»Öß? 4) †“ÖÖ−֍ú −ÖÖêú¸üß ¾ÖÖœü»µÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏ£Ö´Ö ´Ö»ÖÖ úÖµÖ ú¸üÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê? 5) †“ÖÖ−֍ú ¯ÖîÃÖê ×´Öôû»µÖÖ−Öê ´Ö»ÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖÖ †Ö»Öê?

II

¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖ“µÖÖ •Ö֐Öß ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»Öê ¿Ö²¤ü ³Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸Öü. •Öºþ¸ü ŸÖê£Öê ¾ÖÖŒµÖ¸ü“Ö−ÖêŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖÖê ²Ö¤ü»Ö ú¸üÖ. (†ÖµÖãµÖ, ¯Öæ¾Öá, ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß, †×•Ö²ÖÖŸÖ, ¤ãü¹ýßÖß, †×»Öú›êü, ×−Ö²ÖÕ¬Ö) 1) †ÖŸÖÖ ¾Öêôêû“ÖÓ ´Öãôûß“Ö ²ÖÓ¬Ö−Ö −ÖÖÆüß. 2) ןֻÖÖ †ÖŸÖÖ¿ÖÖ •Ö¸üÖ †Ö¸üÖ´Ö ×´ÖôûŸÖÖê. 3) ŸµÖÖ“µÖÖ †Ö¬Öß“Ö ´Öß ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»ÖÖê. 4) ‘Ö¸üÖ“Öß ›ü֐֛ãü•Öß êú»Öß.

III

'¤ü´ÖÖê' ¯ÖÖÃÖæ−Ö '¤ü´ÖÖæú' ÆüÖ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖÖê. ´ÖÖ—Öß ¤ü´ÖÖæú ÆüÖêŸÖê. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¤ü´ÖŸÖê. µÖÖ“Ö ¯ÖύúÖ¸êü ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¾Öºþ−Ö ¤ãüÃÖ¸êü ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö¾ÖÖ. ú¸ü´ÖÖê, ¾Ö֐֝Öê, ±úÃ־֝Öê

IV

'×−Ö¾Öé¢Ö' ¾Öºþ−Ö '×−Ö¾Öé¢Öß' ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖÖê. ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö ÃÖãÖß †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ“Ö ¯ÖύúÖ¸êü ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¤ãüÃÖ¸êü ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö¾ÖÖ. ŸÖ鯟Ö, ´Ö㌟Ö, ÁÖß´ÖÓŸÖ, Ö¸üß²Ö

V

1)

µÖÖ ¬Ö›ü¶ÖŸÖ †ÃÖê †−Öêú ¿Ö²¤ü †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ •Öê ´Ö¸üÖšüß ¾Ö ØÆü¤üßŸÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ.

¯ÖÖšü 21

263

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: úÖ´Ö, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, †Ö¸üÖ´Ö, ×−Ö¾Öé¢Öß. (ØÆü¤üß ´Ö¬µÖê "×−Ö¾Öé×¢Ö") †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ×¿Öú»Ö껵ÖÖ ¬Ö›ü¶ÖÓ´Ö¬Öæ−Ö †Ö»Öê»Öê †ÃÖê ¾ÖßÃÖ ¿Ö²¤ü ¿ÖÖê¬ÖÖ †Ö×Ö ×»ÖÆüÖ. 2) ŸµÖÖ ¯ÖÏ´Ö֝Öê, −ÖÖêú¸üß, ×−Ö¸üÖôûÖ, Öæ¯Ö, ÃÖãºþ Æêü †ÃÖê ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ úß ŸµÖÖÓ“ÖÖ †£ÖÔ ¤üÖê−Æüß ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ ‹úÃÖÖ¸üÖÖ“Ö †ÖÆêü ¯ÖÖ ×»Ö×ÆüµÖÖ“µÖÖ ¯Ö¨üŸÖßŸÖ £ÖÖê›üÖÃÖÖ ±ú¸üú †ÖÆêü. †¿ÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü“Öê ¾ÖßÃÖ ¿Ö²¤ü ×»ÖÆüÖ. VI

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“Öê ¤üÖ−ê Ö †£ÖÔ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸÖê ÃÖ´Ö•Öæ−Ö ‘µÖÖ. †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¾ÖÖ“Ö»Ö껵ÖÖ ¬Ö›ü¶ÖÓ´Ö¬Öæ−Ö †ÃÖê †ÖÖÖß ¿Ö²¤ü ¿ÖÖê¬ÖÖ †Ö×Ö ×»ÖÆüÖ. 1) †ÖêœüÖê Ö»Ö−Öֵ֍ú −ÖÖ׵֍êú»ÖÖ †ÖêœüŸÖÖê. ´ÆÖüŸÖÖ¸üÖ Öã›üÖã›üß †ÖêœüŸÖÖê. 2) ³ÖÖÖ ¯Ö›üÖê - ‘Ö¸üÖ“Öê ŸÖß−Ö ³ÖÖÖ ¯Ö›ü»Öê. ´Ö»ÖÖ »Ö−Ö ú¸üÖê ³ÖÖÖ ¯Ö›ü»Öê. 3) ²ÖÃ־֝Öê ŸµÖÖ−Öê ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ÖÖ»Öß ²ÖÃÖ¾Ö»Öê. ŸµÖÖ−Öê »ÖÆüÖ−Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öê −ÖÖ™üú ²ÖÃÖ¾Ö»Öê.

VII

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ. ×−Ö¾Öé¢Öß, ¤ãü¯¯Ö™ü, •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, ²ÖÓ¬Ö−Ö, ¤ü´ÖÖæú

VIII

ØÆü¤üß´Ö¬µÖê ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ ¾Ö ÃÖ´Ö¯Öԍú ¿ÖßÂÖԍú ªÖ. ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé¢Ö Æü֝ê Öê Æüß ´Ö֝ÖÃÖÖ“µÖÖ †ÖµÖãµÖÖŸÖᯙ ‹ú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß ‘Ö™ü−ÖÖ †ÃÖŸÖê. úÖÆüß »ÖÖêú ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ †ÖµÖãµÖÖ“ÖÖ ´Ö•Öê−ÖÓ ˆ¯Ö³ÖÖêÖ ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ×¤üÃÖŸÖÖŸÖ. ´Ö֝ÖÃÖÖ»ÖÖ ´Ö−ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö •Öê úÖ´Ö †Ö¾Ö›üŸÖÓ, ŸÖê úÖ´Ö ú¸üµÖÖ“ÖÓ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü ×´ÖôûŸÖÓ. ŸÖÖê †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¾Ö›üŸµÖÖ ú»ÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯Ö³ÖÖêÖ ‘Öê‰ú ¿ÖúŸÖÖê. Ö֝µÖÖ“µÖÖ, −ÖÖ™üúÖÓ“µÖÖ Æü¾µÖÖ ŸµÖÖ úÖµÖԍÎú´ÖÖÓ−ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê, Æü¾ÖÓ ŸÖê¾ÆüÖ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê ¾Ö Æü¾Öß ŸÖß ¯Öãß֍Óú ¾ÖÖ™êü»Ö ŸÖê¾ÖœüÖ ¾Öêôû ¾Ö֓֝µÖÖ“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü »Öã™æü ¿ÖúŸÖÖê. ¾Öêôûêü“ÖÓ ²ÖÓ¬Ö−Ö ŸµÖÖ»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÓ. †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ“µÖÖ ¬Öú֬֍úß“µÖÖ †ÖµÖãµÖÖŸÖ ŸµÖÖ“µÖÖ †ÓÖÖŸÖ»µÖÖ ú»Ö֐ÖãÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖúÖÃÖÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ ŸÖÃÖÖ ¾ÖÖ¾Ö ×´ÖôûÖ»Öê»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖê. ¯ÖÖ †ÖŸÖÖ úÖ´ÖÖ“Öß ÃÖŒŸÖß ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öê»Öß †ÃÖŸÖê. †ÖŸÖÖ ŸµÖÖ ú»Ö֐ÖãÖÖӍú›êü ŸÖÖê »ÖÖ ¤êü‰ú ¿ÖúŸÖÖê. Ö֝ÖÓ ×¿Öæú ¿ÖúŸÖÖê. ד֡ÖÓ úÖœæü ¿ÖúŸÖÖê. −ÖÖ™üÓú פü¤üÙ¿ÖŸÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖê ×−Ö −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´ÖÆüß úºþ ¿ÖúŸÖÖê. ‡ŸÖêú פü¾ÖÃÖ ¯ÖÖê™üÖ¯Ö֝µÖÖÃÖÖšüß −ÖÖêú¸üß ú¸üŸÖÖ−ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖŸ−Öߍú›êü, ´Öã»ÖÖ²ÖÖôûÖӍú›êü »ÖÖ ªÖµÖ»ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ¾Öêôû ×´ÖôûÖ»Öê»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖê. †ÖŸÖÖ ×¸ü™üÖµÖ¸´Öë™ü −ÖÓŸÖ¸ü ŸÖÖê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ²Ö¸üÖê²Ö¸ü Æü¾ÖÖ ŸÖê¾ÖœüÖ ¾Öêôû ‘ÖÖ»Ö¾ÖÖµÖ»ÖÖ ´ÖÖêúôûÖ †ÃÖŸÖÖê. †ÖŸÖÖ ŸÖÖê ²Öֵ֍úÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê ×−Ö ÆüÖò™êü»ÖÖŸÖÆüß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê; ¯ÖÏêÖÖßµÖ Ã£ÖôûÖÓ−ÖÖÆüß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê †Ö×Ö ÃÖÆ»Öà−Ö֯֝Ö. ¤üÖê‘ÖêÆüß ¸ü×Ã֍ú¯ÖÖÖ−Öê •Öß¾Ö−ÖÖ“µÖÖ ÖÖց֝ÖÖ“ÖÖ ‡ŸÖúÖ †ÖþÖÖ¤ü ‘Öê‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ úß ´Ö−Ö ŸÖé¯ŸÖ ¾ÆüÖ¾ÖÓ. ´ÖÖ¡Ö Æêü ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ †ÖµÖãµÖÖ²Ö§ü»Ö ×−Ö¾Öé¢Ö߯Öæ¾Öá“Ö −Öß™ü ŸÖµÖÖ¸üß ú¸üÖµÖÖ»ÖÖ Æü¾Öß. Æüß ŸÖµÖÖ¸üß †−Öêú ¯ÖύúÖ¸ü“Öß †ÃÖŸÖê. ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ †Ö¸üÖ´ÖÖÃÖÖšüß

264

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

×−Ö¾Öé¢Ö߆֬Öß“Ö ¯Öã¸êüÃÖÓ †Ö٣֍ú ²Öôû ˆ³ÖÓ ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ †ÃÖŸÖÓ. ´Ö−ÖÖ“ÖßÆüß Öæ¯Ö ŸÖµÖÖ¸üß †Ö¬Ö߯ÖÖÃÖæ−Ö“Ö ú¸üÖ¾Öß »Ö֐֟Öê. −ÖÖÆüߟָü ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“ÖÓ †ÖµÖã嵅 ²Öê“Ö¾Ö ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ. IX

´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úßו֋… ãú”û »ÖÖêÖ ×−Ö¾Öé×¢Ö êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË Æü›Íü²Ö›Íüß ³Öæ»Öú¸ü †Ö¸üÖ´Ö úß Ø•Ö¤üÖß •Öß−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê Æïü… ãú”û »ÖÖêÖ ×−Ö¾Öé×¢Ö êú ²ÖÖ¤ü †¯Ö−Öê ãú™ãÓü²Ö êú ÃÖ¤üõÖÖë êú †Öî¸ü −ÖÖןֵÖÖë ¯ÖÖêןֵÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ÃÖ´ÖµÖ ×²ÖŸÖÖ−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê Æïü… ãú”û ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖê¾ÖÖ ú¸ü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê Æïü… ˆÃÖ ´Öë ³Öß ãú”û »ÖÖêÖ ׍úÃÖß ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖê¾Öß ÃÖÓãÖÖ ÃÖê •Öã›Íüú¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖê¾ÖÖ ú¸ü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê Æïü… ãú”û »ÖÖêÖ †¯Ö−Öê ×−Ö•Öß ÃŸÖ¸ü¯Ö¸ü Æüß ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖê¾ÖÖ êú úÖµÖÔ ´Öë •Öã›Íü •ÖÖŸÖê Æïü… »Öê׍ú−Ö ´Öê¸üß µÖÖê•Ö−ÖÖ (‡ÃÖÃÖê) ×³Ö®Ö Æîü… ´Öï ²Ö““ÖÖë úÖ Ãæú»Ö ÖÖê»Ö−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ ÆæÑü •ÖÆüÖÑ ²Ö““Öê †Ö¸üÖ´Ö ÃÖê ”ãû×¼üµÖÖÑ ×²ÖŸÖ֋ѐÖê… 5 ÃÖê 16 ÃÖÖ»Ö ŸÖú êú ²Ö““Öê µÖÆüÖÑ †Öú¸ü ¯Öãß֍ëú †Öî¸ü ´ÖîÖ•ÖÌß−Ö (¯Ö¡Ö-¯Öס֍úÖ‹Ñ) ¯ÖœÍü Ã֍ëúÖê… ´Öï ׳֮Ö-×³Ö®Ö †ÖµÖã-¾ÖÖÔ êú ²Ö““ÖÖë êú ˆ¯ÖµÖ㌟Ö, ˆ−֍úÖ ¹ý×“Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, ¯Öãß֍ëú Ö¸üߤæÑüÖß… µÖê †ÖµÖã¾ÖÖÔ 5 ÃÖê 8 ÃÖÖ»Ö, 9 ÃÖê 12 ÃÖÖ»Ö ŸÖ£ÖÖ 13 ÃÖê 16 ÃÖÖ»Ö êú ÆüÖê Ã֍úŸÖê Æïü… ²Ö““Öê †¯Ö−Öß ×−Ö•Öß ¯Öãß֍ëú ³Öß »ÖÖ Ã֍ëúÖê… ¯ÖÆü»Öê ¾ÖÖÔ (5 ÃÖê ÃÖÖ»Ö ŸÖú) êú ²Ö““ÖÖë êú ´ÖÖÑ-²ÖÖ¯Ö ³Öß ‡ÃÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö¯ÖÖšü¿ÖÖ»ÖÖ †¯Ö−Öê ²Ö““ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö †Ö Ã֍ëúÖê… ¾Öê †¯Ö−Öê ²Ö““ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ²Öîšüú¸ü ˆ−֍úß ¹ý×“Ö úß ¯Öãß֍ëú ¯ÖœÍü ú¸ü ÃÖã−ÖÖ Ã֍ëúÖê †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸êü ²Ö““ÖÖë úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ³Öß ú¸ü Ã֍ëúÖê… ‡ÃÖ Ãæú»Ö ´Öë '‰Ñú“Öß †Ö¾ÖÖ•ÖÌ ´Öë ¯ÖœÍü−Öê êú ÃÖ¡Ö' ³Öß Æü֐ë Öê… †×¬Öú †ÖµÖ㠍êú ²Ö““Öê †»¯Ö¾ÖµÖÍú ²Ö““ÖÖë úÖê úÆüÖ×−ÖµÖÖÑ, ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−ÖÖµÖÖ ú¸ëüÖê †Öî¸ü ˆ−֍êú ÃÖÖ£Ö ³ÖÖÂÖÖ ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ Öê»Öê, •ÖîÃÖê '¯ÖÆêü×»ÖµÖÖÑ', '²Öã—ÖÖî›»Ö', '−Ö™üÖ™ü ¯ÖÏ¿−ÖÖê¢Ö¸ü', Öê»ÖëÖê… ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö ¯ÖœÍü−Öê êú ³Öß †»ÖÖ ÃÖ¡Ö Æü֐ë Öê… ´Öê¸üß ú»¯Ö−ÖÖ Æîü ׍ú ´Öê¸üÖ '¯ÖÖšü-−Ö㌍ú›Íü' ²Ö““ÖÖë êú ×»Ö‹ '¯ÖœÍüÖê †Öî¸ü •ÖÖ−ÖÖê', '¯ÖœÍüÖê †Öî¸ü ²ÖœÍüÖ'ê †Öî¸ü '¯ÖœÍüÖê †Öî¸ü Öê»ÖÖê' ¾ÖÖ»ÖÖ Ã£ÖÖ−Ö ÆüÖêÖÖ… ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ׍ÎúµÖÖ êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ‡£ÖÓ µÖê‰ú−Ö ŸÖ¸ü Öê»ÖÖŸÖ. ×−Ö¾Öé¢Öß êú ²ÖÖ¤ü µÖÆüÖÑ †Ö ŸÖÖê Ö‹… 2) ´Öß ãúšêü µÖê‰ú−Ö ¯Ö›ü»ÖÖê? ´Öï úÆüÖÑ †Ö ¯Ö›üÖ? −ÖÖîú¸üß ÖŸÖ´Ö ÆüÖê Ö‡Ô… 3) −ÖÖêú¸üß ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öß. 4) úÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö −ÖÖêú¸üß“µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ. ²ÖÛ»ú úÖ´Ö −ÖÖîú¸üß ÃÖê ¤ãüÖ−ÖÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… 5) ´Öß Öæ¯Ö ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ´Öï ²ÖÆãüŸÖ £Öú •ÖÖŸÖÖ (ÆæÑü)… †Ö´Ö †ÖŸ´Öú£ÖÖ ×»ÖÖ ›üÖ×»Ö‹… 6) ŸÖã´Æüß †ÖŸ´Ö“Ö׸ü¡Ö ×»ÖÆæü−Ö ™ü֍úÖ. 7) 8)

•Ö−ÖÃÖӯ֍Ôú ‘Ö›æü−Ö •ÖÖŸÖÖê. ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ”Óû¤ü ¯Öæ¸üÖ úºþ−Ö ‘ÖêÖÖ¸ü.

•Ö−ÖÃÖӯ֍Ôú ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… †Ö¯Ö −ÖÖ™üú úß ¿ÖÖîú ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖêӐÖê…

¯ÖÖšü 21

265

‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¤üÖê ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ Æîü… ‹ú ׍ÎúµÖÖ ¤æüÃÖ¸êü úÖ ÃÖÆüֵ֍ú Æîü… ÃÖÆüֵ֍ú ׍ÎúµÖÖ†Öë úÖê •ÖÖê›ü−Öê ÃÖê ¯ÖϬÖÖ−Ö ×ÎúµÖÖ êú †£ÖÔ ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß †£ÖÔ”û×¾ÖµÖÖÑ •Öã›ü •ÖÖŸÖß Æïü… ØÆü¤üß ´Öë ÃÖÆüֵ֍ú ׍ÎúµÖÖºþ¯Ö ׍ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö ´Öë •ÖÖê›üß •ÖÖŸÖß Æîü †Öî¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ˆÃÖê ¯Öæ¾ÖÔ úÖ׻֍ú éú¤ÓüŸÖ êú ÃÖÖ£Ö •ÖÖê›üŸÖê Æïü… "×»ÖÆæü−Ö ™ü֍úÖ", ‡ÃÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ´Öë ×»ÖÆæü−Ö, µÖÆü ¯Öæ¾ÖԍúÖ׻֍ú éú¤ÓüŸÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ "™ü֍úÖ" µÖÆü ÃÖÆüֵ֍ú ׍ÎúµÖÖ úÖ ºþ¯Ö… "×»ÖÆüæ−Ö ™ü֍úÖ" ‡−Ö ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü úÖê ÃÖÓµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤ü úÆüŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú ‡ÃÖ ¯Öæ¸êü ¿Ö²¤üÃÖ´ÖæÆü«üÖ¸üÖ ‹úÆüß ×ÎúµÖÖ úÖ ²ÖÖê¬Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´ÖãµÖ ×ÎúµÖÖ úÖ ²ÖÖê¬Ö ¯Öæ¾ÖԍúÖ׻֍ú éú¤ÓüŸÖ ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ´ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ úÖê ¯ÖæÖÔŸÖÖ ÃÖÆüֵ֍ú ׍ÎúµÖÖ¯Ö¤ü ÃÖê †ÖŸÖß Æîü… "µÖê‰ú−Ö ¯Ö›ü»ÖÖê" ´Öë ÃÖÆüֵ֍ú ׍ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ úÖµÖÔ úß †×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖŸÖÖ Æîü… ú³Öß ú³Öß ¾ÖŒŸÖÖ úß ¸üÖµÖ ´Öë ׍ÎúµÖÖ úÖ ±ú»Ö ÃÖãÖ¤ü −ÖÆüß ÆüÖêŸÖÖ… "úÖ´Ö −ÖÖêú¸üß“µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ" "−ÖÖêú¸üß ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öß" †Öפü ´Öë þÖê“”ûÖ êú ײÖ−ÖÖ ×ú‹ Ö‹ úÖµÖÔ úÖ ²ÖÖê¬Ö ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… "´Öß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öê †ÖÆêü" "‡ÃÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë úÖµÖÔ úÖ úŸÖÖÔ êú ×»Ö‹ ¯ÖæÖÔ ÆüÖê •ÖÖ−Öê úÖ ²ÖÖê¬Ö Æîü… "´Öß ú×¾ÖŸÖÖ ×»ÖÆæü−Ö ™ü֍ú»Öß" ¯ÖϵÖÖêÖ úÖµÖÔ úÖ úŸÖÖÔ êú ×»Ö‹ ¯ÖæÖÔ ÆüÖê •ÖÖ−Öê úÖ ŸÖ£ÖÖ úŸÖÖÔ êú úÖµÖÔ úß ×•Ö´´Öê¤üÖ¸üß ÃÖê ´ÖãÛŒŸÖ ¯ÖÖ−ÖêúÖ †£ÖÔ ¾µÖŒŸÖ ú¸üŸÖÖ Æîü… II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖϵÖÖêÖÖë úÖê ¤êü׏֋… 1) ‡£ÖÓ ú¸ü´ÖŸÖÓ úÖ úß ‡£Öê ãúšêü µÖê‰ú−Ö µÖÆüÖÑ •Öß »ÖÖŸÖÖ Æîü ŒµÖÖ? µÖÖ ¯Ö›ü»ÖÖê †ÃÖÓ ¾ÖÖ™üüŸÖÓ. »ÖÖŸÖÖ Æîü µÖÆüÖÑ úÆüÖÑ †Ö ±ÑúÃÖê? 2) ŸÖã´Æüß ú×¾ÖŸÖÖÆüß ×»Ö×ÆüÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ úß †Ö¯Ö ú×¾ÖŸÖÖ ³Öß ×»ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü ±úŒŸÖ Öª»ÖêÖ−Ö“Ö ú¸üÖÖ¸ü? µÖÖ êú¾Ö»Ö Öª»ÖêÖ−Ö Æüß ú¸ëüÖê? ‡−Ö ¯ÖϵÖÖêÖÖë ´Öë "úß" ØÆü¤üß êú "µÖÖ" êú †£ÖÔ ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖ úÖê ׾֍ú»¯Ö²ÖÖê¬Öú úÆüŸÖê Æïü… ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë êú µÖÖ ¤üÖê ¿Ö²¤üÖë êú ²Öß“Ö ‡Ã֍úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

III

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¯ÖϵÖÖêÖÖêÓ úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ´Öê¸êü “ÖÖ“ÖÖ ´Öã—Öê ²ÖŸÖÖ ¸üÆêü £Öê ׍ú 1) ´ÖÖ—Öê ú֍úÖ ´Ö»ÖÖ ÃÖÖÓÖŸÖ ÆüÖêŸÖê úß ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ±úÖ¸ü •Ö›ü •ÖÖŸÖÓ. ×−Ö¾Öé¢Öß êú ²ÖÖ¤ü ´Öãúᯙ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… 2) ²ÖÖ.³Ö.²ÖÖê¸üú¸üÖÓ−Öß ´Æü™ü»ÖÓ“Ö †ÖÆêü −ÖÓ úß †´ÖéŸÖ‘Ö™ü ³Ö¸ü»Öê ŸÖã—µÖÖ ‘Ö¸üß, ´ÖÖ ŸÖæ úÖ ¾ÖÖ¾ÖÖ ×±ú¸ü¿Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üß. ‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë "úß" †¾µÖµÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ØÆü¤üß êú "׍ú" êú †£ÖÔ ´Öë ׍úµÖÖ Æîü… ‡ÃÖ †¾µÖµÖ 'úß' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úÃÖß ¾µÖÛŒŸÖ úÖ ú£Ö−Ö, ÃÖÖê“Ö, ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ, †−Öã³Ö¾Ö †Öפü úÖê ˆ¤Ëü¬ÖéŸÖ ú¸ü−ÖÖ Æîü… ˆÃÖ êú ¯ÖÆü»Öê/²ÖÖ¤ü ´Öë ¾ÖŒŸÖÖ úÖ ˆ»»ÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…

IV

"ŸÖÖê ‡ŸÖúÖ Öêôû»ÖÖ úß ŸµÖÖ“Öê ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖæ »ÖÖ»Öê" ‡ÃÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë "úß" úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ¯Ö׸üÖÖ´Ö ²ÖÖê¬Öú †£ÖÔ ´Öë ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…

266

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

V

"´ÖÖ—ÖÖ ¯Ö×Æü»ÖÖ −ÖÓ²Ö¸ü †Ö»ÖÖ úß ´Öß ¯Öêœüê ¾ÖÖ™üß−Ö" ‡ÃÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë "úß" úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ¿ÖŸÖÔ ²ÖÖê¬Öú †£ÖÔ ´Öë Æãü†Ö Æîü… ´Öê¸üÖ ¯Ö×Æü»ÖÖ −ÖÓ²Ö¸ü †Ö‹ÖÖ, ŸÖÖê ´Öï ¯Öê›êü ²ÖÖÑ™æÓüÖß…

VI

×−Ö´−Ö ¯ÖϵÖÖêÖÖë úÖê ¤êü׏֋… −ÖÖêú¸ü ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öß ¯ÖÖ úÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö ¤ãü¯¯Ö™ü ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ ´ÖÖ—ÖÓ. "¯ÖÖ ¾Ö×Æü−Öß úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖÆêüŸÖ? ¯ÖÖ ¾Öêôû •ÖÖŸÖ −ÖÃÖê»Ö −ÖÓ? †Ö×Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ −ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ”Óû¤ü?

−ÖÖîú¸üß ÖŸÖ´Ö ÆüÖê Ö‡Ô, »Öê׍ú−Ö úÖ´Ö ¤ãüÖ−ÖÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü ´Öê¸üÖ… ¯Ö¸ü ³ÖÖ³Öß (•Öß) îúÃÖß Æïü? »Öê׍ú−Ö ÃÖ´ÖµÖ úÖ™êü −ÖÆüß ú™üüŸÖÖ ÆüÖêÖÖ −Ö? †Öî¸ü †Ö¯Ö úÖ −ÖÖ™üú úÖ ¿ÖÖîú?

´Ö¸üÖšüß ´Öë '¯ÖÖ', '¾Ö' †Ö×Ö '×−Ö' µÖê ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ ¿Ö²¤ü Æïü •ÖÖê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê µÖÖ ¤üÖê ¿Ö²¤üÖë úÖê •ÖÖê›üŸÖê Æïü… "†ÖםÖ" '¾Ö', †Öî¸ü '×−Ö' úÖ †£ÖÔ Æîü '†Öî¸ü'… '¯ÖÖ' úÖ †£ÖÔ Æîü '´ÖÖ¸ü' - '»Öê׍ú−Ö'… VII 1. −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖϵÖÖêÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ŸÖã´Æüß/ŸÖÖê Æüß (−ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ”Óû¤ü) †Ö¯Ö ¾ÖÆü ³Öß (−ÖÖ™üú úÖ ¿ÖÖîú) ¯Öæ¸üÖ úºþ−Ö ‘ÖêÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö. ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖëÖê… “ÖÖ¸ü ÃÖÖ»ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü ¾ÖÆü ³Öß ×−Ö¾Öé¢Ö “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÔ−Öß ŸÖßÆüß ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖêÖÖ¸ü †ÖÆêü. ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öß Æîü… •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ, ÆüÖê−Öê úÖê £ÖÖ - ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ׍ÎúµÖÖ ´Öë 'ÖÖ¸' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ֍ú¸ü ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü 'ÆüÖê' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü. ‡Ã֍úß ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯ÖÖ¾Ö»Öß −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü… •ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. †Ö´Æüß •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ´Öï •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ… Æü´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê… (áÖß.) ´Öß •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. †Ö¯ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ´Öï •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß… Æü´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà… ´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖã´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê… †Ö¯Ö •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê £Öê… (áÖß.) ŸÖæ •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖßÃÖ. †Ö¯ÖÖ ŸÖã´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà… †.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖê •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. ¾ÖÆü •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ… ¾Öê •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê £Öê… (áÖß.) ŸÖß •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖꟵÖÖ.

¯ÖÖšü 21

267

¾ÖÆü •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß… (−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÓ. 2.

¾Öê •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß £Öà… ŸÖß •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß.

‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ×−ÖÂÖê¬Ö ¾Ö֓֍ú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'ÖÖ¸ü' êú ²ÖÖ¤ü '−Ö¾ÆüŸÖÖ' (−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ úÖ ×´Ö»ÖÖ Æãü†Ö ºþ¯Ö) êú ºþ¯Ö »ÖÖÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ úß ³Öß ¯Öæ¸üß ºþ¯ÖÖ¾Ö»Öß −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü… −Ö¾ÆüŸÖÖ ˆ.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) ´Ö.¯Öã.

(¯Öã.) (áÖß.)

†.¯Öã. (¯Öã.) (áÖß.) (−Ö¯ÖãÓ.)

‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öß •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖê. ´Öï −ÖÆüà •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ… ´Öß •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖê. ´Öï −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß… ŸÖæ •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖÃÖ. ŸÖæ/ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê… ŸÖæ •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖßÃÖ. ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà… ŸÖÖê •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖ. ¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ… ŸÖß •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖß. ¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß… ŸÖê •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÓ.

†Ö´Æüß †Ö¯ÖÖ ŸÖã´Æüß †Ö¯ÖÖ

²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö

•Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖê. Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê… Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà… •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖ. †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê… †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà…

ŸÖê •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖê. ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê… ŸµÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸµÖÖ. ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß… ŸÖß •Ö֝ÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖß.

268

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¬Ö›üÖ ¯ÖÖš ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤ü¿ÖÔ−Ö ´ÖÖêÆü−Ö : úÖµÖ µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö ¯ÖÖÆãüÖê ãúšü»Öê? µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿ÖÖŸÖ»Öê. ¯ÖÖ ÖÖÃÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“ÖÖ ¤üÖî¸üÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ †Ö»Öêü †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÖêÆü−Ö : úÖÆüß ×¾Ö¿ÖêÂÖ úÖ¸üÖ? ן־ÖÖ¸üß : †ÆüÖê, ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú»ÖÖê †Ö×Ö ŸÖê¾ÆüÖ“Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ úß ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»ÖÖÖ·µÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖϤêü¿Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¯ÖÆüÖµÖ“ÖÖ“Ö. †Ö•Ö ÃÖÓ¬Öß ×´ÖôûÖ»Öß †ÖÆêü. ´ÖÖêÆü−Ö : ¾ÖÖ! ŸÖã´Æüß ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü ”ûÖ−Ö ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»ÖŸÖÖ. ן־ÖÖ¸üß : ÆüÖê ´Öß úÖÆüß ´Ö×Æü−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖê, ´ÆüÖæ−Ö ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú»ÖÖê ´Ö¸üÖšüß. ´ÖÖêÆü−Ö : ÆüÖê úÖ? ²Ö¸Óü µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ, µÖÖÓ−ÖÖ ‹ÖÖ¤üÖ ×ú»»ÖÖÆüß ¤ü֏־ÖÖ. −ÖÖÆüߟָü †ÃÖÓ ú¸üÖ, ´ÖÆüÖ²ÖôêûÀ¾Ö¸ü»ÖÖ“Ö ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´ÆüÖ•Öê ‹úߍú›êü †Ö¯Ö»ÖÓ £ÖÓ›ü Æü¾Öê“ÖÓ ×šüúÖÖ ¯ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö †Ö×Ö ¤ãüÃÖ¸üߍú›êü ¯ÖÏŸÖ֯֐֛üÆüß ¯ÖÖÆüŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ‹úÖ ¤üÖ›üÖŸÖ ¤üÖê−Ö ¯ÖÖß! µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ¤ü֏־ÖÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›ü»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ Ã֐ÖôÓû ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ ‹¾ÖœüÖ ¾Öêôû −ÖÖÆüß. ¸üÖ¡Ö £ÖÖê›üß ÃÖÖëÖÓ ±úÖ¸ü. ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯Ö㝵ÖÖ•Ö¾Öôû“ÖÖ ØÃÖÆüÖ›ü ¤ü֏־ÖÖ¾ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖê. −ÖÖÆüߟָü ¿Öê¾Ö™üß úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü •Ö¾Öôû ¯Ö−ÆüÖôûÖ †ÖÆêü“Ö. µÖÖŸÖ»µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ׍ú»»µÖÖ“Öß †ÖÖôûß ¿ÖÖîµÖÔ ÖÖ£ÖÖ †ÖÆêü. '¤êüÆü •ÖÖ¾ÖÖê †£Ö¾ÖÖ ¸üÖÆüÖê' µÖÖ“Ö ¾Öé¢Öß−Öê ׿־ÖÖ•Öß“Öê ´ÖÖ¾Öôêû »Öœü»Öê.

22 ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤ü¿ÖÔ−Ö ´ÖÖêÆü−Ö : ŒµÖÖ µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö•Öß (µÖê) ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö úÆüÖÑ êú (Æïü)? µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö êú (Æïü)… ¯Ö¸ü ¾Öê ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ‘Öæ´Ö−Öê †Ö‹ Æïü… ´ÖÖêÆü−Ö : úÖê‡Ô ÖÖÃÖ úÖ¸üÖ? ן־ÖÖ¸üß : •Öß ÆüÖÑ… ´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖÖ †Öî¸ü ŸÖ³Öß ÃÖÖê“Ö ×»ÖµÖÖ £ÖÖ ×ú ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖë úÖ ¯ÖϤêü¿Ö-´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ Æüß Æîü… †Ö•Ö ´ÖÖîúÖ ×´Ö»ÖÖ Æîü… ´ÖÖêÆü−Ö : ¾ÖÖÆü… †Ö¯Ö ŸÖÖê ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß ´Ö¸üÖšß ²ÖÖê»ÖŸÖê Æïü… ן־ÖÖ¸üß : •Öß ÆüÖÑ… ´Öï ãú”û ´Ö×Æü−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë £ÖÖ ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»Ö−ÖÖ ÃÖßÖ ÖµÖÖ… ´ÖÖêÆü−Ö : †“”ûÖ! µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ ‡−Æëü ‹úÖ¬Ö ×ú»ÖÖ ³Öß ×¤üÖÖ‡‹… −ÖÆüà ŸÖÖê ‹êÃÖÖ úßו֋ ‡−Æëü ´ÖÆüÖ²Ö»ÖêÀ¾Ö¸ü »Öê •ÖÖ‡Ô‹… ‡ÃÖÃÖê ‹ú †Öî¸ü †¯Ö−ÖÖ šÓü›üß Æü¾ÖÖ ¾ÖÖ»ÖÖ Ã£ÖÖ−Ö ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸üß †Öî¸ü ¯ÖÏŸÖ֯֐֜Íü úÖ ×ú»ÖÖ ³Öß ¤êüÖ Ã֍ëúÖê… ‹ú ¯ÖŸ£Ö¸ü ÃÖê ¤üÖê ¯ÖֵׁÖÖë úÖ ×¿ÖúÖ¸ü… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ÃÖ³Öß ×¤üÖÖ−ÖÖ †“”û »ÖÖŸÖÖ £ÖÖ ´Öã— Öê… ¯Ö¸ü ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ‡ŸÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ −ÖÆüà (Æîü)… ÃÖ´ÖµÖ ú´Ö Æîü †Öî¸ü ¤êüÖ−Öê êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ãú”û (Æîü)… ‡ÃÖ×»Ö‹ ÃÖÖê“ÖŸÖÖ ÆæÑü ׍ú ˆ−Æëü ¯ÖãÖê êú ¯ÖÖÃÖ¾ÖÖ»ÖÖ ØÃÖÆüÖœü פüÖÖ‰ÑúÖÖ… −ÖÆüà ŸÖÖê †ÓŸÖ ´Öë úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü êú ¯ÖÖÃÖ ¯Ö−ÆüÖôûÖ ŸÖÖê Æîü Æüß… ‡−Ö ´Öë ÃÖê Æü¸ü ‹ú ׍ú»Öê úß †¯Ö−Öß ‹ú †»ÖÖ ¿ÖÖîµÖÔ úß ÖÖ£ÖÖ Æîü… “ÖÖÆêü ¿Ö¸ü߸ü •ÖÖ‹ (´Ö韵Öã †Ö‹) µÖÖ ¸üÆêü ´ÖÖ¸ü ¤êü¿ÖúÖµÖÔ ú¸ü−ÖÖ Æüß Æîü ‡ÃÖß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ÃÖê ׿־ÖÖ•Öß êú

¯ÖÖšü 22

´ÖÖêÆü−Ö : •µÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÓ ŸµÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ †Ö»Öß ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü“Ö ´Ö•ÖÖ µÖê‡Ô»Ö −ÖÖÆüß? ן־ÖÖ¸üß : −ÖŒúß“Ö. ´Öß ÃÖÖӐÖê−Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ³Ö™üæú−Ö †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü. µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ´Öß ´Öã§üÖ´Ö ¸ü•ÖÖ úÖœü»Öß †ÖÆêü †Öšü פü¾ÖÃÖÖÓ“Öß. µÖÖÓ−ÖÖ ×•ÖŸÖúß ÆüÖêŸÖß»Ö ×ŸÖŸÖúß ×šüú֝ÖÓ ¤ü֏־֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“ÖÓ ãú»Ö¤îü¾ÖŸÖ ¯ÖÓœü¸üß“ÖÖ ×¾ÖšüÖê²ÖÖ ¤ü֏־Öß−Ö, úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü“Öß ´ÖÆüֻց´Öß ¤ü֏־Öß−Ö. ׿־ÖÖµÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖÓ ¤ü֏־Öß−Ö. ´Æü™ü»ÖÓ †ÖÆêü −ÖÓ "¯ÖãÖÓ ×ŸÖ£ÖÓ úÖµÖ ˆÖÓ?" ´ÖÖêÆü−Ö : ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü •Öê¾ÖœüÖ ×ú»»µÖÖÓÓÃÖÖšüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü ŸÖê¾ÖœüÖ“Ö †Ø•ÖšüÖ¾Öê¹ýôûÃÖÖšüßÆüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü. ŸÖêÆüß ¤ü֏־ÖÖ µÖÖÓ−ÖÖ. ן־ÖÖ¸üß : ŸÖê ´Öß †Ö¬Öß“Ö ¯ÖÖ×Æü»Öê †ÖÆêü.

269

×ÃÖ¯ÖÖÆüß »Ö›êü… ´ÖÖêÆü−Ö : וÖÃÖ ¯ÖϤêü¿Ö •ÖÖ−ÖÖ Æîü ˆÃÖ ¯ÖϤêü¿Ö úß ³ÖÖÂÖÖ •ÖÖ−ÖŸÖß ÆüÖê ŸÖÖê ´Ö•ÖÖ †Ö‹ÖÖ, −ÖÆüà? ן־ÖÖ¸üß : ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß! ‘Öæ´Ö †Ö−Öê êú ²ÖÖ¤ü ´Öï †Ö¯ÖúÖê ²ÖŸÖÖ‰ÑúÖÖ… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ´Öï −Öê ÖÖÃÖ †Öš üפü−Ö úß ”ãû¼üß »Öß Æîü… ‡−Æëü ו֟Ö−Öß ÆüÖê Ã֍êúÖß ˆŸÖ−Öß •ÖÖÆü פüÖÖ‰ÑúüÖÖ… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú ãú»Ö¤êü¾ÖŸÖÖ ¯ÖÓœü¸üß êú ×¾ÖšüÖê²ÖÖ ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ… úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü úß ´ÖÆüֻց´Öß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ… ‡Ã֍êú †»ÖÖ¾ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖê פüÖÖ‰ÑúÖÖ… úÆüÖ Æüß Æîü −Ö ×ú "ü•ÖÆÖÑü ¯ÖãÖê ¾ÖÆüÖÑ ú´Ö ŒµÖÖ (Æîü)?" ´ÖÖêÆü−Ö : ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ו֟Ö−ÖÖ ×ú»ÖÖë êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æîü ˆŸÖ−ÖÖ Æüß †•ÖÓŸÖÖ ‹»ÖÖê¸üÖ êú ×»Ö‹ ³Öß Æîü… ‡−Æëü ¾ÖÆü ³Öß ×¤üÖÖ‡‹…

´ÖÖêÆü−Ö : ²Ö¸Óü ŸÖ¸ü µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö, ŸÖã´Æüß ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü¤ü¿ÖÔ−Ö úºþ−Ö µÖÖ. ¯ÖÖ †Ö»µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †Ö´Ö“µÖ֍ú›êü •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ µÖÖµÖ“ÖÓ ÆÓü! ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¯ÖÖÆüÖÓ ×•ÖŸÖÓú

ן־ÖÖ¸üß : ˆ−Æëü ŸÖÖê ´Öï ¯ÖÆü»Öê Æüß ¤êüÖ “ÖãúÖ ÆæÑü… ´ÖÖêÆü−Ö : †Öî¸ü, µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö µÖפü †Ö¯Öêú ¯ÖÖÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖê ŸÖÖê ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö úÖê ²Öֻ֐ÖÓ¬Ö¾ÖÔ (×£Ö‹™ü¸ü) ´Öë ‹úÖ¬Ö ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™üú ³Öß †¾Ö¿µÖ פüÖÖ‡‹… ן־ÖÖ¸üß : ÆüÖÑ ÆüÖÑ! −ÖÖ™üú ŸÖÖê ´Öã—Öê ¤êüÖ−ÖÖ Æüß Æîü †Öî¸ü †Ö¸ü ÃÖ´ÖµÖ −ÖÆüà ³Öß Æîü ŸÖÖê ×−֍úÖ»Ö−ÖÖÆüß “ÖÖ×Æü‹… −ÖÖ™üú êú ײÖ−ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü îúÃÖÖ? ´ÖÖêÆü−Ö : šüߍú Æîü µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö, †Ö¯Ö ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö êú ÃÖÖ£Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸ü †Ö‡‹… ¯Ö¸ü †ÖŸÖê Æüß Æü´ÖÖ¸êü ‘Ö¸ü ÖÖ−ÖÖ ÖÖ−Öê †Ö‡‹ÖÖ ÆüÖÓ… ו֟Ö−ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ

´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü ן֟֍Óú“Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüßµÖ •Öê¾ÖÖÖÆüß ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ”ûÖ−Ö¯Öîúß ¾Ö¸üÖ³ÖÖŸÖ †Ö×Ö ÁÖߏÖÓ›ü¯Öã¸üß“ÖÖ ²ÖêŸÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖӐ֟ÖÖê ×Æü»ÖÖ. ²Ö¸Óü, ŸµÖÖÃÖÖê²ÖŸÖ ²Ö™üÖ™êü ¾Ö›êü ú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖӐÖæ úß úÖÓªÖ“Öß ³Ö•Öß? †ÆüÖê, ŸÖã´Ö“Öê ¯ÖÖÆãüÖê ŸÖê †Ö´Ö“Öê ¯ÖÖÆãüÖê! µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : šüߍú †ÖÆêü. µÖêŸÖÖê ŸÖ¸ü! †Öšü פü¾ÖÃÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸üß †ÖÆüÖêŸÖ“Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ

´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ Æîü ˆŸÖ−ÖÖ Æüß ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úÖ ÖÖ−ÖÖ Æîü… ´Öï †¯Ö−Öß ‡−Æëü ²ÖלüµÖÖ ÃÖÖ ¤üÖ»Ö³ÖÖŸÖ †Öî¸ü ÁÖߏÖÓ›ü ¯Öæ¸üß úÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö ú¸ü−Öê úÖê úÆüŸÖÖ ÆæÑü… †“”ûÖ! ˆÃÖ êú ÃÖÖ£Ö ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ²Ö−ÖÖ−Öê úÖê úÆæÑü µÖÖ ¯µÖÖ•Ö êú ¯ÖúÖê›êü? †¸êü †Ö¯Öêú ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö Æü´ÖÖ¸êü ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö… µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : šüߍú Æîü… ŸÖÖê †ÖŸÖÖ ÆæÑü… †Öšü פü−Ö êú ²ÖÖ¤ü †Ö¯Öêú ‘Ö¸ü Æïü Æüß ¤üÖ»Ö³ÖÖŸÖ †Öî¸ü

´ÖÖêÆü−Ö : †Ö×Ö µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ •Ö¸ü ¾Öêôû — ÖÖ»ÖÖ ŸÖ¸ü ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ−ÖÖ ‹ÖÖ¤Óü ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™üú ¤ü֏־ÖÖ. ²Öֻ֐ÖÓ¬Ö¾ÖÔ´Ö¬Öê! ן־ÖÖ¸üß : ÆüÖê ÆüÖê ´Ö»ÖÖ −ÖÖ™üú ¯ÖÆüÖµÖ“ÖÓ“Ö †ÖÆêü. †Ö×Ö •Ö¸üß ¾Öêôû −ÖÃÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß úÖœüüÖµÖ»ÖÖ“Ö Æü¾ÖÖ. −ÖÖ™üúÖ׿־ÖÖµÖ úÃÖ»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü?

270

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

‘Ö¸üß ÁÖߏÖÓ›üÖ¾Ö¸ü ŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ¸üÖµÖ»ÖÖ!

ÁÖߏÖÓ›ü-¯Öæ›Íüß úÖ •Öß ³Ö¸ü ú¸ü þÖÖ¤ü »Öê−Öê…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ¯ÖÖÆãüÖê ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö ãúšü»Öê úÆüÖÑ êú ¤üÖî¸üÖ ‘Öæ´Ö−ÖÖ, ¤üÖî¸üÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ×¿Öú»ÖÖê ÃÖߏÖÖ ¯ÖÖÆüÖê ¤êüÖ−ÖÖ ÃÖÓ¬Öß ´ÖÖîúÖ ¤ü֏־֝Öê פüÖÖ−ÖÖ ×¿Ö¾ÖÖµÖ †»ÖÖ¾ÖÖ £ÖÓ›ü Æü¾Öê“Öê ךüúÖÖ šÓü›üß Æü¾ÖÖ úÖ Ã£ÖÖ−Ö/¯ÖÆüÖ›Íüß Ã£ÖÖ−Ö ‹ú ¤üÖ›üÖŸÖ ¤üÖê−Ö ¯ÖÖß ‹ú ŸÖ߸ü ´Öë ¤üÖê ×−Ö¿ÖÖ−Öë (‹ú ¯ÖŸ£Ö¸ü ¤üÖê ¯ÖֵׁÖÖë úÖ ×¿ÖúÖ¸ü) ¤êüÆü •ÖÖ¾ÖÖê †£Ö¾ÖÖ ¸üÖÆüÖê“ÖÖÆêü ¿Ö¸ü߸ü •ÖÖ‹ µÖÖ ¸üÆêü ³Ö™üæú−Ö µÖêÖê ‘Öæ´Ö †Ö−ÖÖ †Ö¬Öß“Ö ¯ÖÆü»Öê Æüß ¾Öêôû úÖœüÖê ÃÖ´ÖµÖ ×−֍úÖ»Ö−ÖÖ •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ µÖÖµÖ“ÖÓ ÖÖ−ÖÖ ÖÖ−Öê †Ö−ÖÖ ŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ¸üÖê þÖÖ¤ü »Öê−ÖÖ ¾Ö¸üÖ ¯ÖúÖ‡Ô Æãü‡Ô ¤üÖ»Ö ×•ÖÃÖê “ÖÖ¾Ö»Ö êú ÃÖÖ£Ö ¯Ö¸üÖêÃÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ÁÖߏÖÓ›ü ‹ú ×´ÖšüÖ‡Ô ×•ÖÃÖê ¤üÆüß †Öî¸ü “Öß−Öß ÃÖê ²Ö−ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ˆÃÖê ¯Öæ¸üß êú ÃÖÖ£Ö ÖÖŸÖê Æîü… ²ÖêŸÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö, ÖÖ−Öê úÖ ¯ÖŒ¾ÖÖ®Ö †³µÖÖÃÖ I

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ. 1) ¯ÖÖÆãüÖê ãúšü»Öê †ÖÆêüŸÖ? ŸÖê ú¿ÖÖÃÖÖšüß †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ? 2) ¯ÖÖÆãüÖê “ÖÖӐֻÖÓ ´Ö¸üÖšüß úÖ ²ÖÖê»Öæ ¿ÖúŸÖÖŸÖ? 3) ´ÖÆüÖ²ÖôêûÀ¾Ö¸ü ú¿ÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü? ŸµÖÖ“µÖÖ•Ö¾Öôû ãúšü»ÖÖ ×ú»»ÖÖ †ÖÆêü? 4) ׿־ÖÖ•Öß“Öê ´ÖÖ¾Öôêû ãúšü»µÖÖ ¾Öé¢Öß−Öê »Öœü»Öê? 5) ¯ÖÖÆãüµÖÖÓÃÖÖšüß •Öê¾ÖÖÖ“ÖÖ úÖµÖ ²ÖêŸÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖ ´ÖÖêÆü−Ö“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÖÆêü?

II

¬Ö›ü¶Ö“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¤üÖê−Ö ÖÓ›üÖŸÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö •ÖÖê›æü−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ. ¯ÖÖÆãüÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“ÖÖ ¯Ö−ÆüÖôûÖ †ÖÆêü“Ö.

¯ÖÖšü 22

‹úÖ“Ö ¤üÖ›üÖŸÖ úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü •Ö¾Öôû ¸üÖ¡Ö £ÖÖê›üß ´Öß ¸ü•ÖÖ úÖœü»Öß †ÖÆêü ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ÃÖÖÓÍéúן֍ú

ÃÖÖëÖÓ ±úÖ¸ü. †Öšü פü¾ÖÃÖÖÓ“Öß! ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖÓ ¤ü֏־Öß−Ö. ¤üÖê−Ö ¯ÖÖß. ¤üÖî¸üÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ.

III

ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓŸÖæ−Ö µÖÖêµÖ ŸÖÖê ¿Ö²¤ü ×−Ö¾Ö›æü−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. (úß, ´ÆüÖæ−Ö, ŸÖê¾ÆüÖ, úÖ¸üÖ, ´ÆüÖ•Öê, ŸµÖÖ¾Öêôûß, ŸÖ¸ü, †ÖםÖ, ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, ŸÖê¾Öœêü) 1) פü¾ÖÃÖ ......... ¸üÖ¡Ö ×´Öôæû−Ö ¾ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. 2) ¯ÖύúÖ¿Ö ¯ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ ......... ŸµÖÖÓ“µÖÖ †Ö‡Ô»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. 3) †Ö´Æüß ãÓú¤ü֍ú›êü Öê»ÖÖê ......... ãÓú¤üÖ ²ÖÖÆêü¸ü ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖß. 4) ´Öß ‡£Öê £ÖÖÓ²ÖŸÖÖê ......... ŸÖæ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö µÖê. 5) •Öê¾Öœüß ¾ÖßÖæ “ÖÖӐֻÖß ......... ¯ÖîÃÖê •ÖÖßÖ. 6) ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ÖÖ‰ú פü»ÖÖÃÖ ......... ´Öß ŸÖã»ÖÖ ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö ¤êü‡Ô−Ö. 7) ¤ÓüÖÖ —ÖÖ»ÖÖ ......... ŸÖê ‘Ö¸üß −Ö¾ÆüŸÖê. 8) ²Ö֐ÖêŸÖ ±ãú»ÖÓ ×¤üÃÖ»Öß ......... †Ö¿ÖÖ −ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ »Ö֐֟Öê. 9) ÃÖã´Ö−Ö †Ö•Ö †Öò×±úÃÖÖŸÖ †Ö»Öß −ÖÖÆüß ......... ן֓ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. 10) ¤æü¬Ö¾ÖÖ»ÖÖ †Ö»ÖÖ ......... †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ úºþ.

IV

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¤üÖê−Ö ³Ö֐ÖÖÓŸÖæ−Ö µÖÖêµÖ ŸÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ‘Öê‰ú−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ. 1) ׯÖϵÖÖ−Öê ÃÖÖ›üß ‘ÖêŸÖ»Öß ¯ÖÖ ´Öß ÃÖã¨üÖ •Öê¾Ö»Öê −ÖÖÆüß. 2) •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ÃÖã¸êü¿Ö •Öê¾Ö»ÖÖ ŸµÖÖ“ÖÖ »ÖÆüÖ−Ö ³ÖÖ‰ú ¯ÖÖ Æãü¿ÖÖ¸ü †ÖÆêü. −ÖÖÆüß ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ 3) ו֟֍úÖ ¸ü´Öê¿Ö Æãü¿ÖÖ¸ü †ÖÆêü ןÖ−Öê ŸÖß †Ö•Ö −ÖêÃÖ»Öß −ÖÖÆüß. ן֟֍úÖ“Ö 4) ´ÖÖ—Öê Ã֐Öôêû ¯ÖîÃÖê ÃÖÓ¯Ö»Öê úÖ¸üÖ ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. 5) †Ö´Ö“µÖÖ ¿ÖÖôêû»ÖÖ ÃÖã™üß ´Öß ×ŸÖ“µÖÖÃÖÖšüß ÖÖ‰ú †ÖÖ»ÖÖ. ×´ÖôûÖ»Öß úß 6) ãÓú¤üÖ ¸ü֐ÖÖ¾Ö»Öß ´ÆüÖæ−Ö ú›üÖŒµÖÖ“Öê ˆ−Ö ¯Ö›æü »Ö֐ֻÖê. 7) ˆ−ÆüÖôûÖ ÃÖãºþ —ÖÖ»ÖÖ †Ö×Ö ´Öß Öæ¯Ö Ö“ÖÔ êú»ÖÖ.

V

ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖÖÓ´Ö¬µÖê ÓúÃÖÖŸÖ ÃÖÖÓאֻ֟µÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê ²Ö¤ü»Ö ú¸üÖ. 1) ŸµÖÖ−Öê Öæ¯Ö ¯Öϵ֟−Ö êú»ÖÖ, - ¯ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ µÖ¿Ö ×´ÖôûÖ»Öê −ÖÖÆüß. (•Ö¸üß-ŸÖ¸üß “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.) 2) ŸÖÖê ´ÖÖêšü¶Ö−Öê ²ÖÖê»Ö»ÖÖ - †Ö×Ö ŸµÖÖ“ÖÖ ‘ÖÃÖÖ ²ÖÃÖ»ÖÖ. ('úÖ¸üÖ' ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.) 3) ¯ÖÖ‰úÃÖ †Ö»ÖÖ ¾Ö ן֣Öê ×“ÖÖ»Ö —ÖÖ»ÖÖ. ('´Öãôêû' “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.) 4) úÖôû֏ê Ö ¾ÖÖœüŸÖ Öê»ÖÖ ×−Ö ³ÖߟÖß ¾ÖÖœüŸÖ Öê»Öß. ("•ÖÃÖ•ÖÃÖÖ-ŸÖÃÖŸÖÃÖÖ (¿Öß) “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.)

271

272

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

5)

ŸÖÖê ´ÖæÖÔ −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö ŸÖã—ÖÖ “Öãúß“ÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿Ö ‹êúÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ("‡ŸÖúÖ-úß" “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö †£ÖÔ −Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖÖ ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.)

VI

¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü ÓúÃÖÖŸÖ ŸÖß−Ö ŸÖß−Ö ¯ÖµÖÖÔµÖ ×¤ü»Öê †ÖÆêüŸÖ. µÖÖêµÖ ¯ÖµÖÖÔµÖ ×−Ö¾Ö›üÖ ¾Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) ÖߟÖÖ−Öê “ÖÆüÖ êú»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ, (´Öß ŸÖÖê ‘Öê‡Ô−Ö, ´Öß ŸÖÖê ‘ÖêŸÖ»ÖÖ, ¯ÖÖ ´Öß ŸÖÖê ‘ÖêŸÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß) 2) †¸üؾ֤ü−Öê †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ (ŸÖÖê ¯ÖÖÃÖ ÆüÖê‡Ô»Ö, ŸÖÖê ¯ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ, ´ÆüÖ•Öê ŸÖÖê ¯ÖÖÃÖ ÆüÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß) 3) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôûß ¿ÖÖôûÖ ÃÖã™üÖµÖ“µÖÖ (¿ÖÖôûÖ ²ÖÓ¤ü ÆüÖêŸÖê, ¿ÖÖôûÖ ÃÖãºþ ÆüÖê‡Ô»Ö, ¾Öêôûß ¿ÖÖôêû“Öß ‘ÖÓ™üÖ ¾ÖÖ•Ö»Öß úß ¿ÖÖôûÖ ÃÖãºþ —ÖÖ»Öß)

VII

'ŸÖ¸ü' ‹ê¾Ö•Öß '´ÆüÖæ−Ö' †Ö×Ö '´ÆüÖæ−Ö' ‹ê¾Ö•Öß 'ŸÖ¸ü' ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö †Ö¾Öü¿µÖú ŸÖÖê ²Ö¤ü»Ö úºþ−Ö ¯Öãœüᯙ ¾ÖÖŒµÖê ×»ÖÆüÖ. 1) ¯ÖύúÖ¿Ö ´ÖÖ—µÖÖ ‘Ö¸üß †Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü ´Öß “ÖÆüÖ ú¸üß−Ö. 2) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ ¾Öêôêû¾Ö¸ü Öê»ÖÖÃÖ ´ÆüÖæ−Ö Öãºþ•Öß ŸÖã»ÖÖ ²ÖÖßÃÖ ¤êüŸÖß»Ö.

VIII

•Öê¾ÆüÖ-ŸÖê¾ÆüÖ ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾Ö †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖÖê ²Ö¤ü»Ö úºþ−Ö ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ. 1) †Ö‡Ô−Öß ´ÖÖÓ•Ö¸üÖ»ÖÖ ¤æü¬Ö פü»Öê −ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ´ÖÖÓ•Ö¸ü †Öê¸ü›üŸÖÓ. 2) •µÖÖêŸÖß−Öß ×ú»»Öß Æü¸ü¾Ö»Öß ŸÖ¸ü ú¯ÖÖ™ü ˆ‘Ö›üŸÖÖ µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.

IX

'ŸÖ¸ü' ²Ö§üü»Ö 'úß' ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ. 1) †Ö´Æüß ²Ö֐ÖêŸÖ Öê»ÖÖê ŸÖ¸ü ³Öêôû ÖÖ‰ú. 2) ŸµÖÖÓ−Öß †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ ŸÖ¸ü †Ö´ÆüÖ»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ÆüÖê‡Ô»Ö. 3) ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ÖÖê™ü ÃÖÖÓאֻ֟Öß ŸÖ¸ü ÃÖã−ÖÓ¤üÖ —ÖÖê¯ÖŸÖê.

X

ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖÖÓ´Ö¬µÖê 'ŸÖ¸ü' ²Ö§ü»Ö 'ŸÖ¸üß' ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ †ÖםÖ' µÖÖêµÖ ŸÖÖê ²Ö¤ü»Ö úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ. 1) ŸÖæ †Ö»ÖßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. 2) ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ÖÖê™ü ÃÖÖÓאֻ֟Öß ŸÖ¸ü ÃÖã−ÖÓ¤üÖ —ÖÖê¯ÖŸÖê.

XI

†¬ÖÖê¸êü×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»Öê ¿Ö²¤ü ‘ÖÖ»Öæ−Ö †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖê ²Ö¤ü»Ö úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ. ´Öß ØÆü¤üß ×¿Öú»ÖÖê úß ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö“ÖÖ ¤üÖî¸üÖ ú¸üß−Ö. (ŸÖ¸ü, ´ÆüÖæ−Ö, úÖ¸üÖ, ¯ÖÖ, †ÖםÖ, ´ÆüÖ•Öê, •µÖÖ¾Öêôûß, •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, ŸÖê¾ÆüÖ, ŸÖ¸üß)

XII

ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»Öê ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö †Ö¾Ö¿µÖú ŸµÖÖ ²Ö¤ü»ÖÖÓÃÖÆü ¯Öãœüᯙ ¾ÖÖŒµÖê •ÖÖê›æü−Ö ×»ÖÆüÖ.

¯ÖÖšü 22

XIII

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

ŸÖÖê Öæ¯Ö “ÖÖ»ÖŸÖÖê. ŸÖß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖê. ŸÖß úÖê¯Ö·µÖÖŸÖ ²ÖÃÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. ÃÖæµÖÔ ²Öã›üŸÖÖê. ŸÖæ ÃÖցָü ÆüÖêŸÖêÃÖ. ŸÖæ ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»ÖßÃÖ. ŸÖã´Æüß ú®Ö›ü ׿֍ú»ÖÖŸÖ

273

ŸµÖÖ“Öê ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖŸÖÖŸÖ. (ŸÖ¸ü) ןֻÖÖ ´Öôû´Öôû»ÖÓ (†ÖםÖ) ןֻÖÖ »Ö֐ֻÖÓ −ÖÖÆüß. (úÖ¸üÖ) †Ó¬ÖÖ¸ü ¤üÖ™æü »Ö֐֟ÖÖê. (•ÖÃÖ•ÖÃÖÖ-ŸÖÃÖŸÖÃÖÖ) ´Ö»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. (ŸµÖÖ¾Öêôûß) ´Ö»ÖÖ ŸÖã—Öß †Öšü¾ÖÖ µÖêŸÖê. (ŸÖ¸üß) ú−ÖÖÔ™üúÖŸÖ ×±ú¸üÖÓ ÃÖÖê¯ÖÓ ÆüÖê‡Ô»Ö. (úß)

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖÖÓŸÖ ¤ü֏Ö×¾Ö»µÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê ¾ÖÖŒµÖê ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüß. ¿ÖêŸÖú¸üß †Ö×Ö ‡ŸÖ¸ü »ÖÖêúÆüß †Ã¾ÖÃ£Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüß ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ¿ÖêŸÖú¸üß †Ö×Ö ‡ŸÖ¸ü »ÖÖêúÆüß †Ã¾ÖÃ£Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. 1) 2)

²ÖÖ²ÖÖ ¤êü¾ÖôûÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö µÖêŸÖÖŸÖ. †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸ü þ֓”û úºþ µÖÖ. ÃÖã´Ö−Ö †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö¯ÖÖ ¸êü×›ü†Öê¾Ö¸ü Ö֝Öß ‹êæú.

XIV

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¤üÖê−Ö-¤üÖê−Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ“Öê ‹êúú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö‡Ô“ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍ú —ÖÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß. †Ö¯ÖÖ ¯ÖÖ™ü¯Ö֝Öß úºþµÖÖ. †Ö‡Ô“ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯Ö֍ú ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ †Ö¯ÖÖ ¯ÖÖ™ü¯Ö֝Öß úºþ µÖÖ. 1) †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ÃÖã׿Ö×ÖŸÖ ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ“Öß Ö·µÖÖ †£ÖÖÔ−Öê ¯Öϐ֟Öß ÆüÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. 2) “ÖÖӐֻÖÖ ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ׯ֍úÖÓ“ÖÓ ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö ¾ÖÖœüÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.

XV

ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¯Öîúß µÖÖêµÖ ¿Ö²¤ü ‘Öê‰ú−Ö ¯Ö׸ü“”êû¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. (•ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, •Ö¸üß, ŸÖ¸üß, •Öê¾ÆüÖ-ŸÖê¾ÆüÖ, ŸÖê¾ÆüÖ-ŸÖê¾ÆüÖ, •ÖÃÖê, ŸÖÃÖê, •Öê£Öê-•Öê£Öê, ןֻ֣Öß) ´Öß ......... ......... ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“µÖÖ †ÖîªÖêא֍ú ¯Öϐ֟Öß²Ö§ü»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖê ......... ......... ´Ö»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“µÖÖ †ÖîªÖêא֍ú ¯Öϐ֟Öß“Öê úÖîŸÖãú ¾ÖÖ™üŸÖê. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖß »ÖÖêúÖÓ‡ŸÖêú“Ö ‡ŸÖ¸ü ³ÖÖ×Â֍ú †ÖÆêüŸÖ. ......... ØÃÖ¬Öß, ¯ÖÓ•ÖÖ²Öß, Öã•Ö¸üÖŸÖß ......... ¤ü×ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ! ......... ŸÖê »ÖÖêú ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖᯙ †ÃÖ»Öê ......... ŸÖê µÖê£Öê †Ö»Öê ¾Ö Ã£ÖÖ׵֍ú — ÖÖ»Öê. úÖ¸üÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ −ÖÖ ......... ¸üÖÆæü ŸÖÖê †Ö¯Ö»ÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖ ......... ¸üÖÆæü ......... ³ÖÖÂÖÖ †Ö¯Ö»Öß ³ÖÖÂÖÖ! Æüß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ......... µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß ......... ³ÖÖ¸üŸÖ ‹ú ÆüÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ¯Öϐ֟Öß —ÖÖ»Öß úÖ¸üÖ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖÓ−Öß ŸµÖÖŸÖ ³ÖÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ.

274

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¯Ö×›Íü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ¯ÖϝÖÖ´Ö ´ÖÖ—ÖÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ ÆüÖ ÁÖß ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü¤êü¿ÖÖ! ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê ¾ÖÖÔ−Ö ‹úÖ ú¾Öß−Öê "¸ü֍ú™ü ¤êü¿ÖÖ, úÖÖ¸ü ¤êü¿ÖÖ, ¤üÖ›üÖÓ“µÖÖ ¤êü¿ÖÖ" †ÃÖê êú»Öê †ÖÆêü †Ö×Ö ŸÖê ÃÖÖ£ÖÔÆüß †ÖÆêü. ÃÖÊÖ¦üß“µÖÖ ¯ÖÛ¿“Ö´Öêú›ü“ÖÖ ÃÖ´Öã¦ü¯Ö¼üß“ÖÖ ¯ÖϤêü¿Ö ŸÖÖê úÖêúÖ ŸÖ¸ü ¯Öæ¾Öìú›ü“ÖÖ ¯ÖšüÖ¸üß ¯ÖϤêü¿Ö ŸÖÖê ¤êü¿Ö. ÃÖÊÖ¦üß“µÖÖ ›üÖëÖ¸ü¤ü·µÖÖÓŸÖ †Ö×Ö ú›êüú¯ÖÖ¸üßŸÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüßµÖ ÃÖÓÍéúŸÖß“ÖÖ ×•ÖŸÖúÖ ×¾ÖúÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü ן֟֍úÖ“Ö ŸÖÖê ³Öß´ÖÖ, ÖÖê¤üÖ, éúÖÖ µÖÖÓ“µÖÖ ÃÖã¯Öߍú ÖÖê·µÖÖÓŸÖÆüß —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ ›üÖëÖ¸ü¤ü·µÖÖÓ´Öãôêû“Ö ×¿Ö¾ÖÖ•ÖßÃÖÖ¸üµÖÖ ‹úÖ ´ÖÖ¾ÖôûµÖÖ»ÖÖ ´Öæšü³Ö¸ü ÃÖî×−֍ÓúÖ“µÖÖ ÃÖÆüÖµµÖÖ−Öê ¿ÖŒŸÖß¿ÖÖ»Öß †ÖÎú´ÖÖÖ»ÖÖ ŸÖÖê›ü ¤êüŸÖÖ †Ö»Öêü. ׿־ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ−Öß •Ö¸ü ›üÖêÖ¸ü¤ü·µÖÖÓŸÖᯙ Ö×−Ö´ÖߍúÖ¾µÖÖ“Öß úÖÃÖ ¬Ö¸ü»Öß −ÖÃÖŸÖß ŸÖ¸ü ¿Ö¡Öæ»ÖÖ •Öê¸üß»ÖÖ †ÖÖÖê ŸµÖÖÓ−ÖÖÆüß úšüßÖ Öê»Öê †ÃÖŸÖê. ŸµÖÖ ÃÖã¾ÖÖÔµÖãÖÖ“Öß ÃÖÖÖ ¤êüŸÖ †−Öêú Ö›ü׍ú»»Öê †•Öæ−ÖÆüß ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ˆ³Öê †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“ÖÖ ´ÖÖ−Öز֤æü ”û¡Ö¯ÖŸÖß ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö •ÖÃÖê ‡£Öê ÆüÖê‰ú−Ö Öê»Öê ŸÖ¿Öß“Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖŸÖ †Ö¯Ö»Öê úÖµÖ´Ö“Öê −ÖÖ¾Ö úÖêºþ−Ö šêü¾ÖÖÖ¸üß —ÖÖ¿Öß“Öß ¸ü֝ÖßÆüß ‡£Öê •Ö−´Ö»Öß. —ÖÖ¿Öß“Öß ¸ü֝Öß µÖã¨üÖŸÖ »ÖœüŸÖÖ »ÖœüŸÖÖ ´ÖÖ¸ü»Öß Öê»Öß Ö¸üß, ¯ÖÖ ŸÖß úߟÖáºþ¯ÖÖ−Öê †´Ö¸ü —ÖÖ»Öß. ¤êüÆü •ÖÖ¾ÖÖê †£Ö¾ÖÖ ¸üÖÆüÖê, úߟÖá µÖãÖÖµÖãÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ×™üúÖÖ¸üß †ÃÖŸÖê. ‹úߍú›êü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü Æüß µÖÖꬵÖÖ“Öß ³Öæ´Öß †ÖÆêü, ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ¸üߍú›êü ŸÖß ÃÖÖ¬ÖãÃÖÓŸÖÖÓ“Öß ¯ÖÖ¾Ö−Ö ³Öæ´Öß †ÖÆêü. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü ŸÖãúÖ¸üÖ´Ö ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖ µÖÖÓÃÖÖ¸üµÖÖ ÃÖÓŸÖÖÓ−Öß µÖÖ ³Öæ´Öß»ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬Ö−Ö ×¤ü»Öê ¾Ö µÖÖ´Öãôêû“Ö µÖÖ ³Öæ´Öß“Öê ¾Öî“ÖÖ׸üú ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö úÖµÖ´Ö ¸üÖ×Æü»Öê. †Ö¬Öã×−֍ú úÖôûÖŸÖ Ã¾Ö¸üÖ•µÖ´ÖÓ¡Ö •Ö¯ÖÖÖ¸êü ²ÖÖôû ÖӐÖÖ¬Ö¸ü ×™üôûú •ÖÃÖê ‡£Öê •Ö−´Ö»Öê ŸÖÃÖê“Ö Ã¡Öß´Ö㌟ÖßÃÖÖšüß †ÆüÙ−Ö¿Ö —Ö™üÖÖ¸êü ¬ÖÖë›üÖê êú¿Ö¾Ö ú¾Öì, ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üúÖÓ“Öê †ÖϝÖß †ÖÖ¸üú¸ü, ÖÖêÖ»Öê †Ö×Ö ¤ü×»ÖŸÖÖÓ“Öê îú¾ÖÖ¸üß ±ãú»Öê †Ö×Ö ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸ü Æêü Æüß ‡£Öê“Ö •Ö−´Ö»Öê. †Ö•Ö †ÖîªÖêא֍ú¥ü™ü¶Ö ‹ú †ÖÏêÃÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ ´ÆüÖæ−Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü •Öê¾ÖœüÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü, ŸÖê¾ÖœüÖ“Ö ŸÖÖê ¤êü¿ÖÖ»ÖÖ ÃÖÆüúÖ¸ü´ÖÓ¡Ö ¤êüÖÖ¸üÖ ´ÆüÖæ−Ö µÖÖŸÖ−ÖÖ´Ö †ÖÆêü. ×−֏Öôû ÃÖÆüúÖ¸üß ŸÖ¢¾ÖÖ¾Ö¸ü “ÖÖ»Ö»Ö껵ÖÖ †ÃÖӏµÖ úÖ¸üÖÖ−µÖÖÓ“Öê •ÖÖôêû ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü³Ö¸ü ¯ÖÃÖ¸ü»Öê †ÖÆêü. ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÓ ÆÖò×»Ö¾Öã›ü ÃÖ´Ö•Ö»Öß •Ö֝ÖÖ¸üß ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ¿ÖÖ−Ö †ÖÆêü. µÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü−֐ָüß´Öãôêû ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ úÖ−Ö֍úÖê¯Ö·µÖÖŸÖæ−Ö »ÖÖêú úÖ´ÖÖÃÖÖšüß ‡£Öê µÖêŸÖÖŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ−Öê †Ö¯Ö»Öß ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¾Öî׿Ö™ü¶ê ו־ÖÖ¯ÖÖ›ü •Ö¯Ö»Öß †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü −ÖÖ™ü¶¾Öê›üÖ ¤êü¿Ö †ÖÆêü. ´Ö¸üÖšüß ´Ö֝ÖæÃÖ ×•ÖŸÖúÖ †Ö¬Öã×−֍ú ¯ÖÏÖµÖÖêא֍ú −ÖÖ™üúÖÓ“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ‘ÖêŸÖÖê ן֟֍úÖ“Ö ŸÖÖê »ÖÖêú−ÖÖ™ü¶ÖŸÖ-ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖŸÖÆüß ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. †ÃÖÖ ÆüÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü! ´ÆüÖæ−Ö“Ö ú¾Öß ´ÆüÖŸÖÖê, ¸ü֍ú™ü ¤êü¿ÖÖ, úÖÖ¸ü ¤êü¿ÖÖ ¤üÖ›üÖÓ“µÖÖ ¤êü¿ÖÖ −ÖÖ•Öãú ¤êü¿ÖÖ, úÖê´Ö»Ö ¤êü¿ÖÖ ±ãú»ÖÖÓ“µÖÖÆüß ¤êü¿ÖÖ ¯ÖϝÖÖ´Ö ‘µÖÖ¾ÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ ÆüÖ ÁÖß ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü¤êü¿ÖÖ!

¯ÖÖšü 22

275

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ

¾ÖÖÔ−Ö ÃÖÖ£ÖÔ ÃÖ´Öã¦ü¯Ö¼üß ›üÖëÖ¸ü ÖÖ‡Ô ú›êüú¯ÖÖ¸üß ×¾ÖúÖÃÖ ´Öæšü³Ö¸ü ¿ÖŒŸÖß¿ÖÖ»Öß ŸÖÖë›ü ¤êüÖê Ö×−Ö´ÖߍúÖ¾ÖÖ úÖÃÖ ¬Ö¸üÖê ÃÖÖÖ ´ÖÖ−Öز֤æü −ÖÖ¾Ö úÖê¸üÖê µÖãÖÖµÖãÖÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ ×¸üúÖÖ¸üß µÖÖê¤Ëü¬µÖÖÓ“Öß ³Öæ´Öß ÃÖÖ¬ÖãÃÖÓŸÖÖÓ“Öß ¯ÖÖ¾Ö−Ö ¾Öî“ÖÖ׸üú ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö úÖôû †ÆüÙ−Ö¿Ö —Ö™üÖê †ÖϝÖß îú¾ÖÖ¸üß ×−֏Öôû •ÖÖôêû úÖ−Ö֍úÖê¯Ö¸üÖ •Öß¾ÖÖ¯ÖÖ›ü −ÖÖ™ü¶¾Öê›üÖ úÖÖ¸ü

×¾Ö¾Ö¸üÖ, ¾ÖÖÔ−Ö †£ÖÔ ÃÖ×ÆüŸÖ ÃÖ´Öã¦ü úÖ ×ú−ÖÖ¸üÖ ¤ü·µÖÖ ¯ÖÆüÖ›Íü ¯Ö¾ÖÔŸÖ-ÖÖ‡Ô ¯ÖϐÖןÖ, ׾֍úÖÃÖ ´Öã÷üß³Ö¸ü ²Ö»Ö¾ÖÖ−Ö, ¿ÖÛŒŸÖ¿ÖÖ»Öß ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ “ÖŸÖã¸üÖ‡Ô ¯Öú›ü ú¸ü ¸üÖ−ÖÖ Ö¾ÖÖÆüß ´ÖÖ−Ö ×“ÖÆËü−Ö −ÖÖ´Ö Öã¤ü¾ÖÖ−ÖÖ µÖãÖµÖãÖÖ−ŸÖ¸üŸÖú ¸üÆü−Öê¾ÖÖ»Öß ¿Öæ¸ü¾Ö߸üÖë úß ³Öæ×´Ö ÃÖÖ¬ÖãÃÖÓŸÖÖë úß ¯Ö×¾Ö¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖëúÖ ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö •Ö´ÖÖ−ÖÖ ×¤ü−Ö¸üÖŸÖ úÖê×¿Ö¿Ö ú¸ü−ÖÖ †ÖÏ-ÖµÖ ˆ¬¤üÖ¸üú ×ÃÖ±Ôú •ÖÖ»Ö úÖê−ÖÖ-úÖê−ÖÖ •ÖÖ−ÖÃÖê •ÖÖ¤üÖ −ÖÖ™üú êú ¿ÖÖîúß−Ö úךüÖ, Ã֏ŸÖ †³µÖÖÃÖ

I

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸ü ‘ÖÖ. 1) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öê ¾ÖÖÔ−Ö ú¾Öß−Öê úÃÖê êú»Öê †ÖÆêü? 2) ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ −ÖªÖÓ“Öß ÃÖã¯Öߍú ÖÖê¸üß †ÖÆêüŸÖ? 3) ׿־ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ−Öß úÖêÖŸµÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü“µÖÖ µÖã¨üÖ“Öß úÖÃÖ ¬Ö¸ü»Öß?

276

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

4) 5)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖÓŸÖ †Ö¯Ö»Öê −ÖÖ¾Ö ãúÖß úÖêºþ−Ö šêü¾Ö»Öê †ÖÆêü? µÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü³Öæ´Öß»ÖÖ úÖêÖß ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬Ö−Ö ×¤ü»Öê?

II

£ÖÖê›ü¶Ö¿µÖÖ ±ú¸üúÖ−Öê †£ÖÔ ×úŸÖß ²Ö¤ü»ÖŸÖÖê ŸÖê ¯ÖÆüÖ. µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸üÖ. ¯ÖÖÆüÖê (¤êüÖ−ÖÖ) ¯ÖÖÆãüÖê (´ÖêÆü´ÖÖ−Ö) ¤üÖê¸üÖ (¬Ö֐ÖÖ) ¤üÖî¸üÖ (¤üÖî¸üÖ) ´Ö•ÖÖ (´Ö•ÖÖ) ´ÖÖê•ÖÖ (´ÖÖê•ÖÖ) ׍ú»»ÖÖ (׍ú»ÖÖ) ׍ú»»Öß (“ÖÖ²Öß) ¾Öêôû (ÃÖ´ÖµÖ) ¾Öê›ü (¯Ö֐ֻ֯Ö−Ö)

IV

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖÃÖÖšüß ×¤ü»Öê»Öß ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¾ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖÖŸÖ '²Ö¸üÖê²Ö¸ü' “ÖÖ †£ÖÔ ¾ÖêÖôûÖ †ÖÆêü. ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê "²Ö¸üÖê²Ö¸ü“ÖÖ" µÖÖêµÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»Öß ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸Öü. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †Ö´Ö“µÖ֍ú›êü µÖÖ. 2) †Ö»µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ŸÖã´Ö“µÖ֍ú›êü †Ö»ÖÖê. 3) ŸÖã´Æüß ´ÆüÖŸÖÖ ŸÖê ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †ÖÆêü. 1) −Öß»ÖÖ ......... ÃÖã¬ÖÖ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖß. 2) ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ ......... ´Ö»ÖÖ ÃÖÖ¸Óü ÃÖ´Ö•Ö»ÖÓ. 3) ŸÖæ Ö×ÖŸÖ ......... ÃÖÖ꛾ֻÖÓ †ÖÆêüÃÖ.

1.

2.

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ŸÖ¿Öß“Ö †ÖÖÖß ¤üÖê−Ö-¤üÖê−Ö ¾ÖÖŒµÖê ×»ÖÆüÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: −ÖÖ™üúÖ׿־ÖÖµÖ ......... .........? −ÖÖ™üúÖ׿־ÖÖµÖ úÃÖ»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü? 1) ÁÖߏÖÓ›ü¯Öã¸üß׿־ÖÖµÖ ......... .........? 2) ×´Ö¡ÖÖ׿־ÖÖµÖ ......... ......... ?Ì 3) ¤êü¾ÖÖ׿־ÖÖµÖ ......... ......... ?Ì 4) ÖêôûÖ׿־ÖÖµÖ ......... .........?

VI

ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¾Ö֍Ëú¯ÖÏ“ÖÖ¸üÖÓ ¯Öîúß µÖÖêµÖ ŸÖÖê ¾Ö֍Ëú¯ÖÏ“ÖÖ¸ü µÖÖêµÖ ŸµÖÖ ²Ö¤ü»ÖÖ×−Ö¿Öß ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. (‹úÖ ¤üÖ›üÖŸÖ ¤üÖê−Ö ¯ÖÖß (´ÖÖ¸üÖê), úÖÃÖ ¬Ö¸üÖê, ÃÖÖÖ ¤êüÖê, ŸÖÖë›ü ¤êüÖê, •Öê¸üßÃÖ †ÖÖÖê, −ÖÖ¾Ö úÖê¸üÖê, ¸üÖ¡Ö £ÖÖê›üß ÃÖÖëÖê ±úÖ¸ü, ŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ¸üÖê) 1) ‘Ö¸üß Ö껵ÖÖ¾Ö¸ü ²Öֵ֍úÖꓵÖÖ ¸ü֐ÖÖ»ÖÖ ......... »Ö֐ֻÖê. 2) ¿ÖÖ×»Ö−Öß−Öê ×¾Öªê“Öß ......... ´ÆüÖæ−Ö ŸÖß ×¾Ö«üÖ−Ö —ÖÖ»Öß. 3) Æêü ¯Öãß֍ú †Ö¯Ö»µÖÖ ´Öî¡Öß“Öß ......... . 4) Ã֐ÖóµÖÖÓ−Öß“Ö •Öê¾ÖÖÖ¾Ö¸ü ......... . 5) †Öפü¾ÖÖÃÖß ²Öֵ֍úÖÓ−Öß †Öê¸ü šêüêú¤üÖ¸üÖÓ−ÖÖ ......... . 6) ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ±ãú»µÖÖÓ−Öß ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖŸÖ †Ö¯Ö»Öê ......... .

¯ÖÖšü 22

7) 8)

277

¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›ü»µÖÖ´Öãôêû ²Ö֐Öê»ÖÖ ¯Ö֝ÖßÆüß ×´ÖôûÖ»ÖÓ †Ö×Ö ´ÖÖ—Öê ú™üÆüß ¾ÖÖ“Ö»Öê, ´ÆüÖŸÖÖŸÖ −ÖÖ, ......... . ‘Ö¸üÖŸÖ»ÖÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¾Ö¸üÖµÖ“ÖÖµÖ, þֵÖÓ¯Ö֍ú ú¸üÖµÖ“ÖÖµÖ †ÖÓ‘ÖÖêôû ¾ÆüÖµÖ“ÖßµÖ, †Ö×Ö ¯ÖÖÆãüÖê µÖÖµÖ»ÖÖ ŸÖß−Ö“Ö ŸÖÖÃÖ ˆ¸ü»ÖêŸÖ. úÖµÖ úºþ? ......... .

V

ÖÖ»Öᯙ ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ. (ÖÖÃÖ, ´Öã§üÖ´Ö, ²ÖêŸÖ, Ö×−Ö´Öß úÖ¾ÖÖ, ¯ÖÖ¾Ö−Ö³Öæ´Öß, †ÖϝÖß, îú¾ÖÖ¸üß, †ÖÏêÃÖ¸ü)

VI

›üÖ¾Öߍú›êü פü»Ö껵ÖÖ ÃŸÖÓ³ÖÖŸÖᯙ ¿Ö²¤üÖÓ“µÖÖ ˆ•Ö¾Öߍú›êü פü»Ö껵ÖÖ ÃŸÖÓ³ÖÖŸÖᯙ ¿Ö²¤üÖÓ¿Öß µÖÖêµÖ •ÖÖê›ü¶Ö »Ö¾ÖÖ. µÖÖŸÖ−ÖÖ´Ö úÖÖ¸ü ¸ü֍ú™ü úÖê´Ö»Ö −ÖÖ•Öæú ÃÖ¤îü¾Ö úÖµÖ´Ö ¿Öã¨ü ×−֏Öôû ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü

VII

ØÆü¤üßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ †Ö×Ö ÃÖ´Ö¯Öԍú ¿ÖßÂÖԍú ªÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ÆüÖ ¾Öî×¾Ö¬µÖÖ−Öê −Ö™ü»Öê»ÖÖ ¯ÖϤêü¿Ö †ÖÆêü. ‹úÖ ™üÖêúÖ»ÖÖ úÖêúÖ ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ·µÖÖ»ÖÖ ×¾Ö¤ü³ÖÔ. ׿־ÖÖµÖ ´Ö¸üÖšü¾ÖÖ›üÖ, ÖÖ−¤êü¿Ö †Ö×Ö ¯ÖÛ¿“Ö´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü. úÖêúÖÖ»ÖÖ ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸üÖ−Öê ×−ÖÃ֐ÖÔÃÖÖï¤üµÖÖÔ“Ößúêú¾Öœüß ´ÖÖêšüß ¤êüÖÖß ×¤ü»Öß †ÖÆêü! ‹úߍú›êü ÃÖÊÖ¦üß“Ö ˆ¢ÖãÓÖ †³Öêª ú›êü ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ¸üߍú›êü †ŸµÖÓŸÖ ´Ö−ÖÖêÆü¸ü ÃÖ´Öã¦ü׍ú−ÖÖ¸üÖ. ן֣Öê ÃÖãÓ¤ü¸ü ¯Ö¾ÖÔŸÖ¸üÖ•ÖßÆüß †ÖÆêü †Ö×Ö −ÖÖ¸üôû߯ÖÖê±úôûß“µÖÖ ²Ö֐ÖÖ ¯ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¸üŸÖ, Ã֐Öôûߍú›êü ×Æü¸ü¾Öôûß“Öê ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ. úÖêúÖ¸êü»¾Öê−Öê úÖêúÖ¾ÖÖ×ÃÖµÖÖÓ“µÖÖ •Öß¾Ö−ÖÖŸÖ ´ÖÖêšüß“Ö ÎúÖÓŸÖß êú»Öß †ÖÆêü. ¯ÖæÖÔ úÖêúÖ †ÖŸÖÖ ÃÖã»Ö³Ö µÖÖ¡ÖꓵÖÖ ™ü¯¯µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. úÖêúÖ¸ê»¾Öê“ÖÖ ¯ÖϾÖÖÃÖ †ÖÆê üÆüß †ŸµÖÓŸÖ ¸ü´µÖ, −ÖµÖ−ÖÖÓ−ÖÖ ÃÖãÖ¤ü. ŸÖÓ¡Ö–ÖÖ−ÖÖ“µÖÖ ¥üÛ™üúÖêÖÖŸÖæ−Ö¤êüÖᯙ úÖêúÖ ¸êü»¾Öê Æêü ‹ú †Ö¿“ÖµÖÔ †ÖÆêü úÖ¸üÖ †ŸµÖÓŸÖ ¯ÖÏÖŸÖ ×¾Ö–ÖÖ−ÖÖ“ÖÖ µÖÖ ¸êü»¾ÖꓵÖÖ ˆ³ÖÖ¸üÖßŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. úÖêúÖ¯Ö¼üß−Öê êú¾Öôû ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ»ÖÖ“Ö −Ö¾Æêü ŸÖ¸ü ¯ÖæÖÔ ¤êü¿ÖÖ»ÖÖ †ŸµÖÓŸÖ ˆ““Ö úÖê™üß“Öê −ÖêŸÖê, »ÖêÖú †Ö×Ö ú»Ö֍úÖ¸ü פü»Öê. ×™üôûú, †ÖÖ¸üú¸ü, ÖÖêÖ»Öê, ÖÖÓ›êüú¸ü, ¤üÖÓ›êüú¸ü Æüß Ã֐Öôûß ´ÖÓ›üôûß ´Öæôû“Öß úÖêúÖÖŸÖ»Öß“Ö. ×¾Ö¤ü³ÖÖÔ²Ö§ü»Ö ²ÖÖê»ÖÖµÖ“Öê ŸÖ¸ü ŸÖÖêÆüß ãúšü»µÖÖÆüß ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ú´Öß −ÖÖÆüß. ´ÖÖ, úÖêÖß Æêü ´ÖÖ−µÖ ú¸üÖê †£Ö¾ÖÖ −Ö ú¸üÖê. †ŸµÖÓŸÖ ÃÖã¯Öߍú †Ö×Ö ÃÖ¬Ö−Ö †ÃÖÖ ÆüÖ ¯ÖϤêü¿Ö †ÖÆêü. †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ úß, ×¾Ö¤ü³ÖÖÔŸÖ»Öê ¸üÖ´Ö™êüú ´ÆüÖ•Öê“Ö úÖ×»Ö¤üÖÃÖÖ“µÖÖ ´Öê‘Ö¤æüŸÖÖÓŸÖ»ÖÖ ¸üŸ−Öאָüß †ÖÆêü. ‡−¤ãü´ÖŸÖß, ¤ü´ÖµÖÓŸÖß †Ö×Ö ¹ýÛŒ´ÖÖß µÖÖ Ö¸êü ´ÆüÖ•Öê ×¾Ö¤ü³Öԍú−µÖÖ“Ö. ÃÖÓŸÖ ‹ú−ÖÖ£ÖÖÓ“Öê ¯ÖîšüÖ †Ö×Ö ×¿Ö¾ÖÖ•Öß“Öê Öã¹ý †ÃÖ»Ö껵ÖÖ ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖþÖÖ´Öà“Öê •ÖÖÓ²Ö ´Ö¸üÖšü¾ÖÖ›üµÖÖŸÖ †ÖÆêü, ŸÖÃÖÖ“Ö •Öֵ֍ú¾ÖÖ›üß“ÖÖ ¯Öύú»¯Ö¯ÖÖ ןֻ֣Öß ¯Öύú»¯ÖÖ“µÖÖ ¯Ö֝µÖÖ¾Ö¸ü»Öß ´ÆîüÃÖã¸ü“µÖÖ ¾ÖéÓ¤üÖ¾Ö−֐ÖÖ›Ôü−Ö“µÖÖ ¬ÖŸÖá¾Ö¸ü“Öß −ÖéŸµÖ ú¸üÖÖ¸üß úÖ¸Óü•Öß ¸ü´ÖÖßµÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖîšüÖ“µÖÖ ¯ÖîšüÖß ÃÖÖ›ü¶ÖÓ“Öê ´Ö−ÖÖêÆüÖ¸üß ¸ÓüÖ, ÃÖãÓ¤ü¸ü −ÖÖ•Öæú •Ö¸üúÖ´Ö †Ö×Ö ú»ÖÖ²Ö−Öã“Öê úÖ´Ö µÖÖÓ−Öß ´ÖÖê×ÆüŸÖ −Ö —ÖÖ»Öê»Öß Ã¡Öß ×¾Ö¸üôûÖ. ÖÖ−¤êü ¿ÖÖ²Ö§ü»Ö ²ÖÖê»ÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü •ÖôûÖÖ¾Ö-³ÖãÃÖÖ¾Öôû“µÖÖ êúóµÖÖÓÓ−Öß †Ö×Ö −ÖÖ׿֍ú“µÖÖ ¦üցÖÖÓ−Öß •µÖÖ“µÖÖ ŸÖÖë›üÖ»ÖÖ ¯Ö֝Öß ÃÖã™üŸÖ −ÖÖÆüß †ÃÖÖ ´Ö֝ÖæÃÖ ãúšêü ³Öê™üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ÖÖ−¤êü¿ÖÖŸÖᯙ †´Öôû−Öê¸ü Æüß ÃÖÖ−ÖêÖã¹ý•Öà“Öß ú´ÖÔ³Öæ´Öß. ´Ö¸üÖšüß“µÖÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú¾Ö×µÖ¡Öß ²Ö×ÆüÖÖ²ÖÖ‡Ô “ÖÖî¬Ö¸üß †Ö×Ö ²Öֻ֍ú¾Öß Æêü ÖÖ−¤êü¿Ö“Öê“Ö.

278

VIII

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¯ÖÛ¿“Ö´Ö´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ²Ö§ü»Ö ŸÖ¸ü ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ“Ö −֍úÖê úÖ¸üÖ †−Öêú ´ÖÆüÖ−Ö ÃÖÓŸÖÖÓ“Öß, ¾Ö߸üÖÓ“Öß †Ö×Ö ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖúÖÓ“Öß ŸÖß •Ö−´Ö³Öæ´Öß ¾Ö ú´ÖÔ³Öæ´Öß ÆüÖêŸÖß. ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ»µÖÖ ‹æúÖ ²ÖÖ¸üÖ •µÖÖêןÖڻ֐ÖÖÓ¯Öîúß ¯ÖÖ“Ö ‹ú™ü¶Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ-ŸÖß ´ÆüÖ•Öê ³Öß´ÖÖ¿ÖӍú¸ü, ¯Ö¸üôûß-¾Öî•Ö−ÖÖ£Ö, †ÖïœüµÖÖ-−Ö֐Ö−ÖÖ£Ö, ¾Öê¹ýôû“ÖÖ ‘ÖéÖêÀ¾Ö¸ü †Ö×Ö ¡µÖӲ֍êúÀ¾Ö¸ü. †Öî¸ÓüÖÖ²ÖÖ¤ü“ÖÖ ×²Ö²ÖߍúÖ ´Öú²Ö¸üÖ †Ö×Ö ¤üÖî»ÖŸÖÖ²ÖÖ¤ü“ÖÖ ×ú»»ÖÖ ÆêüÆüß ±úÖ¸ü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêüŸÖ. ‹æúÖ úÖµÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ¾Ö¸ü ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾ÖÖ¸üÖ“Öß ±úÖ¸ü éú¯ÖÖ †ÖÆêü Æêü“Ö Ö¸êü! ´Ö¸üÖšüßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ üú¸üÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü Æü´ÖÖ¸êü ¤êü¿Ö úÖ ‹ú †ÖîªÖêא֍ú †Öî¸ü ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¸üÖ•µÖ Æîü… Æü´Ö •Ö²Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úÖ −ÖÖ´Ö »ÖêŸÖê Æïü, ŸÖ²Ö Æü´ÖÖ¸êü ÃÖÖ´Ö−Öê ²ÖÖ»Ö ÖӐÖÖ¬Ö¸ü ןֻ֍ú úÖ †Ö¤ü¿ÖÔ †ÖŸÖÖ Æîü… ¾Öê ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú Æüß −ÖÆüà ²ÖÛ»ú ¯Öæ¸êü ³ÖÖ¸üŸÖ êú ´ÖÆüÖ−Ö ¾µÖÛŒŸÖ £Öê… ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸ü êú Öê¡Ö ´Öë †ÖÖ¸üú¸ü ´ÖÆüÖê¤üµÖ úÖ −ÖÖ´Ö ÃÖ²ÖÃÖê ˆ¯Ö¸ü Æîü… ˆ−ÆüÖë−Öê þ֟ÖÓ¡ÖŸÖÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üÖë úÖ ÃÖæ¡Ö¯ÖÖŸÖ ×úµÖÖ… ÖÖѬÖß •Öß, ÖÖê¯ÖÖ»Ö éúÂÖ ÖÖêÖ»Öê •Öß úÖê †¯Ö−ÖÖ ¯ÖÏê¸üÖÖ ¯Öã¹ýÂÖ ‹¾ÖÓ †Ö¤ü¿ÖÔ ´ÖÖ−ÖŸÖê £Öê… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú Æüß ‹ú †Öî¸ü ×¾Ö³Öæ×ŸÖ úÖ −ÖÖ´Ö Æü´Öë µÖÖ¤ü ¸üÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¾ÖÆü Æîü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö êú ׿ֻ¯ÖúÖ¸ü ›üÖò.²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸ü, ןֻ֍ú †Öî¸ü ›üÖò.³Öß´Ö¸üÖ¾Ö †ÖÓ²Öê›üú¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü êú ´ÖÆüÖ−Ö ¯Öã¹ýÂÖ £Öê… ¤ü×»ÖŸÖÖë êú ˆ¨üÖ¸ü êú ×»Ö‹ ›üÖò.†ÖÓ²Öê›üú¸ü †Öî¸ü ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖѬÖß úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Æîü… ›üÖò.†ÖÓ²Öê›üú¸ü êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß •µÖÖêןֲÖÖ ±ãú»Öê úÖ −ÖÖ´Ö ³Öß ¤ü×»ÖŸÖÖë êú ˆŸ£ÖÖ−Ö êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ¯ÖÏê¸üú Æîü… •µÖÖêןֲÖÖ ±ãú»Öê −Öê −ÖÖ¸üß׿ցÖÖ †Öî¸ü †”æû¢ÖÖê¨üÖ¸ü êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ×ú‹ ׍ú−ŸÖã ˆ−Æêü ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ ¯Öæ¸üÖ-¯Öæ¸üÖ ÃÖÆüµÖÖêÖ −ÖÆüß ×´Ö»ÖÖ… †¯Ö−Öê ׿ցÖÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ´Öë ˆ−Æëü ²ÖÆãüŸÖ úךü−ÖÖ‡µÖÖë úÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüÖ ×ú−ŸÖã ˆ−ÆüÖë−Öê ú³Öß ×Æü´´ÖŸÖ −ÖÆüà ÆüÖ¸üß… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü וÖÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ´ÖÆüÖ¯Öã¹ýÂÖÖë êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æîü ˆÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ¯ÖÏ֍éúן֍ú ÃÖÖï¤üµÖÔ êú ×»Ö‹ ³Öß… µÖÆü ¾Ö߸üÖë úÖ ¸üÖ•µÖ Æîü… ׿־ÖÖ•Öß †Öî¸ü ŸÖÖ−ÖÖ•Öß ‡ÃÖ ´ÖÆüÖ−Ö ¾Ö߸ü³Öæ×´Ö êú Æüß ÃÖ¯ÖæŸÖ £Öê…³ÖÖ¸üŸÖ ¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖê †¯Ö−Öê ‡ÃÖ ´ÖÆüÖ−Ö ¸üÖ•µÖ¯Ö¸ü Ö¾ÖÔ Æîü…

IX

ÓúÃÖÖÓŸÖ ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ´Ö¬Öæ−Ö µÖÖêµÖ ¿Ö²¤ü ¿ÖÖê¬Öæ−Ö ÖÖ»Öᯙ ˆŸÖÖ¸üÖ ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. (”ûÖ−Ö, ׿֍úŸÖ, ÃÖÓ¬Öß, ú¸üÖµÖ»ÖÖ, ¯ÖϤêü¿Ö, •ÖÖ, ךüú֝Ö, ¯ÖÖÆüŸÖÖ, ¤üÖ›üÖŸÖ, £ÖÖê›üß, −ÖÖÆüß) ´Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ»ÖÖ ¤üÖî¸üÖ ......... †Ö»ÖÖê †ÖÆêü. ´Öß •Öê¾ÆüÖ ´Ö¸üÖšüß ......... ÆüÖêŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ“Ö ¸ü¾Ö»Ö ÆüÖêŸÖÓ úß ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»ÖÖÖ·µÖÖÓ“ÖÖ ......... ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¯ÖÆüÖµÖ“ÖÖ“Ö. †Ö•Ö ......... ×´ÖôûÖ»Öß. úÖµÖ ÆüÖê ן־ÖÖ¸üß, ŸÖã´Æüß ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ......... ²ÖÖê»ÖŸÖÖ. ´ÖÖêÆü−Ö, ŸÖæ ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ−ÖÖ ´ÖÆüÖ²ÖôêûÀ¾Ö¸ü»ÖÖ ‘Öê‰ú−Ö ......... . ‹úߍú›êü £ÖÓ›ü Æü¾Öê“Öê ......... ¯ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö †Ö×Ö ¤ãüÃÖ¸üߍú›êü ¯ÖÏŸÖ֯֐֛ü Æüß ......... µÖê‡Ô»Ö. ‹úÖ“Ö ......... ¤üÖ−ê Ö ¯ÖÖß. ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ‹¾ÖœüÖ ¾Öêôû ......... . ¸üÖ¡Ö ......... ÃÖÖëÖÓ ±úÖ¸ü.

X

³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ׿־ÖÖµÖ ¤ãüÃÖ·µÖÖ ãúšü»µÖÖÆüß ¸üÖ•µÖÖ²Ö§ü»Ö ‹ú ”ûÖê™üÖ ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüÖ.

¯ÖÖšü 22

279

×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ I

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… 1) ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú»ÖÖê †Ö×Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ úß ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¯ÖÆüÖµÖ“ÖÖ“Ö. (´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖÖ †Öî¸ü ŸÖµÖ ׍úµÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ Æüß Æîü…) 2) ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖê ´ÆüÖæ−Ö ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú»ÖÖê ´Ö¸üÖšüß (´Öï ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë £ÖÖ, ‡ÃÖ×»Ö‹ ÃÖߏÖÖ ´Ö¸üÖšüß…) 3) ´Ö»ÖÖ ¤ü֏־ÖÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›ü»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ Ã֐ÖôÓû ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ ‹¾ÖœüÖ ¾Öêôû −ÖÖÆüß. (´Öã—Öê ÃÖ³Öß ×¤üÖÖ−ÖÖ †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ £ÖÖ ¯Ö¸ü ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ‡ŸÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ −ÖÆüß…) 4) ´Ö»Ö ¾Öêôû −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯Ö㝵ÖÖ•Ö¾Öôû“ÖÖ ØÃÖÆüÖ›ü ¤ü֏־Öß−Ö. (´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ÃÖ´Ö•Ö −ÖÆüß ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï ˆ−Ö úÖê ¯ÖãÖê êú ¯ÖÖÃÖ¾ÖÖ»ÖÖ ØÃÖÆüÖ›ü פüÖÖ‰ÑúÖÖ…) 5) "¤êüÆü •ÖÖ¾ÖÖê †£Ö¾ÖÖ ¸üÆüÖê" - "¤êüÆü •ÖÖ‹, µÖÖ ¸üÆêü" 6) ´Öß ŸµÖÖÓ−ÖÖ úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü“Öß ´ÖÆüֻց´Öß ¤ü֏־Öß−Ö. ׿־ÖÖµÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖÓ ¤ü֏־Öß−Ö. (´Öï ˆ−Æëü úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü úß ´ÖÆüֻց´Öß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ, ‡ÃÖ êú †»ÖÖ¾ÖÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úß ÃÖÖÓÍéúן֍ú ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖê פüÖÖ‰ÑúÖÖ…) •Ö²Ö ‡ÃÖ ŸÖ¸üÆü úß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ²Ö−ÖÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü וÖÃÖ ´Öë ‹ú ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ¤æüÃÖ¸êü êú †¬Öß−Ö −Ö ÆüÖê †Öî¸ü ¤üÖê−ÖÖê Æüß ´ÖãµÖ †£Ö¾ÖÖ ¯ÖϬÖÖ−Ö ÆüÖê ŸÖÖê, ˆÃÖê "ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖ úÆüŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ´Öë ¤üÖê µÖÖ †×¬Öú ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖϬÖÖ−ÖŸ¾Ö ²ÖÖê¬Öú ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖÖë «üÖ¸üÖ •ÖÖê›êü •ÖÖŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ´ÖãµÖ †¾µÖµÖÖë úß ÃÖæ“Öß −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü… †Ö×Ö (†Öî¸ü), ¾Ö (†Öî¸ü), ×−Ö (†Öî¸ü), †−ÖË (†Öî¸ü), −ÖË (†Öî¸ü), †ÖÖÖß (†Öî¸ü), †Öם֍ú (†Öî¸ü) - µÖê ÃÖ²Ö ÃÖ´Öã““ÖµÖ²ÖÖê¬Öú †¾µÖµÖ Æïü… ¾Öê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö «üÖ¸üÖ ×ú‹ Æãü‹ ú£Ö−Ö ´Öë ãú”û †Öî¸ü •ÖÌÖ¤üÖ •ÖÖê›ü ¤êüŸÖê Æïü… ¯ÖÖ, ¯Ö¸ÓüŸÖã, ¯Ö¸üß, ²Ö֍úß - µÖê −µÖæ−ÖŸ¾Ö ²ÖÖê¬Öú †¾µÖµÖ Æïü •ÖÖê ׍ú ¯Ö×Æü»Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ´Öë ׍ú‹ Ö‹ ú£Ö−Ö ´Öë ãú”û ¡Öã×™üµÖÖë úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖŸÖê Æïü… ¾ÖÖ, †£Ö¾ÖÖ, úß, ؍ú¾ÖÖ - ׾֍ú»¯Ö²ÖÖê¬Öú ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ - וÖ−֍úÖ ØÆü¤üß êú 'µÖÖ' êú †£ÖÔ ´Öë ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ´ÆüÖæ−Ö, ÃÖ²Ö²Ö, µÖ֍ú׸üŸÖÖ, µÖÖÃŸÖ¾Ö - µÖê ¯Ö׸üÖÖ´Ö²ÖÖê¬Öú †¾µÖµÖ ¯Ö×Æü»Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ´Öë פü‹ Ö‹ ׍ÎúµÖÖ êú ¯Ö׸üÖÖ´Ö úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖŸÖê Æïü…

II

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ¤êü׏֋… 1) •µÖÖ ¯ÖϤêü¿ÖÖÓŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÓ ŸµÖÖ ¯ÖϤêü¿ÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ †Ö»Öß ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü“Ö ´Ö•ÖÖ µÖê‡Ô»Ö. (וÖÃÖ ¯ÖϤêü¿Ö ´Öë •ÖÖ−ÖÖ Æîü ˆÃÖ ¯ÖϤêü¿Ö úß ³ÖÖÂÖÖ †ÖŸÖß ÆüÖê ŸÖÖê ´Ö•ÖÖ †Ö‹ÖÖ…) 2) µÖÖÓ−ÖÖ ×•ÖŸÖúß ÆüÖêŸÖß»Ö ×ŸÖŸÖúß ×šüú֝ÖÓ ¤ü֏Ö׾֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. (‡−Æëü ו֟Ö−Öß •ÖÖÆü Ã֍úŸÖß Æî, ˆŸÖ−Öß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ…)

280

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

3) 4) 5)

´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü •Öê¾ÖœüÖ ×ú»»µÖÖÓÃÖÖšüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü, ŸÖê¾ÖœüÖ“Ö †Ø•ÖšüÖ - ¾Öêºþôû ÃÖÖšüß Æüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü. (´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ו֟Ö−ÖÖ ×ú»ÖÖê êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æîü ˆŸÖ−ÖÖ Æüß †•ÖÓŸÖÖ ‹»ÖÖê¸üÖ êú ×»Ö‹ ³Öß ´Ö¿ÖÆæü¸ü Æîü…) ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¯ÖÖÆüÖ ו֟֍Óú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ ×ŸÖŸÖÓú“Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüßµÖ−Ö •Öê¾ÖÖÆüß ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü. (´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ ×•ÖŸÖ−ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Æîü, ˆŸÖ−ÖÖ Æüß ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü úÖ ÖÖ−ÖÖ ³Öß Æîü…) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ •Ö¸ü ¾Öêôû —ÖÖ»ÖÖ, ŸÖ¸ü ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ−ÖÖ ‹ÖÖ¤Óü ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™üú ¤ü֏־ÖÖ (µÖפü †Ö¯Ö êú ¯ÖÖÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖê, ŸÖÖê ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö úÖê ‹ú ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™üú פüÖÖ‡‹…) ˆ¯ÖÙ−Öפü™ü ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ³Öß ¤üÖê µÖÖ †×¬Öú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê›ü פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… »Öê׍ú−Ö ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋ ׍ú ‡−Ö •ÖÖê›ü פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ‹ú ¯ÖϬÖÖ−Ö ŸÖ£ÖÖ ¤æüÃÖ¸üÖ ÖÖîÖ µÖÖ ¯ÖϬÖÖ−Ö¾ÖÖŒµÖ ¯Ö¸ü †Ö×ÁÖŸÖ Æïü… †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ´Öë ‡−Ö úÖ ¯ÖæÖÔ †£ÖÔ −ÖÆüß ²Ö−ÖŸÖÖ… ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ²Ö−ÖÖ‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ×´ÖÁÖ ¾ÖÖŒµÖ úÆüŸÖê Æïü… ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü •ÖÖê›ü−Öê úÖ úÖµÖÔ ú¸ü−Öê ÆîüÓ ¾Öê †ŒÃÖ¸ü •ÖÖê×›üµÖÖë ´Öë ¯ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… •ÖîÃÖê ׍ú ãÖÖ−Ö ÃÖæ“֍ú "ו֣Öêê-ן֣Öê", פü¿ÖÖ - ÃÖæ“֍ú - ו֍ú›êü - ן֍ú›êü, ÃÖ´ÖµÖ ÃÖæ“֍ú -•Öê¾ÆüÖ-ŸÖê¾ÆüÖ, •µÖÖ¾Öêôûß-ŸµÖÖ¾Öêôûß, •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ-ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, •µÖÖ-¯ÖÏ´Ö֝ÖꟵÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê, ÃÖӍêúŸÖÃÖæ“֍ú - •Ö¸ü-ŸÖ¸ü, •Ö¸üß-ŸÖ¸üß †Öפü. ‡−Ö ¿Ö²¤üÖë «üÖ¸üÖ •ÖÖê›êü Ö‹ ãú”û ¾ÖÖŒµÖ −Öß“Öê פü‹ Ö‹ Æïü…

1) 2) 3) 4) 5) 6) III

ו֣Öê ŸÖæ †ÃÖ¿Öß»Ö ×ŸÖ£Öê ´Öß †ÃÖê−Ö. ו֍ú›êü ¯ÖÆüÖ¾ÖÓ ×ŸÖú›êü ×Æü¸ü¾Öôû“Ö ×Æü¸ü¾Öôûü †ÖÆêü. •Ö¸ü ŸÖæ †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ µÖ¿Ö ×´Öôêû»Ö. •Ö¸üß ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖÃÖ, ŸÖ¸üß »Ö¾Öú¸ü ¯Ö¸üŸÖ µÖê. •µÖÖ¾Öêôûß £ÖÓ›üß ¯Ö›üŸÖê ŸµÖÖ¾Öêôûß ŸÖê»Ö ÖÖêšüŸÖÓ. •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖæ ÃÖÖӐ֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüßÃÖ, ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ´Ö»ÖÖ úôûÖÖ¸ü úÃÖê?

•ÖÆüÖÑ ŸÖæ ÆüÖêÖß ¾ÖÆüÖÑ ´Öï ÆüÖê‰ÑúÖÖ… וָ֬ü ¤êüÖÖê ˆ¬Ö¸ü Æü׸üµÖÖ»Öß Æüß Æü׸üµÖÖ»Öß Æîü… µÖפü ŸÖã´Ö ¯ÖœüÖ‡Ô ú¸üÖêÖê ŸÖÖê ŸÖã´Ö ÃÖ±ú»ÖŸÖÖ ¯ÖÖ†ÖêÖê… µÖª×¯Ö ŸÖã´Ö ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ†Öê, ŸÖÖê ³Öß ÃÖ´ÖµÖ¯Ö¸ü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö†Öê… •Ö²Ö ÃÖ¤üá ¯Ö›üŸÖß Æîü, ŸÖ²Ö ŸÖê»Ö •Ö´Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü… •Ö²Ö ŸÖú ŸÖã´Ö ´Öã—Öê úÆüÖêÖê −ÖÆüß, ŸÖ²ÖŸÖú ´Öã—Öê îúÃÖê ¯ÖŸÖÖ “Ö»ÖêÖÖ?

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ³Öß ÖÖîÖŸ¾Ö¤ü¿Öԍú ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖÖë −Öê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê - ‹ú ¯ÖϬÖÖ−Ö †Öî¸ü ¤ãüÃÖ¸üÖ †Ö×ÁÖŸÖ •ÖÖê›ü−Öê úÖ úÖµÖÔ ×úµÖÖ Æîü… 1) ŸÖÖê ´ÆüÖÖ»ÖÖ ×ú ´Öß Æü¸ü»ÖÖê. ˆÃÖ−Öê úÆüÖ úß ´Öï ÆüÖ¸ü ÖµÖÖ… ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ úß - þֺþ¯Ö ²ÖÖê¬Öú 2) ŸµÖÖ»Ö ²ÖׁÖÃÖ ×´ÖôûÖ»ÖÓ úÖ¸üÖ ŸµÖÖ−Öê “Ö֐ֻÖÖ ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»Ö×Æü»ÖÖ. ˆÃÖ úÖê ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ ŒµÖÖë ׍ú ˆÃÖ −Öê †“”ûÖ ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÖÖ… ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ - úÖ¸üÖ = úÖ¸üÖ ²ÖÖê¬Öú

¯ÖÖšü 22

3) 4)

281

“ÖÖӐֻÖÓ ×¿ÖÖÖ ×´ÖôûÖ¾ÖÓ ´ÆüÖæ−Ö ŸÖÖê ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ, †“”ûß ×¿ÖÖÖ ¯ÖÖ−Öß £Öß, ‡ÃÖ×»Ö‹ ¾ÖÆü ¯ÖãÖê ÖµÖÖ… •Ö¸ü-ŸÖ¸ü ŸÖ£ÖÖ •Ö¸üß-ŸÖ¸üß - ÃÖӍêúŸÖ ÃÖæ“֍ú ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ ÆîüÓ… ‡−֍úÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ¯ÖÆü»Öê Æüß ×¤üÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…

283

¯ÖÖšü 23

¬Ö›üÖ ¯ÖÖšü

23

†Ö¯ÖÖ †Ö×Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ³ÖÖÂÖÖ

Æü´Ö †Öî¸ü Æü´ÖÖ¸üß ³ÖÖÂÖÖ‹Ñ

ÖÖê¯ÖÖôû : ´ÖÖ¬Ö¾Ö¸üÖ¾Ö, ŸÖã´Æüß Æüß ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»ÖßŸÖ úÖ? ´ÖÖ¬Ö¾Ö : úÖêÖŸÖß? ŸÖß ³ÖÖÂÖê²Ö§ü»Ö †Ö»Öê»Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ? ÖÖê¯ÖÖôû : µÖÖ ²ÖÖŸÖ´µÖÖ ¸üÖê•Ö ¸üÖê•Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ µÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖ¾Ö¸ü ¤êü¿ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖõÖÖ ŸÖ¸ü ×−Ö´ÖÖÔÖ êú»µÖÖ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüßŸÖ −ÖÖ? ´ÖÖ¬Ö¾Ö : −ÖÖÆüß ÖÖê¯ÖÖôû¸üÖ¾Ö, ŸÖÃÖÓ ÆüÖê‰ú פü»ÖÓ •Ö֝ÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. †£ÖÖÔŸÖ ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ ŸÖê úÖÆüß “Öæú −ÖÆüß. ÖÖê¯ÖÖôû : ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓ“Ö¸ü“Ö−ÖÖ −Ö êú»Öß •ÖÖŸÖÖ ÃÖã™üÃÖã™üßŸÖ †¿ÖÖ “ÖÖ¸ü ؍ú¾ÖÖ ¯ÖÖ“Ö ¿ÖÖÃ֍úßµÖ ×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖ ×¾Ö³Ö֐֝Öß êú»Öß Öê»Öß †ÃÖŸÖß ŸÖ¸ü Æêü ¯ÖÏ¿−Ö ŸÖ¸üß ˆ¤Ëü³Ö¾Ö»Öê −ÖÃÖŸÖê! ŸµÖÖ ŸµÖÖ ³Ö֐ÖÖÓŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖÂÖÖÓ−ÖÖ Ö㝵Ö֐ÖÖêؾ֤üÖ−Öê −ÖÖÓ¤üÖê ³ÖÖÖ ¯Ö›ü»Öê †ÃÖŸÖê. ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ´Ö»ÖÖ Æêü ŸÖã´Ö“Öê ´ÖŸÖ ¯Ö™üŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö¯Ö»µÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ“Ö Æü¾Öß Æêü ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö †ÖÆêü. ŸÖê“Ö −ÖîÃÖِ֍úÆüß †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû †Ö¯Ö»µÖ֍ú›æü−Ö ÆüÖ úÖ¸ü³ÖÖ¸ü “ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö! ŸÖÃÖê“Ö ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−Öê−Öê ×−Ö¸ü×−Ö¸üÖóµÖÖ ¯ÖÏÖ¤êü׿֍ú ³ÖÖÂÖÖÓ“Öß ÃÖ´Öé¨üßÆüß ÃÖÖ¬Ö»Öß •ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ÖÖê¯ÖÖôû : ¯ÖÖ ´ÖÖ ³ÖÖ×Â֍ú¾ÖÖ¤üÖÓ“Öê úÖµÖ? ³ÖÖÂÖÖ³ÖÖÂÖÖÓŸÖᯙ ¾ÖÖœüŸµÖÖ ŸÖêœüß“Öê ¯Ö׸üÖÖ´Ö úÖµÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ Æêü ŸÖ¸ü ¸üÖê•Ö“µÖÖ ¯ÖÖÆüµÖÖŸÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ.

ÖÖê¯ÖÖ»Ö : ´ÖÖ¬Ö¾Ö¸üÖ¾Ö, ŸÖã´Ö−Öê µÖÆü Ö²Ö¸ü ¯ÖœÍüß Æîü ŒµÖÖ? ´ÖÖ¬Ö¾Ö : úÖî−ÖÃÖß? ¾ÖÆü ³ÖÖÂÖÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë †Ö‡Ô Æãü‡Ô Ö²Ö¸ü? ÖÖê¯ÖÖ»Ö : ÆüÖÑ… Æü¸ü¸üÖê•Ö ‹êÃÖß Ö²Ö¸ëü ¯ÖœÍüú¸ü »ÖÖŸÖÖ Æîü ׍ú ³ÖÖÂÖÖ†Öë êú ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿−Ö ¯Ö¸ü ¤êü¿Ö ´Öë ÃÖ´ÖõÖÖ‹Ñ ŸÖÖê −ÖÆüà Ö›üß úß •Ö֋ѐÖß? ´ÖÖ¬Ö¾Ö : −ÖÆüà ÖÖê¯ÖÖ»Ö¸üÖ¾Ö ‹êÃÖÖ −ÖÆüà ÆüÖê−Öê פüµÖÖ •ÖÖ‹ÖÖ… ÆüÖ»ÖÖÓ׍ú ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖê“Ö−Öê ´Öë úÖê‡Ô ³Öæ»Ö −ÖÆüß Æîü… ÖÖê¯ÖÖ»Ö : ³ÖÖÂÖÖ êú †Ö¬ÖÖ¸ü¯Ö¸ü ¸üÖ•µÖÖë úß ¸ü“Ö−ÖÖ −Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ µÖפü ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−֍ú ¥üÛ™ü ÃÖê ¤êü¿Ö úÖê “ÖÖ¸ü µÖÖ ¯ÖÖÑ“Ö ×ÆüÃÃÖê ´Öë ²ÖÖÑ™ü פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ ŸÖÖê µÖê ¯ÖÏ¿−Ö ˆšüŸÖê Æüß −ÖÆüà… ŸÖ²Ö Æü¸ü ³Ö֐ÖÖë úß ÃÖ³Öß ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖê ÃÖÖ£Ö ÃÖÖ£Ö ¯ÖÏê´Ö ÃÖê ¸üÆü−ÖÖ Æüß ¯Ö›ÍüŸÖÖ… ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ´Öï †Ö¯ÖÃÖê ÃÖÆü´ÖŸÖ −ÖÆüà ÆæÑü… †¯Ö−ÖÖ ¸üÖ•Ö-úÖ•Ö ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ´Öë ÆüÖê µÖÆüß ˆ×“ÖŸÖ Æîü… µÖÆüß Ã¾ÖÖ³ÖÖ׾֍ú ³Öß Æîü… ‡ÃÖÃÖê Æü¸ü‹ú úÖê »ÖÖêÖÖ ×ú ÃÖÖ¸üÖ ¸üÖ•Ö-úÖ•Ö ˆÃ֍êú «üÖ¸üÖ Æüß “Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¸üÖ•µÖÖë úß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ÃÖê ÃÖ³Öß ¯ÖÏÖ¤êü׿֍ú ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖ ÃÖÆü•Ö ׾֍úÖÃÖ ³Öß ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü… ÖÖê¯ÖÖ»Ö : »Öê׍ú−Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö¾ÖÖ¤üÖë úÖ ŒµÖÖ ÆüÖêÖÖ? ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖÂÖÖ êú ²Öß“Ö ²ÖœÍüŸÖê ¾Öî´Ö−ÖÃµÖ êú ¯Ö׸üÖÖ´Ö ŸÖÖê Æü¸ü¸üÖê•Ö פüÖÖ‡Ô ¤êü ¸üÆêü Æïü…

284

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖêµÖ, Ö¸Óü †ÖÆêü. ³ÖÖÂÖÖ †×³Ö´ÖÖ−ÖÖ»ÖÖ ¤ãü¸ü׳ִÖÖ−ÖÖ“Öê þֺþ¯Ö µÖêŸÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû Æêü ¯ÖÏ¿−Ö ˆÖÏ Ã¾Öºþ¯Ö ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ ¤ãü™ü ¯ÖϾÖé¢Ö߯ÖÖÃÖæ−Ö †Ö¯Ö»µÖÖ −Ö֐Ö׸üúÖÓ−ÖÖ ¤æü¸ü šêü¾ÖµÖÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔ ¯Öϵ֟−Ö ¸üÖ•µÖ ÃÖ¸üúÖ¸üÖӍú›æü−Ö êú»Öê Öê»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. †Ö¯Ö»µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ÃÖã׿Ö×ÖŸÖ −Ö֐Ö׸üúÖӍú›æü−ÖÆüß †ÃÖê ¯Öϵ֟−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ÖÖê¯ÖÖôû : ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ, ÃÖ×ÆüÖãŸÖÖ, ÃÖÆüúÖµÖÔ, ²ÖÓ¬Öã³ÖÖ¾Ö ÊÖ ÖãÖÖÓ“ÖÖ »ÖÖê¯Ö ŸÖ¸ü ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüß −ÖÖ? ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖêµÖ. †¿Öß ³ÖߟÖß ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™æü »Ö֐ֻÖß †ÖÆêü Ö¸üß ¯ÖÖ µÖÖ“Ö ÖãÖÖÓ“Öß »ÖÖêú¿ÖÖÆüß“µÖÖ ¯ÖÖêÂ֝ÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ †ÖÆêü. ŸÖê¾ÆüÖ µÖÖ ÖãÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ¡Ö †ÖÖÏÆüÖ−Öê ¯Öã¸üÍúÖ¸ü êú»ÖÖ Öê»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÓÍúÖ¸üÖ´Ö ¾ÖµÖÖŸÖ“Ö µÖÖ ÖãÖÖÓ“ÖÓ ²ÖÖôûú›æü ¯ÖÖ•Ö»ÖÓ Öê»ÖÓ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ŸÖÃÖÓ —ÖÖ»ÖÓ ŸÖ¸ü“Ö ˆªÖ“µÖÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ»ÖÖ µÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓŸÖæ−Ö ´ÖãŒŸÖ êú»ÖÓ •ÖÖ‡Ô»Ö. ÖÖê¯ÖÖôû : ´ÆüÖ•Öê ¿Öê¾Ö™üß ŸÖã´Æüß ×¿ÖÖÖÖ¾Ö¸ü †Ö»ÖÖŸÖ ŸÖ¸ü! ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖêµÖ, ÃÖã−Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ»ÖÖ ÃÖãÃÖÓÍúÖ¸üÖÓ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ Æü¾ÖÖ“Ö. µÖÖêµÖ ¯ÖύúÖ¸ü“Öê ×¿ÖÖÖ Æêü“Ö ŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öê ‹ú´Öê¾Ö ˆ¢Ö¸ü †ÖÆêü.

´ÖÖ¬Ö¾Ö : µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… ³ÖÖÂÖÖÖŸÖ Ã¾ÖÖ׳ִÖÖ−Ö ¬Ö߸êü ¬Ö߸êü ú™Ëü™ü¸üŸÖÖ ´Öë ²Ö¤ü»ÖŸÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ µÖÆü ÃÖ´ÖõÖÖ ˆÖÏ ºþ¯Ö ¬ÖÖ¸üÖ ú¸ü ¸üÆüß Æîü… †¯Ö−Öê ¤êü¿Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖê ‡ÃÖ ¤ãü¯ÖϾÖé×¢Ö ÃÖê ¤æü¸ü ¸üÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¸üÖ•µÖ ÃÖ¸üúÖ¸üÖë «üÖ¸üÖ Æü¸ü ŸÖ¸üÆü êú ¯Öϵ֟−Ö ×ú‹ •ÖÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹… Æü´Ö •ÖîÃÖê ÃÖã׿Ö×ÖŸÖ −Ö֐Ö׸üúÖë êú «üÖ¸üÖ ³Öß ‡ÃÖ ŸÖ¸üÆü êú ¯Öϵ֟−Ö ×ú‹ •ÖÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹… ÖÖê¯ÖÖ»Ö : ´Öã—Öê »ÖÖŸÖÖ Æîü ׍ú ÃÖ×ÆüÖãŸÖÖ, ÃÖÆüúÖ׸üŸÖÖ, ²ÖÓ¬ÖãŸ¾Ö †Öפü ÖãÖ »Öã¯ŸÖ ŸÖÖê −ÖÆüß ÆüÖêŸÖê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖÑ µÖÆü ³ÖµÖ ŸÖÖê ´Öã—Öê ³Öß »ÖÖ−Öê »ÖÖÖ Æîü… ¯Ö¸ü »ÖÖêúŸÖÓ¡Ö êú ¯ÖÖêÂÖÖ êú ×»Ö‹ ‹êÃÖê ÖãÖÖêÓ úß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ Æîü… †ŸÖ„ ‡−Ö ÖãÖÖë úÖê †ÖÖÏÆü¯Öæ¾Öԍú ²ÖœÍüÖ¾ÖÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ²Ö““ÖÖë úÖê ²ÖÖ»µÖúÖ»Ö ÃÖê Æüß †ÖµÖã ´Öë ‹êÃÖê ÖãÖÖë úß ×¿ÖÖÖ ¤üß •ÖÖ−Öß “ÖÖ×Æü‹… ŸÖ³Öß ú»Ö êú ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖê ‡−Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖë ÃÖê ´ÖãŒŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖ‹ÖÖ… ÖÖê¯ÖÖ»Ö : µÖÖ×−Ö úß, †Ö׏ָü †Ö¯Ö ×¿ÖÖÖ ¯Ö¸ü †Ö Æüß Ö‹… ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖÑ… †“”ûß −Ö֐Ö׸üúŸÖÖ úÖê †“”êû ÃÖÓÍúÖ¸üÖë úß −Öà¾Ö ŸÖÖê “ÖÖ×Æü‹ Æüß… †“”ûß ×¿ÖÖÖ Æüß Æü´ÖÖ¸üß ÃÖÖ¸üß ÃÖ´ÖõÖÖ†Öë úÖ ‹ú´ÖÖ¡Ö ˆ¢Ö¸ü Æîü…

¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ²ÖÖŸÖ´Öß †£ÖÖÔŸÖ “Öæú ×¾Ö³Ö֐֝Öß (¯ÖÏ¿−Ö) ˆ¤Ëü³Ö¾ÖÖê Ö㝵Ö֐ÖÖêؾ֤üÖ−Öê

Ö²Ö¸ü, ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ´ÖŸÖ»Ö²Ö, †£ÖÖÔŸÖ Ö»ÖŸÖß, “Öæú ×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö (¯ÖÏ¿−Ö) ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖê−ÖÖ, ˆšü−ÖÖ, Ö›ÍüÖ ÆüÖê−ÖÖ ¸üÖ•Öß Öã¿Öß ÃÖê, ÃÖãÖ ¯Öæ¾Öԍú

285

¯ÖÖšü 23

−ÖÖÓ¤üÖê

ÃÖãÖÃÖê ¸üÆü−ÖÖ (´Ö¸üÖšüß ´Öë −ÖÖÓ¤üÖê úÖ †£ÖÔ ‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü… »Ö›Íüúß •Ö²Ö ÃÖÃÖã¸üÖ»Ö ´Öë ¸üÖ•ÖߏÖã¿Öß ÃÖê ¸üÆü ¸üÆüß ÆüÖêŸÖß Æîü ŸÖ²Ö úÆüÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü "´Öã»ÖÖß ÃÖãÖÖŸÖ −ÖÖÓ¤üŸÖ †ÖÆêü." úÖµÖÔ³ÖÖ¸ü, úִ֍úÖ•Ö ´Öã´Ö׍ú−Ö ÆüÖê−ÖÖ ¾ÖÖ¤ü, ¾ÖÖ¤ü-×¾Ö¾ÖÖ¤ü ¤ãü¿´Ö−Öß ¬ÖÖ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ −Ö™ü ÆüÖê−ÖÖ, »Öã¯ŸÖ ÆüÖê−ÖÖ ›ü¸ü, ³ÖµÖ †Ö׏ָü ´Öë, †ÓŸÖ ´Öë −Öà¾Ö, ²Öã×−ÖµÖÖ¤ü

úÖ¸ü³ÖÖ¸ü ÃÖ֬֝Öê ¾ÖÖ¤ü ŸÖêœü ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üÖê »ÖÖê¯Ö ÆüÖêÖê ³ÖߟÖß ¿Öê¾Ö™üß ¯ÖÖµÖÖ

†³µÖÖÃÖ I

ÖÖ»Öᯙ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ. 1) ³ÖÖÂÖꓵÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖ²Ö§ü»Ö“µÖÖ ²ÖÖŸÖ´µÖÖ ¸üÖê•Ö ¸üÖê•Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖÓ−ÖÖ ÖÖê¯ÖÖôû¸üÖ¾ÖÖÓ−ÖÖ úÖµÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ? 2) ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ×¾Ö³Ö֐֝Öß ú¸üµÖÖ²Ö§ü»Ö ÖÖê¯ÖÖôû¸üÖ¾ÖÖÓ“Öê úÖµÖ ´ÖŸÖ †ÖÆêü? 3) ³ÖÖÂÖê²Ö§ü»Ö“Öê ¯ÖÏ¿−Ö ˆÖÏ Ã¾Öºþ¯Ö úÖ ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ? 4) »ÖÖêú¿ÖÖÆüß»ÖÖ ¯ÖÖêÂ֍ú †ÃÖê úÖêÖŸÖê ÖãÖ †ÖÆêüŸÖ? 5) ÃÖã−Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ úÖêÖŸÖÖ †ÖÆêü?

II

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖÖÓ“Öê ¤üÖê−Ö ¯ÖύúÖ¸êü ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ›ü²ÖÖ †ÖÖ»ÖÖ. ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ›ü²ÖÖ †ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ Øú¾ÖÖ. ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ›ü²ÖÖ †ÖÖµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. 1) úִ֐ÖÖ¸üÖÓ−Öß ×•Ö−ÖÖ ¯ÖÖ›ü»ÖÖ. 2) ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ¸üßÖÖ ºÓþ¤ü êú»ÖÖ. 3) ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ−Öê ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Ö»ÖÖ.

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 3)

´Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»Öß. ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»Öß Öê»Öß. ؍ú¾ÖÖ ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ²ÖÖŸÖ´Öß ¾Ö֓֝µÖÖŸÖ †Ö»Öß. ¾Ö×Æü−Öß−Öê ´ÖӐÖôû֐ÖÖî¸ü ÃÖÖ•Ö¸üß êú»Öß. 2) ¿ÖÖôêû−Öê ÖÓ›üÖóµÖÖ»ÖÖ ÃÖÆü»Ö úÖœü»Öß. ´Ö•Öæ¸üÖÓ−Öß Ø³ÖŸÖ ²ÖÖÓ¬Ö»Öß.

286

3.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) 3)

¸üÖ´Ö †ÖîÂÖ¬Ö ¯µÖÖµÖ»ÖÖ. ¸üִ֍ú›æü−Ö †ÖîÂÖ¬Ö ¯µÖÖµÖ»ÖÓ Öê»ÖÓ. ؍ú¾ÖÖ ¸üִ֍ú›æü−Ö †ÖîÂÖ¬Ö ×¯ÖµÖÖŸÖ †Ö»ÖÓ. ú»Ö֍úÖ¸üÖÓ−Öß −ÖÖ™üú ²ÖÃÖ¾Ö»ÖÓ. 2) ÃÖד־ÖÖÓ−Öß ¯Ö׸ü¯Ö¡Öú ¯ÖÖšü×¾Ö»ÖÓ. ¯Öֻ֍úÖÓ−Öß »Ö−Ö •Öãôû¾Ö»ÖÓ.

III

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖÖÓ´Ö¬µÖê ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖ×´ÖŸÖߍú›æü−Ö úÖµÖԍÎú´Ö êú»ÖÖ Öê»ÖÖ. ÃÖ×´ÖŸÖߍú›æü−Ö úÖµÖԍÎú´Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. 1) »ÖêÖú֍ú›æü−Ö úÖ¤Óü²Ö¸üß ×»Ö×Æü»Öß Öê»Öß. 2) ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ¯Öãß֍ú ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ Öê»ÖÓ. 3) ÃÖ¾ÖÖՍú›æü−Ö †ÖÓ²Öê ÖÖ»»Öê Öê»Öê. 4) ŸµÖÖÓ“µÖ֍ú›æü−Ö ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ Öê»ÖÖ.

IV

›üüÖ¾Öߍú›êü פü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“µÖÖ ˆ•Ö¾Öߍú›êü פü»Ö껵ÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖÓ¿Öß µÖÖêµÖ •ÖÖê›ü¶Ö »ÖÖ¾Öæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ. “ÖÖ¤ü¸üß ›üÖòŒ™ü¸üú›æü−Ö ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»ÖÓ. ú×¾ÖŸÖÖ ŸµÖÖ“µÖ֍ú›æü−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ±úÖ‡Ô»Öß ´Öã»ÖÖӍú›æü−Ö »Ö־֝µÖÖŸÖ †Ö»Öß. †ÖîÂÖ¬Ö †Ö‡Ôú›æü−Ö ×−Ö¾Ö›ü»Öê Öê»Öê. —ÖÖ›êü ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ¬Ö㝵ÖÖŸÖ †Ö»µÖÖ. ÖÆæü ׿֯ÖÖµÖ֍ú›æü−Ö †ÖÖ»µÖÖ Ö껵ÖÖ.

V

ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖÖŸÖ †¬ÖÖê¸üê×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ×¤ü»Öê»Öê ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö −Ö¾Öß−Ö ¾ÖÖŒµÖê ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ. ¸üÖ´Ö֍ú›æü−Ö †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖ Öê»ÖÖ. ²Ö™üÖ™üê¾Ö›êü Ø“Ö“Ö ÖÖêóµÖÖ êúôÓû ²ÖÖê¸êü

VI

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖÖÓ“Öê ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ú֍úÖÓ−Öß ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Ö»ÖÖ. ú֍úÖӍú›æü−Ö ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Ö»ÖÖ Öê»ÖÖ. 1) ú֍úÖÓ−Öß †Æü¾ÖÖ»Ö ×»Ö×Æü»ÖÖ. 2) ú֍úÖÓ−Öß ú×¾ÖŸÖÖ êú»Öß. 3) ú֍úÖÓ−Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ‹êú»Öß. 4) ú֍úÖÓ−Öß ¾Öé¢Ö¯Ö¡Ö ‘ÖêŸÖ»Öê. 5) ú֍úÖÓ−Öß ¯Ö׸ü¯Ö¡Öú ¾ÖÖ™ü»Öê.

287

¯ÖÖšü 23

VII 1.

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ“µÖÖ •ÖÖê›üß´Ö¬Öᯙ ¤ãüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¸üÖê•Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ¸üÖê•Ö †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. 1) ´Öã»Öß ¾ÖÖÖÔŸÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ´Öã»ÖߍÓú›æü−Ö ¾ÖÖÖÔŸÖ ú×¾ÖŸÖÖ ........ ........ . 2) ׿֯ÖÖ‡Ô ŸÖÖÃÖÖŸÖÖÃÖÖ−Öê ‘ÖÓ™üÖ ¾ÖÖ•Ö¾ÖŸÖÖê. ׿֯ÖÖµÖ֍ú›æü−Ö ŸÖÖÃÖÖŸÖÖÃÖÖ−Öê ‘ÖÓ™üÖ ........ ........ . 3) †Ö‡Ô ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö »ÖÖ¾Öê»Ö. †Ö‡Ôú›æü−Ö ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö ........ ........ . 4) פü¤ü¿Öԍú ¤ãüúÖôûÖ¾Ö¸ü ´ÖÖ×ÆüŸÖ߯֙ü ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üŸÖß»Ö. פü¤ü¿Öԍú֍ú›æü−Ö ¤ãüúÖôûÖ¾Ö¸ü ´ÖÖ×ÆüŸÖ߯֙ü ŸÖµÖÖ¸ü ........ ........ .

2.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ : 1) 2) 3) 4)

IIIV

´Öß ŸÖê úÖ´Ö êú»Öê. ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ŸÖê úÖ´Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß —ÖÖ›êü »ÖÖ¾Ö»Öß. ÃÖ¾ÖÖՍú›æü−Ö —ÖÖ›êü ........ ........ . ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−Öß ›ü²Öê ÖÖ»»Öê. ×¾ÖªÖ£µÖÖՍú›æü−Ö ›ü²Öê ........ ........ . †Ö´Æüß ŸÖê −ÖÖ™üú ¯ÖÖ×Æü»Öê. †Ö´Ö“µÖ֍ú›æü−Ö ŸÖê −ÖÖ™üú ........ ........ . ןÖ−Öê ÃÖ¾ÖÔ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ. ן֓µÖ֍ú›æü−Ö ÃÖ¾ÖÔ ú×¾ÖŸÖÖ ........ ........ .

ÖÖ»Öᯙ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. Öã¹ý•Öß, ÃÖ¾¾ÖßÃÖ •ÖÖ−Öê¾ÖÖ¸üß“µÖÖ úÖµÖԍÎú´ÖÖ“Öß †ÖÖÖß ŸÖã´Ö“µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÖê¯Ö¾ÖµÖÖŸÖ †Ö»Öß ÆüÖêŸÖß ÃÖÖӐÖÖ ¯ÖÖÆæü, úÖµÖ úÖµÖ ŸÖµÖÖ¸üß ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß †ÖÆêü? ............................................................ . —Öë›üÖ¾ÖÓ¤ü−Ö ãúÖÖ“µÖÖ ÆüßÖê êú»Öê •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü? ............................................................ . ²ÖׁÖÃÖê ²ÖÖ²Öæ¸üÖ¾ÖÖӍú›æü−Ö“Ö ×¤ü»Öß •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ? ............................................................ . −ÖÖÆüß, −ÖÖÆüß ¯Ö×Æü»ÖÖ úÖµÖԍÎú´Ö ¯Ö×Æü»Öß“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ±ìú“Ö ÃÖÖ¤ü¸ü ú¸üµÖÖŸÖ µÖê‰ú ¤êü. .................................................................................... . þÖ֐֟֐ÖßŸÖ ¤ãüÃÖ¸üß“µÖÖ ´Öã»Öàú›æü−Ö“Ö ²ÖÃÖ¾Ö»ÖÓ Öê»ÖÓ †ÖÆêü −ÖÖ? ............................................................ . ¯ÖÖ †Ö³ÖÖ¸ü ¤êü¿Ö¯ÖÖÓ›êü ²ÖևՍú›æü−Ö“Ö ´ÖÖ−Ö»Öê •ÖÖŸÖᯙ −ÖÖ? ............................................................ .

288

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

IX

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÓúÃÖÖŸÖᯙ ¿Ö²¤üÖÓ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê úºþ−Ö ¾Ö µÖÖêµÖ Îú´ÖÖ−Öê ŸÖê ¿Ö²¤ü šêü¾Öæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: (´Öß) (×ÃÖ−Öê´ÖÖ) (¯ÖÖÆü) (ŸÖÖê) (µÖê) ŸÖÖê ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ´ÖÖ—µÖ֍ú›æü−Ö ¯ÖÖƝµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. 1) (ŸÖê) (ד֡Ö) (úÖœüÖê) (•ÖÖ) (‹ú) (¸ÓüÖߟÖ) 2) (µÖê) (¯ÖÖÆüÖê) (†Ö´Æüß) (‹ú) (ד֡֯֙ü) (•Öã−ÖÖ) (úÖ»Ö) (¤êü¾Ö†Ö−ÖÓ¤ü“ÖÖ) 3) (ŸÖÖê) (Öæ¯Ö) (ד֡֯֙ü) (Æüß) (פü¤ü¿ÖÔ−Ö) (ú¸üÖê) (µÖê) (¸üÆüõִֵÖ) 4) (¿ÖÖôûÖ) (†ÖÖÖê) (•ÖÖ) (úÖµÖԍÎú´Ö) (‹ú)

X

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖÖÓ“Öê ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üִ֍ú›æü−Ö ¿»ÖÖêú ´Æü™ü»ÖÖ Öê»ÖÖ. ¸üÖ´Ö−Öê ¿»ÖÖêú ´Æü™ü»ÖÖ. 1) ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍úÖӍú›æü−Ö ˆ¤Ëü‘ÖÖ™ü−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê. 2) ´Öã»ÖÖӍú›æü−Ö úÖµÖԍÎú´Ö †ÖÖ»Öê Öê»Öê. 3) »ÖÖêúÖӍú›æü−Ö ×´Ö¸ü¾ÖÖæú úÖœü»Öß Öê»Öß. 4) •µÖÖêŸÖß²ÖÖӍú›æü−Ö Ã¡Öß׿ց֝ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ ‘Öֻ֝µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. 5) ´Öã»Öߍú›æü−Ö úÖ´ÖÓ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß.

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹ ³ÖÖÂÖÖ †Ö×Ö ¸üÖ™ÒËüßµÖ ‹úÖŸ´ÖŸÖÖ Ã¾Ö¸üÖ•µÖ ×´ÖôûÖ»ÖÓ, þÖÖŸÖÓ¡µÖ ×´ÖôûÖ»ÖÓ ¯ÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü ¯Ö¸üúßµÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ“Ö “Öֻ־֝µÖÖŸÖ µÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖæ−Ö ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖ“µÖÖ ´Ö֐֝µÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖêŸÖ ÆüÖꟵÖÖ. ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−Öê“Öê ¾Ö“Ö−Ö ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ ¾Ö“Ö−Ö¯ÖæŸÖá“Öß ¾ÖÖ™ü ¯ÖÖÆüµÖÖŸÖ µÖêŸÖ ÆüÖêŸÖß. †Öê¸ü ¯ÖÖê¼èü ÁÖ߸üÖ´Ö»Öæ µÖÖÓ“µÖÖ ˆ¯ÖÖêÂ֝ÖÖ−Öê ÆüÖ ¯ÖÏ¿−Ö ¬ÖÃÖÖÃÖ »Ö֐ֻÖÖ. ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ »ÖÖêú¿ÖÖÆüß ¿ÖÖÃÖ−Ö֍ú›æü−Ö ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ¯ÖÖ ŸµÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“ÖÖ ×−֍úÖ»Ö »ÖÖ¾Ö»ÖÖ Öê»ÖÖ −ÖÖÆüß. ÃÖ¸üúÖ¸ü»ÖÖ −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸üÖ¾ÖÖ »Ö֐ֻÖÖ. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖ×Â֍ú ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü, ú®Ö›ü ³ÖÖ×Â֍ú ú−ÖÖÔ™üú, ŸÖê»ÖãÖæ ³ÖÖ×Â֍ú †ÖÓ¬ÖÐ †ÃÖê ¯ÖÏÖÓŸÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ÃÖ¾ÖÔ ‹ú ³ÖÖ×Â֍ú »ÖÖêú ‹úÖ“Ö ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ µÖêÖê ¿ÖŒµÖ“Ö −Ö¾ÆüŸÖê. ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ ×−֍ú™ü¾ÖŸÖá ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖᯙ ³ÖÖ×Â֍ú £ÖÖê›ü¶Ö ÃÖӏµÖê−Öê ¸üÖÆüÖê †¯Ö׸üÆüÖµÖÔ ÆüÖêŸÖê. µÖÖ ³ÖÖ×Â֍ú †»¯ÖÃÖӏµÖÖӍúÖÓ“Öê −Ö¾Öß−Ö ¯ÖÏ¿−Ö ×−Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öê. ÃÖ¸üúÖ¸ü¾Ö¸ü †−Öêú ¯ÖύúÖ¸ü“Öê ¤ü²ÖÖ¾Ö †ÖÖ»Öê •ÖÖ‰ú »Ö֐ֻÖê. †ÖÓ¤üÖê»Ö−Öê ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ³ÖÖÂÖê´Öãôêû ú™ãüŸÖÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öß. ¯ÖÖ Æêü úÖÆüß Ã¾ÖÖ£Öá »ÖÖêúÖÓ“Öê úÖ´Ö ÆüÖêŸÖê. Ö¸êü ŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ »ÖÖêú ú¬ÖßÆüß ÃÖӍãú×“ÖŸÖ ´Ö−ÖÖê¾Öé¢Öß“Öê −Ö¾ÆüŸÖê †Ö×Ö −ÖÖÆüߟÖ. †Ö¯ÖÖ −ÖêÆü´Öß“Ö ¤ãüÃÖ¸üß ³ÖÖÂÖÖ, ÃÖÖ×ÆüŸµÖ, ÃÖÓÍéúŸÖß, ¾Öê¿Ö³ÖæÂÖê“ÖÖ †Ö¤ü¸ü ú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−Öê´Öãôêû ŸµÖÖŸÖ úÖÆüßÆüß ±ú¸üú ¯Ö›ü»ÖÖ −ÖÖÆüß. †Ö•ÖÆüß †−Öêú »ÖÖêú ¤ãüÃÖ·µÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖᯙ ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖà“Öê ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. ¸üÖ•µÖ †Ö×Ö ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸üú›æü−ÖÆüß †¿ÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü“µÖÖ ³ÖÖ×Â֍ú ¤êü¾Ö֑֝Öê¾Ö֝Öß»ÖÖ ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö ¤êüµÖÖŸÖ µÖêŸÖê. †−Öêú ŸÖºþÖ µÖÖ“Ö ×¤ü¿Öê−Öê úÖ´Ö ú¸µÖÖÃÖ ˆŸÃÖãú †ÖÆêüŸÖ Æêü

289

¯ÖÖšü 23

†Ö¿ÖÖ¤üֵ֍ú †ÖÆêü. úÖÆüß »ÖÖêú ³ÖÖÂÖꓵÖÖ −ÖÖ¾ÖÖ¾Ö¸ü ¾ÖÖ¤ü ×−Ö´ÖÖÔÖ ú¸üµÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟−Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã ŸÖê µÖ¿ÖþÖß ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüߟÖ. »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ Æêü ´ÖÖ×ÆüŸÖ †ÖÆêü úß, ³ÖÖÂÖÖ ¯Ö¸üïָüÖÓ−ÖÖ •ÖÖê›üÖÖ¸üß †ÃÖŸÖê ŸÖÖê›üÖÖ¸üß −Ö¾Æêü. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ´Ö֐֝µÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»Öê ÆüÖêŸÖê ˆ¯ÖÖêÂÖÖ ¬ÖÃÖÖÃÖ »Ö֐֝Öê ¿ÖÖÃÖ−Ö֍ú›æü−Ö ×−֍úÖ»Ö ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸üÖê ¿ÖŒµÖ“Ö −ÖÃ֝Öê ×−֍ú™ü¾ÖŸÖá £ÖÖê›üÖ ú™ãüŸÖÖ Ã¾ÖÖ£Öá ÃÖӍãú×“ÖŸÖ ´Ö−ÖÖê¾Öé¢Öß †Ö¤ü¸ü ú¸üÖê ±ú¸üú ¤ãüÃÖ·µÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖß ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ¤êü¾Ö֑֝Öê¾ÖÖÖ ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö ŸÖ¹ýÖ µÖÖ“Ö ×¤ü¿Öê−Öê ˆŸÃÖãú †Ö¿ÖÖ¤üֵ֍ú µÖ¿ÖþÖß ¯Ö¸üïָüÖÓ−ÖÖ •ÖÖê›üÖÖ¸üß ŸÖÖê›üÖÖ¸üß

´ÖÖѐÖë ú¸ü−Öê ´Öë פüµÖÖ ÖµÖÖ £ÖÖ †®Ö•Ö»Ö úÖ ŸµÖÖÖ ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ ¿ÖÖÃÖ−Ö «üÖ¸üÖ ±ú»Ö, ¯Ö׸üÖÖ´Ö, −ÖŸÖß•ÖÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ²ÖÃÖ ´Öë −ÖÆüà ÆüÖê−ÖÖ ¯ÖÖÃÖ¾ÖÖ»Öê ú´Ö ú›Íü¾ÖÖÆü™ü þÖÖ£Öá, Öã¤üÖ•ÖÔ ÃÖӍãú×“ÖŸÖ ´Ö−ÖÖê¾Öé×¢Ö, ŸÖӐÖ−Ö•Ö̸üß ÃÖ´´ÖÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ, †Ö¤ü¸ü ú¸ü−ÖÖ ±úÔú, †ÓŸÖ¸ü, ׳֮֟ÖÖ ¤æüÃÖ¸êü ÃÖÖ×ÆüŸµÖéú×ŸÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü †Ö¤üÖ−Ö¯ÖϤüÖ−Ö, ²ÖœÍüÖ¾ÖÖ ¤êü−ÖÖ ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö ŸÖ¹ýÖ, µÖã¾Öú, µÖã¾ÖÖ ‡ÃÖ ×¤ü¿ÖÖ ´Öê ˆŸÃÖãú, ‡“”ãûú †Ö¿ÖÖ•Ö−֍ú µÖ¿ÖþÖß †Ö¯ÖÃÖ ´Öë, ‹ú ¤æüÃÖ¸êü úÖê •ÖÖê›Íü−Öê¾ÖÖ»Öß ŸÖÖê›Íü−Öê ¾ÖÖ»Öß

290

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†³µÖÖÃÖ

I

ÖÖ»Öᯙ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ. 1) þָüÖ•µÖ ×´ÖôûÖ»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ úÖµÖ ´Ö֐֝µÖÖ ÆüÖꟵÖÖ? 2) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ »ÖÖêú úÃÖê †ÖÆêüŸÖ? 3) †Ö•ÖÆüß †−Öêú »ÖÖêú úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ? 4) ëú¦ü ¾Ö ¸üÖ•µÖÃÖ¸üúÖ¸üú›æü−Ö ³ÖÖÂÖꓵÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ úÖµÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖêŸÖê? 5) ³ÖÖÂÖÖ ú¿Öß †ÃÖŸÖê?

II

ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê †³µÖÖÃÖÖ ¾Ö úÃÖÖÓŸÖᯙ ¿Ö²¤üÖÓ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü ú¸üÖ. (Ã֐Öôêû, ÖÖÃÖ, ¯Öϵ֟−Ö, ¾Öî¸üß, †Öê¸ü, •Ö¸üÖ, ³ÖߟÖß) 1) ´Öæšü³Ö¸ü ´ÖÖ¾ÖóµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÖÆüÖµµÖ−Öê ׿־ÖÖ•Öß−Öê ¿Ö¡Öæ»ÖÖ •Öê¸üßÃÖ †ÖÖ»Öê. 2) ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ¿ÖÖÓŸÖŸÖêÃÖÖšüß ÖÖÃÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ êú»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. 3) †Ö•Ö ¸üÖ¡Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¯ÖÖÆãüÖê µÖêÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. 4) ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ³ÖµÖÖ“ÖÓ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖ †ÖÆêü. 5) ¿Öê¾Ö™üß ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. 6) ²ÖÖôûÖ»ÖÖ £ÖÖê›üÖ ŸÖÖ¯Ö †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. 7) ÃÖ¾ÖÔ »ÖÖêú ³ÖµÖ³ÖßŸÖ —ÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê.

III

µÖÖêµÖ ŸµÖÖ ¾Ö֍Ëú¯ÖÏ“ÖÖ¸üÖÓ“Öê µÖÖêµÖ ºþ¯Ö ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. (¤ü²ÖÖ¾Ö †ÖÖÖê, ²ÖÖôûú›æü ¯Ö֕֝Öê, ¯ÖÏ¿−Ö ¬ÖÃÖÖÃÖ »Ö֐֝Öê, ¯ÖÏ¿−ÖÖ“ÖÖ ×−֍úÖ»Ö »Ö֐֝Öê, Ö㝵Ö֐ÖÖêؾ֤üÖ−Öê −ÖÖÓ¤üÖê, ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸üÖê) 1) ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ¬Ö´ÖÖÔ“Öê »ÖÖêú ........ ŸÖÖê“Ö ÃÖãפü−Ö! 2) †Ö»Ö껵ÖÖ ¯ÖÏÃÖӐÖÖ“ÖÖ ........ Æêü“Ö ¬Ö߸üÖ“ÖÓ »ÖÖÖ! 3) ¤êü¿Ö¯ÖÏê´ÖÖ“Öê ........ ŸÖ¸ü“Ö −Ö¾Öß ×¯Öœüß ¤êü¿Ö³ÖŒŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. 4) †Öê¸ü •Ö−ÖŸÖê−Öê ÃÖ¸üúÖ¸ü¾Ö¸ü ........ . 5) ŸµÖÖ úִ֐ÖÖ¸ü −ÖꟵÖÖ“µÖÖ ²Ö×»Ö¤üÖ−ÖÖ−Öê úִ֐ÖÖ¸üÖÓ“ÖÖ ........ . 6) ÃÖÖŸÖ ¾ÖÂÖì ¾ÖÖ™ü ¯ÖÖ×Æü»µÖÖ¾Ö¸ü †Öê¸ü ŸµÖÖ ........ .

IV

ØÆü¤üßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ †Ö×Ö ÃÖ´Ö¯Öԍú ¿ÖßÂÖԍú ªÖ. ¯ÖÏŸµÖêú ¸üÖ•µÖÖ“ÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü ŸµÖÖ-ŸµÖÖ ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö “ÖÖ»Ö×¾Ö»ÖÖ Öê»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ¸üÖ•µÖÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß ÃÖ¾ÖÔ ¯Ö׸ü¯Ö¡Öêú, ¬µÖêµÖ¬ÖÖê¸üÖê †Ö×Ö ×−ÖµÖ´Ö ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü êú»Öê Öê»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. úÖ¸üÖ ¸üÖ•µÖÖŸÖᯙ ²ÖÆãüÃÖӏµÖ »ÖÖêúÖӍú›æü−Ö ŸÖß ³ÖÖÂÖÖ ²ÖÖê»Ö»Öß •ÖÖŸÖê. †−ÖêúÖӍú›æü−Ö ŸÖß ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öß •ÖÖŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öê ×−ÖµÖ´Ö ‡.ÃÖ¾ÖÔ »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖß»Ö. ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö úß, †Ö¯Ö»µÖ֍ú›æü−Ö“Ö ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü “ÖÖ»Ö×¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖÆüß ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖŸÖ ÃÖÖ´Öᯙ úºþ−Ö ‘ÖêŸÖ»Öê Öê»Öê †ÖÆêü †ÃÖê ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö.

¯ÖÖšü 23

291

ŸµÖÖ´Öãôêû »ÖÖêú¿ÖÖÆüß Ö·µÖÖ †£ÖÖÔ−Öê †Ûß֟¾ÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö. »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖ²Ö§ü»Ö †ÖŸ´ÖßµÖŸÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö. ”û¡Ö¯ÖŸÖß ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ−ÖßÆüß †Ö¯Ö»ÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü ´Ö¸üÖšüߟÖæ−Ö ú¸üµÖÖÃÖÖšüß '¸üÖ•µÖ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üúÖê¿Ö' ŸÖµÖÖ¸ü ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖӍú›æü−ÖÆüß Ã¾Ö¸üÖ•µÖ, þ֤êü¿Ö, þִ֬ÖÔ †Ö×Ö Ã¾Ö³ÖÖÂÖÖ µÖÖ “ÖÖ¸ü ÃÖæ¡ÖÖÓ“ÖÖ ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÃÖê“Ö Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ¾Ö߸ü ×¾Ö.¤üÖ. ÃÖÖ¸üú¸üÖӍú›æü−ÖÆüß ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ¿Öã¨üß“Öê Öæ¯Ö ¯Öϵ֟−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê. †ÖŸÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¸üÖ•µÖÖ“Öß ‹ú ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ †ÖÆêü. ÃÖ¾ÖÔ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö ÆüÖêŸÖÖê †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ´Ö¸üÖšüß †ÖÆêü. ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ×¿ÖÖÖÆüß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö ×¤ü»Öê Öê»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê. úÖ¸üÖ ¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ †Ö¯Ö»Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ´ÖŸÖê, ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ‡.´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö ˆ¢Ö´Ö ¯ÖύúÖ¸êü ¾µÖŒŸÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖê. ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ¾Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“ÖÖ ÆüÖ †Ö׾֍úÖ¸ü ˆŸÃ±æúŸÖԯ֝Öê ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´ÆüÖæ−Ö“Ö ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ Æüß ´Ö−ÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ †ÃÖŸÖê. •Ö¸ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö ×¿ÖÖÖ ×¤ü»Öê ŸÖ¸ü ŸÖÖê ŸÖê ˆ¢Ö´Ö ¯ÖύúÖ¸üê ÖÏÆüÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖê‹ê¾Ö•Öß ¯Ö¸ü³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö ×¿ÖÖÖ ×¤ü»Öê ŸÖ¸ü ŸµÖÖ“Öß †¾ÖãÖÖ 'ÆêüÆüß −ÖÖÆüß †Ö×Ö ŸÖêÆüß −ÖÖÆüß' †¿Öß ÆüÖêŸÖê. ´ÆüÖ•Öê ŸÖÖê ¬Ö›ü ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖÆüß ×¿Öæú ¿ÖúŸÖ −ÖÖÆüß †Ö×Ö ¯Ö¸ü³ÖÖÂÖÖÆüß −Öß™ü ÃÖ´Ö•Öæ ¿ÖúŸÖ −ÖÖÆüß. ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖê“Öê ÃÖÓ¸üÖÖ ¾Ö ÃÖÓ¾Ö¬ÖÔ−Ö ú¸üÖµÖ“Öê †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêú֍ú›æü−Ö ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ“Ö ²ÖÖê»Ö»Öß Öê»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ ×−Ö¤üÖ−Ö ¤üÆüÖ¾Öֵ߯ÖÕŸÖ ŸÖ¸üß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö ×¿Öú»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖᯙ ¯Öãß֍êú ˆ¯Ö»Ö²¬Ö úºþ−Ö ×¤ü»Öß Öê»Öß ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ŸÖß ¾ÖÖ“Ö»Öß ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ÃÖ´Öé¨ü ÆüÖꝵÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖŸÖ ˆ¢Ö´ÖÖê¢Ö´Ö ÖÏÓ£Ö¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß Öê»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ×¾Ö×¾Ö¬Ö ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Öᯙ ˆ¢Ö´ÖÖê¢Ö´Ö ÖÏÓ£ÖÃÖÓ¯Ö¤üÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖ ´ÆüÖ•Öê ´Ö¸üÖšüßŸÖ (´ÖÖ—Öß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ´Ö¸üÖšüß †ÖÆêü.) †ÖÖ»Öß Öê»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ ¯Öֻ֍úÖӍú›æü−Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüߟÖæ−Ö“Ö ×¿ÖúµÖÖ“ÖÖ †ÖÖÏÆü —ÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ êú¾Öôû ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ −Ö ¸üÖÆüŸÖÖ –ÖÖ−Ö³ÖÖÂÖÖ —ÖÖ»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ×¾Ö×¾Ö¬Ö ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Öᯙ –ÖÖ−Ö ŸÖ•–ÖÖӍú›æü−Ö ´Ö¸üÖšüßŸÖ †ÖÖµÖÖŸÖ †Ö»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´Öß ´Ö¸üÖšüß“ÖÖ, ´ÖÖ—µÖÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖê“ÖÖ ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ ´Ö»ÖÖ ‡ŸÖ¸ü ³ÖÖÂÖÖÓ²Ö§ü»Ö «êüÂÖ †ÖÆêü †ÃÖê −ÖÖÆüß. úÖ¸üÖ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ¯Ö¸üïָüÖÓ“µÖÖ ³ÖאÖ−Öß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÔ¡Ö Ö㝵Ö֐ÖÖêؾ֤üÖ−Öê“Ö −ÖÖÓ¤üÖµÖ»ÖÖ Æü¾µÖÖŸÖ. ‹ú ´ÖÖ¡Ö Ö¸êü úß, ´ÖÖŸÖÖ, ´ÖÖŸÖé³Öæ´Öß, †Ö×Ö ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ, ¾ÖÓ¤ü−ÖßµÖ †ÖÆêüŸÖ. V

´Ö¸üÖšüßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ. ³ÖÖ¸üŸÖ ‹ú ×¾Ö×¾Ö¬Ö¸ÓüÖß ¤êü¿Ö Æîü… µÖÆüÖÑ †−Öêú ¬Ö´ÖÖí êú »ÖÖêÖ ¸üÆüŸÖê Æïü… Ãֲ֍êú ¸üÆü−ÖÃÖÆü−Ö ¾Öê¿Ö³ÖæÂÖÖ ‹¾ÖÓ ÖÖ−ÖÖ¯ÖÖ−Ö ×³Ö®Ö-×³Ö®Ö Æïü… ÃÖ³Öß »ÖÖêÖÖë «üÖ¸üÖ †¯Ö−ÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö •Öß¾Ö−Ö ×−Ö¾ÖÖÔÆü ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… וÖÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü Æü´ÖÖ¸üÖ ¤êü¿Ö ¬Ö´ÖÖí †Öî¸ü ¸üÆü−Ö-ÃÖÆü−Ö ´Öë ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯Öß Æîü ˆÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ³ÖÖÂÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ³Öß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯Öß Æîü… ‡ÃÖß×»Ö‹ ³ÖÖ¸üŸÖ úÖê ²ÖÆãü³ÖÖÂÖß ¤êü¿Ö úÆüÖ ÖµÖÖ Æîü… ³ÖÖ¸üŸÖ êú Æü¸ü ¸üÖ•µÖ úß †¯Ö−Öß ³ÖÖÂÖÖ Æîü… Æü¸ü¸üÖ•µÖ êú ×−Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë «üÖ¸üÖ †¯Ö−Öß ³ÖÖÂÖÖ ²ÖÖê»Öß •ÖÖŸÖß Æîü…

292

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ØÆü¤üß Æü´ÖÖ¸üß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ Æîü… ŸÖ£ÖÖ×¯Ö ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö ´Öë †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖê ³Öß ÃÖ´´ÖÖ−Ö•Ö−֍ú ¤ü•ÖÖÔ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ëú¦üßµÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü úÖ úÖ´Ö úÖ•Ö ØÆü¤üß ´Öë ׍úµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… •ÖÆüÖÑ-•ÖÆüÖÑ ³Öß ëú¦üßµÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü «üÖ¸üÖ ¯Ö¡Ö ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ¾ÖÆüÖÑ-¾ÖÆüÖÑ ØÆü¤üß úÖ Æüß ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ¸üÖ•µÖÖë úÖ úִ֍úÖ•Ö ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¸üÖ•µÖ úß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ´Öë “Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ Æü¸ü‹ú ¸üÖ•µÖ úß Ã¾ÖߍéúŸÖ ³ÖÖÂÖÖ úÖê ³Öß ×¾ÖúÖÃÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖæÖÔ †¾ÖÃÖ¸ פüµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… ¸üÖ•µÖÖë ´Öë ¾ÖÆüÖÑ úß Æüß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖê−Öê ÃÖê ¾ÖÆüÖÑ êú −Ö֐Ö׸üúÖë úÖê ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ ÆüÖê ¸üÆüß Æîü… ¸üÖ•µÖ úß ³ÖÖÂÖÖ êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ³Öß ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü… Æü¸ü ¸üÖ•µÖ êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸üÖë «üÖ¸üÖ †¯Ö−Öê-†¯Ö−Öê ¸üÖ•µÖ úß ³ÖÖÂÖÖ úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ×úµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… ˆÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü •ÖÆüÖÑ ¸üÖ•µÖÖë úß †»ÖÖ-†»ÖÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü ˆÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö ØÆü¤üß úÖ ³Öß ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ׾֍úÖÃÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü… ³ÖÖÂÖÖ êú ‡ÃÖ ÃÖÖ´ÖÓ•ÖÃµÖ «üÖ¸üÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ‹ú ÃÖæ¡Ö ´Öë ²ÖÓ¬ÖÖ Æãü†Ö Æîü… VI

'´ÖÖ—Öß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ' µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ¾Ö¸ü ´Ö¸üÖšüàŸÖ ‹ú ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüÖ. ×™ü¯¯ÖםֵÖÖÑ

I

‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú 'ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ×Ã֏ÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) †Ö¯Ö»µÖ֍ú›æü−Ö ÆüÖ úÖ¸ü³ÖÖ¸ü “ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö. Æü¸ü ‹ú úÖê »ÖÖêÖÖ ×ú ÃÖÖ¸üÖ ¸üÖ•Ö-úÖ•Ö ˆÃ֍êú «üÖ¸üÖ “Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… 2) µÖÖ ÖãÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ¡Ö †ÖÖÏÆüÖ−Öê ¯Öã¸üÍúÖ¸ü êú»ÖÖ Öê»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ‡−Ö ÖãÖÖë úÖê †ÖÖÏÆü ¯Öæ¾Öԍú ²ÖœÍüÖ¾ÖÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… 3) ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß Öê»Öß. ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß Ö‡Ô… (³ÖæŸÖúÖôû) 4) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß •ÖÖŸÖê. ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß •ÖÖŸÖß Æîü… (¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖôû) 5) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß •ÖÖ‡Ô»Ö. ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß •ÖÖ‹Öß… (³Ö×¾Öµ֍úÖôû) ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú 'ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¯ÖϵÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ êú '³ÖæŸÖúÖ׻֍ú' ºþ¯Ö êú ²ÖÖ¤ü '•ÖÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü…

¯ÖÖšü 23

2.

293

−Öß“Öê פü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üßו֋… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Öᯙ ¾ÖÖœüŸµÖÖ ŸÖêœüß“Öê ¯Ö׸üÖÖ´Ö úÖµÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ Æêü ŸÖ¸ü ¸üÖê•Ö“µÖÖ ¯ÖÖÆüµÖÖŸÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖÂÖÖ êú ²Öß“Ö ²ÖœÍüŸÖê ¾Öî´Ö−ÖÃµÖ êú ¯Ö׸üÖÖ´Ö ŸÖÖê Æü¸ü¸üÖê•Ö פüÖÖ‡Ô ¤êü ¸üÆêü Æïü… 2) †Ö¯Ö»µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ÃÖã׿Ö×ÖŸÖ −Ö֐Ö׸üúÖӍú›æü−ÖÆüß †ÃÖê ¯Öϵ֟−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. Æü´Ö •ÖîÃÖê ÃÖã׿Ö×ÖŸÖ −Ö֐Ö׸üúÖë úÖê êú «üÖ¸üÖ ³Öß ‡ÃÖ ŸÖ¸üÆü êú ¯Öϵ֟−Ö ×ú‹ •ÖÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹… 3) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß Ö‡Ô Æîü… (³ÖæŸÖúÖôû) 4) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖêŸÖê. ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß •ÖÖŸÖß Æîü… (¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖôû) 5) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö. ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß •ÖÖ‹Öß… (³Ö×¾Öµ֍úÖôû) ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ ׍ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë ³Öß ´Ö¸üÖšüß êú 'ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ' úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¾ÖîúÛ»¯Öú ¯ÖϵÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ ´Öë '-µÖÖŸÖ' •ÖÖê›Íüú¸ü 'µÖê' (†Ö−ÖÖ) ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤êü ׍ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ' ¯ÖϵÖÖêÖ ¤üÖê ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¤üÖê−ÖÖë ¯ÖύúÖ¸ü úÖ ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯ÖÃÖê ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ¯ÖϵÖãŒŸÖ ÆüÖê Ã֍úŸÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ¾ÖÖŒµÖ êú úŸÖÖÔ úÖê ú¸üÖ úÖ¸üú úÖ ¯Ö¸üÃ֐ÖÔ '-ú›æü−Ö' •ÖÖê›Íüú¸ü ´Öæ»Ö ׍ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ׻֍ú ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö '•ÖÖ' ׍ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë úŸÖÖÔ ú‡Ô ²ÖÖ¸ü †×³Ö¯ÖÏêŸÖ µÖÖ †Ã¯Ö™ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… •Ö²Ö ú´ÖÔ úÖê ¯ÖÏÖ¬ÖÖ−µÖ ¤êüú¸ü ×¾Ö¬ÖÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü µÖÖ úŸÖÖÔ Ã¯Ö™ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ Æîü, µÖÖ úŸÖÖÔ úÖ ˆ»»ÖêÖ ™üÖ»Ö−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ‹êÃÖÖ ¯ÖϵÖÖêÖ ׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

294

¬Ö›üÖ ¯ÖÖš

24

´Ö¸üÖšüß ×¿ÖÖú

´Ö¸üÖšüß ×¿ÖÖú

ÖÖêÖ»Öê : ÃÖ¸ü, ´Öß †ÖŸÖ µÖê‰ú úÖ? ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : µÖÖ ÖÖêÖ»Öê µÖÖ. ú¿Öß úÖµÖ ¾ÖÖ™ü»Öß †Ö´Ö“Öß ¿ÖÖôûÖ? †Ö¾Ö›ü»Öß úÖ? †Ö×Ö ŸÖã´Ö“ÖÓ úÖ´Ö úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÓµÖ? †¸êü ¿ÖӍú¸ü, ¤üÖê−Ö ú¯Ö “ÖÆüÖ ¯ÖÖšü¾Öæ−Ö ¤êü »Ö¾Öú¸ü!

ÖÖêÖ»Öê : ÃÖ¸ü, ŒµÖÖ ´Öï †Ó¤ü¸ü †Ö‰Ñú? ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : †Ö‡‹ ÖÖêÖ»Öê •Öß †Ö‡‹… †Ö¯ÖúÖê Æü´ÖÖ¸üß ¯ÖÖšü¿ÖÖ»ÖÖ îúÃÖß »ÖÖß? †“”ûß »ÖÖß ŒµÖÖ? †Öî¸ü †Ö¯ÖúÖ úÖ´Ö îúÃÖê “Ö»Ö ¸üÆüÖ Æîü? †¸êü ¿ÖӍú¸ü, •Ö»¤üßÃÖê ¤üÖê ú¯Ö “ÖÖµÖ ×³Ö•Ö¾ÖÖ−ÖÖ…

ÖÖêÖ»Öê : ¿ÖÖôûÖ ŸÖ¸ü Öæ¯Ö †Ö¾Ö›ü»Öß †Ö×Ö ÃÖ¸ü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ”ûÖ−Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ µÖêŸÖÓµÖ úß… ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : †ÆüÖê, ÖÖêÖ»Öê, ´Öß ˆ¢Ö¸ü ú−ÖÖÔ™üúÖŸÖ»ÖÖ. ׿ց֝ÖÆüß ×ŸÖ£ÖÓ“Ö —ÖÖ»ÖÓ. †ÖŸÖÖ Öê»Öß ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ¾ÖÂÖÕ ´Öß ‡£ÖÓ ¯Ö㝵ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ´ÆüÖæ−Ö ´Ö¸üÖšüß µÖêŸÖÓ. †£ÖÖÔŸÖ ŸÖã´Ö“µÖÖ‡ŸÖÓú −ÖÖÆüß. †•Öæ−ÖÆüß †¬Öæ−Ö´Ö¬Öæ−Ö ú®Ö›ü ¿Ö²¤ü µÖêŸÖÖŸÖ. Öê»Öß ¤üÆüÖ ¾ÖÂÖì µÖÖ ú−ÖÖÔ™üú ÆüÖµÖÍæú»Ö“ÖÖ Æêü›ü´ÖÖßָü †ÖÆêü. ¯Öã−ÆüÖ ‹ú¤üÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖꓵÖÖ ÃÖê¾Öê“Öß ÃÖÓ¬Öß ×´ÖôûÖ»ÖßµÖ. ÖÖêÖ»Öê : ÃÖ¸ü, £ÖÖê›üß †›ü“ÖÖ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü µÖêŸÖÓ ŸÖê ²ÖÖê»ÖµÖÖ Ãִ֕֝µÖÖ¯Öã¸üŸÖÓ! ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. ‡£ÖÓ ´Öß ´Ö¸üÖšüß“ÖÖ ×¿ÖÖú ´ÆüÖæ−Ö −Öê´Ö»ÖÖê Öê»ÖÖêµÖ. ¯ÖÖ ´Öã»ÖÓ ÃÖÖ¸üß ú®Ö›ü³ÖÖ×Â֍ú †ÖÆêüŸÖ. ²Ö֍úß ÃÖÖ¸êü ×¾ÖÂÖµÖ ú®Ö›ü´Ö¬Öæ−Ö ×¿ÖúŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ ±úÖ¸ü †›ü“֝Öß µÖêŸÖÖŸÖ.

´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : †ÆüÖê ÖÖêÖ»Öê, ÊÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ

ÖÖêÖ»Öê : ¯ÖÖšü¿ÖÖ»ÖÖ ŸÖÖê ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß »ÖÖß †Öî¸ü ÃÖ¸ü †Ö¯Ö úÖê ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß ²ÖÖê»Ö−Öß †ÖŸÖß Æîü… ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : †¸êü ÖÖêÖ»Öê •Öß, ´Öï ´Öæ»ÖŸÖ„ ˆ¢Ö¸ü ú−ÖÖÔ™üú úÖ… ׿ցÖÖ ³Öß ¾ÖÆüà Æãü‡Ô… †²Ö Ö‹ ¯Ö““ÖßÃÖ ÃÖÖ»ÖÃÖê µÖÆüÖÑ ¯ÖãÖê ´Öë ÆæÑü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß †ÖŸÖß Æîü… ¯Ö¸ü †Ö¯Ö úß ŸÖ¸üÆü −ÖÆüß… †²Ö ³Öß µÖÆüÖÑ-¾ÖÆüÖÑ ú®Ö›Íü ¿Ö²¤ü †Ö •ÖÖŸÖê Æïü… ׯ֔û»Öê ¤üÃÖ ÃÖÖ»ÖÖëÃÖê ú−ÖÖÔ™üú ÆüևÍæú»Ö úÖ Æîü›ü´ÖÖÙü¸ü ÆæÑü… ‹ú ²ÖÖ¸ü ×±ú¸ü ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ úß ÃÖê¾ÖÖ ú¸ü−Öê úÖ †¾ÖÃÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ Æîü… ÖÖêÖ»Öê : ÃÖ¸ü £ÖÖê›Íüß úךü−ÖÖ‡Ô Æîü… ´Öã—Öê ú®Ö›Íü ŸÖÖê †ÖŸÖß Æîü »Öê׍ú−Ö ×ÃÖ±Ôú ²ÖÖê»Ö−Öê ÃÖ´Ö— Ö−Öê ŸÖú… ׻֏Ö−ÖÖ, ¯ÖœÍü−ÖÖ −ÖÆüà †ÖŸÖÖ… µÖÆüÖÑ ´Öï ´Ö¸üÖšüß úÖ ×¿ÖÖú ×−ÖµÖãŒŸÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ ÆæÑü… ¯Ö¸ü ÃÖ³Öß ²Ö““Öê ú®Ö›Íü ³ÖÖÂÖß Æïü… (¾Öê) ²Ö֍úß êú ÃÖ²Ö ×¾ÖÂÖµÖ ú®Ö›Íü ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ¯ÖœÍüŸÖê Æïü… ˆ−Æëü ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖ−Öê ´Öë úÖ±úß ×¤üŒúŸÖë †ÖŸÖß Æïü… ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : ÖÖêÖ»Öê, ‡−Ö ²Ö““ÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß

¯ÖÖšü 24

295

´Ö¸üÖšüß †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿ÖúÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ŸÖß µÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ‡£Ö»Öß ³ÖÖÂÖÖ †Ö»Öß“Ö ¯ÖÖ×Æü•Öê. ÖÖêÖ»Öê : ŸÖê Ö¸Óü †ÖÆêü. ¯ÖÖ ŸµÖÖÃÖÖšüß ÖÖÃÖ ŸÖê¾Öœü¶ÖÃÖÖšüß ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öê»Öß ¯Öãß֍ÓúÆüß Æü¾ÖߟÖ. ´Ö»ÖÖ †•Öæ−Ö ŸÖ¿Öß ¯Öãß֍Óú ×´ÖôûÖ»Öß −ÖÖÆüߟÖ. ׿־ÖÖµÖ ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖÖ −Öß™ü µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. ´Ö»ÖÖ •Ö¸ü “ÖÖӐֻÖÓ ú®Ö›ü µÖê‡Ô»Ö ŸÖ¸ü µÖÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú¾ÖÖµÖ»Ö ´Ö¤üŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ ÖÖêÖ»Öê, '²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß−ÖÓ' †´Ö¸üÖšüß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú׾֝µÖ֍ú¸üߟÖÖ ¯Öãß֍Óú ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öê»Öß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ²Ö§ü»Ö “ÖÖîú¿Öß ú¸üÖ. †Ö×Ö ‡£ÖÓ '›êüŒú−Ö úÖò»Öê•ÖÖŸÖ' ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß '¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³Ö֐ÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦ü' −ÖÖ¾ÖÖ“Öß ‹ú ÃÖÓãÖÖ †ÖÆêü. ן֣ÖÓÆüß “ÖÖîú¿Öß ú¸üÖ. ׿־ÖÖµÖ '´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖÖ¿Öß' ÃÖӯ֍Ôú ÃÖÖ¬ÖÖ. †¸êü ÆüÖê, “ÖÆüÖ ‘µÖÖ. ÖÖêÖ»Öê : ˆÖß“Ö“Ö ¡ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖŸÖ. ÃÖ¸ü, ¯ÖÖ ´ÖÖ—ÖÓ ú®Ö›ü ׿ց֝Ö? ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : †¸êü ŸÖê“Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ †ÖŸÖÖ ÃÖÖӐ֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ´ÆîüÃÖæ¸ü»ÖÖ ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö'“Öê '¤ü×ÖÖ ×¾Ö³Ö֐ÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦ü' †ÖÆêü. ן֣ÖÓ “ÖÖ¸üÆüß ¤ü×ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ-ŸÖ×´Öôû, ŸÖê»ÖãÖæ, ú®Ö›ü, ´Ö»ÖµÖÖôû´Ö µÖÖ ×¿Öú¾Ö»µÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ ¤üÆüÖ ´Ö×Æü−µÖÖÓ“ÖÖ úÖêÃÖÔ †ÖÆê.ü ן֣ÖÓ ÆüÖµÖÍæú»Ö-׿ց֍úÖÓ−ÖÖ ãúšü»µÖÖÆüß ‹úÖ ³ÖÖÂÖꓵÖÖ ¯ÖÏ׿ց֝ÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÖšü¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖÓ. ŸÖã´Ö“Öß ‡“”ûÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ÃÖÓãÖêŸÖ±ìú

†×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ êú ºþ¯Ö ´ÖêÓ ÃÖߏÖ−Öß Æîü… ¾Öê ‡ÃÖ ¸üÖ•µÖ ´Öë ¸üÆüŸÖê Æïü ‡ÃÖ×»Ö‹ ˆ−Æëü µÖÆüÖÑ úß ³ÖÖÂÖÖ †Ö−Öß Æüß “ÖÖ×Æü‹… ÖÖêÖ»Öê : µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… »Öê׍ú−Ö ‡Ã֍êú ×»Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖºþ¯Ö ÃÖê ŸÖîµÖÖ¸ü úß Ö‡Ô ¯Öãß֍ëú “ÖÖ×Æü‹… ´Öã—Öê ŸÖÖê ‹êÃÖß ¯Öãß֍ëú −ÖÆüß ×´Ö»Öß Æïü… ‡Ã֍êú †»ÖÖ¾ÖÖ, ´Öã—Öê ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖÖ †“”ûß ŸÖ¸üÆü −ÖÆüà †ÖŸÖß… µÖפü ´Öã—Öê ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖÖ †“”ûß ŸÖ¸üÆü †ÖŸÖß Æîü ŸÖÖê ‡−Ö ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß ÃÖߏÖÖ−Öê ´Öë ´Ö¤ü¤ü ÆüÖêÖß… ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : ¯Ö¸ü ÖÖêÖ»Öê •Öß, ´Öã—Öê »ÖÖŸÖÖ Æîü ׍ú '²ÖÖ»Ö ³ÖÖ¸üŸÖß' −Öê †´Ö¸üÖšüß ²Ö““ÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß ×Ã֏ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ãú”û ¯Öãß֍ëú ŸÖîµÖÖ¸ü úß Æïü… ˆ−֍êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ¯ÖŸÖÖ úßו֋ †Öî¸ü µÖÆüÖÑ '›êüŒú−Ö úÖ»Öê•Ö' ´Öë ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü úß '¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³Ö֐ÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦ü' −ÖÖ´Ö úß ‹ú ÃÖÓãÖÖ Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ³Öß ¯Öæ”ûŸÖÖ”û úßו֋… ‡Ã֍êú †»ÖÖ¾ÖÖ '´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¸üÖ•µÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ' ÃÖê ³Öß ÃÖӯ֍Ôú úßו֋… †¸êü ÆüÖÑ, “ÖÖµÖ »Ößו֋… ÖÖêÖ»Öê : †Ö¯Ö−Öê ²ÖêúÖ¸ü Æüß ú™ü ×»ÖµÖÖ… ÆüÖÑ ÃÖ¸ü ¯Ö¸ü ´Öê¸üÖ ú®Ö›Íü ׿ց֝Ö? ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : ¾ÖÆüß †Ö¯Ö ÃÖê úÆü−Öê •ÖÖ ¸üÆüÖ £ÖÖ… ´ÖîÃÖæ¸ü ´Öë ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü êú '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö' úÖ '¤ü×ÖÖ ×¾Ö³Ö֐ÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦üü' Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ¤ü×ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖ úß “ÖÖ¸üÖë ³ÖÖÂÖÖ‹Ñ •ÖîÃÖê ŸÖ×´Öôû, ŸÖê»ÖãÖæ, ú®Ö›Íü †Öî¸ü ´Ö»ÖµÖÖôû´Ö ×Ã֏ÖÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æïü… µÖÆü ¤üÃÖ ´Ö×Æü−ÖÖë úÖ ¯ÖÖšü¶Îú´Ö Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ÆüÖ‡ÔÍæú»ÖÖë êú ׿ց֍úÖë úÖê ׍úÃÖß ‹ú ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ŸÖ ×−ÖµÖãŒŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü… µÖפü †Ö¯Öúß ‡“”ûÖ ÆüÖê ŸÖÖê ´Öï ÃÖÓãÖÖ úß †Öê¸ü ÃÖê †Ö¯ÖúÖê ¾ÖÆüÖÑ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

296

ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ú®Ö›ü ׿֍úµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÖšü¾ÖµÖÖ“Öß ´Öß ×¿Ö±úÖ¸üÃÖ ú¸üß−Ö. ÖÖêÖ»Öê : ¾ÖÖ ÃÖ¸ü, ŸÖã´Æüß ´ÖÖ—Öê ¤üÖê−Æüß ¯ÖÏ¿−Ö ÃÖÖê›ü¾Ö»ÖêŸÖ. ´Öß '´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ', '²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß' ŸÖÃÖê“Ö '›êüŒú−Ö úÖò»Öê•ÖÖ'ŸÖ ú®Ö› ü³ÖÖ×Â֍úÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú¾ÖµÖÖÃÖÓ²Ö¬Öß ¯Öãß֍úÖÓ“Öß “ÖÖîú¿Öß ú¸üŸÖÖê. ׿־ÖÖµÖ ŸÖã´Æüß éú¯ÖÖ êú»ÖßŸÖ ŸÖ¸ü ¾ÖÂÖÔ³Ö¸üÖŸÖ ´Ö»ÖÖ ú®Ö›üÆüß ˆ¢Ö´Ö ׿֍úŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : †ÆüÖê ÖÖêÖ»Öê, µÖÖŸÖ ´ÖÖ—Öß úÃÖ»Öß éú¯ÖÖ! †Ö¯Ö»µÖÖ ¿ÖÖôêûÃÖÖšüß ŸÖê †Ö¾Ö¿µÖú †ÖÆêü“Ö. †Ö×Ö ŸÖã´ÆüßÆüß ˆŸÃÖÖÆüß †ÖÆüÖŸÖ. ŸÖã´Ö“ÖÖ ˆŸÃÖÖÆü †ÃÖÖ“Ö ¸üÖÆüÖê. ´Öß ¯ÖÖÆüŸÖÖê †ÖÖÖß ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖµÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖÖÓ µÖêŸÖê ŸÖê. ÖÖêÖ»Öê : ¬Ö−µÖ¾ÖÖ¤ü ÃÖ¸ü. µÖêŸÖÖê. ŸÖÖÃÖÖ“Öß ¾Öêôû —ÖÖ»Öß. ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : ²Ö¸Óü †ÖÆêü. ¯Öã−ÆüÖ ³Öê™æü ŸÖ¸ü… ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ´Öß †ÖŸÖ µÖê‰ú úÖ? ú¿Öß ¾ÖÖ™ü»Öß ¯ÖÖšü¾Öæ−Ö ¤êü ŸÖã´Ö“µÖÖ‡ŸÖÓú †›ü“֝Öß ²ÖÖê»ÖÖê Ãִ֕֝Öê Ãִ֕֝µÖÖ¯Öã¸üŸÖÓ ×»Ö×ÆüÖê ¾Ö֓֝ÖÓ †Ö»Öß“Ö ¯ÖÖ×Æü•Öê ŸÖ¿Öß ¯Öãß֍êú “ÖÖîú¿Öß

ú®Ö›ü ÃÖߏÖ−Öê êú ×»Ö‹ ³Öê•Ö−Öê úß ×ÃÖ±úÖ׸ü¿Ö úºÑþÖÖ… ÖÖêÖ»Öê : ¾ÖÖÆü ÃÖ¸ü! †Ö¯Ö−Öê ´Öê¸êü ¤üÖê−ÖÖëÆüß ¯ÖÏ¿−ÖÖë úÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ú¸ü פüµÖÖ… ´Öï ¸üÖ•µÖ-³ÖÖÂÖÖ ×−Ö¤êü¿ÖÖ»ÖµÖ, '²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß' †Öî¸ü '›êüŒú−Ö úÖò»Öê•Ö' ´Öë ú®Ö›ü ³ÖÖ×ÂÖµÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß ×Ã֏ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¯Öãß֍úÖë êú ²ÖÖ¸êü ´Öëê ¯Öæ”æÑûÖÖ… ‡Ã֍êú ×ÃÖ¾ÖÖµÖ µÖפü †Ö¯Öúß éú¯ÖÖ ¸üÆüß ŸÖÖê ÃÖÖ»Ö³Ö¸ü ´Öë ´Öï ú®Ö›Íü †“”ûß ŸÖ¸üÆü ÃÖßÖ Ã֍æÑúÖÖ… ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : †•Öß ÖÖêÖ»Öê •Öß, ‡ÃÖ ´ÖêÓ ´Öê¸üß éú¯ÖÖ îúÃÖß? †¯Ö−Öê Íæú»Ö êú ×»Ö‹ µÖÆü †Ö¾Ö¿µÖú Æüß Æîü… †Öî¸ü †Ö¯Ö ³Öß ˆŸÃÖÖÆüß Æïü… †Ö¯ÖúÖ ˆŸÃÖÖÆü ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ²Ö−ÖÖ ¸üÆêü… ´Öï ¤êüÖŸÖÖ ÆæÑü ׍ú †Ö¯ÖúÖê †Öî¸ü ´Ö¤ü¤ü îúÃÖê úºÑþÖÖ… ÖÖêÖ»Öê : ¬Ö−µÖ¾ÖÖ¤ü! “Ö»ÖŸÖÖ ÆæÑü… úÖÖ úÖ ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖê ÖµÖÖ Æîü… ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú : šüߍú Æîü… †“”ûÖ ×±ú¸ü ×´Ö»ÖëÖê…

ŒµÖÖ ´Öï †Ó¤ü¸ü †Ö Ã֍úŸÖÖ ÆæÑü? îúÃÖß »ÖÖß ³Öê•Ö ¤üÖê ŸÖã´ÆüÖ¸êü ו֟Ö−ÖÖ úךü−ÖÖ‡µÖÖÑ, †›Íü“Ö−Öë ²ÖÖê»Ö−ÖÖ ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ ÃÖ´Ö—Ö−Öê ŸÖú ׻֏Ö−ÖÖ ¯ÖœÍü−ÖÖ †Ö−Öß Æüß “ÖÖ×Æü‹ ˆÃÖ ŸÖ¸üÆü úß ×úŸÖÖ²Öë ¯Öæ”ûŸÖÖ”û

¯ÖÖšü 24

297

ˆÖÖ“Ö ÃÖÖê›ü¾ÖÖê ˆ¢Ö´Ö éú¯ÖÖ ˆŸÃÖÖÆüß

ײÖ−ÖÖ úÖ¸üÖ êú ÃÖã»Ö—ÖÖ−ÖÖ, ”ãû›ÍüÖ−ÖÖ †“”ûÖ ´ÖêÆü¸ü²ÖÖ−Öß, éú¯ÖÖ ˆŸÃÖÖÆü ÃÖê ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, ˆŸÃÖÖ×ÆüŸÖ †³µÖÖÃÖ

I

¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Öæ−Ö ÖÖ»Öᯙ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ. 1) ´Ö㏵ÖÖ¬µÖ֯֍ú ´Ö¸üÖšüß “ÖÖӐֻÖß úÖ ²ÖÖê»Öæ ¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖê? 2) ÁÖß. ÖÖêÖ»Öë“Öß úÖµÖ †›ü“ÖÖ ÆüÖêŸÖß? 3) †´Ö¸üÖšüß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú׾֝µÖÖÃÖÖšüß úÖêÖß ¯Öãß֍êú ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öß †ÖÆêüŸÖ? 4) ›êüŒú−Ö úÖò»Öê•ÖÖŸÖ úÖêÖŸÖß ÃÖÓãÖÖ †ÖÆêü? 5) ´ÆîüÃÖæ¸ü»ÖÖ ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß ³ÖÖÂÖêÃÖÓ²ÖÓ¬Öß úÖêÖŸÖß ÃÖÓãÖÖ †ÖÆêü? 6) ¤ü×ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú׾֝µÖÖ“ÖÖ úÖêÃÖÔ ×úŸÖß ´Ö×Æü−µÖÖÓ“ÖÖ †ÖÆêü?

II

¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Öæ−Ö ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»Öß ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) ´Öß Öê»Öß ¤üÆüÖ ¾ÖÂÖì µÖÖ ú−ÖÖÔ™üú ......... “ÖÖ ........ †ÖÆêü. 2) ¯Öã−ÆüÖ ‹ú¤üÖ ........ ÃÖê¾Öê“Öß ........ ×´ÖôûÖ»Öß. 3) ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü µÖêŸÖÓ ŸÖê ......... ........ ¯Öã¸üŸÖÓ! 4) ²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß−Öê ......... ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ....... ׿֍ú¾ÖµÖ֍ú¸üߟÖÖ ¯Öãß֍Óú ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öê»Öß †ÖÆêüŸÖ.

III

‹ÖÖªÖ ×¾Ö¬ÖÖ−ÖÖ»ÖÖ †−Öêú ¯ÖύúÖ¸ü“Öê ¯ÖÏןÖÃÖÖ¤ü ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ×¾Ö¬ÖÖ−ÖÖ»ÖÖ †ÖÖÖß ŸÖß−Ö ŸÖß−Ö ¯ÖÏןÖÃÖÖ¤ü ×»ÖÆüÖ. úÖµÖ ú¿Öß úÖµÖ ¾ÖÖ™ü»Öß ¿ÖÖôûÖ? ÆÓü. šüߍú †ÖÆêü. ˆ¢Ö´Ö! ±úÖ¸ü“Ö “ÖÖӐֻÖß †ÖÆêü ¿ÖÖôûÖ! ‡£Ö»Öß ×¿ÖÃŸÖ ±úÖ¸ü “ÖÖӐֻÖß †ÖÆêü. ‡£Öæ−Ö ×ŸÖ£Öæ−Ö Ã֐ÖóµÖÖ ¿ÖÖôûÖ ÃÖÖ¸üµÖÖ“Ö! ‡ŸÖúß ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ±úß ‘ÖêŸÖÖŸÖ!

1.

2.

‡£Öê ´Ö¸üÖšüß †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿Öú¾ÖŸÖÖŸÖ. úÖ? †ÃÖ»Ö껵ÖÖ ³ÖÖÂÖÖ ú´Öß ÆüÖꟵÖÖ? ‡ÓÖÏ•Öß׿־ÖÖµÖ ¤ãüÃÖ¸üß ³ÖÖÂÖÖ Æü¾Öß ú¿ÖÖ»ÖÖ? ´Ö¸üÖšüß †Ö»µÖÖ−ÖÓ úÖµÖ ×´ÖôûÖÖ¸ü †ÖÆêü? ´Ö¸üÖšüß ŸÖ¸ü µÖÖµÖ»ÖÖ“Ö Æü¾ÖÓ.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

298

3.

Æüß ¿ÖÖôûÖ ´ÖÖêšüß †ÖÆêü. úÃÖ»Öß †Ö»ÖßµÖ ´ÖÖêšüß? −ÖãÃÖŸÖß ¿ÖÖôûÖ“Ö ´ÖÖêšüß. ׿ÖÃŸÖ †×•Ö²ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. −ÖÃÖÖµÖ»ÖÖ úÖµÖ —ÖÖ»ÖÓ? ´Öã»ÖÖӍú›æü−Ö ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ±úß ‘ÖêêŸÖÖŸÖ. −ÖãÃÖŸÖß ´ÖÖêšüß“Ö −ÖÖÆüß. ”Ö−ÖÆüß †ÖÆêü.

IV

ÓúÃÖÖŸÖß»Ö ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖÓ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−Öß ........ ......... ÖÖê™ü ÃÖÖÓאֻ֟Öß. (¯Ö›ü) 2) ŸµÖÖ−ÖÓ ‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖ‰ú»Ö ........ ‘Ö¸ü ˆ•Öôû»ÖÓ. (™ü֍ú) 3) ˆªÖ ......... ´ÖÖ—µÖÖ ¾ÖÊÖ ‘Öê‰ú−Ö µÖê. (µÖê) 4) ŸÖÖê ¸üÖê•Ö Ã֍úÖôûß ³Öæ¯ÖÖôûß ........ †ÃÖŸÖÖê. (ÖÖ) 5) ŸÖß ¸üÖ¡Öß ....... ....... פü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖŸÖ úÖµÖ úÖµÖ —ÖÖ»ÖÓ ŸÖê ŸµÖÖ»ÖÖ ÃÖÖӐ֟Öê (•Öê¾Ö) 6) ŸÖÖê ....... ....... ´Ö»ÖÖ ´ÆüÖÖ»ÖÖ "׍úŸÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü פüÃÖŸÖêÃÖ ŸÖæ!" (ÆüÃÖ) 7) ŸÖÖê ...... ....... ‹ú¤ü´Ö £ÖÖÓ²Ö»ÖÖ. (²ÖÖê»Ö) 8) ‘Ö¸üÖŸÖæ−Ö ²ÖÖÆêü¸ü ....... •ÖÖ úÃÖÓ Ãִ֕֝ÖÖ¸ü? (¯Ö›ü) 9) ŸÖê ¯Öãß֍ú ......... ´ÖÖ—ÖÓ †ÖµÖã嵅҅ ²Ö¤ü»Ö»ÖÓ. (¾ÖÖ“Ö) 10) ŸÖß ......... ....... ‹¾Öœüß ´ÖÖêšüß —ÖÖ»Öß. (²Ö‘Ö)

V

ˆ¤üÖÆü¸üÖÖŸÖ ¤ü֏Ö×¾Ö»µÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê '•ÖÖ' µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¾ÖÖŒµÖ¡ÖµÖà“Öê Ã֐Öôêû ÃÖÓ“Ö ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê •ÖÖŸÖÖê. ŸÖß •ÖÖŸÖê. ŸÖê •ÖÖŸÖê. 1) ŸÖÖê Öê»ÖÖ. .......... .......... 2) ŸÖÖê •ÖÖ‡Ô»Ö. .......... .......... 3) ŸÖÖê •Ö֝ÖÖ¸ü †ÖÆêü. .......... .......... 4) ŸÖÖê •Ö֝ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. .......... .......... 5) ŸÖÖê •Ö֝ÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö. .......... .......... 6) ŸÖÖê •ÖÖŸÖÖêµÖ. .......... .......... 7) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. .......... .......... 8) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö. .......... .......... 9) ŸÖÖê Öê»ÖÖµÖ. .......... .......... 10) ŸÖÖê Öê»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. .......... .......... 11) ŸÖÖê Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö. .......... .......... 12) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. .......... .......... 13) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖê. .......... .......... 14) ŸÖÖê •ÖÖ‡Ô. .......... .......... 15) ŸÖÖê •ÖÖµÖ“ÖÖ. .......... ..........

¯ÖÖšü 24

299

16)

ŸÖÖê •ÖÖŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ..........

..........

VI

†¬ÖÖê¸êü×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ÓúÃÖÖŸÖᯙ ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü úºþ−Ö ŸµÖÖÃÖÖšüß, µÖÖêµÖ ŸÖê ²Ö¤ü»Ö úºþ−Ö −Ö¾Öß ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ. 1) ‘Ö¸ü ×´Öôêû»Ö ŸÖê¾ÆüÖ ´Öß ŸÖã»ÖÖ ÃÖÖӐÖß−Ö. (úß) 2) ´ÖÖêšüÖ ¯ÖÖ‰úÃÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ´ÖÖ—Öß ”û¡Öß ´ÖÖê›ü»Öß. (ŸÖê¾ÆüÖ) 3) ‹¾ÖœüÖ ´ÖÖêšüÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖ —ÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ úÖÆüß —ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß. (ŸÖ¸üß) 4) ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›êü»Ö ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ²ÖÖÆêü¸ü Öê»Öê −ÖÖÆüß. (úÖ¸üÖ) 5) ŸÖã—ÖÓ ‹êú»µÖÖ´Öãôêû ´ÖÖ—Öê ¯ÖîÃÖê ¾ÖÖ“Ö»Öê. (´ÆüÖæ−Ö) 6) ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›ü»ÖÖ úß £ÖÓ›üß ¾ÖÖ•ÖŸÖê. (ŸÖ¸ü) 7) —ÖÖ›Óü ŸÖÖê›ü»Öß ŸÖ¸ü ¯ÖÖ‰úÃÖ ú´Öß ÆüÖêŸÖÖê. (´ÆüÖ•Öê) 8) šêüêú¤üÖ¸ü †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ²Öֵ֍úÖ ØÃÖÆüߝÖß ÆüÖêŸÖÖŸÖ. (†ÖםÖ) 9) šêüêú¤üÖ¸ü †Ö»Öê ŸÖ¸üß —ÖÖ›Óü ŸÖÖê›æü ¿Öú»Öê −ÖÖÆüߟÖ. (¯ÖÖ) 10) ´Öß —ÖÖê¯Ö›üßŸÖ ×¿Ö¸ü»µÖÖ¾Ö¸ü £ÖŒú —ÖÖ»Öê. (ŸÖê¾ÆüÖ)

VII

ÓúÃÖÖÓŸÖ»Öê ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. (•ÖôûŸµÖÖ, ‘ÖÖŸÖ»Öê»Öê, ¾ÖÖƝÖÖ·µÖÖ, —Öã»ÖŸÖê, ŸÖôû»Ö껵ÖÖ, ÃÖÖ“Ö»Öê»Öê, ×»ÖÆüߝÖÖ¸üß, ¯Öê™üŸÖß, ¸üÖӐ֟Öß, ±úÖ›üÖÖ¸üß) 1) †Ö´Æüß ŸÖóµÖÖŸÖ .......... ¯Ö֝Öß ¯ÖÖ×Æü»Öê. 2) Ã֐Öôêû ú֐֤ü .......... ´Öã»ÖÖß ¿ÖÖôêûŸÖ Öê»Öß †ÖÆêü. 3) †Ö‡Ô−Öß .......... ¯Öã·µÖÖ Öæ¯Ö ±ãúÖ»Ö껵ÖÖ ÆüÖꟵÖÖ. 4) ŸÖæ .......... »Ö֍ú›üÖ•Ö¾Öôû ˆ³ÖÖ ¸üÖÆæü −֍úÖêÃÖ. 5) ŸÖÖê .......... ×Ã֐ÖÖ¸êü™ü ŸÖÖë›üÖŸÖ šêü¾Öæ−Ö ØÆü›üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. 6) פü¾ÖÖôûßŸÖ −Ö¾Öß−Ö ú¯Ö›êü .......... »ÖÖêú †Ö´Ö“µÖÖ ‘Ö¸üß †Ö»Öê. 7) ¸üßµÖÖ¾Öºþ−Ö .......... ¯Ö֝µÖÖŸÖ ´Öã»ÖÖÓ−Öß ÆüÖê›ü¶Ö ÃÖÖê›ü»µÖÖ. 8) †ÖÁÖ´ÖÖŸÖ ×•Öú›êü ן֍ú›êü .......... ´Öã»ÖÓ ÆüÖêŸÖß. 9) ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−Öß ¯ÖϾÖÖÃÖÖŸÖ .......... ´Ö−ÖÖê¸êü ¯ÖÖ×Æü»Öê. 10) ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ˆ¢Ö´Ö ú×¾ÖŸÖÖ .......... ´Öã»ÖÖß ¾ÖÖÖÔŸÖ ¯Ö×Æü»Öß †Ö»Öß.

VIII

¯Öãœüᯙ †¯ÖæÖÔ ¾ÖÖŒµÖê µÖÖêµÖ ŸÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö •ÖÖê›æü−Ö ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. 1) •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ú®Ö›ü µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ .......... . 2) ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü †Ö»ÖÓ úß .......... . 3) ×¾ÖªÖ£ÖÖÔ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ ¡ÖÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê úÖ¸üÖ .......... . 4) Æêü›ü´ÖÖßָüÖÓ−Öß ´Ö¤üŸÖ êú»Öß ´ÆüÖæ−Ö .......... . 5) ´Ö»ÖÖ ŸÖã´Æüß ¯Ö¸ü¾ÖÖ−֐Öß ×¤ü»ÖßŸÖ ŸÖ¸ü .......... . 6) ´Ö»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×•ÖŸÖÓú “ÖÖӐֻÖÓ µÖêŸÖÓ ×ŸÖŸÖÓú“Ö .......... . 7) •µÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ú®Ö›ü µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öß ŸµÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê .......... .

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

300

8) 9) 10)

•Öê¾ÆüÖ ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü µÖê‡Ô»Ö ŸÖê¾ÆüÖ .......... . •ÖÃÖ•ÖÃÖÖ ´Öß ú®Ö›ü ²ÖÖê»Öæ »Ö֐ֻÖÖê ŸÖÃÖŸÖÃÖÖ .......... . ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖê †Ö×Ö .......... .

IX

ÖÖ»Öᯙ ¿Ö²¤ü µÖÖêµÖ Îú´ÖÖ−Öê »ÖÖ¾Öæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ŸÖµÖÖ¸ü ú¸Öü. 1) ׿ց֍úÖӍú›êü, †Ö´ÆüÖ»ÖÖ, ú¸ü´Ö»ÖÓ, †Ö´Ö“µÖÖ, ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ−ÖÖ, ÖÖê¾µÖÖŸÖ, ׿֍ú¾ÖÖÖ·µÖÖ, ‡×ŸÖÆüÖÃÖ, †Ö»Ö껵ÖÖ, ¾ÖÖÖÔŸÖ, Öæ¯Ö. 2) ¯Ö㝵ÖÖŸÖ»µÖÖ, ×´Ö¡ÖÖÓ−Öß, ¯Ö×Æü»µÖÖ, ×±ú¸ü»µÖÖ, ²Ö֐ÖÖ, ¯Ö㝵ÖÖ»ÖÖ, ¯Ö¸ü¾ÖÖ, ´ÖÖêšü¶Ö, −ÖÖ™üú, úÖ»Ö, ÃÖãÆüÖÃÖ“µÖÖ, ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ, †Ö»Ö껵ÖÖ, ´ÖãÓ²Ö‡ÔÆæü−Ö, ¸üÖ¡Öß. 3) —ÖÖ»Ö껵ÖÖ, Ö¯¯ÖÖ, Ö㓵ÖÖÕ¾Ö¸ü, ™üß.¾Æüß. ÃÖ´ÖÖê¸ü, †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ, šêü¾Ö»Ö껵ÖÖ, ‘Ö¸üß, ŸµÖÖ, −ÖÓŸÖ¸ü, †ÖםÖ, ׯ։ú−Ö, ²Öֵ֍úÖÓ−Öß, úÖ»Ö, ™üß.¾Æüß ¾Ö¸ü, −ÖÖ™üúÖ²Ö§ü»Ö, “ÖÆüÖ, ´ÖÖ¸ü»µÖÖ, Öæ¯Ö, ²ÖÃÖæ−Ö, Ö껵ÖÖ. 4) ˆ•Öê›üÖŸÖ, ÖÖ¯ÖŸÖ߯Öãœêü, —֐ִ֐֟µÖÖ, ´ÆüÖŸÖÖê, ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß, †Ö‡Ô−Öß, šêü¾ÖŸÖÖê, êú»Öê»Öê, ÃÖ•Ö¾Ö»Ö껵ÖÖ, ´ÖÖêÆü−Ö, פü¾µÖÖÓ“µÖÖ, ´ÖÖê¤üú, †Ö¸üŸÖß, †ÖםÖ. 5) ‡ŸµÖÖ¤üß, ›üÖê»ÖÖÖ¸üß, ´ÆîüÃÖæ¸üÆæü−Ö, ÖÖê»Ö ÖÖê»Ö, ÖÖê»ÖߟÖ, ÖêôûµÖÖÓ´Ö¬Öê, ˆ›ü¶Ö, †ÖÖ»Öê»ÖÖ, ´ÖÖÓ›ü»Ö껵ÖÖ, ´ÖÖêÆü−Ö“µÖÖ, ²ÖÖÆã»Öß, ´ÖÖ¸üÖÖ¸Óü, ™üÖӐÖÖ, »Ö֍ú›üÖ“µÖÖ, ´Ö֍ú›ü, ×±ú¸üÖÖ¸üß, ÆüÖêŸÖß, ÖêôûÖß, ×¾Ö´ÖÖ−Ö.

X

¯Öãœêü פü»Ö껵ÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−֍úÖô,û ³Ö×¾Öµ֍úÖôû, ³ÖæŸÖúÖôû¾Ö֓֍ú ¾ÖÖŒµÖê þ֟ք ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ. 1) ¾ÖÆüÖ 2) •Öôû 3) ¬ÖÖ¾Ö 4) ˆÖ¾Ö 5) ×±ú¸ü

¯Ö¡Ö I ´ÖÖ−Ö−ÖßµÖ ×−Ö¤ìü¿Öú, ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¸üÖ•µÖ, ÃÖד־ÖÖ»ÖµÖ, ´ÖãÓ²Ö‡Ô.

¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

´ÖÆüÖê¤üµÖ, ´Öß ÖÖ»Öß ÃÖÆüß ú¸üÖÖ¸ü ×¾Ö−Öֵ֍ú éúÂÖ ãúôûúÖá ¯ÖãÖê µÖê£Öᯙ ÃÖ¸üúÖ¸ü´ÖÖ−µÖ ú−ÖÖÔ™üú ÆüÖµÖÍæú»Ö´Ö¬µÖê ׫üŸÖßµÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ´Ö¸üÖšüß µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ“ÖÖ ×¿ÖÖú †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¸üÖ•µÖÖŸÖᯙ ú®Ö›ü †»µÖÃÖӏµÖ֍úÖÓ−Öß “ÖÖ»Ö×¾Ö»Öê»Öß ú®Ö›ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæ−Ö ×¿ÖÖÖ ¤êüÖÖ¸üß Æüß ¿ÖÖôûÖ †ÖÆêü. µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ¸üÖ•µÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ ¬ÖÖê¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ÆüÖ ×¾ÖÂÖµÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ×«üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿Öú¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ †Ö¯ÖÖ֍ú›æü−Ö ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−ÖÖ“Öß −Ö´ÖÏ †¯ÖêÖÖ ²ÖÖôûÖŸÖ †ÖÆêü.

¯ÖÖšü 24

301

1) 2)

ú®Ö›ü ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖꓵÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ´Ö¸üÖšüß Æüß ×«üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿ÖúµÖÖÃÖ µÖÖêµÖ †¿Öß Îú״֍ú ¯Öãß֍êú ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ¾ÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ×¿ÖÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖÖ−Öê ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öß †ÖÆêüŸÖ úÖ? †ÃÖŸÖᯙ ŸÖ¸ü ŸÖß úÖêšêü ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖêŸÖß»Ö? ´Öß ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖ×Â֍ú †ÃÖæ−Ö ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü ¯ÖæÖÔ Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖ ×¿ÖúÖ¾ÖµÖÖ“Öê †ÖÆêü µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ †¿ÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü“µÖÖ ¯ÖÏ׿ց֝ÖÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß †Ö¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸üÖ»Ö úÖµÖ?

†Ö¯Ö»µÖ֍ú›æü−Ö Ÿ¾Ö׸üŸÖ ˆ¢Ö¸üÖ“Öß †¯ÖêÖÖ ²ÖÖôûÖÖÖ¸üÖ,

23 ´ÖÖ“ÖÔ 2005 ú−ÖÖÔ™üú ÆüÖµÖÍæú»Ö ¯ÖãÖê-2

†Ö¯Ö»ÖÖ −Ö´ÖÏ, ×¾Ö−Öֵ֍ú éúÂÖ ãúôûúÖáê

¯Ö¡Ö II ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¸üÖ•µÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ ÃÖד־ÖÖ»ÖµÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô ×¯Ö쵅 ´ÖÆüÖê¤üµÖ, †Ö¯Ö»Öê פü−ÖÖӍú 23 ´ÖÖ“ÖÔ 2005 “Öê ¯Ö¡Ö ×´ÖôûÖ»Öê. †Ö¯Ö»µÖÖ †›ü“֝ÖàÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ †Ö¯ÖÖ ÖÖ»Öß»Ö ×šüú֝Öß ÃÖӯ֍Ôú ÃÖÖ¬Öæ ¿ÖúŸÖÖ. 1) ú®Ö›ü´Ö¬Öæ−Ö ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú¾ÖµÖÖÃÖÖšüß '²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß' ¯ÖãÖê ¾Ö '¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³Ö֐ÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦ü' ›êüŒú−Ö úÖò»Öê•Ö, ¯ÖãÖê µÖÖÓ“µÖÖ¿Öß ÃÖӯ֍Ôú ÃÖÖ¬ÖÖ¾ÖÖ. ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ŸÖ¯Ö¿Ö߻־ÖÖ¸ü ´ÖÖ×ÆüŸÖß ¤êüŸÖß»Ö. 2) ú®Ö›êüŸÖ¸ü ³ÖÖ×Â֍úÖÓ−ÖÖ ú®Ö›ü ׿֍ú¾ÖµÖÖ“Öê 10 ´Ö×Æü−µÖÖÓ“Öê ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ ´ÆîüÃÖæ¸üÛÃ£ÖŸÖ '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö'“µÖÖ '¤ü×ÖÖ ×¾Ö³Ö֐ÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦üÖ'ŸÖ±ìú פü»Öê •ÖÖŸÖê. µÖÖ ¯ÖÏ׿ց֝ÖÖÃÖÖšüß †−Öã¤üÖ×−ÖŸÖ ¿ÖÖôêûŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖÖ·µÖÖ ×¿ÖÖúÖÓ−ÖÖ ¯ÖæÖԯ֐ÖÖ¸üß ¯ÖÖšü׾֝µÖÖ“Öß ŸÖ¸üŸÖæ¤ü †ÃÖæ−Ö ¯ÖÏ׿ց֝֍úÖôûÖŸÖ ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸üŸÖ±ìú ׿Öµ־Öé¢ÖßÆüß ×´ÖôûŸÖê. µÖÖ“µÖÖ ŸÖ¯Ö¿Öß»ÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö, ´ÖÖ−ÖÃ֐ÖӐÖÖê¡Öß - ´ÆîüÃÖæ¸ü 570 006' “µÖÖ ÃÖÓ“Öֻ֍úÖÓ¿Öß †Ö¯ÖÖ ÃÖӯ֍Ôú ÃÖÖ¬Öæ ¿ÖúŸÖÖ. úôûÖ¾Öê. ÃÖד־ÖÖ»ÖµÖ, ´ÖãÓ²Ö‡Ô. ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ

†Ö¯Ö»ÖÖ, ×−Ö¤êü¿Öú ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¸üÖ•µÖ µÖÖÓ“µÖ֍ú¸üŸÖÖ

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

302

׿֍ú¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ׿֍úµÖÖÃÖ µÖÖêµÖ Ÿ¾Ö׸üŸÖ †›ü“֝Öß ÖÖ»Öß»Ö ×šüú֝Öß ÃÖӯ֍Ôú ÃÖ֬֝Öê ´ÖÖ×ÆüŸÖß ŸÖ±ìú ׿Öµ־Öé¢Öß

×Ã֏ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ¯ÖœÍü−Öê»Öֵ֍ú •Ö»¤üß ÃÖê ÃÖ´ÖõÖÖ −Öß“Öê פü‹ Ö‹ ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ •ÖÖ−֍úÖ¸üß úß †Öê¸ü ÃÖê ”ûÖ¡Ö¾Öé×¢Ö

I

ÖÖ»Öᯙ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ¯Ö¡Ö I “µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü ˆ¢Ö¸êü ªÖ. 1) Æêü ¯Ö¡Ö úÖêÖÖ»ÖÖ ×»ÖÆüß»Öê †ÖÆêü? 2) µÖÖ ¯Ö¡ÖÖŸÖ úÖêÖŸµÖÖ ¿ÖÖôêû“ÖÖ ˆ»»ÖêÖ êú»Öê»ÖÖ †ÖÆêü? 3) ¸üÖ•µÖÃÖ¸üúÖ¸ü“Öê ¬ÖÖê¸üÖ úÖµÖ †ÖÆêü? 4) »ÖêÖúÖ−Öê úÖêÖŸµÖÖ ÖÖê™üß“Öß ´Ö֐֝Öß êú»Öß †ÖÆêü? 5) »ÖêÖúÖ“Öß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ úÖêÖŸÖß †ÖÆêü?

II

ÖÖ»Öᯙ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ¯Ö¡Ö II “µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü ˆ¢Ö¸ê ªÖ. 1) Æêü ¯Ö¡Ö úÖêÖ֍ú›æü−Ö ¯ÖÖšü׾֝µÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü? 2) µÖÖ ¯Ö¡ÖÖŸÖ ú®Ö›ü´Ö¬Öæ−Ö ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú׾֝µÖÖÃÖÖšüß ãúšêü ÃÖӯ֍Ôú ú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓאֻ֟Öê †ÖÆêü? 3) ú®Ö›êüŸÖ¸ü ³ÖÖ×Â֍úÖÓ−ÖÖ ú®Ö›ü ׿֍ú׾֝µÖÖ“ÖÖ úÖêÃÖÔ ãúšêü “ÖÖ»Ö×¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê? 4) µÖÖ úÖêÃÖÔÃÖÖšüß úÖêÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖšü¾Ö»Öê •ÖÖŸÖê ¾Ö ŸµÖÓÖ−ÖÖ úÖµÖ ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß †ÃÖŸÖÖŸÖ? 5) ú®Ö›êüŸÖ¸ü ³ÖÖ×Â֍úÖÓ−ÖÖ ú®Ö›ü ׿֍ú׾֝µÖÖ“µÖÖ úÖêÃÖÔ´Ö¬µÖê ¯ÖϾÖê¿Ö ‘ÖꝵÖÖÃÖÖšüß ãúÖÖ¿Öß ÃÖӯ֍Ôú ÃÖÖ¬Ö»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê?

III

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖ“µÖÖ “ÖÖ¸ü •ÖÖê›ü¶Ö −Öß™ü ¯ÖÆüÖ. µÖÖŸÖ †−ÖãÎú´Öê µÖêÖê, ¾ÖÖ™üÖê, “Öֻ֝Öê †Ö×Ö »Ö֐֝Öê µÖÖÓ“Öê ¤üÖê−Ö ¤üÖê−Ö †£ÖÔ †ÖÆêüŸÖ. †ÖÖÖß “ÖÖ¸ü •ÖÖê›ü¶Ö ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ. 2) ´Ö»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß µÖêŸÖÓ. 1) ´ÖÖÓ•Ö¸ü ‘Ö¸üÖŸÖ µÖêŸÖÓ. 2) úÖµÖ ú¿Öß úÖµÖ ¾ÖÖ™üŸÖê ¿ÖÖôûÖ? 1) ¸êüÖÖ “Ö™üÖß ¾ÖÖ™üŸÖê. 1) ÃÖã×−ÖŸÖÖ“ÖÖ ²ÖÖôû †ÖŸÖÖ “ÖÖ»ÖŸÖÖê. 2) ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ “ÖÖ»ÖŸÖÖê. 2) ´Ö»ÖÖ Ã֍úÖôûß úÖò±úß »Ö֐֟Öê. 1) ¸ü´ÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ šêü“Ö »Ö֐֟Öê.

1. 2. 3. 4. IV

ÖÖ»Öᯙ ¾ÖÖŒµÖê −Öß™ü ¾ÖÖ“ÖÖ. †¬ÖÖê¸êü×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ÓúÃÖÖŸÖᯙ µÖÖêµÖ ŸÖÖê ¿Ö²¤ü ‘ÖÖ»Öæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ. (¯Ö¸üŸÖ, Ö¸Óü, −Öß™ü, ‡ŸÖ¸ü, ÃÖŒŸÖß“Öß, Öæ¯Ö, Ã֐Öôûß, †¾Ö‘Ö›ü, êú¾ÆüÖ, Öê¸üß•Ö)

¯ÖÖšü 24

V

303

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)

ÃÖÖ¸üß ´Öã»ÖÓ ¾ÖÖÖÔŸÖ ú®Ö›ü ²ÖÖê»ÖŸÖÖŸÖ. ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ ±úÖ¸ü †›ü“֝Öß µÖêŸÖÖŸÖ. ´Ö¸üÖšüß Æüß †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿Öú¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê. ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü ¬Ö›ü ²ÖÖê»ÖŸÖÖÆüß µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. ú®Ö›ü ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú¾ÖÖê úšüßÖ −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß ´ÆüÖŸÖÖ ŸÖê ²Ö¸üÖê²Ö¸üü †ÖÆêü. µÖÖ׿־ÖÖµÖ ‡ŸÖ¸üÆüß ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯Öã−ÆüÖ ‹ú¤üÖ µÖÖ¾ÖÓ »Ö֐Öê»Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ! ú¬Öß µÖêÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ? ²Ö֍úß ÃÖÖ¸êü ×¾ÖÂÖµÖ ú®Ö›ü´Ö¬Öæ−Ö ×¿Öú¾ÖŸÖÖŸÖ.

1)

'Îú´Ö' ¿Ö²¤üÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö "Îú״֍ú" ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖÖê. µÖÖ“Ö¯ÖύúÖ¸êü ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö −Ö¾Öê ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö¾ÖÖ. ³ÖÖÂÖÖ, ‡“”ûÖ, ÃÖÓÍéúŸÖß, ¯ÖÏÖÓŸÖ, ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ÃÖ´ÖÖ•Ö, ¬Ö´ÖÔ, ÃÖ¯ŸÖÖÆü, ´ÖÖ−ÖÃÖ '³ÖÖ¸üŸÖ' ¿Ö²¤üÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ' ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖÖê, µÖÖ“Ö¯ÖύúÖ¸êü ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö −Ö¾Öê ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö¾ÖÖ. ×¾Ö³Ö֐Ö, •ÖÖŸÖ, ¯ÖÏÖÓŸÖ

2)

VI

ØÆü¤üß ¾Ö ´Ö¸üÖšüß´Ö¬µÖê ÃÖÖ¸üÖê †ÃÖ»Öê»Öê ¾Ö µÖÖ ¬Ö›ü¶ÖŸÖ †Ö»Öê»Öê Ã֐Öôêû ¿Ö²¤ü ¿ÖÖê¬Öæ−Ö ×»ÖÆüÖ…

VII

ØÆü¤üßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ †Ö×Ö ÃÖ´Ö¯Öԍú ¿ÖßÂÖԍú ªÖ. "׿ց֍ú Æêü ÃÖÓÍéúŸÖß“Öê ÃÖÓ¸üÖú ¾Ö ÃÖÓ¾Ö¬Öԍú †ÃÖŸÖÖŸÖ" †ÃÖê •Ö֐Öן֍ú ׍úŸÖá“Öê ŸÖ¢¾Ö–Ö ¾Ö †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú ›üÖò.ÃÖ¾ÖÔ¯Ö»»Öß ¸üÖ¬Ö֍éúÖ−Ö µÖÖÓ−Öß ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. '׿ց֍ú' µÖÖ ¿Ö²¤üÖ“ÖÖ †£ÖÔ úÖµÖ? ×¿Ö ´ÆüÖ•Öê ׿־Ö, ¿Öã³Ö, ¯Ö×¾Ö¡Ö, Ö ´ÆüÖ•Öê Ö´ÖŸÖÖ, †Ö×Ö ú ´ÆüÖ•Öê úŸÖÔ¾µÖ, ú´ÖÔ, ú»µÖ֝Ö. ´ÆüÖ•Öê“Ö ‡ŸÖ¸üÖÓ“Öê, ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ú»µÖÖÖ ú¸üµÖÖ“Öß Ö´ÖŸÖÖ †Ã֝ÖÖ¸Öü ×¿Ö¾Ö ´ÆüÖ•Öê ׿ց֍ú. ´ÆüÖ•Öê“Ö ‡ŸÖ¸üÖÓ“Öê ú»µÖÖÖ ú¸üµÖÖ“Öß Ö´ÖŸÖÖ †Ã֝ÖÖ¸üÖ †Ö×Ö ŸÖê“Ö •µÖÖ“Öê úŸÖÔ¾µÖ †ÖÆêü, ú´ÖÔ †ÖÆêü ŸÖÖê ׿ց֍ú. ׿ց֍ú úÃÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ? ¾ÖΟÖß †ÃÖÖ¾ÖÖ, ¾µÖÖÃÖӐÖß, ²ÖÆãüÁÖãŸÖ, †³µÖÖÃÖæ, ú™üÖôæû †ÃÖÖ¾ÖÖ. −ÖßןִÖ滵ÖÖÓ“Öê ¯ÖÖ»Ö−Ö ú¸üÖÖ¸üÖ, ÃÖê¾ÖÖ³ÖÖ¾Öß †ÃÖÖ¾ÖÖ. ׿ց֍úÖÓ²Ö§ü»Ö †Ö¤ü¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÖ“Ö ÃÖ¯™êü²Ö¸ü (›üÖò.¸üÖ¬Ö֍éúÖ−Ö µÖÖÓ“ÖÖ •Ö−´Öפü¾ÖÃÖ) ÆüÖ ×¤ü¾ÖÃÖ '׿ց֍úפü−Ö' ´ÆüÖæ−Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ú¸üŸÖÖŸÖ †Ö×Ö ÖãºÓþ²Ö§ü»Ö †Ö¤ü¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüß †ÖÂÖÖœü ¿Öã¨ü ¯ÖÖîִٝÖÖ 'Öãºþ¯ÖÖîִٝÖÖ' ´ÆüÖæ−Ö ÃÖÖ•Ö¸üß êú»Öß •ÖÖŸÖê. †Ö¯Ö»µÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓÍéúŸÖßŸÖ Öãºþ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö ×¾Ö¿Ö¤ü êú»Öê †ÖÆêü. Öãºþ»ÖÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê ãÖÖ−Ö ×¤ü»Öê Öê»Öê †ÖÆêü. †Ö‡Ô ÆüÖ ¯ÖÏŸµÖêúÖ“ÖÖ ¯Ö×Æü»ÖÖ Öãºþ †ÃÖŸÖÖê. ¾Ö›üᯙ ¤ãüÃÖ¸êü Öãºþ †Ö×Ö †Ö‡Ô¾Ö×›ü»ÖÖÓ−ÖÓŸÖ¸ü ׿ց֍ú ÆüÖ ¯ÖÏŸµÖêúÖ“ÖÖ Öãºþ †ÃÖŸÖÖê. ¯ÖÏÖ“Öß−Ö úÖôûÖŸÖ ¬ÖÖî´µÖŠúÂÖß-†ÖºþÖß, ¦üÖêÖÖ“ÖÖµÖÔ-‹ú»Ö¾µÖ ÁÖߍéúÖ-†•ÖãÔ−Ö, ÃÖ´Ö£ÖÔ ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖþÖÖ´Öß-׿־ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö †ÃÖê †−Öêú †Ö¤ü¿ÖÔ Öãºþ׿Ö嵅 ÆüÖê‰ú−Ö Öê»Öê. µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß †Ö¤ü¿ÖÔ Öãºþ †Ö×Ö †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿Ö嵅 úÃÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ

304

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

Æêü ¤ü֏־Öæ−Ö ×¤ü»Öê †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖᯙ ¯ÖÏŸµÖêú •ÖÖ Öæ¯Ö ú™ü ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ, ÖãºÓþ“Öß ÃÖê¾ÖÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ †Ö×Ö †ÃÖê ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ ×¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. µÖÖŸÖæ−Ö“Ö Öãºþ׿Ö嵅 ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öß. µÖÖÓŸÖᯙ ¯ÖÏŸµÖêú Öãºþ−Öê †Ö¯Ö»µÖÖ ×¿ÖµÖÖ»ÖÖ ×¿Öú¾Öæ−Ö †¿ÖÖ µÖÖꐵ֟Öê“Öê ²Ö−Ö×¾Ö»Öê úß, ŸµÖÖ−Öê †Ö¤ü¿ÖÔ ×−Ö´ÖÖÔÖ êú»ÖÖ. ¯Öæ¾ÖᓵÖÖ úÖôûÖŸÖ ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ×¿Ö嵅 Öãºþú›êü“Ö ¸üÖÆüÖµÖ“ÖÖ. µÖÖ †Ö¤ü¿ÖÖÔ¯ÖµÖÕŸÖ µÖꝵÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ׍úŸÖß ú™ü ‘ÖêŸÖ»Öê †ÃÖŸÖß»Ö, ׿֍úŸÖÖ−ÖÖ úֵ֍úÖµÖ ÃÖÖêÃÖ»Öê †ÃÖê»Ö ŸµÖÖ“Öê ŸµÖÖ»ÖÖ“Ö šüÖ‰úú! úÖ¸üÖ ú™ü êú»µÖÖ׿־ÖÖµÖ ×¾ÖªÖ ×´ÖôûŸÖ −ÖÖÆüß. ׿ց֍úÖ−Öê ×¾ÖªÖ£ÖÖÔ»ÖÖ †ÃÖê –ÖÖ−Ö ªÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öê úß •µÖÖ´Öãôêû ŸÖÖê †–ÖÖ−Ö, †Ó¬ÖúÖ¸ü †Ö×Ö ²ÖÓ¬Ö−Ö µÖÖŸÖæ−Ö ´ÖãŒŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú “ÖÖ׸ü¡µÖ, −Ößןִ֢ÖÖ, þÖÖ¾Ö»ÖÓ²Ö−Ö, ¬ÖîµÖÔ, ‡.´Ö滵Öê ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ¾Ö¸ü ײÖÓ²Ö×¾ÖŸÖÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ Ã¾ÖŸÖ„“µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ¾Ö¸ü ˆ³Öê ¸üÖÆüµÖÖÃÖÖšüß ÃÖ´Ö£ÖÔ ²Ö−Ö×¾ÖŸÖÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ ‘Ö›ü×¾ÖŸÖÖê, †ÖúÖ¸ü ¤êüŸÖÖê. ŸµÖÖ“µÖÖŸÖᯙ ÃÖã¯ŸÖ ú»Ö֐ÖãÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖúÖÃÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖ¾Ö ¤êüŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ êú¾Öôû ¯Ö¸ü߁ÖÖ£Öá −Ö ²Ö−Ö×¾ÖŸÖÖ Ö·µÖÖ †£ÖÖÔ−Öê ×¾ÖªÖ£Öá ²Ö−Ö×¾ÖŸÖÖê, – ÖÖ−ÖÖ£Öá ²Ö−Ö×¾ÖŸÖÖê. êú¾Öôû †³µÖÖÃ֍Îú´ÖÖŸÖß»Ö ×¾ÖÂÖµÖ ×¿Öú¾Öæ−Ö −Ö £ÖÖÓ²ÖŸÖÖ ŸÖÖê ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ •Öß¾Ö−ÖÖ¾Ö¿µÖú †ÃÖê ÃÖ¾ÖÔ –ÖÖ−Ö ¤êüŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖԍú›æü−Ö †³µÖÖÃÖ ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖÖê. ×¿ÖÖÖ Æüß ¤üãŸÖ±úá †Ö×Ö ×•Ö¾ÖÓŸÖ ¯ÖÏ׍ÎúµÖÖ †ÖÆêü. ´ÆüÖæ−Ö“Ö †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú ׿֍ú×¾ÖŸÖÖ−ÖÖ ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏ׍ÎúµÖêŸÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖÆüß ÃÖÖ´ÖÖ¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖÖê. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÏ¿−Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üŸÖÖê. ˆ¢Ö¸êü ¤êüµÖÖÃÖ ¯ÖϾÖé¢Ö ú¸üŸÖÖê. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö, »ÖêÖ−Ö, ´Ö−Ö−Ö, Ø“ÖŸÖ−Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ ³ÖÖÖ ¯ÖÖ›üŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ“µÖÖ †›ü“֝Öß, ¿ÖӍúÖ †Ö×Ö ¯ÖÏ¿−Ö µÖÖÓ“Öê ×−Ö¸üÃÖ−Ö ú¸üŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔŸÖ úÖêÖŸÖßÆüß ú´ÖŸÖ¸üŸÖÖ, ¤üÖêÂÖ, ¤ãüÖãÔÖ ¸üÖÆüÖÖ¸ü −ÖÖÆüß µÖÖ“Öß úÖôû•Öß ‘ÖêŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ ¯Ö¸üúÖ ´ÖÖ−ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ˆ»Ö™ü ŸµÖÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ¯Öã¡Ö¾ÖŸÖ ¯ÖÏê´Ö ú¸üŸÖÖê. ŸµÖÖ“Öê –ÖÖ−֓ցÖæ ˆ‘Ö›æü−Ö ŸµÖÖ»ÖÖ •ÖÖ֍ú›êü ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß †Ö×Ö •ÖÖÖµÖ“Öß ¥ü™üß ¤êüŸÖÖê. ŸµÖÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÆüúÖµÖÔ, ÃÖê¾ÖÖ³ÖÖ¾Ö, ²ÖÓ¬Öã³ÖÖ¾Ö, ÃÖ×ÆüÖãŸÖÖ Æüß ´Ö滵Öê زֲÖ×¾ÖŸÖÖê. †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú ¯ÖÏŸµÖêú֍ú›æü−Ö úÖÆüß−ÖÖ úÖÆüß ÖãÖ ‘ÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê, ׿֍úŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´ÖÖ ÃÖ´ÖÖê¸ü“Öß ¾µÖŒŸÖß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖÖê †£Ö¾ÖÖ ´ÖÖêšüß. úÖ¸üÖ †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú ÆüÖ †Ö¤ü¿ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá †ÃÖŸÖÖê. ŸÖÖê ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ“µÖÖ ¾µÖÛŒŸÖ´Ö¢¾ÖÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÖՐÖßÖ ×¾ÖúÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. ´ÆüÖæ−Ö“Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓÍéúŸÖßŸÖ ×¿ÖÖúÖ»ÖÖ (Öãºþ»ÖÖ) ²ÖÎÉÖ, ׾֝Öæ, ´ÖÆêü¿ÖÖ“Öß ˆ¯Ö´ÖÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü. Öãºþ»ÖÖ '¯Ö¸ü²ÖÎÉ' ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ´ÆüÖæ−Ö“Ö Öãºþ ¾ÖÓ¤ü−ÖßµÖ †ÖÆêü. ´Æü™ü»ÖÓ“Ö †ÖÆêü −ÖÖ úß, "׿ց֍ú ÆüÖ ×¾ÖªÖ£Öá ¯Ö¸üÖµÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ, ×¾ÖªÖ£Öá –ÖÖ−Ö¯Ö¸üÖµÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ †Ö×Ö –ÖÖ−Ö ÃÖê¾ÖÖ¯Ö¸üÖµÖÖ †ÃÖÖ¾Öê." IX

´Ö¸üÖšüßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ. ³ÖÖ¸üŸÖ úß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ØÆü¤üß Æîü… ¯ÖÏŸµÖêú ¸üÖ•µÖ úß †¯Ö−Öß ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ³Öß Æîü •ÖÖê ˆÃÖ ¸üÖ•µÖ ´Öë ¯ÖÏ£Ö´Ö ³ÖÖÂÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖœÍüÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü †Öî¸ü ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ−Ö úÖ úÖµÖÔ ³Öß ˆÃÖß ´Öë “Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… “ÖæÑ׍ú ÃÖ³Öß ¤êü¿Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖê ׍úÃÖß ³Öß ¸üÖ“µÖ ´Öë ¸üÆü−Öê-ú´ÖÖ−Öê úÖ †×¬ÖúÖ¸ü Æîü, ‡ÃÖ×»Ö‹ ³ÖÖ¸üŸÖ êú ׍úÃÖß ³Öß Öê¡Ö úÖ ×−Ö¾ÖÖÃÖß †−µÖ Öê¡Ö ´Öë ¸üÖê•ÖÌ߸üÖê™üß êú ×»Ö‹ •ÖÖŸÖÖ Æüß Æîü… †¯Ö−Öê ´Öæ»Ö Öê¡Ö ÃÖê ¤æüÃÖ¸êü Öê¡Ö ´Öë •ÖÖ−ÖêÃÖê ¾ÖÆüÖэúß ³ÖÖÂÖÖ −Ö ÃÖ´Ö—Ö−Öê êú úÖ¸üÖ ˆÃÖê úךü−ÖÖ‡ÔµÖÖë úÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ü Ã֍úŸÖÖ Æîü… µÖפü ³ÖÖ¾Öß ×−Ö¾ÖÖÃÖ-Öê¡Ö úß ³ÖÖÂÖÖ úÖ ³Öß –ÖÖ−Ö ÆüÖê ŸÖÖê úÖ±úß †ÖÃÖÖ−Öß ÆüÖê Ã֍úŸÖß Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ÃÖ³Öß ³ÖÖ¸üŸÖ¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë êú ×»Ö‹ †¯Ö−Öß ¯ÖÏ£Ö´Ö ³ÖÖÂÖÖ êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ ¤êü¿Ö úß ×úÃÖß †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ úÖ –ÖÖ−Ö µÖפü †×−Ö¾ÖÖµÖÔ

¯ÖÖšü 24

305

−ÖÆüà ŸÖÖê †Ö¾Ö¿µÖú ²Ö−Ö Æüß •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ØÆü¤üß Öê¡Ö êú ×−Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖê ØÆü¤üß ŸÖÖê ÃÖÆü•Ö ´Öë Æüß ¯ÖÏ£Ö´Ö ³ÖÖÂÖÖ êú ºþ¯Ö´Öë ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü, ˆ−Æëü †−µÖ Öê¡Ö úß ³ÖÖÂÖÖ úÖ ³Öß –ÖÖ−Ö †£ÖÖÔŸÖË, ׻֏Ö−ÖÖ, ¯ÖœÍü−ÖÖ, ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ †Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… •ÖîÃÖê-•ÖîÃÖê Æü´Ö ¤êü¿Ö êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö ú¸ëüÖê ¾ÖîÃÖê-¾ÖîÃÖê ¤êü¿Ö úß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ØÆü¤üß êú ׾֍úÖÃÖ úÖê ³Öß ²Ö»Ö ×´Ö»ÖêÖÖ… Æü´Öë µÖê ²ÖÖŸÖ ÃÖ¤üÖ µÖÖ¤ü ¸üÖ−Öß “ÖÖ×Æü‹ ׍ú, Æü´Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖÆü»Öê Æïü †Öî¸ü ´Ö¸üÖšüß, Öã•Ö¸üÖŸÖß †£Ö¾ÖÖ †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖÂÖß ²ÖÖ¤ü ´Öë… ÃÖ““Öê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÆüÖê−Öê êú ×»Ö‹ Æü´Öë ³ÖÖ¸üŸÖ úß ÃÖ´ÖÃŸÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ÃÖ´´ÖÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ‹êÃÖÖ ú¸üêú Æü´Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‹úŸÖÖ úÖê ´Ö•Ö̲ÖæŸÖ ú¸ëüÖê… ³ÖÖÂÖÖ †Öî¸ü ÃÖÓÍéú×ŸÖ úÖ ¯Ö¸üïָü ÖÆü¸üÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö Æîü… ³ÖÖÂÖÖ ÃÖê Æüß ÃÖÓÍéú×ŸÖ úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… µÖפü Æü´Ö †−µÖ ¸üÖ•µÖ úß ³ÖÖÂÖÖ úÖê ÃÖߏÖëÖê ŸÖÖê Æü´Öë ˆÃÖ ¸üÖ•µÖ úß ÃÖÓÍéú×ŸÖ úÖ ³Öß –ÖÖ−Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ÖÖ… X XI 1.

2.

ÖÖ»Öß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü úºþ−Ö ´Ö¸üÖšüßŸÖ ‹ú-‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ. ¿ÖÖôûÖ, »Ö¾Öú¸ü, ׿ց֝Ö, Æêü›ü´ÖÖßָü, ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ, ÃÖÓ¬Öß, †›ü“֝Ö, †×−Ö¾ÖÖµÖÔ, ¯ÖÏÖÓŸÖ, úšüßÖ †Ö¯ÖÖ ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖß †ÖÆüÖŸÖ. ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú»µÖÖ¾Ö¸ü †Ö¯ÖÖ ‹úÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú®Ö›ü ¯Öãß֍úÖ“Öê ´Ö¸üÖšßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü êú»Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖ“µÖÖ ¯ÖύúÖ¿Ö−ÖÖ£ÖÔ †£ÖÔÃÖÖÆüÖµµÖÖÃÖÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¸üÖ•µÖ µÖÖÓ−ÖÖ ¯Ö¡Ö ×»ÖÆüÖ. †Ö¯ÖÖ ¯ÖÏ×£ÖŸÖµÖ¿Ö ´Ö¸üÖšüß »ÖêÖú †ÖÆüÖŸÖ. ‹úÖ ú®Ö›ü³ÖÖÂÖß ˆ¤üµÖÖê−´ÖãÖ »ÖêÖúÖ−Öê ´Ö¸üÖšüßŸÖ »ÖêÖ−Ö êú»Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ¯Öϵ֟−ÖÖÓ²Ö§ü»Ö ŸµÖÖ“Öê úÖîŸÖãú ú¸üÖÖ¸êü ¯Ö¡Ö ×»ÖÆüÖ.

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

306

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß ÃÖæ“Öß ´Öë †Ö‹ ÃÖӁÖê¯Ö †Öî¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖ •ÖÖ−֍ú¸üß ÃÖÓ. 2. ¯Öã. 3. áÖß. 4. −Ö¯ÖãÓ. 5. ×¾Ö. 6. ׍Îú.×¾Ö. 7. ׍Îú. 8. ¾ÖÖ.¯ÖÏ 9. ÃÖ¾ÖÔ. 10. ²Ö.¾Ö. 11. †. 12. ÃÖÓ²ÖÖê. 1.

- ÃÖÓ–ÖÖ - ¯ÖãÜ»»ÖÖ - áÖßØ»ÖÖ - −Ö¯ÖãÓÃ֍úØ»ÖÖ - ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ - †£Ö¾ÖÖ ×Îú.×¾Ö.†. - ׍ÎúµÖÖ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ †£Ö¾ÖÖ ×ÎúµÖÖ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ †¾µÖµÖ - ׍ÎúµÖÖ¯Ö¤ü - ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü - ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö - ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö - †¾µÖµÖ - ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö

ÃÖæ“Öß ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ 'ŸÖ' êú ²ÖÖ¤ü '¡Ö' úÖê ¸üÖÖ Æîü… … 'ŸÖ' êú ¿Ö²¤ü ÖŸ´Ö ÆüÖê−Öê êú ²ÖÖ¤ü '¡ÖÖÃÖ, ס־ÖêÖßÃÖӐִÖ' †Öפü '¡Ö' êú ¿Ö²¤ü פü‹ Æïü… †−ÖãþÖÖ¸ü¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖÔ (†Ö¸ü) êú ²ÖÖ¤ü †£ÖÖÔŸÖ 'ú' êú ²ÖÖ¤ü 'Óú', 'úÖ' êú ²ÖÖ¤ü 'úÖÓ', '׍ú' êú ²ÖÖ¤ü '؍ú' ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü ‹êÃÖê Îú´Ö ´Öë ¸üÖê Æïü… þָü´ÖÖ׻֍úÖ (†, †Ö, ‡ ,‡Ô ˆ, ‰ú, ‹, ‹ê, †Öê, †Öî, †Ó, †„) ‡ÃÖ Îú´ÖÃÖê ¤üß Ö‡Ô Æîü… þָüÖë ÃÖê ¿Öã¹ý ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤üÖë ´Öë †−ÖãþÖÖ¸ü¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü †ÓŸÖ ´Öë פü‹ Æïü… µÖ㌟Öցָü (•ÖÖê›ÖÖ¸ü) ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤üÖë úÖê ¾ÖÖÖÔ−ÖãÃÖÖ¸ü †ÓŸÖ ´Öë פüµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖ. '¯ÖÖêÆüÖê“֝Öê-¯ÖÆãÑü“Ö−ÖÖ', êú ²ÖÖ¤ü '¯ÖύúÖ¸ü, ¯ÖϐÖןÖ' †Öפü ¿Ö²¤ü µÖÖ '¾Öî׿Ö™ü¶-×¾Ö׿Ö™üŸÖÖ' êú ²ÖÖ¤ü '¾µÖŸµÖµÖ, ¾µÖÖ¯Ö' †Öפü ¿Ö²¤ü… 'ÁÖ' úÖê '¿Ö' êú ²ÖÖ¤ü ¸üÖÖ (פüµÖÖ) Æîü… 'Šú' þָü êú ÃÖÖ£Ö ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê 'éú¯ÖÖ', 'ÖéÆü' †Öפü ¿Ö²¤üÖë úÖê ¤üß‘ÖÔ ‰ú-úÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü †£ÖÖÔŸÖ 'æú›ü', 'Öæôû' êú ²ÖÖ¤ü ¸üÖÖ Æîü… ¿Ö²¤üÖë êú †£ÖÔ ØÆü¤üß ´Öë ˆ−֍êú ÃÖÖ´Ö−Öê פü‹ Æîü… ' Ô ' (¸ü±úÖ¸ü) úÖê '¸ü' êú ²ÖÖ¤ü ¸üÖÖ Æîü… ˆ¤üÖ. 'ÃÖÖ¸üÖÖ' êú ²ÖÖ¤ü 'ÃÖÖ£ÖÔ' µÖÖ '×−Ö¸üÖê¯Ö' êú ²ÖÖ¤ü '×−֝ÖÔµÖ', '×−Ö¬ÖÖÔßÖ' †Öפü ¿Ö²¤ü… ¯ÖÖšü µÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Öë ú‡Ô ²ÖÖ¸ü ¿Ö²¤ü '´ÖæôûÖÖ¾Ö' 'šüߍú †ÖÆêü', '‘Ö¸üÖ•Ö¾Öôû', '†Ö¯Ö»µÖÖ' ‡ÃÖ¯ÖύúÖ¸ÃÖê †Ö‹ Æïü… ˆ−֍úÖê ÃÖæדֲ֨ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ÃÖæ“Öß ´Öë '´Öæôû' †Öî¸ü 'ÖÖ¾Ö', 'šüߍú' †Öî¸ü '†ÖÆêü', '‘Ö¸ü', '†Ö¯Ö»ÖÖ' ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖê ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü ׍úµÖÖ Æîü… ˆ¾ÖÔ׸üŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Îú´Ö †¯Ö−Öß ¯Öãß֍ú úß '³Öæ״֍úÖ' ´Öëü '×»Ö×¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ' êú †ÓŸÖÖÔŸÖ ¤üß Ö‡Ô ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¸üÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ׍ú †ÖêœüÖê = ‘ÖÃÖß™ü−ÖÖ, ¯Öß−ÖÖ (ÆãüŒúÖ †Öפü)' ‹êÃÖê ¤üÖê ×³Ö®Ö †£ÖÔ¾ÖÖ»Öê ãú”û ¿Ö²¤ü ÃÖæ“Öß ´Öë †Ö‹ Æïü ˆ−֍úÖê ÃÖæ“Öß ´Öë ¤üÖê ²ÖÖ¸ü ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü ׍úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… †

307

†Öê¸ü (ÃÖÓ.áÖß.)13(Ö)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†Ö׏ָü

†ÖÖ (×¾Ö.)14(ú) ¯Öæ¸üÖ †ÖÓ (ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö/†¾µÖµÖ)1(ú) †¸êü (¯ÖןÖ/¯ÖŸ−Öß úÖê ‡ÃÖ −ÖÖ´Ö ÃÖê ¯ÖãúÖ¸üŸÖÖ Æîü) †Ö¤üß (׍Îú.×¾Ö.)1(Ö) ײֻãú»Ö †ÖÖê¤ü¸ü (׍Îú.×¾Ö.)7(Ö) ¯ÖÆü»Öê †ÖϝÖß (ÃÖÓ.¯Öã.)22(Ö) †Öϐ֝µÖ †“ÖÖ−֍ú (׍Îú.×¾Ö.)21(Ö) †“ÖÖ−֍ú †“Öæú (×¾Ö.)14(Ö) †“Öæú †×•Ö²ÖÖŸÖ (׍Îú.×¾Ö.)2(ú) •Ö¸üÖ ³Öß †•ÖÖê›ü (×¾Ö.)19(Ö) ²Öê•ÖÖê›ü †÷üÖ¾Ö®Ö (×¾Ö.)21(Ö) †÷üÖ¾Ö−Ö †›ü“ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)4(ú)24(ú)24(Ö)†›Íü“Ö−Ö, ÃÖ´ÖõÖÖ, úךü−ÖÖ‡Ô †›ü¾ÖÖê (׍Îú.)12(ú) ×¾Ö¸üÖê¬Ö ú¸ü−ÖÖ †›ü֝Ö߯֝ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö) †−ÖÖ›Íü߯Ö−Ö †›üß“Ö (×¾Ö.)2(ú)13(ú) œÍüÖ‡Ô †ŸµÖ¾ÖÃ£Ö (×¾Ö.)12(Ö) ÖÓ³Ö߸ü ºþ¯Ö ÃÖê ²Öß´ÖÖ¸ü †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖú (×¾Ö./׍Îú.×¾Ö.)18(ú) ²ÖÆãüŸÖ •Öºþ¸üß †£ÖÖÔŸÖ (†.)23(ú) †£ÖÖÔŸÖ, ´ÖŸÖ»Ö²Ö †ªµÖÖ¾ÖŸÖ (×¾Ö.)8(Ö) †ªŸÖ−Ö †−Öã³Ö¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)18(Ö) †−Öã³Ö¾Ö †®Ö (ÃÖ.−Ö¯ÖãÓ.)17(Ö) ÖÖ−ÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ †¯ÖӐ֟¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)15(Ö) ¯ÖӐÖãŸÖÖ †³µÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú)3(Ö)7(ú) ¯ÖœÍüÖ‡Ô, †¬µÖµÖ−Ö †¬ÖÖÔ (×¾Ö.)2(ú) †Ö¬ÖÖ †¾ÖÖÔ“µÖ (×¾Ö.)3(Ö) •ÖÖê ²ÖÖê»Ö−ÖÖ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹ †¾Ö‘Ö›ü (×¾Ö.)7(ú) úךü−Ö †¾Ö‘Ö›üÖê (׍Îú.)16(ú) †ú›ü •ÖÖ−ÖÖ †ÁÖæ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(Ö) †ÖÑÃÖæ †Ã֝Öê (׍Îú.)18(ú) ÆüÖê−ÖÖ †ÃÖÖ“Ö (×¾Ö.)3(ú) ‹êÃÖê Æüß †Ã¾Öã֟ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)16(ú) ²Öê“Öî−Öß †ÆüÙ−Ö¿Ö (׍Îú.×¾Ö.)22(Ö) פü−Ö¸üÖŸÖ

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

†Æü¾ÖÖ»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú) †ÆüÖê (†¾µÖµÖ/ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)1(ú) †ÓÖšêü ²ÖÆüÖ§ü¸ü (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) †ÓÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú)20(Ö) †ÓÖ³Ö¸ü (×¾Ö.)17(Ö) †ÓÖÖŸÖ µÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)8(ú) †ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ ˆ³ÖÖ ¸üÖÆüÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)16(ú) †Ö

308

׸ü¯ÖÖê™Ôü †•Öß (¯ÖŸ−Öß ¯Ö×ŸÖ úÖê ‹êÃÖê ¯ÖãúÖ¸üŸÖß Æîü) †ÓÖæšüÖ ”ûÖ¯Ö †ÖѐÖ−Ö ŸÖ−Ö³Ö¸ü ³ÖæŸÖ »ÖÖ−ÖÖ ²Ö¤ü−Ö¯Ö¸ü ¸üÖëÖ™êü Ö›êü ÆüÖê−ÖÖ

†Ö‡Ô (ÃÖÓ.áÖß.)1(ú)3(ú) ´ÖÖÑ †ÖúÂÖÔÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(Ö)9(Ö) †ÖúÂÖÔÖ †ÖÖÖê (׍Îú.)12(ú) ²Ö−ÖÖ−ÖÖ †ÖÖæ›ü (×¾Ö.)13(ú) »ÖÓ²ÖÖ‡Ô ´Öë ”ûÖê™üÖ †Ö•Ö (׍Îú.×¾Ö.)4(Ö) †Ö•Ö †Ö•ÖúÖ»Ö (׍Îú.×¾Ö.)2(Ö) †Ö•Öú»Ö 7(Ö)18(ú)18(Ö) †Ö•ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö)14(Ö) ²Öß´ÖÖ¸üß †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ (׍Îú.×¾Ö.)6(ú) †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ †Ö•ÖÖê²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) ¤üÖ¤üÖ•Öß, −ÖÖ−ÖÖ•Öß †Öšü¾ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)15(Ö) µÖÖ¤ü, ôÖé×ŸÖ †Öšü¾ÖÖê (׍Îú.)20(Ö) µÖÖ¤ü †Ö−ÖÖ †ÖÖÖß (×¾Ö.)18(ú) †Öî¸ü †ÖÖÖê (׍Îú.)5(ú)12(ú) »ÖÖ−ÖÖ †Ö×Ö (†.)1(ú) †Öî¸ü †ÖŸÖ (¯Ö¸üÃ֐ÖÔ)3(ú)10(ú)17(Ö) †Ó¤ü¸ü †ÖŸÖÖ (׍Îú.×¾Ö.)4(ú)14(ú) †²Ö, †³Öß, ŸÖã¸ÓüŸÖ †ÖŸ´Ö“Ö׸ü¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(ú) †ÖŸ´Öú£ÖÖ †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(Ö) †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ †Ö¤ü¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)23(Ö) †Ö¤ü¸ü, ÃÖ´´ÖÖ−Ö †Ö¤üôûÖê (׍Îú.)16(ú) •ÖÖê¸ü ÃÖê אָü−ÖÖ †Ö¬Öß (†.)2(ú)3(ú)22(ú) ¯ÖÆü»Öê †Ö−ÖÓ¤üÖŸÖ ÃÖÖ´Öᯙ ÆüÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)13(Ö) Öã¿Öß ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö ÆüÖê−ÖÖ †Ö¯Ö»ÖÖ (×¾Ö.)1(Ö)17(Ö) †¯Ö−ÖÖ

309

†Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö (׍Îú.×¾Ö.)7(ú) †Ö´Ö“ÖÖ (×¾Ö.)5(ú) †Ö´ÖÓ¡ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)19(ú) †Ö´Æüß (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú) †ÖµÖã嵅 (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(ú) †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú)3(Ö) †Ö¸üÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) †Ö¸üÖ´Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)21(ú) †Ö¾Ö›ü (ÃÖÓ.áÖß.)10(Ö) †Ö¾Ö›üÖê (׍Îú.)10(ú)14(Ö) †Ö¾Ö›ü×−Ö¾Ö›ü (ÃÖÓ.áÖß.)9(ú) †Ö¾Ö¸üÖê (׍Îú.)3(ú)10(Ö) †Ö¿ÖÖ¤üֵ֍ú (×¾Ö.)23(Ö) †ÖÆêü (׍Îú.)1(ú)2(ú) †Ö–ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)12(ú) †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) †ÖÓ¬ÖôûÖ ´Ö֐֟ÖÖê ‹ú ›üÖêôûÖ, ¤êü¾Ö ¤êüŸÖê ¤üÖê−Ö (úÆüÖ¾ÖŸÖ)15(ú) †ÖÓ²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†¯Ö−Öê†Ö¯Ö Æü´ÖÖ¸üÖ ×−Ö´ÖÓ¡ÖÖ Æü´Ö •Öß¾Ö−Ö Æü»»Ö֐Öã»»ÖÖ, ¿ÖÖê¸ü, ¿ÖÖê¸üÖã»Ö †Ö¸üÖÖ †Ö¸üÖ´Ö, ×¾ÖÁÖÖ´Ö ¯ÖÃÖÓ¤ü ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö−ÖÖ, †“”ûÖ »ÖÖ−ÖÖ †¯Ö−Öß ¯ÖÃÖÓ¤ü šüߍú ú¸ü−ÖÖ, ÃÖ´Öê™ü−ÖÖ †Ö¿ÖÖ•Ö−֍ú Æîü †Ö–ÖÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö †Ó¬ÖÖ ´ÖÖѐÖê ‹ú †ÖяÖ, ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö ¤êü ¤üÖê… †Ö´Ö

‡ ‡ú›êü (׍Îú.×¾Ö.)1(ú) ‡“”ûÖ (ÃÖÓ.áÖß.)15(ú) ‡ŸÖúÖ (×¾Ö.)21(ú) ‡ŸÖ¸ü (×¾Ö.)5(ú) ‡£Öê (†.)1(Ö)12(Ö)

‡¬Ö¸ü, µÖÆüÖÑ ‡“”ûÖ ‡ŸÖ−ÖÖ †−µÖ µÖÆüÖÑ

ˆ ˆúôûÖê (׍Îú.)17(Ö) ˆÖôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) ˆÖ¾ÖŸÖß (ÃÖÓ.áÖß./×¾Ö.)12(Ö) ˆÖÖ“Ö (׍Îú.×¾Ö)24(ú)

ˆ²ÖÖ»Ö−ÖÖ †ÖêÖ»Öß ˆ³Ö¸üŸÖß ×²Ö−Ö֍úÖ¸üÖ

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

ˆ‘Ö›üÖê (׍Îú.)14(Ö) ˆ‘Ö›üÖ−Ö֐֛üÖ (×¾Ö.)17(Ö) ˆ‘Ö›üÖ²ÖÖê›üúÖ (×¾Ö.)5(Ö) ˆ•Ö¾ÖÖ (×¾Ö.)16(ú) ˆ•Ö¾ÖÖ ÆüÖŸÖ (×¾Ö.)6(Ö) ˆ›üߤü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ˆÖê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö) ˆŸÖ¸üÖê (׍Îú.)14(ú) ˆŸÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ˆ¢Ö´Ö (×¾Ö.)6(ú)24(ú) ˆŸÃÖÖÆü (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) ˆŸÃÖÖÆüß (×¾Ö.)24(ú) ˆŸÃÖãú (×¾Ö.)23(Ö) ˆ¤Ëü³Ö¾ÖÖê (׍Îú.)23(ú) ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ µÖêÖê (׍Îú.)8(Ö) ˆªÖ (׍Îú.×¾Ö.)6(ú)11(ú) ˆ−ÆüÖôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú)9(ú) ˆ¯ÖÖµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(Ö) ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã“־֝Öê (׍Îú.)12(ú) ˆ¯ÖÖ¿Öß (×¾Ö.)17(ú) ˆ¯ÖÖêÂÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö) ˆ³Öß ¸üÖÆüÖê (׍Îú.)17(Ö) ˆ×¿Ö¸üÖ (׍Îú.×¾Ö.)16(ú) ˆ¿Ö߸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú)3(ú) ˆÃÖôûŸµÖÖ (×¾Ö.)11(Ö) ˆÓ“Ö (×¾Ö.)5(Ö) ˆÓ“Ö־֝Öê (׍Îú.)8(Ö) ˆÓ“Öß (ÃÖÓ.áÖß.)9(Ö)

‰ú

310

ÖÖê»Ö−ÖÖ −ÖӐ֬֒ËûÓÖ −ÖӐÖÖ, šæÑüšüÖ ¤üÖ×Æü−ÖÖ ¤üÖ×Æü−ÖÖ ÆüÖ£Ö ˆ›Íü¤ü ú´Öß ˆŸÖ¸ü−ÖÖ ˆŸÖÖ¸ü, œü»ÖÖ−Ö ˆ¢Ö´Ö, ²ÖÆãüŸÖ †“”ûÖ ˆŸÃÖÖÆü ˆŸÃÖÖ×ÆüŸÖ, ˆŸÃÖÖÆü ÃÖê ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ˆŸÃÖãú, ‡“”ãûú ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖê−ÖÖ, ˆšü−ÖÖ, Ö›üÖ ÆüÖê−ÖÖ ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−ÖÖ ú»Ö Ö´Öá, Ö´Öá úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö ˆ¯ÖÖµÖ ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã—ÖÖ−ÖÖ ³ÖæÖÖ †®Ö•Ö»Ö úÖ ŸµÖÖÖ Ö›Íüß ¸üÆü−ÖÖ ¤êü¸ü ÃÖê ¤êü¸ü ˆ”û»ÖŸÖß ˆÑ“Öê ˆšüÖ−ÖÖ úß´ÖŸÖß, ´ÖÆÑüÖê

311

‰ú−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ./×¾Ö.)20(Ö)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¬Öæ¯Ö

‹ ‹ú“Ö (×¾Ö.)4(Ö) ‹ú™üÖ (×¾Ö.)7(ú)8(ú)9(ú)10(ú) ‹ú™üÖ •Öß¾Ö ÃÖ¤üÖ×¿Ö¾Ö (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) ‹ú¡Ö (׍Îú.×¾Ö.)4(ú)9(ú) ‹ú¡Ö †ÖÖÖê (׍Îú.)9(ú) ‹ú¤ü´Ö (׍Îú.×¾Ö.)13(Ö) ‹úºþ¯Ö ÆüÖêÖê (׍Îú.)20(ú) ‹ú¾Öêôû (׍Îú.×¾Ö.)17(ú) ‹úÖŸ´ÖŸÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)23(Ö) ‹úߍú›êü (׍Îú.×¾Ö.)8(Ö) ‹ãú»ÖŸÖÖ (×¾Ö.)1(Ö) ‹êúú (×¾Ö.)2(ú) ‹úÖê¯ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)19(ú) ‹ÖÖ¤üÖ (×¾Ö.)13(Ö) ‹¾ÖœüÖ (×¾Ö.)7(ú)

‹úÆüß †êú»ÖÖ †êú»Öß •ÖÖ−Ö ‡ú÷üÖ ×´Ö»ÖÖ−ÖÖ ‹úÖ‹ú, †“ÖÖ−֍ú ‹úºþ¯Ö ÆüÖê−ÖÖ ‹ú ÃÖ´ÖµÖ, ‹ú •Öæ−Ö, ‹ú ™Óüú ‹úŸÖÖ, ‹êŒµÖ ‹ú ŸÖ¸ü±ú, ‹ú †Öê¸ü ‡ú»ÖÖîŸÖÖ Æü¸ü‹ú, ‹ú-‹ú ‹úß úÖê‡Ô ‹ú ‹êÃÖÖ, ‹êÃÖÖ ³Öß

‹ê ‹êúÖê (׍Îú.)20(ú) ‹êŒµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö)

ÃÖã−Ö−ÖÖ ‹êŒµÖ, ‹úŸÖÖ

†Öê †Öê—Öê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)6(ú)7(Ö) †ÖêœüÖê (Ë׍Îúü.)8(ú) †ÖêœüÖê (׍Îú.)20(Ö) †Öê¸ü›üÖê (׍Îú.)3(ú) †Öê»ÖÖÓ›üÖê (׍Îú.)16(ú) †ÖêôûÖ (ÃÖÓ.áÖß.)1(ú)

²ÖÖê—Ö ‘ÖÃÖß™ü−ÖÖ ¯Öß−ÖÖ (ÆãüŒúÖ †Öפü) דֻ»ÖÖ−ÖÖ ¯ÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

312

†Öî †ÖîÂÖ¬Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(Ö)

¤ü¾ÖÖ

ú ú›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ú›êüú¯ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)22(Ö) ú™ãüŸÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)23(Ö) úÖÖ¸ü (×¾Ö.)22(Ö) ú¤üÖ×“ÖŸÖ (׍Îú.×¾Ö.)13(Ö) ú¯Ö›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) ú¬Öß (׍Îú.×¾Ö)3(Ö)14(ú)16(ú) ú´Öß (×¾Ö.)2(ú)5(Ö) ú´Öߟ֍ú´Öß (×¾Ö.)13(ú) ú¸üÖê (׍Îú.)5(ú)23(Ö) ú¸ü´ÖÖæú (ÃÖÓ.áÖß.)11(Ö) ú¸ü¾ÖÓ™üß (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) ú¸Óü•Öß (ÃÖÓ.áÖß.)19(ú) ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú) ú»Ö´Öß (×¾Ö.)5(Ö) ú»¯Ö−ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)15(ú) úÃÖÖ²ÖÃÖÖ (׍Îú.×¾Ö)14(ú) úôûÖê (׍Îú.)7(ú)8(ú) ÓúÖÖê¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú)12(ú) Óú™üÖôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú)12(ú) Óú²Ö¸ü (ÃÖÓ.áÖß.)17(ú) úÖœüÖê (׍Îú.)12(ú) úÖœüŸÖÖ ¯ÖÖµÖ ‘ÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)16(Ö) úÖŸÖ›üß (ÃÖÓ.áÖß.)12(Ö) úÖ−Ö֍úÖê¯Ö¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)22(Ö) úÖ´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)7(ú)10(Ö) 12(ú)15(ú)

Ö›üÖ ¯ÖÆüÖ›ü Ö›Íüß ¯ÖÆüÖ×›üµÖÖÑ †Öî¸ü ‘ÖÖ×™üµÖÖÑ ú›Íü¾ÖÖÆü™ü Ã֏ŸÖ, ú›üÖ ¿ÖÖµÖ¤ü ¾ÖÃ¡Ö ú²Ö, ú³Öß ú´Ö ú´ÖÃÖê ú´Ö ú¸ü−ÖÖ ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö −ÖÖ׸üµÖ»Ö êú ÖÖê»Ö úÖ †Ö¬ÖÖ ³Ö֐Ö, −ÖÖ׸üµÖ»Ö úÖ †Ö¬ÖÖ ú¾Ö“Ö Öã×—ÖµÖÖ ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ú»Ö´Öß ú»¯Ö−ÖÖ ×úÃÖß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ ²ÖÖ¸üß׍ú, Öã×²Ö ‰ú²Ö ú´Ö¸ü ÖÖê»Ö−ÖÖ ×ÖÃ֍ú •ÖÖ−ÖÖ Ÿ¾Ö“ÖÖ úÖê−ÖÖ úÖê−ÖÖ úÖ´Ö

313

úִ֍úÖ•Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)4(Ö) úÖµÖ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)2(ú) 8(ú)12(ú)20(ú) úÖµÖ¤üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö) úÖ¸ü³ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)23(ú) úÖµÖԍÎú´Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) úÖµÖÖÔ»ÖµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö) úÖ»Ö (׍Îú.×¾Ö.)13(ú) úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ (×¾Ö.)19(Ö) úÖÃÖ ¬Ö¸üÖê (׍Îú.)22(Ö) úÖÆüß (×¾Ö.)8(ú)10(Ö)16(Ö) úÖÆæü¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(Ö) úÖôû (ÃÖÓ.¯Öã.)22(Ö) úÖôû•Öß (ÃÖÓ.áÖß.)6(ú) úÖôûÖ²ÖÖ•ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö) úÖôûÖêÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(ú) úÖÓו֝µÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)12(Ö) úÖÓ›üÖê (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) úÖÓ¤üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) ׍ú´ÖŸÖß (×¾Ö.)6(ú) ׍ú¸ü֝ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ؍úúÖôûß (ÃÖÓ.áÖß.)3(Ö) ãú•Ö²Öã•Ö (ÃÖÓ.áÖß.)3(Ö) ãúšêü (׍Îú.×¾Ö.)9(ú)10(ú)16(ú) ãú¡ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã/ÃÖÓ–ÖÖ −Ö¯ÖãÓ.)1(Ö) ãú¾ÖŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)13(ú) ãÓúæú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) ãÓú›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)6(ú) æú›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(Ö) éú¯ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)24(ú) êú¾ÖœüÖ (×¾Ö.)19(ú) êú¾Öôû (×¾Ö.)8(Ö) îú¾ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)22(Ö) úÖêÖ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú),2(ú)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

úִ֍úÖ•Ö ŒµÖÖ? úÖµÖ¤üÖ, ×−ÖµÖ´Ö úÖµÖÔ³ÖÖ¸ü, úִ֍úÖ•Ö úÖµÖԍÎú´Ö ×¾Ö¾ÖÖÆü³Ö¾Ö−Ö, úÖµÖÖÔ»ÖµÖ ú»Ö ú×¾ÖŸÖÖ úÖ ³ÖÖ¾Ö †Ö¬ÖÖ¸ü »Öê−ÖÖ ãú”û ŸÖæ±úÖ−Ö •Ö´ÖÖ−ÖÖ Ø“ÖŸÖÖ úÖ»ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸ü †Ó¬ÖúÖ¸ü ²Ö›Íüß “Öê“֍ú æú™ü−ÖÖ ¯µÖÖ•Ö úß´ÖŸÖß, ´ÖÆÑüÖÖ ×ú¸üÖ−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö, ׍ú¸üÖ−ÖÖ ´ÖÖ»Öü “ÖßÖ ±ãúÃÖ±ãúÃÖÖÆü™ü úÆüÖÑ ãú¢ÖÖ Ö´ÖŸÖÖ ØÃÖ¤æü¸ü, ãÓúãú´Ö ãÓú›ü, •Ö»ÖÖ¿ÖµÖ ™üÖ™üúß ÖÖê²Ö¸ü †Öî¸ü ×´Ö¼üßÃÖê ×»Ö¯Öß Æãü‡Ô פü¾ÖÖ¸ü éú¯ÖÖ, ´ÖêÆü¸ü²ÖÖ−Öß ×úŸÖ−ÖÖ êú¾Ö»Ö ×Æü´ÖÖµÖŸÖß úÖî−Ö

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

úÖêÃÖôûÖê (׍Îú.)16(ú) úÖî»Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö)

314

Ö¯Ö¸îü»Ö

אָü−ÖÖ

Ö Ö›üú (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) Ö¸ü“Ö™üÖê (׍Îú.)16(ú) Ö¸üÖ (×¾Ö.)20(ú)21(Ö) Ö¸üÖêÖ¸ü (׍Îú.×¾Ö)16(ú) Ö“ÖÔû (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) Öôûúôæû−Ö (׍Îú.×¾Ö)3(Ö) ÖÖ‡Ô (ÃÖÓ.áÖß.)22(Ö) ÖÖ‰ú (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ÖÖ»Öᯙ (×¾Ö.)24(Ö) ÖÖÃÖ (×¾Ö.)8(Ö) ÖÖÓ¤üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ׏ÖÃÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö) Öã¿Ö (׍Îú.×¾Ö.)21(ú) Öæ¯Ö (×¾Ö.)1(ú)5(ú)6(Ö) 8(Ö)17(ú)21(ú) Öê›êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(ú) Öêôû (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú) ÖêôûÖê (׍Îú.)7(ú) ÖÖêÖÖê (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú) ÖÖê¯Ö™üß (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) ÖÖê¸êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ÖÖê»Ö (×¾Ö.)6(ú)

Ö

“Ö¼üÖ−Ö Ö¸üÖê“Öë †Ö−ÖÖ ÃÖ“Ö ÃÖ“Ö´Öã“Ö Ö“ÖÔ ×Ö»Ö׏ֻÖ֍ú¸ü ¯ÖÆüÖ›ü ×´ÖšüÖ‡Ô ÖÖ−Öê-¯Öß−Öêúß “Öß•Öë ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ÖÖÃÖ Óú¬ÖÖ •Öê²Ö Öã¿Ö, ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Öß, †Ö−ÖÓ¤üß ²ÖÆãüŸÖ, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, Öæ²Ö ÖÖÑ¾Ö Öê»Ö Öê»Ö−ÖÖ ÖÖê ÖÖê úÖ Öê»Ö ”ûÖê™üßÃÖß —ÖÖê¯Ö›Íüß ¾ÖÖ¤üß, ‘ÖÖ™üß ÖÆü¸üß

315

Ö•Ö²Ö•Ö (ÃÖÓ.áÖß.)9(Ö) Ö•Ö¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)9(Ö) Ö›ü (ÃÖÓ.¯Öã.)6(Ö) ÖÖ¯ÖŸÖß (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ÖÖ¾ÖêÂÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) Ö¯¯Ö (×¾Ö.)8(ú) Ö¯¯Ö֐ÖÖê™üß (ÃÖÓ.áÖß.²Ö.¾Ö.)20(ú) Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖê (׍Îú.)10(ú) Ö¸ü´Ö (×¾Ö.)14(ú) Ö¤üá (ÃÖÓ.áÖß.)9(Ö) ÖôûÖê (׍Îú.)12(Ö) ÖÓ´ÖŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)15(Ö)19(ú) Ö֝Öê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ./׍Îú.)9(Ö)20(ú) Öֻ֐ÖãÓ›ü (ÃÖÓ.áÖß.)12(Ö) ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(Ö) ÖÖ¾Öšüß (×¾Ö.)5(Ö) אֻ»ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) אÖôûÖê (׍Îú.)17(ú) Öã›üÖã›üß (ÃÖÓ.áÖß.)20(Ö) Öãœüß (ÃÖÓ.áÖß.)19(ú) Öãœü߯ÖÖ›ü¾ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)19(ú) Ö㝵Ö֐ÖÖêؾ֤üÖ−Öê (׍Îú.×¾Ö.)23(ú) Öã×¯ÖŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(ú) Öã¸ü֏Öß (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) ÖãôûÖãôûßŸÖ (×¾Ö.)4(Ö) Öæôû (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ÖéÆü¯ÖÖšü (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú) Öî¸üÃÖ´Ö•ÖæŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)12(Ö) ÖÖê›ü (×¾Ö.)6(Ö)18(ú) ÖÖê¾Ö¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö) ÖÖê™ü (ÃÖÓ.áÖß.)3(ú)14(Ö) ÖÖêôûÖ ú¸üÖê (׍Îú.)5(ú) ÖÖë¬Öôû (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú) ÖÖî¸ü¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)3(Ö)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

³Öß›Íü, ¿ÖÖê¸üÖã»Ö Ö•Ö¸üÖ ÖœÍü ÖÖê¿Ö•Öß ¾Ö¤üá “Öã¯Ö ²ÖÖŸÖêÓ ²ÖÖŸÖë ú¸ü−ÖÖ Ö¸ü´Ö ³Öß›Íü אָü−ÖÖ, ²ÖÆü−ÖÖ ´Ö•ÖÌ֍ú, ´ÖÖî•Ö-´ÖßÖß, ´Ö•ÖÌ֍ú¾ÖÖ»Öß ²ÖÖŸÖ ÖߟÖ, ÖÖ−ÖÖ Ö»ÖÃÖã†Ö ÖÖѾÖ, ²ÖßÖß ¤êü¿Öß ¿ÖÖê¸ü ×−֐ֻÖ−ÖÖ Öã›üÖã›üß (ÆãüŒúÖ) Öã›Íüß ¾ÖÂÖÔ¯ÖÏן֤֯üÖ-ØÆü¤ãü ¾ÖÂÖÔ úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ×¤ü−Ö ¸üÖ•ÖߏÖã¿ÖßÃÖê, ÃÖãÖ¯Öæ¾Öԍú Ö㯟ֲÖÖŸÖ, ¸üÖ•ÖÌ “Ö¸ü¾ÖÖÆüÖ ÖÖê»Ö´ÖÖê»Ö, †Ã¯Ö™ü Öã›Íü ÖéÆüúÖµÖÔ ³Öæ»Ö ´ÖßšüÖ, ´Ö¬Öã¸ü “Öê“֍ú ¾ÖßÖã, ¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ²ÖÖŸÖ, úÆüÖ−Öß ‡ú÷üÖ ú¸ü−ÖÖ Æü›Íü²Ö›Íüß ÖÖî¸ü¾Ö

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

ÖÏÖÆüú (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú)

316

ÖÏÖÆüú

‘Ö ‘Ö›üÖê (׍Îú.)12(ú) ‘Ö´Ö‘Ö´ÖÖ™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)5(Ö) ‘Ö¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(Ö)10(ú) 13(ú)21(Ö) ‘Ö¸ü´Öֻ֍ú (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) ‘Ö¸ü ÃÖÖê›üÖê (׍Îú.)10(Ö) ‘ÖևԐ֤üá (ÃÖÓ.áÖß.)9(ú) ‘ÖÖ™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ‘ÖÖ²Ö¸üÖê (׍Îú.)14(ú)14(Ö) ‘ÖêÖê (׍Îú.)1(ú)5(Ö)8 (ú)11(ú)17(ú)

ÆüÖê−ÖÖ, ‘Ö™üßŸÖ ÆüÖê−ÖÖ ´ÖÆüú ´ÖúÖ−Ö ´ÖúÖ−Ö ´ÖÖ׻֍ú ‘Ö¸ü ÃÖê ×−֍ú»Ö−ÖÖ •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß ‘ÖÖ™üß ‘Ö²Ö¸üÖ−ÖÖ »Öê−ÖÖ

“Ö “֍ú“֍úÖ™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)9(Ö) “֍ú¸üÖ ´ÖÖ¸üÖê (׍Îú.)7(Ö) “ÖœüÖê (׍Îú.)17(Ö) “Ö“ÖÖÔ (ÃÖÓ.áÖß.)4(ú) “ֻ֝Öê (׍Îú.)5(ú) “Ö¾Ö (ÃÖÓ.áÖß.)19(ú) “Ö¾Ö ¯ÖÖÆüÖê (׍Îú.)14(Ö) “ÖÆüÖ¯Ö֝Öß (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)7(ú) “ÖÆüÖײÖÆüÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) “Öôû¾Öôû (ÃÖÓ.áÖß.)17(ú) “ÖÖ¤ü¸ü (ÃÖÓ.áÖß.)19(ú) “ÖÖ¸ü (×¾Ö.)21(Ö) “ÖÖ¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) “ÖÖÆüŸÖÖ ¾ÖÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö)11(ú) “ÖÖӐֻÖÖ (×¾Ö.)8(Ö) ×“ÖÖ»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö)

“֍úÖ“ÖÖï¬Ö “ÖŒú¸ü »ÖÖÖ−ÖÖ “ÖœÍü−ÖÖ “Ö“ÖÖÔ “Ö»Ö−ÖÖ Ã¾ÖÖ¤ü “֏Ö−ÖÖ “ÖÖµÖ¯ÖÖ−Öß “ÖÖµÖ¾ÖÖµÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö “ÖÖ¤ü¸ü “ÖÖ¸ü ‘ÖÖÃÖ, “ÖÖ¸üÖ ¯ÖÏ¿ÖÓÃ֍ú †“”ûÖ ¤ü»Ö¤ü»Ö, úß“Ö›Íü

317

ד֛üÖê (׍Îú.)19(Ö) ×“Ö¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) ד֡֍ú»ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)7(Ö) ד֡֯֙ü (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ד֯ÖÖ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(Ö) ד־֛üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú)10(ú) Ø“Ö“Ö (ÃÖÓ.áÖß.)5(ú) “Öß›ü (ÃÖÓ.áÖß.)17(ú) “Öß¯Ö (ÃÖÓ.áÖß.)20(Ö) “ÖãúÖê (׍Îú.)20(ú) “Öæú (ÃÖÓ.áÖß.)23(ú) “ÖÖêÆüߍú›êü (×¾Ö.)6(Ö) “ÖÖîú¿Öß (ÃÖÓ.áÖß.)24(ú)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

“ÖßœÍü−ÖÖ ×“Ö¡Ö ×“Ö¡Öú»ÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü, ×±ú»´Ö †ÖÑÖ úÖ úß“Ö›Íü ד־֛üÖ ‡´Ö»Öß ×“ÖœÍü ¯ÖŸ£Ö¸ü úÖ ™üãüú›üÖ ³Öæ»Ö ú¸ü−ÖÖ Ö»ÖŸÖß, “Öæú “ÖÖ¸üÖë ŸÖ¸ü±ú ¯Öæ”ûŸÖÖ”û

”û ”û™üÖ (ÃÖÓ.áÖß.)5(Ö) ”ûŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ”ûôû ú¸üÖê (׍Îú.)19(Ö) ”Óû¤ü (ÃÖÓ.¯Öã.)21(ú) ”ûÖŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) ”ûÖ−Ö (×¾Ö.)1(ú)5(ú) ”êû (†.)20(ú) ”ûÖê™üÖ (×¾Ö.)3(Ö)13(ú) ”ûÖê™ãüú»Öß (×¾Ö.)1(ú)

”û™üÖ ”ûŸÖ ŸÖú»Öß±ú ¤êü−ÖÖ ¿ÖÖîú ”ûÖŸÖß Öã²ÖÃÖã¸üŸÖ, ÃÖãÓ¤ü¸ü, †“”ûÖ, ²ÖלüµÖÖ −ÖÆüà ”ûÖê™üÖ ”ãû™üúß

•Ö •ÖÖ´Öß ÆüÖêÖê (׍Îú.)16(ú) •ÖÖ´Öê¾Ö¸ü ´Ößšü “ÖÖêôûÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(Ö) •ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)11(ú)11(Ö) •ÖÖÖê (׍Îú.)17(ú)21(Ö) •ÖÖ³Ö¸ü (׍Îú.×¾Ö.)8(Ö) •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)21(ú)

•Ö´Öß ÆüÖê−ÖÖ ‘ÖÖ¾Ö¯Ö¸ü −ִ֍ú ×”û›üú−ÖÖ ¤ãü×−ÖµÖÖ, ÃÖÓÃÖÖ¸ü •Öß−ÖÖ ¤ãü×−ÖµÖÖ ³Ö¸ü וִ´Öê¤üÖ¸üßü

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

•Ö´ÖÖê (׍Îú.)7(ú)13(Ö) •Ö¸üÖ (׍Îú.×¾Ö)1(ú)10(ú) •Öºþ¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)16(Ö) •Ö¾Öôû“Ö (׍Îú.×¾Ö.)13(ú) •Ö¾Öôû•Ö¾Öôû (׍Îú.×¾Ö.)16(ú) •Ö¾Öôû¯ÖÖÃÖ (׍Îú.×¾Ö.)13(ú) •ÖÓÖ»Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(ú)17(Ö) •Ö֐ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)3(ú)6(ú) •ÖÖ›ü (×¾Ö.)17(Ö) •Ö֝Öß¾Ö (ÃÖÓ.áÖß.)12(Ö)17(ú) •Ö֝Öê (׍Îú.)5(ú)8(ú)13(ú) •ÖÖ¤üÖŸÖ¸ü (×¾Ö.)12(Ö) •ÖÖÃŸÖ (×¾Ö.)20(Ö) •ÖÖôêû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)22(Ö) ו֝Öê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) וÖ−ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) וָêü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(ú) וֻÆüÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(ú) ו־ÖÓŸÖ (×¾Ö.)8(Ö)18(ú) •Öß³Ö úÖê¸ü›üß ¯Ö›üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)16(Ö) •Öß¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) •Öß¾Ö ³ÖÖÓ›ü¶ÖŸÖ ¯Ö›üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)14(ú) •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Ö¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.) 16(ú)20(Ö) •Öã‡Ô (ÃÖÓ.áÖß.)5(ú) •Öã•Ö²Öß (×¾Ö.)12(Ö) •Öã−ÖÓ ¯Ö›üÓú (×¾Ö.)6(ú) •Öã−ÖÖ (×¾Ö.)8(Ö) •Öã−Öß (×¾Ö.)15(ú) •Öã»ÖÖ²Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) •Öãôû¾Öæ−Ö ‘ÖêÖê (׍Îú.)12(ú) •Öê¾ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú)22(ú) •ÖÖê›üÖê (׍Îú.)23(Ö) •ÖÖê´Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö)

318

ú¸ü ¯ÖÖ−ÖÖ £ÖÖê›ÍüÖ, •Ö¸üÖ •Öºþ¸üß ¯ÖÖÃÖ Æüß ú¸üß²Ö ú¸üß²Ö −Ö•Ö¤üߍú •ÖÓÖ»Ö •ÖÖÆü ´ÖÖê™üÖ ²ÖÖê¬Ö, ³ÖÖ−Ö, ‹ÆüÃÖÖÃÖ, –ÖÖ−Ö •ÖÖ−ÖÖ, ×−֍ú»Ö •ÖÖ−ÖÖ •µÖÖ¤üÖŸÖ¸ü •µÖÖ¤üÖ •ÖÖ»Ö •Öß¾Ö−Ö ÃÖßלÍüµÖÖÑ •Ö߸üÖ ×•Ö»ÖÖ •ÖߟÖÖ •Ö֐֟ÖÖ, •Öß¾ÖÓŸÖ, •¾Ö»ÖÓŸÖ •Ö²ÖÖ−Ö ÃÖãÖ−ÖÖ •ÖÖ−Ö •ÖÖ−Ö ´Öë •ÖÖ−Ö †Ö−ÖÖ •Ö᜙ ´Öú¸ü ¸üÖ−ÖÖ, •Öß (פü»Ö) £Öִ֍ú¸ü •ÖæÆüß ”ûÖê™üÖ ´ÖÖê™üÖ •ÖߝÖÔ¿ÖߝÖÔ ¯Öã¸üÖ−ÖÖ ¯Öã¸üÖ−Öß ¤üÃŸÖ ×−Ö³ÖÖ−ÖÖ, ÃÖ´Ö—ÖÖîŸÖÖ ú¸ü−ÖÖ ÖÖ−ÖÖ, ³ÖÖê•Ö−Ö •ÖÖê›Íü−ÖÖ •ÖÖê¿Ö, ˆŸÃÖÖÆü

319

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

—Ö —֐ִ֐֟Öê (×¾Ö.)11(ú) —Ö™üüÖê (׍Îú.)22(Ö) —Ö™ü¯Ö™ü (׍Îú.×¾Ö.)7(ú) —Ö¯Ö—Ö¯Ö (׍Îú.×¾Ö.)17(Ö) —Ö¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)11(Ö) —ÖÖ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) —ÖÖ›üß (ÃÖÓ.áÖß.)6(ú) —Öã›æü¯Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(Ö) —Öãôæûú (ÃÖÓ.áÖß.)6(ú) —Öë›æü (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) —ÖÖê¯Ö (ÃÖÓ.áÖß.)16(ú)20(ú)

•ÖÖ´ÖÖÖŸÖê •Öã™ü−ÖÖ, Öã²Ö ŸÖú»Öß±ú ˆšüÖ−ÖÖ —Ö™ü¯Ö™ü, ±ú™üÖ±ú™ü ŸÖß¾ÖÎ ÖŸÖßÃÖê —Ö¸ü−ÖÖ ¯Öê›ü —ÖÖ×›üµÖÖÑ —ÖÖ›üß Æü¾ÖÖ úÖ —ÖÖëúÖ Öë¤üÖ −Öà¤ü

™ü ™êüú›üß (ÃÖÓ.áÖß.)6(Ö)11(ú) ™êüúÖê (׍Îú.)17(Ö) ™êüúÖ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)6(Ö) ™êü²Ö»Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú)8(ú)

¯ÖÆüÖ›üß ×™üú−ÖÖ ™üß»ÖÖ ™êü²Ö»Ö, ´Öê•ÖÌ

šü šüÖúÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) šüÖ´Ö (×¾Ö.)9(ú) ךüúÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)22(ú) ךüÖÖß (ÃÖÓ.áÖß.)17(ú) šüߍú (×¾Ö.)1(ú) šëüÖÖÖ (×¾Ö.)5(Ö)20(Ö) šëüÖÖÖšãüÃ֍úÖ (×¾Ö.)5(Ö) ›ü

ŸÖߏÖÖ¤ü¤Ôü ¥üœü ãÖôû ד֐ÖÖ¸üß šüߍú ךüÖ−ÖÖ, −ÖÖ™üÖ ×šüÖ−ÖÖ, −ÖÖ™üÖ

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

›ü²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ›ãü»Öúß (ÃÖÓ.áÖß.)16(ú) ›êü¸êü¤üÖ¸ü (×¾Ö.)5(Ö)6(ú) ›üÖê»ÖÖê (׍Îú.)11(ú) ›üÖêôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)3(Ö)17(ú) ›üÖêôêû û³Ö¹ý−Ö µÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(Ö) ›üÖëÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú)6(Ö)22(Ö)

320

×›ü²²ÖÖ —֯֍úß ‘Ö−Öß ”ûÖµÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ, ‘Ö−ÖÖ ›üÖê»Ö−ÖÖ †ÖÑÖ †ÖÑÖ ³Ö¸ü †Ö−ÖÖ ¯ÖÆüÖ›ü, ¯Ö¾ÖÔŸÖ

œü œêü¯Ö (ÃÖÓ.áÖß.)2(ú) œêü¸ü¯ÖÖê™ü (×¾Ö.)12(Ö)

³Öê»Öß ²Ö›üÖ¯Öê™ü

ŸÖ ŸÖÎúÖ¸ü (ÃÖÓ.áÖß.)4(ú)4(Ö) ŸÖ²µÖêŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)12(ú) ŸÖµÖÖ¸ü (×¾Ö.)8(Ö) ŸÖ¸üßÆüß (׍Îú.×¾Ö.)2(Ö)13(ú) ŸÖ¹ýÖ (×¾Ö.)9(ú)11(ú)23(Ö) ŸÖ±ìú (†.)24(Ö) ŸÖ·ÆÖ (ÃÖÓ.áÖß.)5(Ö)10(Ö) ŸÖôû´Ö•Ö»ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)29(Ö) ŸÖÓ¡Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ŸÖÖ‡Ô (ÃÖÓ.áÖß./ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)2(ú) ŸÖÖ•ÖÖ (×¾Ö.)12(ú) ŸÖÖ¯Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) ŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)22(ú) ŸÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)13(ú)18(ú) ŸÖÖÓ¤æüôû (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ)17(ú) ן֏֙ü (×¾Ö.)2(ú) ŸÖß (ÃÖ¾ÖÔ.)11(ú) ŸÖߣÖԁÖê¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú)

׿֍úÖµÖŸÖ ŸÖ²ÖßµÖŸÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ×±ú¸ü ³Öß ŸÖ¹ýÖ, µÖã¾Öú, µÖã¾ÖÖ úß †Öê¸ü ÃÖê ¯ÖύúÖ¸ü, ¸üß×ŸÖ ×−Ö“Ö»Öß ´ÖÓ×•Ö»Ö ŸÖÓ¡Ö ²ÖÆü−Ö, ²ÖÆü−Ö êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö ŸÖÖ•ÖÌÖ ²ÖãÖÖ¸ü þÖÖ¤ü »Öê−ÖÖ ‘ÖÓ™üÖ “ÖÖ¾Ö»Ö ÃÖæ¸ü•Ö ×−֍ú»Ö−ÖÖ, פü−Ö ×−֍ú»Ö−ÖÖ ŸÖߏÖÖ ¾ÖÆü ŸÖߣÖÔãÖÖ−Ö

321

ŸÖß−Ö (×¾Ö.)10(Ö) ŸÖã´Æüß (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)8(ú) ŸÖæ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú) ŸÖæ¸ü (ÃÖÓ.áÖß.)2(ú) ŸÖé¯ŸÖ (×¾Ö.)3(Ö)21(ú) ŸÖê (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)20(ú) ŸÖêœü (ÃÖÓ.áÖß.)23(ú) ŸÖê¸ü›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) ŸÖÖê (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(Ö) ŸÖÖê›üÖê (׍Îú.)5(ú)23(Ö) ŸÖÖë›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(Ö) ¡ÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)10(ú)18(ú) ס־ÖêÖß ÃÖÓÖ´Ö (×¾Ö.)1(ú) ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú (×¾Ö.)4(ú) Ÿ¾Ö׸üŸÖ (׍Îú.×¾Ö.)24(Ö)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ŸÖß−Ö †Ö¯Ö ŸÖæ †¸üÆü¸ü

ÃÖÓŸÖã™ü, ŸÖ鯟Ö

¾ÖÆü ¤ãü¿´Ö−Öß Öã»Ö´ÖêÆÑü¤üß ¾ÖÆü ŸÖÖê›ü−ÖÖ ´ÖãÑÆü †ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ, ú™ü, ŸÖú»Öß±ú ס־ÖêÖßÃÖӐִÖ, ŸÖß−Ö −ÖפüµÖÖë úÖ ÃÖÓÖ´Ö ¡Öî´ÖÖ×Ã֍ú •Ö»¤üß ÃÖê

£Ö £ÖúÖê (׍Îú.)10(ú)21(ú) £Ö¸üúÖ¯Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) £ÖÓ›üÖÖ¸ü (×¾Ö.)5(Ö)6(ú) £ÖÖӲ֝Öê (׍Îú.)10(ú) £Öë²Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö) £ÖÖê›üÖ (×¾Ö.)23(Ö) £ÖÖê›ü±úÖ¸ü (×¾Ö.)21(ú) £ÖÖê¸ü (×¾Ö.)19(Ö)

£Öú−ÖÖ

úÖѯÖ−ÖÖ ²ÖÆãüŸÖ šÓü›üÖ, šÓü›üÖ-šÓü›üÖ ¹ýú−ÖÖ ²ÖæѤü ú´Ö £ÖÖê›üÖ²ÖÆãüŸÖ ´ÖÆüÖ−Ö

¤ü ¤üÖ»Ö (׍Îú.×¾Ö.)17(Ö) ¤üÖ›ü (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ¤üÖ־֝Öê (׍Îú.)16(ú) ¤ü•ÖÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ¤ü›ü¯ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(Ö)

¯Ö¸ü¾ÖÖÆü ¯ÖŸ£Ö¸ü “Ö»Ö ²ÖÃÖ−ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ, ÁÖêÖß ²ÖÖê—Ö

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

¤üÖÖ¤üÖ (×¾Ö.)3(Ö) ¤ü´ÖÖê (׍Îú.)7(Ö) ¤ü֏Ö׾֝Öê (׍Îú.)3(ú)13(ú)22(ú) ¤üÖאÖ−ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)9(Ö) ¤üÖ™ü (×¾Ö.)6(ú)20(Ö) ¤üÖ׸ü¦ü¶ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) ¤üÖÓ›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) פü¾ÖÃÖ-פü¾ÖÃÖ (׍Îú.×¾Ö.)12(ú) פü¾ÖÃÖ³Ö¸ü (׍Îú.×¾Ö.)7(ú) פüÃ֝Öê (׍Îú.)9(ú) ¤üß›ü¯ÖÖ¾Ö (×¾Ö.)2(ú) ¤ãüúÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(ú) ¤ãüÖ־֝Öê (׍Îú.)14(ú) ¤ãü¯¯Ö™ü (×¾Ö.)21(ú) ¤ãü»ÖÔÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(ú) ¤ãüÃÖ¸üÖ (×¾Ö.)23(Ö) ¤æü¬Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú)20(ú) ¤æü¸ü (׍Îú.×¾Ö.)13(ú)14(ú) ¥ü™üß (ÃÖÓ.áÖß.)11(ú) ¤êü‰úôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)6(ú) ¤êüÖÖß (ÃÖÓ.áÖß.)20(ú) ¤êüÖê (׍Îú)1(ú)2(ú)23(Ö) ¤êü¾Ö֑֝Öê¾ÖÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)23(Ö) ¤îü¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(Ö) ¤üÖê−Ö (×¾Ö.)5(ú)8(ú)13(Ö) ¤üÖî¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú)22(ú)

322

¤ü−ÖÖ¤ü−Ö £Öú−ÖÖ ×¤üÖÖ−ÖÖ ÖÆü−ÖÖ, †Ö³ÖæÂÖÖ ‘Ö−ÖÖ Ö¸üß²Öß ›Óü›üÖ ú‡Ô ú‡Ô פü−Ö ×¤ü−Ö³Ö¸ü פüÖÖ‡Ô ¤êü−ÖÖ ¤êüœÍü¯ÖÖ¾Ö ¤ãüúÖ−Ö ¤ü¤Ôü ÆüÖê−ÖÖ ¤ãüÖ−ÖÖ †−Ö¤êüÖÖ ¤æüÃÖ¸üÖ ¤æü¬Ö ¤æü¸ü ¥üÛ™ü ´ÖÓפü¸ü ¤êü−Ö ¤êü−ÖÖ †Ö¤üÖ−Ö¯ÖϤüÖ−Ö, ²ÖœÍüÖ¾ÖÖ ¤êü−ÖÖ ³Ö֐µÖ ¤üÖê ¤üÖî¸üÖ

¬Ö ¬ÖŒúÖ ²ÖÃ֝Öê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) ¬Ö›ü (×¾Ö.)12(ú) ¬Ö−µÖ (×¾Ö.)3(Ö) ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ¬ÖÃÖÖÃÖ »Ö֐֝Öê (¾ÖÖ.¯ÖÏ)23(Ö)

¤ÓüÖ ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ šüߍú ŸÖ¸üÆ üÃÖê ¬Ö−µÖ •Ö»Ö ¯ÖϯÖÖŸÖ ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ

323

¬ÖÃÃÖ ÆüÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)17(Ö) ¬Ö֍ú¬Öæú (ÃÖÓ.áÖß.)16(ú) ¬ÖÖ›üú−Ö (׍Îú.×¾Ö.)14(ú) ¬ÖÖ−µÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üÖê (׍Îú.)23(ú) ¬Ö־֝Öê (׍Îú.)11(ú)16(Ö) ¬ÖÖÓ¤ü»Ö (ÃÖÓ.áÖß.)21(ú) ¬ÖãôûßŸÖ ÖêôûÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(Ö) ¬Öæôû —Ö™üúÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)17(ú) ¬ÖÖêúÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú)23(Ö) ¬µÖêµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)4(Ö) ¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤üß (×¾Ö.)12(ú)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¬ÖËú ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ ¬Öú ¬Öú ¬Ö›ÍüÖ´Ö ÃÖê ¬ÖÖ−Ö ¬ÖÖ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ ¤üÖî›Íü−ÖÖ Æü›Íü²Ö›Íüß ¬Öæ»Ö ´Öë Öê»Ö−ÖÖ •Ö֐ֹýú ú¸ü−ÖÖ ¬ÖÖêÖÖ »ÖµÖ †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß

−Ö −֍úÖê (׍Îú.×¾Ö.)2(ú) −ÖŒúß (׍Îú.×¾Ö.)12(ú) −ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(Ö) −Ö™üÖê (׍Îú.)9(Ö) −Ö´ÖÍúÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö (×¾Ö.)8(Ö) −Ö¾Ö»Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(ú) −Ö¾ÖÖ (×¾Ö.)1(ú) −Ö¾Öß−Ö (×¾Ö.)13(ú) −ÖÆü֝Öê (׍Îú.)11(ú) −ÖÓŸÖ¸ü (׍Îú.×¾Ö.)13(Ö) −Ö֍úß −Ö‰ú µÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)16(Ö) −Ö֐ִÖÖê›üß (×¾Ö.)17(Ö)20(Ö) −ÖÖ“Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) −Ö֓֐Ö֝Öê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(ú) −ÖÖ™üú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(ú) −ÖÖŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)1(ú) −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›Óü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(ú)17(Ö) −ÖÖŸÖê¾Öևԍú (ÃÖÓ.¯Öã.)9(ú)

−ÖÆüà †¾Ö¿µÖ, •Öºþ¸ü −Ö֏Öæ−Ö ÃÖ•Ö−ÖÖ −Ö´ÖÍúÖ¸ü, −Ö´ÖßÖê −Ö‡Ô −Ö‡Ô †Ö¿“ÖµÖÔ −ÖµÖÖ −Ö‡Ô −ÖÆüÖ−ÖÖ ²ÖÖ¤ü ´Öë −Ö֍ú ´Öë ¤ü´Ö ÆüÖê−ÖÖ ²Ö»ÖÖÖŸÖß −ÖÖ“Ö −Ö֓֐ÖÖ−ÖÖ −ÖÖ™üú ¯ÖÖêŸÖß, −ÖÖןÖ−Ö −ÖÖŸÖ߯ÖÖêŸÖß ×¸ü¿ŸÖê¤üÖ¸ü

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

324

−ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú)22(Ö) −ÖÖÆüß (׍Îú.×¾Ö.)1(ú)2(ú)13(Ö) −ÖÖÓ¤üÖê (׍Îú.)23(ú)

−ÖÖ´Ö −ÖÆüà ÃÖãÖÃÖê ¸üÆü−ÖÖ, (´Ö¸üÖšüß ´Öë '−ÖÖÓ¤üÖê' úÖ †£ÖÔ ‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æïü… »Ö›Íüúß •Ö²Ö ÃÖÃÖã¸üÖ»Ö ´Öë ¸üÖ•ÖߏÖã¿Öß ÃÖê ¸üÆü ¸üÆüß ÆüÖêŸÖß Æîü ŸÖ²Ö úÆüÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü"´Öã»ÖÖß ÃÖãÖÖŸÖ −ÖÖÓ¤üŸÖ †ÖÆüê") ×−֍ú™ü¾ÖŸÖá (×¾Ö.)23(Ö) ¯ÖÖÃÖ¾ÖÖ»Öê ×−֍úÖ»Ö (ÃÖ.¯ÖãÓ.)23(Ö) ±ú»Ö, ¯Ö׸üÖÖ´Ö, −ÖŸÖß•ÖÖ ×−֏Öôû (×¾Ö.)22(Ö) ×ÃÖ±Ôú ×−֐֛üßŸÖ (×¾Ö.)6(Ö) •Öã›Íüß Æãü‡Ô ×−ÖŸÖôû (×¾Ö.)6(ú) ×−Ö´ÖÔ»Ö ×−Ö¤üÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(ú) ú´Ö ÃÖê ú´Ö ×−Ö×´Ö¢Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) ×−Ö×´Ö¢Ö ×−Ö´ÖãôûŸÖÖ (×¾Ö.)5(Ö) −Öãúß»ÖÖ ×−ÖµÖÓ¡ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(Ö) ¸üÖêú ×−Ö¸üÖôûÖ (×¾Ö.)4(Ö)10(Ö)12(ú)21(ú) ×−Ö¸üÖ»ÖÖ, †»ÖÖ, †−ÖÖêÖÖ ×−Ö¸üÖê¯Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)15(Ö) ײ֤üÖ‡Ô ÃÖÓ¤êü¿Ö ×−֝ÖÔµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(Ö) ×−֝ÖÔµÖ ×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ (׍Îú.×¾Ö.)16(ú) ×−Ö¿“ÖàŸÖ ×−Ö„À¾ÖÖÃÖ (ÃÖ.¯Öã.)10(Ö)16(ú) “Öî−Ö úß ÃÖÖÓÃÖ ×−ÖÃ֐ÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) ¯Öύéú×ŸÖ −Öß™ü (×¾Ö.)3(ú) šüߍúÃÖê −ÖãúŸÖÖ (×¾Ö.)14(Ö)16(ú)20(ú) †³Öß †³Öß, ÆüÖ»Ö Æüß ´Öë −ÖãÃÖŸÖÖ (×¾Ö./׍Îú.×¾Ö.)3(ú)6(Ö)12(Ö) ×ÃÖ±Ôú, êú¾Ö»Ö −Öê´ÖúÖ (×¾Ö.)15(ú) šüߍú −ÖêÃ֝Öê (׍Îú.)9(Ö) ¯ÖÆü−Ö−ÖÖ −ÖêÆü´Öß (׍Îú.×¾Ö)2(ú)4(ú) ÃÖ¤îü¾Ö, Æü´Öê¿ÖÖ, ÃÖ¤üÖ 4(Ö)8(ú)9(Ö)16(Ö) −ÖÖêú¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)18(ú)21(ú) −ÖÖîú¸üß −Æü֝Öß ‘Ö¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)13(ú) Ã−ÖÖ−Ö ‘Ö¸ü ¯Ö ¯Ö™üú−Ö (׍Îú.×¾Ö.)14(Ö)

—Ö™ü ÃÖê

325

¯Ö™üÖê (׍Îú.)13(ú) ¯Ö÷üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) ¯Ö›üÖê (׍Îú.)14(ú) ¯Ö›ü»µÖÖ ¯Ö›ü»µÖÖ (׍Îú.×¾Ö)15(ú) ¯ÖÖ (†.)4(Ö)21(ú) ¯Ö¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)10(ú) ¯Ö£Ö−ÖÖ™ü¶ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) ¯Ö¤ü¸üß ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ µÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(Ö) ¯Ö¸ü›üß (ÃÖÓ.áÖß.)5(ú) ¯Ö¸üŸÖ (׍Îú.×¾Ö.)5(ú)20(ú) ¯Ö¸ü¾ÖÖ (׍Îú.×¾Ö.)18(ú) ¯Ö¸ü¾ÖÖ−֐Öß (ÃÖÓ.áÖß.)21(ú) ¯Ö׸üÖÖ´Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)18(Ö)20(ú) ¯Ö׸ü¯Ö¡Öú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)4(ú) ¯ÖÃÖ¸ü™ü (×¾Ö.)20(Ö) ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ú¸üÖê (׍Îú.)10(Ö) ¯ÖÆüÖ™ü (ÃÖÓ.áÖß.)7(Ö) ¯Öôû¾ÖÖê (׍Îú.)17(ú) ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö (×¾Ö.)21(Ö) ¯ÖÖ‰úÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ¯ÖÖšü ú¸üÖê (׍Îú.)18(Ö) ¯ÖÖšüúÖê¸üÖ (×¾Ö.)15(ú) ¯ÖÖšü׾֝Öê (׍Îú.)4(ú)24(ú) ¯ÖÖšüß´Ö֐Öê (׍Îú.×¾Ö.)3(ú)11(ú) ¯ÖÖœüÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)3(Ö) ¯Ö֝Öß (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú) ¯ÖÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) ¯ÖÖµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)10(ú)14(ú) ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) ¯ÖÖµÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)23(ú) ¯ÖÖ׸ü•Ö֟֍ú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) ¯Öֻ֍ú (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ¯ÖÖ¾Ö (×¾Ö.)2(ú) ¯Ö־֝Öê¤üÖê−Ö (×¾Ö.)2(ú)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö−ÖÖ, †“”ûÖ »ÖÖ−ÖÖ ¯Ö÷üÖ ¯Ö›ü−ÖÖ, אָü−ÖÖ ¯Ö›Íêü ¯Ö›Íêü ¯Ö¸ü, »Öê׍ú−Ö ¯Ö¡Ö, דÖ÷üß −Ö㌍ú›ü −ÖÖ™üú —ÖÖê»Öß ´Öë ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ †Ö−ÖÖ ›ü×»ÖµÖÖ ¾ÖÖ¯ÖÃÖ ¯Ö¸üÃÖÖë †−Öã´Ö×ŸÖ †ÃÖ¸ü ¯Ö׸ü¯Ö¡Ö ד֯֙üÖ (¯Ö¸îü»Ö) ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ ˆÂÖ֍úÖ»Ö ˆšüÖ êú »Öê •ÖÖ−ÖÖ ¯Ö“Ö¯Ö−Ö ²ÖÖ׸ü¿Ö, ¾ÖÂÖÖÔ µÖÖ¤ü ú¸ü−ÖÖ ‹úŸÖ¸ü±ú úÖê¸üÖ ³Öê•Ö−ÖÖ ¯Öß”êû úß ŸÖ¸ü±ú ¯ÖÆüÖ›ÍüÖ ¯ÖÖ−Öß ¯Ö¢ÖÖ ¯Öî¸ü, ¯ÖÖÑ¾Ö ¯ÖÖ›Óü›üß −Öà¾Ö, ²Öã×−ÖµÖÖ¤ü Æü¸üØÃ֐ÖÖ¸ü ¯Öֻ֍ú, ´ÖÖŸÖÖׯ֟ÖÖ ¯ÖÖ¾Ö ¯ÖÖî−Öê ¤üÖê

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

¯ÖÖ¾Ö−Ö (×¾Ö.)22(Ö) ¯Ö×¾Ö¡Ö ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ²ÖÖ׸ü¿Ö úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö ¯ÖÖÆgÖê (׍Îú.)1(ú)8(ú)9(Ö)22(ú) ¤êüÖ−ÖÖ ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê (׍Îú.)5(Ö) ¤êüÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ¯ÖÖÆüÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)22(ú) ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö ¯ÖÖÓœü¸üÖ (×¾Ö.)5(ú) ÃÖ±êú¤ü ¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ (×¾Ö.)5(ú)14(Ö) ¿Öã³ÖÏÃÖ±êú¤ü ׯֻ»Öæ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(Ö) ׯֻ»ÖÖ ×¯Ö¾ÖôûÃÖ¸ü (×¾Ö.)5(ú) Æü»úÖ ¯Öß»ÖÖ ×¯Ö¾Öôûִ֬֍ú (×¾Ö.)5(ú) ÖÆü¸üÖ ¯Öß»ÖÖ Ø¯Ö¯Öôû (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) ¯Öß¯Ö»Ö ¯Öãœêü (†.)4(Ö) †ÖÖê ¯Öã¸üÖê (׍Îú.)8(ú) úÖ±úß ÆüÖê−ÖÖ ¯Öã¸üÍúÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)18(ú) ¯Öã¸üÍúÖ¸ü ¯Öã¸êü»Ö ‹¾ÖœüÖ (×¾Ö.)17(ú) úÖ±úß ¯Öã¸êüÃÖê (×¾Ö.)17(Ö) ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ¯Öãß֍ú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú) ¯Öãß֍ú, ׍ÌúŸÖÖ²Ö ¯ÖæÖÔ (×¾Ö.)1(ú) ¯Öæ¸üÖ ¯Ö飾Öß ¯ÖϤüׁ֝ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)8(ú) ¯Ö飾Öß úß ¯Ö׸üÎú´ÖÖ ¯Öê•Ö (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) ´ÖÖÑ›ü ¯Öê™üÖê (׍Îú.)17(Ö) •Ö»Ö−ÖÖ ¯Öê¹ý (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) †´Ö¹ý¤ü ¯ÖëœüÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ¯Öã†Ö»Ö, ¯ÖµÖÖ»Ö ¯ÖÖê™ü Ö¯ÖÖ™üß»ÖÖ •Ö֝Öê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)14(ú) ¯Öê™ü ¯Ößšü ÃÖê »ÖÖ−ÖÖ ¯ÖÖê™ü³Ö¸ü (׍Îú.×¾Ö.)10(ú) ³Ö¸ü¯Öê™ü ¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖ (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)9(ú) ¸üÖê•Öß ¸üÖê™üß êú ×»Ö‹ úÆüà ³Öß •ÖÖ−ÖÖ ¯ÖÖêŸÖÓ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(ú) ²ÖÖê¸üß ¯ÖÖê¸üúÖ (×¾Ö.)19(Ö) †−ÖÖ£Ö ¯ÖÖêÆüÖê“֝Öê (׍Îú.)16(Ö) ¯ÖÆãÑü“Ö−ÖÖ ¯ÖύúÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) ¯ÖύúÖ¸ü ¯Öϐ֟Öß (ÃÖÓ.áÖß.)4(Ö) ¯ÖϐÖ×ŸÖ ¯ÖϐÖן֯Öãß֍ú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú) ¯ÖϐÖ×ŸÖ¯Ö¡Ö ¯ÖÏ“ÖÓ›ü (×¾Ö.)5(Ö)16(Ö) ¯ÖÏ“ÖÓ›ü, ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ¯ÖÏןÖØ²Ö²Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(Ö) ¯Ö¸ü”ûÖчÔ

326

327

¯ÖÏŸµÖÖ (×¾Ö.)12(ú) ¯ÖÏŸµÖêú (×¾Ö.)2(Ö) ¯ÖϳÖÖ¾Öß (×¾Ö.)20(ú) ¯Öϵ֟−Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) ¯ÖϾÖÖÆü (ÃÖÓ.¯Öã.)18(Ö) ¯ÖÏÃÖÓÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü (×¾Ö.)6(Ö) ¯ÖÏÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(Ö) ¯ÖÏê´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(ú) ¯ÖÏêÖú (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

¾ÖÖÃŸÖ¾Ö Æü¸ü ‹ú ¯ÖϳÖ־֍úÖ¸üß ¯Öϵ֟−Ö ¯ÖϾÖÖÆü ‘Ö™ü−ÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¯ÖÏ֝Ö, •ÖÖ−Ö ¯ÖÏê´Ö, ¯µÖÖ¸ü ¤ü¿Öԍú ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö

±ú ±úŒŸÖ (׍Îú.×¾Ö.)1(ú)2(Ö) ×ÃÖ±Ôú ±úו֟Öß (ÃÖÓ.áÖß.)14(Ö)15(Ö) ±ú•ÖßÆüŸÖ ±ú¸üú (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö)23(Ö) ±úÔú, †ÓŸÖ¸ü, ׳֮֟ÖÖ ±úôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(Ö) ±ú»Ö ±úÖ‡Ô»Ö (ÃÖÓ.áÖß.)4(ú) ±úÖ‡»Ö ±úÖµÖ¤üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú) ±úÖµÖ¤üÖ ±úÖ¸ü (×¾Ö.)2(ú)2(Ö)8(Ö)13(ú)14(ú)14(Ö) •µÖÖ¤üÖ, ²ÖÆãüŸÖ ×±ú¸üŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)19(ú) ¤üÖî¸üÖ ±úÖê›ü (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) ™ãüú›ÍüÖ ²Ö ²Ö‘֝Öê (׍Îú.)1(ú)2(ú)8(ú)19(ú) ²Ö¤ü»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú) ²Ö¤ü»ÖÖê (׍Îú.)21(Ö) ²ÖÆüßÖ (ÃÖÓ.áÖß.)1(Ö)9(ú) ²ÖÆãüÖãÖß (×¾Ö.)13(ú) ²ÖÆãüŸÖêú (×¾Ö.)16(ú) ²ÖÆãü¬ÖÖ (׍Îú.×¾Ö.)14(Ö)17(Ö) ²Ö±Ôú (ÃÖÓ.¯Öã.)11(Ö)

¤êüÖ−ÖÖ ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö, ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ²Ö¤ü»Ö−ÖÖ ²ÖÆü−Ö ²ÖÆãüŸÖ ÖãÖÖë¾ÖÖ»Öß ¿ÖÖµÖ¤ü ²ÖÆãü¬ÖÖ, ¿ÖÖµÖ¤ü, •µÖÖ¤üÖŸÖ¸ü ²Ö±ÌÔú

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

²Ö¸êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú) ²Ö¸üÖê²Ö¸ü (×¾Ö.)5(ú)12(ú)18(ú) ²Ö»Ö¾Ö¢Ö¸ü (×¾Ö.)21(Ö) ²ÖÃ֝Öê (׍Îú.)1(ú) ²ÖÓ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) ²ÖÓ¤üß (ÃÖÓ.áÖß.)19(ú) ²ÖÓ¬Öã¯ÖÏê´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(Ö) ²ÖÖ‡Ô (ÃÖÓ.áÖß.)8(ú) ²ÖÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)5(ú)8(ú) ²ÖÖ•ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö)7(ú) ²ÖÖ•Öæ (ÃÖÓ.áÖß.)4(ú) ²ÖÖ™ü»Öß (ÃÖÓ.áÖß.)14(Ö) ²ÖÖŸÖ´Öß (ÃÖÓ.áÖß.)16(ú)23(ú) ²ÖÖ²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã./ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)1(ú) ²Öֵ֍úÖê (ÃÖÓ.áÖß.)1(ú) ²ÖÖÆãü»Öß (ÃÖÓ.áÖß.)1(ú) ²ÖÖÆêü¸ü (׍Îú.×¾Ö./†.)13(ú) ²ÖÖôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ./ÃÖÓ.¯Öã./ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)1(ú) ²ÖÖӬ֝Öß (ÃÖÓ.áÖß.)20(Ö) ײ֓ÖÖ¸üÖ (×¾Ö.)8(ú) ²Öã›üÖê (׍Îú.)17(Ö) ²Öê“ÖÖôûßÃÖ (×¾Ö.)2(ú) ²ÖêŸÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)21(Ö)22(ú) ²Öê¬Ö›üú (׍Îú.×¾Ö.)20(ú) ²Öîšüú (ÃÖÓ.áÖß.)13(ú) ²ÖÖê»ÖÖê (׍Îú.)20(ú)24(ú) ²ÖÖê»Ö־֝Öê (׍Îú.)21(Ö)

328

†“”ûÖ ÃÖÖ£Ö´Öë, šüߍú, ÃÖÖ£Ö, ÃÖÖ£ÖÃÖÖ£Ö •ÖÖê¸ü¤üÖ¸ü ²Öîšü−ÖÖ ×¾Ö¦üÖêÆü ¯ÖÏןֲÖÓ¬Ö ³ÖÖ‡Ô úÖ ¯ÖÏê´Ö ÁÖß´ÖŸÖß•Öß ²ÖÖß“ÖÖ ´ÖÓ›üß, ²Ö•ÖÖ¸ü ²ÖÖ•Öæ ²ÖÖêŸÖ»Ö Ö²Ö¸ü, ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ׯ֟ÖÖ•Öß, ׯ֟ÖÖ•Öß êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö ¯ÖŸ−Öß Öã×›ÍüµÖÖ ²ÖÖÆü¸ü ²Ö““ÖÖ, ²Öê™üÖ (²Öê™êü êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö) ²Ö−ÖÖ¾Ö™ü ²Öê“ÖÖ¸üÖ ›ãü²Ö−ÖÖ ²ÖµÖÖ»ÖßÃÖ µÖÖê•Ö−ÖÖ, ÖÖ−ÖêúÖ ¯ÖŒ¾ÖÖ®Ö ×²Ö−ÖÖ ×—Ö—Öú ²Öîšüú ²ÖÖê»Ö−ÖÖ ²Öã»ÖÖ−ÖÖ

³Ö ³Ö™üÓúŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)20(ú) ³ÖµÖӍú¸ü (×¾Ö.)9(ú)16(Ö) ³Ö¸ü¬ÖÖ¾Ö (׍Îú.×¾Ö.)16(ú) ³Ö¸ü¯Öæ¸ü (×¾Ö.)6(ú)7(ú)

³Ö™üú−Ö ³ÖµÖӍú¸ü, ³ÖßÂÖÖ ŸÖê•Ö ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, úÖ±úß

329

³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü (׍Îú.×¾Ö.)2(Ö)7(Ö) ³Ö¸üÖ³Ö¸ü (׍Îú.×¾Ö.)5(ú) ³Ö¹ý−Ö úÖœüÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(ú) ³Ö¾µÖ (×¾Ö.)19(ú) ³ÖÖ‰ú•Öß (ÃÖÓ.¯Öã./ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)12(ú) ³ÖÖÖ ¯Ö›üÖê (׍Îú.)21(ú) ³Ö֐־֝Öê (׍Îú.)21(Ö) ³ÖÖ•Öß (ÃÖÓ.áÖß.)7(ú)12(ú) ³ÖÖ›êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)13(ú) ³ÖÖŸÖ (ÃÖÓ.¯Öã./−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) ³ÖÖ¸üÖ³Ö¸ü (×¾Ö.)7(Ö) ³ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú)2(Ö) ³ÖÖ¾Ö Ö֝Öê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)3(ú) ³ÖÖÂÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(ú)23(Ö) ³ÖÖÓ›üÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú) ³ÖÖÓ²Ö־֝Öê (׍Îú.)16(Ö) ׳֕֝Öê (׍Îú.)6(ú) Ø³ÖŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)3(Ö) ³ÖߟÖß (ÃÖÓ.áÖß.)23(ú) ³Öê™üÖê (׍Îú.)11(ú)12(ú) ³ÖÖêúÖ›ü ¯ÖÃÖ¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)14(Ö) ³ÖÏŸÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)18(ú)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

³Ö¸ü´ÖÖ¸ü, ²ÖÆãüŸÖ •Ö»¤üß •Ö»¤üß ¾ÖÃÖæ»Ö−ÖÖ ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ³ÖÖ‡ÔÃÖÖÆü²Ö, ¤êü¾Ö¸ü, ¤êü¾Ö¸ü êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö úÖê‡Ô ³Öß ²ÖÖŸÖ Ã֏ŸÖß ÃÖê ú¸ü−Öß ¯Ö›ü−ÖÖ ×−Ö³ÖÖ−ÖÖ, “Ö»ÖÖ−ÖÖ (Ö“ÖÔ) ÃÖ²•Öß ×ú¸üÖµÖÖ ¬ÖÖ−Ö, “ÖÖ¾Ö»Ö ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú úß´ÖŸÖ, ³ÖÖ¾Ö •µÖÖ¤üÖ ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ ³ÖÖÂÖÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü —֐֛ÍüÖ ³ÖÖï“ÖŒúÖ ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ ³ÖߐÖ−ÖÖ, Öß»ÖÖ ÆüÖê−ÖÖ ¤üß¾ÖÖ¸ü ›ü¸ü, ³ÖµÖ ×´Ö»Ö−ÖÖ ¬ÖÖ›Íü ´ÖÖ¸ü ú¸ü ¸üÖê−ÖÖ −Ö¾Ö¸üÖ, ¯ÖןÖ, ³Ö¸üŸÖÖ¸ü

´Ö ´ÖÖ (׍Îú.×¾Ö.)20(ú) ´Ö−Ö (×¾Ö.)20(ú) ´Ö•Öæ¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)17(ú) ´ÖŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(ú) ´Ö¤üŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)7(ú)13(Ö) ´Ö¬Öã¸ü (×¾Ö.)6(ú) ´Ö−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)10(Ö) ´Ö−ÖÖ¾Ö¸ü ‘ÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú)

×±ú¸ü ´ÖÖ−Ö, ¾µÖÃŸÖ ´Ö•Ö¤æü¸üß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Ö¤ü¤ü ´Ö¬Öã¸ü, ´ÖßšüÖ ´Ö−Ö ú¸ü−Öê úß šüÖ−Ö »Öê−ÖÖ

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖê (×¾Ö.)13(Ö) ´Ö−Ö“ÖÖÆüÖ ´ÖÖ¸üôæû−Ö ¯Ö›üÖê (׍Îú.)17(ú) ²Öê•ÖÖ−Ö ÆüÖê−ÖÖ ´ÖµÖÖÔ¤üÖ (ÃÖÓ.áÖß.)21(Ö) †¾Ö׬Ö, ÃÖß´ÖÖ ´ÖµÖÖÔÔפüŸÖ (×¾Ö.)17(ú) ÃÖß×´ÖŸÖ ´Ö»Ö´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(ú) ´Ö¸üÆü´Ö ´Ö»Öæ»Ö ÆüÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)14(ú) ±úߍúÖ ¯Ö›Íü •ÖÖ−ÖÖ ´ÖÃŸÖ (×¾Ö.)8(ú)13(Ö) ´Ö•Öê¤üÖ¸ü, †“”ûÖ ´ÖÆü¢¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(ú) ´ÖÆü¢¾Ö ´ÖÆüÖÖ (×¾Ö.)2(ú)7(Ö) ´ÖÆÑüÖÖ ´ÖÆü֐ÖÖ‡Ô (ÃÖÓ.áÖß.)2(Ö) ´ÖÑÆÓüÖÖ‡Ô ´Öôû´ÖôûÖê (׍Îú.)10(ú) •Öß ×´Ö“Ö»ÖÖ−ÖÖ ´ÖÓÖ»Ö úÖµÖÖÔ»ÖµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö) ×¾Ö¾ÖÖÆü³Ö¾Ö−Ö ´ÖÓ›ü‡Ô (ÃÖÓ.áÖß.)2(Ö) ²ÖÖ•ÖÖ¸ü ´ÖÓ›üôûß (ÃÖÓ.áÖß.)12(ú) ´ÖÓ›ü»Öß ´Ö֐֝Öß (ÃÖÓ.áÖß.)23(Ö) ´ÖÖÑÖ ´Ö֐־֝Öê (׍Îú.)4(ú) ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ, †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ, ´ÖӐ־ÖÖ−ÖÖ ´Ö֐Öê (׍Îú.×¾Ö.)7(ú) ¯Öß”êû, ú´Ö•ÖÖê¸ü ´ÖÖ—ÖÖ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)1(Ö)4(ú) ´Öê¸üÖ, ´Öê¸üß ´ÖÖ—Öê †Ö‡Ô (ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)8(ú) ´Öê¸üß ´ÖÖÑ ´Ö֝ÖæÃ֍úß (ÃÖÓ.áÖß.)2(Ö)20(ú) ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ, ‡−ÃÖÖ×−ÖµÖŸÖ ´ÖÖ−֝Öê (׍Îú.)21(Ö) ´ÖÖ−Ö−ÖÖ ´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)17(ú) ×ÃÖ¸ü —ÖãúÖ−ÖÖ ´Ö֐ÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú) ¸üÖÆü, ¸üÖßÖÖ, ¯Ö£Ö ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(ú) ´Ö֐ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)8(ú) ´ÖÖ¸ü¯Öß™ü ´Öֻ֍ú (ÃÖÓ.¯Öã.)10(Ö) ´ÖÖ׻֍ú ´Öֻ֍úßÖ (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) ´ÖÖ»Ö׍ú−Ö ´ÖÖ¾Ö¿Öß (ÃÖÓ.áÖß.)1(ú) ´ÖÖîÃÖß ´ÖÖ¾ÖôûÖê (׍Îú.)8(Ö)11(ú) †ÃŸÖ ÆüÖê−ÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)9(ú)20(ú)24(Ö) •ÖÖ−֍úÖ¸üß ´ÖÖ×ÆüŸÖ߯֡֍ú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(Ö) ÃÖæ“Ö−Ö֯֡֍ú ´ÖÖÆüßŸÖ †Ã֝Öê (׍Îú.)3(ú) ´ÖÖ»Öæ´Ö ÆÖêü−ÖÖ ´ÖÖôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú) ‰ú¯Ö¸üß ´ÖÖÓ›üÖê (׍Îú.)23(Ö) ¸üÖ−ÖÖ

330

331

×´Öšüß (ÃÖÓ.áÖß.)20(Ö) ×´Ö¡Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)11(Ö) ×´ÖÃÖôûÖê (׍Îú.)20(ú) ×´Öôû׾֝Öê (׍Îú.)20(ú) ´Öß (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú) ´Ößšü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(Ö) ´ÖãúÖê (׍Îú.)19(ú) ´ÖãúÖ™ü¶Ö−Öê (׍Îú.×¾Ö.)17(ú) ´ÖãúÖ´ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) ´Öã¸üÖôûÖê (׍Îú.)14(ú) ´Öã»ÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(Ö) ´Öã»ÖÖß (ÃÖÓ.áÖß.)9(ú) ´Öã»ÖÖÖŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)11(ú) ´ÖãÃÖôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü (×¾Ö.)6(ú) ´Öæšü (ÃÖÓ.áÖß.)5(Ö) ´Öæšü³Ö¸ü (×¾Ö.)17(ú)22(Ö) ´ÖæŸÖá (ÃÖÓ.áÖß.)6(ú) ´Öæôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(ú) ´Öæôû ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú) ´Öî»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) ´ÖÖêšüÖ (×¾Ö.)12(Ö) ´ÖÖê²Ö¤ü»ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(ú) ´ÖÖêÆü (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ´ÖÖêÆü¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)2(ú) ´ÖÖêÆüß´Ö (ÃÖÓ.áÖß.)15(ú) ´ÆüÖ•Öê (†.)1(ú) ´ÆüÖæ−Ö (†.)2(Ö) ´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ (×¾Ö.)20(Ö)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

†Ø»ÖÖ−Ö ×´Ö¡Ö, ¤üÖêÃŸÖ ×´Ö¡Ö ´ÖÓ›ü»Öß ‘Öã»Ö×´Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ, ×Æü»Ö×´Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ ´Öï −ִ֍ú ¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÆü−ÖÖ “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö Öã´Ö “ÖÖê™ü, †Ó¤ü¹ý−Öß “ÖÖê™ü ´ÖÖê“Ö †Ö−ÖÖ »Ö›ÍüúÖ, ²Öê™üÖ »Ö›Íüúß, ²Öê™üß ´Öã»Ö֍úÖŸÖ, ÃÖցÖÖŸúÖ¸ü ´ÖæÃÖ»Ö ´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü ´Öã÷üß ´Öã÷üß³Ö¸ü ´ÖæÙŸÖ ´Öæ»Ö ´Öæ»ÖÖÖѾÖ, •Ö−´Ö ãÖÖ−Ö ´Öᯙ ²Ö›ÍüÖ ²Ö¤ü»Öê ´Öë ´ÖÖêÆü, †ÖúÂÖÔÖ ÃÖ¸üÃÖÖë †×³ÖµÖÖ−Ö ´ÖŸÖ»Ö²Ö, µÖÖ×−Ö ‡ÃÖ×»Ö‹ ²ÖæœÍüÖ

µÖ µÖ•Ö´ÖÖ−Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú)

¯ÖןÖ

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

µÖ¿Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) µÖ¿ÖþÖß (×¾Ö.)23(Ö) µÖÖ¤üß (ÃÖÓ.áÖß.)2(ú)19(Ö) µÖÖµÖ»ÖÖ »Ö֐ÖÖµÖ“ÖÓ (׍Îú.)21(ú) µÖãÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(Ö) µÖêÖê (׍Îú.)1(ú)8(ú) µÖÖê•Ö−ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)4(Ö)

332

µÖ¿Ö µÖ¿ÖþÖß ¯Ö“Öá, ÃÖæ“Öß †Ö−ÖÖ ¯Ö›üŸÖÖ £ÖÖ µÖãÖ †Ö−ÖÖ µÖÖê•Ö−ÖÖ

¸ü ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(ú) ¸ü›üÖ¸ü›ü (ÃÖÓ.áÖß.)8(ú) ¸üŸ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)10(Ö) ¸ü´ÖÖê (׍Îú.)12(ú) ¸üÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) ¸üÃÖ ‘ÖêÖê (׍Îú.)15(ú) ¸üÃÖÖôû¯ÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)19(Ö) ¸üßÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)9(Ö) ¸üÆüÖ™üÖÖ›üÖê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖÓã.Ó)17(ú) ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)3(Ö) ¸ÓüÖÖ“ÖÖ ²Öê¸ÓüÖ (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)8(ú) ¸ÓüÖæ−Ö •Ö֝Öê (׍Îú.)11(ú) ¸ü֐Ö־֝Öê (׍Îú.)7(ú) ¸ü֕֍úÖ¸üÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(ú) ¸üÖ¡Ö (ÃÖÓ.áÖß.)9(Ö) ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü (׍Îú.×¾Ö.)14(ú) ¸üÖÆüÖê (׍Îú.)15(ú)20(Ö) ׸üúÖ´ÖÖ (×¾Ö.)11(ú) ¹ýÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö) ¹Óý¤üß (ÃÖÓ.áÖß.)20(Ö) ¹ýœüß (ÃÖÓ.áÖß.)19(Ö) ¹ý¯Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ¸üÖê•Öß (ÃÖÓ.áÖß.)12(Ö)

»ÖÖ»Ö“ÖÓ¤ü−Ö ¸üÖê−ÖÖ¬ÖÖê−ÖÖ ¸üŸ−Ö •Öß »ÖÖ−ÖÖ, ´Ö−Ö »ÖÖ−ÖÖ ¹ý×“Ö ¹ý×“Ö »Öê−ÖÖ ¸üÃÖß»ÖÖ¯Ö−Ö ¸üÖßÖÖ, ¸üÖÆü, ¯Ö£Ö פü−֓֍Îú ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö ¸ÓüÖ´Öê ³ÖӐÖ, ´Ö•ÖÖ ×ú¸ü׍ú¸üÖ ´Ö−Ö ÆüÖê •ÖÖ−ÖÖ −ÖÖ¸üÖ•Ö ÆüÖê−ÖÖ, ²Öã¸üÖ ´ÖÖ−Ö−ÖÖ ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ ¸üÖŸÖ ¸üÖŸÖ³Ö¸ü ¸üÆü−ÖÖ ÖÖ»Öß ¸üÖêÖß “ÖÖî›ÍüÖ‡Ô ¹ýœÍüß ¹ý¯Ö, þֹý¯Ö ¸üÖê•ÖÖÖ¸ü

333

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

»Ö »Ö−ÖÃÖ¸üÖ‡Ô (ÃÖÓ.áÖß.)9(Ö) »ÖµÖ²Ö¨ü (×¾Ö.)20(Ö) »Ö¾Öú¸ü (׍Îú.×¾Ö.)2(ú)13(Ö)21(ú) »ÖÆüÖ−Ö (×¾Ö.)16(Ö) »ÖôûÖ »Ö֐֝Öê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) »ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)13(ú)17(ú) »Ö֕֝Öê (׍Îú.)15(ú) »ÖÖ•ÖÖôæû (×¾Ö.)15(Ö) »ÖÖ»Ö³Ö›üú (×¾Ö.)5(ú)17(Ö) »ÖÖÓ²Ö (×¾Ö./׍Îú.×¾Ö.)12(ú) ×»Ö×ÆüÖê (׍Îú.)24(ú) ػֲÖæ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) »Öêú (ÃÖÓ.¯Öã.)10(Ö) »Öêú (ÃÖÓ.áÖß.)10(Ö)16(Ö) »ÖÖêú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) »ÖÖê¯Ö Æü֝ê Öê (׍Îú.)23(ú)

¿ÖÖ¤üß úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö »ÖµÖ²Ö¨ü •Ö»¤üß ”ûÖê™üÖ ÃÖê ×Æü»Ö •ÖÖ−ÖÖ µÖÖ»Ö, ¬µÖÖ−Ö ¿Ö´ÖÖÔ−ÖÖ ¿ÖÙ´Ö»Öß ÃÖæÖÔ»ÖÖ»Ö ¤æü¸ü ׻֏Ö−ÖÖ −Öß²Öæ ²Öê™üÖ, »Ö›ÍüúÖ »Ö›Íüúß, ²Öê™üß »ÖÖêÖ −Ö™ü ÆüÖê−ÖÖ, »Öã¯ŸÖ ÆüÖê−ÖÖ

¾Ö ¾ÖŒŸÖéŸ¾Ö Ã¯Ö¬ÖÖÔ (ÃÖÓ.áÖß.)7(Ö) ¾Ö“Ö−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö) ¾Ö›ü (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) ¾Ö›üᯙ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(Ö) ¾Ö¬Öæ¾Ö¸ü ÃÖæ“֍ú ´ÖÓ›üôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö) ¾ÖµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(ú) ¾Ö¸üÖŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)9(Ö) ¾ÖÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(Ö)12(ú) ¾ÖŸÖԝÖæú (ÃÖÓ.áÖß.)18(Ö) ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(Ö) ¾ÖÂÖÔ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö)17(ú) ¾ÖßÖß (ÃÖÓ.áÖß.)13(ú)17(ú)20(ú) ¾ÖßÖæ (ÃÖÓ.áÖß.)2(ú)

³ÖÖÂÖÖ ¯ÖÏןֵÖÖêא֟ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö, ¾ÖÖµÖ¤üÖ ¾Ö™ü, ²Ö¸üÖ¤ü ׯ֟ÖÖ ¾Ö¬Öã¾Ö¸ü •ÖÖ−֍úÖ¸üß ëú¦ü ˆ´ÖÏ, †ÖµÖã ²ÖÖ¸üÖŸÖ úÖêÃÖÔ ²ÖŸÖÖÔ¾Ö †Ö²ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÔ, ÃÖÖ»Ö ²ÖßÖß “Öß•Ö

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

¾Ö×Æü−Öß (ÃÖÓ.áÖß.)1(ú)12(ú) ¾ÖÆüß (ÃÖÓ.áÖß.)3(ú)15(ú) ¾ÖôûÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)16(ú) ¾ÖÖ (†.)1(ú) ¾Ö֍úÖê (׍Îú.)7(Ö)17(Ö) ¾Ö֐֝Öê (׍Îú.)21(ú) ¾Ö֓֝Öê (׍Îú.)2(ú)8(ú)13(ú) 15(ú)24(ú) ¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)11(Ö) ¾Ö֓־֝Öê (׍Îú.)20(Ö) ¾ÖÖ™ü (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö)20(Ö) ¾ÖÖ™üÖê (׍Îú.)10(ú)21(ú) ¾ÖÖ™ü ²Ö‘֝Öê (׍Îú.)8(ú) ¾ÖÖœüÖê (׍Îú.)8(Ö)21(Ö) ¾ÖÖ¤ü (ÃÖÓ.¯Öã.)23(ú) ¾ÖÖ¯Ö¸üÖê (׍Îú.)8(Ö) ¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü (׍Îú.×¾Ö.)12(Ö) ¾ÖÖ¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ¾ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)20(ú) ¾ÖÖŸÖÖÔÆü¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)11(ú) ¾ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö (×¾Ö.)12(ú) ¾ÖÖÆüŸÖÖ (×¾Ö.)11(Ö) ¾ÖÖÆü¾ÖÖ (†.)8(Ö) ¾ÖÖôûßŸÖ ™ü֍úÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)19(Ö) ×¾Ö“ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú)14(ú) ×¾Ö“ÖÖ¸üÖê (׍Îú.)17(ú) ×¾Ö•ÖêŸÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ×¾Ö›üß (ÃÖÓ.áÖß.)17(ú) ×¾Ö−ÖÓŸÖß (ÃÖÓ.áÖß)12(ú) ×¾Ö−ÖÖê¤üß (×¾Ö.)15(Ö) ×¾Ö³ÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú) ×¾Ö³Ö֐֝Öê (׍Îú.)23(ú) ×¾Ö¿ÖêÂÖ (×¾Ö.)22(ú)

334

³ÖÖ³Öß úÖ¯Öß, ¯ÖãÛß֍úÖ ´ÖÖê›Íü ¾ÖÖÆü —Öãú •ÖÖ−ÖÖ ²ÖŸÖÖÔ¾Ö ú¸ü−ÖÖ ¯ÖœÍü−ÖÖ, ²Ö“Ö−ÖÖ ¯Öãß֍úÖ»ÖµÖ ²Ö“ÖÖ−ÖÖ ¸üÖÆü, ¸üÖßÖÖ, ¯Ö£Ö »ÖÖ−ÖÖ, “ÖÖÆü−ÖÖ ²ÖÖ™ü •ÖÖêÆü−ÖÖ ²ÖœÍü−ÖÖ, ²ÖœÍü •ÖÖ−ÖÖ ¾ÖÖ¤ü, ¾ÖÖ¤ü×¾Ö¾ÖÖ¤ü ¯ÖϵÖÖêÖ ú¸ü−ÖÖü ²ÖÖ¸ü²ÖÖ¸ü Æü¾ÖÖ ¯Ö׸üÎú´ÖÖ ¯Ö¡ÖúÖ¸ü †¾ÖÃÖ¸ü ¾ÖÖßÖ׾֍úŸÖÖ, µÖ£ÖÖ£ÖÔ ²ÖÆüŸÖÖ ¾ÖÖÆü ¾ÖÖÆü ²Ö×ÆüéúŸÖ ú¸ü−ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ÃÖÖê“Ö ¯Öæ”û−ÖÖ ×¾Ö•ÖêŸÖÖ ²Öß›Íüß ×²Ö−ÖÓŸÖß ×¾Ö−ÖÖê¤üß, ´Ö•ÖÌÖ׍úµÖÖ ×¾Ö³Ö֐Ö, ³ÖÖÖ ×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö ×¾Ö׿Ö™ü

335

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ (׍Îú.×¾Ö)12(ú) ×¾Ö¿ÖêÂ֍ú¸ü ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)7(ú)14(ú) †Ö¸üÖ´Ö, ×¾ÖÁÖÖ´Ö ×¾ÖÂÖ²ÖÖ¬ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)14(Ö) ×¾ÖÂÖ úÖ †ÃÖ¸ü ¾Öß•Ö (ÃÖÓ.áÖß.)12(ú) ײֻ֕Öß ¾ÖêÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) Ö×ŸÖ ¾ÖêÖôûÖ (×¾Ö.)12(Ö)19(ú) †»ÖÖ, ×−Ö¸üÖ»ÖÖ ¾Öê“֍ú (×¾Ö.)8(Ö) “Öã−Öê Æãü‹ ¾Öêšüײ֐ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.áÖß.)17(ú) ²ÖêÖÖ¸üß, ²ÖÓ¬Öã†Ö ´Ö•Ö¤æü¸ü ¾Öê›üÖ¾Ö֍ú›üÖ (×¾Ö.)8(ú) †Ö›üÖןָü”ûÖ ¾Öêôû (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú)16(Ö)21(ú)22(ú) ¾ÖŒŸÖ, ÃÖ´ÖµÖ ¾Öî¸üÖÖ (×¾Ö.)11(Ö) ¾Ö߸üÖ−Ö ¾Öî¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)23(Ö) ¤ãü¿´Ö−Ö ¾Öî׿Ö™ü¶ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)11(Ö) ×¾Ö׿Ö™üŸÖÖ ¾µÖŸµÖµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)10(ú) ²ÖÖ¬ÖÖ ¾µÖÖ¯Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) —Ö´Öê»ÖÖ, úÖ´ÖÖë úÖ œêü¸ü ¿Ö ¿ÖÛŒŸÖ¿ÖÖ»Öß (×¾Ö.)22(Ö) ¿ÖŒµÖ (×¾Ö.)23(Ö) ¿Ö¯Ö£Ö (ÃÖÓ.áÖß.)15(Ö) ¿ÖÖ²ÖÖÃ֍úß (ÃÖÓ.áÖß.)3(Ö) ¿ÖÖ²²ÖÖÃÖ (†.)1(ú) ¿ÖÖÃÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö) ¿ÖÖôûÖ (ÃÖÓ.áÖß.)1(Ö) ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)10(Ö) ׿֍úÖê (׍Îú.)12(ú)15(ú) 18(ú)22(ú)24(Ö) ׿֍ú¾ÖÖê (׍Îú.)7(ú)12(ú)24(Ö) ׿ָüÖê (׍Îú.)17(Ö) ×¿Ö¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ׿־֝֍úÖ´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(ú) ׿־֝Ö×™ü¯ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ׿־ÖÖµÖ (†.)6(ú)22(ú)

²Ö»Ö¾ÖÖ−Ö, ¿ÖÛŒŸÖ¿ÖÖ»Öß ÃÖÓ³Ö¾Ö ¿Ö¯Ö£Ö, úÃÖ´Ö ¿ÖÖ²ÖÖ¿Öß ¿ÖÖ²ÖÖ¿Ö ¿ÖÖÃÖ−Ö Ãæú»Ö ¿ÖÖÓŸÖß ÃÖߏÖ−ÖÖ ×Ã֏ÖÖ−ÖÖ ‘ÖãÃÖ−ÖÖ ×¿Ö¾Ö•Öß ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô †Öפü †»ÖÖ¾ÖÖ, êú ×ÃÖ¾ÖÖµÖ, †×ŸÖ׸üŒŸÖ

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

׿Öµ־Öé¢Öß (ÃÖÓ.áÖß.)24(Ö) ×¿ÖÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)4(ú)7(Ö) ׿ցÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)3(Ö) Ø¿ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ)13(ú) ¿Öêú›üÖê (×¾Ö.)9(Ö) ¿ÖêúÖê™üß (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) ¿Öê•ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ¿ÖêŸÖú¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)17(ú) ¿Öê¾Ö™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)23(ú) ¿Öê¾Ö™ü“ÖÖ (×¾Ö.)15(Ö) ¿Öê¾ÖÓŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)5(Ö) ¿ÖëÖ¤ü֝ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ¿ÖÖê¬Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú) ¿ÖÖê¬Öæ−Ö úÖœüÖê (׍Îú.)15(ú) ÁÖߏÖÓ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)22(ú) ÃÖ Ã֍úÖôû (ÃÖÓ.áÖß.)7(Ö) ÃÖŒŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)14(ú) Ã֐ÖôûÖ (×¾Ö.)2(ú)3(ú)4(ú) 4(Ö)5(ú)10(ú) Ã֐ÖêÃÖÖêµÖ¸êü (ÃÖÓ.¯Öã.²Ö.¾Ö.)11(Ö) ÃÖ×“Ö¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) ÃÖ••ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)11(ú) ÃÖŸµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(Ö) ÃÖ¬µÖÖ (׍Îú.×¾Ö.)2(ú)6(ú) ÃÖ³ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)4(ú) ÃÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß (׍Îú.×¾Ö.)6(Ö) Ãִ֕֝Öê (׍Îú.)16(Ö)24(ú) ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)14(Ö) ÃÖ´Ö֕֍úÖµÖÔ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)7(Ö) ÃÖ´ÖÖ•Ö¯ÖϲÖÖê¬Ö−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)19(ú) ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(Ö)

336

”ûÖ¡Ö¾Öé×¢Ö ×¿ÖÖÖ ÃÖ•ÖÌÖ ÃÖàÖ ÃÖïú›ÍüÖê †»ÖÖ¾Ö ¯Ö›ÍüÖêÃÖß ×úÃÖÖ−Ö †Ö׏ָü, †ÓŸÖ †ÖÖ¸üß ÃÖê¾ÖÓŸÖß ´ÖæӐֱú»Öß ¤üÖ−ÖÖ ÖÖê•Ö ÖÖê•Ö ×−֍úÖ»Ö−ÖÖ ‹ú ×´ÖšüÖ‡Ô ×•ÖÃÖê ¤üÆüß †Öî¸ü “Öß−Öß ÃÖê ²Ö−ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´Öë ˆÃÖê ¯Öã¸üß êú ÃÖÖ£Ö ÖÖŸÖê Æîü… ¯ÖÏÖŸÖ„úÖ»Ö, ÃÖ¾Öê¸üÖ •Ö²Ö¸ü¤üßÖß ÃÖÖ¸üÖ, ÃÖ²Ö, ÃÖ³Öß Ã֐ÖêÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ÃÖ×“Ö¾Ö ”û••ÖÖ ÃÖŸµÖ, ÃÖ““ÖÖ‡Ô ×±ú»ÖÆüÖ»Ö, †Ö•Öú»Ö, ÆüÖ»ÖÆüß ´Öë ÃÖ³ÖÖ, ²Öîšüú †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ ¬ÖÖ¸üÖÖ, ÃÖ´Ö—Ö ÃÖ´Ö֕֍úÖµÖÔ ÃÖÖ´ÖÖו֍ú •Ö֐Öé×ŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö

337

ÃÖ´ÖÖ¬Öß (ÃÖÓ.áÖß.)6(Ö) ÃÖ´ÖÖ¸Óü³Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ÃÖ´Öã¦üúÖšü (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) ÃÖ´Öã¦ü¯Ö¼üß (ÃÖÓ.áÖß.)22(Ö) ÃÖ´ÖÖê¸ü (׍Îú.×¾Ö.)3(ú)16(ú) ÃÖ¾ÖÔ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)4(ú)5(ú)9(Ö) ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ (×¾Ö.)8(Ö) ÃÖ»»ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)11(ú) ÃÖ¾Ö›ü (ÃÖÓ.áÖß.)16(Ö) ÃÖ¾ÖµÖ (ÃÖÓ.áÖß.)12(ú) ÃÖ¾¾ÖÖ (×¾Ö.)2(ú) ÃÖÆü−Ö ú¸üÖê (׍Îú.)14(ú) ÃÖÆü»Ö (ÃÖÓ.áÖß.)6(ú) ÃÖÆüß (ÃÖÓ.áÖß.)3(ú) ÃÖӍãú×“ÖŸÖ (×¾Ö.)23(Ö) ÃÖӏµÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)8(Ö) ÃÖÓ›üÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)13(ú) ÃÖÓ¬Öß (ÃÖÓ.áÖß.)22(ú) ÃÖÓ¬µÖ֍úÖôû (ÃÖÓ.áÖß.)7(ú) ÃÖӯ֍Ôú (ÃÖÓ.¯Öã.)24(Ö) ÃÖÓ´ÖŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)12(ú) ÃÖÓÃÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)9(ú) ÃÖÖšü¾ÖÖê (׍Îú.)20(Ö) ÃÖ֬֝Öê (׍Îú.)23(ú) ÃÖÖ¬ÖÖ (×¾Ö.)6(ú) ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)23(Ö) ÃÖÖ¸üÖÖ (×¾Ö.)20(ú) ÃÖÖ£ÖÔ (×¾Ö.)22(Ö) ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú (×¾Ö.)19(ú) ÃÖÖ¾Ö»Öß (ÃÖÓ.áÖß.)6(ú) ÃÖÖÃÖæ (ÃÖÓ.áÖß.)5(ú) ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖß (ÃÖÓ.áÖß.)23(Ö) ÃÖÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)22(Ö) ÃÖցָü (×¾Ö.)15(ú)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

ÃÖ´ÖÖ×¬Ö ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü ÃÖ´Öã¦ü úÖ ×ú−ÖÖ¸üÖ ÃÖ´Öã¦ü úÖ ×ú−ÖÖ¸üÖ ÃÖÖ´Ö−Öê ÃÖ²Ö, ÃÖÖ¸êü •Ö−ÖÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ ÃÖ»ÖÖÆü ±ãú¸üÃÖŸÖ †Ö¤üŸÖ ÃÖ¾ÖÖ ÃÖÆü »Öê−ÖÖ ÃÖî¸ü, ׯ֍ú×−֍ú ÆüßÖցָü ÃÖӍãúד֟Ö, ŸÖӐÖ−Ö•Ö̸üß ÃÖӏµÖÖ, †Óú ¿ÖÖî“ÖÖ»ÖµÖ ´ÖÖîúÖ ¿ÖÖ´Ö úÖ ¾ÖŒŸÖ, ÃÖÓ¬µÖÖ¾Öê»ÖÖ ÃÖӯ֍Ôú ÃÖÆü´ÖŸÖß ‘Ö¸üÖéÆüãÖß ÃÖӐÖÏÆü ú¸ü−ÖÖ ´Öã´Ö׍ú−Ö ÆüÖê−ÖÖ ÃÖÖ¤üÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ êú ÃÖ´ÖÖ−Ö †£ÖÔÃÖ×ÆüŸÖ ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−֍ú ”ûÖÑ¾Ö ÃÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖéú×ŸÖ Ö¾ÖÖÆüß ÃÖցָü

¿Ö²¤üÃÖæ“Öß

ÃÖÖӐ֝Öê (׍Îú.)1(ú)13(Ö) ×ÃÖ¨ü ú¸üÖê (׍Îú.)15(ú) ØÃÖÆüßÖ (ÃÖÓ.áÖß.)20(Ö) ÃÖãúÖê (׍Îú.)14(ú) ÃÖãÖÃÖÖêµÖß (ÃÖÓ.áÖß.)12(ú)13(Ö) ÃÖã“֝Öê (׍Îú.)11(ú) ÃÖã™üúÖ (ÃÖÓ.áÖß.)16(ú) ÃÖã¼üß/ÃÖã™üß (ÃÖÓ.áÖß.)8(ú) ÃÖã®Ö (׍Îú.×¾Ö)16(ú) ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(Ö) ÃÖã¸üôûßŸÖ (×¾Ö.)16(ú) ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ (ÃÖÓ.áÖß.)21(ú) ÃÖãºþ ú¸üÖê (׍Îú.)20(ú) ÃÖã¹ý (×¾Ö.)20(ú) ÃÖã»Ö³Ö (×¾Ö.)15(ú) ÃÖã¾ÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)5(Ö) ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ (×¾Ö.)9(Ö) ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ÃÖæ“Ö−ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)4(ú) ÃÖæ•Ö (ÃÖÓ.áÖß.)14(ú) ÃÖÖê›ü¾ÖÖê (׍Îú.)24(ú) ÃÖÖê−ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö) ÃÖÖê−Öê¸üß (×¾Ö.)11(ú) ÃÖÖêµÖ (ÃÖÓ.áÖß.)6(ú) ßֲ¬Ö (×¾Ö.)17(Ö) ãÖôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(ú) ãÖÖ׵֍ú ÆüÖêÖê (׍Îú.)18(ú) Ûã֟Öß (ÃÖÓ.áÖß.)17(Ö) þ֓”û (×¾Ö.)2(ú) þ֟ք (׍Îú.×¾Ö.)9(ú)21(ú) þ֟ÖÓ¡Ö (×¾Ö.)9(ú)13(ú) þ֯−Öê ¸ÓüÖ¾ÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)11(ú)12(ú) þֵÖÓ¯Ö֍ú (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) þֵÖÓ¯Ö֍ú‘Ö¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)13(ú)

338

²ÖŸÖÖ−ÖÖ, úÆü−ÖÖ ú¸ü פüÖÖ−ÖÖ ØÃÖÆü−Öß ÃÖæÖ−ÖÖ, ÃÖæÖ •ÖÖ−ÖÖ ÃÖãÖ ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ‹Ñ ÃÖæ—Ö−ÖÖ ”ãû™üúÖ¸üÖ ”ãû¼üß ÃÖ®Ö ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖ, ׿ցÖÖ¯ÖϤ üú£Ö−Ö ×²Ö−ÖÖ ×úÃÖß ²ÖÖ‘ÖÖ êú ¿Öã¹ý¾ÖÖŸÖ ¿Öã¹ý ú¸ü−ÖÖ ¿Öã¹ý †ÖÃÖÖ−Ö Öã¿Ö²Öæ ÃÖã¿ÖÖê׳֟Ö, ÃÖ•ÖÖ Æãü†Ö ²Ö›üß ÃÖӏµÖÖ ´Öë ÃÖã—ÖÖ¾Ö ÃÖæ•Ö−Ö ÃÖã»Ö—ÖÖ−ÖÖ, ”ãû›üÖ−ÖÖ ÃÖã−ÖÖ¸ü ÃÖã−ÖÆü¸üÖ ‡ÓŸÖ•ÖÖ´Ö ÃŸÖ²¬Ö, “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö ×¸ü¿ŸÖÖ ²ÖÃÖ •ÖÖ−ÖÖ Ûã֟Öß ÃÖÖ±ú Öã¤ü †»ÖÖ ÃÖ¯Ö−Öê ÃÖÓ•ÖÖê−ÖÖ ¯Ö֍ú ú»ÖÖ ¸üÃÖÖê‡Ô‘Ö¸ü

339

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß

þֺþ¯Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(ú) ºþ¯Ö, þֺþ¯Ö þ֐ÖÔ ¤üÖê−Ö ²ÖÖê™êü ˆ¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)13(Ö) þ֐ÖÔ ¤üÖê ˆÓÖ×»ÖµÖÖë êú ¤ãü¸üָ߯ü ÆüÖê−ÖÖ, þÖÙÖµÖ †Ö−ÖÓ¤ü ÆüÖê−ÖÖ Ã¾ÖÃŸÖ (×¾Ö.)2(Ö)13(Ö) ÃÖßÖÖ Ã¾ÖÖ£Öá (×¾Ö.)23(Ö) þÖÖ£Öá, Öã¤üÖ•ÖÔ Æü ÆüÖ¾ÖÖ (ÃÖÓ.áÖß.)12(Ö) ¤üÃŸÖ ÆüŸÖ²Ö»Ö ÆüÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)20(Ö) »ÖÖ“ÖÖ¸ü Æü−ÖÖ Æü´ÖÖÖÃÖ (׍Îú.×¾Ö.)19(ú) •Öºþ¸ü, ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß Æü¸ü³Ö¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) “Ö−ÖÖ Æü»»Öß (׍Îú.×¾Ö)8(Ö) †Ö•Öú»Ö, †³Öß Æü¾ÖÖ (×¾Ö.)2(ú)9(Ö) “ÖÖ×Æü‹ ÆüßÖ×»Ö×ÖŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(Ö) ÆüßÖ×»Ö×ÖŸÖ Æüß־µÖ¾ÖÃÖÖµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ÆüßֈªÖêÖ ÆüôæûÆüôæû (׍Îú.×¾Ö)2(ú) ¬Ö߸êü ¬Ö߸êü ÆüÖ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)2(ú) µÖÆü ÆüÖŸÖ ×¯Ö¾Öôêû ú¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)9(ú) ÆüÖ£Ö ¯Öß»Öê ú¸ü−ÖÖ, ¿ÖÖ¤üß ú¸ü−ÖÖ ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü »Ö־֝Öê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)7(Ö) ÆüÖ£Ö ²ÖÑ™üÖ−ÖÖ ÆüÖŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü (׍Îú.×¾Ö.)16(Ö) ÆüÖ£ÖÃÖê ×−֍ú»Ö−ÖÖ, ¯ÖÆãÑü“Ö êú ²ÖÖÆü¸ü ÆüÖŸÖÖôûÖê (׍Îú.)8(Ö) ×−Ö²Ö™üÖ−ÖÖ ÆüÖ»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) ŸÖú»Öß±ú ÆüÖ»Ö ãú¡ÖÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(Ö) ãú¢Öê ÃÖê ³Öß ²Ö¤üŸÖ¸ü ×Æü¸ü¾Ö֐ÖÖ¸ü (×¾Ö.)6(ú) Æü¸üÖ³Ö¸üÖ ×Æü¿Öê²Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú) ×ÆüÃÖÖ²Ö Æüß (†.)1(ú) ³Öß Çü¤üµÖÖ»ÖÖ ×³Ö›üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)19(Ö) Çü¤üµÖ ”æû »Öê−ÖÖ ÆüÖê ÆüÖê (׍Îú.×¾Ö.)1(ú) ÆüÖÓ, ÆüÖÓ Ö ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(Ö)16(Ö)

¯Ö»Ö