01 Thoukididis Tomos A.pdf

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑΙ TOΜΟΣ A

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑΙ TOΜΟΣ A (Bιβλον A )

Tτλος: Θουκυδδου Iστοραι Mετφρασις: !Eλευθερου Bενιζ$λου !Eκδ%σεις: ΓEΩPΓIAΔH - «BIBΛIOΘHKH TΩN EΛΛHNΩN» Yπε,θυνος !Eκδ%σεως: Λεωνδας !Aθ. Γεωργιδης Διορθ2σεις-!Eπιμ$λεια: Kωνσταντ3νος Ποταμι5νος Στοιχειοθεσα: Παναγι2της Kοντομην5ς !Eξ2φυλλο: Δημ8τριος Mπιλιλ9ς copyright © ;κδ%σεις Λ. Γεωργιδης 2011 ISBN: 978-960-316-419-7 SET: 978-960-316-408-1 Bιβλιοπωλε3α: Σ%λωνος 114, !Aθ9ναι T.K. 106 81, τηλ. 210 38 47 347 Kηφισας 263, Kηφισι T.K. 145 62, Tηλ. 210 80 15 113 www.georgiadesbooks.com - e-mail: [email protected] !Απαγορε,εται L Qναδημοσευσις Rλ%κληρης S μ$ρους τ9ς παρο,σης μελ$της, μU Rποιοδ8ποτε μ$σο, χωρVς τWν γραπτW Xδεια τοZ ;κδ%του S τ[ν νομμων κληρον%μων του. !Επιτρ$πεται L Qναφορ] στ^ παρ^ν βιβλο S στ^ περιεχ%μεν% του μ%νον σU περπτωσι πο_ παρουσιζονται ρητ[ς τ] στοιχε3α α`τοZ.

Mετφρασις

Eλευθερου Bενιζ λου

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

Eaναι χαρακτηριστικ^ν τ[ν μεγλων καV ;ξαιρετικ[ν προσωπικοτ8των ν] ;πεκτενουν τWν δραστηρι%τητα α`τ[ν π$ραν τ[ν Rρων, τ] Rπο3α αb περιστσεις τοZ βου το_ς χαρσσουν. Tοια,τη cπ9ρξε καV L περπτωσις τοZ Bενιζ$λου. T] λογοτεχνικ του χαρσματα cπ9ρξαν σχεδ^ν dσα πρ^ς τ^ πολιτικ%ν του τλαντον. !E]ν εeς τWν Eλλδα cφστατο, fπως cπρχει εeς τWν Γαλλαν, !Aκαδημα Qποκλειστικ[ς ;νδιαφερομ$νη δι] τWν γλωσσικWν gκφρασιν καV τWν καλλι$πειαν, θ] τοZ προσεφ$ρετο L πρ2τη καV πλ$ον διακεκριμ$νη θ$σις ;ν α`τh9. T] fσα εaπεν εeς διαφ%ρους περιστσεις θ] παραμενουν παροιμι2δη, Xξια ν’ Qναφ$ρωνται εeς τWν σ,γχρονον bστοραν. iOταν, κατ] τWν gναρξιν τοZ Mεγλου Πολ$μου, R Qντιπρ%σωπος τ9ς Γερμανας τοZ προσ$φερεν, εeς Qντλλαγμα τ9ς ;γκαταλεψεως τ9ς συμμχου τ9ς Eλλδος Σερβας, τWν ;π$κτασιν τ[ν Eλληνικ[ν ;δαφ[ν ;ν Mακεδονhα R Bενιζ$λος Qπ8ντησεν kξ$ως: «K,ριε Yπουργ$, L Eλλ]ς εaναι πρα πολ_ μικρ] χ2ρα δι] ν] πρξhη μαν τ%σην μεγλην Qτιμαν». Kατ] τWν διρκειαν τοZ πολ$μου, fτε cπUρ τ^ δ$ον φρ%νιμοι Xνθρωποι τ^ν συνεβο,λευσαν ν] μW lνωθh9 μU το_ς συμμχους, διερχομ$νους τWν στιγμWν ;κενην δυσχερ9 πε-

* !Eτ$θη εeς τWν QγγλικWν gκδοσιν τ9ς !Oξφ%ρδης καV Qναδημοσιε,εται ;ν μεταφρσει. T^ προομιον τοZτο Qνεγν2σθη καV cπ^ τ,πον διαλ$ξεως τWν 19ην Mαρτου 1937, εeς τWν oδρα Nεοελληνικ9ς Γλ2σσης τοZ King!s College τοZ Λονδνου, cπ^ τWν προεδραν τοZ Wickham Steed.

7

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

ροδον, Qπ8ντησε μU τWν ;πσης περφημον φρσιν: «H Mεγλη Bρεττανα κερδζει πντοτε τWν τελευτααν μχην». Eeς μαν Xλλην περστασιν, Qναγν2σας εeς τ^ μ$γα bστορικ^ν gργον τοZ Hal Fisher τWν παρατ8ρησιν, καθ’ yν L ;κστρατεα τ9ς Mικρ5ς !Aσας Qπετ$λει σφλμα, εaπε: «Kθε ;πιχερησις, πο_ Qποτυγχνει, εaναι σφλμα». !Eξ Xλλου, οb λ%γοι του καV τ] διπλωματικ του γραπτ] gφεραν τWν σφραγ3δα τοZ καθαρωτ$ρου κλασσικοZ tφους, ;μφανοντα fτι εaχε καλ[ς προπαιδευθ9 εeς τWν σχολWν τ[ν Qρχαων Eλλ8νων Συγγραφ$ων καV fτι R !Eπιτφιος τοZ Περικλ$ους zτο τ^ προσφιλ$ς του Qνγνωσμα. Eaναι λοιπ^ν lπ%μενον fτι αb γεννα3αι α`ταV κλασσικαV τσεις θ] τ^ν παρεκνησαν μεγλως fπως καταστ8ση προσιτ^ν εeς τ^ν κοιν^ν σ,γχρονον iEλληνα Qναγν2στην τ^ν γοητευτικ%ν, ;ν το,τοις, fμως, καV πλ$ον δυσν%ητον μεταξ_ τ[ν κλασσικ[ν συγγραφ$ων. {Hτο τ9ς γν2μης, συμφων[ν μU διακεκριμ$νον Eλληνιστ8ν, fτι L Qρχαα EλληνικW ;δδασκε το_ς Qνθρ2πους fπως εcρσκουν ;νδιαφ$ροντα α`τ^ν τ^ν κ%σμον, καV fτι gκαμνε α`το_ς ν] βλ$πουν τ] πργματα qς πργματι εaχον. Otτως, L Qλ8θεια τ9ς ζω9ς δUν zτο πλ$ον L πικρ] καV παγερ] cπ%θεσις εeς yν τWν Qνγει συχνκις R νε2τερος συγγραφε,ς, Qλλ] το`ναντον κτι πολ_ qραι%τερον. Mεταξ_ Qπληροφορ8των Qνθρ2πων ;πικρατε3 κοινW Qντληψις fτι R σ,γχρονος iEλλην δ,ναται ν’ Qναγν2σhη παλαι Eλληνικ] κεμενα Xνευ Qνυπερβλ8των δυσχερει[ν. H ;ν λ%γuω μ5λλον κολακευτικ8, Qντληψις κμνει τιν]ς ν] πιστε,ουν fτι cπρχει τ%σον μικρ] QλλαγW εeς τ^ν βον ;ν Eλλδι Qπ^ το_ς κλασσικο_ς χρ%νους, vστε, Qκ%μη L RμηρικW θρησκεα παραμ$νει καV σ8μερον qς ;πικρατοZσα πστις μεταξ_ τ[ν νεωτ$ρων Eλλ8νων. Θ] ;νθυμοZμαι πντοτε μU θυμηδαν τWν ;ρυθριζουσαν

μεταμ$λειαν τ9ς, πρ^ ;τ[ν εeς γεZμα, παρακαθημ$νης μου κυρας, fτε μU συνεχρη σοβαρ2τατα, δι%τι οb συμπατρι[ται μου καV ;γp ;λατρε,ομεν τ%σον γραφικ]ς θε%τητας, qς τ^ν !Aπ%λλωνα καV τWν !Aρτ$μιδα, καV ;γp rναγκσθην ν] τ9ς Rμολογ8σω fτι εeς τWν πραγματικ%τητα δUν εdμεθα παρ] γνησι2τατοι, Qλλ, dσως, kλγον πεζοV χριστιανο. !E]ν οb συγγραφε3ς, λ%γου χριν R Πλο,ταρχος καV R Λουκιαν%ς, kλιγ2τερον τοZ Θουκυδδου περπλοκοι εeς τWν Qπ%δοσιν τ[ν eδε[ν καV sπλο,στεροι εeς τ^ tφος των, ;νδ$χεται ν] εaναι περισσ%τερον προσιτοV ;κ πρ2της ;παφ9ς εeς τ^ν μορφωμ$νον σ,γχρονον iEλληνα, R !Aθηνα3ος bστορικ^ς εaναι ;πναγκες ν’ Qναγιν2σκεται, ;ξαιρ$σει τ[ν kλγων εeδικ[ς προπαιδευμ$νων λογων, το`λχιστον μU τWν QντιπαραβολWν μεταφρσεως παραπλε,ρως τοZ πρωτοτ,που. O Bενιζ$λος Qντελ8φθη τWν Qλ8θειαν τα,την Qπ% τWν νε%τητ του, fτε ;συν8θιζε ν’ Qναγιν2σκhη καV ν] μελετh5 τWν Iστοραν τοZ ΠελοποννησιακοZ Πολ$μου τοZ ;ν λ%γuω μεγλου χρονικογρφου. !Eμελ$τα τ%τε τ^ν Θουκυδδην, τh9 βοηθεhα μεταφρσεως, QκριβοZς μ$ν, Qλλ πολ_ κατ] λ$ξιν, vστε ν] μW δ,ναται ν’ Qποδ2σhη τWν ο`σαν τοZ πρωτοτ,που. Πρ%κειται δι] τWν Qπηρχαιωμ$νην καV σχεδ%ν λησμονημ$νην γαλλικWν μετφρασιν τ[ν κυριωτ$ρων τμημτων τοZ Θουκυδδου, τWν καλουμ$νην «Traduction Juxtalinéaire» (μετφρασιν γραμμWν πρ^ς γραμμ8ν). H μετφρασις αtτη συν$βαλεν, vστε ν] σχηματσhη R καθηγητ8ς μου τοZ Γυμνασου (R Kακλαμνος Rμιλε3 ;νταZθα δι] τ^ν lαυτ%ν του) τWν ;σφαλμ$νην γν2μην fτι κατε3χον τ] Qρχα3α Eλληνικ] πολ_ καλλτερα Qπ^ f,τι πργματι τ] ;γν2ριζον. O Bενιζ$λος, Qπ^ τ] πρ[τα gτη, wνειρε,ετο ν’ Qφαιρ$σhη Qπ^ τ^ μεγαλει[δες Qλλ’ Qσυν8θως δ,σκολον κεμενον τοZ Θουκυδδου τ]ς Qκνθας καV τ]ς τριβ%λους, xνα παρουσισhη εeς τ^ν Xνευ

8

9

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

κλασσικ9ς μορφ2σεως σ,γχρονον iEλληνα, εeς τ^ν κοιν^ν Qναγν2στην, τ^ν πυρ9να τοZ χυμ2δους καV ε`2δους καρποZ τ^ν Rπο3ον προσφ$ρουν αb Qμμητοι περιγραφα, τ] σχ%λια ;πV τ[ν γεγον%των S L φιλοσοφα α`τ[ν, „τινα περι$χονται εeς α`τ^ τ^ μ$γα βιβλον, εeς α`τWν τWν δ%ξαν τ9ς Iστορας, καV τ^ αeων%βιον μνημε3ον τ9ς Qνθρωπνης σκ$ψεως. !Aλλ] L πολιτικW Qπορροφh5 Rλοκληρωτικ[ς τ^ν Xνθρωπον. ΔUν εaναι δυνατ^ν ν] γρφετε εdτε ν] μεταφρζετε κα, ταυτοχρ%νως, ν] κμνετε Iστοραν. ΔUν εaναι δυνατ^ν ν’ Qγωνζεται oνας Xνθρωπος δι] ν] ;λευθερ2σhη τ^ …Eθνος του Qπ^ τ^ν ξ$νον ζυγ^ν καV συγχρ%νως ν] ;πιδδεται εeς φιλολογικWν ;ργασαν. Eaναι, ;ν το,τοις, κατορθωτ^ν δι] oνα μεγλον πολιτικ^ν Xνδρα ν] ;πιτυγχνhη τ]ς πολιτικς του ;πιδι2ξεις καV ν] μελετh5, συγχρ%νως, σοβαρ[ς, oνα gργον, qς L Iστορα τοZ ΠελοποννησιακοZ Πολ$μου, ;ξγων ;ξ α`τοZ καθοδηγητικ]ς διδαχς. !Aκ%μη καV kλιγ2τερον σοβαραV Qπασχολ8σεις δ,νανται ν] Rδηγ8σουν εeς καρποφοραν τWν πολιτικWν gμπνευσιν καV Qσχολαι kλιγ2τερον συγγενε3ς δυνατ^ν ν’ QποβοZν χρ8σιμοι. E†ς QφελWς bστορικ^ς κριτικ^ς διατενεται fτι R Nαπολε%ντειος K[διξ καV R !Hπειρωτικ^ς !Aποκλεισμ^ς QποτελοZν δδυμον ;κδ8λωσιν μι5ς καV τ9ς α`τ9ς πνευματικ9ς ;νεργεας. Eaναι, ;ξ Xλλου, γνωστ^ν fτι R Mπσμαρκ, παρεκλει, συχνκις, τWν σ,ζυγ%ν του ν] τοZ παζhη σοντας τοZ Mπετ%βεν, δι] ν] ;ρεθζεται L πολιτικ8 του φαντασα καV L πνευματικ8 του γονιμ%της πρ^ς ;ξε,ρεσιν συνδυασμ[ν, καV δι] ν] βοηθ9ται, fπως φ$ρhη α`το_ς εeς πρακτικWν ;φαρμογ8ν. Δ$ν δ,ναμαι ν] βεβαι2σω ‡ν R Bενιζ$λος ;λμβανε Qπ^ τ]ς σελδας τοZ Θουκυδδου καθοδ8γησιν xνα ;πιτελ$σhη βαρυσημντους ;πιτε,ξεις, qς L BαλκανικW Συμμαχα καV L Qπελευθ$ρωσις τ[ν cποδο,λων χριστιανικ[ν λα[ν τ[ν Bαλκανων. Γνωρζω, ;ν τοσο,τuω, fτι ;θε2ρει τ^ν

μ$γαν bστορικ^ν qς παγαν πηγWν lλληνικοZ ;νδιαφ$ροντος. Συχνκις ;πανελμβανε fτι μελετ[ν τις τ^ν Θουκυδδην Qπ$κτα Xποψιν διεισδυτικWν ;πV παντ^ς συγχρ%νου γεγον%τος καV fτι rδ,νατ% τις ν] εtρhη εeς τWν Iστοραν καV τWν φιλοσοφαν τοZ Θουκυδδου δραστηρι%τητα. Πργματι, L bστορα, qς R Θουκυδδης τWν συν$λαβε καV τWν Qν$πτυξε, εeσδ,ει εeς τWν καρδαν τ9ς lλληνικ9ς ζω9ς καV τοZ lλληνικοZ πνε,ματος. H Qνθρωπνη φ,σις μ$νει Qπαρλλακτος δι] μ$σου τοZ χρ%νου καV τ[ν διακυμνσεων τ[ν διαφ%ρων πολιτισμ[ν, οxτινες, δι] διαφ%ρων ;κδηλ2σεων καV τρ%πων, τενουν πντοτε πρ^ς eδε2δη, προσηρμοσμ$να πρ^ς τWν νοοτροπαν τοZ λαοZ, τ^ν Rπο3ον Qντιπροσωπε,ουν. Otτω, L πολιτισμ$νη Qνθρωπ%της ;ξακολουθε3, Qκ%μη καV σ8μερον, ν] διαιρ9ται εeς !Aθηναους κα εeς Σπαρτιτας. Δ,ο διαφορετικαV Qντιλ8ψεις περV τ9ς ζω9ς εcρσκονται πντοτε Qντιμ$τωποι. Ob πολεμοχαρε3ς λαοV ;πιδι2κουν ν] Lγεμονε,σουν ;πV τ[ν φιλειρηνικ[ν ;θν[ν. O σκληρ%τερος καV τραχ,τερος πολιτισμ^ς προσπαθε3, πντοτε, ν] ;πιβληθh9 ;π τοZ rπιωτ$ρου καV Qνθρωπινωτ$ρου. H gκβασις τοZ Qγ[νος εaναι L α`τ8, qς καV πρ^ εeκοσιτεσσρων αe2νων. O Bενιζ$λος ρχισε τWν ;ργασαν του ;πV τοZ Θουκυδδου μετ] τWν €τταν του κατ] τ]ς γενικ]ς ;κλογ]ς τοZ Nοεμβρου 1920, τις, εeρ8σθω ;ν παρ%δuω, Qπετ$λει μαν πολ_ περεργον ;τυμηγοραν τ9ς δημοκρατας ;πV τοZ gργου lν^ς Qνθρ2που, fστις gδωσε σρκα καV kστ5 εeς τ] τολμηρ%τερα ‚νειρα τοZ EλληνισμοZ. !Oφελω ν’ Qποφ,γω, ;ν τu[ παρ%ντι, ν] παρασυρθ[ Qπ% τWν πολιτικ8ν, περιοριζ%μενος εeς τ^ καθαρ[ς φιλολογικ%ν μου θ$μα, καV L σιωπ8 μου δUν πρ$πει ν] cποχωρ8σhη οƒτε ;ν2πιον τοZ QληθοZς θαυμασμοZ μου πρ^ς τ^ν πολιτικ^ν Xνδρα. ΔUν θ] Qφσω fμως τWν ε`καιραν ν] μοZ διαφ,γhη, xνα τονσω fτι μ%νον Qπληροφ%ρητοι

10

11

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

κα ;πιπ%λαιοι χρονικογρφοι θ] rδ,ναντο ν] χαρακτηρσουν τ^ν Bενιζ$λον «δικττορα». O μ$γας KρWς ο`δ$ποτε cπ9ρξε δικττωρ. Πντοτε ;κυβ$ρνησε τWν χ2ραν του τh9 συγκαταθ$σει τοZ συν%λου εdτε τ9ς συντριπτικ9ς πλειοψηφας τ[ν συμπολιτ[ν του. E`θ_ς qς Lττ8θη εeς τ]ς κλπας, μW κατορθ2σας ν] ;κλεγh9 οƒτε α`τ^ς R dδιος βουλευτ8ς, περιφρον[ν ;ντ%νους συστσεις ;κ μ$ρους τοZ ΣτρατοZ, ‚χι μ%νον ;γκατ$λειψε τWν ;ξουσαν, Qλλ] ;γκατ$λειψε καV τWν πατρδα του, cποβληθεVς εeς α`τοεξοραν, κατ] τ^ διστημα τ9ς Rποας L μεγαλυτ$ρα του παρηγορα cπ9ρξεν, Qκριβ[ς, L Qπ%δοσις τοZ Θουκυδδου εeς τWν ν$αν lλληνικ8ν. ΔUν δ,ναμαι ;ν τοσο,τuω ν] μεμφθ[, πολ_ α`στηρ[ς, ;κενους, οxτινες χαρακτηρζουν τ^ν Bενιζ$λον δικττορα, ‡ν λβω cπ’ ‚ψιν μου Xρθρον ;ξεχο,σης γερμανικ9ς ;φημερδος, τις σοβαρ[ς διετενετο, ;σχτως, fτι καV L !Aγγλα zτο χ2ρα κυβερνωμ$νη cπ^ καθεστpς δικτατορικ%ν. O QφελWς Γερμαν^ς δημοσιογρφος ;δικαιολ%γει τWν μ5λλον Qσυν8θη Qντληψν του τα,την, πληροφορ[ν το_ς Qθ2ους Qναγν2στας του fτι, Qν] τετραεταν, ;νεφανζετο εeς τWν !Aγγλαν καV ε†ς ν$ος δικττωρ, ;κυβ$ρνα τWν χ2ραν δι] τWν ;ν λ%γuω περοδον καV κατ%πιν Qπεσ,ρετο, ;φ’ fσον R ;κλογικ^ς σ,λλογος δUν Qνεν$ωνε τυχ^ν τWν ;ντολ8ν του. TοιαZται γν[μαι, στηριζ%μεναι πιθαν2τατα εeς εeλικριν9 Qντληψιν, εaναι, πργματι, Xξιαι Qμερστου θαυμασμοZ. !EπV τh9 ε`καιρhα, ;φ’ fσον R λ%γος περV πολιτικ9ς, νομζω fτι L προσωπογραφα τοZ Περικλ$ους, L Qριστοτεχνικ[ς σκιαγραφηθε3σα Qπ^ τ^ν Θουκυδδην εeς τ^ δε,τερον βιβλον τ9ς Iστορας του, θ] rδ,νατο ;πιτυχ[ς ν] ;φαρμοσθh9 καV ;πV τ9ς ζω9ς καV τοZ χαρακτ9ρος τοZ Bενιζ$λου: «!Eφ’ fσον χρ%νον ;κυβ$ρνησε τ] δημ%σια πργματα, ;ν καιρu[ εeρ8νης rκολο,θει πολιτικWν σ2φρονα καV διετ8ρει

τWν Qσφλειαν τ9ς π%λεως, L Rποα cπ’ α`τ^ν Qν9λθεν εeς μεγστην Qκμ8ν, καV fταν R π%λεμος ;π9λθεν, α`τ^ς Qπ$δειξεν fτι cπ9ρξεν R kρθ^ς ;κτιμητWς τ9ς δυνμε2ς της. !Eπ$ζησε δU δ,ο gτη καV ˆξ μ9νας μετ] τWν gναρξιν τοZ πολ$μου, καV QφοZ Qπ$θανεν, gτι μ5λλον κατεδεχθη L kρθ%της τ[ν προβλ$ψε2ν του qς πρ^ς τ^ν π%λεμον. Δι%τι ;κε3νος μUν cπεστ8ριξεν fτι θ] ;πικρατ8σουν, ;]ν ;πεδωκαν τWν νκην ‚χι δι’ Qποφασιστικ[ν μαχ[ν, Qλλ] δι] κατατριβ9ς τοZ Qντιπλου, ;]ν κατ$βαλλαν π5σαν ;πιμ$λειαν δι] τWν καλWν κατστασιν τοZ στ%λου των, ;]ν δUν ;πεζ8τουν ν$ας κατακτ8σεις διαρκοZντος τοZ πολ$μου καV ‡ν δUν ;ξ$θεταν εeς κνδυνον τWν tπαρξιν τ9ς π%λεως. A`τοV fμως, μετ] τ^ν θνατ%ν του, ‚χι μ%νον gπραξαν τ] ;νντια Qκριβ[ς Qπ^ fλα α`τ καV εeς ζητ8ματα, τ] Rπο3α ;φανοντο Xσχετα μU τ^ν π%λεμον, rκολο,θησαν, Qπ^ προσωπικ]ς φιλοδοξας καV eδιοτ$λειαν, ;πιζ8μιον δι] τ]ς !Aθ8νας καV πρ^ς το_ς συμμχους σχ$σεις πολιτικ8ν, L Rποα ;ν περιπτ2σει ;πιτυχας θ] gφερε τιμWν καV wφ$λειαν εeς eδι2τας κυρως, Qποτυγχνουσα fμως θ] gφερε βλβην εeς τWν π%λιν κατ] τWν διεξαγωγWν τοZ πολ$μου. Aeτα το,του zτο fτι R Περικλ9ς, gχων μεγλην ;πιρρο8ν, πηγζουσαν Qπ^ τWν πρ^ς α`τ^ν κοινWν ;κτμησιν καV τWν προσωπικ8ν του bκαν%τητα, καV πασιφαν[ς QναδειχθεVς εeς tψιστον βαθμ^ν Qν2τερος χρημτων, συνεκρτει τ^ν λα%ν, μολον%τι σεβ%μενος τ]ς ;λευθερας, καV α`τ^ς μ5λλον qδ8γει α`τ^ν παρ] qδηγε3το Qπ^ α`τ%ν. Kαθ’ fσον, μW ;πιδι2κων ν’ Qποκτ8σhη ;πιρροWν δι’ Qθεμτων μ$σων, δUν qμλει πρ^ς κολακεαν, Qλλ] στηριζ%μενος εeς τWν κοινWν πρ^ς α`τ^ν ;κτμησιν rδ,νατο καV ν’ Qντιταχθh9 κατ’ α`τ[ν, προκαλ[ν ;ν Qνγκhη καV τWν kργ8ν των. !Eν πσhη περιπτ2σει, Rσκις το_ς θελεν Qντιληφθ9 παραλ%γως ;πηρμ$νους καV Qλαζ%νας, το_ς κατ$πλησσεν, ;μπν$ων φ%-

12

13

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

βον δι] τ[ν λ%γων του, καV Qντιθ$τως, Rσκις θελε το_ς Qντιληφθ9 ;πτοημ$νους ;παν$φερε πλιν τ^ θρρος των. Ως ;κ το,του, αb !Aθ9ναι, μολον%τι κατ’ ‚νομα Δημοκρατα, ;κυβερν[ντο πραγματικ[ς Qπ^ τ^ν πρ[τον των πολτην». ΠροτοZ προχωρ8σω ;πV τ[ν σχολων δι] τWν μετφρασιν τ9ς bστορας τοZ Θουκυδδου, θ] zτο, dσως, σκ%πιμον ν] δ2σω μαν γενικWν Xποψιν τοZ πρωτοτ,που, τ[ν μεθ%δων τ9ς συνθ$σε2ς του καV τοZ tφους τοZ συγγραφ$ως. !Aναγν2σας, fμως, oνα τελευτα3ον βιβλον τοZ διασ8μου Γλλου συγγραφ$ως Albert Thibaudet, ε‹ρον ;ν α`τu[ μαν σελδα, τις συνοψζει πντα ταZτα κατ] τρ%πον τ%σον λαμπρ%ν, vστε θ] προτιμ8σω ν] παραθ$σω, κατωτ$ρω, τWν σχετικWν μετφρασιν: «O πεζ^ς λ%γος τοZ Θουκυδδου (λ$γει R Thibaudet) παρ$χει μαν τελεαν eδ$αν ;κενου, τ^ Rπο3ον θ] rδ,νατ% τις ν’ Qποκαλ$σhη Qλ8θειαν cπ^ τWν QφηγηματικWν μορφ8ν. TοZτο εaναι τ^ Xκρατον cπ%λειμμα, fπερ Qπομ$νει μετ] τWν Qφαρεσιν τ[ν στοιχεων τοZ παθητικοZ, τ9ς συνηγορας, τ9ς ρητορεας καV τοZ δραματικοZ. …Eχω κατ] νοZ τ] qραι%τερα lπεισ%δια τ9ς bστορας, ;ξ ;κενων „τινα Qφνουν τWν πλ$ον Qλησμ%νητον μν8μην: TWν νεκρ2σιμον πυρ]ν τοZ Kροσου εeς τ^ν Hρ%δοτον, τ^ν θνατον τοZ ΠομπηŒου εeς τ^ν Πλο,ταρχον, τWν Xφιξιν εeς Bρινδ8σιον τ9ς !Aγριππνας εeς τ^ν Tκιτον, τ^ν θνατον τοZ Mεγλου Δελφνου εeς τ^ν ΣαVν-Σιμ%ν, τ]ς Eκατ^ν Hμ$ρας εeς τ]ς «Π$ραν τοZ τφου Qναμν8σεις», τWν πτ[σιν τοZ βασιλ$ως !Iακ2βου B εeς τ^ν Mακ2λεϋ, τWν !Eντην τοZ Tερμιντ%ρ εeς τ^ν Mισελ$. Eaναι fλαι α`ταV θαυμασως σκιαγραφημ$ναι καV πλ8ρεις κιν8σεως εeκ%νες, Qλλ’ ;πιπροσθ$τως, διαβλ$πει τις ;ν τh9 κιν8σει καV τh9 cφh9 των καV τWν παρουσαν τοZ συγγραφ$ως ;ν τu[ gργuω του. H μεγλη α`τW γραφικW καV τραγικW bστορα εaναι Qπα,γασμα μι5ς διαθ$σεως κατ] τ^ μισυ !Aνατολικ9ς καV κατ] τ^ μισυ Eλλη-

νικ9ς, κατ] τ^ μισυ ποιητικ9ς καV κατ] τ^ μισυ bστορικ9ς. O ΠατWρ τ9ς Iστορας εaναι, ;πσης, καV cπUρ πντα Xλλον R ΠατWρ τ9ς bστορικ9ς τ$χνης καV R πεζ%ς του λ%γος κατ$κτησε περισσοτ$ρους kπαδο_ς Qπ^ ;κενους τοZ Θουκυδδου. !Aλλ, fταν στραφh9 τις Qπ^ τ^ν πεζ^ν α`τ^ν λ%γον καV Qπ^ τ]ς ;ξ α`τοZ προκυπτο,σας Qφηγ8σεις πρ^ς τWν Iστοραν τοZ ΠελοποννησιακοZ Πολ$μου, θ] gχhη τWν ;ντ,πωσιν fτι μετεπ8δησε Qπ^ τWν Qνθηρ]ν γυναικεαν σρκα τ9ς !Aνατολ9ς εeς τWν σρκα τοZ νεαροZ !OλυμπιακοZ παλαιστοZ, τWν μυ2δη, λεαν καV Lλιοκαμμ$νην, τWν Xλιπον καV Qνδρωτον. Aeσθνετα τις fτι συν$λαβεν ;ξαφνης τWν ο`σαν τοZ γυμνοZ, Qλλ’ εeς τ^ν Qντθετον π%λον τ9ς φιλοσοφας τ9ς ;πενδ,σεως τ9ς δημιουργηθεσης cπ^ τοZ ΓερμανοZ Teufelsdroeck καV τοZ Σκ2του Carlyle εeς τ]ς Bορεους περιοχς των. !E]ν πρ%κειται ν] Rμιλ8σωμεν περV τεχνοτροπας, L φρασεολογα τοZ Θουκυδδου δUν εaναι γυμνW κατ] τ^ν τρ%πον τ9ς ε`κ%λου φρσεως τοZ Hροδ%του S τ^ν διαυγ9 τοιοZτον τοZ Ξενοφ[ντος. Eaναι δυναμικ[ς γυμν8, κατ] τ^ν τρ%πον τ[ν μαρμρων ;κενων τοZ π$μπτου αe[νος, τ[ν Rποων το_ς μZς καV το_ς τ$νοντας ζυγζουν οb kφθαλμο μας, εaναι γυμνW καθpς καV ;κε3να, μολον%τι gμφορτος, ;σωτερικ[ς, μU φορτον γεγον%των καV Qντιθ$σεων, ;λλεψεων καV στσεων, μU τWν διαγ2νιον ;κενην, τις ˆξ γραμμ]ς περαιτ$ρω προκαλε3 τWν προβολWν lν^ς γ%νατος, xνα Qνταποκριθh9 πρ^ς τWν κνησιν lν^ς Šμου, γυμνW Rμοως χρις εeς τ^ν Qποκλεισμ^ν τ[ν εeκ%νων, εeς τWν gλλειψιν τ9ς μεταφορ5ς, ο`χV μ%νον εeς τ]ς φρσεις, Qλλ] καV εeς τ]ς λ$ξεις, μU τWν Qφαρεσιν ;κενων, τις fμως εaναι ˆν μU τWν δρ5σιν, Qκριβ[ς qς L χρυσ9 Qπ%χρωσις τ[ν νοτων ο`ραν[ν γνεται ˆν μU τ^ν κραδασμ^ν τοZ φωτ%ς. Ab μχαι τ9ς Qποστολ9ς εeς τWν Σικελαν, L μχη τ9ς !Aμφιπ%λεως (N. 10), L μχη τ9ς Mαντινεας (V. 70), σχεδιασμ$ναι μU τWν Qκρι-

14

15

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

βολογαν OλλανδοZ ζωγρφου, συγκεντρ2νουν εeς χ[ρον ;λχιστον μαν ζ[σαν κνησιν, oνα εaδος δυναμικοZ σχ8ματος, πραγματικοZ καV προωρισμ$νου δι] τWν αeωνι%τητα. Eeς τ^ VIIIον βιβλον, L Qφ8γησις περιπεπλεγμ$νη, Qλλ’ ο`δ$ποτε συγκεχυμ$νη, ;πV τ[ν συνυφασμ$νων πρ^ς α`τ]ς πλοκ[ν, cπενθυμζει τWν διαυγ9 καV λεπτεπλεπτον κνησιν τ9ς «Chartreuse de Parme». Eeς μαν dσως καV μ%νην περστασιν λαμβνει L Qφ8γησις ρητορικ^ν σχ9μα καV ;μφανζεται μU ;κε3νο, τ^ Rπο3ον θ] rδ,νατ% τις ν] kνομσhη ;πσημον gνδυμα τ9ς Iστορας: TοZτο συμβανει εeς τ^ σημε3ον, καθ’ ‘ L QποστολW εeς Σικελαν Qναχωρε3 ;κ Πειραι[ς. Eeς α`τ^ τ^ κατακ%ρυφον σημε3ον τ9ς εeκ%νος, εeς τWν QποφασιστικWν τα,την στιγμ8ν, fτε R ζυγ^ς τ9ς μορας τ[ν !Aθην[ν πρ%κειται ν] κλνhη, Qνεκκλ8τως, εeς βρος α`τ[ν, R Iστορικ^ς ;ξικνε3ται, χωρVς ν] καταβλhη προσπθειαν, εeς τ^ν βαρ,τερον καV ;ντυπωσιακ2τερον τ%νον α`τοZ, Qφνει τWν δ,ναμν του ν] διαφανh9 δι] μ$σου μι5ς συντ%μου χαλαρ2σεως τ9ς πειθαρχας, τις τWν συνε3χε μ$χρι τ9ς στιγμ9ς ;κενης». O Bενιζ$λος, Qναλαμβνων ν’ Qποδ2σhη τ^ gργον τοZτο εeς τWν νεωτ$ραν Eλληνικ8ν, Qντελ8φθη fτι Šφειλε ν] σεβασθh9, fσον τ^ δυνατ%ν, τ^ Qπ$ριττον καV τWν Qκριβολογαν τοZ πρωτοτ,που, Qποφε,γων τWν μακρολογαν καV το_ς πλεονασμο,ς, Qλλ] κα, ταυτοχρ%νως, μεταφ$ρων α`τ^ εeς τ^ ;ππεδον τ9ς συγχρ%νου κατανο8σεως. Δ,νατα τις Qσφαλ[ς ν] Qνε,ρhη γλυκυτ$ραν μουσικWν εeς τWν Qρχααν lλληνικWν πεζογραφαν Qπ^ ;κενην τWν Rποαν θ] εtρhη εeς τ^ν Θουκυδδην, Qλλ] ο`δεVς συγγραφε_ς εaναι cποβλητικ2τερος καV ο`δεVς καθσταται τ%σον διαυγWς fσον R Θουκυδδης, „παξ τ^ βλ$μμα συνηθση ν] διεισδ,hη εeς τ] βθη τ[ν λεπτοτ8των α`τοZ. T%τε, μα Qπαστρπτουσα δια,γεια Qναπηδ5, τις σ5ς Qφνει κατπληκτον. O Γκα3τε ;συν8θιζε ν] λ$γhη fτι οb ποιηταV δ,-

νανται ν] προφητε,σουν τ] πντα δι] συμβ%λων καV νεφελωδ[ν Rραματισμ[ν. !Aντ’ α`τοZ R Θουκυδδης διηρμ8νευε τ] πντα, fσα συν$χονται μU τ^ν πολιτικ^ν βον εdτε εcρσκονται ;ν τu[ πεδuω τ[ν ;θνικ[ν συμβεβηκ%των καV φυλετικ[ν Qνταγωνισμ[ν δι’ α`στηρ[ν καV συγκεκριμ$νων σχολων, „τινα εcρσκουν ;φαρμογWν τ%σον ;πV τ[ν !Aθηναων καV τ[ν Σπαρτιατ[ν, fσον καV εeς τ] σ,γχρον μας gθνη καV εeς τWν νωπWν bστοραν των. ΔUν θ] rδ,νατο, ;πV παραδεγματι, ν] ;φαρμοσθh9, καταλλ8λως, ;π’ α`τοZ το,του τοZ BρεττανικοZ gθνους, R Rρισμ^ς τοZ χαρακτ9ρος τ[ν !Aθηναων, τ^ν Rπο3ον μ5ς δδει R Περικλ9ς εeς τ^ν Qθνατον !Eπιτφιον α`τοZ; «Z[μεν τu[ ‚ντι cπ^ πολτευμα, τ^ Rπο3ον δUν ;πιζητε3 ν’ Qντιγρφhη το_ς ν%μους τ[ν Xλλων, Qλλ] εdμεθα Lμε3ς, μ5λλον, cπ%δειγμα εeς το_ς Xλλους παρ] μιμηταV α`τ[ν. KαV καλε3ται μUν τ^ πολτευμ μας Δημοκρατα, λ%γuω τοZ fτι L κυβ$ρνησις τοZ κρτους εcρσκεται ‚χι εeς χε3ρας τ[ν kλγων, Qλλ] τ[ν πολλ[ν. !Aλλ] δι] μUν τ[ν ν%μων Qσφαλζεται εeς fλους eσ%της Δικαιοσ,νης δι] τ] eδιωτικ των συμφ$ροντα, ;νu[ cπ^ τWν gποψιν τ9ς κοιν9ς ;κτιμ8σεως oκαστος πολτης προτιμ5ται εeς τ] Δημ%σια Qξι2ματα, ‚χι δι%τι Qν8κει εeς qρισμ$νην κοινωνικWν τξιν, Qλλ] δι] τWν προσωπικ8ν του Qξαν, ;φ’ fσον διακρνεται εeς κποιον κλδον. Oƒτε, ;ξ Xλλου, ;κε3νος πο_ εaναι πτωχ%ς, rμπορε3 fμως ν] προσφ$ρhη cπηρεσας εeς τWν π%λιν, εcρσκει ;μπ%διον εeς τοZτο, oνεκα τ9ς κοινωνικ9ς του Qφανεας. KαV ‚χι μ%νον εeς τ^ν δημ%σιον μας βον πολιτευ%μεθα μU πνεZμα ;λευθ$ριον, Qλλ] καV εeς τWν Qναμεταξ, μας καθημερινWν ;πικοινωναν εdμεθα ;λε,θεροι καχυποψας, δι%τι δUν QγανακτοZμεν ;ναντον τ[ν Xλλων δι’ fσα πρττουν χριν τ9ς ε`χαριστ8σε2ς των, οƒτε προσλαμβνομεν Qπ$ναντ των φυσιογνωμαν σκυθρωπ9ς Qποδο-

16

17 2 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

κιμασας, L Rποα δUν ζημι2νει Qληθ[ς, πληγ2νει fμως. !Aλλ’ ;ν[ εeς τ]ς eδιωτικς μας σχ$σεις Qποφε,γομεν ν] φαιν2μεθα δυσρεστοι, εeς τ^ν δημ%σι%ν μας βον Qποφε,γομεν τWν παρανομαν, Qπ^ ε`λβειαν πρ^ πντων πρ^ς τ]ς ;πιταγ]ς τ[ν lκστοτε Qρχ%ντων καV τ[ν ν%μων, ;κενων eδως ;ξ α`τ[ν fσοι gχουν τεθ9 εdτε πρ^ς cπερσπισιν τ[ν Qδικουμ$νων εdτε, μολον%τι Xγραφοι, φ$ρουν Qναμφισβ8τητον τ^ ‚νειδος εeς το_ς παραβτας των. «!Aλλ’ ;πV πλ$ον ;προνο8σαμεν κατ] πολλο_ς τρ%πους καV δι] τWν Qνπαυσιν τοZ πνε,ματος Qπ^ το_ς κ%πους. Δι%τι gχομεν καV Qγ[νας καV bερ]ς πανηγ,ρεις καθιερωμ$νας καθ’ fλον τ^ gτος καV κατοικας ε`πρεπε3ς. KαV L καθημερινW τ$ρψις, τWν Rποαν ποριζ%μεθα Qπ^ α`τς, Qποδι2κει τ]ς μερμνας τ9ς ζω9ς. Xρις εeς τ^ μεγαλε3ον τ9ς π%λε2ς μας, ;ξ Xλλου, τ] πντα συρρ$ουν εeς α`τWν Qπ^ τ] μ$ρη τοZ κ%σμου, καV συμβανει τοιουτοτρ%πως ν’ Qπολαμβνωμεν τ] Qγαθ] τ[ν Xλλων Qνθρ2πων, qς ν] zσαν τ%σον eδικ μας fσον καV τ] προϊ%ντα τ9ς eδας Lμ[ν χ2ρας. «Διαφ$ρομεν δ’ ;πσης Qπ^ το_ς Qντιπλους καV qς πρ^ς τWν Xσκησιν εeς τ] πολεμικ] πργματα κατ] τοZτο, fτι δηλαδW πρ[τον μUν gχομεν τ]ς π,λας τ9ς π%λε2ς μας Qνοικτ]ς εeς fλους, καV ο`δ$ποτε δι] ξενηλασας ;μποδζομεν καν$να ν] μθhη S dδhη κτι τι, ;κ φ%βου μ8πως, ;]ν δUν τ^ κρ,ψωμεν, τ^ dδhη κανεVς Qπ^ το_ς ;χθρο,ς μας καV wφεληθ9. Δι%τι τWν ;μπιστοσ,νην μας στηρζομεν ‚χι εeς τ]ς προετοιμασας, S εeς τ] πολεμικ] τεχνσματα, Qλλ’ εeς τWν προσωπικ8ν μας κατ] τWν vραν τ9ς δρσεως ε`ψυχαν. …Eπειτα δ$, προκειμ$νου περV τ9ς Qνατροφ9ς, ;κε3νοι μUν Qπ^ τ9ς παιδικ9ς Lλικας δι’ ;πιπ%νου Qσκ8σεως ;πιδι2κουν ν] γνουν Qνδρε3οι, ;νu[ Lμε3ς, μολον%τι QκολουθοZμεν τρ%πον ζω9ς Qβαστον, εdμεθα ;ξ dσου bκανοV ν] προκινδυνε,σωμεν, Qγωνιζ%μενοι πρ^ς eσο-

πλους ;χθρο,ς... Otτω δU L π%λις μας εaναι Qξα θαυμασμοZ ‚χι μ%νον qς πρ^ς τοZτο, Qλλ] καV cπ^ Xλλας Qκ%μη ;π%ψεις. «Δι%τι εdμεθα ;ρασταV τοZ qραου, Qλλ] καV φλοι συγχρ%νως τ9ς sπλ%τητος καV καλλιεργοZμεν τ^ πνεZμα μας χωρVς θυσαν τοZ QνδρισμοZ μας. O πλοZτος, ;ξ Xλλου, μ5ς χρησιμε,ει qς ε`καιρα μ5λλον πρ^ς ;κτ$λεσιν gργων παρ] qς ;λατ8ριον κομπορρημοσ,νης. Oƒτε θεωροZμεν ;ντροπWν τWν Rμολογαν τ9ς πενας, Qλλ] μεγαλυτ$ραν ;ντροπWν τ^ ν] μW καταβλλhη κανεVς κθε προσπθειαν δι] ν] τWν διαφ,γhη. Eeς τWν π%λιν μας, Xλλωστε, ;κε3νοι πο_ ;πιμελοZνται τ]ς προσωπικς των cποθ$σεις δUν QμελοZν δι] τοZτο τ]ς δημοσας, καV μολον%τι Xλλοι μUν εaναι Qπησχολημ$νοι εeς τοZτο, Xλλοι δU εeς ;κε3νο τ^ ;πιτ8δευμα, fλοι ;ννοοZν ;παρκ[ς τ] πολιτικ] πργματα. Δι%τι μ%νοι Lμε3ς ;κε3νον πο_ δUν μετ$χει εeς α`τ] θεωροZμεν ‚χι φιλ8συχον, Qλλ’ Xχρηστον πολτην, καV ;φ’ fσον δUν λαμβνομεν οb dδιοι τWν πρωτοβουλαν τ[ν ληπτ$ων Qποφσεων, κρνομεν το`λχιστον kρθ[ς περV τ[ν μ$τρων τ] Rπο3α Xλλοι εeσηγοZνται, πιστε,οντες fτι τ] gργα ζημι2νει ‚χι L συζ8τησις, Qλλ] τ^ ν] μW διαφωτισθh9 κανεVς προηγουμ$νως δι] τ9ς συζητ8σεως πρVν gλθη L vρα τ9ς δρσεως. «Δι%τι καV κατ] τοZτο διαφ$ρομεν τu[ ‚ντι πολ_ Qπ^ το_ς Xλλους, fτι εdμεθα ;ξαιρετικ[ς τολμηροV εeς τWν δρ5σιν καV συγχρ%νως μελετ[μεν οb dδιοι κατ] βθος fσα πρ%κειται ν] ;πιχειρ8σωμεν, ;νu[ εeς το_ς Xλλους, Qντιθ$τως, L μUν Qμθεια γεννh5 θρσος, L δU σκ$ψις ;νδοιασμ%ν. !Eκε3νοι, Xλλωστε, θ] ;θεωροZντο δικαως qς gχοντες μεγστην ε`ψυχαν, fσοι, μολον%τι gχουν καθαρωττην Qντληψιν καV τ[ν δειν[ν τοZ πολ$μου καV τ[ν τερπν[ν τ9ς εeρ8νης, δUν cποχωροZν ;ν το,τοις Qπ$ναντι τ[ν κινδ,νων. «KαV qς πρ^ς τWν ε`γ$νειαν Qκ%μη τ[ν αeσθημτων μας

18

19

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

Qπ$ναντι τ[ν Xλλων εcρισκ%μεθα εeς Qντθεσιν πρ^ς το_ς πολλο,ς. Δι%τι το_ς φλους μας ;πιδι2κομεν ν’ Qποκτ8σωμεν ‚χι ε`εργετο,μενοι Qπ^ α`το,ς, Qλλ’ ε`εργετοZντες α`το,ς. Kαθ’ fσον R ε`εργετ8σας εaναι φλος Qσφαλ$στερος Qπ^ τ^ν ε`εργετο,μενον, δι%τι ;πιδι2κει δι] τ9ς συνεχσεως τ9ς πρ^ς α`τ^ν ε`μενεας ν] διατηρ8σhη τWν ε`γνωμοσ,νην του. !Eνu[ R ε`εργετηθεVς εaναι μ5λλον Qδιφορος φλος, καθ’ fσον γνωρζει fτι θ] Qνταποδ2σhη τWν πρ^ς α`τ^ν χριν ‚χι qς εƒνοιαν, Qλλ’ qς ;ξ%φλησιν χρ$ους. KαV μ%νοι Qφ%βως wφελοZμεν Xλλους ‚χι Qπ^ cπολογισμ^ν δι] τ^ eδικ%ν μας cλικ^ν συμφ$ρον, Qλλ’ Qπ^ ;μπιστοσ,νην πρ^ς τ^ ;λευθ$ριον πνεZμα Qπ^ τ^ Rπο3ον ;μπνε%μεθα». …Eρχομαι, δη, εeς τ^ν μZθον τ9ς μεταφρσεως τοZ Θουκυδδου Qπ^ τ^ν Bενιζ$λον. TWν ρχισε μετ] τWν €τταν του εeς τ]ς ;κλογ]ς κατ] τ^ φθιν%πωρον τοZ 1920, συνεχζων α`τWν ;πV πολλ] gτη, κατ] τWν παραμον8ν του εeς Παρισους καV Λονδ3νον S κατ] τ]ς ;πισκ$ψεις του εeς Kρ8την. Eeργζετο κατ] τ^ν πλ$ον μεθοδικ^ν τρ%πον, συν8θως τ] πρωϊν, καθ8μενος εeς τ^ γραφε3ον του ;πV π$ντε S ˆξ vρας Lμερησως, ;ν μ$σuω λεξικ[ν καV μεταφρσεων τ9ς Iστορας εeς τ]ς κυρας ε`ρωπαϊκ]ς γλ2σσας, qς καV ποικλων σχολων ;πV τοZ κειμ$νου. !EννοοZσε ν] ρψhη φ[ς ;πV μι5ς lκστης φρσεως τοZ πρωτοτ,που, ν] διεισδ,σhη εeς τWν σημασαν τ[ν χωρων, πολλκις σκοτειν[ν S Qκ%μη καV Qποκρ,φων, λ%γuω τ[ν περιπλοκ[ν τοZ περισπουδστως προσωπικοZ tφους τοZ συγγραφ$ως. !Eξηκρβωνε μU ε`συνειδησαν ;ξ ;παγγ$λματος σχολιαστοZ S παλαιοZ Bενεδικτνου μοναχοZ kν%ματα, χρονολογας καV τοποθεσας. Tποτε δUν Xφινε εeς τWν τ,χην εdτε εeς τWν διθεσιν μι5ς βιαστικ9ς καV ;πιπολαας Qναγν2σεως. !Eχαρετο μεγλως τ^ gργον του. Kποτε μοZ εaπεν fτι εaχε γνει τοZτο L παρ8γορος Qπασχ%λησς του, ;ν μ$σuω

τ[ν Qντιξοοτ8των lν^ς ;ξαιρετικοZ πολιτικοZ βου, ;κ τοZ Rποου Qπεκ%μιζεν, Qλλεπαλλ8λως, τ]ς μεγστας bκανοποι8σεις, τ]ς προσφερομ$νας δι] τ9ς πραγματοποι8σεως cψηλ[ν ;θνικ[ν eδανικ[ν, καV τ]ς πικροτ$ρας Qπογοητε,σεις, ”ς L δημοκρατα ;πιφυλσσει εeς το_ς παλαδνους καV πρωταθλητ]ς α`τ9ς. iOτε, τu[ 1928, Qνεκλ8θη εeς τWν Qρχ8ν, χρις εeς μαν μεταστροφWν τ[ν πολιτικ[ν διαθ$σεων, ο`χV Qσυν8θη εeς τ^ν Qρχα3ον καθpς καV εeς τ^ν νε2τερον Qθηναϊκ^ν «Δ9μον», τ^ gργον εaχε, δη, συμπληρωθ9. Ab διορθ2σεις, ;ν τοσο,τuω, ;ξηκολο,θησαν καV κατ] τWν δραστηρι%τητα μι5ς ;ντ%νου ζω9ς καV lν^ς πολιτικοZ gργου, „τινα τ^ν Qπησχ%λουν ο`χV kλιγ2τερον τ[ν δ2δεκα μ$χρι δεκατεσσρων qρ[ν Lμερησως. !Eπεξεργαζ%μενος τWν «Qν2μαλον καV βαθ,κολπον Θουκυδδειον φρσιν», δι] ν’ Qναφ$ρωμεν τ^ν θαυμσιον χαρακτηρισμ^ν τοZ Croiset, ;φρεσκριζε τ^ν νοZν του καV ;δυνμωνε τ]ς bκαν%τητς του πρ^ς σκ$ψιν καV τWν δ,ναμιν α`τοZ πρ^ς καταν%ησιν. T^ gργον, συμπληρωμ$νον καV Qντιγεγραμμ$νον εeς τWν τελικ8ν του μορφ8ν, Qνεπα,ετο μεταξ_ τ[ν «χαρτι[ν» τοZ πολιτικοZ Qνδρ%ς. H κυρα Bενιζ$λου, μU τWν Qξιοθα,μαστον Qφοσωσιν α`τ9ς πρ^ς τ^ν σ,ζυγ%ν της, τις μετεφ$ρθη, τ2ρα, ;κ τοZ βου, εeς τWν ε`γεν9 του μν8μην, δι$σωσε τ] γραφομηχανημ$να γραπτ] τ9ς μεταφρσεως, μ$σα Qπ^ το_ς παλαιο_ς σκκους, εeς το_ς Rποους L !Aστυνομα τ[ν !Aθην[ν τ] εaχε, Qντικλασικ2τατα, πετξει μαζV μU Xλλα gγγραφα. Otτως, gσωσε ;κ τ9ς καταστροφ9ς oνα πολ,τιμον gργον, κα, Qποφασσασα fτι L μετφρασις θ] gπρεπε ν] δημοσιευθh9 cπ^ qραιοττην μορφ8ν, rδυν8θη ν] προσφ$ρhη πολ,τιμον μεταθαντιον δ[ρον ;κ μ$ρους τοZ ;ξ%χου πολιτικοZ Qνδρ^ς πρ^ς το_ς συμπατρι2τας του καV πρ^ς fλους το_ς σπουδαστ]ς τ9ς κλασικ9ς καV τ9ς νεωτ$ρας lλληνικ9ς

20

21

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

γλ2σσης, αxτινες εaναι Qλληλ$νδετοι. Ποα, fμως, cπ9ρξεν L gκπληξς μου, fτε μεταξ_ τ[ν δακτυλογραφημ$νων γραπτ[ν α`τ9ς τα,της τ9ς Mεταφρσεως, ;πV τ[ν Rποων ν$αι διορθ2σεις εaχαν γνει χειρογρφως, Qνεκλυψα oνδεκα πλ8ρως χειρογραφημ$να τε,χη, περι$χοντα σχ%λια ;πV τοZ Θουκυδδου δι] χειρ^ς τοZ Bενιζ$λου! …Oχι μ%νον εaχεν Qποδ2σει τWν Iστοραν τοZ ΠελοποννησιακοZ Πολ$μου εeς τWν σ,γχρονον γλ[σσαν, Qλλ] καV τWν εaχε σχολισει δι] καταπληκτικ9ς πληθ2ρας σημει2σεων καV σχολων. T] ;ν λ%γuω σχ%λια, γεγραμμ$να μU τWν καθαρν, τWν σχεδ^ν καλλιγραφικWν γραφWν τοZ πολιτικοZ Qνδρ%ς, QποτελοZν γραμματικς, bστορικς, γεωγραφικς, γλωσσολογικ]ς παρατηρ8σεις ;πV τοZ πρωτοτ,που. Παρ$χων, συχνκις, ποικλας lρμηνεας τοZ κειμ$νου cπ^ τ[ν ξ$νων μεταφραστ[ν, μU τWν RριστικWν ;κδοχ8ν, τWν Rποαν R dδιος rσπσθη δι] τWν eδικ8ν του μετφρασιν. !Eπιστε,θη, κατ’ Qρχς, fτι θ] καθστατο δυνατ%ν, ‡ν ‚χι ν] δημοσιευθh9 τ^ σ,νολον α`τ[ν τ[ν πλουσων σχολων, το`λχιστον ν] τυπωθh9 μι] ;πιλογW ;ξ α`τ[ν, RμοZ μU το_ς παρ%ντας τ%μους. !Aλλ, ;κρθη τελικ[ς fτι τ^ gργον τοZτο εaναι πολ_ δυσχερUς καV μακρ%ν, δι] ν] κατορθωθh9 ν] συνδυασθh9 μU τWν δημοσευσιν α`τοZ το,του τοZ κυρου gργου. …Iσως ν’ Qποτελ$ση τοZτο ;ργασαν τοZ μ$λλοντος. iOτε μοZ ;ζητ8θη ν’ Qναλβω τWν gκδοσιν τ9ς μεταφρασμ$νης Iστορας, μην τ9ς γν2μης fτι τ^ gργον τ9ς δημοσιε,σεως τ[ν σχολων S μ$ρους ;ξ α`τ[ν θ] gδει ν’ Qφεθh9, dσως, εeς Xλλους πλ$ον ;νδεδειγμ$νους Qπ^ ;μU πρ^ς Qνληψιν τοιο,του ;γχειρ8ματος. Kαθ’ yν ;ποχWν L κυρα Bενιζ$λου Qπεφσιζε ν] μοZ ;μπιστευθh9 τWν ε`σεβ9 της πρ%θεσιν fπως μW Qφσhη ν] παραμενη Qδημοσευτον oνα φιλολογικ^ν gργον τοZ συζ,γου της, fπως α`τ%, καV fπως μW ;πιτρ$ψhη ν] μενhη Xγνωστον

oνα τοιοZτον φιλολογικ^ν ;πτευγμα ;κενου, εaχε δU τWν ε`γ$νειαν ν] πιστε,hη fτι μην ;γp τ^ κατλληλον πρ%σωπον δι] ν] μοZ ;μπιστευθh9 τWν ;πιμ$λειαν τ9ς ;κδ%σεως, L εdδησις δι$ρρευσε εeς τ^ν T,πον. KαV τ%τε, μοZ cπεβλ8θη ;κ μ$ρους qρισμ$νων λογων κ,κλων μα περεργος cπ%δειξις. Ob φορε3ς α`τ9ς zσαν τ9ς γν2μης fτι L μετφρασις gδει ν] cποβληθh9 εeς ;πιτροπWν καθηγητ[ν, τ9ς κλασικ9ς παιδεας εeς τ^ Πανεπιστ8μιον τ[ν !Aθην[ν, πρ^ς τ^ν σκοπ^ν fπως ο‹τοι, ;νδεχομ$νως, Qναθεωρ8σουν, στιλβ2σουν κα, οtτω πως, βελτι2σουν τWν μετφρασιν. …Aνευ δισταγμοZ Qπ$ρριψα τWν eδ$αν α`τ8ν. Παρ] τ^ν σεβασμ%ν μου πρ^ς τWν μθησιν τ[ν ;ξ ;παγγ$λματος φιλολ%γων, ;πστευα fτι, ;φ’ fσον δUν ;πρ%κειτο ν] δημοσιε,σω Qρχα3ον, Qλλ] σ,γχρονον lλληνικ^ν κεμενον, καV ;φ’ fσον ;θε2ρουν τ^ν Bενιζ$λον qς διδσκαλον τ9ς νεωτ$ρας lλληνικ9ς, κα, Xνευ καυχησιολογας, rδυνμην κατ] κποιον τρ%πον, καV ;γp ν] γρφω Qνεκτ[ς τWν γλ[σσν μου, L τοια,τη συνδρομW θ] zτο Xσκοπος, ‡ν μW καV Qσεβ8ς. Πργματι, ;ν%μιζον fτι ;κε3νο τ^ Rπο3ον θ] παρεχετο εeς τ^ κοιν^ν gδει ν] εaναι, Qποκλειστικ[ς, Qπα,γασμα τ[ν προσπαθει[ν τοZ Bενιζ$λου καV ‚χι μα ν$α ;ργασα καV fτι δUν θ] προ8γετο δι%λου L Qπ%δοσις τοZ πρωτοτ,που, ‡ν περισσ%τερα πρ%σωπα συνεισ$φεραν τ]ς γν2σεις των. O Bενιζ$λος, qς καV π5ς καλ[ς πληροφορημ$νος καV ε`φυWς iEλλην, zτο συνειδητ^ς kπαδ^ς τ9ς δημοτικ9ς S καθομιλουμ$νης γλ2σσης. O μακαρτης καθηγητWς Ψυχρης, R ;μπνευσμ$νος προφ8της τ9ς δημοτικ9ς, εaχε γρψει, κποτε, oνα πνευματ[δες Xρθρον, cπ^ τ^ν ττλον: «iEνα gθνος, πο_ περιφρονε3 τWν γλ[σσαν του». O Qριθμ^ς τ[ν Eλλ8νων, τ[ν Qνηκ%ντων εeς α`τWν τWν τξιν τ[ν περιφρονητ[ν τ9ς λαϊκ9ς γλ2σσης περιορζεται, δη, ραγδαως.

22

23

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

[Παραλεπεται ;νταZθα τμ9μα τ9ς Eeσαγωγ9ς Kακλαμνου ;κτσεως 23 γραμμ[ν, παρ$χον ;πεξηγ8σεις ;πV τοZ γλωσσικοZ προβλ8ματος, χρησμους κυρως εeς τ^ Qγγλικ^ν κοιν%ν, δι] τ^ Rπο3ον καV τ]ς προ2ριζε R συγγραφε,ς των]. iOταν, fμως, gχhη ν] κμhη μU τWν πολιτικ8ν, S τWν bστορικWν πεζογραφαν, καV εeδικ[ς τWν τοZ Θουκυδδου, καθσταται σχεδ^ν Qδ,νατον ν] χρησιμοποι8ση πρ^ς Qπ%δοσιν α`τ9ς τWν δημοτικWν γλ[σσαν, τοZτο δ$, παρ] τWν καταπλ8σσουσαν Rμοι%τητα ;κφρσεων, χρησιμοποιουμ$νων cπ^ τ[ν Qρχαων συγγραφ$ων πρ^ς ;κφρσεις χρησιμοποιουμ$νας σ8μερον cπ^ τοZ κοινοZ iEλληνος. H νεωτ$ρα EλληνικW εcρσκεται εeσ$τι εeς τ^ χυτ8ριον, ‡ν δU θελ8σετε ν] λβετε Qδιακρτως λ$ξεις ;κ τοZ Qρχαου λεξιλογου δι] ν] τ]ς χρησιμοποι8σετε εeς τ^ σ,γχρονον τοιοZτον θ] καταλ8ξhη ν] δημιουργ8σετε oνα μ3γμα ‚χι πολ_ sρμονικ^ν μεταξ_ καθαρ5ς καV δημ2δους γλ2σσης. O Bενιζ$λος ;σεβσθη fσον zτο δυνατ^ν τ^ λεξιλ%γιον τ9ς Iστορας τοZ Θουκυδδου, χρησιμοποι[ν διαφορετικ]ς λ$ξεις, μ%νον, ;φ’ fσον L σημασα τ[ν Qρχαων τοιο,των εaχε μεταβληθ9 εeς τWν νεωτ$ραν lλληνικ8ν. !EπV παραδεγματι, L Qρχαα λ$ξις «τιμωρα», σημανουσα σ8μερον μ%νον τWν τιμωραν, gχει εeς τWν Qρχααν EλληνικWν τWν gννοιαν τ9ς βοηθεας. H λ$ξις «μηνυτWς» εeς τWν Qρχααν EλληνικWν εaχε τWν gννοιαν τοZ Qγγελιαφ%ρου. !Eξ Xλλου, cπρχουν χιλιδες λ$ξεων μU τWν eδαν gννοιαν εeς Qμφοτ$ρας τ]ς γλ2σσας, αxτινες συνεπ[ς δ,νανται ν] χρησιμοποιηθοZν εeς τWν νεωτ$ραν Eλληνικ8ν, συχνκις μU μαν ;λαφρ]ν QλλαγWν τ9ς γραμματικ9ς των μορφ9ς. H σ,νταξις, φυσικu[ τu[ λ%γuω, gλαβεν ;ντελ[ς διαφορετικWν ;ξ$λιξιν. H γλ[σσα, ;ξελιχθε3σα δι] μ$σου τ[ν αe2νων, gλαβε τελεως διαφορετικWν ‚ψιν. Kατ$στη περισσ%τερον Qνα-

λυτικ8. H συνθετικ%της τ9ς κλασικ9ς lλληνικ9ς, ;ξελιχθε3σα εeς τ^ν κολοφ[να της εeς τ^ tφος τοZ Θουκυδδου, ;γκατελεφθη τ%σον εeς τWν Rμιλουμ$νην fσον καV εeς τWν γραφομ$νην γλ[σσαν. iOθεν, L lρμηνεα lν^ς χωρου τοZ Θουκυδδου εeς τWν σ,γχρονον Eλληνικ8ν, ;φ’ fσον R lρμηνε,ων ;πιδι2κει fπως μW Qπομακρυνθh9 πολ_ Qπ^ τWν λιθ%γλυπτον Qκρβειαν καV τWν ;κφραστικWν ;γκρτειαν τοZ πρωτοτ,που, Qποτελε3 Qληθ9 μ%χθον, fστις δ,ναται ν] φ$ρhη εeς Qπελπισαν Qκ%μη καV oνα μεταφραστWν ;πιμελ9 καV ε`συνεδητον. O Bενιζ$λος, εcρισκ%μενος εeς στενWν ;πικοινωναν μU τ^ν bστορικ%ν, διαπρ$πει εeς τ^ gργον τοZτο. Ybοθ$τησε μαν sπλ9ν, ρ$ουσαν καθαρε,ουσαν, προκειμ$νου ν] καταστ8σhη τ^ πρωτ%τυπον προσιτ^ν Qκ%μη καV εeς τ^ν τελεως ;στερημ$νον κλασικ9ς μορφ2σεως Qναγν2στην. !Eπραγματοποησε οtτω πως oνα Qξιοπαρατ8ρητον ;πτευγμα, προσδ2σας εeς τWν ;ργασαν μαν ;π$νδυσιν Qνταξαν τ9ς πλουσας στολ9ς τοZ πρωτοτ,που. O Θουκυδδης διδσκεται ;κτεν$στατα εeς τ]ς Qνωτ$ρας τξεις τ[ν lλληνικ[ν δημοσων σχολεων. Ab δυσχ$ρειαι, fμως, τοZ κειμ$νου τοZ IστορικοZ εaναι τ%σον μεγλαι, vστε Qποθαρρ,νουν το_ς ν$ους, το_ς διψ[ντας fπως ροφ8σουν, κατ’ ε`θε3αν, τWν ο`σαν τοZ κλασικοZ συγγραφ$ως, QντV ν] παλαουν, μετ] κ%που, ;ναντον τ[ν γραμματικ[ν καV συντακτικ[ν λεπτολογι[ν, προτοZ εeσδ,σουν εeς α`τ^ τοZτο τ^ διαυγUς ρ%φημα. Mα διδασκαλα τ[ν Qρχαων συγγραφ$ων καθαρ[ς διδακτικW τρομζει τ] νεαρ] πνε,ματα. Kαθιστ5 τ]ς κλασικ]ς σπουδ]ς δυσαρ$στους εeς το_ς μαθητ]ς ;κενους οxτινες βιζονται ν] συλλβουν τWν ;σωτερικWν ο`σαν τοZ συγγραφ$ως καV QδιαφοροZν δι] τ]ς περιπλοκ]ς τ9ς κατασκευ9ς τ[ν περι%δων του. E†ς φλος μου, διακεκριμ$νος σ8-

24

25

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΡΟΟIΜΙΟΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔOΣΕΩΣ

μερον φυσικομαθηματικ%ς, fστις gχει τ^ν Θουκυδδην προσφιλ$ς του Qνγνωσμα, μοZ Qφηγ8θη fτι τWν ;ποχWν καθ’ yν R καθηγητ8ς του τ[ν Eλληνικ[ν ;πεχερει ν’ Qναλ,σhη τ^ν ;ν λ%γuω συγγραφ$α εeς oνα ;παρχιακ^ν γυμνσιον τ9ς Eλλδος, παρ] τWν Qρχααν !Oλυμπαν, δUν εtρισκε τποτε καλλτερον παρ] «ν] τ^ σκζhη» Qπ^ τWν τξιν. …Eπαιρνε τ^ τρα3νον καV κατ$φευγε εeς τ] γειτονικ] ;ρεπια, Qποφε,γων, οtτω, τ^ν κοπιαστικ^ν περπατον δι] μ$σου τ[ν Qττικισμ[ν, τ[ν λεπτολογι[ν τοZ tφους S τ9ς Qνωμλου κατασκευ9ς τ[ν φρσεων. !Eπιθυμ[ν ν] μθhη τ] Qρχα3α lλληνικ, Qλλ’ Xνευ δακρ,ων, κατ$φευγε cπ^ τWν σκ$πην τοZ !Oλυμπου Δι%ς, ;κε3 fπου τοZ zτο ;πιτετραμμ$νον ν’ Qπολα,σhη τWν ;λευθ$ραν κλασικWν Qρχαι%τητα, δι] μ$σου τ9ς qραι%τητος τοZ EρμοZ τοZ Πραξιτ$λους εdτε τ9ς Nκης τοZ Παιωνου, παρακμπτων τ] φιλολογικ] σχ%λια. H σ8μερον δημοσιευομ$νη μετφρασις θ] καταστ8σhη τ^ν Θουκυδδην Qν$τως προσιτ^ν εeς τ^ν προχωρημ$νον μελετητ8ν, καθpς καV εeς τ^ν iEλληνα μαθητ8ν. !Eφεξ9ς, πολ_ kλιγ2τεροι μαθηταV lλληνικ[ν σχολεων θ] «τ^ σκζουν» Qπ^ τWν τξιν καV θ] λαμβνουν τ^ τρα3νον δι] τWν !Oλυμπαν! iEνα Xλλο Qν$κδοτον θ] μ5ς δεξhη π%σον ζωνταν^ς παραμ$νει R Θουκυδδης εeς τ]ς lλληνικ]ς Qναμν8σεις καV πο3ον εaναι τ^ πνεZμα, τ^ δι$πον τ]ς νεωτ$ρας lλληνικ]ς γενες. Kατ] τ^ν E`ρωπαϊκ^ν Π%λεμον, oνας ;μπνευσμ$νος ;πιθεωρητWς τ9ς δημοσας ;κπαιδε,σεως, ;πιθυμ[ν ν] διαπιστ2σhη τ] αeσθ8ματα τ9ς lλληνικ9ς νεολαας ;ν τh9 μελ$τhη τ9ς Qρχαας lλληνικ9ς bστορας, συχνκις τ%σον Rμοας πρ^ς τWν bστοραν τοZ συγχρ%νου κ%σμου, προ$βη εeς μαν πρωτ%τυπον gρευναν. !Aπη,θυνεν ;γκ,κλιον πρ^ς το_ς προϊσταμ$νους fλων τ[ν ;ν Eλλδι Γυμνασων, ζητ[ν fπως ;ρευν8σουν μεταξ_

τ[ν μαθητ[ν των τ[ν Qνωτ$ρων τξεων, εeς τ]ς Rποας ;διδσκετο R Θουκυδδης, καV ;ξακριβ2σουν πρ^ς ποαν ;κ τ[ν δ,ο ;μπολ$μων παρατξεων ;στρ$φοντο αb συμπθεια των, ποας ;ξ α`τ[ν ηƒχοντο τWν νκην: τ[ν !Aθηναων S τ[ν Σπαρτιατ[ν. {Hτο μα ε`φυWς μ$θοδος δι] ν] διακριβωθοZν αb τσεις τ9ς κοιν9ς γν2μης τ9ς νεωτ$ρας γενε5ς, gναντι τ9ς παγκοσμου συρρξεως, τις ;μανετο ;κενην τWν στιγμWν ;ν τu[ συγχρ%νuω κ%σμuω. Ob μαθητα, ;ν τh9 sπλ%τητι, τις διακρνει τWν νε%τητα, Qπ8ντησαν εeς τ^ τεθUν ;ρ2τημα, διαδηλοZντες μU καταπληκτικWν πλειοψηφαν τWν συμπθειν των cπUρ τ[ν !Aθηναων, qς πρωτοπ%ρων τ9ς ;λευθερας τ9ς σκ$ψεως καV qς bκαν[ν δι] τ]ς cψηλοτ$ρας ;πιδ%σεις εeς fλας τ]ς μορφ]ς τ9ς τ$χνης, κατ’ Qντθεσιν πρ^ς το_ς τραχε3ς των Qντιπλους. M%νον kλγοι μαθητα, εeς τ^ Γυμνσιον τ9ς Σπρτης, ;πηρεαζ%μενοι, cποθ$τω, Qπ^ τ]ς περιβαλλο,σας α`το_ς Qναμν8σεις καV ;μπεποτισμ$νοι Qπ^ τ]ς τοπικ]ς ;πιρρο]ς gδωσαν τWν ψ9φον των εeς το_ς Σπαρτιτας. Δι] ν] gλθωμεν, δη, εeς τWν cλικWν μορφ8ν, cπ^ τWν Rποαν τ^ Qν] χε3ρας βιβλον ;μφανζεται, kφελω ν’ Qναφ$ρω fτι ;ξετυπ2θη εeς ˆν τ[ν περιφημοτ$ρων τυπογραφεων τ9ς !Aγγλας, εeς τ^ Πανεπιστημιακ^ν Tυπογραφε3ον τ9ς !Oξφ%ρδης, cπ^ τWν δεξι]ν διε,θυνσιν lν^ς διακεκριμ$νου λογου, τοZ δρ. Jon Johnson, fστις gχει μακρ]ν πε3ραν τ[ν συγχρ%νων lλληνικ[ν ;κτυπ2σεων. T] τυπογραφικ] στοιχε3α, „τινα ;πελ$γησαν, εaναι ;κε3να, „τινα μU τ%σην κομψ%τητα gχει σχεδισει R κ. Victor Scholderez τοZ BρεττανικοZ Mουσεου. Otτω, παρ8χθη oνα oργον, τ^ Rπο3ον παραδδεται εeς τWν λατρεαν τ%σον τ[ν σπουδαστ[ν fσον καV τ[ν βιβλιοφλων. O ;κδ%της τοZ gργου δ,ναται, Rμιλ[ν δι] τ^ν μεταφραστ8ν, ν’ Qναγρψη ;πV κεφαλ9ς τοZ βιβλου τ^ τοZ Oρατου

26

27

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

λ%γιον «Exegit monumentum». Πρ%κειται, ‚ντως, περV μνημεου Qνεγερθ$ντος cπ’ α`τοZ τοZ μεγλου iEλληνος, δι] μ$σου τ9ς ε`λαβοZς φροντδος τ9ς δεσπονης, τις cπερηφνως φ$ρει τ^ ‚νομ του, εeς τWν eδαν α`τοZ ε`γεν9 μν8μην. Λονδ3νον, Mρτιος 1937 Δ. K. [...ακλαμνος]

28

ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΙΡΓΑΣΘΗ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΟΥΚΥΔIΔΟΥ

Eaναι χαρακτηριστικ^ν τ9ς μεγαλοφυŒας τοZ Qειμν8στου !Eλευθερου Bενιζ$λου τ^ fτι, μετ] τWν Qπομκρυνσν του Qπ^ τ9ς πολιτικ9ς σκην9ς, δUν rκολο,θησε τ^ παρδειγμα πλεστων πολιτικ[ν Qνδρ[ν δι] τ9ς δημοσιε,σεως Qπομνημονευμτων. H bστορα θ] μνημονε,hη ;νδ%ξως τ^ν Xνδρα καV τ] gργα του. !Eπροτμησε, κατ] τ] τελευτα3α χρ%νια τ9ς ζω9ς του, ν’ Qφιερ2σhη τWν Xσβεστον ;νεργητικ%τητ του, τ^ δημιουργικ%ν του δαιμ%νιον, εeς τWν ;κτ$λεσιν πνευματικοZ gργου, δι] τοZ Rποου L σοφα τοZ μεγλου !Aθηναου bστορικοZ τοZ E π.X. αe[νος θ] παρεδδετο «κτ9μα ;ς Qε», μU fλην τWν αdγλην μι5ς Qριστοτεχνικ9ς μεταφρσεως, εeς τ]ς ;πιγενομ$νας γενε]ς τοZ EλληνισμοZ. iOτε, τu[ 1917, προσελ8φθη δι] πρ2την φορ]ν qς eδιατερος γραμματε_ς τοZ Προ$δρου τ9ς Kυβερν8σεως, εeς τ^ δωμτι%ν του τ9ς ;πV τ9ς RδοZ ΛυκαβηττοZ 4 (νZν !Aμερικ9ς) οeκας του, fπου εeργαζ%μην, cπ9ρχε πλ8ρης συλλογW τ[ν κειμ$νων τ[ν Qρχαων συγγραφ$ων καV πολυριθμα gργα τ[ν μ5λλον διασ8μων κλασικ[ν ;πιστημ%νων τοZ κ%σμου. 600-700 τ%μοι ;ν fλuω. Eeς τ^ περιθ2ριον πολλ[ν κειμ$νων παρετ8ρησα α`τ%γραφα σχ%λια μαρτυροZντα τ^ ζωηρ^ν ;νδιαφ$ρον τοZ eδιοκτ8του. Πργματι, καθ’ fλην τWν διρκειαν τοZ τρικυμι2δους βου του R !Eλευθ$ριος Bενιζ$λος Qνεκουφζετο ;πανερχ%μενος εeς τWν εƒρυθμον Qνασκ%πησιν τ9ς πραγματικ%τητος lν^ς Qπωτ$ρου, Qλλ] πντοτε ζωντανοZ παρελθ%ντος. iOταν εaχε κ$φι rρ$σκετο ν’ Qπαγγ$λλhη μ’ ;νθουσιασμ^ν εeς το_ς 29

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠOTE KAI ΠΩΣ EIPΓAΣΘH O BENIZEΛOΣ EΠI TOY ΘOYKYΔIΔOY

οeκεους του στχους τ[ν ποιητ[ν, μεταξ_ τ[ν Rποων eδιαιτ$ρως rγπα τ] χορικ] τ9ς «!Aντιγ%νης» τοZ Σοφοκλ$ους, καV τ’ Qπεστ8θιζεν Qπ^ μν8μης τ%σον εeς τWν Qρχααν γλ[σσαν fσον καV εeς τWν qρααν μετφρασιν τοZ Mνου. !Aν$καθεν ;δεκνυε προτμησιν δι] τ^ gργον τοZ Θουκυδδου, dσως δι%τι gτρεφε βαθ,τατον θαυμασμ^ν δι] τ^ πολιτικ^ν καV ;κπολιτιστικ^ν δαιμ%νιον τοZ Περικλ$ους, πο_ gθεσε τ%σον ;νεργ[ς τWν σφραγ3δα του ;πV τοZ δαιμονου τοZ !Eλευθερου Bενιζ$λου. Πντως, R Bενιζ$λος zτο ;μπεποτισμ$νος μU τ] lλληνικ] γρμματα τ9ς Mεγλης !Eποχ9ς – ‚χι qς ;ρασιτ$χνης Qλλ’ qς ;πιστ8μων, R Rπο3ος ;φ8ρμοσε τWν ;πιστ8μην του εeς τ^ν στβον τ9ς συγχρ%νου πολιτικ9ς διαπλης. KαV ;μφανζεται ;ν2πιον τοZ κ%σμου qς κατ’ ;ξοχWν iEλλην, κατ’ ;ξοχWν κλασικ^ς Qν8ρ. iOθεν, L τελευταα του μεγλη προσφορ] εeς τ^ Γ$νος δUν ;κπλ8ττει. !Aποτελε3 τ^ κορ,φωμα τ[ν μεγλων πρ^ς τWν χ2ραν cπηρεσι[ν του. MU τ^ πυρε3ον τ9ς νεοελληνικ9ς γλ2σσης ναψε πλιν τ^ν πυρσ^ν τοZ παρελθ%ντος. Ab Qκτ3νες του θ] φωτσουν το_ς iEλληνας τοZ μ$λλοντος. MU τ^ πνεZμα τοZ Θουκυδδου lνοZται τ^ πνεZμα τοZ Bενιζ$λου. H bστορα συνεχζει τ^ν μοιρα3ον ροZν της καV δεικν,ει τWν Eλλδα αeωνως πιστWν εeς τ] cψηλ] ;πιτγματα τοZ παρελθ%ντος. iOθεν, R Bενιζ$λος rναγκσθη ν] ;γκαταλεψhη τWν Eλλδα μετ] τ]ς ;κλογ]ς τοZ 1920, Qπεφσισε ν] πραγματοποι8σhη παλαι^ν ‚νειρον – τWν ;πιστημονικWν μετφρασιν τοZ Θουκυδδου. …Hρχισε τWν προκαταρκτικWν ;π’ α`τ9ς ;ργασαν εeς Παρισους, τu[ 1921. T^ν !Oκτ2βριον τοZ α`τοZ gτους μετ$βη εeς !Aμερικ8ν, fπου εaχον τWν τιμWν ν] τ^ν συνοδε,σω. Eeς τ]ς μεγαλουπ%λεις, fπου R ;νθουσιασμ^ς τ9ς cποδοχ9ς τοZ iEλληνος Lγ$του zτο Qκρτητος, zτο Qδ,να-

τον ν] συνεχισθ9 τ^ gργον. !Aλλ’ fταν ;φθσαμεν ;πV τ$λους εeς ;ξοχικWν πολχνην τ9ς Kαλιφορνας ;συστηματοποι8θη L ;ργασα καV μετ] ταZτα συνεχσθη εeς τWν Kο,βαν καV εeς τ^ Περο,. !EπV τ$σσαρας συναπτο_ς μ9νας R Bενιζ$λος, πρωιν^ς πντοτε, ;κθητο εeς τ^ γραφε3ον του εeς τ]ς 7 π.μ. Qκριβ[ς καV εeργζετο ;πV τ9ς μεταφρσεως μ$χρι τ9ς 12.30 μ.μ. !Eνοτε προσ$θετε μερικ]ς vρας ;ργασας τ^ Qπ%γευμα S τWν lσπ$ραν. Mετ$φερε μαζ, του κεμενα διφορα, ;κδ%σεων καV μεταφρσεων εeς τWν QγγλικWν καV γαλλικ8ν. Mετ’ ;πιμελεας ;πιστημονικ[ς ;μελ$τα τ^ κεμενον πρ^ς Xρσιν πσης Qμφιβολας περV τ9ς α`θεντικ9ς ;ννοας τοZ συγγραφ$ως. !Aπ^ καιροZ εeς καιρ^ν εaχε τWν ε`γ$νειαν ν] συζητh9 τ] παρουσιαζ%μενα προβλ8ματα μαζ, μου. …Hμην Qκ%μη νωπ^ς Qπ^ τ^ Πανεπιστ8μιον fπου εaχον Qποκτ8σει ποιν τινα εeδικ%τητα ;πV τοZ θ$ματος. MοV ;δ%θη το`λχιστον L ε`καιρα ν] διαπιστ2σω π%σον Qπερως βαθυτ$ρα το L καταν%ησις τοZ πεπειραμ$νου πολιτικοZ Qπ^ τWν σχολαστικ%τητα τοZ QκαδημαϊκοZ νεοσσοZ. Oλ%κληρον τ^ κεμενον τ9ς μεταφρσεως ;γρφη eδιοχερως cπ^ τοZ Bενιζ$λου, R Rπο3ος εeργζετο μU καταπληκτικWν ταχ,τητα. Eaναι εeς πντας γνωστ^ς R qρα3ος, στρογγυλ%ς, δυνατ^ς χαρακτWρ τοZ Προ$δρου – σωστ^ς καθρ$πτης τοZ διαυγοZς του πνε,ματος. Mετ] τWν ;πιστροφ8ν μας εeς E`ρ2πην μετ$βην Qμ$σως εeς τWν Λωζννην δι] τWν Συνδισκεψιν τ9ς Eeρ8νης τοZ 1922-23. Kατ’ Qνγκην διεκ%πη L μετφρασις. Mετ] τοZτα ;πανεκλ8θη εeς Eλλδα R Bενιζ$λος τ^ν !Iανουριον τοZ 1924. H πρωθυπουργα του δι8ρκεσε kλγας μ%νον lβδομδας, qς γνωστ%ν. !Aνεχ2ρησε πλιν εeς Παρισους, τ^ν Mρτιον, Rπ%τε rδυν8θη ν] συνεχσhη τ^ μεταφραστικ%ν του gργον μU τ^ν α`τ^ν ρυθμ^ν καV τWν α`τWν Qφοσωσιν.

30

31

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Παρ$μεινα εeς Παρισους μ$χρι τοZ τ$λους τοZ 1924, Rπ%τε Qν$λαβον τWν Nομαρχαν Kερκ,ρας. Otτω, δUν παρ$στην εeς τWν μ$χρι τ$λους ;ξ$λιξιν τ9ς ;ξ%χου α`τ9ς ;πιστημονικ9ς προσφορ5ς πρ^ς τWν Eλλδα τοZ μεγαλυτ$ρου iEλληνος τ9ς !Eποχ9ς μας. AΝΔΡEΑΣ ΜΙΧΑΛOΠΟΥΛΟΣ

O ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ

!Aπ^ τWν !Aρχαι%τητα oως σ8μερα Qνεφνησαν πολλοV bστορικο, πο_ μU τ^ κZρος των QποτελοZν προσωπικ%τητας εeς τWν ;πιστ8μην. šAν δUν εaναι eσριθμοι μU το_ς bστορικο_ς α`το,ς, πντως πολλαV εaναι αb διαφοραV πο_ παρατηροZνται εeς τ] gργα των, διαφοραV εeς τ] θ$ματα, εeς τ^ν τρ%πον ;πεξεργασας τοZ cλικοZ, εeς τWν βασικWν Qρχ8ν, μU τWν Rποαν Qντικρ,ζονται τ] bστορικ] γεγον%τα. Eeς τ] λεπτομερειακ] ζητ8ματα αb διαφοραV εaναι πολλα, εeς τ]ς βασικ]ς fμως Qρχς, εeς τWν διπλασιν τοZ bστορικοZ cλικοZ πο_ παρ$χει τ^ παρελθ^ν τ^ θ$μα τ9ς bστορικ9ς ;πιστ8μης, αb διαφοραV τ[ν bστορικ[ν εaναι kλιγ2τεραι. T[ν διαφορ[ν α`τ[ν δ,ο εaναι αb γενικα, αb θεμελι2δεις κατηγοραι. H δι8γησις τ[ν γεγον%των εaναι τ^ Qρχικ^ν στοιχε3ον δι] τ^ν μελετητWν τοZ bστορικοZ βου. H περιγραφW τ[ν μεμονωμ$νων γεγον%των καV L Qναπαρστασις τοZ παρελθ%ντος εaναι τ^ θ$μα, Qλλ] σ,γχρονα καV R τρ%πος τ9ς ;ρε,νης. O βος τοZ λαοZ πο_ bστορε3ται, R eδιωτικ^ς καV R δημ%σιος, Qναπαρσταται, L χ2ρα πο_ κατοικε3ται Qπ^ α`τ^ν περιγρφεται, τ] γεγον%τα Qναφ$ρονται χρονογραφικ. T] τρα α`τ] στοιχε3α δUν συν$χει R συνεκτικ^ς δεσμ^ς τ9ς αeτιοκρατας, δUν lρμηνε,ει L μεταξ_ το,των συσχ$τισις, QρνητικW καV θετικ8. Παρθεσις εeκ%νων Qπ^ τ^ν βον Qτ%μων, κοινωνικ[ν θεσμ[ν, ;ξιστ%ρησις μακρυ] Qπ^ τWν κριτικWν τ[ν εeδ8σεων πο_ συλλ$γονται S τ[ν στοιχεων πο_ δδονται α`θ%ρμητα S tστερα Qπ^ ;πμονον Qναζ8τησιν βασιζομ$νην εeς τWν bκανοποησιν sπλοϊκ9ς ;νεργεας μ5λλον παρ] ;πιστημονικ9ς Qγωνας. H

32

33 3 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

O ΘΟΥΚΥΔΙΔHΣ KAI TO EPΓON TOY

τοια,τη παρταξις τ[ν bστορικ[ν στοιχεων, περιγραφικW cλικ[ν Qντικειμ$νων, διηγηματικW τ[ν ρε%ντων γεγον%των, εaναι L πρ2τη μορφW εeς τWν Qναπαρστασιν τοZ bστορικοZ παρελθ%ντος, L πρ2τη gννοια τοZ bστορικοZ gργου μU σχετικWν QντοχWν εeς σοβαρ]ν κριτικWν βσανον. H δευτ$ρα πλευρ] εaναι κριτικW gρευνα τ[ν γεγον%των τοZ παρελθ%ντος μU τοια,την σ,νδεσιν, vστε oκαστον ν’ Qποτελh9 κρκον εeς τWν eδαν „λυσον, τ^ν ρ$οντα καV μW διακοπτ%μενον χρ%νον. H τοποθ$τησις lκστου γεγον%τος gναντι τοZ προηγουμ$νου καV τοZ lπομ$νου εaναι τ^ gργον τοZ bστορικοZ. X2ρα, θη καV gθιμα, πολιτειακW kργνωσις, οeκονομικW κατστασις, ψυχικW σ,στασις Qτ%μων καV κοινωνας, συμφωναι καV Qντιθ$σεις παρακολουθοZνται. MU fλα α`τ] lρμηνε,εται oκαστον γεγον^ς καV Qξιολογε3ται, qς Qποτ$λεσμα Xλλου καV qς QφορμW S αeτα ;πσης Xλλου. MU τοια,την σκ$ψιν ;δημιουργ8θη εeς τWν bστορικWν ;πιστ8μην L κριτικW σχολ8, Qποκλειστικ^ν gργον τοZ Θουκυδδου, L κυριαρχοZσα εeς τWν bστοραν Qρχ8, α`τW αtτη L bστορικW ;πιστ8μη, fπως εaναι σ8μερα. O Qμητ^ς τ[ν εeδ8σεων πο_ gφθασαν oως Lμ5ς δι] τ^ν βον τοZ θεμελιωτοZ α`τοZ τ9ς bστορας δUν εaναι πλο,σιος, δι%τι οb !Aθηνα3οι ;πρ%λαβαν ν] θ$σουν α`τ^ν πρ2ϊμα εeς πολικ^ν καV στρατιωτικ^ν παροπλισμ^ν καV δUν ;π$τρεψαν τWν πλουσαν δρ5σιν του εeς τ^ πολιτικ^ν καV στρατιωτικ^ν πεδον. !Aλλ] καV α`ταV Qκ%μη αb εeδ8σεις πο_ ;κληροδοτ8θησαν Qπ^ δ,ο βιογραφας, τWν μαν Qν2νυμον καV τWν Xλλην Qποδιδομ$νην εeς τ^ν Mαρκελλ3νον, εaναι Qμφβολοι ‚χι μ%νον εeς Qσ8μαντα γεγον%τα τ9ς ζω9ς α`τοZ, Qλλ] καV βασικ. Ab πληροφοραι δι] τ^ν χρ%νον τ9ς γενν8σεως καV τοZ θαντου εaναι τ%σον Qντιφατικα, vστε οb νε2τεροι βιογρφοι του φ$ρονται πρ^ς διαφορετικ] συμπερσματα μU παραλλαγς, πο_ δUν παρουσιζονται Qνξιαι λ%γου. Ως πρ^ς τWν

γ$ννησιν cπολογζονται τ] gτη 455 καV 470, qς πρ^ς τ^ν θνατον πιστε,εται τ^ gτος 399 καV τ^ gτος 394, πντως μετ] τWν λ9ξιν τοZ ΠελοποννησιακοZ Πολ$μου. Ab dδιαι Qορισται συνδ$ουν τ^ν bστορικ%ν, θερποντα τ9ς Qκριβεας δι] τ]ς bστορικ]ς προσωπικ%τητας Qκ%μη καV qς πρ^ς τ^ν τ%πον πο_ Qπ$θανεν. H !Aττικ8, L !Iταλα, L Θρκη διαφιλονικοZν τWν τιμWν τ9ς μετ] θνατον εeσδοχ9ς τοZ σ2ματος τοZ bστορικοZ εeς το_ς κ%λπους των. O ρεμος θνατος gπειτα Qπ^ Qσθ$νειαν καV R βαιος, R δολοφονικ^ς S Xλλος θνατος παραδδονται ;πσης δι] τ^ τ$λος τοZ Θουκυδδου. Σ,μφωνα μU τWν παραδοχWν S μW τοZ α`τοZ S τοZ Xλλου gτους γενν8σεως εaναι δυνατ^ν ν] προσδιορισθοZν καV τ] σχετικ] μU τ] πρ%σωπα πο_ σκησαν μορφωτικWν ;πδρασιν, Xμεσον S gμμεσον, ;πV τοZ bστορικοZ τοZ ΠελοποννησιακοZ πολ$μου. Παραδδεται fτι R bστορικ^ς gσχεν ;ξ$χοντας διδασκλους, τ^ν φιλ%σοφον !Aναξαγ%ραν, το_ς σοφιστ]ς Γοργαν καV Πρ%δικον, fλους α`το_ς ξ$νους, καV τ^ν !Aντιφ[ντα, ;ντ%πιον !Aθηνα3ον. H παρδοσις φανεται ν] εcρσκεται εeς τ^ πεδον τ[ν εeκασι[ν το`λχιστον δι] μερικο_ς πο_ φ$ρονται qς διδσκαλο του. !Aοριστα, ‡ν καV συγκρατημ$νη, δι%τι περιορζεται εeς μερικ] σημε3α Qπ^ προσωπικ]ς μαρτυρας τοZ bστορικοZ, κυριαρχε3 καV εeς τ]ς εeδ8σεις δι] τWν καταγωγ8ν του. T^ β$βαιον ‚νομα τοZ πατρ%ς του ;νθυμζει τ^ν Rμ2νυμον …Oλορον, βασιλ$α τ9ς Θρκης. T^ ‚νομα τ9ς μητρ%ς του Hγησιπ,λης, παραδιδ%μενον Qπ^ βιογρφον, δUν εaναι β$βαιον. Σχετζεται μU τ^ ‚νομα τ9ς Hγησιπ,λης, τ9ς κ%ρης τοZ !Oλ%ρου, τοZ βασιλ$ως τ9ς Θρκης, πο_ ;νυμφε,θη R Mιλτιδης, R πππος τοZ Rμων,μου νικητοZ τοZ Mαραθ[νος. O Θουκυδδης καV R Mιλτιδης εaχαν μεταλλε3α εeς Θρκην, L συγγ$νεια μεταξ, των εaναι Qναμφισβ8τητος, Qλλ’ R βαθμ^ς α`τ9ς Qπροσδι%ριστος. Πιθαν^ν L συγγ$νεια α`τW ν]

34

35

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

O ΘΟΥΚΥΔΙΔHΣ KAI TO EPΓON TOY

προ$ρχεται μ%νον ;κ γυναικ[ν, δι%τι R Θουκυδδης φ$ρεται πντοτε καταγ%μενος Qπ^ τ^ν δ9μο AλιμοZντος, πλησον τοZ σημερινοZ ΠαλαιοZ Φαλ8ρου, ;νu[ R Kμων καV οb πρ%γονο του Qπ^ τ^ν δ9μον Φιλαϊδ[ν. Παρ] τ^ Q%ριστον τ[ν εeδ8σεων α`τ[ν παραμ$νει πντοτε Qναμφβολον τ^ Qν2τερον οeκογενειακ^ν περιβλλον, μ$σα εeς τ^ Rπο3ον Qνεπτ,χθη R Θουκυδδης. Eeς τWν φυσικWν α`τWν προσφορ]ν δι] τWν μ%ρφωσν του προστθεται καV τ^ ;πκτητον περιβλλον, L πολιτικW προσωπικ%της τ9ς π%λεως τ[ν !Aθην[ν, L Rποα Qμυνομ$νη κατ] τ[ν Περσ[ν Qπ^ τ% gτος 490 oως τ^ 480 καV tστερα ;πιτιθεμ$νη Qπ$κτησε μεγλην, πανελλ8νιον, ‡ν ‚χι διαμεσογειακ8ν, eσχ_ν καV Qκτινοβολαν. H πεντηκονταετα Qπ^ τ^ gτος 480 oως τ^ 431, fταν ρχισεν R Πελοποννησιακ^ς π%λεμος καV τ^ !Aθηναϊκ^ν κρτος Qφιερ2θη εeς α`τ^ν μU fλας του τ]ς δυνμεις, εaναι συνδυασμ$νη ;σωτερικ[ς μU τWν δημιουργαν τ[ν μεγαλυτ$ρων gργων εeς τWν !Aκρ%πολιν. !Eξωτερικ[ς τ^ κZρος τ[ν !Aθην[ν μU τWν μεταφορ]ν τ[ν πολ$μων Qπ^ τWν κυρως Eλλδα εeς μ$ρη μακριν, εeς τμ8ματα τ9ς Mικρ5ς !Aσας, πλησον τοZ Qντιπλου κρτους, τοZ περσικοZ, καθσταται διαμεσογειακ%ν, ‡ν ‚χι παγκ%σμιον, QφοZ R πολιτισμ^ς τ%τε περιωρζετο εeς τWν λεκνην Qπ^ τ^ σημεριν^ν Γιβραλτ]ρ oως τ^ν Περσικ^ν κ%λπον. Tεσσαρκοντα ;τ[ν S εdκοσι π$ντε τ^ kλιγ2τερον κατ] τWν Xλλην ;κδοχWν εaναι R Θουκυδδης fταν Qρχζhη R Πελοποννησιακ^ς π%λεμος, τ^ν Rπο3ον ζ9 Xμεσα καV gντονα τ] lπτ] πρ[τα του gτη. T^ δε,τερον gτος τοZ πολ$μου προσβλλεται, fπως καV πολλοV Xλλοι, Qπ^ τWν ;πιδημαν τοZ λοιμοZ, τ^ δU gτος 424 Qναλαμβνει cπε,θυνον LγετικWν θ$σιν εeς πολεμικWν ;πιχερησιν. H ;ντολW εaναι ν] προφθσhη τWν πολι%ρκησιν τ9ς !Aμφιπ%λεως Qπ^ το_ς Σπαρτιτας, Qλλ] τοZτο

εaναι Qνεπτευκτον Qπ^ τ^ν Θουκυδδην. KαταδικασθεVς εeς θνατον R bστορικ%ς, δι] τ^ Qτ,χημ του τ^ Rπο3ον χαρακτηρζεται qς προδοσα, δUν ;πιστρ$φει εeς !Aθ8νας καV ;πιβλλει εeς lαυτ^ν R dδιος τWν ;ξοραν. T^ gτος 404, τ^ τ$λος τοZ πολ$μου, ;παν$ρχεται εeς τWν πατρδα του, Qλλ’ L πολιτικW κατστασις S Xλλη προσωπικ9ς φ,σεως αeτα δUν ;πιτρ$πει εeς τ^ν Θουκυδδην ν] παραμενhη ;πV πολ,. !Eπαν$ρχεται εeς τ] κτ8ματ του εeς ΣκαπτWν iYλην τ9ς Θρκης, fπου oως τ%τε εaχε περσει εdκοσι συναπτ] gτη καV Qπ^ fπου εaχε δυνηθ9 ν] παρακολουθ8σhη τWν ;ξ$λιξιν τοZ πολ$μου. H QναγκαστικW ;ξορα δUν Qποτελε3 QφορμWν ν’ Qσχοληθh9 R Θουκυδδης μU τ^ bστορικ^ν gργον. !Aπ^ τWν QρχWν τοZ πολ$μου διαβλ$πει τWν σημασαν α`τοZ δι] τWν Eλλδα, τWν διρκειν του, τWν Rποαν cπολογζει μακρν, καV τ^ν Qντκτυπον, τ^ν Rπο3ον ;κτενει π$ραν τ9ς κυρως Eλλδος, εeς fλα τ] σημε3α τ9ς Mεσογεου. H α`τοεξορα εaναι δι’ α`τ^ν χρονικW Xνεσις, Xνευ τ9ς Rποας πιθαν^ν ν] μW zτο δυνατW L συγγραφW τοZ gργου. ΠρVν Qπ^ τ^ν Θουκυδδην cπ9ρχον qς πρ%τυπα πολλ] bστορικ] βιβλα, πρ%σφατα καV παλαι%τερα. !Iδιαιτ$ραν σημασαν εaχε τ^ gργον τοZ Hροδ%του, πο_ εaχε κυκλοφορ8σει τ^ τρτον τ$ταρτον τοZ 5ου αe[νος. O Θουκυδδης δUν θελε ν’ Qναλβhη τ[ν eδων γεγον%των τWν gρευναν μU το_ς Xλλους bστορικο,ς, Qλλ’ ;πεθ,μησε ν] ;ξιστορ8σhη σ,γχρονον ;ποχ8ν. A`τW δUν εaναι καινοτομα. H καινοτομα εcρσκεται εeς Xλλο πεδον. O Xνθρωπος εaναι παργων τ9ς bστορικ9ς ζω9ς. Δι] τ] συμβανοντα εeς τWν κοινωναν, εeς τ^ν Xνθρωπον, εeς τWν φυλ8ν, εeς τ^ κρτος, εeς τ^ gθνος, Qποκλειστικ^ς παργων εaναι L φ,σις τοZ Qνθρ2που. Eeς τWν βασικWν δU α`τWν Qρχ8ν, τ9ς Qποδ%σεως τ[ν γενομ$νων εeς τ^ν Xνθρωπον, kφελονται fλαι αb QρεταV τοZ bστορικοZ, L ;πιδωξις καV ;πτευξις τ9ς

36

37

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

O ΘΟΥΚΥΔΙΔHΣ KAI TO EPΓON TOY

Qντικειμενικ9ς στσεως εeς τWν ;ξιστ%ρησιν τ[ν γεγον%των καV εeς τ]ς κρσεις bστορικ[ν προσωπικοτ8των τ]ς προσηρμοσμ$νας πρ^ς τWν πραγματικ%τητα. H cποταγW τ[ν πολιτικ[ν γεγον%των εeς τ^ν λ%γον, δισυπ%στατον κατ] τ^ν Θουκυδδην, εaναι L αeτα τ9ς θεμελι2σεως τ9ς bστορικ9ς ;πιστ8μης. !Aπ^ τWν γενικWν α`τWν QρχWν γνεται L Qφ%ρμησις πρ^ς εeδικ] μεθοδικ] μ$σα πο_ χρησιμοποιοZνται, δι] ν] καταστh9 L QρχικW βσις σταθερωτ$ρα καV L πηγW τ9ς bστορικ9ς Qληθεας περισσ%τερον μ%νιμος. Πρ[τον καV καλλτερον εeδικ^ν μ$σον εaναι R kρθολογισμ%ς. Mακρυ] Qπ^ παρασκηνιακ]ς αeτας, Qπ^ ζ8τησιν ε`θυν[ν εeς κ%σμον gξω τ9ς Qνθρωπνης ζω9ς, Qπ^ ;πιδωξιν ;πεμβσεως Qναρμοδων παραγ%ντων δι] τWν lρμηνεαν τοZ Qνθρωπνου bστορικοZ βου. !AγνοοZνται ;νσυνεδητα οb θεο, δι%τι R Xνθρωπος qς λογικ^ν ν εaναι cπε,θυνος δι] τ]ς πρξεις του. !AγνοοZνται αb γυνα3κες, δι%τι δUν gχουν πολιτικ] δικαι2ματα. O bστορικ^ς βος εaναι δημιο,ργημα τ[ν Qνδρ[ν, τ9ς π%λεως, τοZ κρτους, πο_ προορισμ^ν gχει ν’ Qκτινοβολ8σhη ;ξωτερικ[ς καV ν’ Qνταποκριθh9 εeς τ]ς Qπαιτ8σεις τ[ν πολιτ[ν qς πρ^ς τ] ;σωτερικ] ζητ8ματα. O Περικλ9ς, Qδ$σμευτος Qπ^ τWν !Aσπασαν καV το_ς φλους του, το_ς φιλοσ%φους καV το_ς καλλιτ$χνας τ9ς ;ποχ9ς του, εaναι L ;πιβλλουσα φυσιογνωμα πο_ δUν rμπορε3 ν’ Qν$χεται τWν ;πδρασιν τοZ στενοZ του περιβλλοντος. Ob Xνδρες δροZν S πσχουν μακρυ] Qπ^ τWν θεϊκWν ;π$μβασιν, cπε,θυνοι φορε3ς τ[ν ;νεργει[ν των, ε`τυχοZντες δι] τWν ;πιτυχαν των, τ^ προσωπικ%ν των gργον, στενοχωρο,μενοι δι] τWν Qποτυχαν των, ;πσης Qτομικ%ν των δημιο,ργημα, καV ζητοZντες ;λε,θερα το_ς ;ν%χους Lγ$τας, δι] ν] ;πιβλουν κυρ2σεις εeς α`το_ς δι] τ]ς Qστοχας των εdτε cπ9ρξαν σ,μβουλοι εdτε ;ν8ργησαν qς ;κτελεστικ] ‚ργανα.

!Aλλ’ R παργων α`τ%ς, L Qνδροκρατα, δUν εaναι gξω Qπ^ τWν πολιτεαν, τ9ς Rποας παρουσιζονται αb τ,χαι, αb ;σωτερικαV ταραχαV καV οb ;ξωτερικοV περισπασμο. O QνWρ καV L πολιτεα, τ^ Xτομον καV L κοινωνα εeς τWν Qντικατ%πτρισιν τ9ς πολιτεας εaναι οb δ,ο φορε3ς τ9ς bστορικ9ς ζω9ς, cφιστμενοι Qμοιβααν ;πδρασιν, R μUν τ2ρα, R δU Xλλος tστερα, πομπ^ς S δ$κτης τ9ς ;πιδρσεως τα,της. KαV τοZτο γνεται ‚χι μ%νον εeς τWν !AθηναϊκWν πολιτεαν, fταν R πολτης καV L πολιτεα qς σ,νολον πολιτ[ν δροZν Qντιστοχως, Rπ%τε R oνας Qπ^ το_ς δ,ο παργοντες φ$ρεται νικ[ν εeς τWν ;πιβολWν τ9ς γν2μης του, Qλλ] καV εeς τWν Σπρτην καV τ]ς Rμοας μU α`τWν ;σωτερικ9ς διαρθρ2σεως Xλλας πολιτεας. Δ,ο εaναι τ] ;πιγενν8ματα τ9ς τοια,της Qλληλεπιδρσεως Qτ%μων wργανωμ$νης κοινωνας, οb χαρακτηρισμοV τ[ν πολιτικ[ν Lγετ[ν καV αb περιγραφαV τ[ν συζητ8σεων εeς τ] νομοθετικ] σ2ματα τ[ν πολιτει[ν καV το_ς kργανισμο_ς μU χαρακτ9ρα cπερκρατικ%ν. H ;πινοητικ%της τοZ Θεμιστοκλ$ους εaναι Qνγλυφος εeς τ]ς γραμμς: «τ% τε Xμεινον S χε3ρον ;ν τu[ Qφανε3 gτι προε2ρα μλιστα, καV τ^ ξ,μπαν εeπε3ν, φ,σεως μUν δυνμει, μελ$της δU βραχ,τητι κρτιστος δW ο‹τος α`τοσχεδιζειν τ] δ$οντα ;γ$νετο» (I 138, 3), τοZ δU Περικλ$ους L LγετικW μορφW μU τWν φρσιν: «δυνατ^ς Šν τu[ τε Qξι2ματι καV τh9 γν2μhη, χρημτων τε διαφαν[ς Qδωρ%τατος γεν%μενος, κατε3χε τ^ πλ9θος ;λευθ$ρως, καV ο`κ γετο μ5λλον cπ’ α`τοZ S α`τ^ς zγε... ;γγνετ% τε λ%γuω μUν δημοκρατα, gργuω δU cπ^ τοZ πρ2του Qνδρ^ς QρχW» (II 65-8-10). H συμβολW τοZ Qτ%μου συνυφανεται μU τ]ς Qποφσεις τ9ς wργανωμ$νης κοινωνας, τ[ν συλλογικ[ν kργανισμ[ν lν^ς κρτους S Rμδος κρατ[ν. Ab μχαι περιγρφονται, Qλλ’ α‹ται δUν εaναι γεγον%τα Qνεξρτητα Qλλ8λων καV οƒτε Xσχετα πρ^ς τ]ς Qποφσεις τ[ν κυριαρχικ[ν εeς τ]ς πολιτεας σωμτων καV τ[ν διελλη-

38

39

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

O ΘΟΥΚΥΔΙΔHΣ KAI TO EPΓON TOY

νικ[ν kργανισμ[ν. Ob πρ$σβεις τ[ν κρατ[ν, Qντιπλων S συμμχων, διασταυρ2νονται εeς τ]ς Qποστολς των, Qναπτ,σσουν εeς τ]ς συνελε,σεις α`τ]ς oκαστος τ]ς Qπ%ψεις τ9ς eδιαιτ$ρας του πατρδος, δημιουργοZν ε`νοϊκ]ς συνθ8κας, προκαλοZν τ$λος ;ντ%νους Qντιδρσεις S ;σωτερικ]ς διαφωνας μεταξ_ τ[ν eθυν%ντων μι5ς πολιτεας καV Qπ$ρχονται. Δι] τ^ν Θουκυδδην αb συζητ8σεις τ[ν βουλευομ$νων kργνων εeς oκαστον κρτος εaναι bστορικ] γεγον%τα ;ξ dσου Qξι%λογα μU τ] πολεμικ, μU τ]ς πολιορκας καV τ]ς ;κπολιορκ8σεις, μU τ]ς μχας, τ]ς ναυμαχας, τ]ς λεηλασας τοZ ;χθρικοZ ;δφους. O τρ%πος α`τ^ς τ9ς Qναπαραστσεως τοZ ΠελοποννησιακοZ πολ$μου παρουσιζεται Qβαστος, δι%τι Qνταποκρνεται πρ^ς τWν πραγματικ%τητα. Δι] τ9ς ;κθ$σεως τ[ν συζητ8σεων, τ[ν γνωμ[ν καV Qντιγνωμι[ν εeς το_ς κ%λπους τ[ν βουλευομ$νων kργνων lκστης πολιτεας S συμμαχας περιγρφονται τ] ρε,ματα, eδεολογικ] S συμφεροντολογικ, Qπ^ το_ς cπευθ,νους τοZ πολ$μου καV τ9ς διαχειρσεως α`τοZ εeς τ^ σ,νολ%ν του S Qπ^ το_ς Qπεσταλμ$νους τ[ν cπευθ,νων τ9ς πολιτικ9ς ζω9ς παραγ%ντων. Ab δημηγοραι προβλλουν qς rχp τ[ν πεδων μχης S qς αeτα δημιουργας ν$ων στρατιωτικ[ν συγκρο,σεων. !EπV πλ$ον, L στρατευομ$νη πολιτικW Lγεσα cποχρε2νεται κατ] τ]ς Rμιλας της πρ^ς το_ς πολτας τ9ς eδιαιτ$ρας της πατρδος καV πρ^ς το_ς πολτας S Qντιπροσ2πους ξ$νων κρατ[ν ν] δικαιολογh9 τ]ς Qπ%ψεις της. KαV ;κ το,του δUν εaναι μυστικοV οb φορε3ς τ9ς bστορικ9ς ζω9ς. iOπως πολ,μορφος εaναι R Qνθρ2πινος βος, οtτω καV αb πηγαV α`τ9ς εaναι πολλα, L οeκονομικ8, L πνευματικ8, L κοινωνικ8, L στρατιωτικ8, L rθικW εeς τ^ν Qτομικ^ν καV εeς τ^ν κοινωνικ^ν τομ$α. H συνθετικW εeκpν τ9ς ζω9ς, αb Qμοιβα3αι ;πιδρσεις τ[ν ποικλων

πλευρ[ν της εaναι αb αeται τ9ς Qλλαγ9ς, τ9ς συγκρο,σεως, τ9ς Rμοφωνας, τ9ς μεταβολ9ς, τ9ς δημιουργας, τ9ς καταστροφ9ς τοZ bστορικοZ βου. H μονομ$ρεια εaναι δι’ α`τ^ν Xγνωστος. H μ%νη μονομ$ρεια εaναι L lρμηνεα, L γενετικW Xποψις, L βασικW μ$θοδος, χωρVς τWν Rποαν L Iστορα δUν rμπορε3 ν] συγκαταλ$γεται μεταξ_ τ[ν ;πιστημ[ν. A`τ] τ] προβλ8ματα πο_ Qντικρ,ζει R μελετητWς εeς τ^ bστορικ^ν gργον τοZ Θουκυδδου Qναφ$ρονται εeς τWν θε2ρησιν τοZ παρελθ%ντος Qπ^ α`τ%ν. M$νει τ^ θ$μα τ9ς εeδικ9ς bστορικ9ς μεθ%δου. O π%λεμος cπ9ρξε μακρ^ς καV ;κτεταμ$νος, μακρ^ς φθνων τ] εdκοσι lπτ] gτη, ;κτεταμ$νος, δι%τι τ] πεδα του ;κτενονται πρ^ς βορρ5ν, εeς τ^ κ$ντρον τ9ς Eλλδος, εeς τ]ς ν8σους πρ^ς δυσμ]ς καV πρ^ς Qνατολς. H συγκ$ντρωσις τοZ cλικοZ δ,σκολος, σχεδ^ν Qδ,νατος. …Eγγραφα ;πσημα zσαν σπνια εeς τ^ν Θουκυδδην, kλγαι zσαν αb Qποφσεις τ[ν lλληνικ[ν κρατ[ν χαραγμ$ναι εeς το_ς λθους καV Qναφερ%μεναι εeς τ]ς συνθ8κας εeρ8νης S Xλλας συμφωνας. H gρευνα zτο ;ππονος, συνεχ8ς, λεπτ8, διεισδυτικW δι] μ$σου προσ2πων, γεγον%των, καταστσεων καV λα[ν. KαV eδο_ L xδρυσις τ9ς bστορικ9ς μεθ%δου, τ9ς συγκεντρ2σεως καV ;πεξεργασας τοZ cλικοZ, L τελεα εeκpν τ9ς σημεριν9ς μεθ%δου τ9ς bστορικ9ς ;πιστ8μης. H μεθοδικW α`τW πορεα τοZ bστορικοZ εaναι ε`συνεδητος. «T] δ’ gργα τ[ν πραχθ$ντων», γρφει, «;ν τu[ πολ$μuω ο`κ ;κ τοZ παρατυχ%ντος πυνθαν%μενος rξωσα γρφειν ο`δ’ qς ;μοV ;δ%κει, Qλλ’ ο†ς τε α`τ^ς παρ9ν καV παρ] τ[ν Xλλων fσον δυνατ^ν Qκριβεhα περV lκστου ;πεξελθ2ν. !Eπιπ%νως δU ηcρσκετο, δι%τι οb παρ%ντες το3ς gργοις lκστοις ο`κ τα`τ] περV τ[ν α`τ[ν gλεγον, Qλλ’ qς lκατ$ρων τις ε`νοας S μν8μης gχοι» (I, 22 2-3). Ab θετικαV μαρτυραι περV τοZ τρ%που τ9ς ;ρε,νης προσεπικυρ2νονται καV Qρνητικ. T^

40

41

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

O ΘΟΥΚΥΔΙΔHΣ KAI TO EPΓON TOY

τελευτα3ον βιβλον περι$χει τρωτ, πο_ δεικν,ουν fτι R συγγραφε_ς δUν rδυν8θη ν] τ^ ;πεξεργασθh9, fπως ;σχεδασε, δι%τι ;π9λθεν R θνατ%ς του. !Aκ%μη μεγαλ,τεραι εaναι Xλλαι δυσκολαι εeς τ^ν bστορικ%ν. iOταν ;ξιστορh9 σ,γχρονα bστορικ] γεγον%τα, εaναι δυνατ^ν ν] dδη α`τ] μU τ^ πνεZμα τ9ς συμπαθεας S τ9ς Qντιπαθεας πρ^ς τ] δρ[ντα πρ%σωπα καV ν] διατυπ2σhη ;πανους S ψ%γους δι’ fσα ;ξ α`τ[ν δUν sρμ%ζει. Z[ν R bστορικ^ς cφσταται τ^ν Qντκτυπον τοZ συνδ$σμου, τ9ς ;παφ9ς S μ8, μU το_ς παργοντας τ9ς bστορικ9ς ζω9ς, καV δ,ναται ν] kλισθ8σhη εeς τWν ;κτμησιν τ[ν προσωπικοτ8των S εeς τWν Qξιολ%γησιν τ[ν γεγον%των καV τWν εtρεσιν τ[ν σχ$σεων α`τ[ν. Eeς τ^ν bστορικ^ν ;πσης πο_ Qπασχολε3ται μU πολ_ μακριν] γεγον%τα cπρχει R κνδυνος ν] παραστρατ8σhη. Πιστε,ων ;κ τ[ν προτ$ρων εeς qρισμ$νην θεωραν τ9ς γεν$σεως τοZ bστορικοZ βου τενει ν] cποτξhη cπ^ τ^ν μηχανικ^ν α`τ^ν τ,πον τ] πντα, Qναζητ[ν στηργματα τ9ς προσωπικ9ς του κοσμοθεωρας. KαV εeς τ]ς δ,ο περιπτ2σεις προβλλει R cποκειμενισμ%ς, εeς τWν πρ2την περισσ%τερον gντονος, δι%τι ;κτ^ς τ9ς θεωρητικ9ς βσεως συμβλλει εeς τοZτο καV R προσωπικ^ς σ,νδεσμος μU τ]ς bστορικ]ς προσωπικ%τητας. TWν ;πδρασιν τ9ς συγχρ%νου του ;ποχ9ς καV τ[ν παραγ%ντων της, προσ2πων S kργανισμ[ν, κατ2ρθωσεν R Θουκυδδης ν] cπερπηδ8σhη, ;πιδι2ξας μU ;πιμονWν ν] ;πιτ,χhη Qμεροληψαν gναντι τ[ν δ,ο ;μπολ$μων, gναντι τ[ν φορ$ων τ9ς Qθηναϊκ9ς πολιτικ9ς. KαV Qποτελε3 τ^ τελει%τερον cπ%δειγμα Qμερολ8πτου bστορικοZ Qπ$ναντι τοZ Qντικειμ$νου τ9ς μελ$της του. Mικρ]ν κμψιν α`τ9ς εcρσκουν εeς kλγα σημε3α τοZ gργου, εeς το_ς βαρε3ς χαρακτηρισμο_ς τοZ Kλ$ωνος καV τοZ Yπερβ%λου, εeς τWν cποτιμητικWν κρσιν τοZ Nικου καV τWν QποφυγWν Qναζητ8σεως μελανοZ σημεου εeς τWν πολιτικWν

τοZ Περικλ$ους, εeς ε`μεν9 διθεσιν πρ^ς το_ς ;πανασττας τοZ gτους 411, οb Rπο3οι μετ$τρεψαν τ^ δημοκρατικ^ν πολτευμα εeς kλιγαρχικ%ν. iOλα α`τ] εaναι συζητ8σιμα καV L σχετικW θ$σις τοZ Θουκυδδου ;πιδ$χεται ;πικ,ρωσιν S Qμφισβ8τησιν, χωρVς καμμα ;κ το,των ν] cπερνικ5 τWν Xλλην μU Qπ%λυτον κZρος. H τελικW νκη εcρσκεται πρ^ς τ^ν Θουκυδδην, πο_ γενικ] γνωρζει καV ;πιτυγχνει εeς τ^ν ψ%γον S τ^ν gπαινον ν] κρατh9 τWν πρ$πουσαν eσορροπαν, Qποδδων τ^ tψος α`τοZ Qνλογα πρ^ς τWν πραγματικ%τητα. Ως πρ^ς τ^ δε,τερο σκ$λος τ9ς δυσκολας τοZ bστορικοZ, τ9ς προβολ9ς τοZ θεωρητικοZ του cποκειμενικοZ ;γp εeς τ] bστορικ] γεγον%τα, ;π$τυχεν ;πσης R Θουκυδδης ν] κρατηθh9 εeς τ^ μ$τρον. ΔUν Qν8κει εeς σχολ8ν, εeς θεωραν, L Rποα Qπ^ τWν φ,σιν της εaναι μονομερ8ς. H ;κ τ[ν προτ$ρων θε2ρησις τ[ν γεγον%των εaναι gξω τοZ bστορικοZ gργου τοZ Θουκυδδου. T^ Xτομον καV L κοινωνα εaναι οb φορε3ς τοZ bστορικοZ βου cφιστμενοι Qλληλεπδρασιν, τ] δU Xψυχα cλικ] εaναι μ$σα εeς χε3ρας τοZ ;μψ,χου δυναμικοZ. H ναυτικW cπεροπλα εaναι μ$σον ;πικυριαρχας. O !Aγαμ$μνων, ;πειδW zτο R eσχυρ%τερος Qπ^ το_ς Xλλους Lγεμ%νας, Lγ8θη τοZ TρωϊκοZ πολ$μου, τοZ Rποου cπ9ρξεν R δημιουργ%ς. !Aλλ’ L δ,ναμις α`τW δUν εaναι μονομερ8ς. H δ,ναμις τ9ς πολιτεας, R φορε_ς τ9ς δυνμεως, εcρσκεται εeς πολλ] σημε3α τοZ eδιωτικοZ καV πολιτικοZ βου. H δ,ναμις L πολιτειακ8, L πνευματικ8, L οeκονομικ8, L ψυχικ8. H συνισταμ$νη fλων τ[ν δυνμεων α`τ[ν εaναι L αeτα τ9ς μεταβολ9ς εeς τWν bστορικWν ζω8ν. T^ dδιον μ$τρον κρατε3ται ;πσης μU ε`λβειαν qς πρ^ς τWν tλην καV τWν gκφρασιν. Eeς τ^ gργον qς bστοραν πολ$μου περιλαμβνονται fσα κατ’ α`στηρ]ν λογικWν Qκολουθαν τοZ Qν8κουν, αb συγκρο,σεις τ[ν ;μπολ$μων κατ] ξη-

42

43

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

O ΘΟΥΚΥΔΙΔHΣ KAI TO EPΓON TOY

ρ]ν S θλασσαν καV αb πολιτικ9ς φ,σεως ;ν$ργειαι, ;νδοπολιτειακαV S διεθνε3ς, αb σχετιζ%μεναι πρ^ς α`τς. H ;κφραστικW μορφW παρουσιζεται ποικλη Qναλ%γως μU τ^ lκστοτε bστορο,μενον γεγον%ς, πολιτικ^ν S πολεμικ%ν. H συντομα καV L gκτασις παρατηροZνται ;κε3, fπου Qπαιτε3ται L καθεμα. Eeς τWν δ,σνοιαν S τWν σαφ8νειαν, κατ] διαφ%ρους διαστσεις, Rδηγε3 L Qνγκη S L αeφνιδι%της τοZ θαντου τοZ συγγραφ$ως. H περιγραφικW λεπτομ$ρεια καV L δραματικW παρστασις πηγζουν Qπ^ τWν φ,σιν τοZ περιστατικοZ. H πρ2τη χρησιμοποιε3ται εeς τ] Πλαταϊκ] καV L δευτ$ρα εeς τ] Συρακουσιακ. T^ διατιθ$μενον εeς τ^ν Θουκυδδην λεξιλ%γιον συμπληρ2νεται εeς fσα νο8ματα δUν gχει τWν δυνατ%τητα ν] Qνταποκριθh9. …Iσως δUν Qποτελε3 cπερβολWν L γενικW Xποψις fτι εeς τ^ gργον δUν Qνευρσκεται κτι πο_ εaναι περιττ^ν καV δUν Qπουσιζει f,τι χρειζεται, δι] ν] καταστh9 τοZτο Xρτιον εeς ο`σαν καV μορφ8ν. H σ,ντομος α`τW Qνλυσις τ9ς bστορας τοZ ΠελοποννησιακοZ πολ$μου εeς τ] κ,ρια χαρακτηριστικ της δ,ναται ν] δ2σhη Qμυδρ]ν εeκ%να τοZ βαθυστοχστου ;ρευνητοZ. Eaναι κλασικ^ς τ,πος bστορικοZ, χρησιμοποι[ν τ^ δημιουργικ%ν, συλλ$γων τ^ cλικ%ν, χωρζων τ^ ο`σι[δες Qπ^ τ^ ;πουσι[δες, Qνευρσκων τ]ς σχ$σεις καV διαφορ]ς τ[ν ;πV μ$ρους γεγον%των, ;μφανζων τ^ gργον του συνθετικ%ν. Δι] τWν bστοραν τ9ς περι%δου μεταξ_ τ[ν ;τ[ν 431 καV 411 cπρχουν καV Xλλαι πηγα, αb Rπο3αι καV συμπληρ2νονται συνεχ[ς. Eaναι αb ;πιγραφα, L !Aθηναων Πολιτεα τοZ !Aριστοτ$λους, αb βιογραφαι τοZ Πλουτρχου δι] τ^ν Περικλ$α, τ^ν !Aλκιβιδην, τ^ν Nικαν, τ^ν Λ,σανδρον, R Δι%δωρος καV Xλλοι. !Aλλ’ R Θουκυδδης παραμ$νει πντοτε R bστορικ^ς τ9ς εeκοσαετας, σταθερ^ς καV αe2νιος. T^ gργον του, τ^ «κτ9μα ;ς Qε», fπως Qντικειμενικ] R dδιος gχει Qξιολογ8-

σει α`τ%, δUν εaναι μ%νον L πι^ α`θεντικW πηγW δι] τ]ς δ,ο πρ2τας δεκαετας τοZ πολ$μου. Eaναι τ^ πρ%τυπον bστορικ9ς ;ρε,νης δι] π5σαν ;ποχ8ν, fταν αtτη Qναζητh9 τWν Qλ8θειαν, τ^ν σκοπ^ν τ9ς ;πιστ8μης. Tοια,τη συνοπτικ] εaναι L Qξα τοZ πρωτοτ,που, τοZ Rποου τWν μετφρασιν εeς τWν ν$αν lλληνικWν ;φιλοτ$χνησεν R !Eλευθ$ριος Bενιζ$λος. T^ Qρχικ^ν κεμενον ;π8γασεν Qπ^ τ^ βωμα τοZ Θουκυδδου, πο_ gζησε τ] γεγον%τα τ9ς ;ποχ9ς του καV τ] Qπεικ%νισεν, καθpς τ] γνωρζει R Qναγν2στης S πρ%κειται ν] τ] γνωρσhη δι] πρ2την φορ]ν μU τWν παροZσαν gκδοσιν. KαV L μετφρασις ;πσης, ;νu[ ;στηρχθη εeς τWν γν[σιν τοZ Qρχαου κειμ$νου, ;π8γασε καV Qπ^ τ^ βωμα τ9ς πολιτικ9ς καθ%λου ζω9ς, QφοZ R μεταφραστWς cπ9ρξε R dδιος πολιτικ^ς μακρ5ς καV πλουσας δρσεως.

44

45

[29-9-1969] K. Δ. ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

XΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΞ τ%ν κυριωτ ρων γεγον)των τ%ν *τ%ν 457-404 π.X. τ, /πο1α πλαισι6νουν τ8ν χρονικ8ν περοδον τ%ν «;Iστορι%ν» το< Θουκυδδου* 457 π.X. Π%λεμος !Aθηναων καV Kορινθων. !Eκστρατεα Λακεδαιμονων εeς Δωρδα πρ^ς ;γκαθδρυσιν τ9ς ;πιρρο9ς των εeς τWν κεντρικWν Eλλδα. Ob !Aθηνα3οι καταλαμβνουν τ^ν !Iσθμ^ν δι] ν] το_ς Qποκ%ψουν τWν ;πνοδον εeς Σπρτην. T] στρατε,ματα τ[ν Λακεδαιμονων cπερισχ,ουν ;ν Tανγρhα τ9ς Bοιωτας καV διανογουν δοδον πρ^ς Πελοπ%ννησον. 457 π.X. Mετ] τWν €τταν τ9ς Tανγρας, οb !Aθηνα3οι, προτενοντος τοZ Περικλ$ους, QνακαλοZν ;κ τ9ς ;ξορας τ^ν Kμωνα. Ob !Aθηνα3οι στρατηγο,μενοι cπ^ τοZ Mυρωνδου, νικοZν το_ς Bοιωτο_ς εeς Oeν%φυτα, καV ;γκαθστανται εeς Bοιωταν καV Φωκδα. Συμπλ8ρωσις τ[ν Mακρ[ν Tειχ[ν, τ] Rπο3α περιβλλουν Qπ^ κοινοZ τ]ς !Aθ8νας καV τ^ν Πειραι5. O τραγικ^ς ποιητWς Aeσχ,λος Qποθν8σκει εeς Γ$λαν, fπου εaχε Qποσυρθ9 Qπ^ τριετας. Kατ’ Qμφισβητουμ$νην παρδοσιν, οb iEλληνες ;πευφημοZν εeς το_ς !Oλυμπιακο_ς Qγ[νας τ^ν Hρ%δοτον τ^ν Aλικαρνασσ$α, Qναγιν2σκοντα τ] βιβλα τ[ν Iστορι[ν του. O Θουκυδδης R !Aθηνα3ος, πα3ς τ%τε, αeσθνεται, εeς τ^ Xκουσμα τ[ν Qναγνωσμτων τοZ Hροδ%του, ν] Qφυπνζεται L bστορικW μεγαλοφυŒα του. 455 π.X. H Mεσσηνα ;παν$ρχεται δι] τρτην φορν, μετ] Qγ[να δ$κα ;τ[ν, cπ^ τ^ν σπαρτιατικ^ν ζυγ%ν. Ab !Aθ9ναι παρ$χουν εeς το_ς Mεσσηνους φυγδας Xσυλον εeς τWν Nα,πακτον, ;πV τοZ KορινθιακοZ κ%λπου. 452 π.X. Παρστασις τ9ς πρ2της τραγωδας τοZ !Aθηναου ποιητοZ E`ριπδου, γεννηθ$ντος τu[ 480. 450 π.X. O Kμων, QνακληθεVς ;κ τ9ς ;ξορας, πεθει !Aθηναους καV Πε-

* O ς νω πναξ χει συνταχθ μ βσιν τν κλασικν ργασαν το! Γλλου #στορικο! Ch. Dreyss; Chronologia Universelle etc. Paris-Libr. Haehette, 1873.

47

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

499

447

445

444 443

441 440

λοποννησους ν’ Qναστελουν το_ς ;μφυλους πολ$μους δι] τ9ς συνψεως πενταετοZς εeρ8νης καV ν] στρ$ψουν fλας τ]ς lλληνικ]ς δυνμεις ;ναντον τ[ν Περσ[ν. O φιλ%σοφος !Aναξαγ%ρας ;γκαταλεπει τ]ς !Aθ8νας, μετ] παραμονWν τρικοντα ;τ[ν, καV QφοZ ;δδαξε ;κε3, μεταξ_ Xλλων μαθητ[ν, τ^ν E`ριπδην, τ^ν Περικλ9 καV τ^ν !Aρχ$λαον, τ^ν μετ$πειτα διδσκαλον τοZ Σωκρτους. π.X. H κατληψις τ9ς K,πρου, κατ] τWν Rποαν ;φονε,θη R Kμων, qς καV L ;ν Σαλαμ3νι νκη τ[ν Eλλ8νων, θ$τει τ$ρμα εeς τ^ν Mηδικ^ν π%λεμον. O μ$γας Bασιλε_ς δ$χεται εeρ8νην, Qποκλεουσαν το_ς στ%λους α`τοZ Qπ^ τς lλληνικ]ς θαλσσας καV Qπ^ τ]ς μικρασιατικ]ς Qκτς. π.X. Kατ] τ^ διστημα τ9ς πενταετοZς εeρ8νης μεταξ_ !Aθηναων καV Πελοποννησων αb !Aθ9ναι ;γκαθιστοZν eδαν α`τ[ν φρουρ]ν εeς τWν Xαιρ2νειαν τ9ς Bοιωτας. T] στρατε,ματ των fμως Lττ[νται εeς τWν Kορ2νειαν, παρ] τWν KωπαŒδα λμνην, fπου καV φονε,εται R Kλεινας, R πατWρ τοZ !Aλκιβιδου. π.X. H Eƒβοια καV τ] M$γαρα Qποσεουν τWν !AθηναϊκWν Lγεμοναν. Ληγο,σης τ9ς πενταετοZς εeρ8νης, οb Πελοπονν8σιοι εeσβλλουν εeς τWν !AττικWν ;ξ !Eλευσ3νος, cπ^ τ^ν βασιλ$α τ9ς Σπρτης Πλειστονακτα. O Περικλ9ς, Qποσταλες, κατ’ Qρχς, ;ναντον τ9ς E`βοας, ;παν$ρχεται εeς τWν !Aττικ8ν, xνα τWν προστατε,σhη, κα, κατ%πιν, ;πανακμπτει εeς τWν Eƒβοιαν, τWν Rποαν καV cποτσσει. T$λος τοZ ;μφυλου πολ$μου τ[ν Eλλ8νων. TριακονταετWς εeρ8νη. Ab !Aθ9ναι Qποσ,ρουν τ]ς φρουρς των Qπ^ τWν Tροιζ9να, τWν !AχαŒαν καV τ] M$γαρα. Aƒξησις τοZ κ,ρους τοZ Περικλ$ους ;ν !Aθ8ναις. π.X. O βασιλε_ς Πλειστοναξ τ9ς Σπρτης, μετ] δεκατετραετ9 βασιλεαν, κατηγορε3ται fτι ;δωροδοκ8θη cπ^ τ[ν !Aθηναων καV ;ξορζεται. Θ’ Qνακληθh9 ;κ τ9ς ;ξορας μετ] δεκαοκτp gτη. π.X. Ob !Aθηνα3οι ;γκαθιστοZν Qποικαν εeς τ^ Θο,ριον τ9ς Mεγλης Eλλδος, εeς τWν θ$σιν τ9ς Συβρεως, τWν Rποαν κατ$στρεψαν τu[ 510 οb Kροτωνι5ται Mεταξ_ τ[ν ν$ων Qποκων συγκαταλ$γεται R Λυσας καV R bστορικ^ς Hρ%δοτος, fστις Qπελευθερ2σας τWν πατρδα του Aλικαρνασσ^ν Qπ^ τWν τυραννδα, φοβε3ται τWν ;κδκησιν τ[ν ;χθρ[ν του καV ;κπατρζεται. π.X. O E`ριπδης βραβε,εται εeς τWν τραγωδαν. π.X. Ob Σμιοι στασιζουν ;ναντον τ[ν !Aθηναων. O φιλ%σοφος M$λισσος διευθ,νει τWν Xμυναν ;ναντον τ[ν Qθηναϊκ[ν στρατευ-

XPONOΛOΓIKOΣ ΠINAΞ

437 436

435

433 432

431

μτων, τ] Rπο3α εcρσκονται cπ^ τWν διοκησιν τοZ Περικλ$ους καV τοZ ποιητοZ Σοφοκλ$ους. Δι] ψηφσματος, eσχ,σαντος ;πV τριεταν μ%νον, Qπαγορε,εται L Qπ^ σκην9ς διδασκαλα κωμωδι[ν. π.X. Ob !Aθηνα3οι ;γκαθιστοZν ν$αν Qποικαν εeς τWν !Aμφπολιν, ;πV τ[ν Qκτ[ν τ9ς Θρκης. π.X. O ποιητWς Kρατ3νος βραβε,εται εeς τWν κωμωδαν. …Aνθησις τ[ν γραμμτων καV τεχν[ν Qνγουν τWν ;ποχWν τοZ Περικλ$ους εeς «XρυσοZν αe[να». Ob θησαυροV τ[ν συμμχων τ[ν !Aθηναων χρησιμοποιοZνται xνα διακοσμηθοZν αb !Aθ9ναι μU gκπαγλα μνημε3α, qς R Παρθενpν τοZ !Iκτνου καV τοZ Kαλλικρτους καV τ] Προπ,λαια τοZ Mνησικλ$ους. Δημιουργα τοZ κορινθιακοZ ρυθμοZ cπ^ τοZ Kαλλιμχου. O Φειδας στ8νει τ^ κολοσσια3ον Xγαλμα τ9ς !Aθην5ς εeς τ^ν Παρθεν[να καV τ^ Xγαλμα τοZ Δι^ς εeς τWν !Oλυμπαν. O Qδελφ^ς τοZ Φειδου Πναινος καV R Πολ,γνωτος διακοσμοZν τWν Ποικλην Στον. π.X. O π%λεμος, fστις ;ξεδηλ2θη δη κατ] τ^ προηγο,μενον gτος μεταξ_ τ9ς Kορνθου καV τ9ς Qποικας της Kερκ,ρας, ;π’ Qφορμh9 τ9ς !Eπιδμνου, Qποικας τ[ν Kερκυραων ;πV τ9ς eλλυρικ9ς Qκτ9ς, θ] χρησιμε,ση qς gναυσμα δι] τ^ν Πελοποννησιακ^ν π%λεμον. π.X. Ob !Aθηνα3οι ;ξαποστ$λλουν στ%λον πρ^ς προστασαν τ9ς Kερκ,ρας Qπ^ τ9ς ;πιθ$σεως τ[ν Kορινθων. π.X. ΠολιτικαV ;πιθ$σεις ;ναντον τοZ Περικλ$ους. O φιλ%σοφος !Aναξαγ%ρας καταγγ$λλεται δι’ Qσ$βειαν πρ^ς τ] θε3α. O γλ,πτης Φειδας καV L !Aσπασα εeς δκην. !EφαρμογW τοZ ν$ου LμερολογιακοZ συστ8ματος τοZ ;φευρεθ$ντος cπ^ τοZ !Aθηναου γεωμ$τρου, Qρχιτ$κτονος καV Qστρον%μου M$τωνος. H συμμετοχW τ[ν !Aθηναων εeς τWν ναυμαχαν παρ] τWν νησ3δα Σ,βοτα, μεταξ_ τ[ν στ%λων Kερκυραων καV Kορινθων, καταγγ$λλεται cπ^ τ[ν πρ$σβεων τ9ς Kορνθου εeς τWν συν$λευσιν τ[ν Πελοποννησων, ;ν Σπρτhη, qς παραβασις τ9ς TριακονταετοZς εeρ8νης. Παρπονα τ[ν Mεγαρ$ων ;ναντον τ[ν !Aθηναων. !Eν Xαλκιδικh9, L Ποτεδαια, Qποικα τ[ν Kορινθων, Qν8κουσα fμως εeς τWν !AθηναϊκWν συμμαχαν, στασιζει ;ναντον α`τ9ς. π.X. Mετ] τWν σ,νοδον τ[ν Eλλ8νων εeς τWν Λακεδαμονα, L ;πθεσις τ[ν Θηβαων –συμμχων τ9ς Σπρτης– κατ] τ[ν Πλαται[ν –συμμχων τ[ν !Aθην[ν– δδει τ^ gναυσμα εeς τ^ν Πελοποννησιακ^ν π%λεμον, fστις ;πεκτενεται εeς fλας τ]ς ;παρχας καV τ]ς Qποικας τ[ν Eλλ8νων εeς τWν κυρως Eλλδα, τWν Xαλκιδικ8ν,

48

49 4 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

430

429

428

427

τWν Σικελαν καV τWν Mικρ]ν !Aσαν. Ab π%λεις διαχωρζονται μεταξ_ τ[ν δ,ο μεγλων δυνμεων. Πρ2τη ;πιδρομW εeς τWν !AττικWν cπ^ lξ8κοντα χιλιδων Πελοποννησων. KαταστρεπτικαV ;πιδρομαV τ[ν !Aθηναων ;πV τ[ν Qκτ[ν τ9ς Πελοπονν8σου. Eeς τ]ς !Aθ8νας R ;πιτφιος λ%γος τοZ Περικλ$ους δι] το_ς νεκρο_ς τοZ πολ$μου. π.X. Δευτ$ρα ;πιδρομW κατ] τ9ς !Aττικ9ς. Kατληψις τ9ς Ποτειδαας cπ^ τ[ν !Aθηναων, κατ%πιν πολιορκας, L Rποα ;στοχισεν εeς τ]ς !Aθ8νας δ,ο χιλιδες τλαντα. !Eκστρατεα τοZ Περικλ$ους εeς τWν !Aργολδα καV τWν Λακωναν. O Περικλ9ς καταδικζεται εeς Qπομκρυνσιν ;κ τ[ν κοιν[ν. O λοιμ^ς εeς τ]ς !Aθ8νας. !Aμφισβητ8σιμοι θρZλοι, καθ’ οžς R Iπποκρτης R K[ος, R μεγαλ,τερος eατρ^ς τ9ς !Aρχαι%τητος, zλθεν εeς τ]ς !Aθ8νας τWν ;ποχWν α`τ8ν. O Iπποκρτης zτο τ%τε τρικοντα ;τ[ν καV Qναμφιβ%λως L δ%ξα του δUν εaχε lδραιωθh9 Qκ%μη. O Θουκυδδης δUν τ^ν Qναφ$ρει καθ%λου εeς τWν περιγραφWν τοZ λοιμοZ τ[ν !Aθην[ν. π.X. Θνατος τοZ Περικλ$ους ;κ τ9ς ;πιδημας, μετ] Qπ^ εeκοσιπενταετ9 λαμπρ]ν διακυβ$ρνησιν τ[ν κοιν[ν, τις ;ξησφλισεν εeς τ]ς !Aθ8νας τWν δ%ξαν καV τWν ε`ημεραν δι] τ[ν fπλων, δι] τ[ν καλ[ν τεχν[ν καV δι] τοZ ;μπορου. O θνατ%ς του παρ$χει τWν ε`καιραν εeς το_ς δημεγ$ρτας ν] παρασ,ρουν τ^ν λα^ν τ[ν !Aθην[ν εeς σφλματα καV περιπετεας. Ob Θηβα3οι καV οb σ,μμαχο των Πελοπονν8σιοι πολιορκοZν τ]ς Πλαταις. NαυτικW νκη τοZ !Aθηναου Φορμωνος εeς τ^ν Kορινθιακ^ν κ%λπον. O βασιλε_ς τ[ν !Oδρυσ[ν (;ν Θρκhη) Σιτλκης, σ,μμαχος τ[ν !Aθηναων, σχηματζει στρατ^ν lκατ^ν πεντ8κοντα χιλιδων Qνδρ[ν, Qλλ] L δρ5σις του ;ν Mακεδονhα μ$νει Xνευ σοβαροZ Qποτελ$σματος. π.X. Tρτη ;πιδρομW τ[ν Πελοποννησων εeς τWν !Aττικ8ν. H ;πανστασις τ9ς π%λεως Mυτιλ8νης Qπειλε3 ν] παρασ,ρhη το_ς περισσοτ$ρους κατ] θλασσαν συμμχους τ[ν !Aθηναων. H T$νεδος, σ,μμαχος τ[ν !Aθηναων, καταγγ$λλει τWν Qποστασαν τ9ς Mυτιλ8νης καV οb !Aθηνα3οι σπε,δουν ;ναντον της. π.X. Ob Λεοντ3νοι τ9ς Σικελας στ$λλουν qς πρ$σβυν εeς τ]ς !Aθ8νας τ^ν σοφιστWν Γοργαν δι] ν] ζητ8σουν βο8θειαν ;ναντον τ[ν Συρακουσ[ν. !Aθηναϊκ^ς στ%λος ;ξ εdκοσι τρι8ρεων κατευθ,νεται πρ^ς τWν Σικελαν. – Tετρτη ;πιδρομW τ[ν Λακεδαιμονων εeς τWν !Aττικ8ν. Ab !Aθ9ναι κατ%πιν προτσεως τοZ Kλ$ωνος τιμωροZν α`στηρ[ς τWν Mυτι50

XPONOΛOΓIKOΣ ΠINAΞ

λ8νην. Kατληψις τ[ν Πλαται[ν cπ^ τ[ν Πελοποννησων καV τ[ν Θηβαων. Ob διακ%σιοι εdκοσι π$ντε cπερασπισταV τ9ς π%λεως ;κτελοZνται κατ%πιν cποτυπ2δους δκης. H π%λις τ[ν Πλαται[ν, L Rποα τu[ 479 π.X. κατ%πιν τ9ς bστορικ9ς δι] τ^ gθνος νκης εaχεν Qφιερωθ9 εeς το_ς θεο_ς καV Rρισθ9 qς bερ] π%λις Qπ^ fλους το_ς iEλληνας, καταστρ$φεται. !Eμφ,λιος π%λεμος, fστις θ] διαρκ$σhη δ,ο gτη, ;κσπ5 εeς τWν K$ρκυραν. – O !Aριστοφνης Qναβιβζει τWν πρ2την του κωμωδαν, το_ς «Bαβυλωνους», εeς τWν Rποαν ;πιτθεται δριμ,τατα κατ] τοZ δημαγωγοZ Kλ$ωνος. Kατπαυσις τοZ λοιμοZ εeς τ]ς !Aθ8νας, QφοZ cπ$κυψαν εeς α`τ%ν, μ%νον ;κ τ[ν ;ν%πλων δυνμεων, τ$σσερες χιλιδες τριακ%σιοι Rπλ3ται καV τριακ%σιοι bππε3ς. H παν2λης δUν ;πεξετθη ποτU εeς τWν Πελοπ%ννησον. 426 π.X. !Eξαγνισμ^ς τ9ς ν8σου Δ8λου cπ^ τ[ν !Aθηναων. ΛαμπραV ;πιτυχαι τοZ !Aθηναου στρατηγοZ Δημοσθ$νους εeς τWν !Aκαρναναν. Nκη του εeς τ]ς …Oλπας. 425 π.X. Ob Πελοπονν8σιοι δι] π$μπτην φορ]ν ;ρημ2νουν τWν !Aττικ8ν. H εdδησις fμως τ9ς καταλ8ψεως τ9ς Π,λου cπ^ τοZ Δημοσθ$νους καV L παρουσα τοZ QθηναϊκοZ στ%λου το_ς ;ξαναγκζει ν] ;πιστρ$ψουν εeς τWν χ2ραν των. Λ9ξις τ9ς ;πιχειρ8σεως τ9ς Σφακτηρας, νησ3δος gναντι τ9ς Π,λου. H ;ν τh9 νησ3δι φρουρ] τ[ν Λακεδαιμονων παραδδεται εeς το_ς !Aθηναους. 424 π.X. Ob !Aθηνα3οι μετ] τWν Π,λον καταλαμβνουν καV τ] K,θηρα. !Eν τοσο,τuω, R Σπαρτιτης Bρασδας μεταφ$ρει τ^ν π%λεμον εeς τWν Θρκην, fπου οb !Aθηνα3οι gχουν ζωτικ] συμφ$ροντα. Παρουσιαζ%μενος εeς το_ς Qδικηθ$ντας, παρασ,ρει πολλ]ς π%λεις. Γνεται κ,ριος τ9ς !Aμφιπ%λεως, τWν Rποαν R Θουκυδδης, qς !Aθηνα3ος στρατηγ%ς, δUν ;πρ%φθασε ν] προασπσhη. O Θουκυδδης τιμωρε3ται δι’ ;ξορας καV ;ν τh9 ;ξορhα του συγγρφει τWν bστοραν τοZ ΠελοποννησιακοZ πολ$μου. Ob !Aθηνα3οι καταλαμβνουν τ^ ;πνειον τ[ν Mεγρων, Qλλ] δUν κατορθ2νουν παρ’ fλας τ]ς προσπαθεας των ν] σταθεροποιηθοZν εeς τWν Bοιωταν. Xνουν τWν μχην τοZ Δηλου, κατ] τWν Rποαν R Σωκρτης, cπηρετ[ν εeς τ^ν Qθηναϊκ^ν στρατ%ν, σ2ζει τ^ν νεαρ^ν μαθητ8ν του Ξενοφ[ντα, fπως εaχε σ2σει καV τ^ν !Aλκιβιδη εeς τWν Ποτεδαιαν. – O !Aριστοφνης Qναβιβζει τWν κωμωδαν του «Iππ9ς», εeς τWν Rποαν εeρωνε,εται τ^ν Kλ$ωνα, cποδ,εται δU R dδιος τ^ν ρ%λον τοZ δημαγωγοZ. 51

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

423 π.X. !Eπαυξνει L ;πιρροW τοZ !Aλκιβιδου, υbοZ τοZ Kλεινου, QνεψιοZ τοZ Περικλ$ους καV Qγαπημ$νου μαθητοZ τοZ Σωκρτους. – !Eτησα QνακωχW συγκρατε3 μετ] κ%που τ]ς συγκρο,σεις μεταξ_ !Aθηναων καV Πελοποννησων. Ob Θηβα3οι καταστρ$φουν τ] τεχη τ[ν Θεσπι[ν. !Aποστασα π%λεων τ9ς Xαλκιδικ9ς Qπ^ το_ς !Aθηναους. 422 π.X. …Eρχεται εeς !Aθ8νας R σοφιστWς Πρωταγ%ρας. O !Aριστοφνης Qναβιβζει το_ς «Σφ9κας», στιραν τ[ν δικαστ[ν καV τοZ δικαστικοZ συστ8ματος τ[ν !Aθην[ν. – O Kλ$ων ;κστρατε,ει εeς Θρκην κατ] τοZ Bρασδα. Eeς μχην πλησον τ9ς !Aμφιπ%λεως φονε,ονται Qμφ%τεροι οb στρατηγοV καV cπερτεροZν τελικ[ς οb Σπαρτι5ται. 421 π.X. Mεταξ_ τ[ν !Aθηναων καV τ[ν Πελοποννησων συνπτεται πεντηκονταετWς συνθ8κη, L περφημος Eeρ8νη τοZ Nικου. Ob !Aθηνα3οι Qποδδουν το_ς αeχμαλ2τους τ9ς Σφακτηρας, πλWν οb Σπαρτι5ται δUν QποχωροZν Qπ^ τWν !Aμφπολιν, fπως vριζεν L συνθ8κη. 420 π.X. O !Aλκιβιδης, Qσχλλων δι] τWν συνθηκολ%γησιν, πεθει το_ς !Aθηναους ν] συμμαχ8σουν μετ] τ[ν !Aργεων καV ν] τιμωρ8σουν το_ς Σπαρτιτας, οxτινες ;π$μειναν ν] μW Qποδδουν τWν !Aμφπολιν. 419 π.X. H Qναβιβασθε3σα ν$α κωμωδα τοZ !Aριστοφνους «Eeρ8νη» cποστηρζει τWν ;ν !Aθ8ναις συντηρητικWν μερδα, τις Qποστ$ργει τWν συν$χισιν τοZ πολ$μου. – Ob !Aργε3οι, κατ] συμβουλWν τοZ !Aλκιβιδου, ;πιτθενται ;ναντον τ9ς !Eπιδα,ρου, τWν Rποαν cποστηρζει L Σπρτη. TWν cποστ8ριξιν α`τWν πρ^ς Qποσττας συμμχους των οb !Aθηνα3οι θεωροZν qς παραβασιν τ9ς Συνθ8κης τοZ Nικου. 418 π.X. Mχη εeς Mαντνειαν. Ob Λακεδαιμ%νιοι νικοZν το_ς !Aργεους, το_ς !Aθηναους, qς καV το_ς Xλλους συμμχους των τ9ς Πελοπονν8σου. H νκη α`τW Qποκαθιστ5 τ^ κZρος τ9ς Σπρτης καV τWν κυριαρχαν της εeς τWν Πελοπ%ννησον. Eeρ8νη καV συμμαχα μεταξ_ …Aργους καV Σπρτης. 417 π.X. Ab διχ%νοιαι τ[ν !Aργεων δUν το_ς ;πιτρ$πουν τWν Qνληψιν πρωτοβουλας μεταξ_ τ[ν δευτερευουσ[ν π%λεων, ;πV τu[ σκοπu[ fπως μεσολαβ8σουν συμφιλιωτικ[ς μεταξ_ !Aθην[ν καV Σπρτης. 416 π.X. Πολιορκα τ9ς M8λου cπ^ τ[ν !Aθηναων. «O Διλογος μεταξ_ !Aθηναων καV Mηλων» Qποτελε3 μοναδικWν διατ,πωσιν τ[ν δικαιωμτων τοZ Qνθρ2που καV καταδεικν,ει μU πιστ%τητα τ^ 52

XPONOΛOΓIKOΣ ΠINAΞ

415

414

413

412

411

πνεZμα τ9ς Qνομας καV τ9ς Qνεξηγ8του Qκαμψας πο_ κυριαρχε3 εeς τ] γεγον%τα τοZ ΠελοποννησιακοZ πολ$μου. H δικαιοσ,νη καV R Qνθρωπισμ%ς, λ$γει R ρ8τωρ, τ^ν Rπο3ον R Θουκυδδης βζει ν] Rμιλh9, δ,νανται ν] εaναι πργματα Xγνωστα δι] το_ς eσχ,οντας. π.X. O !Aλκιβιδης παρασ,ρει το_ς !Aθηναους εeς μαν μακρινWν ;κστρατεαν, τWν Rποαν R Περικλ9ς το_ς εaχε πντοτε Qπαγορε,σει: εeς τ^ν π%λεμον τ9ς Σικελας. – H QποκοπW τ[ν κεφαλ[ν τ[ν Eρμ[ν Qνακαλ,πτεται τWν στιγμWν κατ] τWν Rποαν Qπ$πλεε R στ%λος, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ !Aλκιβιδου, τοZ Λαμχου καV τοZ Nικου. O !Aλκιβιδης κατηγορο,μενος δι] τWν bεροσυλαν α`τ8ν, καθpς καV δι] τWν προσβολWν τ[ν !Eλευσινων μυστηρων, καλε3ται ν] ;πιστρ$ψhη δι] ν] δικασθh9. Δραπετε,ει καV ζητε3 Xσυλον εeς τWν Σπρτην. π.X. H Σπρτη κατηγορε3 τ]ς !Aθ8νας fτι προσ$βαλον τWν Πεντηκονταετ9 εeρ8νην, δι%τι τμ9μα τοZ !AθηναϊκοZ στ%λου, ;ντεταλμ$νον ν] προστατε,σhη τ^ δημοκρατικ^ν καθεστpς εeς …Aργος, ;δ8ωσε τ] παρλια τ9ς Λακωνας. Ob Συρακ%σιοι, ;πωφελο,μενοι τ9ς νωθρ%τητος τ[ν !Aθηναων στρατηγ[ν Λαμχου καV Nικου, προετοιμζονται πρ^ς Xμυναν, ;νu[ οb Λακεδαιμ%νιοι το_ς Qποστ$λλουν βο8θειαν cπ^ τ^ν Γ,λιππον. π.X. Ob Λακεδαιμ%νιοι, κατ] συμβουλWν τοZ !Aλκιβιδου, εeσβλλουν εeς τWν !Aττικ8ν, cπ^ τWν Lγεσαν τοZ …Aγιδος, υbοZ τοZ !Aρχιδμου, καV καταλαμβνουν τWν Δεκ$λειαν. – O !Aθηνα3ος στρατηγ^ς Δημοσθ$νης στ$λλεται εeς βο8θειαν τοZ Nικου. Ob !Aθηνα3οι κατ%πιν διπλ9ς ττης, κατ] ξηρ]ν καV κατ] θλασσαν, συμπτ,σσονται καV καταλ8γουν εeς πλ8ρη διλυσιν τοZ στρατοZ των ;ν Σικελhα, εeς Qπ2λειαν τ[ν στρατηγ[ν των καV εeς αeχμαλωσαν τ[ν ;πιζ2ντων ;κ τοZ στρατε,ματος. – O !Aρχ$λαος, εeς τWν Mακεδοναν, Qπ%γονος τοZ Qρχαου Kαρνου καV τ[ν Hρακλειδ[ν τοZ …Aργους, ;γκαινιζει τWν ε`κλε9 βασιλεαν του. π.X. Ab !Aθ9ναι χνουν το_ς συμμχους των τ9ς Mικρ5ς !Aσας. !Aπ%σχισις τ9ς Λ$σβου, τ9ς Xου, τ9ς !Eρυθραας, τ9ς Mιλ8του καV τ9ς P%δου. Συμμαχα Λακεδαιμονων καV Περσ[ν ;ναντον τ[ν !Aθηναων, τh9 μεσολαβ8σει τοZ !Aλκιβιδου. O Xμεσος κνδυνος cποχρε2νει το_ς !Aθηναους ν] χρησιμοποι8σουν τ^ gσχατον οeκονομικ%ν των Qπ%θεμα τ[ν χιλων ταλντων. π.X. !Eν μ$σuω τ9ς κακοδαιμονας, τ^ kλιγαρχικ^ν κ%μμα παραδδει 53

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

410 409 408 407

406

405

τWν ;ξουσαν εeς τετρακοσους πολτας. Ob Tετρακ%σιοι Qποδεικν,ονται Qνξιοι κυβερν9ται, προσφε,γοντες εeς ταπεινωτικ]ς συνεννο8σεις μU τWν Σπρτην. TWν ;ξουσαν διετ8ρησαν μ%νον ;πV τ$σσαρας μ9νας. H Eƒβοια ;παναστατε3 ;ναντον τ[ν !Aθην[ν. O !Aθηναϊκ^ς στρατ%ς, fστις εcρσκεται εeς τWν Σμον, Qναθ$τει τWν Lγεσαν του εeς τ^ν !Aλκιβιδην, τ^ν Rπο3ον μετ’ kλγον QνακαλοZν αb !Aθ9ναι. Nκη τ[ν !Aθηναων εeς Σηστ%ν. – H Qφ8γησις τ[ν bστορικ[ν γεγον%των cπ^ τοZ Θουκυδδου σταματ5 εeς τ^ gτος 411, συνεχζουν δU περαιτ$ρω R Ξενοφ[ν καV R Θε%πομπος. π.X. O !Aλκιβιδης νικ5 παρ] τWν K,ζικον τ^ν στ%λον τ[ν Λακεδαιμονων καV R Qρχηγ%ς των Mνδαρος φονε,εται. H Σπρτη cποβλλει προτσεις εeρ8νης. π.X. Ob Mεγαρε3ς Qνακαταλαμβνουν τ^ ;πνει%ν των, L Σπρτη τWν Π,λον καV R !Aθηνα3ος Θρσυλλος Qποτυγχνει εeς …Eφεσον. π.X. O !Aλκιβιδης Rδηγε3 τ^ν !Aθηναϊκ^ν στ%λον εeς τWν ;πθεσιν κατ] τ9ς Σηλυβρας καV τοZ Bυζαντου. Πρεσβεα τ[ν !Aθην[ν εeς τ^ν Mεγλον Bασιλ$α. π.X. O KZρος στ$λλεται Qπ^ τ^ν πατ$ρα του Δαρε3ον B xνα Qναλβhη τWν διοκησιν τ[ν στρατευμτων τ9ς Mικρ5ς !Aσας. Προσφ$ρει ;πικουρας πρ^ς το_ς Σπαρτιτας ;ναντον τ[ν !Aθηναων δι] ν] τεθh9 τ^ ταχ,τερον τ$ρμα εeς τ^ν π%λεμον, τ^ν Rπο3ον οb προκτοχοι προσεπθουν Qντιθ$τως ν] παρατενουν. – O !Aλκιβιδης, μετ] τ]ς ;πιτυχας του εeς τWν Προποντδα, ;πιστρ$φει εeς τ]ς !Aθ8νας. Προστατε,ει μU τ^ν στρατ%ν του τWν πομπWν τ[ν !Eλευσινων. O cπαρχηγ^ς α`τοZ !Aντοχος Lττ5ται εeς τWν …Eφεσον Qπ^ τ^ν ν$ον να,αρχον τ[ν Λακεδαιμονων Λ,σανδρον. Δι] τWν €τταν α`τWν συλλαμβνεται R !Aλκιβιδης καV τοZ Qφαιρε3ται L στρατηγα. Δ$κα στρατηγοV τθενται ;πV κεφαλ9ς τοZ !AθηναϊκοZ στρατοZ. O Kαλλικρατδας διαδ$χεται τ^ν Λ,σανδρον εeς τWν Qρχηγαν τ[ν Σπαρτιατ[ν. π.X. O Kαλλικρατδας Lττ5ται εeς τWν ναυμαχαν παρ] τ]ς !Aργινο,σας. Ob !Aθηνα3οι στρατηγο, ‡ν καV νικητα, εeσγονται εeς δκην δι%τι δUν περισυν$λεξαν το_ς νεκρο_ς καV Xφησαν Qβο8θητα τ] πληρ2ματα πολλ[ν τρι8ρεων. ŸEξ ;κ το,των, παρ%ντες εeς τWν δκην, καταδικζονται καV ;κτελοZνται. π.X. Ob Πελοπονν8σιοι cπ^ τWν Lγεσαν τοZ Λυσνδρου Qποκλεουν τ^ν !Aθηναϊκ^ν στ%λον εeς Aeγ^ς Ποταμο_ς τοZ Eλλησπ%ν54

XPONOΛOΓIKOΣ ΠINAΞ

του. M%νον R K%νων μU kκτp τρι8ρεις διαφε,γει εeς K,προν, πλησον τοZ E`αγ%ρα. Tρε3ς χιλιδες !Aθηναων αeχμαλ2των ;κτελοZνται ;ν ψυχρu[. 404 π.X. Ab !Aθ9ναι πολιορκοZνται Qπ^ ξηρ5ς cπ^ τοZ ΠελοποννησιακοZ στρατοZ καV Qπ^ θαλσσης cπ^ τοZ στ%λου τοZ Λυσνδρου, cποκ,πτουν, κατ%πιν Lρωικ9ς Qντιστσεως. T] τεχη των κατεδαφζονται, αb kχυρ2σεις τοZ Πειραι[ς κρημνζονται. ΠολλαV π%λεις τ9ς Eλλδος, γρφει R θαυμαστWς τ[ν Λακεδαιμονων Ξενοφ[ν, ;χαιρ$τισαν τWν Lμ$ραν α`τWν qς rp τ9ς ;λευθερας. H κυβ$ρνησις τ[ν Tρικοντα τυρννων, οxτινες ;πεβλ8θησαν cπ^ τ[ν νικητ[ν, τρομοκρατε3 καV αbματοκυλει τ]ς !Aθ8νας ;πV kκτp μ9νας. Ob Λακεδαιμ%νιοι S μ5λλον R νεαρ^ς KZρος ;κτελε3 τ^ν !Aλκιβιδην εeς Lλικαν 46 ;τ[ν. Ob ρ8τορες Λυσας καV !Aνδοκδης ;ξωρσθησαν. O Θρασ,βουλος μU kλγους !Aθηναους φυγδες καταλαμβνουν τWν ΦυλWν καV κατ%πιν τ^ν Πειραι5. Mχη τ9ς Mουνυχας, κατ] τWν Rποαν Lττ5ται R στρατ^ς τ[ν Tρικοντα. O`δUν lλληνικ^ν κρτος rμπορε3 ν] διαμφισβητ8ση τWν κυριαρχαν τ9ς Σπρτης. !Eγκαθιστ5 παντοZ Qριστοκρατικ]ς κυβερν8σεις ;πV τ[ν Rποων R Λ,σανδρος ;πιδι2κει ν’ Qσκ8ση προσωπικWν ;πιρρο8ν. Tυραννα Λακεδαιμονων sρμοστ[ν ;γκαθσταται εeς fλας τ]ς lλληνικ]ς π%λεις.

55

1

2

ΙΣΤΟΡΙΩΝ A

BΙΒΛΙΟΝ A>

Θουκυδδης &Aθηνα'ος ξυν(γραψε τ*ν π+λεμον τ,ν Πελοποννησων κα. &Aθηναων, ς πολ(μησαν πρ*ς 0λλ2λους, 0ρξμενος ε3θ4ς καθισταμ(νου κα. λπσας μ(γαν τε σεσθαι κα. 0ξιολογ5τατον τ,ν προγεγενημ(νων, τεκμαιρ+μενος 6τι 0κμζοντ(ς τε 89σαν ς α3τ*ν 0μφ+τεροι παρασκευ8 τ8 πσ8η κα. τ* λλο Eλληνικ*ν ;ρ,ν ξυνιστμενον πρ*ς <κατ(ρους, τ* μν ε3θ=ς, τ* δ κα. διανοο=μενον. κνησις γ?ρ α@τη μεγστη δ το'ς BEλλησιν γ(νετο κα. μ(ρει τιν. τ,ν βαρβρων, ς δ εCπε'ν κα. π. πλε'στον 0νθρ5πων. τ? γ?ρ πρ* α3τ,ν κα. τ? τι παλατερα σαφ,ς μν εDρε'ν δι? χρ+νου πλθος 0δ=νατα 9ν, κ δ τεκμηρων Fν π. μακρ+τατον σκοπο!ντ μοι πιστε!σαι ξυμβανει ο3 μεγλα νομζω γεν(σθαι οGτε κατ? το4ς πολ(μους οGτε ς τ? λλα. Φανεται γ?ρ I ν!ν Eλλ?ς καλουμ(νη ο3 πλαι βεβαως οCκουμ(νη, 0λλ? μεταναστσεις τε οJσαι τ? πρ+τερα κα. K8αδως Lκαστοι τν <αυτ,ν 0πολεποντες βιαζ+μενοι Dπ+ τινων αCε. πλει+νων. τς γ?ρ μπορας ο3κ οGσης, ο3δ’ πιμειγν=ντες 0δε,ς 0λλ2λοις οGτε κατ? γν οGτε δι? θαλσσης, νεμ+μενο τε τ? αDτ,ν Lκαστοι 6σον 0ποζν κα. περιουσαν

1. Θουκυδδης R !Aθηνα3ος gγραψε τWν bστοραν τοZ πολ$μου μεταξ_ τ[ν Πελοποννησων καV τ[ν !Aθηναων. TWν συγγραφWν α`τοZ ρχισεν ε`θ_ς ;ξ Qρχ9ς τ9ς ;κρ8ξε2ς του, δι%τι προε3δεν fτι θ’ Qπ$βαινε μεγλος καV περισσ%τερον Qξιομνημ%νευτος Qπ^ κθε προηγο,μενον π%λεμον, καV ;συμπ$ραινε τοZτο Qπ^ τ^ γεγον^ς fτι Qμφ%τερα τ] Kρτη κατ8ρχοντο εeς α`τ%ν, ;νu[ εcρσκοντο εeς τWν QκμWν τ9ς παντ^ς εdδους στρατιωτικ9ς δυνμε2ς των, καV fτι gβλεπε το_ς λοιπο_ς iEλληνας εdτε τασσομ$νους Qμ$σως εdτε διανοουμ$νους το`λχιστον ν] ταχθοZν πρ^ς τ^ ˆν S τ^ Xλλο μ$ρος. H κνησις αtτη ;τραξε τu[ ‚ντι βαθ,τατα τWν Eλλδα, καV μ$ρος Qπ^ το_ς βαρβρους καV σχεδ^ν τ^ν κ%σμον fλον. T] προγεν$στερα γεγον%τα καV τ] gτι παλαι%τερα δUν δ,νανται ν] ;ξακριβωθοZν σαφ[ς, oνεκα τ9ς παρ%δου πολλοZ χρ%νου. !Aλλ] Qπ^ τεκμ8ρια, τ] Rπο3α, wθ[ν τWν gρευνν μου μ$χρι τοZ Qπωττου παρελθ%ντος, κρνω Qξι%πιστα, Xγομαι ν] πιστε,ω fτι δUν cπ9ρξαν μεγλα, οƒτε cπ^ πολεμικWν οƒτε cπ^ Xλλην gποψιν. 2. Δι%τι εaναι προφανUς fτι L χ2ρα πο_ καλε3ται σ8μερον Eλλ]ς δUν zτο μονμως κατοικημ$νη ;ξ Qρχ9ς, Qλλ’ ;γνοντο εeς τ^ παρελθ^ν συχναV μεταναστε,σεις καV οb κτοικοι χωρVς πολλ]ς δυσκολας ;γκατ$λειπαν τ]ς lστας των, ;ξαναγκαζ%μενοι εeς τοZτο Qπ^ ν$ους πολυαριθμοτ$ρους lκστοτε ;ποκους. Kαθ’ fσον οƒτε τ^ ;μπ%ριον, fπως σ8μερον διεξγεται, cπ9ρχε τ%τε, οƒτε QσφαλWς δι] ξηρ5ς S δι] θαλσσης συγκοινωνα, καV καθ$νας ;ξεμεταλλε,ετο τ^ gδαφος, τ^ Rπο3ον εaχε cπ^ τWν κατοχ8ν του, τ%σον μ%νον fσον ρκει δι] τWν συντ8-

56

57

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

χρημτων ο3κ χοντες ο3δ γν φυτε=οντες, δηλον Mν ;π+τε τις πελθNν κα. 0τειχστων Pμα Qντων λλος 0φαιρ2σεται, τς τε καθ’ Iμ(ραν 0ναγκαου τροφς πανταχο! Rν Iγο=μενοι πικρατε'ν, ο3 χαλεπ,ς 0πανσαντο, κα. δι’ α3τ* οGτε μεγ(θει π+λεων Sσχυον οGτε τ8 λλ8η παρασκευ8. μλιστα δ τς γς I 0ρστη αCε. τ?ς μεταβολ?ς τ,ν οCκητ+ρων εTχεν, U τε ν!ν Θεσσαλα καλουμ(νη κα. Bοιωτα Πελοπονν2σου τε τ? πολλ? πλν &Aρκαδας, τς τε λλης 6σα 9ν κρτιστα. δι? γ?ρ 0ρετν γς αW τε δυνμεις τισ. μεζους γγιγν+μεναι στσεις νεποουν ξ Fν φθεροντο, κα. Pμα Dπ* 0λλοφ=λων μXλλον πεβουλε=οντο. τν γο!ν &Aττικν κ το! π. πλε'στον δι? τ* λεπτ+γεων 0στασαστον οJσαν νθρωποι YZκουν ο# α3το. αCε. κα. παρδειγμα τ+δε το! λ+γου ο3κ λχιστ+ν στι δι? τ?ς μετοικας ς τ? λλα μ ;μοως α3ξηθναι[ κ γ?ρ τς λλης Eλλδος ο# πολ(μYω \ στσει κππτοντες παρ’ &Aθηναους ο# δυνατ5τατοι ς β(βαιον Mν 0νεχ5ρουν, κα. πολ'ται γιγν+μενοι ε3θ4ς 0π* παλαιο! μεζω τι ποησαν πλ2θει 0νθρ5πων τν π+λιν, ]στε κα. ς &Iωναν @στερον ς ο3χ #κανς οGσης τς &Aττικς 0ποικας ξ(πεμψαν.

ρησν του. Oƒτε πλοZτον ;σ2ρευαν οƒτε τWν γ9ν ;φ,τευαν, τ%σον μ5λλον καθ’ fσον αb ;γκαταστσεις των δUν zσαν wχυρωμ$ναι καV qς ;κ το,του ;φοβοZντο μ8πως Qπ^ στιγμ9ς εeς στιγμWν Xλλοι ;πιδρομε3ς ;π$λθουν καV το_ς Qφαιρ$σουν κθε τι πο_ gχουν. !Eπειδ8, ;ξ Xλλου, ;πστευαν fτι Rπουδ8ποτε rμποροZν ν] ;ξασφαλσουν τWν Qναγκααν καθημερινWν τροφ8ν, ;μετανστευαν ‚χι Qπροθ,μως καV δι’ α`τ^ δUν zσαν eσχυροV οƒτε κατ] τ^ μ$γεθος τ[ν π%λεων οƒτε κατ] τWν πολεμικWν γενικ[ς παρασκευ8ν. !Aλλ] τ] ε`φορ2τερα πρ^ πντων διαμερσματα cπ$κειντο εeς διηνεκε3ς μεταβολ]ς τ[ν κατοκων – fπως, λ%γου χριν, αb ;παρχαι, αb Rπο3αι σ8μερον kνομζονται Θεσσαλα καV Bοιωτα, καV τ^ μεγαλ,τερον μ$ρος τ9ς Πελοπονν8σου, ;κτ^ς τ9ς !Aρκαδας, καV Qπ^ τWν Xλλην Eλλδα τ] καλλτερα μ$ρη. Δι%τι L ε`φορα τ9ς γ9ς gφερεν αƒξησιν τ9ς δυνμεως qρισμ$νων προσ2πων, L Rποα ;προκλει ;μφυλους σπαραγμο,ς, Qπ^ το_ς Rποους τ] διαμερσματα α`τ] ;φθεροντο τ%σον μ5λλον, καθ’ fσον zσαν περισσ%τερον ;κτεθειμ$να εeς ;ξωτερικ]ς ;πιδρομς. H !Aττικ8, ;ν πσhη περιπτ2σει, λ%γuω τοZ fτι τ^ gδαφ%ς της εaναι eσχν^ν καV πτωχ%ν, cπ9ρξεν Qν$καθεν Qπηλλαγμ$νη Qπ^ στσεις καV δι] τ^ν λ%γον α`τ^ν διετ8ρησε πντοτε το_ς eδους κατοκους. KαV gχομεν ;δ[ Qπ%δειξιν τοZ eσχυρισμοZ μου fτι, λ%γuω τ9ς μεταναστε,σεως, τ] Xλλα μ$ρη τ9ς Eλλδος δUν η`ξ8θησαν εeς πληθυσμ%ν, fπως L !Aττικ8. Δι%τι οb δυνατ2τεροι Qπ^ ;κενους, fσοι oνεκα ;ξωτερικ[ν πολ$μων S ;σωτερικ[ν στσεων ;ξεδι2κοντο Qπ^ τWν Xλλην Eλλδα, κατ$φευγαν εeς τ]ς !Aθ8νας qς εeς τ%πον Qσφαλ9, κα, πολιτογραφο,μενοι, κατ$στησαν τWν π%λιν, ε`θ_ς Qπ^ το_ς παλαιοττους χρ%νους, Qκ%μη πλ$ον πολυνθρωπον, εeς τρ%πον vστε ;πειδW L !AττικW Qπ$βη QνεπαρκWς δι] τ^ν πληθυσμ^ν τ9ς π%λεως οb !Aθηνα3οι Qπ$στειλαν Qποικας εeς τWν !Iωναν.

58

59

3

4

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Δηλο' δ( μοι κα. τ+δε τ,ν παλαι,ν 0σθ(νειαν ο3χ Uκιστα[ πρ* γ?ρ τ,ν Tρωικ,ν ο3δν φανεται πρ+τερον κοιν8 ργασαμ(νη I Eλλς[ δοκε' δ( μοι, ο3δ τοGνομα το!το ξ=μπασ πω εTχεν, 0λλ? τ? μν πρ* BEλληνος το! Δευκαλωνος κα. πνυ ο3δ εTναι I πκλησις α@τη, κατ? θνη δ λλα τε κα. τ* Πελασγικ*ν π. πλε'στον 0φ’ <αυτ,ν τν πωνυμαν παρ(χεσθαι, BEλληνος δ κα. τ,ν παδων α3το! ν τ8 Φθι5τιδι Cσχυσντων, κα. παγομ(νων α3το4ς π’ aφελ8α ς τ?ς λλας π+λεις, καθ’ <κστους μν bδη τ8 ;μιλ8α μXλλον καλε'σθαι BEλληνας, ο3 μ(ντοι πολλο! γε χρ+νου [δ=νατο] κα. Pπασιν κνικσαι. τεκμηριο' δ μλιστα BOμηρος[ πολλY, γ?ρ @στερον τι κα. τ,ν Tρωικ,ν γεν+μενος ο3δαμο! το4ς ξ=μπαντας aν+μασεν, ο3δ’ λλους \ το4ς μετ’ &Aχιλλ(ως κ τς Φθι5τιδος, οWπερ κα. πρ,τοι BEλληνες 9σαν, Δαναο4ς δ ν το'ς πεσι κα. &Aργεους κα. &Aχαιο4ς 0νακαλε'. ο3 μν ο3δ βαρβρους εSρηκε δι? τ* μηδ BEλληνς πω, ς μο. δοκε', 0ντπαλον ς cν Qνομα 0ποκεκρσθαι. ο# δ’ οJν ς Lκαστοι BEλληνες κατ? π+λεις τε 6σοι 0λλ2λων ξυνεσαν κα. ξ=μπαντες @στερον κληθ(ντες ο3δν πρ* τ,ν Tρωικ,ν δι’ 0σθ(νειαν κα. 0μειξαν 0λλ2λων dθρ+οι πραξαν. 0λλ? κα. τα=την τν στρατεαν θαλσσ8η bδη πλεω χρ5μενοι ξυνεξλθον. Mνως γ?ρ παλατατος Fν 0κο8 Sσμεν ναυτικ*ν κτ2-

3. TWν Qδυναμαν, Xλλωστε, τ[ν παλαι[ν καιρ[ν μοZ φανεται fτι Qποδεικν,ει καV τ^ γεγον^ς πρ^ πντων fτι πρVν Qπ^ τ] Tρωϊκ] τποτε δUν ;πεχερησεν Qπ^ κοινοZ L Eλλς. Nομζω μλιστα fτι τ^ ‚νομα α`τ^ οƒτε εaχε δοθ9 Qκ%μη εeς fλην τWν χ2ραν, οƒτε κ‡ν cπ9ρχε πρ^ τοZ iEλληνος, υbοZ τοZ Δευκαλωνος, Qλλ] τ] διφορα φZλα, καV εeς μεγαλυτ$ραν gκτασιν τ^ Πελασγικ%ν, gδιδαν τ^ ‚νομ των εeς τ] cπ’ α`τ[ν κατοικο,μενα διαμερσματα. !Aλλ’ Qπ^ τWν ;ποχWν πο_ R iEλλην καV οb υbο του Qπ$βησαν eσχυροV εeς τWν Φθι2τιδα, καV τWν βο8θειν των ;πεκαλοZντο οb κτοικοι τ[ν Xλλων π%λεων, τ] διφορα φZλα, συνεπεhα τ9ς ;πικοινωνας α`τ9ς, wνομζοντο δη ;πV μ5λλον καV μ5λλον iEλληνες, μολον%τι πολ_ς ;π$ρασε καιρ^ς πρVν τ^ ‚νομα τοZτο rμπορ$σhη ν] ;πικρατ8σhη γενικ[ς. TWν καλλιτ$ραν Qπ%δειξιν παρ$χει R iOμηρος. Δι%τι, μολον%τι gζησε πολ_ tστερον καV Qπ^ τ] Tρωϊκ, πουθεν] δUν wν%μασε μU τ^ ‚νομα α`τ^ fλους οƒτε Xλλους ;κτ^ς ;κενων πο_ Qκολο,θησαν τ^ν !Aχιλλ$α Qπ^ τWν Φθι2τιδα, οb Rπο3οι zσαν καV οb πρ[τοι iEλληνες, Qλλ’ Qποκαλε3 α`το_ς εeς τ] ποι8ματ του γενικ[ς Δαναο_ς καV !Aργεους καV !Aχαιο,ς. Oƒτε βαρβρους, Xλλωστε, μνημονε,ει δι] τ^ν λ%γον, qς νομζω, fτι οƒτε οb iEλληνες εaχαν Qκ%μη διακριθ9 δι] κοινοZ Qντιθ$του kν%ματος. Oπωσδ8ποτε, τ] διφορα lλληνικ] φZλα, ;πV τ[ν Rποων τ^ ‚νομα τ[ν Eλλ8νων, λ%γuω κοιν%τητος τ9ς γλ2σσης, ;ξηπλ2νετο διαδοχικ[ς Qπ^ μαν περιφ$ρειαν εeς Xλλην, oως fτου ;πεξετθη Qκολο,θως ;πV τοZ συν%λου των, δUν gκαμαν καμμαν κοινWν ;πιχερησιν πρVν Qπ^ τ] Tρωϊκ, oνεκα Qδυναμας καV ;λλεψεως Qμοιβαας ;πικοινωνας. …Aλλωστε, καV τWν ;κστρατεαν Qκ%μη κατ] τ9ς Tροας τ%τε μ%νον ;πεχερησαν Qπ^ κοινοZ, fταν εaχαν δη Qξι%λογον ;μπειραν τ9ς θαλσσης. 4. O Mνως, ;ξ fσων κατ] παρδοσιν γνωρζομεν, πρ[τος

60

61

5

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σατο κα. τς ν!ν Eλληνικς θαλσσης π. πλε'στον κρτησε κα. τ,ν Kυκλδων ν2σων 9ρξ( τε κα. οCκιστς πρ,τος τ,ν πλεστων γ(νετο, KXρας ξελσας κα. το4ς <αυτο! πα'δας Iγεμ+νας γκαταστ2σας[ τ+ τε λ8ηστικ+ν, ς εCκ+ς, καθ82ρει κ τς θαλσσης φ’ 6σον δ=νατο, το! τ?ς προσ+δους μXλλον C(ναι α3τY,. O# γ?ρ BEλληνες τ* πλαι κα. τ,ν βαρβρων οW τε ν τ8 gπερYω παραθαλσσιοι κα. 6σοι ν2σους εTχον, πειδ bρξαντο μXλλον περαιο!σθαι ναυσ.ν π’ 0λλ2λους, τρποντο πρ*ς λ8ηστεαν, Iγουμ(νων 0νδρ,ν ο3 τ,ν 0δυνατωττων κ(ρδους το! σφετ(ρου α3τ,ν Lνεκα κα. το'ς 0σθεν(σι τροφς, κα. προσππτοντες π+λεσιν 0τειχστοις κα. κατ? κ5μας οCκουμ(ναις Uρπαζον κα. τ*ν πλε'στον το! βου ντε!θεν ποιο!ντο, ο3κ χοντ+ς πω αCσχ=νην το=του το! ργου, φ(ροντος δ( τι κα. δ+ξης μXλλον[ δηλο!σι δ τ,ν τε gπειρωτ,ν τινς τι κα. ν!ν, οhς κ+σμος καλ,ς το!το δρXν, κα. ο# παλαιο. τ,ν ποιητ,ν τ?ς π=στεις τ,ν καταπλε+ντων πανταχο! ;μοως ρωτ,ντες εC λ8ηστα εCσιν, ς οGτε Fν πυνθνονται 0παξιο=ντων τ* ργον, οhς τε πιμελς εSη εCδ(ναι ο3κ iνειδιζ+ντων. λ82ζοντο δ κα. κατ’ bπειρον 0λλ2λους. κα. μ(χρι το!δε πολλ? τς Eλλδος τY, παλαιY, τρ+πYω ν(μεται περ τε Λοκρο4ς το4ς &Oζ+λας κα.

Qπ$κτησε πολεμικ^ν ναυτικ%ν, καV ;κυριρχησεν ;πV τοZ μεγαλυτ$ρου μ$ρους τ9ς θαλσσης, L Rποα kνομζεται σ8μερον Eλληνικ8. Kατακτ8σας τ]ς Kυκλδας ν8σους, xδρυσεν Qποικας εeς τ]ς περισσοτ$ρας Qπ^ α`τς, QφοZ ;ξεδωξε το_ς K5ρας καV ;γκατ$στησε το_ς υbο,ς του qς κυβερν8τας. Ως ;κ το,του καV τWν πειρατεαν φυσικ] κατεδωκεν fσον rμποροZσεν Qπ^ τWν θλασσαν α`τ8ν, δι] ν] περι$ρχωνται εeς α`τ^ν Qσφαλ$στερον τ] εeσοδ8ματα τ[ν ν8σων. 5. Δι%τι εeς τWν παλαι]ν ;ποχWν οb iEλληνες, καV fσοι Qπ^ το_ς βαρβρους ;κατοικοZσαν εdτε τ] rπειρωτικ] παρλια εdτε ν8σους, fταν ρχισαν ν] ;πικοινωνοZν μεταξ, των συχν%τερον δι] θαλσσης, ;πεδ%θησαν εeς τWν πειρατεαν cπ^ τWν Qρχηγαν Qνδρ[ν ;κ τ[ν δυνατωττων, οb Rπο3οι wθοZντο εeς τοZτο καV Qπ^ τ^ν π%θον τοZ προσωπικοZ κ$ρδους καV Qπ^ τWν Qνγκην fπως ;παρκοZν εeς τWν συντ8ρησιν τ[ν Qπορωτ$ρων kπαδ[ν των. KαV ;πιτιθ$μενοι κατ] π%λεων Qτειχστων καV Qποτελουμ$νων Qπ^ Xθροισμα κωμ[ν, τ]ς δι8ρπαζαν καV ;ντεZθεν ;πορζοντο κυρως τ] πρ^ς τ^ ζ9ν, δι%τι τ^ gργον τοZτο δUν gφερεν ;ντροπ8ν, Qλλ’ ;π$συρε το`ναντον καV κποιαν δ%ξαν. T^ν eσχυρισμ%ν μου τοZτον Qποδεικν,ει ‚χι μ%νον L μ$χρι σ8μερον συνεχιζομ$νη δρ5σις τ[ν κατοκων τ9ς Στερε5ς, οb Rπο3οι σεμν,νονται δι] τ] πειρατικ των κατορθ2ματα, Qλλ] καV οb παλαιοV ποιητα, εeς το_ς στχους τ[ν Rποων Qπευθ,νεται πντοτε στερε%τυπος πρ^ς το_ς καταπλ$οντας L ;ρ2τησις ;]ν εaναι πειρατα, καθ’ fσον οƒτε οb ;ρωτ2μενοι ;θε2ρουν τ^ gργον τοZτο Qνξιον δι] το_ς lαυτο,ς των οƒτε οb τυχ^ν Qπευθ,νοντες τWν ;ρ2τησιν α`τWν cβριστικ8ν. KαV ;πV τ9ς Στερε5ς, Xλλωστε, ;λ8στευαν οb μUν το_ς δ$. KαV μ$χρι σ8μερον διατηρε3ται L συν8θεια α`τW τ9ς κατ] κ2μας οeκ8σεως καV τ9ς διαρπαγ9ς εeς πολλ] μ$ρη τ9ς Eλλδος, fπως εeς τWν χ2ραν τ[ν !Oζολ[ν Λοκρ[ν, τWν

62

63

6

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ACτωλο4ς κα. &AκαρνXνας κα. τν τα=τ8η bπειρον. τ+ τε σιδηροφορε'σθαι το=τοις το'ς gπειρ5ταις 0π* τς παλαιXς λ8ηστεας μμεμ(νηκε. ΠXσα γ?ρ I Eλλ?ς σιδηροφ+ρει δι? τ?ς 0φρκτους τε οCκ2σεις κα. ο3κ 0σφαλε'ς παρ’ 0λλ2λους φ+δους, κα. ξυν2θη τν δαιταν μεθ’ 6πλων ποι2σαντο ]σπερ ο# βρβαροι. σημε'ον δ’ στ. τα!τα τς Eλλδος τι ο@τω νεμ+μενα τ,ν ποτ κα. ς πντας ;μοων διαιτημτων. &Eν το'ς πρ,τοι δ &Aθηνα'οι τ+ν τε σδηρον κατ(θεντο κα. 0νειμ(ν8η τ8 διατ8η ς τ* τρυφερ5τερον μετ(στησαν. κα. ο# πρεσβ=τεροι α3το'ς τ,ν ε3δαιμ+νων δι? τ* dβροδαιτον ο3 πολ4ς χρ+νος πειδ χιτ,νς τε λινο!ς πα=σαντο φορο!ντες κα. χρυσ,ν τεττγων ν(ρσει κρωβ=λον 0ναδο=μενοι τ,ν ν τ8 κεφαλ8 τριχ,ν[ 0φ’ οk κα. &I5νων το4ς πρεσβυτ(ρους κατ? τ* ξυγγενς π. πολ4 α@τη I σκευ κατ(σχεν. μετρ8α δ’ αJ σθτι κα. ς τ*ν ν!ν τρ+πον πρ,τοι Λακεδαιμ+νιοι χρ2σαντο κα. ς τ? λλα πρ*ς το4ς πολλο4ς ο# τ? μεζω κεκτημ(νοι Cσοδαιτοι μλιστα κατ(στησαν. γυμν5θησν τε πρ,τοι κα. ς τ* φανερ*ν 0ποδ=ντες λπα μετ? το! γυμνζεσθαι gλεψαντο[ τ* δ πλαι κα. ν τY, &OλυμπικY, 0γ,νι διαζ5ματα χοντες περ. τ? αCδο'α ο# 0θλητα. gγωνζοντο, κα. ο3 πολλ? τη πειδ π(παυται. τι δ κα. ν το'ς βαρβροις στιν

Aeτωλαν, τWν !Aκαρναναν καV τ]ς παρακειμ$νας λοιπ]ς rπειρωτικ]ς περιφερεας. KαV L συν8θεια πρ^ς το,τοις τ9ς Rπλοφορας gχει διατηρηθ9 μεταξ_ τ[ν πληθυσμ[ν α`τ[ν Qπ^ τWν ;ποχWν τ9ς παλαι5ς ληστεας. 6. Δι%τι fλοι οb iEλληνες qπλοφ%ρουν λ%γuω τοZ fτι αb κατ] κ2μας διεσπαρμ$ναι ;γκαταστσεις των zσαν Qνοχ,ρωτοι καV αb πρ^ς Qλλ8λους συγκοινωναι ;πισφαλε3ς καV οtτως ;συν8θισαν ν] διαιτ[νται, φ$ροντες fπλα fπως οb βρβαροι. T^ γεγον%ς, Xλλωστε, fτι εeς τ] διαμερσματα α`τ] τ9ς Eλλδος διατηρε3ται Qκ%μη R τρ%πος α`τ^ς τ9ς διατης, εaναι τεκμ8ριον fτι L συν8θεια α`τW ;πεκρτει Xλλοτε γενικ[ς. Ob !Aθηνα3οι, ;ξ Xλλου, cπ9ρξαν μεταξ_ τ[ν πρ2των οb Rπο3οι, QφοZ παρ8τησαν τWν Rπλοφοραν, rκολο,θησαν δαιταν μ5λλον Qβαστον καV ;τρπησαν εeς τWν τρυφηλ%τητα. KαV Qπ^ το_ς πλ$ον Lλικιωμ$νους μεταξ, των, οb πλο,σιοι, oνεκα τοZ sβροδιατου α`τ[ν, μ%λις ;σχτως gπαυσαν ν] φοροZν λινοZς χιτ[νας καV ν] συμπλ$κουν ;πV τ9ς κεφαλ9ς τWν κ%μην των εeς κρ2βυλον δι] χρυσ9ς π%ρπης, ;χο,σης τ^ σχ9μα τ$ττιγος. Ως ;κ το,του, Xλλωστε, καV R bματισμ^ς α`τ^ς ;πεκρτησεν ;πV πολ_ μεταξ_ τ[ν πλ$ον Lλικιωμ$νων !I2νων, λ%γuω τ9ς φυλετικ9ς πρ^ς το_ς !Aθηναους συγγενεας. !Eξ Xλλου, οb Λακεδαιμ%νιοι πρ[τοι μετεχειρσθησαν τWν sπλουστ$ραν ;νδυμασαν, L Rποα σ8μερον συνηθζεται, καV συγχρ%νως L δαιτα τ[ν ε`πορωτ$ρων Qφωμοι2θη γενικ[ς, fσον zτο δυνατ%ν, πρ^ς τWν τοZ κοινοZ λαοZ. Πρ[τοι qσα,τως κατ] το_ς Qθλητικο_ς Qγ[νας, Qποβλλοντες τ] ;νδ,ματ των, παρουσιζοντο γυμνοV καV rλεφοντο μU gλαιον. !Aλλ] παλαι%τερον, Qκ%μη καV εeς το_ς !Oλυμπιακο_ς Qγ[νας, οb Qθλητα, fταν rγωνζοντο, gφεραν διαζ2ματα περV τ] αeδο3α, καV L συν8θεια α`τW διετηρε3το μ$χρι πρ^ kλγων ;τ[ν καV διατηρε3ται Qκ%μη καV σ8μερον εeς μερικο_ς βαρβρους καV

64

65 5 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

7

8

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

οhς ν!ν, κα. μλιστα το'ς &Aσιανο'ς, πυγμς κα. πλης lθλα τθεται, κα. διεζωμ(νοι το!το δρ,σιν. πολλ? δ’ Rν κα. λλα τις 0ποδεξειε τ* παλαι*ν Eλληνικ*ν ;μοι+τροπα τY, ν!ν βαρβαρικY, διαιτ5μενον. T,ν δ π+λεων 6σαι μν νε5τατα Yaκσθησαν κα. bδη πλωιμωτ(ρων Qντων, περιουσας μXλλον χουσαι χρημτων π’ α3το'ς το'ς αCγιαλο'ς τεχεσιν κτζοντο κα. το4ς Cσθμο4ς 0πελμβανον μπορας τε Lνεκα κα. τς πρ*ς το4ς προσοκους Lκαστοι Cσχ=ος[ α# δ παλαια. δι? τν λ8ηστεαν π. πολ4 0ντσχουσαν 0π* θαλσσης μXλλον Yaκσθησαν, αW τε ν τα'ς ν2σοις κα. ν τα'ς gπεροις (φερον γ?ρ 0λλ2λους τε κα. τ,ν λλων 6σοι Qντες ο3 θαλσσιοι κτω 8Zκουν), κα. μ(χρι το!δε τι 0νYωκισμ(νοι εCσν. Kα. ο3χ mσσον λ8ηστα. 9σαν ο# νησι,ται, KXρ(ς τε Qντες κα. Φονικες[ οkτοι γ?ρ δ τ?ς πλεστας τ,ν ν2σων YZκησαν. μαρτ=ριον δ([ Δ2λου γ?ρ καθαιρομ(νης Dπ* &Aθηναων ν τY,δε τY, πολ(μYω κα. τ,ν θηκ,ν 0ναιρεθεισ,ν 6σαι 9σαν τ,ν τεθνε5των ν τ8 ν2σYω, Dπρ Uμισυ KXρες φνησαν, γνωσθ(ντες τ8 τε σκευ8 τ,ν 6πλων ξυντεθαμμ(ν8η κα. τY, τρ+πYω YF ν!ν τι θπτουσιν. καταστντος δ το! Mνω ναυτικο! πλωιμ5τερα γ(νετο παρ’ 0λλ2λους (ο# γ?ρ κ τ,ν ν2σων κακο!ργοι 0ν(στησαν Dπ’ α3το!, 6τεπερ κα. τ?ς πολλ?ς α3τ,ν κατY5κιζε), κα.

eδως !Aσιτας, fπου οb Qγωνιζ%μενοι δι] τ] gπαθλα πυγμ9ς καV πλης φ$ρουν διαζ2ματα. !Aλλ] θ] rμποροZσε κανεVς ν’ Qποδεξη fτι καV πολλ]ς Xλλας συνηθεας εaχαν οb παλαιοV iEλληνες, Rμοας μU τ]ς συνηθεας τ[ν σημεριν[ν βαρβρων. 7. !Aπ^ τ]ς π%λεις, ;ξ Xλλου, fσαι συνuωκσθησαν εeς μεταγενεστ$ρους χρ%νους, fταν L ναυσιπλοŒα εaχεν δη γνει Qσφαλεστ$ρα καV συνεπ[ς εaχαν Qφθοναν πλο,του, ;κτζοντο ;πνω εeς τ] παρλια καV οb eσθμοV κατελαμβνοντο καV Qπεχωρζοντο μU τε3χος Qπ^ τ^ ;πλοιπον gδαφος, χριν τοZ ;μπορου καV τ9ς Qμ,νης lκστης π%λεως ;ναντον τ[ν γειτ%νων της. !Aλλ’ αb παλαιαV π%λεις, oνεκα τ9ς πειρατεας, L Rποα ;πV πολ_ν χρ%νον ;πεκρτησε, συνuωκσθησαν εeς μεγαλυτ$ραν Qπ^ τWν θλασσαν Qπ%στασιν, fπου καV διατηροZνται μ$χρι σ8μερον. Δι%τι οb πειραταV δUν ;λ8στευαν μ%νον οb μUν το_ς δU, Qλλ] καV ;κενους, οb Rπο3οι, χωρVς ν] εaναι ναυτικο, κατ2κουν τ] παρλια. 8. !Aλλ’ Qκ%μη περισσ%τερον ;πεδδοντο εeς τWν πειρατεαν οb νησι[ται K5ρες καV Φονικες, οb Rπο3οι εaχαν κατοικ8σει τ]ς περισσοτ$ρας Qπ^ τ]ς ν8σους, fπως τεκμαρεται Qπ^ τ^ γεγον^ς fτι, fταν οb !Aθηνα3οι, διαρκοZντος τοZ πολ$μου, προ$βησαν εeς τ^ν καθαρμ^ν τ9ς Δ8λου, ;σ8κωσαν fλους το_ς νεκρο_ς καV τ] φ$ρετρα fσων εaχαν Qποθνει εeς τWν ν9σον, περισσ%τεροι Qπ^ το_ς μισο_ς θαμμ$νους εcρ$θησαν fτι zσαν K5ρες καV Qνεγνωρσθησαν qς τοιοZτοι καV Qπ^ τ^ εaδος τοZ RπλισμοZ, R Rπο3ος εaχε συνταφ9 μU α`το,ς, καV Qπ^ τ^ν τρ%πον τ9ς ταφ9ς, R Rπο3ος καV σ8μερον συνηθζεται μεταξ, των. !Aλλ’ Qφ’ fτου συνεκροτ8θη τ^ πολεμικ^ν ναυτικ^ν τοZ Mνωος, αb δι] θαλσσης συγκοινωναι gγιναν Qσφαλ$στεραι, Qφ’ lν^ς μUν δι%τι οb κακοποιοV τ[ν ν8σων α`τ[ν ;ξεδι2χθησαν cπ’ α`τοZ, κατ] τWν ;ποχWν Qκριβ[ς πο_ προ$βη εeς

66

67

9

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ο# παρ? θλασσαν νθρωποι μXλλον bδη τν κτσιν τ,ν χρημτων ποιο=μενοι βεβαι+τερον YZκουν, κα τινες κα. τεχη περιεβλλοντο ς πλουσι5τεροι <αυτ,ν γιγν+μενοι[ φι(μενοι γ?ρ τ,ν κερδ,ν οW τε Uσσους Dπ(μενον τν τ,ν κρεισσ+νων δουλεαν, οW τε δυνατ5τεροι περιουσας χοντες προσεποιο!ντο Dπηκ+ους τ?ς λσσους π+λεις. κα. ν το=τYω τY, τρ+πYω μXλλον bδη Qντες @στερον χρ+νYω π. Tροαν στρτευσαν. &Aγαμ(μνων τ( μοι δοκε' τ,ν τ+τε δυνμει προ=χων κα. ο3 τοσο!τον το'ς Tυνδρεω 6ρκοις κατειλημμ(νους το4ς Eλ(νης μνηστρας γων τ*ν στ+λον 0γε'ραι. λ(γουσι δ κα. ο# τ? σαφ(στατα Πελοποννησων μν2μ8η παρ? τ,ν πρ+τερον δεδεγμ(νοι Π(λοπ τε πρ,τον πλ2θει χρημτων, n 9λθεν κ τς &Aσας χων ς 0νθρ5πους 0π+ρους, δ=ναμιν περιποιησμενον τν πωνυμαν τς χ5ρας πηλυν Qντα 6μως σχε'ν, κα. @στερον το'ς κγ+νοις τι μεζω ξυνενεχθναι, E3ρυσθ(ως μν ν τ8 &Aττικ8 Dπ* Hρακλειδ,ν 0ποθαν+ντος, &Aτρ(ως δ μητρ*ς 0δελφο! Qντος α3τY,, κα. πιτρ(ψαντος E3ρυσθ(ως, 6τ’ στρτευε, Mυκ2νας τε κα. τν 0ρχν κατ? τ* οCκε'ον &Aτρε' (τυγχνειν δ α3τ*ν φε=γοντα τ*ν πατ(ρα δι? τ*ν Xρυσππου θνατον), κα. ς ο3κ(τι 0νεχ5ρησεν E3ρυσθε=ς,

;ποικισμ^ν τ[ν περισσοτ$ρων, ;ξ Xλλου δU δι%τι οb κτοικοι τ[ν παραλων ρχισαν δη ν’ QποκτοZν μεγαλυτ$ρας περιουσας καV ν] gχουν μονιμωτ$ραν κατοικαν, καV μερικοV μλιστα, fπως zτο φυσικ^ν δι’ Qνθρ2πους, τ[ν Rποων ηƒξανε καθημεριν[ς R πλοZτος, καV μU τεχη περι$βαλλον τ]ς π%λεις των. Δι%τι, oνεκα τοZ γενικοZ π%θου τοZ κ$ρδους, καV οb Qσθεν$στεροι rνεχοντο τWν ;ξρτησιν Qπ^ το_ς eσχυροτ$ρους καV οb δυνατ2τεροι, διαθ$τοντες πλοZτον, καθστων cπηκ%ους των τ]ς cποδεεστ$ρας π%λεις. KαV μ%νον βραδ,τερον, fταν εaχαν δη gτι μ5λλον προαχθ9 εeς τWν κατστασιν α`τ8ν, ;ξεστρτευσαν κατ] τ9ς Tροας. 9. KαV R !Aγαμ$μνων, qς φρον[, κατ2ρθωσε ν] συγκεντρ2σhη τWν ναυτικWν ;κστρατεαν ;ναντον τ9ς Tροας, δι] τ^ν λ%γον fτι cπερε3χε κατ] τWν δ,ναμιν Qπ^ το_ς Xλλους Lγεμ%νας καV ‚χι τ%σον δι%τι οb μνηστ9ρες τ9ς Eλ$νης, τ[ν Rποων cπ9ρξεν Qρχιστρτηγος, εaχαν δεσμευθ9 μU το_ς fρκους πο_ το_ς ;π$βαλεν R Tυνδρεως. KαV fσοι, Xλλωστε, Qπ^ το_ς Πελοποννησους παρ$λαβαν Qπ^ το_ς προγενεστ$ρους τ]ς Qσφαλεστ$ρας παραδ%σεις διηγοZνται fτι R Π$λοψ Qπ$κτησεν Qρχικ[ς δ,ναμιν λ%γuω τοZ μεγλου πλο,του, μU τ^ν Rπο3ον zλθεν Qπ^ τWν !Aσαν εeς χ2ραν, τ9ς Rποας R πληθυσμ^ς zτο πτωχ%ς, καV δι] τοZτο κατ2ρθωσε, μολον%τι ξ$νος, ν] δ2σhη εeς α`τWν τ^ ‚νομ του, καV fτι Qκ%μη καλλιτ$ρα τ,χη ;περμενε το_ς Qπογ%νους του μετ] τ^ν θνατον τοZ ;γγονοZ του E`ρυσθ$ως, βασιλ$ως τ[ν Mυκην[ν, R Rπο3ον ;φονε,θη Qπ^ το_ς Hρακλεδας εeς τWν !Aττικ8ν. Kαθ’ fσον, fταν ο‹τος ;ξεστρτευσεν ;κε3, ;νεπιστε,θη τWν Qντιβασιλεαν τ[ν Mυκην[ν, λ%γuω συγγενεας, εeς τ^ν Qδελφ^ν τ9ς μητρ%ς του !Aτρ$α (R Rπο3ος κατ] τWν ;ποχWν ;κενην zτο ;ξωρισμ$νος Qπ^ τ^ν πατ$ρα του Π$λοπα δι] τ^ν φ%νον τοZ Xρυσππου). KαV ;πειδW R E`ρυσθε_ς δUν ;π$στρεψε πλ$ον, R !Aτρε,ς, R Rπο3ος

68

69

10

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

βουλομ(νων κα. τ,ν Mυκηναων φ+βYω τ,ν Hρακλειδ,ν κα. Pμα δυνατ*ν δοκο!ντα εTναι κα. τ* πλθος τεθεραπευκ+τα τ,ν Mυκηναων τε κα. 6σων E3ρυσθε4ς 9ρχε τν βασιλεαν &Aτρ(α παραλαβε'ν, κα. τ,ν Περσειδ,ν το4ς Πελοπδας μεζους καταστναι. P μοι δοκε' &Aγαμ(μνων παραλαβNν κα. ναυτικY, [τε] Pμα π. πλ(ον τ,ν λλων Cσχ=σας, τν στρατεαν ο3 χριτι τ* πλ(ον \ φ+βYω ξυναγαγNν ποι2σασθαι. φανεται γ?ρ ναυσ τε πλεσταις α3τ*ς 0φικ+μενος κα. &Aρκσι προσπαρασχ5ν, ς BOμηρος το!το δεδ2λωκεν, εS τYω #καν*ς τεκμηρι,σαι. κα. ν το! σκ2πτρου Pμα τ8 παραδ+σει εSρηκεν α3τ*ν πολλ8σι ν2σοισι κα. qAργεϊ παντ. 0νσσειν[ ο3κ Rν οJν ν2σων ξω τ,ν περιοικδων (αkται δ ο3κ Rν πολλα. εTεν) gπειρ5της sν κρτει, εC μ2 τι κα. ναυτικ*ν εTχεν. εCκζειν δ χρ κα. τα=τ8η τ8 στρατε8α οhα 9ν τ? πρ* α3τς. Kα. 6τι μν Mυκναι μικρ*ν 9ν, \ εS τι τ,ν τ+τε π+λισμα ν!ν μ 0ξι+χρεων δοκε' εTναι, ο3κ 0κριβε' ν τις σημεYω χρ5μενος 0πιστοη μ γεν(σθαι τ*ν στ+λον τοσο!τον 6σον οW τε ποιητα. εCρ2κασι κα. ; λ+γος κατ(χει. Λακεδαιμονων γ?ρ εC I π+λις ρημωθεη, λειφθεη δ τ τε #ερ? κα. τς κατασκευς τ? δφη, πολλν Rν οTμαι 0πι-

Xλλωστε ;θεωρε3το QνWρ πλουσι2τατος καV εaχε κολακε,σει τ^ πλ9θος, Qν$λαβε τWν βασιλεαν τ[ν Mυκην[ν καV γενικ[ς τ[ν μερ[ν, ;πV τ[ν Rποων ;ξετενετο L QρχW τοZ E`ρυσθ$ως, συμφ2νως Xλλωστε μU τWν ;πιθυμαν α`τ[ν τ[ν Mυκηναων, οb Rπο3οι ;πV πλ$ον ;φοβοZντο το_ς Hρακλεδας. KαV gτσι R οaκος τοZ Π$λοπος gγινεν eσχυρ%τερος Qπ^ τ^ν οaκον τοZ Περσ$ως. T] δ,ο α`τ] σκ9πτρα QφοZ νωσεν εeς χε3ρας του R !Aγαμ$μνων, υb^ς τοZ !Aτρ$ως, καV gγινε συγχρ%νως eσχυρ%τερος Qπ^ το_ς Xλλους κατ] τWν ναυτικWν δ,ναμιν, κατ2ρθωσεν, fπως ;γp νομζω, ν] συγκεντρ2σhη τWν ;κστρατεαν, δι%τι οb Lγεμ%νες τ^ν rκολο,θησαν, ‚χι κατ] χριν, Qλλ’ Qπ^ φ%βον. Δι%τι εeς τWν ;κστρατεαν προσ9λθεν gχων R dδιος τ] περισσ%τερα πλο3α καV συγχρ%νως ;φωδασε μU τοιαZτα το_ς !Aρκδας, ;]ν L περV το,του μαρτυρα τοZ Oμ8ρου πρ$πει ν] ληφθh9 cπ’ ‚ψιν. KαV εeς το_ς στχους, Xλλωστε, fπου Rμιλε3 περV τ9ς διαδοχ9ς τοZ σκ8πτρου, Qναφ$ρει περV α`τοZ R iOμηρος fτι ;βασλευσεν εeς πολλ]ς ν8σους καV Rλ%κληρον τ^ …Aργος. !Eν το,τοις ;]ν δUν εaχεν Qξι%λογον ναυτικWν δ,ναμιν, δUν θ] rμπορZσε μU τ^ν στρατ^ν τ9ς ξηρ5ς ν] βασιλε,hη εeς ν8σους, ;κτ^ς τ[ν ;γγ_ς τ9ς παραλας κειμ$νων, αb Rπο3αι fμως δUν rμποροZσαν ν] εaναι πολλα. KαV Qπ^ τWν ;κστρατεαν Xλλωστε α`τWν πρ$πει ν] εeκζωμεν περV τ9ς σημασας τ[ν προγενεστ$ρων. 10. T^ fτι αb Mυκ9ναι zσαν μικραV S κθε Xλλη π%λις τοZ τ%τε καιροZ φανεται σ8μερον Qσ8μαντος, δUν εaναι Qποχρ[ν λ%γος fπως Qρνηθh9 κανεVς ν] πιστε,σhη fτι L κατ] τ9ς Tροας ;κστρατεα cπ9ρξεν fσον μεγλη λ$γεται Qπ^ το_ς ποιητ]ς καV παριστνεται Qπ^ τWν παρδοσιν. Δι%τι, ;]ν L π%λις τ[ν Λακεδαιμονων θελεν ;ρημωθ9 καV δUν Qπ$μεναν παρ] οb ναοV καV τ] θεμ$λια τ[ν Xλλων οeκοδομημτων, οb μεταγεν$στεροι, μετ] προδον πολλοZ χρ%νου, νομζω, δUν θ] ;πστευ-

70

71

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σταν τς δυνμεως προελθ+ντος πολλο! χρ+νου το'ς πειτα πρ*ς τ* κλ(ος α3τ,ν εTναι (κατοι Πελοπονν2σου τ,ν π(ντε τ?ς δ=ο μορας ν(μονται, τς τε ξυμπσης Iγο!νται κα. τ,ν ξω ξυμμχων πολλ,ν[ 6μως δ οGτε ξυνοικισθεσης π+λεως οGτε #ερο'ς κα. κατασκευα'ς πολυτελ(σι χρησαμ(νης, κατ? κ5μας δ τY, παλαιY, τς Eλλδος τρ+πYω οCκισθεσης, φανοιτ’ Rν Dποδεεστ(ρα), &Aθηναων δ τ* α3τ* το!το παθ+ντων διπλασαν Rν τν δ=ναμιν εCκζεσθαι 0π* τς φανερXς Qψεως τς π+λεως \ στιν. οGκουν 0πιστε'ν εCκ+ς, ο3δ τ?ς Qψεις τ,ν π+λεων μXλλον σκοπε'ν \ τ?ς δυνμεις, νομζειν δ τν στρατεαν κενην μεγστην μν γεν(σθαι τ,ν πρ* αDτς, λειπομ(νην δ τ,ν ν!ν, τ8 Oμ2ρου αJ ποι2σει εS τι χρ κ0ντα!θα πιστε=ειν, tν εCκ*ς π. τ* με'ζον μν ποιητν Qντα κοσμσαι, 6μως δ φανεται κα. ο@τως νδεεστ(ρα. πεποηκε γ?ρ χιλων κα. διακοσων νε,ν τ?ς μν Bοιωτ,ν εSκοσι κα. <κατ*ν 0νδρ,ν, τ?ς δ Φιλοκτ2του πεντ2κοντα, δηλ,ν, ς μο. δοκε', τ?ς μεγστας κα. λαχστας[ λλων γο!ν μεγ(θους π(ρι ν νε,ν καταλ+γYω ο3κ μν2σθη. α3τερ(ται δ 6τι 9σαν κα. μχιμοι πντες, ν τα'ς Φιλοκτ2του ναυσ. δεδ2λωκε[ τοξ+τας γ?ρ πντας πεποηκε το4ς προσκ5πους. περνεως δ ο3κ εCκ*ς πολλο4ς ξυμπλε'ν ξω τ,ν βασιλ(ων κα. τ,ν μλιστα ν τ(λει, λ-

αν fτι L δ,ναμς της cπ9ρξεν Qνλογος πρ^ς τWν φ8μην της. Kα, ;ν το,τοις, οb Λακεδαιμ%νιοι ‚χι μ%νον ;ξουσιζουν Qμ$σως τ] δ,ο π$μπτα τ9ς Πελοπονν8σου, Qλλ] καV gχουν τWν Qρχηγαν τοZ cπολοπου α`τ9ς καV πολλ[ν συμμχων ;κτ^ς α`τ9ς. !Eφ’ fσον, ;ν το,τοις, L π%λις τ9ς Σπρτης οƒτε oνα συνοικισμ^ν Qπετ$λεσε ποτU οƒτε πολυτελε3ς ναο_ς καV οeκοδομ]ς gκτισεν, Qλλ] κατοικε3ται κατ] κ2μας, σ,μφωνα μU τWν παλαι]ν συν8θειαν τ9ς Eλλδος, L δ,ναμς της θ] ;φανετο cποδεεστ$ρα τ9ς πραγματικ9ς. !Eν[, ;]ν L π%λις τ[ν !Aθην[ν ;πθαινεν Rμοαν συμφορν, L δ,ναμς της, κρινομ$νη Qπ^ τWν sπλ9ν ;ξωτερικWν ;μφνισιν, θ] ;φανετο, νομζω, διπλασα τ9ς πραγματικ9ς. ΔUν εaναι λοιπ^ν kρθ^ν ν] εdμεθα δ,σπιστοι οƒτε ν’ Qποβλ$πωμεν εeς τWν ;ξωτερικWν ;μφνισιν τ[ν π%λεων μ5λλον παρ] εeς τWν δ,ναμν των, Qλλ] πρ$πει ν] θεωροZμεν fτι L κατ] τ9ς Tροας ;κστρατεα cπ9ρξε μUν μεγαλυτ$ρα Qπ^ τ]ς προηγουμ$νας, cπολεπεται fμως τ[ν σημεριν[ν, ;]ν πρ$πει ν] πιστε,σωμεν καV ;δ[ τ] ποι8ματα τοZ Oμ8ρου. Δι%τι, μολον%τι εaναι φυσικ^ν ν] cποθ$σωμεν fτι ο‹τος qς ποιητWς μεγαλοποιε3 δι] τ9ς φαντασας του τWν ;κστρατεαν, fμως καV πλιν φανεται αtτη cποδεεστ$ρα. Kαθ’ fσον, Qπ^ τ] χλια διακ%σια πλο3α, πο_ gλαβαν μ$ρος εeς τWν ;κστρατεαν, περιγρφει τ] μUν τ[ν Bοιωτ[ν qς gχοντα lκατ^ν εdκοσι Xνδρας oκαστον, τ] δU τοZ Φιλοκτ8του πεν9ντα, μνημονε,ων οtτως, qς πιστε,ω, τ] μεγαλ,τερα καV τ] μικρ%τερα πλο3α. !Eν πσhη περιπτ2σει, δUν μνημονε,ει Xλλου μεγ$θους πλο3α εeς τ^ν κατλογ%ν του. iOτι, ;ξ Xλλου, fλοι οb Xνδρες τοZ πληρ2ματος zσαν κωπηλται συγχρ%νως καV μχιμοι, Qναφ$ρει ;ν σχ$σει πρ^ς τ] πλο3α τοZ Φιλοκτ8του, fταν παριστνhη fλους το_ς κωπηλτας qς τοξ%τας. !Eπιβται, ;ξ Xλλου, ;κτ^ς τ[ν βασιλ$ων καV τ[ν κυριωττων ;κ τ[ν ;ν τ$λει, δUν εaναι πιθαν^ν ν] ;π$βαιναν εeς τ] πλο3α πολλο, λ%γuω

72

73

11

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

λως τε κα. μ(λλοντας π(λαγος περαι5σεσθαι μετ? σκευ,ν πολεμικ,ν, ο3δ’ αJ τ? πλο'α κατφαρκτα χοντας, 0λλ? τY, παλαιY, τρ+πYω λ8ηστικ5τερον παρεσκευασμ(να. πρ*ς τ?ς μεγστας δ’ οJν κα. λαχστας να!ς τ* μ(σον σκοπο!ντι ο3 πολλο. φανονται λθ+ντες, ς 0π* πσης τς Eλλδος κοιν8 πεμπ+μενοι. ASτιον δ’ 9ν ο3χ I iλιγανθρωπα τοσο!τον 6σον I 0χρηματα. τς γ?ρ τροφς 0πορ8α τ+ν τε στρατ*ν λσσω bγαγον κα. 6σον bλπιζον α3τ+θεν πολεμο!ντα βιοτε=σειν, πειδ δ 0φικ+μενοι μχ8η κρτησαν (δλον δ([ τ* γ?ρ ρυμα τY, στρατοπ(δYω ο3κ Rν τειχσαντο), φανονται δ’ ο3δ’ ντα!θα πσ8η τ8 δυνμει χρησμενοι, 0λλ? πρ*ς γεωργαν τς Xερσον2σου τραπ+μενοι κα. λ8ηστεαν τς τροφς 0πορ8α. 8m κα. μXλλον ο# Tρ,ες α3τ,ν διεσπαρμ(νων τ? δ(κα τη 0ντε'χον β8α, το'ς αCε. Dπολειπομ(νοις 0ντπαλοι Qντες. περιουσαν δ εC 9λθον χοντες τροφς κα. Qντες dθρ+οι νευ λ8ηστεας κα. γεωργας ξυνεχ,ς τ*ν π+λεμον δι(φερον, K8αδως Rν μχ8η κρατο!ντες εhλον, οW γε κα. ο3χ dθρ+οι, 0λλ? μ(ρει τY, αCε. παρ+ντι 0ντε'χον, πολιορκ8α δ’ Rν προσκαθεζ+μενοι ν λσσον τε χρ+νYω κα. 0πον5τερον τν Tροαν εhλον.

eδως fτι gμελλαν ν] διαπλε,σουν τ^ π$λαγος μετ] τοZ πολεμικοZ cλικοZ ;ντ^ς πλοων τ] Rπο3α δUν εaχαν κ‡ν κατστρωμα, Qλλ] zσαν κατεσκευασμ$να κατ] τ^ν παλαι^ν τρ%πον, προσομοιζοντα μ5λλον πρ^ς τ] πειρατικ. !E]ν λοιπ^ν λβωμεν τ^ν μ$σον fρον μεταξ_ τ[ν μεγαλυτ$ρων καV μικροτ$ρων πλοων, οb ;κστρατε,οντες δUν φανεται ν] zσαν πολλο, λαμβανομ$νου cπ’ ‚ψιν fτι ο‹τοι προ8ρχοντο Qπ^ fλα συγχρ%νως τ] μ$ρη τ9ς Eλλδος. 11. Aeτα το,του zτο ‚χι τ%σον L kλιγανθρωπα fσον L Qχρηματα. Δι%τι, oνεκα ;λλεψεως ;παρκ[ν τροφμων ;ξεστρτευσαν μU περιωρισμ$νην δ,ναμιν στρατοZ καV τ%σην μ%νον, fσην λπιζαν fτι rμποροZσε ν] διατρ$φεται Qπ^ τWν χ2ραν, διαρκοZντος τοZ πολ$μου. !AφοZ, Xλλωστε, μετ] τWν Xφιξν των ;νκησαν εeς τWν πρ2την μχην (fτι δU ;νκησαν Qποδεικν,εται ;κ τοZ fτι ;ν ;ναντhα περιπτ2σει δUν θ] rδ,ναντο ν] περιχαρακ2σουν τ^ στρατ%πεδ%ν των), οƒτε τ%τε φανεται ν] μετεχειρσθησαν Rλ%κληρον τWν δ,ναμν των, Qλλ’ oνεκα Qνεπαρκεας τροφμων ;πεδ%θησαν εeς καλλι$ργειαν τ9ς Xερσον8σου καV εeς τWν διαρπαγ8ν. KαV συν$πεια τ9ς διασπορ5ς α`τ9ς τ[ν δυνμε2ν των zτο, fτι οb Tρ[ες rμπ%ρεσαν ε`κολ2τερον ν] παρατενουν τWν κατ’ α`τ[ν Qντστασν των ;πV τοZ QνοικτοZ πεδου, ;πV δ$κα fλα gτη, qς γνωστ%ν, καθ’ fσον zσαν eσ%παλοι πρ^ς το_ς lκστοτε cπολειπομ$νους ;πV τ%που. !Eνu[ ;]ν ρχοντο φ$ροντες Xφθονα τρ%φιμα κα, QντV ν] ;πιδδωνται εeς τWν γεωργαν καV τWν διαρπαγ8ν, διεξ9γαν τ^ν π%λεμον Xνευ διακοπ9ς, θ] κατ2ρθωναν δι] τ9ς cπεροχ9ς των εeς τ]ς ;κ παρατξεως μχας ν] κυριε,σουν τWν Tροαν, QφοZ καV διεσπαρμ$νοι fπως zσαν, καV μU μ$ρος μ%νον τοZ στρατοZ των lκστοτε διαθ$σιμον, Qντε3χαν. !Eν, ;ξ Xλλου, ;πολιορκοZσαν κανονικ[ς τWν Tροαν, στρατοπεδε,οντες πρ^ α`τ9ς, θ] τWν ;κυρευαν ταχ,τερον καV Qκοπ2τερον.

74

75

12

13

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

0λλ? δι’ 0χρηματαν τ τε πρ* το=των 0σθεν 9ν κα. α3τ γε δ τα!τα, iνομαστ+τατα τ,ν πρ.ν γεν+μενα, δηλο!ται το'ς ργοις Dποδε(στερα Qντα τς φ2μης κα. το! ν!ν περ. α3τ,ν δι? το4ς ποιητ?ς λ+γου κατεσχηκ+τος. &Eπε. κα. μετ? τ? Tρωικ? I Eλλ?ς τι μετανστατ+ τε κα. κατYωκζετο, ]στε μ Iσυχσασαν α3ξηθναι. U τε γ?ρ 0ναχ5ρησις τ,ν Eλλ2νων ξ &Iλου χρονα γενομ(νη πολλ? νε+χμωσε, κα. στσεις ν τα'ς π+λεσιν ς π. πολ4 γγνοντο, 0φ’ Fν κππτοντες τ?ς π+λεις κτιζον. Bοιωτο τε γ?ρ ο# ν!ν <ξηκοστY, τει μετ? &Iλου Pλωσιν ξ qAρνης 0ναστντες Dπ* Θεσσαλ,ν τν ν!ν μν Bοιωταν, πρ+τερον δ Kαδμηδα γν καλουμ(νην YZκισαν (9ν δ α3τ,ν κα. 0ποδασμ*ς πρ+τερον ν τ8 γ8 τα=τ8η, 0φ’ Fν κα. ς qIλιον στρτευσαν), Δωρις τε iγδοηκοστY, τει ξ4ν Hρακλεδαις Πελοπ+ννησον σχον. μ+λις τε ν πολλY, χρ+νYω Iσυχσασα I Eλλ?ς βεβαως κα. ο3κ(τι 0νισταμ(νη 0ποικας ξ(πεμψε, κα. qIωνας μν &Aθηνα'οι κα. νησιωτ,ν το4ς πολλο4ς YZκισαν, &Iταλας δ κα. Σικελας τ* πλε'στον Πελοπονν2σιοι τς τε λλης Eλλδος στιν n χωρα. πντα δ τα!τα @στερον τ,ν Tρωικ,ν κτσθη. Δυνατωτ(ρας δ γιγνομ(νης τς Eλλδος κα. τ,ν χρημτων τν κτσιν τι μXλλον \ πρ+τερον ποιουμ(νης τ? πολλ? τυραννδες ν τα'ς π+λεσι καθσταντο, τ,ν

!Aλλ’ oνεκα Qχρηματας καV τ] πρ^ τ[ν Tρωϊκ[ν cπ9ρξαν Qσ8μαντα καV α`τ8, ;ξ Xλλου, L κατ] τ9ς Tροας ;κστρατεα, μολον%τι cπ9ρξεν kνομαστοτ$ρα Qπ^ τ]ς προηγουμ$νας, Qποδεικν,εται ;κ τ[ν πραγμτων fτι zτο cποδεεστ$ρα τ9ς φ8μης της καV τ9ς παραδ%σεως, L Rποα ;πικρατε3 περV α`τ9ς σ8μερον χρις εeς το_ς ποιητς. 12. Kαθ’ fσον καV μετ] τ] Tρωϊκ] Qκ%μη αb μεταναστε,σεις καV ν$αι ;γκαταστσεις ;ξηκολο,θησαν εeς τWν Eλλδα, εeς τρ%πον vστε δι’ gλλειψιν Lσυχας δUν rμπ%ρεσεν αtτη ν’ Qναπτυχθh9. Tu[ ‚ντι, L μεγλη βραδ,της τ9ς ;πιστροφ9ς τ[ν Eλλ8νων Qπ^ τWν Tροαν εaχε προκαλ$σει πολλ]ς πολιτικ]ς μεταβολς, καθ’ fσον συχναV στσεις ;γνοντο εeς τ]ς π%λεις καV fσοι συνεπεhα α`τ[ν ;ξωρζοντο xδρυαν ν$ας τοια,τας. KαV οb σημερινοV Bοιωτο, ;κδιωχθ$ντες τ^ lξηκοστ^ν gτος μετ] τWν „λωσιν τ9ς Tροας cπ^ τ[ν Θεσσαλ[ν Qπ^ τWν …Aρνην, ;γκατεστθησαν εeς τWν χ2ραν, L Rποα σ8μερον καλε3ται Bοιωτα, ;νu[ πρ%τερον ;καλε3το KαδμηŒς (μ$ρος, Xλλωστε, α`τ[ν zτο δη ;γκατεστημ$νον Qπ^ πρVν ;κε3, καV Qπ^ α`το_ς προ8ρχοντο οb BοιωτοV πο_ gλαβαν μ$ρος εeς τWν ;κστρατεαν κατ] τ9ς Tροας). KαV οb Δωριε3ς μU το_ς Hρακλεδας κατ$λαβαν τWν Πελοπ%ννησον τ^ kγδοηκοστ^ν gτος. Ως ;κ το,του, μ%λις μετ] παρ$λευσιν πολλοZ καιροZ Lσ,χασεν Rριστικ[ς L Eλλ]ς καV R πληθυσμ%ς της gπαυσεν cποκεμενος εeς βιαας μετακιν8σεις, Rπ%τε καV ρχισε ν’ Qποστ$λλhη Qποικας. KαV οb μUν !Aθηνα3οι Qπ2κισαν τ]ς !Iωνικ]ς π%λεις τ9ς Mικρ5ς !Aσας καV τ]ς περισσοτ$ρας ν8σους τοZ Aeγαου πελγους, τ^ πλε3στον τ9ς !Iταλας καV Σικελας Πελοπονν8σιοι καV μερικ] Xλλα μ$ρη τ9ς λοιπ9ς Eλλδος. iOλαι α`ταV αb Qποικαι bδρ,θησαν μετ] τ] Tρωϊκ. 13. !Aλλ’ ;φ’ fσον L Eλλ]ς ;γνετο eσχυροτ$ρα, καV L αƒξησις τοZ πλο,του ταχυτ$ρα παρ] πρν, εeς τ]ς π%λεις, τ[ν Rποων αb πρ%σοδοι ηƒξαναν, ;γκαθιδρ,οντο qς ;πV τ^

76

77

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

προσ+δων μειζ+νων γιγνομ(νων (πρ+τερον δ 9σαν π. Kητο'ς γ(ρασι πατρικα. βασιλε'αι), ναυτικ τε ξηρτ=ετο I Eλλς, κα. τς θαλσσης μXλλον 0ντεχοντο. πρ,τοι δ Kορνθιοι λ(γονται γγ=τατα το! ν!ν τρ+που μεταχειρσαι τ? περ. τ?ς να!ς, κα. τρι2ρεις ν KορνθYω πρ,τον τς Eλλδος ναυπηγηθναι. φανεται δ κα. Σαμοις &Aμεινοκλς Kορνθιος ναυπηγ*ς να!ς ποι2σας τ(σσαρας[ τη δ’ στ. μλιστα τριακ+σια ς τν τελευτν το!δε το! πολ(μου 6τε &Aμεινοκλς Σαμοις 9λθεν. ναυμαχα τε παλαιττη Fν Sσμεν γγνεται Kορινθων πρ*ς Kερκυραους[ τη δ μλιστα κα. τα=τ8η <ξ2κοντα κα. διακ+σι στι μ(χρι το! α3το! χρ+νου. οCκο!ντες γ?ρ τν π+λιν ο# Kορνθιοι π. το! &Iσθμο! αCε. δ2 ποτε μπ+ριον εTχον, τ,ν Eλλ2νων τ* πλαι κατ? γν τ? πλεω \ κατ? θλασσαν, τ,ν τε ντ*ς Πελοπονν2σου κα. τ,ν ξω, δι? τς κενων παρ’ 0λλ2λους πιμισγ+ντων, χρ2μασ τε δυνατο. 9σαν, ς κα. το'ς παλαιο'ς ποιητα'ς δεδ2λωται[ 0φνει*ν γ?ρ πων+μασαν τ* χωρον. πειδ2 τε ο# BEλληνες μXλλον πλYωζον, τ?ς να!ς κτησμενοι τ* λ8ηστικ*ν καθ82ρουν, κα. μπ+ριον παρ(χοντες 0μφ+τερα δυνατν σχον χρημτων προσ+δYω τν π+λιν. κα. qIωσιν @στερον πολ4 γγνεται ναυτικ*ν π. K=ρου Περσ,ν πρ5του βασιλε=οντος κα. Kαμβ=σου το! υ#(ος α3το!, τς τε καθ’ <αυτο4ς θαλσσης K=ρYω πολεμο!ντες κρτησν τινα χρ+νον. κα. Πολυκρτης Σμου τυρανν,ν π. Kαμβ=σου ναυτικY, Cσχ=ων λλας τε τ,ν ν2σων Dπηκ+ους ποι2σα-

πλε3στον τυραννδες, ;νu[ πρ%τερον zσαν κληρονομικαV βασιλε3αι μU περιωρισμ$να προν%μια. KαV ναυτικ] ;ξ8ρτυαν οb iEλληνες καV εeς τWν θλασσαν ;πεδδοντο περισσ%τερον. Λ$γεται, Xλλωστε, fτι οb Kορνθιοι πρ[τοι Qπεδ$χθησαν σχεδ^ν ;ξ Rλοκλ8ρου τ^ν σημεριν^ν τρ%πον τ9ς κατασκευ9ς τ[ν πλοων καV τ9ς διοικ8σεως τοZ ναυτικοZ καV fτι αb πρ[ται lλληνικαV τρι8ρεις ;ναυπηγ8θησαν εeς τWν K%ρινθον. KαV φανεται fτι R !Aμεινοκλ9ς, Kορνθιος ναυπηγ%ς, κατεσκε,ασε τ$σσαρα πολεμικ] πλο3α δι] τWν Σμον, fπου μετ$βη τριακ%σια περπου gτη πρ^ τοZ τ$λους τοZ παρ%ντος πολ$μου. KαV L παλαιοττη γνωστW ναυμαχα gγινε μεταξ_ Kορινθων καV Kερκυραων διακ%σια lξ9ντα gτη πρ^ τ9ς eδας χρονολογας. Δι%τι L K%ρινθος, κειμ$νη ;πV τοZ !IσθμοZ, zτο ;κ παλαιοττων δη χρ%νων κ$ντρον ;μπορου, καV καθ’ fσον οb iEλληνες τ^ πλαι, καV οb ;ντ^ς τ9ς Πελοπονν8σου καV οb ;κτ^ς α`τ9ς, ;πικοινωνοZντες πρ^ς Qλλ8λους δι] ξηρ5ς μ5λλον S δι] θαλσσης, δι8ρχοντο δι] τοZ ;δφους τ[ν Kορινθων, R πλοZτ%ς της zτο Qν$καθεν πηγW δυνμεως, qς Qποδεικν,εται Qπ^ το_ς παλαιο_ς ποιητς, οb Rπο3οι τWν π%λιν ;πων%μασαν «Qφνει%ν», τοι πλουσαν. KαV fταν L ναυσιπλοŒα gγινε συχνοτ$ρα μεταξ_ τ[ν Eλλ8νων, οb Kορνθιοι Qπ$κτησαν τ^ν πολεμικ^ν στ%λον των καV κατεδωκαν τWν πειρατεαν, παρ$χοντες δU κ$ντρον ;μπορου κατ] γ9ν καV κατ] θλασσαν, προ8γαγαν τWν π%λιν δι] τ[ν α`ξηθ$ντων εeσοδημτων της εeς μεγλην δ,ναμιν. KαV οb …Iωνες ;πσης Qπ$κτησαν βραδ,τερον σημαντικ^ν στ%λον ;πV K,ρου, τοZ πρ2του βασιλ$ως τ[ν Περσ[ν, καV τοZ υbοZ του Kαμβ,σου, καV πολεμοZντες κατ] τοZ K,ρου ;κυριρχησαν ;π τινα χρ%νον τ9ς θαλσσης, L Rποα ;κτενεται πλησον τ[ν Qκτ[ν των. KαV R Πολυκρτης, τ,ραννος τ9ς Σμου ;πV τ9ς ;ποχ9ς τοZ Kαμβ,σου, gχων eσχυρ^ν στ%λον, cπ$ταξε καV Xλλας Qπ^ τ]ς ν8σους καV κυριε,σας τWν

78

79

14

15

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

το κα. P2νειαν <λNν 0ν(θηκε τY, &Aπ+λλωνι τY, ΔηλYω. Φωκας τε Mασσαλαν οCκζοντες Kαρχηδονους νκων ναυμαχο!ντες. Δυνατ5τατα γ?ρ τα!τα τ,ν ναυτικ,ν 9ν. φανεται δ κα. τα!τα πολλα'ς γενεα'ς @στερα γεν+μενα τ,ν Tρωικ,ν τρι2ρεσι μν iλγαις χρ5μενα, πεντηκοντ+ροις δ’ τι κα. πλοοις μακρο'ς ξηρτυμ(να ]σπερ κε'να. iλγον τε πρ* τ,ν Mηδικ,ν κα. το! Δαρεου θαντου, wς μετ? Kαμβ=σην Περσ,ν βασλευσε, τρι2ρεις περ τε Σικελαν το'ς τυρννοις ς πλθος γ(νοντο κα. Kερκυραοις[ τα!τα γ?ρ τελευτα'α πρ* τς Ξ(ρξου στρατεας ναυτικ? 0ξι+λογα ν τ8 Eλλδι κατ(στη. ACγινται γ?ρ κα. &Aθηνα'οι, κα. εS τινες λλοι, βραχ(α κ(κτηντο, κα. το=των τ? πολλ? πεντηκοντ+ρους[ iψ( τε 0φ’ οk &Aθηναους Θεμιστοκλς πεισεν ACγιν2ταις πολεμο!ντας, κα. Pμα το! βαρβρου προσδοκμου Qντος, τ?ς να!ς ποι2σασθαι αhσπερ κα. ναυμχησαν[ κα. αkται οGπω εTχον δι? πσης καταστρ5ματα. T? μν οJν ναυτικ? τ,ν Eλλ2νων τοια!τα 9ν, τ τε παλαι? κα. τ? @στερον γεν+μενα. Cσχ4ν δ περιεποι2σαντο 6μως ο3κ λαχστην ο# προσχ+ντες α3το'ς χρημτων τε προσ+δYω κα. λλων 0ρχ8[ πιπλ(οντες γ?ρ τ?ς ν2σους κατεστρ(φοντο, κα. μλιστα 6σοι μ διαρκ εTχον χ5ραν. κατ? γν δ π+λεμος, 6θεν τις κα. δ=ναμις παρεγ(νετο, ο3δε.ς ξυν(στη[

P8νειαν τWν Qφι$ρωσεν εeς τ^ν Δ8λιον !Aπ%λλωνα. !Eν[, ;ξ Xλλου, οb Φωκαε3ς, καθ’ ‘ν χρ%νον Qπ2κιζαν τWν Mασσαλαν, ναυμαχ8σαντες πρ^ς το_ς Kαρχηδονους, το_ς ;νκησαν. 14. A`τ] τu[ ‚ντι cπ9ρξαν τ] eσχυρ%τατα ναυτικ] τ9ς Eλλδος. !Aλλ] μολον%τι συνεκροτ8θησαν κατ%πιν Qπ^ πολλ]ς γενε]ς τ[ν Tρωϊκ[ν, β$βαιον εaναι fτι καV α`τ] Qκ%μη QπετελοZντο Qπ^ πεντηκοντ%ρους καV μακρ] πλο3α, fπως καV τ] τ9ς ;ποχ9ς τοZ TρωϊκοZ πολ$μου, kλγας δU μ%νον τρι8ρεις περιελμβανον. !Oλγον μ%νον πρ^ τ[ν Περσικ[ν πολ$μων καV τοZ θαντου τοZ Δαρεου, R Rπο3ος διεδ$χθη τ^ν Kαμβ,σην, οb τ,ραννοι τ9ς Σικελας καV οb Kερκυρα3οι Qπ$κτησαν τρι8ρεις εeς σημαντικ^ν Qριθμ%ν. KαV α`τ] εaναι τ] τελευτα3α πρ^ τ9ς ;κστρατεας τοZ Ξ$ρξου Qξι%λογα ναυτικ, τ] Rπο3α συνεκροτ8θησαν εeς τWν Eλλδα. Δι%τι οb Aeγιν9ται καV οb !Aθηνα3οι καV κθε τυχ^ν Xλλη ναυτικW δ,ναμις εaχαν Qσημντους στ%λους, καV το,τους κατ] τ^ πλε3στον Qποτελουμ$νους Qπ^ πεντηκοντ%ρους. KαV μ%νον βραδ,τερον gπεισεν R Θεμιστοκλ9ς το_ς !Aθηναους, ;νu[ εcρσκοντο δη εeς π%λεμον πρ^ς το_ς Aeγιν8τας καV Qνεμ$νετο R βρβαρος, ν] κατασκευσουν τ] πολεμικ] πλο3α, μU τ] Rπο3α καV ;ναυμχησαν εeς τWν Σαλαμ3να. KαV τ] πλο3α Xλλωστε α`τ] δUν εaχαν Qκ%μη κατστρωμα καθ’ fλον τ^ μ9κ%ς των. 15. TοιαZτα λοιπ^ν cπ9ρξαν τ] ναυτικ] τ[ν Eλλ8νων καV τ] παλαι] καV τ] νε2τερα. Oπωσδ8ποτε, fσοι gστρεψαν τWν προσοχWν καV δραστηρι%τητ των εeς α`τ, Qπ$κτησαν σημαντικWν δ,ναμιν, ‚χι μ%νον δι] τ9ς α`ξ8σεως τ[ν εeσοδημτων των, Qλλ] καV δι] τ9ς ;πεκτσεως τ9ς κυριαρχας των ;πV Xλλων. Δι%τι, πλ$οντες κατ] τ[ν ν8σων, fσαι eδως δUν εaχαν χ2ραν ;παρκ9, ρχισαν ν] τ]ς καθυποτσσουν. Kατ] ξηρν, fμως, κανεVς π%λεμος δUν gγινε, τοιοZτος, το`λχιστον, Qπ^ τ^ν Rπο3ον ν] προ$λθhη σημαντικW αƒξησις

80

81 6 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

16

17

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πντες δ 9σαν, 6σοι κα. γ(νοντο, πρ*ς ;μ+ρους το4ς σφετ(ρους <κστοις, κα. κδ2μους στρατεας πολ4 0π* τς <αυτ,ν π’ λλων καταστροφ8 ο3κ ξ8σαν ο# BEλληνες. ο3 γ?ρ ξυνειστ2κεσαν πρ*ς τ?ς μεγστας π+λεις Dπ2κοοι, ο3δ’ αJ α3το. 0π* τς Sσης κοιν?ς στρατεας ποιο!ντο, κατ’ 0λλ2λους δ μXλλον ς Lκαστοι ο# 0στυγετονες πολ(μουν. μλιστα δ ς τ*ν πλαι ποτ γεν+μενον π+λεμον Xαλκιδ(ων κα. &Eρετρι,ν κα. τ* λλο Eλληνικ*ν ς ξυμμαχαν <κατ(ρων δι(στη. &Eπεγ(νετο δ λλοις τε λλοθι κωλ=ματα μ α3ξηθναι, κα. qIωσι προχωρησντων π. μ(γα τ,ν πραγμτων K!ρος κα. I Περσικ βασιλεα Kρο'σον καθελο!σα κα. 6σα ντ*ς BAλυος ποταμο! πρ*ς θλασσαν πεστρτευσε κα. τ?ς ν τ8 gπερYω π+λεις δο=λωσε, Δαρε'+ς τε @στερον τY, Φοινκων ναυτικY, κρατ,ν κα. τ?ς ν2σους. T=ραννο τε 6σοι 9σαν ν τα'ς Eλληνικα'ς π+λεσι, τ* φ’ <αυτ,ν μ+νον προορ5μενοι ς τε τ* σ,μα κα. ς τ* τ*ν Sδιον οTκον αGξειν δι’ 0σφαλεας 6σον δ=ναντο μλιστα τ?ς π+λεις YZκουν, πρχθη δ ο3δν 0π’ α3τ,ν ργον 0ξι+λογον, εC μ εS τι πρ*ς περιοκους το4ς α3τ,ν <κστοις[ ο# γ?ρ ν Σικελ8α π. πλε'στον χ5ρησαν δυνμεως. ο@τω πανταχ+θεν I Eλλ?ς π. πολ4ν χρ+νον κατεχετο μ2τε κοιν8 φανερ*ν μηδν κατεργζεσθαι, κατ? π+λεις τε 0τολμοτ(ρα εTναι.

δυνμεως, Qλλ’ fλοι fσοι τυχ^ν gγιναν, zσαν π%λεμοι μεταξ_ Rμ%ρων, ;ν[ ;κστρατε3αι εeς ξ$νας καV μακρυν]ς χ2ρας χρις κατακτ8σεως Xλλων δUν ;πεχερουν οb iEλληνες. Δι%τι οƒτε μU τ] eσχυρ%τερα κρτη ;τσσοντο qς cπ8κοοι, οƒτε, ;ξ Xλλου, Lν2νοντο ;θελουσως qς dσοι πρ^ς κοινWν ;κστρατεαν, Qλλ’ οb π%λεμο των zσαν μ5λλον π%λεμοι μεμονωμ$νως διεξαγ%μενοι Qπ^ oνα γετονα ;ναντον τοZ Xλλου. Π%λεμος, εeς τ^ν Rπο3ον οb λοιποV iEλληνες διαιρεθ$ντες ;τχθησαν qς σ,μμαχοι τοZ lν^ς S τοZ Xλλου, cπ9ρξε κυρως R π%λεμος πο_ gγινε πλαι ποτU μεταξ_ Xαλκιδ$ων καV !Eρετρι$ων. 16. Διφορα, ;ν το,τοις, κωλ,ματα ;π9λθαν πο_ παρημπ%δισαν τWν Qνπτυξιν τ[ν διαφ%ρων Eλληνικ[ν π%λεων. KαV οb …Iωνες εaχαν φθσει εeς μεγλην Qκμ8ν, fταν R KZρος καV τ^ Περσικ^ν βασλειον, QφοZ κατ$λυσαν τWν QρχWν τοZ Kροσου καV cπ$ταξαν fλην τWν ;ντεZθεν τοZ iAλυος ποταμοZ μ$χρι τ9ς θαλσσης χ2ραν, ;ξεστρτευσαν κατ’ α`τ[ν καV cπεδο,λωσαν τ]ς ;πV τ9ς στερε5ς eωνικ]ς π%λεις. KαV R Δαρε3ος βραδ,τερον, fταν ;πεκρτει κατ] θλασσαν δι] τοZ φοινικικοZ στ%λου, cπ$ταξε καV τ]ς ν8σους. 17. Ob τ,ραννοι, ;ξ Xλλου, fσοι ;κυβ$ρνων Eλληνικ]ς π%λεις, Qποβλ$ποντες μ%νον εeς τWν προαγωγWν τοZ συμφ$ροντ%ς των, τWν προσωπικ8ν των δηλαδW Qσφλειαν καV τWν μεγ$θυνσιν τοZ οdκου των, rκολο,θουν κατ] τWν διοκησν των πολιτικ8ν, QποσκοποZσαν εeς τWν fσον τ^ δυνατ^ν μεγαλυτ$ραν ;ξασφλισιν τ[ν κτ8σε2ν των, καV δι] τοZτο τποτε τ^ Qξι%λογον δUν gγινεν Qπ^ α`το,ς, ;κτ^ς Qτομικ[ν ;πιτυχι[ν ;ναντον γειτ%νων. !Eξαιρ[ β$βαια το_ς τυρννους τ9ς Σικελας, οb Rπο3οι gφθασαν εeς μεγστην δ,ναμιν. Otτως, oνεκα ποικλων λ%γων, L Eλλ]ς rμποδζετο ;πV μακρ^ν χρ%νον ν] ;πιχειρ8σhη Qπ^ κοινοZ κτι τ^ Qξι%λογον καV lκστη τ[ν π%λεων α`τ9ς κατ’ eδαν rναγκζετο ν] εaναι Qτολμοτ$ρα.

82

83

18

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

&Eπειδ δ οW τε &Aθηναων τ=ραννοι κα. ο# κ τς λλης Eλλδος π. πολ4 κα. πρ.ν τυραννευθεσης ο# πλε'στοι κα. τελευτα'οι πλν τ,ν ν Σικελ8α Dπ* Λακεδαιμονων κατελ=θησαν (I γ?ρ Λακεδαμων μετ? τν κτσιν τ,ν ν!ν νοικο=ντων α3τν Δωρι,ν π. πλε'στον Fν Sσμεν χρ+νον στασισασα 6μως κ παλαιττου κα. η3νομ2θη κα. αCε. 0τυρννευτος 9ν[ τη γρ στι μλιστα τετρακ+σια κα. iλγYω πλεω ς τν τελευτν το!δε το! πολ(μου 0φ’ οk Λακεδαιμ+νιοι τ8 α3τ8 πολιτε8α χρ,νται, κα. δι’ α3τ* δυνμενοι κα. τ? ν τα'ς λλαις π+λεσι καθστασαν), μετ? δ τν τ,ν τυρννων κατλυσιν κ τς Eλλδος ο3 πολλο'ς τεσιν @στερον κα. I ν Mαραθ,νι μχη M2δων πρ*ς &Aθηναους γ(νετο. δεκτYω δ τει μετ’ α3τν αJθις ; βρβαρος τY, μεγλYω στ+λYω π. τν Eλλδα δουλωσ+μενος 9λθε. κα. μεγλου κινδ=νου πικρεμασθ(ντος οW τε Λακεδαιμ+νιοι τ,ν ξυμπολεμησντων Eλλ2νων Iγ2σαντο δυνμει προ=χοντες, κα. ο# &Aθηνα'οι πι+ντων τ,ν M2δων διανοηθ(ντες κλιπε'ν τν π+λιν κα. 0νασκευασμενοι ς τ?ς να!ς σβντες ναυτικο. γ(νοντο. κοιν8 τε 0πωσμενοι τ*ν βρβαρον, @στερον ο3 πολλY, διεκρθησαν πρ+ς τε &Aθηναους κα. Λακεδαιμο-

18. !EπV τ$λους, οb τ,ραννοι τ[ν !Aθην[ν καV τ9ς Xλλης Eλλδος, τ^ πλε3στον τ9ς Rποας εaχε διατελ$σει cπ^ τυρννους καV πρVν Qκ%μη Qπ^ τWν π%λιν τ[ν !Aθην[ν, οb περισσ%τεροι το`λχιστον Qπ^ α`το,ς, πργματι δU καV οb τελευτα3οι, ;]ν ;ξαιρ$σωμεν το_ς τ9ς Σικελας, κατελ,θησαν cπ^ τ[ν Λακεδαιμονων. Δι%τι L Λακεδαμων, μολον%τι, QφοZ ;κτσθη Qπ^ το_ς δη κατοικοZντας α`τWν Δωριε3ς, διετ$λεσε σπαρασσομ$νη Qπ^ στσεις  περισσ%τερον καιρ^ν Qπ^ κθε Xλλην π%λιν Qπ^ fσας γνωρζομεν, fμως ;π$τυχε ν] ε`νομηθh9 Qπ^ παλαιοττην ;ποχWν καV διετ$λεσεν Qεποτε Qπηλλαγμ$νη Qπ^ τυρννους. Δι%τι ;πV τετρακ%σια δη gτη πρ^ τοZ τ$λους τοZ παρ%ντος πολ$μου, dσως καV kλγον περισσ%τερον χρ%νον, οb Λακεδαιμ%νιοι διατηροZν τ^ dδιον πολτευμα, καV α`τ^ς εaναι R λ%γος, oνεκα τοZ Rποου gγιναν eσχυροV καV rμπ%ρεσαν ν] ρυθμζουν καV τ] τ[ν Xλλων π%λεων. !Oλγον χρ%νον Qπ^ τWν κατλυσιν τ[ν τυρννων εeς τWν Eλλδα, gγινε καV L μχη τοZ Mαραθ[νος μεταξ_ Περσ[ν καV !Aθηναων. Δ$κα Xλλωστε gτη μετ] τWν μχην α`τWν R βρβαρος zλθε πλιν μU τ^ν μεγλον στρατ^ν καV στ%λον του ;ναντον τ9ς Eλλδος, δι] ν] τWν cποδουλ2σhη. KαV ;ν2πιον τοZ ;πικρεμασθ$ντος μεγλου κινδ,νου, οb Λακεδαιμ%νιοι, λ%γuω τοZ fτι zσαν τ^ eσχυρ%τερον lλληνικ^ν κρτος, Qν$λαβαν τWν Qρχηγαν τ[ν συμπολεμησντων Eλλ8νων, καV οb !Aθηνα3οι, Qποφασσαντες καθ’ ‘ν χρ%νον ;π8ρχοντο οb Π$ρσαι ν] ;γκαταλεψουν τWν π%λιν καV παραλαβ%ντες τ] κινητ των, ;πεβιβσθησαν ;πV τ[ν πολεμικ[ν πλοων καV gγιναν ναυτικο. KαV QφοZ, δι] τοZ κοινοZ Qγ[νος, Qπ$κρουσαν το_ς Π$ρσας, kλγον χρ%νον tστερα οb iEλληνες, καV fσοι εaχαν Qποσεσει τ^ν ζυγ^ν τοZ βασιλ$ως καV fσοι εaχαν λβει μ$ρος εeς τ^ν κοιν^ν κατ’ α`τοZ Qγ[να, διηρ$θησαν, καV Xλλοι μUν ;τχθησαν μU το_ς !Aθηναους, Xλλοι δU μU το_ς Λακεδαιμονους.

84

85

19

20

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

νους οW τε 0ποστντες βασιλ(ως BEλληνες κα. ο# ξυμπολεμ2σαντες. δυνμει γ?ρ τα!τα μ(γιστα διεφνη[ Sσχυον γ?ρ ο# μν κατ? γν, ο# δ ναυσν. κα. iλγον μν χρ+νον ξυν(μεινεν I ;μαιχμα, πειτα διενεχθ(ντες ο# Λακεδαιμ+νιοι κα. &Aθηνα'οι πολ(μησαν μετ? τ,ν ξυμμχων πρ*ς 0λλ2λους[ κα. τ,ν λλων Eλλ2νων εS τιν(ς που διαστα'εν, πρ*ς το=τους bδη χ5ρουν. ]στε 0π* τ,ν Mηδικ,ν ς τ+νδε αCε. τ*ν π+λεμον τ? μν σπενδ+μενοι, τ? δ πολεμο!ντες \ 0λλ2λοις \ το'ς <αυτ,ν ξυμμχοις 0φισταμ(νοις εJ παρεσκευσαντο τ? πολ(μια κα. μπειρ+τεροι γ(νοντο μετ? κινδ=νων τ?ς μελ(τας ποιο=μενοι. Kα. ο# μν Λακεδαιμ+νιοι ο3χ Dποτελε'ς χοντες φ+ρου το4ς ξυμμχους Iγο!ντο, κατ’ iλιγαρχαν δ σφσιν α3το'ς μ+νον πιτηδεως 6πως πολιτε=σουσι θεραπε=οντες, &Aθηνα'οι δ να!ς τε τ,ν π+λεων τY, χρ+νYω παραλαβ+ντες πλν Xων κα. Λεσβων, κα. χρ2ματα το'ς πXσι τξαντες φ(ρειν. κα. γ(νετο α3το'ς ς τ+νδε τ*ν π+λεμον I Cδα παρασκευ μεζων \ ς τ? κρτιστ ποτε μετ? 0κραιφνο!ς τς ξυμμαχας bνθησαν. T? μν οJν παλαι? τοια!τα ηkρον, χαλεπ? Qντα παντ. <ξς τεκμηρYω πιστε!σαι. ο# γ?ρ νθρωποι τ?ς 0κο?ς τ,ν προγεγενημ(νων, κα. \ν πιχ5ρια σφσιν 89, ;μοως 0βασανστως παρ’ 0λλ2λων δ(χονται. &Aθηναων γο!ν τ*

Δι%τι τ] δ,ο α`τ] κρτη εaχαν Qναδειχθ9 qς τ] eσχυρ%τερα, τ[ν μUν !Aθηναων ;πικρατο,ντων κατ] θλασσαν, τ[ν δU Λακεδαιμονων κατ] ξηρν. O ;θνικ^ς σ,νδεσμος τ[ν Eλλ8νων διετηρ8θη kλγον μ%νον καιρ%ν, gπειτα fμως περιελθ%ντες εeς διεν$ξεις οb Λακεδαιμ%νιοι καV οb !Aθηνα3οι ;πολ$μησαν μU το_ς συμμχους των ;ναντον Qλλ8λων, καV Qπ^ το_ς Xλλους iEλληνας, fσοι τυχ^ν περι8ρχοντο μεταξ, των εeς gριδας, ;τσσοντο τοZ λοιποZ μU τ^ν oνα S τ^ν Xλλον ;ξ α`τ[ν. Eeς τρ%πον vστε, Qπ^ τWν ;ποχWν τ[ν Mηδικ[ν συνεχ[ς, μ$χρι τοZ παρ%ντος πολ$μου, Xλλοτε μUν συνομολογοZντες εeρ8νην, Xλλοτε δU πολεμοZντες εdτε πρ^ς Qλλ8λους εdτε πρ^ς το_ς ;παναστατοZντας Qπ^ το_ς συμμχους των, παρεσκευσθησαν καλ[ς δι] τ] πολεμικ] πργματα καV gγιναν ;μπειρ%τεροι εeς α`τ, λ%γuω τοZ fτι ;μαθ8τευσαν εeς τWν σχολWν τ[ν κινδ,νων. 19. KαV οb μUν Λακεδαιμ%νιοι σκουν τWν Qρχηγαν α`τ[ν ;πV τ[ν συμμχων των, ‚χι καθιστ[ντες α`το_ς φ%ρου cποτελε3ς, Qλλ] μεριμν[ντες μ%νον fπως κυβερν[νται κατ] πολτευμα kλιγαρχικ%ν, πρ^ς τ^ Qποκλειστικ^ν τ9ς Σπρτης συμφ$ρον. Ob !Aθηνα3οι fμως cπεχρ$ωσαν μU τ^ν καιρ^ν τ]ς συμμχους π%λεις, ;κτ^ς τ9ς Xου καV τ9ς Λ$σβου, ν] το_ς παραδ2σουν τ] πολεμικ των πλο3α, καV ;π$βαλαν τWν πληρωμWν φ%ρου καV εeς fσας δUν ;πλ8ρωναν τοZτον Qρχικ[ς. KαV gτσι τ] eδιατερα πολεμικ] μ$σα τ[ν !Aθην[ν gφθασαν ν] εaναι Qν2τερα Qπ^ τWν δ,ναμιν, τWν Rποαν δι$θετεν L Rμοσπονδα των κατ] τWν ;ποχWν τ9ς Qκμ9ς, fταν διετηρε3το Qν%θευτος. 20. Eeς τοιαZτα λοιπ^ν κατ$ληξε συμπερσματα L gρευν μου περV τ[ν παλαι[ν, qς πρ^ς τ] Rπο3α δUν rμπορε3 κανεVς ν] δ2σhη πστιν εeς fλας τ]ς cπαρχο,σας παραδ%σεις. Δι%τι οb Xνθρωποι Qποδ$χονται ;ξ dσου Qβασανστως fσα ;ξ Qκο9ς Qναφ$ρωνται εeς τWν eδικ8ν των χ2ραν. Otτω, λ%γου χριν, οb

86

87

21

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πλθος BIππαρχον οSονται Dφ’ Aρμοδου κα. &Aριστογετονος τ=ραννον Qντα 0ποθανε'ν, κα. ο3κ Sσασιν 6τι Iππας μν πρεσβ=τατος sν 9ρχε τ,ν Πεισιστρτου υ#(ων, BIππαρχος δ κα. Θεσσαλ*ς 0δελφο. 9σαν α3το!, Dποτοπ2σαντες δ( τι κεν8η τ8 Iμ(ρ8α κα. παραχρμα Aρμ+διος κα. &Aριστογετων κ τ,ν ξυνειδ+των σφσιν Iππ8α μεμην!σθαι το! μν 0π(σχοντο ς προειδ+τος, βουλ+μενοι δ πρ.ν ξυλληφθναι δρσαντ(ς τι κα. κινδυνε!σαι, τY, IππρχYω περιτυχ+ντες περ. τ* Λεωκ+ρειον καλο=μενον τν Παναθηναϊκν πομπν διακοσμο!ντι 0π(κτειναν. πολλ? δ κα. λλα τι κα. ν!ν Qντα κα. ο3 χρ+νYω 0μνηστο=μενα κα. ο# λλοι BEλληνες ο3κ iρθ,ς οSονται, ]σπερ το=ς τε Λακεδαιμονων βασιλ(ας μ μι8X ψ2φYω προστθεσθαι <κτερον, 0λλ? δυο'ν, κα. τ*ν Πιταντην λ+χον α3το'ς εTναι, wς ο3δ’ γ(νετο π5ποτε. ο@τως 0ταλαπωρος το'ς πολλο'ς I ζ2τησις τς 0ληθεας, κα. π. τ? <το'μα μXλλον τρ(πονται. &Eκ δ τ,ν εCρημ(νων τεκμηρων 6μως τοια!τα ν τις νομζων μλιστα n διλθον ο3χ dμαρτνοι, κα. οGτε ς ποιητα. Dμν2κασι περ. α3τ,ν π. τ* με'ζον κοσμο!ντες μXλλον πιστε=ων, οGτε ς λογογρφοι ξυν(θεσαν π. τ* προσαγωγ+τερον τ8 0κροσει \ 0ληθ(στερον, Qντα 0νεξ(λεγκτα κα. τ? πολλ? Dπ* χρ+νου

περισσ%τεροι Qπ^ το_ς !Aθηναους νομζουν fτι R iIππαρχος zτο πργματι τ,ραννος, fταν ;φονε,θη Qπ^ τ^ν Aρμ%διον καV τ^ν !Aριστογετονα, καV QγνοοZν fτι R μUν Iππας, qς πρεσβ,τερος τ[ν υb[ν τοZ Πεισιστρτου, σκει τWν Qρχ8ν, ;νu[ R iIππαρχος καV R Θεσσαλ^ς zσαν sπλ[ς Qδελφο του, καV fτι R Aρμ%διος καV R !Aριστογετων, cποπτε,σαντες κατ’ ;κενην τWν Lμ$ραν καV Qκριβ[ς κατ] τWν στιγμWν πο_ ;π$κειτο L ;κτ$λεσις τοZ σχεδου των, fτι κποιος Qπ^ το_ς συνωμ%τας εaχεν εeδοποι8σει τ^ν Iππαν, παρ8τησαν μUν α`τ^ν δι] τοZτο, θ$λοντες fμως πρVν συλληφθοZν ν] κατορθ2σουν κτι Xξιον λ%γου, τ^ Rπο3ον ν] το_ς Qποζημι2σhη δι] τ^ν κνδυνον πο_ δι$τρεχαν, ;φ%νευσαν τ^ν iIππαρχον, τ^ν Rπο3ον συν8ντησαν πλησον τοZ Λεωκορεου, ;νu[ διηυθ$τει τWν ΠαναθηναϊκWν πομπ8ν. Yπρχουν, Xλλωστε, καV Xλλα πολλ] γεγον%τα, τ] Rπο3α δUν ;λησμον8θησαν λ%γuω πολυκαιρας, Qλλ’ εaναι σ,γχρονα, qς πρ^ς τ] Rπο3α καV οb Xλλοι iEλληνες διατελοZν εeς πλνην, qς λ%γου χριν, fτι οb βασιλε3ς τ9ς Σπρτης δδουν oκαστος ‚χι μαν, Qλλ] δ,ο ψ8φους, καV fτι οb Λακεδαιμ%νιοι gχουν εeς τ^ν στρατ%ν των τ^ν Πιταντην λ%χον, R Rπο3ος ο`δ$ποτε πραγματικ[ς cπ9ρξε. T%σον Qπρ%θυμοι εaναι οb περισσ%τεροι Xνθρωποι ν] cποβλλωνται εeς κ%πον πρ^ς Qναζ8τησιν τ9ς Qληθεας καV τρ$πονται μ5λλον πρ^ς f,τι εcρσκουν oτοιμον. 21. !Eν το,τοις, δUν θ] ;πλαν5το κανες, ;]ν ;πV τh9 βσει τ[ν Qνωτ$ρω τεκμηρων gκρινεν fτι τ] τοZ παλαιοZ καιροZ zσαν κατ] μεγλην προσ$γγισιν τοιαZτα, fπως τ] ;ξ$θεσα. Oƒτε πρ$πει ν] δ2σhη μεγαλυτ$ραν πστιν εeς τ]ς cπερβολ]ς τ9ς φαντασας τ[ν ποιητ[ν οƒτε εeς τ]ς διηγ8σεις τ[ν χρονογρφων, τ]ς Rποας ο‹τοι ;σ,νθεσαν μ5λλον δι] ν] ε`χαριστ8σουν το_ς Qκροατς των παρ] δι] ν] εdπουν τWν Qλ8θειαν. Ab διηγ8σεις α`ταV εaναι Qνεξ$λεγκτοι καV κατ] τ^

88

89

22

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

α3τ,ν 0πστως π. τ* μυθ,δες κνενικηκ+τα, ηDρσθαι δ Iγησμενος κ τ,ν πιφανεσττων σημεων ς παλαι? εTναι 0ποχρ5ντως. κα. ; π+λεμος οkτος, καπερ τ,ν 0νθρ5πων ν YF μν Rν πολεμ,σι τ*ν παρ+ντα αCε. μ(γιστον κριν+ντων, παυσαμ(νων δ τ? 0ρχα'α μXλλον θαυμαζ+ντων, 0π’ α3τ,ν τ,ν ργων σκοπο!σι δηλ5σει 6μως μεζων γεγενημ(νος α3τ,ν. Kα. 6σα μν λ+γYω εTπον Lκαστοι \ μ(λλοντες πολεμ2σειν \ ν α3τY, bδη Qντες, χαλεπ*ν τν 0κρβειαν α3τν τ,ν λεχθ(ντων διαμνημονε!σαι 9ν μο τε Fν α3τ*ς bκουσα κα. το'ς λλοθ(ν ποθεν μο. 0παγγ(λλουσιν[ ς δ’ Rν δ+κουν μο. Lκαστοι περ. τ,ν αCε. παρ+ντων τ? δ(οντα μλιστ’ εCπε'ν, χομ(νYω 6τι γγ=τατα τς ξυμπσης γν5μης τ,ν 0ληθ,ς λεχθ(ντων, ο@τως εSρηται. τ? δ’ ργα τ,ν πραχθ(ντων ν τY, πολ(μYω ο3κ κ το! παρατυχ+ντος πυνθαν+μενος gξωσα γρφειν, ο3δ’ ς μο. δ+κει, 0λλ’ οhς τε α3τ*ς παρν κα. παρ? τ,ν λλων 6σον δυνατ*ν 0κριβε8α περ. <κστου πεξελθ5ν. πιπ+νως δ ηDρσκετο, δι+τι ο# παρ+ντες το'ς ργοις <κστοις ο3 τα3τ? περ. τ,ν α3τ,ν λεγον, 0λλ’ ς <κατ(ρων τις ε3νοας \ μν2μης χοι. κα. ς μν 0κρ+ασιν Sσως τ* μ μυθ,δες α3τ,ν 0τερπ(στερον φανε'ται[ 6σοι δ βουλ2σονται τ,ν

πλε3στον περι9λθαν oνεκα τ9ς πολυκαιρας εeς τWν χ2ραν τ[ν μ,θων, vστε ν] καταστοZν Qπστευτοι. Προκειμ$νου, ;ν το,τοις, περV πραγμτων τ%σον παλαι[ν, πρ$πει ν] θεωρ8σhη κανεVς fτι ταZτα ;ξηκριβ2θησαν Qποχρ2ντως, ;πV τh9 βσει τ[ν πλ$ον Qναμφισβητ8των τεκμηρων. KαV μολον%τι οb Xνθρωποι, ;φ’ fσον μUν διεξγουν oνα π%λεμον, τ^ν θεωροZν qς τ^ν μ$γιστον, ;νu[, fταν τελει2σhη, θαυμζουν περισσ%τερον το_ς παλαιο,ς, R Πελοποννησιακ^ς π%λεμος, δι] τ^ν κρνοντα ;πV τh9 βσει α`τ[ν τ[ν γεγον%των, θ$λει Qποδειχθ9 fτι cπ9ρξε μεγαλ,τερος Qπ^ fλους το_ς προηγουμ$νους. 22. KαV qς πρ^ς μUν το_ς λ%γους, το_ς Qπαγγελθ$ντας Qπ^ διαφ%ρους εdτε κατ] τ]ς παραμον]ς τοZ πολ$μου εdτε κατ] τWν διρκειαν α`τοZ, L QκριβWς Qπομνημ%νευσις τ[ν λεχθ$ντων zτο δ,σκολος S μ5λλον Qδ,νατος καV εeς ;μ$, δι’ fσους R dδιος κουσα, καV εeς το_ς Xλλους, fσοι μοZ Qνεκονωσαν α`το_ς Qπ^ τ] διφορα μ$ρη fπου το_ς κουσαν. Δι] τοZτο το_ς gγραψα fπως ;ν%μισα, fτι oκαστος τ[ν ρητ%ρων rδ,νατο ν] Rμιλ8σhη προσφορ2τερον πρ%ς τWν lκστοτε περστασιν, προσηλο,μενος συγχρ%νως fσον τ^ δυνατ^ν περισσ%τερον εeς τWν γενικWν gννοιαν τ[ν πραγματικ[ς λεχθ$ντων. T] γεγον%τα, ;ξ Xλλου, τοZ πολ$μου gκρινα καθ9κον μου ν] γρψω, ‚χι λαμβνων τ]ς πληροφορας μου Qπ^ τ^ν πρ[τον τυχ%ντα οƒτε fπως τ] ;φανταζ%μην, Qλλ’ QφοZ cπ$βαλα εeς Qκριβ$στατον gλεγχον καV ;κε3να τ[ν Rποων cπ9ρξα α`τ%πτης μρτυς καV fσα gμαθα Qπ^ Xλλους. !Aλλ’ L ;ξακρβωσς των zτο gργον δ,σκολον, δι%τι οb α`τ%πται μρτυρες τ[ν διαφ%ρων γεγον%των δUν ;ξ$θεταν τ] dδια πργματα κατ] τ^ν dδιον τρ%πον, Qλλ’ oκαστος Qναλ%γως τ9ς μν8μης του S τ9ς ε`νοας, τWν Rποαν εaχε πρ^ς τ^ν oνα S τ^ν Xλλον Qντπαλον. O Qποκλεισμ^ς τοZ μυθ2δους Qπ^ τWν bστοραν μου dσως τWν καταστ8σhη kλιγ2τερον τερπνWν qς Qκρ%αμα. Θ] μοZ εaναι

90

91

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

23

τε γενομ(νων τ* σαφς σκοπε'ν κα. τ,ν μελλ+ντων ποτ αJθις κατ? τ* 0νθρ5πινον τοιο=των κα. παραπλησων σεσθαι, aφ(λιμα κρνειν α3τ? 0ρκο=ντως Lξει. κτμ τε ς αCε. μXλλον \ 0γ5νισμα ς τ* παραχρμα 0κο=ειν ξ=γκειται. T,ν δ πρ+τερον ργων μ(γιστον πρχθη τ* Mηδικ+ν, κα. το!το 6μως δυο'ν ναυμαχαιν κα. πεζομαχαιν ταχε'αν τν κρσιν σχεν. το=του δ το! πολ(μου μκ+ς τε μ(γα προ=βη, παθ2ματ τε ξυνην(χθη γεν(σθαι ν α3τY, τ8 Eλλδι οhα ο3χ Lτερα ν SσYω χρ+νYω. οGτε γ?ρ π+λεις τοσαδε ληφθε'σαι gρημ5θησαν, α# μν Dπ* βαρβρων, α# δ’ Dπ* σφ,ν α3τ,ν 0ντιπολεμο=ντων (εCσ. δ’ αy κα. οCκ2τορας μετ(βαλον dλισκ+μεναι), οGτε φυγα. τοσαδε 0νθρ5πων κα. φ+νος, ; μν κατ’ α3τ*ν τ*ν π+λεμον, ; δ δι? τ* στασιζειν. τ τε πρ+τερον 0κο8 μν λεγ+μενα, ργYω δ σπανι5τερον βεβαιο=μενα ο3κ πιστα κατ(στη, σεισμ,ν τε π(ρι, οy π. πλε'στον Pμα μ(ρος γς κα. Cσχυρ+τατοι ο# α3το. π(σχον, Iλου τε κλεψεις, αy πυκν+τεραι παρ? τ? κ το! πρ.ν χρ+νου μνημονευ+μενα ξυν(βησαν, α3χμο τε στι παρ’ οhς μεγλοι κα. 0π’ α3τ,ν κα. λιμο. κα. I ο3χ Uκιστα βλψασα κα. μ(ρος τι φθερασα I λοιμ5δης ν+σος[ τα!τα γ?ρ πντα μετ? το!δε το! πολ(μου Pμα ξυνεπ(θετο. bρξαντο δ α3το! &Aθηνα'οι κα. Πελοπονν2σιοι λ=σαντες τ?ς τριακοντο=-

92

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

fμως Qρκετ%ν, ;]ν τ^ gργον μου κρνουν wφ$λιμον fσοι θελ8σουν ν] gχουν Qκριβ9 Qντληψιν τ[ν γεγον%των, fσα gχουν δη λβει χ2ραν, καV ;κενων τ] Rπο3α κατ] τWν Qνθρωπνην φ,σιν μ$λλουν ν] συμβοZν περπου fμοια. Δι%τι τWν bστοραν μου gγραψα qς θησαυρ^ν παντοτειν^ν καV ‚χι qς gργον προωρισμ$νον ν] cποβληθh9 εeς διαγωνισμ^ν καV ν’ Qναγνωσθh9 εeς ;π8κοον τ[ν πολλ[ν δι] ν] λησμονηθh9 μετ’ kλγον. 23. H σπουδαιοτ$ρα πολεμικW ;πιχερησις τ[ν προηγουμ$νων χρ%νων εaναι R Περσικ^ς π%λεμος καV τοZ πολ$μου fμως α`τοZ L gκβασις Qπεφασσθη ταχ$ως μU δ,ο πεζομαχας καV δ,ο ναυμαχας. !Eνu[ R παρpν π%λεμος παρετθη εeς μ$γα μ9κος καV συνωδε,θη Qπ^ τοια,τας συμφορς, Rμοας τ[ν Rποων δUν εaχε γνωρσει L Eλλ]ς εeς dσον διστημα χρ%νου. O`δ$ποτε Xλλοτε τu[ ‚ντι τ%σαι π%λεις ;κυριε,θησαν καV rρημ2θησαν, Xλλαι μUν Qπ^ βαρβρους, Xλλαι δU Qπ^ το_ς eδους το_ς iEλληνας, πο_ ;πολ$μουν οb μUν κατ] τ[ν δ$. MερικαV μλιστα Qπ^ τ]ς π%λεις α`τ]ς μετ] τWν „λωσν των καV κατοκους μετ$βαλαν. O`δ$ποτε ;ξοραι καV φ%νοι cπ9ρξαν συχν%τεροι, Qπ^ fσους συν$βησαν εdτε qς Xμεσος συν$πεια τοZ πολ$μου εdτε qς Qποτ$λεσμα τ[ν ;μφυλων σπαραγμ[ν. KαV gτσι αb διηγ8σεις τ[ν παρελθ%ντων χρ%νων, αb Rπο3αι μ5ς περι9λθαν δι] τ9ς παραδ%σεως, Qλλ’ ;βεβαιοZντο σπανως Qπ^ γεγον%τα, gπαυσαν ν] εaναι Qπστευτοι. Δι%τι καV σεισμοV gγιναν μεγλης ;κτσεως καV συγχρ%νως ;ντσεως eσχυροττης, καV ;κλεψεις Lλου συχν%τεραι Qπ^ τ]ς μνημονευομ$νας εeς τ^ παρελθ%ν, καV ξηρασαι μεγλαι εeς μερικ] μ$ρη, Qπ^ τ]ς Rποας προεκλ8θησαν λιμο, καV τ$λος καV L λοιμ2δης ν%σος, L Rποα ;προξ$νησε μεγστην βλβην καV κατ$στρεψε σημαντικ^ν Qριθμ^ν Qνθρ2πων. Δι%τι fλαι α`ταV αb συμφοραV ;ν$σκηψαν συγχρ%νως μU τ^ν παρ%ντα π%λεμον, R Rπο3ος ρχισεν, QφοZ οb !Aθηνα3οι καV οb Λακεδαιμ%νιοι δι$ρρηξαν τWν 93

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

24

τεις σπονδ?ς αy α3το'ς γ(νοντο μετ? E3βοας Pλωσιν. δι+τι δ’ λυσαν, τ?ς αCτας προ=γραψα πρ,τον κα. τ?ς διαφορς, το! μ2 τινα ζητσα ποτε ξ 6του τοσο!τος π+λεμος το'ς BEλλησι κατ(στη. τν μν γ?ρ 0ληθεσττην πρ+φασιν, 0φανεσττην δ λ+γYω, το4ς &Aθηναους Iγο!μαι μεγλους γιγνομ(νους κα. φ+βον παρ(χοντας το'ς Λακεδαιμονοις 0ναγκσαι ς τ* πολεμε'ν[ α# δ’ ς τ* φανερ*ν λεγ+μεναι αCται αWδ’ 9σαν <κατ(ρων, 0φ’ Fν λ=σαντες τ?ς σπονδ?ς ς τ*ν π+λεμον κατ(στησαν. &Eπδαμν+ς στι π+λις ν δεξι8X σπλ(οντι ς τ*ν &I+νιον κ+λπον[ προσοικο!σι δ’ α3τν Tαυλντιοι βρβαροι, &Iλλυρικ*ν θνος. τα=την 0πY5κισαν μν Kερκυρα'οι, οCκιστς δ’ γ(νετο Φαλος &Eρατοκλεδου Kορνθιος γ(νος τ,ν 0φ’ Hρακλ(ους, κατ? δ τ*ν παλαι*ν ν+μον κ τς μητροπ+λεως κατακληθες. ξυνY5κισαν δ κα. Kορινθων τινς κα. το! λλου Δωρικο! γ(νους. προελθ+ντος δ το! χρ+νου γ(νετο I τ,ν &Eπιδαμνων δ=ναμις μεγλη κα. πολυνθρωπος[ στασισαντες δ ν 0λλ2λοις τη πολλ, ς λ(γεται, 0π* πολ(μου τιν*ς τ,ν προσοκων βαρβρων φθρησαν κα. τς δυνμεως τς πολλς στερ2θησαν. τ? δ τελευτα'α πρ* το!δε το! πολ(μου ; δμος α3τ,ν ξεδωξε το4ς δυνατο=ς, ο# δ πελθ+ντες μετ? τ,ν βαρβρων λ82ζοντο το4ς ν τ8 π+λει κατ τε γν κα. κατ? θλασσαν. ο# δ ν τ8 π+λει Qντες &Eπιδμνιοι πειδ πι(ζοντο, π(μπουσιν ς τν K(ρκυραν πρ(σβεις ς μητρ+πολιν οJσαν, δε+μενοι μ σφXς περιορXν φθει-

94

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Tριακονταετ9 εeρ8νην, τWν Rποαν εaχαν συνομολογ8σει μετ] τWν „λωσιν τ9ς E`βοας. KαV gγραψα πρ[τον τ]ς αeτας καV τ]ς διαφορς, oνεκα τ[ν Rποων δι$ρρηξαν τWν εeρ8νην, vστε ν] μW εcρεθh9 κανεVς εeς τ^ μ$λλον εeς τWν Qνγκην ν] ;ξετσhη δι] πο3ον λ%γον οb iEλληνες περιεπλ$χθησαν εeς τ%σον μεγλον π%λεμον. H Qληθεσττη, πραγματικ[ς, Qλλ’ Qνομολ%γητος αeτα cπ9ρξε, νομζω, L α`ξανομ$νη δ,ναμις τ[ν !Aθην[ν, L Rποα ;πτ%ησε το_ς Λακεδαιμονους καV το_ς ;ξ2θησεν εeς π%λεμον. Ob λ%γοι fμως, το_ς Rποους τ] δ,ο μ$ρη ;πρ%βαλαν δημοσhα δι] τWν διρρηξιν τ9ς εeρ8νης καV τWν gκρηξιν τοZ πολ$μου, εaναι οb lξ9ς: 24. Eeς τ] δεξι] τοZ εeσπλ$οντος τWν !AδριατικWν θλασσαν, εcρσκεται L π%λις !Eπδαμνος, μU τWν Rποαν γειτονε,ουν οb Tαυλντιοι βρβαροι, gθνος !Iλλυρικ%ν. TWν π%λιν Qπ2κισαν μUν οb Kερκυρα3οι, Qλλ’ bδρυτWς cπ9ρξεν R Kορνθιος Φλιος, υb^ς τοZ !Eρατοκλεδου, Qπ%γονος τοZ Hρακλ$ους, μετακληθεVς Qπ^ τWν μητρ%πολιν, κατ] τ^ γνωστ^ν παλαι^ν gθιμον. Eeς τ^ν ;ποικισμ^ν gλαβαν μ$ρος καV Kορνθιοι καV Xλλοι Δωριε3ς. MU τWν προδον τοZ χρ%νου L !Eπδαμνος gγινε σημαντικW καV πολυνθρωπος. !Aλλ’ ;πισυν$βησαν ;μφ,λιοι σπαραγμο, διαρκ$σαντες, qς λ$γεται, πολλ] gτη, καV συνεπεhα πολ$μου μU το_ς γετονας βαρβρους οb !Eπιδμνιοι ;ξ$πεσαν καV ;στερ8θησαν τ^ μεγαλ,τερον μ$ρος τ9ς δυνμε2ς των. !Oλγον τ$λος πρ^ τοZ παρ%ντος πολ$μου, R λα^ς ;ξεδωξε το_ς kλιγαρχικο,ς, οb Rπο3οι, lνωθ$ντες μU το_ς βαρβρους, ;λ8στευαν το_ς κατοκους τ9ς !Eπιδμνου καV κατ] γ9ν καV κατ] θλασσαν. Ob τελευτα3οι, ;ξ Xλλου, εcρισκ%μενοι εeς στεν%χωρον θ$σιν, Qπ$στειλαν πρ$σβεις εeς τWν K$ρκυραν, qς τWν μητρ%πολν των, παρακαλοZντες ν] μW προσβλ$πουν μU Qδιαφοραν τWν καταστροφ8ν των, Qλλ] ν] το_ς συν95

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

25

ρομ(νους, 0λλ? το=ς τε φε=γοντας ξυναλλξαι σφσι κα. τ*ν τ,ν βαρβρων π+λεμον καταλ!σαι. τα!τα δ #κ(ται καθεζ+μενοι ς τ* BHραιον δ(οντο. ο# δ Kερκυρα'οι τν #κετεαν ο3κ δ(ξαντο, 0λλ’ 0πρκτους 0π(πεμψαν. Γν+ντες δ ο# &Eπιδμνιοι ο3δεμαν σφσιν 0π* Kερκ=ρας τιμωραν οJσαν ν 0π+ρYω εSχοντο θ(σθαι τ* παρ+ν, κα. π(μψαντες ς Δελφο4ς τ*ν θε*ν π2ροντο εC παραδο'εν Kορινθοις τν π+λιν ς οCκιστα'ς κα. τιμωραν τιν? πειρY,ντ’ 0π’ α3τ,ν ποιε'σθαι. ; δ’ α3το'ς 0νε'λε παραδο!ναι κα. Iγεμ+νας ποιε'σθαι. λθ+ντες δ ο# &Eπιδμνιοι ς τν K+ρινθον κατ? τ* μαντε'ον παρ(δοσαν τν 0ποικαν, τ+ν τε οCκιστν 0ποδεικν=ντες σφ,ν κ Kορνθου Qντα κα. τ* χρηστ2ριον δηλο!ντες, δ(οντ+ τε μ σφXς περιορXν φθειρομ(νους, 0λλ’ παμ!ναι. Kορνθιοι δ κατ τε τ* δκαιον Dπεδ(ξαντο τν τιμωραν, νομζοντες ο3χ mσσον <αυτ,ν εTναι τν 0ποικαν \ Kερκυραων, Pμα δ κα. μσει τ,ν Kερκυραων, 6τι α3τ,ν παρημ(λουν Qντες ποικοι[ οGτε γ?ρ ν πανηγ=ρεσι τα'ς κοινα'ς διδ+ντες γ(ρα τ? νομιζ+μενα οGτε KορινθYω 0νδρ. προκαταρχ+μενοι τ,ν #ερ,ν ]σπερ α# λλαι 0ποικαι, περιφρονο!ντες δ α3το4ς κα. χρημτων δυνμει Qντες κατ’ κε'νον τ*ν χρ+νον ;μο'α το'ς Eλλ2νων πλουσιωττοις

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

διαλλξουν μU το_ς ;ξορστους καV ν] θ$σουν τ$ρμα εeς τ^ν π%λεμον τ[ν βαρβρων. TWν παρκλησιν α`τWν cπ$βαλαν οb πρ$σβεις των, QφοZ ;κθισαν qς bκ$ται εeς τ^ν να^ν τ9ς iHρας. Ob Kερκυρα3οι, ;ν το,τοις, δUν εeσ8κουσαν τWν bκεσαν, καV οb πρ$σβεις Qνεχ2ρησαν Xπρακτοι. 25. Ob !Eπιδμνιοι, ;ννο8σαντες fτι ο`δεμαν βο8θειαν gπρεπε ν’ Qναμ$νουν Qπ^ τWν K$ρκυραν, δUν ;γν2ριζαν π[ς ν’ Qντιμετωπσουν τWν περστασιν, καV Qποστελαντες εeς το_ς Δελφο,ς, rρ2τησαν τ^ν θε%ν, ;]ν gπρεπε ν] παραδ2σουν τWν π%λιν εeς το_ς Kορινθους qς kργανωτ]ς τ9ς Qποικας καV προσπαθ8σουν ν] ;πιτ,χουν καμμαν βο8θειαν Qπ^ α`το,ς. O θε^ς Qπ8ντησε παραγγ$λλων ν] τWν παραδ2σουν εeς το_ς Kορινθους καV τεθοZν cπ^ τWν Lγεσαν των. Συνεπεhα το,του, οb !Eπιδμνιοι zλθαν εeς τWν K%ρινθον, fπου, Qνακοιν2σαντες τWν Qπντησιν τοZ μαντεου καV cπενθυμσαντες συγχρ%νως fτι R Qρχικ^ς bδρυτWς τ9ς π%λε2ς των zτο Kορνθιος, παρ$δωκαν εeς α`το_ς τWν Qποικαν καV παρεκλουν ν] gλθουν εeς βο8θειν των καV ν] μW προσβλ$πουν μU Qδιαφοραν τWν καταστροφ8ν των. Ob Kορνθιοι cπεσχ$θησαν ν] βοηθ8σουν, ;ν μ$ρει μUν χριν προστασας τ[ν δικαιωμτων των, δι%τι ;θε2ρουν fτι L Qποικα zτο eδικ8 των ;ξ dσου fσον καV τ[ν Kερκυραων, ;ν μ$ρει δ$, δι%τι ;μσουν το_ς Kερκυραους, καθ’ fσον ο‹τοι, μολον%τι Xποικοι τ9ς Kορνθου, ;φ$ροντο Qνευλαβ[ς πρ^ς τWν μητρ%πολιν. Tu[ ‚ντι, οƒτε κατ] τ]ς κοιν]ς πανηγ,ρεις Qπ$διδαν εeς α`τWν τ]ς νενομισμ$νας τιμ]ς καV πρωτοκαθεδρας οƒτε κατ] τ]ς θυσας Qνεγν2ριζαν εeς το_ς Kορινθους τ^ δικαωμα ν] λαμβνουν πρ[τοι τ]ς καταρχς, qς πρττουν αb λοιπαV Qποικαι. Συμπεριεφ$ροντο το`ναντον περιφρονητικ[ς πρ^ς α`το,ς, δι%τι κατ’ ;κε3νον τ^ν χρ%νον, cπ^ gποψιν μUν τ9ς δυνμεως, τWν Rποαν δδει R πλοZτος, zσαν dσοι πρ^ς το_ς πλουσιωτ$ρους iEλλη-

96

97 7 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

26

κα. τ8 ς π+λεμον παρασκευ8 δυνατ5τεροι, ναυτικY, δ κα. πολ4 προ=χειν στιν 6τε παιρ+μενοι κα. κατ? τν Φαικων προενοκησιν τς Kερκ=ρας κλ(ος χ+ντων τ? περ. τ?ς να!ς (8m κα. μXλλον ξηρτ=οντο τ* ναυτικ*ν κα. 9σαν ο3κ 0δ=νατοι[ τρι2ρεις γ?ρ εSκοσι κα. <κατ*ν Dπρχον α3το'ς 6τε bρχοντο πολεμε'ν). Πντων οJν το=των γκλ2ματα χοντες ο# Kορνθιοι πεμπον ς τν &Eπδαμνον σμενοι τν aφελαν, οCκ2τορ τε τ*ν βουλ+μενον C(ναι κελε=οντες κα. &Aμπρακιωτ,ν κα. Λευκαδων κα. <αυτ,ν φρουρο=ς. πορε=θησαν δ πεζ8 ς &Aπολλωναν, Kορινθων οJσαν 0ποικαν, δ(ει τ,ν Kερκυραων μ κωλ=ωνται Dπ’ α3τ,ν κατ? θλασσαν περαιο=μενοι. Kερκυρα'οι δ πειδ 8bσθοντο το=ς τε οCκ2τορας κα. φρουρο4ς Uκοντας ς τν &Eπδαμνον τ2ν τε 0ποικαν Kορινθοις δεδομ(νην, χαλ(παινον[ κα. πλε=σαντες ε3θ4ς π(ντε κα. εSκοσι ναυσ. κα. @στερον <τ(ρYω στ+λYω το=ς τε φε=γοντας κ(λευον κατ’ π2ρειαν δ(χεσθαι α3το=ς (9λθον γ?ρ ς τν K(ρκυραν ο# τ,ν &Eπιδαμνων φυγδες, τφους τε 0ποδεικν=ντες κα. ξυγγ(νειαν, tν προϊσχ+μενοι δ(οντο σφXς κατγειν) το=ς τε φρουρο4ς οzς Kορνθιοι πεμψαν κα. το4ς οCκ2τορας 0ποπ(μπειν. ο# δ &Eπιδμνιοι ο3δν α3τ,ν Dπ2κουσαν, 0λλ? στρατε=ουσιν π’ α3το4ς ο# Kερκυρα'οι τεσσαρκοντα ναυσ. μετ? τ,ν φυγδων ς κατξοντες, κα. το4ς &Iλλυριο4ς προσλαβ+ντες.

98

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

νας, cπ^ gποψιν δU πολεμικ9ς παρασκευ9ς δυνατ2τεροι, ;νu[ κατ] τWν ναυτικWν δ,ναμιν ;καυχ[ντο ;νοτε fτι cπερ$χουν καV κατ] πολ,, λ%γuω τοZ fτι οb Φαακες, οb Rπο3οι zσαν kνομαστοV δι] τWν ναυτικ8ν των ;μπειραν, εaχαν κατοικ8σει τWν K$ρκυραν πρVν Qπ^ α`το,ς. Δι] τ^ν λ%γον τοZτον, πργματι, ;ξηκολο,θουν Qναπτ,σσοντες τ^ ναυτικ%ν των καV zσαν πραγματικ[ς eσχυρ%τατοι, δι%τι κατ] τWν gναρξιν τοZ πολ$μου εaχαν lκατ^ν εdκοσι τρι8ρεις. 26. …Eχοντες λοιπ^ν fλας α`τ]ς τ]ς Qφορμ]ς παραπ%νων, οb Kορνθιοι gδωσαν ε`χαρστως τWν ζητηθε3σαν βο8θειαν εeς τWν !Eπδαμνον, προσκαλ$σαντες καθ$να πο_ θελε ν] μεταβh9 ;κε3 qς Xποικος καV Qποστελαντες φρουρν, Qποτελουμ$νην Qπ^ !Aμπρακι2τας, Λευκαδους καV Kορινθους. H μετβασις α`τ[ν gγινε δι] ξηρ5ς μ$χρι τ9ς !Aπολλωνας, L Rποα zτο Qποικα τ[ν Kορινθων, ;κ φ%βου μ8πως οb Kερκυρα3οι το_ς ;μποδσουν μεταβανοντας δι] θαλσσης. Ob Kερκυρα3οι, ;ξ Xλλου, qς gμαθαν fτι οb Xποικοι καV L φρουρ] εaχαν φθσει εeς τWν !Eπδαμνον καV fτι L Qποικα των εaχε παραδοθ9 εeς το_ς Kορινθους, ;ξωργσθησαν εeς Xκρον. !Aποπλε,σαντες δU Qμ$σως μU εdκοσι π$ντε πολεμικ] πλο3α καV βραδ,τερον μU μεγαλυτ$ραν μο3ραν στ%λου, Qπ8τησαν Qπειλητικ[ς Qπ^ το_ς !Eπιδαμνους ν’ Qποπ$μψουν τWν φρουρ]ν καV το_ς Qποκους πο_ gστειλαν οb Kορνθιοι καV ν] δεχθοZν kπσω το_ς ;ξορστους. Δι%τι οb τελευτα3οι εaχαν gλθει εeς τWν K$ρκυραν, καV cπενθυμζοντες το_ς τφους τ[ν κοιν[ν προγ%νων καV τWν κοινWν καταγωγ8ν, τWν Rποαν ;πεκαλοZντο, παρεκλουν το_ς Kερκυραους ν] το_ς Qποκαταστ8σουν εeς τ]ς lστας των. !Aλλ’ ;πειδW οb !Eπιδμνιοι μU καμμαν Qπ^ τ]ς Qπαιτ8σεις α`τ]ς δUν συνεμορφ2θησαν, οb Kερκυρα3οι, παραλαβ%ντες καV το_ς !Iλλυριο_ς qς συμμχους, καV Qκολουθο,μενοι Qπ^ το_ς ;ξορστους, δι] ν] το_ς Qποκαταστ8σουν 99

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

27

28

προσκαθεζ+μενοι δ τν π+λιν προε'πον &Eπιδαμνων τε τ*ν βουλ+μενον κα. το4ς ξ(νους 0παθε'ς 0πι(ναι[ εC δ μ2, ς πολεμοις χρ2σεσθαι. ς δ’ ο3κ πεθοντο, ο# μν Kερκυρα'οι (στι δ’ Cσθμ*ς τ* χωρον) πολι+ρκουν τν π+λιν. Kορνθιοι δ’, ς α3το'ς κ τς &Eπιδμνου 9λθον γγελοι 6τι πολιορκο!νται, παρεσκευζοντο στρατεαν, κα. Pμα 0ποικαν ς τν &Eπδαμνον κ2ρυσσον π. τ8 Sσ8η κα. ;μο8α τ*ν βουλ+μενον C(ναι[ εC δ( τις τ* παραυτκα μν μ θ(λει ξυμπλε'ν, μετ(χειν δ βο=λεται τς 0ποικας, πεντ2κοντα δραχμ?ς καταθ(ντα Kορινθας μ(νειν. 9σαν δ κα. ο# πλ(οντες πολλο. κα. ο# τ0ργ=ριον καταβλλοντες. δε2θησαν δ κα. τ,ν Mεγαρ(ων ναυσ. σφXς ξυμπροπ(μψαι, εC ρα κωλ=οιντο Dπ* Kερκυραων πλε'ν[ ο# δ παρεσκευζοντο α3το'ς iκτN ναυσ. ξυμπλε'ν, κα. Παλς Kεφαλλ2νων τ(σσαρσιν. κα. &Eπιδαυρων δε2θησαν, οy παρ(σχον π(ντε, Eρμιονς δ μαν κα. Tροιζ2νιοι δ=ο, Λευκδιοι δ δ(κα κα. &Aμπρακι,ται iκτ5. Θηβαους δ χρ2ματα 8bτησαν κα. Φλειασους, &Hλεους δ να!ς τε κεν?ς κα. χρ2ματα. α3τ,ν δ Kορινθων νες παρεσκευζοντο τρικοντα κα. τρισχλιοι ;πλ'ται. &Eπειδ δ π=θοντο ο# Kερκυρα'οι τν παρασκευ2ν, λθ+ντες ς K+ρινθον μετ? Λακεδαιμονων κα. Σικυω-

100

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

εeς τ]ς lστας των, ;ξεστρτευσαν ;ναντον των μU σαρντα πλο3α. Στρατοπεδε,σαντες δU πρ^ τ9ς π%λεως, ;δημοσευσαν προκ8ρυξιν fτι οb ξ$νοι καV fσοι Qπ^ το_ς !Eπιδαμνους θ$λουν, rμποροZν ν’ Qπ$λθουν χωρVς ν] πθουν τποτε, εeδεμW θ] το_ς μεταχειρισθοZν qς ;χθρο,ς. !Aλλ’ ;πειδW L ταχθε3σα προθεσμα παρ9λθεν Xπρακτος, οb Kερκυρα3οι ρχισαν τWν πολιορκαν τ9ς π%λεως, L Rποα εaναι κτισμ$νη ;πνω εeς eσθμ%ν. 27. Ob Kορνθιοι, ;ξ Xλλου, „μα qς gμαθαν τWν πολιορκαν Qπ^ Qγγελιαφ%ρους, σταλ$ντας Qπ^ τWν !Eπδαμνον, ρχισαν ν] lτοιμζωνται fπως ;κστρατε,σουν, καV συγχρ%νως ;προκ8ρυξαν Qποικαν δι] τWν !Eπδαμνον, λ$γοντες fτι οb ν$οι Xποικοι θ] εaχαν τ] dδια ;ντελ[ς δικαι2ματα μU το_ς παλαιο,ς, fσοι fμως θελαν ν] λβουν μ$ρος εeς τWν Qποικαν, Qλλ] ν] μWν Qναχωρ8σουν Qμ$σως, rμποροZσαν ν] μενουν, καταβλλοντες πεν9ντα κορινθιακ]ς δραχμ]ς oκαστος. KαV οb Qμ$σως Qπερχ%μενοι zσαν πολλο, καθpς καV οb καταβλλοντες τ^ χρ9μα. Παρεκλεσαν, ;ξ Xλλου, καV το_ς Mεγαρε3ς ν] το_ς συνοδε,σουν δι’ eδου στ%λου, μ8πως τυχ^ν ;μποδισθοZν Qπ^ το_ς Kερκυραους κατ] τ^ν πλοZν. KαV οb Mεγαρε3ς Lτοιμζοντο ν] συμπλε,σουν μU kκτp πλο3α καV οb Παλε3ς τ9ς Kεφαλληνας μU τ$σσερα. !Eζ8τησαν ;πσης τWν συνδρομWν Xλλων, ;κ τ[ν Rποων οb !Eπιδα,ριοι δι$θεσαν π$ντε πλο3α, οb Eρμιονε3ς oν, οb Tροιζ8νιοι δ,ο, οb Λευκδιοι δ$κα καV οb !Aμπρακι[ται kκτ2. !Aπ^ το_ς Θηβαους καV το_ς Φλειασους ;ζ8τησαν χρηματικWν ;πικουραν, καV Qπ^ το_ς !Hλεους, ;κτ^ς χρηματικ9ς ;πικουρας, καV κεν] πλο3α. Ob dδιοι, ;ξ Xλλου, οb Kορνθιοι παρεσκε,αζαν τριντα πλο3α καV τρισχιλους Rπλτας. 28. iOταν οb Kερκυρα3οι gμαθαν τ]ς lτοιμασας α`τς, παρ$λαβαν πρ$σβεις τ[ν Λακεδαιμονων καV Σικυωνων καV 101

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

29

νων πρ(σβεων, οzς παρ(λαβον, κ(λευον Kορινθους το4ς ν &EπιδμνYω φρουρο=ς τε κα. οCκ2τορας 0πγειν, ς ο3 μετ*ν α3το'ς &Eπιδμνου. εC δ( τι 0ντιποιο!νται, δκας bθελον δο!ναι ν Πελοπονν2σYω παρ? π+λεσιν αhς Rν 0μφ+τεροι ξυμβ,σιν[ ;ποτ(ρων δ’ Rν δικασθ8 εTναι τν 0ποικαν, το=τους κρατε'ν. bθελον δ κα. τY, ν Δελφο'ς μαντεYω πιτρ(ψαι. π+λεμον δ ο3κ εSων ποιε'ν[ εC δ μ2, κα. α3το. 0ναγκασθ2σεσθαι φασαν, κενων βιαζομ(νων, φλους ποιε'σθαι οzς ο3 βο=λονται <τ(ρους τ,ν ν!ν Qντων μXλλον aφελας Lνεκα. ο# δ Kορνθιοι 0πεκρναντο α3το'ς, \ν τς τε να!ς κα. το4ς βαρβρους 0π* &Eπιδμνου 0παγγωσι, βουλε=σεσθαι[ πρ+τερον δ’ ο3 καλ,ς χειν το4ς μν πολιορκε'σθαι, α3το4ς δ δικζεσθαι. Kερκυρα'οι δ 0ντ(λεγον, \ν κα. κε'νοι το4ς ν &EπιδμνYω 0παγγωσι, ποι2σειν τα!τα[ <το'μοι δ εTναι κα. ]στε 0μφοτ(ρους μ(νειν κατ? χ5ραν, σπονδ?ς δ ποι2σασθαι Lως Rν I δκη γ(νηται. Kορνθιοι δ ο3δν το=των Dπ2κουον, 0λλ’ πειδ πλ2ρεις α3το'ς 9σαν α# νες κα. ο# ξ=μμαχοι παρσαν, προπ(μψαντες κ2ρυκα πρ+τερον π+λεμον προερο!ντα Kερκυραοις, ραντες <βδομ2κοντα ναυσ. κα. π(ντε δισχιλοις τε ;πλταις πλεον π. τν &Eπδαμνον Kερκυραοις ναντα πολεμ2σοντες[

102

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

;λθ%ντες μU α`το_ς εeς τWν K%ρινθον, Qπ8τουν Qπ^ α`το,ς, καθ^ ξ$νους πρ^ς τWν !Eπδαμνον, ν’ Qνακαλ$σουν τWν φρουρ]ν καV το_ς Qποκους πο_ εcρσκοντο δη ;ντ^ς τ9ς π%λεως. !E]ν fμως διεκδικοZν α`τοV δικαι2ματα ;πV τ9ς !Eπιδμνου, ;δ8λωναν fτι δ$χονται ν] cποβλουν τWν διαφορν των εeς τWν διαιτησαν οbωνδ8ποτε π%λεων τ9ς Πελοπονν8σου, τ]ς Rποας θ] vριζαν καV οb δ,ο ;κ συμφ2νου, καV ν] κρατ8σhη Rριστικ[ς τWν Qποικαν ;κε3νος, εeς τ^ν Rπο3ον θ] ;πεδικζετο. !Eδ8λωναν Qκ%μη fτι δ$χονται ν] cποβληθh9 L διαφορ των εeς τ^ μαντε3ον τ[ν Δελφ[ν. !Aλλ’ ;ξ2ρκιζαν α`το_ς ν] μWν wθ8σουν τ] πργματα μ$χρι πολ$μου, εeδεμW καV α`το, gλεγαν, ;ξωθο,μενοι Qπ^ το_ς Kορινθους, θ’ QναγκασθοZν μ5λλον ν] συνψουν ν$ας φιλας QντV τ[ν σημεριν[ν, χριν τ9ς eδας των Qμ,νης. Ob Kορνθιοι Qπ8ντησαν fτι δ$χονται ν] ;ξετσουν τWν πρ%τασν των, ;]ν οb Kερκυρα3οι Qποσ,ρουν Qπ^ τWν !Eπδαμνον καV τ^ν στ%λον των καV το_ς βαρβρους. ΠρVν fμως γνη τοZτο, δUν εaναι kρθ^ν ν] διεξγουν α`τοV δικαστικ^ν Qγ[να, ;νu[ οb !Eπιδμνιοι πολιορκοZνται. Ob Kερκυρα3οι, ;ν το,τοις, Qνταπ8ντησαν fτι δ$χονται τWν Qντιπρ%τασιν τ[ν Kορινθων, ;]ν καV α`τοV Qποσ,ρουν τWν φρουρ]ν καV το_ς Qποκους των πο_ εcρσκοντο δη ;ντ^ς τ9ς !Eπιδμνου. !Aλλ’ fτι δ$χονται ;πσης ν] συνομολογηθh9 Qνακωχ8, ;πV τh9 βσει τ9ς τηρ8σεως τοZ καθεστ[τος, μ$χρις ;κδ%σεως τ9ς διαιτητικ9ς Qποφσεως. 29. Ob Kορνθιοι, ;ν το,τοις, καμμαν Qπ^ τ]ς προτσεις α`τ]ς δUν θελαν ν] δεχθοZν, Qλλ’ ε`θ_ς qς Lτοιμσθησαν τ] πληρ2ματα τοZ στ%λου καV προσ9λθαν οb σ,μμαχοι, προαπ$στειλαν κ8ρυκα, δι] ν] κηρ,ξhη τ^ν π%λεμον κατ] τ[ν Kερκυραων, μεθ’ ‘ Qπ$πλευσαν διευθυν%μενοι πρ^ς τWν !Eπδαμνον, μU στ%λον Qποτελο,μενον Qπ^ lβδομ9ντα π$ντε πλο3α καV δ,ο χιλιδας Rπλτας, δι] ν’ Qρχσουν τ]ς ;χθροπραξας 103

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

30

στρατ2γει δ τ,ν μν νε,ν &Aριστε4ς ; Πελλχου κα. Kαλλικρτης ; Kαλλου κα. Tιμνωρ ; Tιμνθους, το! δ πεζο! &Aρχ(τιμ+ς τε ; E3ρυτμου κα. &Iσαρχδας ; &Iσρχου. πειδ δ’ γ(νοντο ν &AκτYω τς &Aνακτορας γς, οk τ* #ερ*ν το! &Aπ+λλων+ς στιν, π. τY, στ+ματι το! &Aμπρακικο! κ+λπου, ο# Kερκυρα'οι κ2ρυκ τε προ=πεμψαν α3το'ς ν 0κατYω 0περο!ντα μ πλε'ν π. σφXς κα. τ?ς να!ς Pμα πλ2ρουν, ζε=ξαντ(ς τε τ?ς παλαι?ς ]στε πλωμους εTναι κα. τ?ς λλας πισκευσαντες. ς δ ; κρ=ξ τε 0π2γγειλεν ο3δν εCρηνα'ον παρ? τ,ν Kορινθων κα. α# νες α3το'ς πεπλ2ρωντο οJσαι iγδο2κοντα (τεσσαρκοντα γ?ρ &Eπδαμνον πολι+ρκουν), 0νταναγαγ+μενοι κα. παραταξμενοι ναυμχησαν[ κα. νκησαν ο# Kερκυρα'οι παρ? πολ4 κα. να!ς π(ντε κα. δ(κα δι(φθειραν τ,ν Kορινθων. τ8 δ α3τ8 Iμ(ρ8α α3το'ς ξυν(βη κα. το4ς τν &Eπδαμνον πολιορκο!ντας παραστ2σασθαι ;μολογ8α ]στε το4ς μν π2λυδας 0ποδ+σθαι, Kορινθους δ δ2σαντας χειν Lως Rν λλο τι δ+ξ8η. Mετ? δ τν ναυμαχαν ο# Kερκυρα'οι τροπα'ον στ2σαντες π. τ8 Λευκμν8η τς Kερκυραας 0κρωτηρ8ω το4ς μν λλους οzς λαβον αCχμαλ5τους 0π(κτειναν, Kορινθους δ δ2σαντες εTχον. @στερον δ(, πειδ ο# Kορνθιοι κα. ο# ξ=μμαχοι Iσσημ(νοι τα'ς ναυσ.ν 0νεχ5ρησαν π’ οSκου, τς θαλσσης dπσης κρτουν τς κατ’ κε'να τ? χωρα ο# Kερκυρα'οι, κα. πλε=σαντες ς

104

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κατ] τ[ν Kερκυραων. !AρχηγοV τοZ μUν στ%λου zσαν R !Aριστε,ς, υb^ς τοZ Πελλχου, R Kαλλικρτης, υb^ς τοZ Kαλλου, καV R Tιμνωρ, υb^ς τοZ Tιμνθους, τοZ δU πεζικοZ R !Aρχ$τιμος, υb^ς τοZ E`ρυτμου, καV R !Iσαρχδας, υb^ς τοZ !Iσρχου. iOταν gφθασαν εeς τ^ …Aκτιον, κεμενον εeς τWν περιφ$ρειαν τοZ !Aνακτορου, κατ] τWν εdσοδον τοZ !AμπρακικοZ κ%λπου, fπου ;γερεται R περι2νυμος να^ς τοZ !Aπ%λλωνος, οb Kερκυρα3οι Qπ$στειλαν δι’ ;λαφροZ σκφους κ8ρυκα, fπως Qπαγορε,σhη εeς α`το_ς ν] πλε,σουν ;ναντον των, καV συγχρ%νως ρχισαν ;πιβιβζοντες τ] πληρ2ματα, QφοZ προηγουμ$νως ;δυνμωσαν δι] ν$ων ζυγ[ν τ] παλαι] πλο3α, fπως τ] καταστ8σουν πλε,σιμα, καV ;ν8ργησαν τ]ς Qναγκαας ;πV τ[ν λοιπ[ν ;πισκευς. KαV ;πειδW καV R κ8ρυξ ;πιστρ$ψας δUν gφερε καμμαν Qπντησιν εeρηνικWν ;κ μ$ρους τ[ν Kορινθων, καV τ] πλο3α τοZ στ%λου, kγδο9ντα τ^ν Qριθμ%ν, εaχαν συμπληρ2σει τ] πληρ2ματ των (δι%τι σαρντα Xλλα ;πολι%ρκουν τWν !Eπδαμνον), ;ξ$πλευσαν πρ^ς συνντησιν τοZ ;χθροZ καV ταχθ$ντες εeς τξιν μχης ;ναυμχησαν, καV νικ8σαντες κατ] κρτος, κατ$στρεψαν δ$κα π$ντε πλο3α τ[ν Kορινθων. TWν eδαν Lμ$ραν συν$πεσε καV οb πολιορκοZντες τWν !Eπδαμνον Kερκυρα3οι ν’ Qναγκσουν α`τWν εeς παρδοσιν, cπ^ τ^ν fρον fτι οb μUν ν$οι Xποικοι θ] πωληθοZν qς δοZλοι, οb δU Kορνθιοι θ] κρατηθοZν εeς τ]ς φυλακ]ς μ$χρις fτου Qποφασισθh9 L περαιτ$ρω τ,χη των. 30. Mετ] τWν ναυμαχαν, οb Kερκυρα3οι gστησαν τρ%παιον εeς τWν Λευκμνην, Qκρωτ8ριον τ9ς Kερκ,ρας, καV το_ς μUν Xλλους αeχμαλ2τους ;φ%νευσαν, το_ς Kορινθους fμως ;κρτησαν φυλακισμ$νους. iOταν οb Kορνθιοι καV οb σ,μμαχο των Qνεχ2ρησαν μετ] τWν €ττν των, ;πιστρ$φοντες μU τ] πλο3 των εeς τ] dδια, οb Kερκυρα3οι gμειναν τοZ λοιποZ κ,ριοι fλου τοZ !Iονου πελγους, καV πλε,σαντες εeς τWν Λευ105

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

31

Λευκδα τν Kορινθων 0ποικαν τς γς τεμον κα. Kυλλ2νην τ* &Hλεων πνειον ν(πρησαν, 6τι να!ς κα. χρ2ματα παρ(σχον Kορινθοις. το! τε χρ+νου τ*ν πλε'στον μετ? τν ναυμαχαν πεκρτουν τς θαλσσης κα. το4ς τ,ν Kορινθων ξυμμχους πιπλ(οντες φθειρον, μ(χρι οk Kορνθιοι περιι+ντι τY, θ(ρει π(μψαντες να!ς κα. στρατιν, πε. σφ,ν ο# ξ=μμαχοι π+νουν, στρατοπεδε=οντο π. &AκτYω κα. περ. τ* Xειμ(ριον τς Θεσπρωτδος φυλακς Lνεκα τς τε Λευκδος κα. τ,ν λλων π+λεων 6σαι σφσι φλιαι 9σαν. 0ντεστρατοπεδε=οντο δ κα. ο# Kερκυρα'οι π. τ8 Λευκμν8η ναυσ τε κα. πεζY,. π(πλεον δ ο3δ(τεροι 0λλ2λοις, 0λλ? τ* θ(ρος το!το 0ντικαθεζ+μενοι χειμ,νος bδη 0νεχ5ρησαν π’ οSκου <κτεροι. T*ν δ’ νιαυτ*ν πντα τ*ν μετ? τν ναυμαχαν κα. τ*ν @στερον ο# Kορνθιοι iργ8 φ(ροντες τ*ν πρ*ς Kερκυραους π+λεμον ναυπηγο!ντο κα. παρεσκευζοντο τ? κρτιστα νε,ν στ+λον, κ τε α3τς Πελοπονν2σου 0γεροντες κα. τς λλης Eλλδος ρ(τας, μισθY, πεθοντες. πυνθαν+μενοι δ ο# Kερκυρα'οι τν παρασκευν α3τ,ν φοβο!ντο, κα (9σαν γ?ρ ο3δεν*ς Eλλ2νων νσπονδοι ο3δ σεγρψαντο <αυτο4ς οGτε ς τ?ς &Aθηναων σπονδ?ς οGτε ς τ?ς Λακεδαιμονων) δοξεν α3το'ς λθο!σιν ς το4ς &Aθηναους ξυμμχους γεν(σθαι κα. aφελαν τιν? πειρXσθαι 0π’ α3τ,ν εDρσκεσθαι. ο# δ Kορνθιοι πυθ+μενοι τα!τα 9λθον κα. α3το. ς τ?ς &Aθ2νας πρεσβευσ+μενοι, 6πως μ σφσι πρ*ς τY, Kερκυραων

106

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κδα, Qποικαν τ[ν Kορινθων, ;δενδροτ%μησαν μ$ρος τ9ς γ9ς, ;μπρ8σαντες καV τWν Kυλλ8νην, ;πνειον τ[ν !Hλεων, δι%τι εaχε χορηγ8σει πλο3α καV χρ8ματα εeς το_ς Kορινθους. KαV τ^ μεγαλ,τερον Xλλωστε διστημα τοZ θ$ρους α`τοZ μετ] τWν ναυμαχαν ;κυριρχουν τ9ς θαλσσης ;κενης, καV ;νεργοZντες ;πιδρομ]ς δι] τοZ στ%λου, ;λαφυραγ2γουν το_ς συμμχους τ[ν Kορινθων, μ$χρις fτου, fτε δη τ^ θ$ρος εaχε προχωρ8σει πολ,, οb Kορνθιοι, βλ$ποντες fτι οb σ,μμαχο των cπ$φεραν, gστειλαν στ%λον καV στρατ^ν καV ;στρατοπ$δευσαν εeς τ^ …Aκτιον καV περV τ^ Xειμ$ριον τ9ς Θεσπρωτδος, πρ^ς προστασαν καV τ9ς Λευκδος καV τ[ν Xλλων π%λεων fσαι zσαν φιλικαV πρ^ς α`το,ς. O στ%λος Qντιθ$τως καV R στρατ^ς τ[ν Kερκυραων ;στρατοπ$δευσαν εeς τWν Λευκμνην. KανεVς fμως Qπ^ το_ς δ,ο δUν προ$βαινεν εeς ;πθεσιν κατ] τοZ Xλλου, Qλλ’, QφοZ gμειναν Qντιμ$τωποι, κατ] τWν cπολειπομ$νην διρκειαν τοZ θ$ρους, ;π$στρεψαν εeς τ] dδια καV οb μUν καV οb δ$, fταν δη εaχεν ;π$λθει R χειμ2ν. 31. !EπV δ,ο Rλ%κληρα gτη μετ] τWν ναυμαχαν, οb Kορνθιοι, ;ξηρεθισμ$νοι Qπ^ τWν πορεαν τοZ πολ$μου πρ^ς το_ς Kερκυραους, ;ναυπ8γουν πλο3α, παρασκευζοντες eσχυρ%τατον στ%λον, καV ;ναυτολ%γουν Qπ^ τWν eδαν Πελοπ%ννησον καV Qπ^ τWν Xλλην Eλλδα ;ρ$τας, το_ς Rποους προσελκυαν δι] τοZ μισθοZ. Ob Kερκυρα3οι, ;ξ Xλλου, μανθνοντες τ]ς προετοιμασας α`τς, ;φοβ8θησαν, καV ;πειδW δUν zσαν σ,μμαχοι μU κανUν Qπ^ τ] Eλληνικ] κρτη, καV δUν εaχαν καταταχθ9 εeς τWν Rμοσπονδαν οƒτε τ[ν !Aθηναων οƒτε τ[ν Λακεδαιμονων, Qπεφσισαν ν] cπγουν πρ^ς το_ς !Aθηναους, δι] ν] ;πιδι2ξουν ν] γνουν σ,μμαχο των καV ;πιτ,χουν, ‡ν rμπορ$σουν, ;πικουραν Qπ^ α`το,ς. !Aλλ] καV οb Kορνθιοι, fταν gμαθαν τ^ πρ5γμα, Qπ$στειλαν καV α`τοV πρ$σβεις εeς τ]ς !Aθ8νας, ;κ φ%βου μ8πως L προσθ8κη τοZ !Aθη107

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

32

ναυτικY, κα. τ* α3τ,ν προσγεν+μενον μπ+διον γ(νηται θ(σθαι τ*ν π+λεμον 8m βο=λονται. καταστσης δ κκλησας ς 0ντιλογαν 9λθον, κα. ο# μν Kερκυρα'οι λεξαν τοιδε. ‘Δκαιον, { &Aθηνα'οι, το4ς μ2τε ε3εργεσας μεγλης μ2τε ξυμμαχας προυφειλομ(νης Uκοντας παρ? το4ς π(λας πικουρας, ]σπερ κα. Iμε'ς ν!ν, δεησομ(νους 0ναδιδξαι πρ,τον, μλιστα μν ς κα. ξ=μφορα δ(ονται, εC δ μ2, 6τι γε ο3κ πιζ2μια, πειτα δ ς κα. τν χριν β(βαιον Lξουσιν[ εC δ το=των μηδν σαφς καταστ2σουσι, μ iργζεσθαι \ν 0τυχ,σιν. Kερκυρα'οι δ μετ? τς ξυμμαχας τς αCτ2σεως κα. τα!τα πιστε=οντες χυρ? Dμ'ν παρ(ξεσθαι 0π(στειλαν IμXς. τετ=χηκε δ τ* α3τ* πιτ2δευμα πρ+ς τε DμXς ς τν χρεαν Iμ'ν λογον κα. ς τ? Iμ(τερα α3τ,ν ν τY, παρ+ντι 0ξ=μφορον. ξ=μμαχο τε γ?ρ ο3δεν+ς πω ν τY, πρ* το! χρ+νYω <κο=σιοι γεν+μενοι ν!ν λλων το!το δεησ+μενοι Uκομεν, κα. Pμα ς τ*ν παρ+ντα π+λεμον Kορινθων ρμοι δι’ α3τ* καθ(σταμεν. κα. περι(στηκεν I δοκο!σα Iμ,ν πρ+τερον σωφροσ=νη, τ* μ ν 0λλοτρ8α ξυμμαχ8α τ8 το! π(λας γν5μ8η ξυγκινδυνε=ειν, ν!ν 0βουλα κα. 0σθ(νεια φαινομ(νη. τν μν οJν γενομ(νην ναυμαχαν α3το. κατ? μ+νας 0πεωσμεθα Kορινθους[

108

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ναϊκοZ ναυτικοZ εeς τ^ Kερκυραϊκ^ν ;μποδσhη α`το_ς ν] τερματσουν bκανοποιητικ[ς τ^ν π%λεμον. Συγκληθεσης ;κτκτου συνελε,σεως τοZ λαοZ, ;ξ$θεσαν ;ν2πιον α`τ9ς R ε†ς μετ] τ^ν Xλλον τ’ Qντθετα ;πιχειρ8ματ των. KαV οb μUν Kερκυρα3οι qμλησαν qς lξ9ς περπου: 32. «…Aνδρες !Aθηνα3οι, fσοι, fπως Lμε3ς τ2ρα, προσ$ρχονται δι] ν] ζητ8σουν τWν βο8θειαν τ[ν Xλλων, πρ^ς το_ς Rποους οƒτε δι] προηγουμ$νης συμμαχας συνδ$ονται οƒτε σημαντικ]ς cπηρεσας ποτU ;πρ%σφεραν, kρθ^ν εaναι κατ] πρ[τον λ%γον ν] το_ς πεσουν, ;]ν rμποροZν, fτι L παροχW τ9ς ζητουμ$νης συνδρομ9ς εaναι συμφ$ρουσα δι’ α`το_ς S το`λχιστον fτι δUν εaναι ;πιζημα, καV δε,τερον fτι L ε`γνωμοσ,νη των θ] εaναι διαρκ8ς. !E]ν δU οƒτε τ^ ˆν οƒτε τ^ Xλλο Qποδεξουν, πρ$πει ν] μWν kργζωνται, ;]ν Qποτ,χουν. Ob Kερκυρα3οι, qς ;κ το,του, μ5ς Qπ$στειλαν, δι%τι πιστε,ουν fτι, ζητοZντες τWν συμμαχαν σας, εaναι συγχρ%νως εeς θ$σιν ν] σ5ς δ2σουν ;γγυ8σεις qς πρ^ς τ] δ,ο α`τ] σημε3α. Συμβανει, ;ν το,τοις, L μ$χρι τοZδε πολιτικ8 μας ν] εaναι καV Qσυμββαστος μU τWν αdτησιν πο_ σ5ς cποβλλομεν σ8μερον καV Qσ,μφορος συγχρ%νως δι’ Lμ5ς cπ^ τ]ς παρο,σας περιστσεις. Δι%τι, ;νu[ κανεν^ς ποτU δUν rθελ8σαμεν εeς τ^ παρελθ^ν ν] γνωμεν σ,μμαχοι, ;ρχ%μεθα σ8μερον ν] ζητ8σωμεν τWν συμμαχαν Xλλων, καV συγχρ%νως, oνεκα τ9ς πολιτικ9ς μας α`τ9ς, Qνελβαμεν μεμονωμ$νοι τ^ν παρ%ντα π%λεμον πρ^ς το_ς Kορινθους. KαV δι’ α`τ%, f,τι πρVν ;θεωρε3το σ,νεσις ;κ μ$ρους μας, τ^ ν] μW περιπλεκ2μεθα δηλαδW εeς ξ$νας συμμαχας καV ;κτιθ$μεθα οtτως εeς κινδ,νους, οb Rπο3οι εaναι συν$πεια τ9ς πολιτικ9ς Xλλων, κατ8ντησεν δη φανερ] Qσυνεσα καV πηγW Qδυναμας. Eaναι QληθUς fτι κατ] τWν ναυμαχαν, L Rποα gλαβε χ2ραν, Qπεκρο,σαμεν το_ς Kορινθους μ%νοι, χωρVς τWν βο8θειαν Xλλων. 109

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

33

πειδ δ μεζονι παρασκευ8 0π* Πελοπονν2σου κα. τς λλης Eλλδος φ’ IμXς ]ρμηνται κα. Iμε'ς 0δ=νατοι ;ρ,μεν Qντες τ8 οCκε8α μ+νον δυνμει περιγεν(σθαι, κα. Pμα μ(γας ; κνδυνος εC σ+μεθα Dπ’ α3το'ς, 0νγκη κα. Dμ,ν κα. λλου παντ*ς πικουρας δε'σθαι, κα. ξυγγν5μη εC μ μετ? κακας, δ+ξης δ μXλλον dμαρτ8α τ8 πρ+τερον 0πραγμοσ=ν8η ναντα τολμ,μεν. Γεν2σεται δ Dμ'ν πειθομ(νοις καλ I ξυντυχα κατ? πολλ? τς Iμετ(ρας χρεας, πρ,τον μν 6τι 0δικουμ(νοις κα. ο3χ <τ(ρους βλπτουσι τν πικουραν ποι2σεσθε, πειτα περ. τ,ν μεγστων κινδυνε=οντας δεξμενοι ς Rν μλιστα μετ’ αCειμν2στου μαρτυρου τν χριν καταθ2σεσθε[ ναυτικ+ν τε κεκτ2μεθα πλν το! παρ’ Dμ'ν πλε'στον. κα. σκ(ψασθε[ τς ε3πραξα σπανιωτ(ρα \ τς το'ς πολεμοις λυπηροτ(ρα, εC tν Dμε'ς Rν πρ* πολλ,ν χρημτων κα. χριτος τιμ2σασθε δ=ναμιν Dμ'ν προσγεν(σθαι, α@τη πρεστιν α3τεπγγελτος νευ κινδ=νων κα. δαπνης διδο!σα <αυτ2ν, κα. προσ(τι φ(ρουσα ς μν το4ς πολλο4ς 0ρετ2ν, οhς δ παμυνε'τε χριν, Dμ'ν δ’ α3το'ς Cσχ=ν[ n ν τY, παντ. χρ+νYω iλγοις δ Pμα πντα ξυν(βη, κα. iλγοι ξυμμαχας δε+μενοι οhς πικαλο!νται

110

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

T2ρα fμως πο_ εaναι oτοιμοι ν] μ5ς ;πιτεθοZν μU Qκ%μη μεγαλυτ$ρας στρατιωτικ]ς δυνμεις, τ]ς Rποας gχουν συγκεντρ2σει Qπ^ τWν Πελοπ%ννησον καV τWν Xλλην Eλλδα, βλ$πομεν fτι εdμεθα Qνσχυροι ν’ Qντισταθ[μεν ;πιτυχ[ς μU μ%νας τ]ς eδικς μας δυνμεις, καV fτι, ;ξ Xλλου, θ] κινδυνε,σωμεν τ^ν gσχατον κνδυνον, ;]ν περι$λθωμεν cπ^ τWν ;ξουσαν των. Ecρισκ%μεθα lπομ$νως εeς τWν Qνγκην ν] ζητ8σωμεν βο8θειαν καV Qπ^ κθε Xλλον, καV πρ$πει ν] θεωρηθ[μεν Xξιοι συγγν2μης, ;ν, ‚χι Qπ^ χαμ$ρπειαν, Qλλ] μ5λλον δι%τι Qναγνωρζομεν τWν πλνην μας, ;νεργοZμεν Qδιστκτως κατ] τρ%πον Qντθετον πρ^ς τWν προηγουμ$νην πολιτικWν τ9ς Qπομον2σεως. 33. H QποδοχW τ9ς αeτ8σε2ς μας κατ] τWν στιγμWν α`τWν εaναι δι’ ;σ5ς ε`καιρα, fπως πολλαπλ9ν πορισθ9τε wφ$λειαν. Πρ[τον, δι%τι θ] παρσχετε τWν συνδρομ8ν σας εeς Qδικουμ$νους καV ‚χι εeς QδικοZντας, gπειτα δ$, δι%τι παρ$χοντες τWν συμμαχαν σας πρ^ς Qνθρ2πους, τ[ν Rποων τ] ζωτικ] συμφ$ροντα εcρσκονται εeς κνδυνον, θ’ Qποταμιε,σετε εeς τ]ς καρδας μας, μU fλην τWν δυνατWν Qσφλειαν, θησαυρ^ν αeωνας ε`γνωμοσ,νης, καV τ$λος δι%τι gχομεν στ%λον μεγαλ,τερον Qπ^ κθε Xλλον, ;κτ^ς τοZ eδικοZ σας. KαV σκεφθ9τε π%σον σπανα εaναι L ε`τυχα α`τ8, L Rποα πρ^ς μεγλην λ,πην τ[ν ;χθρ[ν σας Qσφαλζει εeς σ5ς τοZτο, fτι L δ,ναμις ;κενη, τWν συμμαχαν τ9ς Rποας θ] ;κρνατε Qξαν πολλ[ν χρημτων καV μεγλης ε`γνωμοσ,νης, προσ$ρχεται σ8μερον Qπρ%σκλητος προσφερομ$νη χωρVς κινδ,νους καV δαπνας eδικς σας, Qσφαλζουσα συγχρ%νως τWν ;κτμησιν τ[ν πολλ[ν δι] τWν γενναιοφροσ,νην σας, τWν ε`γνωμοσ,νην ;κενων, το_ς Rποους θ] βοηθ8σετε, καV τWν αƒξησιν τ9ς eδικ9ς σας δυνμεως. Eeς πολ_ kλγους, τu[ ‚ντι, Qνθρ2πους gτυχε ν] προσφερθοZν καθ’ fλον τ^ παρελθ^ν τ%σα πολλ] πλεονεκτ8ματα συγχρ%νως. !Oλγοι, ;ξ Xλλου, gχοντες Qνγκην συμμαχας, 111

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

34

0σφλειαν κα. κ+σμον ο3χ mσσον διδ+ντες \ ληψ+μενοι παραγγνονται. τ*ν δ π+λεμον, δι’ 6νπερ χρ2σιμοι Rν εTμεν, εS τις Dμ,ν μ οSεται σεσθαι, γν5μης dμαρτνει κα. ο3κ αCσθνεται το4ς Λακεδαιμονους φ+βYω τY, Dμετ(ρYω πολεμησεοντας κα. το4ς Kορινθους δυναμ(νους παρ’ α3το'ς κα. Dμ'ν χθρο4ς Qντας κα. προκαταλαμβνοντας IμXς ν!ν ς τν Dμετ(ραν πιχερησιν, Wνα μ τY, κοινY, χθει κατ’ α3το4ς μετ’ 0λλ2λων στ,μεν μηδ δυο'ν φθσαι dμρτωσιν, \ κακ,σαι IμXς \ σφXς α3το4ς βεβαι5σασθαι. Iμ(τερον δ( γ’ αJ ργον προτερσαι, τ,ν μν διδ+ντων, Dμ,ν δ δεξαμ(νων τν ξυμμαχαν, κα. προεπιβουλε=ειν α3το'ς μXλλον \ 0ντεπιβουλε=ειν. |Hν δ λ(γωσιν ς ο3 δκαιον το4ς σφετ(ρους 0ποκους DμXς δ(χεσθαι, μαθ+ντων ς πXσα 0ποικα εJ μν πσχουσα τιμ8X τν μητρ+πολιν, 0δικουμ(νη δ 0λλοτριο!ται[ ο3 γ?ρ π. τY, δο!λοι, 0λλ’ π. τY, ;μο'οι το'ς λειπομ(νοις εTναι κπ(μπονται. ς δ gδκουν σαφ(ς στιν[ προκληθ(ντες γ?ρ περ. &Eπιδμνου ς κρσιν πολ(μYω μXλλον \ τY, SσYω βουλ2θησαν τ? γκλ2ματα μετελθε'ν. κα. Dμ'ν στω τι τεκμ2ριον n πρ*ς IμXς το4ς ξυγγενε'ς δρ,σιν, ]στε 0πτ8η τε μ παργεσθαι Dπ’ α3τ,ν

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

προσ$ρχονται προσφ$ροντες εeς ;κενους, Qπ^ το_ς Rποους τWν ζητοZν, Qσφλειαν καV τιμWν dσην πρ^ς ;κενην, τWν Rποαν πρ%κειται ν] λβουν Qπ^ α`το_ς οb dδιοι. !Aλλ’ ;]ν κανεVς Qπ^ σ5ς νομζhη fτι R π%λεμος, πο_ θ] μ5ς δ2σhη τWν ε`καιραν ν] φαν[μεν χρ8σιμοι, δUν θ] γνhη, πλαν5ται, καV δUν Qντιλαμβνεται τWν αƒξησιν τ9ς δυνμε2ς σας, καV fτι οb Kορνθιοι, οb Rπο3οι εaναι ;χθρο σας, ‚χι μ%νον QσκοZν μεγλην ;πιρροWν ;π’ α`τ[ν, Qλλ] καV προπαρασκευζουν τWν ;ναντον σας ;πθεσιν, ζητοZντες ν] καταβλουν Lμ5ς προηγουμ$νως. Δι%τι δUν θ$λουν, wθο,μενοι Qπ^ τ^ κοιν^ν Lμ[ν μ3σος ;ναντον των, ν] το_ς Qντιμετωπσωμεν Lνωμ$νοι, μ8τε ν] τρ$ξουν τ^ν κνδυνον, πρVν Lμε3ς lνωθ[μεν, ν’ Qποτ,χουν εeς τ^ν διπλοZν α`τ[ν σκοπ%ν, ν] βλψουν δηλαδW Lμ5ς, ν] ;νισχυθοZν δU οb dδιοι. Kαθ9κον Qντιθ$τως gχομεν ν] λβωμεν τWν πρωτοβουλαν, Lμε3ς μUν προσφ$ροντες, σε3ς δU δεχ%μενοι τWν συμμαχαν, καV ν] το_ς προλβωμεν μ5λλον εeς τ] σχ$δι των παρ] ν] μαται2σωμεν α`τ] ;κ τ[ν cστ$ρων. 34. !Aλλ’ ;]ν eσχυρζωνται fτι δUν εaναι δκαιον ν] δ$χεσθε σε3ς το_ς eδικο,ς των Qποκους, kφελουν ν] μθουν fτι κθε Qποικα τιμh5 τWν μητρ%πολιν, ;]ν α`τW τWν μεταχειρζεται καλ[ς, Qδικουμ$νη fμως, QποξενοZται Qπ^ α`τ8ν. Δι%τι οb Xποικοι Qπομακρ,νονται Qπ^ τ^ πτριον gδαφος, ‚χι δι] ν] εaναι δοZλοι ;κενων πο_ μ$νουν kπσω, Qλλ] δι] ν] εaναι dσοι μU α`το,ς. iOτι, Xλλωστε, εaχαν Xδικον εaναι προφαν$ς. Δι%τι, ;νu[ ;προτεναμεν εeς α`το_ς διαιτησαν δι] τ^ ζ8τημα τ9ς !Eπιδμνου, rθ$λησαν ν] ;πιδι2ξουν τWν bκανοποησιν τ[ν αeτισε2ν των δι] πολ$μου μ5λλον παρ] δι’ Qμερολ8πτου διαδικασας. KαV L συμπεριφορ των πρ^ς Lμ5ς, οb Rπο3οι συνδε%μεθα μU α`το_ς δι] τ9ς κοιν9ς καταγωγ9ς, ‡ς χρησιμε,σhη δι] σ5ς qς κποια προειδοποησις, vστε, ;]ν μUν ;πιδι2ξουν ν] σ5ς παραπλαν8σουν, ν] μW παρασυρθ9τε Qπ^

112

113 8 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

35

δεομ(νοις τε κ το! ε3θ(ος μ Dπουργε'ν[ ; γ?ρ λαχστας τ?ς μεταμελεας κ το! χαρζεσθαι το'ς ναντοις λαμβνων 0σφαλ(στατος Rν διατελοη. Λ=σετε δ ο3δ τ?ς Λακεδαιμονων σπονδ?ς δεχ+μενοι IμXς μηδετ(ρων Qντας ξυμμχους[ εSρηται γ?ρ ν α3τα'ς, τ,ν Eλληνδων π+λεων Uτις μηδαμο! ξυμμαχε', ξε'ναι παρ’ ;ποτ(ρους Rν 0ρ(σκηται λθε'ν. κα. δειν*ν εC το'σδε μν 0π+ τε τ,ν νσπ+νδων σται πληρο!ν τ?ς να!ς κα. προσ(τι κα. κ τς λλης Eλλδος κα. ο3χ Uκιστα 0π* τ,ν Dμετ(ρων Dπηκ+ων, IμXς δ 0π* τς προκειμ(νης τε ξυμμαχας εSρξουσι κα. 0π* τς λλοθ(ν ποθεν aφελας, εTτα ν 0δικ2ματι θ2σονται πεισθ(ντων Dμ,ν n δε+μεθα. πολ4 δ ν πλ(ονι αCτ8α Iμε'ς μ πεσαντες DμXς Lξομεν[ IμXς μν γ?ρ κινδυνε=οντας κα. ο3κ χθρο4ς Qντας 0π5σεσθε, τ,νδε δ ο3χ 6πως κωλυτα. χθρ,ν Qντων κα. πι+ντων γεν2σεσθε, 0λλ? κα. 0π* τς Dμετ(ρας 0ρχς δ=ναμιν προσλαβε'ν περι+ψεσθε[ tν ο3 δκαιον, 0λλ’ \ κ0κενων κωλ=ειν το4ς κ Dμετ(ρας μισθοφ+ρους \ κα. Iμ'ν π(μπειν καθ’ 6τι Rν πεισθτε aφελαν, μλιστα δ 0π* το! προφανο!ς δεξαμ(νους βοηθε'ν. πολλ? δ(, ]σπερ ν 0ρχ8 Dπεπομεν, τ? ξυμφ(ροντα 0ποδεκνυμεν, κα. μ(γι-

114

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

α`το,ς, ;]ν δU ζητ8σουν φανερ] τWν συνδρομ8ν σας, ν] το_ς τWν Qρνηθ9τε. Kαθ’ fσον ;κε3νος ;ξασφαλζει Qποτελεσματικ2τερον τWν Lσυχαν του, R Rπο3ος σπανι2τατα λαμβνει QφορμWν ν] μεταβληθh9, δι%τι ;χαρσθη πρ^ς το_ς Qντιπλους του. 35. Oƒτε, Xλλωστε, θ] διαρρ8ξετε τWν συνθ8κην τ9ς εeρ8νης πρ^ς το_ς Λακεδαιμονους, ;]ν δεχθ9τε Lμ5ς, οb Rπο3οι δUν εdμεθα σ,μμαχοι οƒτε τοZ lν^ς οƒτε τοZ Xλλου. Δι%τι L συνθ8κη Rρζει fτι αb EλληνικαV π%λεις, fσαι εaναι gξω Qπ^ τWν συμμαχαν, rμποροZν ν] προσ$λθουν κατ’ Qρ$σκειαν πρ^ς τ^ ˆν S τ^ Xλλο μ$ρος. KαV θ] zτο τερατ[δες, ;]ν α`τοV μUν rμποροZν ν] καταρτζουν τ] πληρ2ματα τοZ στ%λου των καV Qπ^ το_ς συμμχους των καV Qπ^ τWν Xλλην Eλλδα καV πρ^ πντων Qπ^ το_ς eδικο,ς σας cπηκ%ους, Lμ5ς δU ν] ;μποδζουν ‚χι μ%νον Qπ^ τWν συμμαχαν α`τ8ν, εeς τWν Rποαν oκαστος δ,ναται ν] προσ$λθhη ;λευθ$ρως, Qλλ] καV Qπ^ τWν βο8θειαν ;ξ οbουδ8ποτε Xλλου μ$ρους, καV gπειτα ν] χαρακτηρζουν qς gγκλημα, ;]ν πεισθ9τε ν’ Qποδεχθ9τε τWν αdτησν μας. Πολ_ ε`λογωτ$ρας αeτας παραπ%νων θ] gχωμεν Lμε3ς, ;]ν δUν πεισθ9τε ν] τWν Qποδεχθ9τε. Δι%τι Lμ5ς μUν θ’ Qποκρο,σετε, ;νu[ κινδυνε,ομεν καV δUν εdμεθα ;χθρο σας, α`το_ς fμως ‚χι μ%νον δUν θ] ;μποδσετε, ;νu[ καV ;χθρο σας εaναι καV πρ[τοι ;πιτθενται, Qλλ] καV θ] ;πιτρ$ψετε εeς α`το_ς ν] προσλβουν Qπ^ τWν ;πικρτειν σας ν$αν δ,ναμιν. TοZτο fμως δUν εaναι δκαιον, Qλλ] πρ$πει S καV α`το_ς ν] ;μποδσετε Qπ^ τοZ ν] στρατολογοZν μισθοφ%ρους Qπ^ τWν ;πικρτειν σας S καV εeς Lμ5ς ν] στελετε βο8θειαν καθ’ οbονδ8ποτε τρ%πον ;γκρνετε. T^ καλλτερον μλιστα θ] εaναι ν] μ5ς δεχθ9τε καV μ5ς βοηθ8σετε φανερ] qς συμμχους. Kαθpς Xλλωστε ;ξ Qρχ9ς ;δηλ2σαμεν, πολλ] εaναι τ] πλεονεκτ8ματα, τ] Rπο3α σ5ς ;ξασφαλζει L προσφορ μας, καV τ^ 115

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

36

στον 6τι οW τε α3το. πολ(μιοι Iμ'ν 9σαν, 6περ σαφεσττη πστις, κα. οkτοι ο3κ 0σθενε'ς, 0λλ’ #κανο. το4ς μεταστντας βλψαι[ κα. ναυτικς κα. ο3κ gπειρ5τιδος τς ξυμμαχας διδομ(νης ο3χ ;μοα I 0λλοτρωσις, 0λλ? μλιστα μ(ν, εC δ=νασθε, μηδ(να λλον Xν κεκτσθαι να!ς, εC δ μ2, 6στις χυρ5τατος, το!τον φλον χειν. Kα. 6τYω τδε ξυμφ(ροντα μν δοκε' λ(γεσθαι, φοβε'ται δ μ δι’ α3τ? πειθ+μενος τ?ς σπονδ?ς λ=σ8η, γν5τω τ* μν δεδι*ς α3το! Cσχ4ν χον το4ς ναντους μXλλον φοβσον, τ* δ θαρσο!ν μ δεξαμ(νου 0σθενς Mν πρ*ς Cσχ=οντας το4ς χθρο4ς 0δε(στερον σ+μενον, κα. Pμα ο3 περ. τς Kερκ=ρας ν!ν τ* πλ(ον \ κα. τ,ν &Aθην,ν βουλευ+μενος, κα. ο3 τ? κρτιστα α3τα'ς προνο,ν, 6ταν ς τ*ν μ(λλοντα κα. 6σον ο3 παρ+ντα π+λεμον τ* α3τκα περισκοπ,ν νδοιζ8η χωρον προσλαβε'ν w μετ? μεγστων καιρ,ν οCκειο!τα τε κα. πολεμο!ται. τς τε γ?ρ &Iταλας κα. Σικελας καλ,ς παρπλου κε'ται, ]στε μ2τε κε'θεν ναυτικ*ν Xσαι Πελοποννησοις πελθε'ν τ+ τε νθ(νδε πρ*ς τ0κε' παραπ(μψαι, κα. ς τlλλα ξυμφορ5-

116

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σπουδαι%τερον fλων fτι οb Qντπαλο μας εaναι Qντπαλο σας –τ^ Rπο3ον εaναι L καλλιτ$ρα ;γγ,ησις τ9ς πστεως lν^ς συμμχου– καV fτι οb Qντπαλοι α`τοV εaναι ‚χι Qσθενε3ς, Qλλ’ bκανοV ν] βλψουν ;κενους πο_ Qποσπ[νται Qπ’ α`το,ς, δι] ν] προσ$λθουν εeς Xλλους. KαV fταν σ5ς προσφ$ρεται L συμμαχα ναυτικοZ καV ‚χι rπειρωτικοZ κρτους, R προσεταιρισμ^ς S L Qποξ$νωσς του δUν εaναι πρ5γμα Qδιφορον. Tο`ναντον συμφ$ρον gχετε, πρ^ πντων μ$ν, ;]ν rμπορ9τε, ν] μW ;πιτρ$πετε εeς Xλλους ν] gχουν στ%λον, εeδεμW ν] gχετε φλον ;κε3νον, R Rπο3ος εaναι eσχυρ%τατος κατ] τWν ναυτικWν δ,ναμιν. 36. !Aλλ’ ;]ν κανεVς Qναγνωρζhη μUν fτι fσα cποστηρζομεν εaναι συμφ$ροντα, φοβε3ται fμως μ8πως L QποδοχW τ9ς προτσε2ς μας γνhη QφορμW πολ$μου, kφελει ν] μθhη fτι ;κε3νο πο_ προκαλε3 τ^ν φ%βον του, ;νισχυ%μενον Qπ^ δ,ναμιν, θ] ;μπνε,σhη μεγαλ,τερον φ%βον εeς το_ς Qντιπλους του, ;νu[ τ^ θρρος του (Σ.M.: τοι L πστις του εeς τ^ QσφαλUς τ9ς εeρ8νης) ;]ν τ^ν ;ξ2θει εeς Qπ%κρουσιν τ9ς συμμαχας μας, ;πειδW θ] zτο Qνσχυρον, θ] ;προκλει kλιγ2τερον φ%βον εeς το_ς ;χθρο,ς σας, οb Rπο3οι εaναι eσχυρο. KαV συγχρ%νως πρ$πει ν] μW λησμονh9 fτι τWν στιγμWν α`τWν σκ$πτεται περV τοZ συμφ$ροντος τ[ν eδων τ[ν !Aθην[ν περισσ%τερον παρ] τ9ς Kερκ,ρας, καV fτι δUν προνοε3 περV τοZ συμφ$ροντ%ς των κατ] τ^ν καλλτερον τρ%πον, fταν, Qπ^ cπερβολικWν προσ8λωσιν πρ^ς τ^ Xμεσον παρ%ν, ;νδοιζhη ν’ Qσφαλσhη cπUρ α`τ[ν, δι] τ^ν ;πικεμενον καV σχεδ^ν παρ%ντα π%λεμον, χ2ραν, τ9ς Rποας L φιλα S L gχθρα συνεπγεται σπουδαιοττας συνεπεας. Δι%τι L K$ρκυρα κε3ται προσφορ2τατα δι] τWν QκτοπλοϊκWν μετβασιν εeς !Iταλαν καV Σικελαν, δι] ν] εaναι εeς θ$σιν καV ν] παρεμποδσhη τWν ;κε3θεν QποστολWν ναυτικ9ς ;πικουρας πρ^ς το_ς Πελοποννησους καV ν] συνοδε,σhη δι] προπομπ9ς τWν ;ντεZθεν QποστολWν στ%λου πρ^ς 117

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

37

τατ+ν στιν. βραχυττYω δ’ Rν κεφαλαYω, το'ς τε ξ=μπασι κα. καθ’ Lκαστον, τY,δ’ Rν μ προ(σθαι IμXς μθοιτε[ τρα μν Qντα λ+γου ξια το'ς BEλλησι ναυτικ, τ* παρ’ Dμ'ν κα. τ* Iμ(τερον κα. τ* Kορινθων[ το=των δ εC περι+ψεσθε τ? δ=ο ς τα3τ*ν λθε'ν κα. Kορνθιοι IμXς προκαταλ2ψονται, Kερκυραοις τε κα. Πελοποννησοις Pμα ναυμαχ2σετε, δεξμενοι δ IμXς Lξετε πρ*ς α3το4ς πλεοσι ναυσ. τα'ς Iμετ(ραις 0γωνζεσθαι.’ τοια!τα μν ο# Kερκυρα'οι εTπον[ ο# δ Kορνθιοι μετ’ α3το4ς τοιδε. ‘&Aναγκα'ον Kερκυραων τ,νδε ο3 μ+νον περ. το! δ(ξασθαι σφXς τ*ν λ+γον ποιησαμ(νων, 0λλ’ ς κα. Iμε'ς τε 0δικο!μεν κα. α3το. ο3κ εCκ+τως πολεμο!νται, μνησθ(ντας πρ,τον κα. IμXς περ. 0μφοτ(ρων ο@τω κα. π. τ*ν λλον λ+γον C(ναι, Wνα τν 0φ’ Iμ,ν τε 0ξωσιν 0σφαλ(στερον προειδτε κα. τν τ,νδε χρεαν μ 0λογστως 0π5σησθε. Φασ. δ ξυμμαχαν δι? τ* σ,φρον ο3δεν+ς πω δ(ξασθαι[ τ* δ’ π. κακουργ8α κα. ο3κ 0ρετ8 πετ2δευσαν, ξ=μμαχ+ν τε ο3δ(να βουλ+μενοι πρ*ς τ0δικ2ματα ο3δ μρτυρα χειν οGτε παρακαλο!ντες αCσχ=νεσθαι. κα. I π+λις α3τ,ν Pμα α3τρκη θ(σιν κειμ(νη παρ(χει α3το4ς δικαστ?ς Fν βλπτουσ τινα μXλλον \ κατ? ξυνθ2κας γ-

118

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

τ] ;κε3, καV πολλ] Xλλα παρ$χει πλεονεκτ8ματα. Συγκεφαλαι2νοντες τ^ σ,νολον καV τ] καθ$καστα τ[ν ;πιχειρημτων, oνεκα τ[ν Rποων δUν πρ$πει ν] μ5ς ;γκαταλεψετε, λ$γομεν fτι τρε3ς cπρχουν στ%λοι Xξιοι λ%γου εeς τWν Eλλδα, R eδικ%ς σας, R eδικ%ς μας καV R τ[ν Kορινθων. !Aλλ’, ;]ν ;πιτρ$ψετε ν] μ5ς cποτξουν προηγουμ$νως οb Kορνθιοι καV ν] lνωθοZν τοιουτοτρ%πως οb δ,ο ;κ το,των, θ] gχετε ν’ Qγωνισθ9τε κατ] θλασσα ;ναντον τ[ν Kερκυραων συγχρ%νως καV τ[ν Πελοποννησων, ;νu[, ;]ν μ5ς δεχθ9τε qς συμμχους, θ] δυνηθ9τε ν’ Qγωνισθ9τε ;ναντον των μU τ^ν στ%λον σας ;νισχυμ$νον δι] τοZ eδικοZ μας». KαV οb μUν Kερκυρα3οι qμλησαν οtτω, οb δU Kορνθιοι qς lξ9ς. 37. «!Eφ’ fσον οb Kερκυρα3οι ;δ[ qμλησαν ‚χι μ%νον περV τ9ς παραδοχ9ς των εeς τWν συμμαχαν σας, Qλλ] καV περV τοZ fτι L ;ν$ργει μας εaναι Xδικος καV R ;ναντον των π%λεμος Qδικαιολ%γητος, Qναγκα3ον εaναι, fπως καV Lμε3ς θξωμεν προηγουμ$νως καV τ] δ,ο α`τ] σημε3α, καV τ%τε μ%νον προβ[μεν εeς τWν περαιτ$ρω Qνπτυξιν τοZ λ%γου μας, vστε καV τWν Qξωσν μας ν] γνωρσετε ;κ τ[ν προτ$ρων Qσφαλ$στερον, καV τWν αdτησιν, τWν Rποαν α`τοV ;δ[ σ5ς cποβλλουν, Qπορρψετε, κατ%πιν πλ8ρους γν2σεως τοZ ζητ8ματος. !Iσχυρζονται, τu[ ‚ντι, fτι Qπ^ σ,νεσιν δUν ;δ$χθησαν τWν συμμαχαν κανεν^ς μ$χρι τοZδε. H πολιτικ8 των, ;ν το,τοις, δUν ;νεπν$ετο Qπ^ ;λατ8ρια ε`γεν9, Qλλ] ;πεδωκε σκοπο_ς κακοβο,λους. Δι%τι δUν θελαν ν] gχουν καν$να οƒτε σ,μμαχον οƒτε μρτυρα τ[ν ;γκλημτων των οƒτε ν] ;ντροπιζωνται ζητοZντες τWν βο8θειν του δι’ α`τ. H α`τρκης, Xλλωστε, θ$σις τ9ς π%λε2ς των ;πιτρ$πει εeς α`το_ς ν] γνωνται ε`κολ2τερον οb dδιοι δικασταV τ[ν ;ναντον Xλλων Qδικημτων των, παρ] ‡ν ο‹τοι qρζοντο δι] συνθηκ[ν. Kαθ’ fσον, σπα119

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

38

γνεσθαι, δι? τ* Uκιστα π. το4ς π(λας κπλ(οντας μλιστα το4ς λλους 0νγκ8η καταροντας δ(χεσθαι. κα. το!το τ* ε3πρεπς σπονδον ο3χ Wνα μ ξυναδικ,σιν <τ(ροις προβ(βληνται, 0λλ’ 6πως κατ? μ+νας 0δικ,σι κα. 6πως ν YF μν Rν κρατ,σι βιζωνται, οk δ’ Rν λθωσι πλ(ον χωσιν, \ν δ( πο= τι προσλβωσιν 0ναισχυντ,σιν[ κατοι εC 9σαν νδρες, ]σπερ φασν, 0γαθο, 6σYω 0ληπτ+τεροι 9σαν το'ς π(λας, τ+σYω δ φανερωτ(ραν ξν α3το'ς τν 0ρετν διδο!σι κα. δεχομ(νοις τ? δκαια δεικν=ναι. &Aλλ’ οGτε πρ*ς το4ς λλους οGτε ς IμXς τοιοδε εCσν, ποικοι δ’ Qντες 0φεστXσ τε δι? παντ*ς κα. ν!ν πολεμο!σι, λ(γοντες ς ο3κ π. τY, κακ,ς πσχειν κπεμφθε'εν. Iμε'ς δ ο3δ’ α3το φαμεν π. τY, Dπ* το=των Dβρζεσθαι κατοικσαι, 0λλ’ π. τY, Iγεμ+νες τε εTναι κα. τ? εCκ+τα θαυμζεσθαι. α# γο!ν λλαι 0ποικαι τιμ,σιν IμXς, κα. μλιστα Dπ* 0ποκων στεργ+μεθα[ κα. δλον 6τι, εC το'ς πλ(οσιν 0ρ(σκοντ(ς σμεν, το'σδ’ Rν μ+νοις ο3κ iρθ,ς 0παρ(σκοιμεν, ο3δ’ πιστρατε=ομεν κπρεπ,ς μ κα. διαφερ+ντως τι 0δικο=μενοι. καλ*ν δ’ 9ν, εC κα. Iμαρτνομεν, το'σδε μν εTξαι τ8 Iμετ(ρ8α iργ8, Iμ'ν δ αCσχρ*ν βισασθαι τν το=των μετρι+τητα[

120

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

νως καταπλ$οντες α`τοV εeς ξ$νας Qκτς, δ$χονται το_ς Xλλους καταπλ$οντας ;ξ Qνγκης συχν] εeς τ]ς eδικς των. KαV cπ^ τ]ς περιστσεις α`τ]ς τWν ε`πρ%σωπον QποφυγWν συμμαχι[ν περιβλλονται qς προσωπδα, ‚χι πργματι δι] ν] μW παρασ,ρωνται Qπ^ Xλλους εeς διπραξιν Qδικημτων, Qλλ] δι] ν] διαπρττουν α`τοV τοιαZτα Xνευ τ9ς συμπρξεως Xλλων, καV lπομ$νως ν’ QσκοZν μUν βαν Rσκις εaναι eσχυρο, ν] πλουτοZν δU Qθεμτως Rσκις rμποροZν ν] μWν QνακαλυφθοZν, καV ν] μ$νουν χαλκοπρ%σωποι Rσκις κατορθ2σουν ν] νοσφισθοZν κτι τι. Mολον%τι, ;]ν zσαν πραγματικ[ς gντιμοι Xνθρωποι, fπως eσχυρζονται, fσον kλιγ2τερον ε`πρ%σβλητοι εaναι ;κ μ$ρους Xλλων τ%σον φανερ2τερον θ] rμποροZσαν ν] καταδεξουν τ] ε`γεν9 των ;λατ8ρια, δι] τ9ς προθ,μου προσφυγ9ς εeς διαιτησαν. 38. !Aλλ’ οƒτε πρ^ς το_ς Xλλους οƒτε πρ^ς Lμ5ς δεικν,ονται τοιοZτοι, Qλλ’, ;νu[ εaναι Xποικο μας, Qπ$κοψαν Qν$καθεν κθε πρ^ς Lμ5ς δεσμ^ν καV δη διεξγουν ;ναντον μας π%λεμον, λ$γοντες fτι δUν ;στλησαν qς Xποικοι, δι] ν] το_ς μεταχειριζ2μεθα κακ[ς. !Aλλ] καV Lμε3ς eσχυριζ%μεθα fτι δUν το_ς ;στελαμεν, δι] ν] περιφρονο,μεθα Qπ^ α`το,ς, Qλλ] δι] ν] εdμεθα Lγ$ται των καV Qπολαμβνωμεν τ^ν νενομισμ$νον σεβασμ%ν. Ab Xλλαι το`λχιστον Qποικαι μ5ς τιμοZν καV μ5ς δεικν,ουν ;ξαιρετικWν στοργ8ν. KαV εaναι φανερ^ν fτι, ;]ν Qρ$σκωμεν εeς το_ς περισσοτ$ρους, δUν cπρχει εƒλογος αeτα, δι] τWν Rποαν ν’ Qπαρ$σκωμεν εeς α`το_ς μ%νους, οƒτε θ] διεξ8γαμεν τ^ν Qσυν8θη τοZτον π%λεμον μητροπ%λεως ;ναντον Qποικας, ;]ν καV R τρ%πος, κατ] τ^ν Rπο3ον rδικ8θημεν, δUν zτο Qπαραδειγμτιστος. !Eπεβλλετο, Xλλωστε, εeς α`το,ς, καV ;]ν Qκ%μη Lμε3ς εdχαμεν Xδικον, ν] δειχθοZν ;νδοτικοV Qπ$ναντι τ9ς kργ9ς μας, Rπ%τε θ] zτο αeσχρ^ν δι’ Lμ5ς ν] μεταχειρισθ[μεν βαν Qπ$ναντι τ9ς μετριοπαθεας 121

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

39

40

@βρει δ κα. ξουσ8α πλο=του πολλ? ς IμXς λλα τε Iμαρτ2κασι κα. &Eπδαμνον Iμετ(ραν οJσαν κακουμ(νην μν ο3 προσεποιο!ντο, λθ+ντων δ Iμ,ν π. τιμωρ8α <λ+ντες β8α χουσιν. Kα. φασ. δ δκ8η πρ+τερον θελσαι κρνεσθαι, Uν γε ο3 τ*ν προ=χοντα κα. κ το! 0σφαλο!ς προκαλο=μενον λ(γειν τι δοκε'ν δε', 0λλ? τ*ν ς Sσον τ τε ργα ;μοως κα. το4ς λ+γους πρ.ν διαγωνζεσθαι καθιστντα. οkτοι δ ο3 πρ.ν πολιορκε'ν τ* χωρον, 0λλ’ πειδ Iγ2σαντο IμXς ο3 περι+ψεσθαι, τ+τε κα. τ* ε3πρεπς τς δκης παρ(σχοντο. κα. δε!ρο Uκουσιν ο3 τ0κε' μ+νον α3το. dμαρτ+ντες, 0λλ? κα. DμXς ν!ν 0ξιο!ντες ο3 ξυμμαχε'ν, 0λλ? ξυναδικε'ν κα. διαφ+ρους Qντας Iμ'ν δ(χεσθαι σφXς[ οzς χρν, 6τε 0σφαλ(στατοι 9σαν, τ+τε προσι(ναι, κα. μ ν YF Iμε'ς μν gδικ2μεθα, οkτοι δ κινδυνε=ουσι, μηδ’ ν YF Dμε'ς τς τε δυνμεως α3τ,ν τ+τε ο3 μεταλαβ+ντες τς aφελας ν!ν μεταδ5σετε κα. τ,ν dμαρτημτων 0πογεν+μενοι τς 0φ’ Iμ,ν αCτας τ* Sσον Lξετε, πλαι δ κοιν5σαντας τν δ=ναμιν κοιν? κα. τ? 0ποβανοντα χειν. Ως μν οJν α3το τε μετ? προσηκ+ντων γκλημτων

122

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

των. !Aντ το,του, wθο,μενοι Qπ^ τWν Qλαζονεαν καV τWν δ,ναμιν τοZ πλο,του των, καV κατ] πολλο_ς Xλλους τρ%πους μ5ς gχουν Qδικ8σει καV τWν !Eπδαμνον, L Rποα εaναι eδικ8 μας, ;φ’ fσον μUν cπ$φερε, δUν ;πρ%βαλλαν καμμαν ;π’ α`τ9ς Qξωσιν, ε`θ_ς fμως qς Lμε3ς Qπ8λθαμεν εeς βο8θειν της, τWν κατ$λαβαν δι] τ9ς βας καV ;ξακολουθοZν ν] τWν κατ$χουν. 39. !Iσχυρζονται, Qληθ[ς, fτι ;πρ%τειναν προηγουμ$νως ν] λυθh9 L διαφορ] δι] τ9ς δικαστικ9ς RδοZ. !Aλλ] τοια,τη πρ%τασις gχει Qξαν fταν γνεται ‚χι ;κ τοZ QσφαλοZς Qπ^ ;κε3νον πο_ κατ$χει δη θ$σιν πλεονεκτικ8ν, Qλλ’ Qπ^ ;κε3νον, R Rπο3ος πρVν προσφ,γhη εeς τ] fπλα, θ$τει τ^ν lαυτ%ν του εeς dσην θ$σιν μU τ^ν Qντπαλ%ν του, συνδυζων το_ς λ%γους πρ^ς τ] gργα. A`τοV fμως τWν εƒσχημον πρ%τασιν τ9ς διαιτησας διετ,πωσαν, ‚χι πρVν Qρχσουν τWν πολιορκαν τ9ς !Eπιδμνου, Qλλ’ QφοZ ;ν%ησαν fτι δUν θ’ Qνεχθ[μεν Lμε3ς τοZτο. KαV μW Qρκο,μενοι εeς τ^ κακ%ν, τ^ Rπο3ον οb dδιοι δι$πραξαν ;κε3, gρχονται ;δ[ QξιοZντες Qπ^ σ5ς ν] γνετε ‚χι κυρως σ,μμαχοι, Qλλ] συνεργοV τ[ν Qδικημτων των, καV ν] το_ς δεχθ9τε, ;νu[ εaναι δη ;χθρο μας. Kαθ9κον, ;ν το,τοις, εaχαν ν] προσχωρ8σουν εeς τWν συμμαχαν σας τ%τε πο_ zσαν εeς πλ8ρη Qσφλειαν, καV ‚χι τ2ρα πο_ Lμε3ς μUν εdμεθα θ,ματα τ9ς Qδικας των, α`τοV δU κινδυνε,ουν, καV πο_ σε3ς, χωρVς ν] πορισθ9τε πρωτ,τερα καμμαν wφ$λειαν Qπ^ τWν δ,ναμν των, θ] παρσχετε εeς α`το_ς τ2ρα τWν βο8θειν σας, καV ;νu[ δUν ;λβατε μ$ρος εeς τ] ;γκλ8ματ των, θ] θεωρηθ9τε Qπ^ Lμ5ς ;ξ dσου cπε,θυνοι δι’ α`τ. M%νον ;]ν ;ξ Qρχ9ς σ5ς καθστων κοινωνο_ς τ9ς δυνμε2ς των θ] rμποροZσαν ν] σ5ς gχουν κοινωνο_ς καV τ[ν συνεπει[ν τ[ν πρξε2ν των. 40. Σαφ[ς κατεδεχθη λοιπ^ν καV fτι προσερχ%μεθα ;ν2πι%ν σας gχοντες βασμους αeτισεις καV fτι οb Kερκυρα3οι 123

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ρχ+μεθα κα. οWδε βαιοι κα. πλεον(κται εCσ. δεδ2λωται[ ς δ ο3κ Rν δικαως α3το4ς δ(χοισθε μαθε'ν χρ2. εC γ?ρ εSρηται ν τα'ς σπονδα'ς ξε'ναι παρ’ ;ποτ(ρους τις βο=λεται τ,ν 0γρφων π+λεων λθε'ν, ο3 το'ς π. βλβ8η <τ(ρων Cο!σιν I ξυνθ2κη στν, 0λλ’ 6στις μ λλου <αυτ*ν 0ποστερ,ν 0σφαλεας δε'ται κα. 6στις μ το'ς δεξαμ(νοις, εC σωφρονο!σι, π+λεμον 0ντ’ εCρ2νης ποι2σει[ w ν!ν Dμε'ς μ πειθ+μενοι Iμ'ν πθοιτε ν. ο3 γ?ρ το'σδε μ+νον πκουροι Rν γ(νοισθε, 0λλ? κα. Iμ'ν 0ντ. νσπ+νδων πολ(μιοι[ 0νγκη γρ, εC Sτε μετ’ α3τ,ν, κα. 0μ=νεσθαι μ νευ Dμ,ν το=τους. κατοι δκαιο γ’ στ μλιστα μν κποδNν στναι 0μφοτ(ροις, εC δ μ2, το3ναντον π. το=τους μεθ’ Iμ,ν C(ναι (Kορινθοις μ(ν γε νσπονδο στε, Kερκυραοις δ ο3δ δι’ 0νακωχς π5ποτ’ γ(νεσθε), κα. τ*ν ν+μον μ καθιστναι ]στε το4ς <τ(ρων 0φισταμ(νους δ(χεσθαι. ο3δ γ?ρ Iμε'ς Σαμων 0ποστντων ψφον προσεθ(μεθα νανταν Dμ'ν, τ,ν λλων Πελοποννησων δχα ψηφισμ(νων εC χρ α3το'ς 0μ=νειν, φανερ,ς δ 0ντεπομεν το4ς προσ2κοντας ξυμμχους α3τ+ν τινα κολζειν. εC γ?ρ το4ς κακ+ν τι δρ,ντας δεχ+μενοι τιμωρ2σετε, φανε'ται κα. n τ,ν Dμετ(ρων ο3κ

124

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

εaναι βαιοι καV πλεον$κται. Yπολεπεται δη ν] μθετε fτι δUν rμπορε3τε ν] το_ς δεχθ9τε δικαως εeς τWν συμμαχαν σας. Tu[ ‚ντι, ‡ν καV Rρζη L συνθ8κη fτι κθε π%λις μW ;γγεγραμμ$νη εeς α`τWν δικαιοZται ν] προσ$λθhη κατ] βο,λησιν εeς τWν συμμαχαν τοZ lν^ς S τοZ Xλλου μ$ρους, L διταξις α`τW δUν ;φαρμ%ζεται εeς ;κενους, οb Rπο3οι προσ$ρχονται μU σκοπ^ν ν] βλψουν Xλλους, Qλλ’ εeς ;κε3νον μ%νον, R Rπο3ος, χωρVς ν] παραβιζhη προηγουμ$νας πρ^ς Xλλον cποχρε2σεις του, gχει Qνγκην ν] ;ξασφαλισθh9 κατ] κινδ,νου, καV R Rπο3ος δUν πρ%κειται ν] φ$ρhη εeς το_ς ν$ους φλους του, cποτιθεμ$νου fτι ο‹τοι σωφρονοZν, π%λεμον QντV εeρ8νης. Πρ5γμα, τ^ Rπο3ον Qκριβ[ς θ] ;παθανατε σε3ς τ2ρα, ;]ν δUν πεισθ9τε εeς το_ς λ%γους μας. Δι%τι δUν θ] ;γνεσθε μ%νον σ,μμαχοι α`τ[ν, Qλλ, διαρρηγν,οντες τWν μεταξ, μας συνθ8κην εeρ8νης, θ] ;γνεσθε συγχρ%νως ;χθρο μας. Kαθ’ fσον, ;]ν ταχθ9τε μU τ^ μ$ρος των, ;ξ Qνγκης καV Lμε3ς θ’ Qντιμετωπσωμεν καV α`το_ς καV σ5ς Qδιακρτως. Mολον%τι kρθ^ν εaναι πρ^ πντων μUν ν] μW λβετε τ^ μ$ρος οƒτε τοZ lν^ς οƒτε τοZ Xλλου, εeδεμ8, το`ναντον ν] βαδσετε Qπ^ κοινοZ μU Lμ5ς ;ναντον α`τ[ν (QφοZ πρ^ς μUν το_ς Kορινθους το`λχιστον συνδ$εσθε δι] συνθ8κης εeρ8νης, ;νu[ μU το_ς Kερκυραους οƒτε QνακωχWν ποτU συν8ψατε), καV ν] μW καθιερ2σετε τ^ προηγο,μενον τ9ς παραδοχ9ς qς συμμχων ;κενων πο_ QποστατοZν Qπ^ Xλλους. Δι%τι καV Lμε3ς κατ] τWν ;πανστασιν τ[ν Σαμων ‚χι μ%νον δUν ;ψηφσαμεν ;ναντον σας, fταν οb Xλλοι Πελοπονν8σιοι ;διχσθησαν ;πV τοZ ζητ8ματος, ‡ν gπρεπε ν] δοθh9 βο8θεια εeς το_ς ;πανασττας, Qλλ] καV Qπροκαλ,πτως cπεστηρξαμεν Qντιθ$τως fτι oκαστος δικαιοZται ν] τιμωρh9 R dδιος το_ς συμμχους του. !Aλλ’ ;]ν δεχθ9τε καV βοηθ8σετε το_ς QδικοZντας, θ$λει Qσφαλ[ς καταδειχθ9 fτι ‚χι kλιγ2τεροι Qπ^ το_ς συμμχους σας θ$λουν 125

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

41

42

λσσω Iμ'ν πρ+σεισι, κα. τ*ν ν+μον φ’ Dμ'ν α3το'ς μXλλον \ φ’ Iμ'ν θ2σετε. Δικαι5ματα μν οJν τδε πρ*ς DμXς χομεν #καν? κατ? το4ς Eλλ2νων ν+μους, παρανεσιν δ κα. 0ξωσιν χριτος τοινδε, tν ο3κ χθρο. Qντες ]στε βλπτειν ο3δ’ αJ φλοι ]στ’ πιχρσθαι, 0ντιδοθναι Iμ'ν ν τY, παρ+ντι φαμν χρναι. νε,ν γ?ρ μακρ,ν σπανσαντ(ς ποτε πρ*ς τ*ν ACγινητ,ν Dπρ τ? Mηδικ? π+λεμον παρ? Kορινθων εSκοσι να!ς λβετε[ κα. I ε3εργεσα α@τη τε κα. I ς Σαμους, τ* δι’ IμXς Πελοποννησους α3το'ς μ βοηθσαι, παρ(σχεν Dμ'ν ACγινητ,ν μν πικρτησιν, Σαμων δ κ+λασιν, κα. ν καιρο'ς τοιο=τοις γ(νετο οhς μλιστα νθρωποι π’ χθρο4ς το4ς σφετ(ρους C+ντες τ,ν dπντων 0περοπτο εCσι παρ? τ* νικXν[ φλον τε γ?ρ Iγο!νται τ*ν Dπουργο!ντα, \ν κα. πρ+τερον χθρ*ς 89, πολ(μι+ν τε τ*ν 0ντιστντα, \ν κα. τ=χ8η φλος Zν, πε. κα. τ? οCκε'α χε'ρον τθενται φιλονικας Lνεκα τς α3τκα. ~Ων νθυμηθ(ντες κα. νε5τερ+ς τις παρ? πρεσβυτ(ρου α3τ? μαθNν 0ξιο=τω το'ς ;μοοις IμXς 0μ=νεσθαι, κα. μ νομσ8η δκαια μν τδε λ(γεσθαι, ξ=μφορα δ(, εC πολεμ2σει, λλα εTναι. τ+ τε γ?ρ ξυμφ(ρον ν YF ν τις λχιστα dμαρτν8η μλιστα Lπεται, κα. τ* μ(λλον το!

126

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

προσ$λθει πρ^ς Lμ5ς, καV τ^ προηγο,μενον πο_ θ] καθιερ2σετε θ’ Qποβh9 εeς eδικ8ν σας μ5λλον βλβην, παρ] εeς eδικ8ν μας. 41. A`τ] εaναι τ] ;πV τοZ δικαου στηριζ%μενα ;πιχειρ8ματα, τ] Rπο3α gχομεν Qπ$ναντ σας, καV εaναι Qρκετ, κατ] τ] κρατοZντα μεταξ_ Eλλ8νων. !Aλλ’ gχομεν ν] διατυπ2σωμεν καV μαν παρανεσιν καV Qξωσιν στηριζομ$νην ;πV προηγουμ$νης χριτος, τWν Rποαν eσχυριζ%μεθα fτι πρ$πει ν] μ5ς Qποδ2σετε σ8μερον, ;φ’ fσον οƒτε ;χθροV εdμεθα, vστε ν] βλπτhη R ε†ς τ^ν Xλλον, οƒτε πλιν φλοι, vστε ν’ Qντιταχθh9 fτι μεταξ_ φλων χριτες εaναι φυσικαV καV δUν συνεπγονται cποχρ$ωσιν Qποδ%σεως. Δι%τι, fταν κποτε, πρ^ τ[ν Περσικ[ν πολ$μων, ;λβατε Qνγκην πλοων πολεμικ[ν, δι] τ^ν π%λεμον κατ] τ[ν Aeγινητ[ν, ;δανεσθητε εdκοσι τοιαZτα Qπ^ το_ς Kορινθους. KαV L cπηρεσα α`τW σ5ς gδωσε τWν νκην κατ] τ[ν Aeγινητ[ν, fπως κα L Xλλη, fταν rμποδσαμεν το_ς Πελοποννησους ν] βοηθ8σουν το_ς Σαμους, σ5ς ;π$τρεψε ν] τιμωρ8σετε το_ς τελευταους α`το,ς. KαV αb δ,ο α`ταV cπηρεσαι παρεσχ$θησαν εeς περιστσεις τοια,τας, κατ] τ]ς Rποας οb Xνθρωποι, ;πιτιθ$μενοι κατ] τ[ν ;χθρ[ν των, εaναι Qδιφοροι δι] κθε Xλλο ;κτ^ς τ9ς νκης. Δι%τι φλον μUν θεωροZν τ^ν βοηθοZντα α`το,ς, καV ‡ν gτυχε πρVν ν] εaναι ;χθρ%ς, πολ$μιον δU τ^ν ;ναντιωθ$ντα, καV ‡ν gτυχε ν] εaναι φλος, QφοZ καV τ] Qτομικ των συμφ$ροντα παραμελοZν, oνεκα τοZ ;πικρατοZντος πυρετοZ τ9ς πλης. 42. T]ς cπηρεσας α`τ]ς ;νθυμο,μενοι (καV οb νε2τεροι Qπ^ σ5ς ‡ς μθουν α`τ] Qπ^ το_ς πρεσβυτ$ρους), πρ$πει ν’ Qναγνωρσετε fτι καθ9κον gχετε ν’ Qνταποδ2σετε τ] dσα, καV μW νομσετε fτι fσα μUν λ$γομεν εaναι δκαια, Xλλα δU ;ν περιπτ2σει πολ$μου εaναι τ] συμφ$ροντα. Δι%τι L Qσφαλεστ$ρα Rδ^ς πρ^ς τ^ συμφ$ρον εaναι L Rδ^ς τοZ δικαου, καV R μ$λ127

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

43

44

πολ(μου YF φοβο!ντες DμXς Kερκυρα'οι κελε=ουσιν 0δικε'ν ν 0φανε' τι κε'ται, κα. ο3κ ξιον παρθ(ντας α3τY, φανερ?ν χθραν bδη κα. ο3 μ(λλουσαν πρ*ς Kορινθους κτ2σασθαι, τς δ Dπαρχο=σης πρ+τερον δι? Mεγαρ(ας Dποψας σ,φρον Dφελε'ν μXλλον (I γ?ρ τελευταα χρις καιρ*ν χουσα, κRν λσσων 89, δ=ναται με'ζον γκλημα λ!σαι), μηδ’ 6τι ναυτικο! ξυμμαχαν μεγλην διδ+ασι, το=τYω φ(λκεσθαι[ τ* γ?ρ μ 0δικε'ν το4ς ;μοους χυρωτ(ρα δ=ναμις \ τY, α3τκα φανερY, παρθ(ντας δι? κινδ=νων τ* πλ(ον χειν. Hμε'ς δ περιπεπτωκ+τες οhς ν τ8 Λακεδαμονι α3το. προεπομεν, το4ς σφετ(ρους ξυμμχους α3τ+ν τινα κολζειν, ν!ν παρ’ Dμ,ν τ* α3τ* 0ξιο!μεν κομζεσθαι, κα. μ τ8 Iμετ(ρ8α ψ2φYω aφεληθ(ντας τ8 Dμετ(ρ8α IμXς βλψαι. τ* δ Sσον 0νταπ+δοτε, γν+ντες το!τον κε'νον εTναι τ*ν καιρ*ν ν YF 6 τε Dπουργ,ν φλος μλιστα κα. ; 0ντιστ?ς χθρ+ς. κα. Kερκυραους το=σδε μ2τε ξυμμχους δ(χεσθε β8α Iμ,ν μ2τε 0μ=νετε α3το'ς 0δικο!σιν. κα. τδε ποιο!ντες τ? προσ2κοντ τε δρσετε κα. τ? ριστα βουλε=σεσθε Dμ'ν α3το'ς.’ Tοια!τα δ κα. ο# Kορνθιοι εTπον. &Aθηνα'οι δ 0κο=σαντες 0μφοτ(ρων, γενομ(νης κα. δ.ς κκλησας, τ8 μν

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

λων π%λεμος, μU τ^ν Rπο3ον σ5ς φοβζουν οb Kερκυρα3οι, καV ζητοZν ν] σ5ς ;ξωθ8σουν εeς Qδικαν, εaναι Xδηλον ;]ν ποτU ;π$λθhη. Oƒτε Qξζει, παρασυρ%μενοι Qπ^ τWν προσδοκαν μ$λλοντος πολ$μου, ν] ;πισ,ρετε τWν Qπ^ τοZδε φανερ]ν καV ‚χι μ$λλουσαν gχθραν τ[ν Kορινθων. H φρ%νησις το`ναντον cπαγορε,ει ν] μετρισετε μ5λλον τWν cφισταμ$νην δη oνεκα τ[ν Mεγαρ$ων δυσπισταν. Δι%τι L τελευταα χρις, καV ‡ν εaναι μικρ%τερα, rμπορε3, παρεχομ$νη εeς τWν κατλληλον vραν, ν] κμhη ν] λησμονηθοZν προγεν$στεραι μεγαλ,τεραι αeτισεις. Oƒτε πρ$πει ν] παρασυρθ9τε Qπ^ τ^ fτι σ5ς προσφ$ρουν μεγλην ναυτικWν συμμαχαν. Δι%τι Qσφαλεστ$ρα εaναι L δ,ναμις ;κενου, R Rπο3ος δUν Qδικε3 το_ς Rμοους του, παρ] ;κενου, R Rπο3ος, παρασυρ%μενος Qπ^ f,τι λμπει πρ^ς στιγμ8ν, Qποκτh5 Qθ$μιτα κ$ρδη, συνεπαγ%μενα κινδ,νους. 43. Hμε3ς, Xλλωστε, περιελθ%ντες εeς τWν περπτωσιν, περV τ9ς Rποας qμιλ8σαμεν εeς τWν Λακεδαμονα, fταν δημοσhα cπεστηρξαμεν fτι oκαστος δικαιοZται ν] τιμωρh9 R dδιος το_ς συμμχους του, gχομεν τWν δικααν σ8μερον Qπατησιν ν] ;πιτ,χωμεν τ^ dδιον Qπ^ σ5ς, εeς τρ%πον vστε σε3ς πο_ wφελ8θητε Qπ^ τWν ψ9φ%ν μας ν] μW μ5ς βλψετε δι] τ9ς eδικ9ς σας. !Oφελετε το`ναντον ν] μ5ς Qνταποδ2σετε τ] dσα, πειθ%μενοι fτι L παροZσα περστασις εaναι Qπ^ ;κενας, κατ] τ]ς Rποας R βοηθ[ν εaναι κλλιστος φλος καV R Qντιτιθ$μενος χεριστος ;χθρ%ς. ZητοZμεν Qπ^ σ5ς, fπως οƒτε qς συμμχους δεχθ9τε το_ς Kερκυραους ;δ[, ;ναντον τ9ς γν2μης μας, οƒτε το_ς βοηθ8σετε QδικοZντας. KαV ‡ν Qκολουθ8σετε τWν πολιτικWν α`τ8ν, ‚χι μ%νον θ] ;νεργ8σετε κατ] τ^ν προσ8κοντα τρ%πον, Qλλ] καV θ’ Qποφασσετε σ,μφωνα μU τ] καλ[ς ;ννοο,μενα συμφ$ροντ σας». 44. Kατ’ α`τ^ν τ^ν τρ%πον qμλησαν οb Kορνθιοι. Ob !Aθηνα3οι, QφοZ κουσαν καV τ] δ,ο μ$ρη καV συνεκρ%τησαν δ,ο

128

129 9 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

45

προτ(ρ8α ο3χ mσσον τ,ν Kορινθων 0πεδ(ξαντο το4ς λ+γους, ν δ τ8 Dστερα8α μετ(γνωσαν Kερκυραοις ξυμμαχαν μν μ ποι2σασθαι ]στε το4ς α3το4ς χθρο4ς κα. φλους νομζειν (εC γ?ρ π. K+ρινθον κ(λευον σφσιν ο# Kερκυρα'οι ξυμπλε'ν, λ=οντ’ Rν α3το'ς α# πρ*ς Πελοποννησους σπονδα), πιμαχαν δ’ ποι2σαντο τ8 0λλ2λων βοηθε'ν, ν τις π. K(ρκυραν S8η \ &Aθ2νας \ το4ς το=των ξυμμχους. δ+κει γ?ρ ; πρ*ς Πελοποννησους π+λεμος κα. ς σεσθαι α3το'ς, κα. τν K(ρκυραν βο=λοντο μ προ(σθαι το'ς Kορινθοις ναυτικ*ν χουσαν τοσο!τον, ξυγκρο=ειν δ 6τι μλιστα α3το4ς 0λλ2λοις, Wνα 0σθενεστ(ροις οJσιν, bν τι δ(8η. Kορινθοις τε κα. το'ς λλοις ναυτικ*ν χουσιν ς π+λεμον καθιστ,νται. Pμα δ τς τε &Iταλας κα. Σικελας καλ,ς φανετο α3το'ς I νσος ν παρπλYω κε'σθαι. Tοια=τ8η μν γν5μ8η ο# &Aθηνα'οι το4ς Kερκυραους προσεδ(ξαντο, κα. τ,ν Kορινθων 0πελθ+ντων ο3 πολ4 @στερον δ(κα να!ς α3το'ς 0π(στειλαν βοηθο=ς[ στρατ2γει δ α3τ,ν Λακεδαιμ+νι+ς τε ; Kμωνος κα. Δι+τιμος ; Στρομβχου κα. Πρωτ(ας ; &Eπικλ(ους. προε'πον δ α3το'ς μ ναυμαχε'ν Kορινθοις, \ν μ π. K(ρκυραν πλ(ωσι κα. μ(λλωσιν 0ποβανειν \ ς τ,ν κενων τι χωρων[ ο@τω δ κωλ=ειν κατ?

130

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

συνεδρισεις τ9ς συνελε,σεως τοZ λαοZ, κατ] μUν τWν πρ2την gρρεπαν μ5λλον εeς QποδοχWν τ[ν λ%γων τ[ν Kορινθων, Qλλ] κατ] τWν συνεδρασιν τ9ς ;πιο,σης μετ$βαλαν γν2μην. KαV δUν Qπεφσισαν μUν τWν σ,ναψιν ;πιθετικ9ς καV Qμυντικ9ς συμμαχας μετ] τ[ν Kερκυραων, καθ’ fσον εeς τοια,την περστασιν, ;]ν ο‹τοι ;ζ8τουν Qπ^ α`το_ς ν] λβουν μ$ρος εeς ;κστρατεαν κατ] τ9ς Kορνθου, θ] διερρηγν,ετο L μετ] τ[ν Πελοποννησων TριακονταετWς συνθ8κη, συνωμολ%γησαν fμως QμυντικWν συμμαχαν, fπως βοηθ8σουν Qμοιβαως, πρ^ς cπερσπισιν τοZ ;δφους των, εeς περστασιν πο_ Xλλος θελεν ;πιτεθ9 κατ] τ9ς Kερκ,ρας S τ[ν !Aθην[ν S τ[ν συμμχων τοZ lν^ς S τοZ Xλλου. Δι%τι ;θε2ρουν τ^ν π%λεμον πρ^ς το_ς Πελοποννησους qς εeς κθε περπτωσιν Qναπ%φευκτον, καV δι] τοZτο θελαν ν] μW ;γκαταλεψουν εeς χε3ρας τ[ν Kορινθων τWν K$ρκυραν, L Rποα εaχεν eσχυρ^ν στ%λον, Qλλ] ν] ;πιτενουν fσον τ^ δυνατ^ν τWν σ,γκρουσιν τ[ν μUν πρ^ς το_ς δ$, vστε ;]ν QναγκασθοZν ν] περι$λθουν εeς π%λεμον πρ^ς το_ς Kορινθους καV τ]ς Xλλας ναυτικ]ς π%λεις ν] εtρουν α`τ]ς ;ξησθενημ$νας. !Eφανετο, Xλλωστε, συγχρ%νως εeς α`το_ς fτι L K$ρκυρα κε3ται προσφορ2τατα δι] τWν QκτοπλοϊκWν μετβασιν εeς Σικελαν καV !Iταλαν. 45. !Aπ^ τοια,τας σκ$ψεις wθο,μενοι οb !Aθηνα3οι, ;δ$χθησαν το_ς Kερκυραους qς συμμχους καV gστειλαν εeς βο8θειν των, kλγον μετ] τWν Qναχ2ρησιν τ[ν Kορινθων, δ$κα πλο3α, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Λακεδαιμονου, υbοZ τοZ Kμωνος, τοZ Διοτμου, υbοZ τοZ Στρομβχου, καV τοZ Πρωτ$ως, υbοZ τοZ !Eπικλ$ους. !Eδ%θησαν fμως εeς α`το_ς ρηταV διαταγαV ν] μW ;πιτεθοZν κατ] τ[ν Kορινθων, ;κτ^ς ‡ν α`τοV πλε,σουν ;ναντον τ9ς Kερκ,ρας S ;ναντον κανεν^ς μ$ρους Qν8κοντος εeς το_ς Kερκυραους καV ;πιχειρ8σουν ν] κμουν ;κε3 Qπ%βασιν, Rπ%τε gπρεπε ν] ;μποδσουν α`το_ς μU fλην 131

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

46

47

δ=ναμιν. προε'πον δ τα!τα το! μ λ=ειν Lνεκα τ?ς σπονδς. A# μν δ νες 0φικνο!νται ς τν K(ρκυραν, ο# δ Kορνθιοι, πειδ α3το'ς παρεσκε=αστο, πλεον π. τν K(κρυραν ναυσ. πεντ2κοντα κα. <κατ+ν. 9σαν δ &Hλεων μν δ(κα, Mεγαρ(ων δ δ5δεκα κα. Λευκαδων δ(κα, &Aμπρακιωτ,ν δ <πτ? κα. εSκοσι κα. &Aνακτορων μα, α3τ,ν δ Kορινθων νεν2κοντα[ στρατηγο. δ το=των 9σαν μν κα. κατ? π+λεις <κστων, Kορινθων δ Ξενοκλεδης ; E3θυκλ(ους π(μπτος α3τ+ς. πειδ δ προσ(μειξαν τ8 κατ? K(ρκυραν gπερYω 0π* Λευκδος πλ(οντες, ;ρμζονται ς Xειμ(ριον τς Θεσπρωτδος γς. στι δ λιμ2ν, κα. π+λις Dπρ α3το! κε'ται 0π* θαλσσης ν τ8 &Eλαιτιδι τς Θεσπρωτδος &Eφ=ρη. ξησι δ παρ’ α3τν &Aχερουσα λμνη ς θλασσαν[ δι? δ τς Θεσπρωτδος &Aχ(ρων ποταμ*ς K(ων σβλλει ς α3τ2ν, 0φ’ οk κα. τν πωνυμαν χει. Kε' δ κα. Θ=αμις ποταμ+ς, ;ρζων τν Θεσπρωτδα κα. Kεστρνην, Fν ντ*ς I κρα 0ν(χει τ* Xειμ(ριον. ο# μν οJν Kορνθιοι τς gπερου ντα!θα ;ρμζοντα τε κα. στρατ+πεδον ποι2σαντο. O# δ Kερκυρα'οι ς b 8 σθοντο α3το4ς προσπλ(οντας, πληρ5σαντες δ(κα κα. <κατ*ν να!ς, Fν 9ρχε Mικιδης κα. ACσιμδης κα. E3ρ=βατος, στρατοπεδε=σαντο ν μι8X τ,ν ν2σων αy καλο!νται Σ=βοτα[ κα. α# A & ττικα. δ(κα παρσαν. π. δ τ8 Λευκμν8η α3το'ς τY, 0κρωτηρYω ; πεζ*ς 9ν κα. Zακυνθων

132

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

των τWν δ,ναμιν. Σκοπ^ς τ[ν διαταγ[ν α`τ[ν zτο ν] Qποφ,γουν τWν διρρηξιν τ9ς TριακονταετοZς συνθ8κης. 46. T] πλο3α α`τ] τu[ ‚ντι gφθασαν εeς τWν K$ρκυραν. !Aλλ] καV οb Kορνθιοι, QφοZ συνεπλ8ρωσαν τ]ς lτοιμασας των, Qπ$πλευσαν διευθυν%μενοι κατ] τ9ς Kερκ,ρας μU lκατ^ν πεν9ντα πλο3α, Qπ^ τ] Rπο3α δ$κα zσαν τ[ν !Hλεων, δ2δεκα τ[ν Mεγαρ$ων, δ$κα τ[ν Λευκαδων, εdκοσι lπτ] τ[ν !Aμπρακιωτ[ν, ˆν τ[ν !Aνακτορων καV ;νεν9ντα τ[ν eδων τ[ν Kορινθων. !AρχηγοV τοZ στ%λου α`τοZ zσαν μUν χωριστοV δι] κθε π%λιν, τ[ν Kορινθων fμως Qρχηγ^ς zτο R Ξενοκλεδης, υb^ς τοZ E`θυκλ$ους, μU τ$σσαρας Xλλους. !AφοZ δU πλ$οντες ;κ Λευκδος ;πλησασαν εeς τWν Qπ$ναντι τ9ς Kερκ,ρας rπειρωτικWν Qκτ8ν, rγκυροβ%λησαν εeς τ^ Xειμ$ριον τ9ς Θεσπρωτδος. T^ Xειμ$ριον εaναι λιμWν καV πρ^ς τ^ ;σωτερικ%ν, εeς κποιαν Qπ%στασιν Qπ^ τ9ς θαλσσης, καV εeς τWν περιφ$ρειαν τ9ς !Eλαιτιδος τ9ς Θεσπρωτδος, κε3ται L π%λις !Eφ,ρη, πλησον τ9ς Rποας ;κβλλει εeς τWν θλασσαν L λμνη !Aχερουσα. O δU ποταμ^ς !Aχ$ρων, ρ$ων δι] τ9ς Θεσπρωτδος, χ,νεται εeς τWν λμνην α`τ8ν, L Rποα ;κ το,του gλαβε καV τ^ ‚νομ της. O ροZς Xλλου ποταμοZ, τοZ Θυμιδος, χωρζει τWν Θεσπρωτδα Qπ^ τWν Kεστρνην, καV μεταξ_ τ[ν δ,ο α`τ[ν ποταμ[ν cψ2νεται τ^ Qκρωτ8ριον Xειμ$ριον. Eeς τ^ σημε3ον λοιπ^ν τοZτο τ9ς Qκτ9ς προσωρμσθησαν οb Kορνθιοι καV τ^ κατ$στησαν βσιν τ[ν ;πιχειρ8σε2ν των. 47. Ob Kερκυρα3οι, ;ξ Xλλου, qς Qντελ8φθησαν α`το_ς ν] προσεγγζουν, ;πιβιβσαντες τ] πληρ2ματα lκατ^ν δ$κα πλοων, cπ^ τWν Qρχηγαν τ[ν στρατηγ[ν Mικιδου καV Aeσιμδου καV E`ρυβτου, ;γκατεστθησαν μU τ^ν στ%λον των εeς μαν Qπ^ τ]ς ν8σους τ]ς καλουμ$νας Σ,βοτα. MαζV μU τ] Kερκυραϊκ, zσαν καV τ] δ$κα !Aθηναϊκ] πλο3α. O πεζ%ς, ;ξ Xλλου, στρατ%ς των zτο εeς τ^ Qκρωτ8ριον Λευκμνην μαζV μU 133

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

48

49

χλιοι ;πλ'ται βεβοηθηκ+τες. 9σαν δ κα. το'ς Kορινθοις ν τ8 gπερYω πολλο. τ,ν βαρβρων παραβεβοηθηκ+τες[ ο# γ?ρ τα=τ8η gπειρ,ται αCε ποτε α3το'ς φλοι εCσν. &Eπειδ δ παρεσκε=αστο το'ς Kορινθοις, λαβ+ντες τρι,ν Iμερ,ν σιτα 0ν2γοντο ς π. ναυμαχαν 0π* το! Xειμερου νυκτ+ς, κα. Pμα LYω πλ(οντες καθορ,σι τ?ς τ,ν Kερκυραων να!ς μετε5ρους τε κα. π. σφXς πλεο=σας. ς δ κατε'δον 0λλ2λους, 0ντιπαρετσσοντο, π. μν τ* δεξι*ν κ(ρας Kερκυραων α# &Aττικα. νες, τ* δ λλο α3το. πε'χον τρα τ(λη ποι2σαντες τ,ν νε,ν, Fν 9ρχε <τ,ν> τρι,ν στρατηγ,ν <κστου εhς. ο@τω μν Kερκυρα'οι τξαντο, Kορινθοις δ τ* μν δεξι*ν κ(ρας α# Mεγαρδες νες εTχον κα. α# &Aμπρακι5τιδες, κατ? δ τ* μ(σον ο# λλοι ξ=μμαχοι ς Lκαστοι[ ε35νυμον δ κ(ρας α3το. ο# Kορνθιοι τα'ς ριστα τ,ν νε,ν πλεο=σαις κατ? το4ς &Aθηναους κα. τ* δεξι*ν τ,ν Kερκυραων εTχον. Ξυμμεξαντες δ(, πειδ τ? σημε'α <κατ(ροις bρθη, ναυμχουν, πολλο4ς μν ;πλτας χοντες 0μφ+τεροι π. τ,ν καταστρωμτων, πολλο4ς δ τοξ+τας τε κα. 0κοντιστς, τY, παλαιY, τρ+πYω 0πειρ+τερον τι παρεσκευασμ(νοι. 9ν τε I ναυμαχα καρτερ, τ8 μν τ(χν8η ο3χ ;μοως, πεζομαχ8α δ τ* πλ(ον προσφερς οJσα. πειδ γ?ρ προσβλοιεν 0λλ2λοις, ο3 K8αδως 0πελ=οντο Dπ+ τε το! πλ2θους κα. Qχλου τ,ν νε,ν, κα. μXλλ+ν τι πιστε=οντες το'ς

134

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

χιλους Zακυνθους Rπλτας, οb Rπο3οι zλθαν εeς βο8θειν των. !Aλλ] καV πρ^ς βο8θειαν τ[ν Kορινθων εaχαν gλθει, κατ] μ9κος τ9ς !Hπειρωτικ9ς Qκτ9ς, πολλοV βρβαροι. Δι%τι οb κτοικοι τοZ μ$ρους το,του τ9ς Στερε5ς zσαν κατ] παρδοσιν φλοι των. 48. Ob Kορνθιοι, QφοZ εaχαν lτοιμασθ9, παρ$λαβαν τροφ]ς τρι[ν Lμερ[ν, καV ;ξ$πλευσαν ;ν καιρu[ νυκτ^ς Qπ^ τ^ Xειμ$ριον μU τ^ν σκοπ^ν ν] ναυμαχ8σουν, καV κατ] τ] ;ξημερ2ματα, ;νu[ gπλεαν, βλ$πουν αeφνιδως τ^ν στ%λον τ[ν Kερκυραων, ‚χι μ%νον εeς τWν QνοικτWν θλασσαν, Qλλ] καV διευθυν%μενον ;ναντον των. E`θ_ς qς Qντελ8φθησαν οb μUν το_ς δU Qντιπαρετχθησαν, καV εeς μUν τ^ δεξι^ν τ[ν Kερκυραων ;τχθησαν τ] !Aθηναϊκ] πλο3α, τWν δU λοιπWν παρταξιν κατ$λαβαν οb dδιοι, διαιρ$σαντες τ] πλο3 των εeς τρε3ς μορας, lκστης τ[ν Rποων Qρχηγ^ς zτο ε†ς Qπ^ το_ς τρε3ς στρατηγο,ς. KαV L μUν παρταξις τ[ν Kερκυραων zτο τοια,τη. Πρ^ς τ^ μ$ρος τ[ν Kορινθων, ;ξ Xλλου, τ^ μUν δεξι^ν κ$ρας κατ$λαβαν τ] πλο3α τ[ν Mεγαρ$ων καV τ[ν !Aμπρακιωτ[ν, εeς τ^ μ$σον ;τχθησαν τ] πλο3α τ[ν Xλλων συμμχων, ;νu[ τ^ Qριστερ^ν κατ$λαβον μ%νοι οb Kορνθιοι μU τ] ε`κινητ%τερα Qπ^ τ] πλο3α των, gχοντες Qντιμετ2πους το_ς !Aθηναους καV τ^ δεξι^ν κ$ρας τ[ν Kερκυραων. 49. iOταν cψ2θη Qπ^ τ] δ,ο μ$ρη τ^ σ9μα τ9ς μχης, συμπλακ$ντες ρχισαν τWν ναυμαχαν, gχοντες Qμφ%τεροι ;πV τ[ν καταστρωμτων, κατ] τ^ν παλαι^ν Qδ$ξιον τρ%πον τ9ς τακτικ9ς, πολλο_ς Rπλτας καV πολλο_ς τοξ%τας καV Qκοντιστς. H ναυμαχα cπ9ρξε πεισματ2δης, ‚χι λ%γuω ;πιδειχθεσης ναυτικ9ς τ$χνης, fσον δι%τι προσ$λαβε τWν μορφWν πεζομαχας μ5λλον. Kαθ’ fσον, Rσκις δ,ο πλο3α θελαν συμπλακ9, δUν Qπεσπ5το πλ$ον τ^ ˆν Qπ^ τ^ Xλλο, ;ν μ$ρει μUν oνεκα τοZ πλ8θους καV τοZ συνωστισμοZ τ[ν πλοων, ;ν μ$ρει δU δι%τι 135

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

π. το! καταστρ5ματος ;πλταις ς τν νκην, οy καταστντες μχοντο Iσυχαζουσ,ν τ,ν νε,ν[ δι(κπλοι δ’ ο3κ 9σαν, 0λλ? θυμY, κα. K5μη τ* πλ(ον ναυμχουν \ πιστ2μ8η. πανταχ8 μν οJν πολ4ς θ+ρυβος κα. ταραχ5δης 9ν I ναυμαχα, ν 8m α# &Aττικα. νες παραγιγν+μεναι το'ς Kερκυραοις, εS π8η πι(ζοιντο, φ+βον μν παρε'χον το'ς ναντοις, μχης δ ο3κ 9ρχον δεδι+τες ο# στρατηγο. τν πρ+ρρησιν τ,ν &Aθηναων. μλιστα δ τ* δεξι*ν κ(ρας τ,ν Kορινθων π+νει[ ο# γ?ρ Kερκυρα'οι εSκοσι ναυσ.ν α3το4ς τρεψμενοι κα. καταδι5ξαντες σπορδας ς τν bπειρον κα. μ(χρι το! στρατοπ(δου πλε=σαντες α3τ,ν κα. πεκβντες ν(πρησν τε τ?ς σκην?ς ρ2μους κα. τ? χρ2ματα δι2ρπασαν. τα=τ8η μν οJν ο# Kορνθιοι κα. ο# ξ=μμαχοι Iσσ,ντ+ [τε] κα. ο# Kερκυρα'οι πεκρτουν[ 8m δ α3το. 9σαν ο# Kορνθιοι, π. τY, ε3ων=μYω, πολ4 νκων, το'ς Kερκυραοις τ,ν εSκοσι νε,ν 0π* λσσονος πλ2θους κ τς δι5ξεως ο3 παρουσ,ν. ο# δ &Aθηνα'οι ;ρ,ντες το4ς Kερκυραους πιεζομ(νους μXλλον bδη 0προφασστως πεκο=ρουν, τ* μν πρ,τον 0πεχ+μενοι ]στε μ μβλλειν τιν[ πειδ δ I τροπ γγνετο λαμπρ,ς κα. ν(κειντο ο# Kορνθιοι, τ+τε δ ργου πXς εSχετο bδη κα. διεκ(κριτο ο3δν τι, 0λλ? ξυν(πεσεν ς

136

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

τWν νκην ;βσιζαν πολ_ περισσ%τερον εeς το_ς ;πV τ[ν καταστρωμτων Rπλτας, οb Rπο3οι ;μχοντο σταθερ[ς, ;ν[ τ] πλο3α gμεναν ;ν τu[ μεταξ_ Qκνητα. Kαμμα Qπ%πειρα διασπσεως τ9ς ;χθρικ9ς παρατξεως δUν ;γνετο, Qλλ] τ^ θρρος καV L σωματικW δ,ναμις Qντικαθστων τWν ;λλεπουσαν πολεμικWν τ$χνην. Ως ;κ το,του, παντοZ ;πεκρτει μεγλος θ%ρυβος καV σ,γχυσις κατ] τWν ναυμαχαν. T] !Aθηναϊκ] πλο3α προσ$τρεχαν fπου gβλεπαν το_ς Kερκυραους πιεζομ$νους, καV συνεκρτουν το_ς ;ναντους, δUν ρχιζαν fμως ;χθροπραξας, δι%τι οb στρατηγοV ;φοβοZντο ν] παραβοZν τ]ς διαταγ]ς τ[ν !Aθηναων. Πρ^ πντων, τ^ δεξι^ν κ$ρας τ[ν Kορινθων cπ$φερε. Δι%τι οb Kερκυρα3οι μU εdκοσι πλο3α το_ς gτρεψαν εeς φυγ8ν, το_ς κατεδωξαν μ$χρι τ9ς Qκτ9ς καV το_ς διεσκ%ρπισαν, καV πλε,σαντες κατ’ ε`θε3αν πρ^ς τ^ στρατ%πεδ%ν των καV Qποβιβασθ$ντες δι8ρπασαν fσα πργματα εcρ9καν ;κε3 καV gκαυσαν τ]ς ;ρ8μους σκηνς. …Eτσι εeς τ^ μ$ρος τοZτο τ9ς μχης οb Kορνθιοι καV οb σ,μμαχο των περι8ρχοντο εeς cποδεεστ$ρας θ$σεις καV οb Kερκυρα3οι ;πεκρτουν. Eeς τ^ Qριστερ^ν fμως, fπου zσαν οb Kορνθιοι μ%νοι, L cπεροχ8 των zτο κατδηλος. Δι%τι οb Kερκυρα3οι, οb Rπο3οι καV ;ξ Qρχ9ς ;μειον$κτουν κατ] τ^ν Qριθμ^ν τ[ν πλοων, ;μειον$κτουν δη Qκ%μη περισσ%τερον λ%γuω τ9ς Qπομακρ,νσεως τ[ν εdκοσι πλοων, τ] Rπο3α Qπεσπσθησαν δι] τWν καταδωξιν. Ob !Aθηνα3οι, ;ξ Xλλου, βλ$ποντες το_ς Kερκυραους πιεζομ$νους, ρχιζαν ν] βοηθοZν πλ$ον α`το_ς περισσ%τερον Qνεπιφυλκτως, καV Qπ$φευγαν μUν κατ’ Qρχ]ς τWν δι] τοZ ;μβ%λου ;πθεσιν, fταν fμως οb Kερκυρα3οι ρχισαν Rριστικ[ς τρεπ%μενοι εeς φυγWν καV οb Kορνθιοι το_ς κατεδωκαν ;κ τοZ πλησον, τ%τε πλ$ον καθ$νας ;πελαμβνετο τοZ gργου καV κθε δικρισις ;τ$θη τοZ λοιποZ κατ] μ$ρος, καV τ] πργματα περι9λθαν εeς τοιοZτο 137

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

50

το!το 0νγκης ]στε πιχειρσαι 0λλ2λοις το4ς Kορινθους κα. &Aθηναους. Tς δ τροπς γενομ(νης ο# Kορνθιοι τ? σκφη μν ο3χ εhλκον 0ναδο=μενοι τ,ν νε,ν nς καταδ=σειαν, πρ*ς δ το4ς 0νθρ5πους τρποντο φονε=ειν διεκπλ(οντες μXλλον \ ζωγρε'ν, το=ς τε αDτ,ν φλους, ο3κ 8gσθημ(νοι 6τι Uσσηντο ο# π. τY, δεξιY, κ(ρ8α, 0γνοο!ντες κτεινον. πολλ,ν γ?ρ νε,ν ο3σ,ν 0μφοτ(ρων κα. π. πολ4 τς θαλσσης πεχουσ,ν, πειδ ξυν(μειξαν 0λλ2λοις, ο3 K8αδως τν διγνωσιν ποιο!ντο ;πο'οι κρτουν \ κρατο!ντο[ ναυμαχα γ?ρ α@τη BEλλησι πρ*ς BEλληνας νε,ν πλ2θει μεγστη δ τ,ν πρ* αDτς γεγ(νηται. πειδ δ κατεδωξαν το4ς Kερκυραους ο# Kορνθιοι ς τν γν, πρ*ς τ? ναυγια κα. το4ς νεκρο4ς το4ς σφετ(ρους τρποντο, κα. τ,ν πλεστων κρτησαν ]στε προσκομσαι πρ*ς τ? Σ=βοτα, οh α3το'ς ; κατ? γν στρατ*ς τ,ν βαρβρων προσεβεβοηθ2κει[ στι δ τ? Σ=βοτα τς Θεσπρωτδος λιμν ρμος. το!το δ ποι2σαντες αJθις dθροισθ(ντες π(πλεον το'ς Kερκυραοις. ο# δ τα'ς πλωμοις κα. 6σαι 9σαν λοιπα. μετ? τ,ν &Aττικ,ν νε,ν κα. α3το. 0ντεπ(πλεον, δεσαντες μ ς τν γν σφ,ν πειρ,σιν 0ποβανειν. bδη δ 9ν iψ κα. πεπαινιστο α3το'ς ς ς ππλουν, κα. ο# Kορνθιοι ξαπνης πρ=μναν κρο=οντο κατιδ+ντες εSκοσι να!ς &Aθηναων προσπλεο=σας, nς @στερον τ,ν δ(κα βοηθο4ς ξ(πεμψαν ο# &Aθηνα'οι, δεσαντες, 6περ γ(νετο, μ νικηθ,σιν ο# Kερκυρα'οι κα. α# σφ(τεραι δ(κα νες iλγαι 0μ=νειν {σιν.

138

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σημε3ον, vστε οb Kορνθιοι καV οb !Aθηνα3οι rναγκσθησαν ν] ;πιτεθοZν οb μUν κατ] τ[ν δ$. 50. Mετ] τWν κατατρ%πωσιν τ[ν Kερκυραων, οb Kορνθιοι δUν ;ρρυμο,λκησαν τ] σκφη τ[ν ;χθρικ[ν πλοων, fσα εaχαν Qχρηστε,σει, Qλλ] πλ$οντες δι] μ$σου α`τ[ν gστρεψαν τWν προσοχ8ν των πρ^ς το_ς Qνθρ2πους, φονε,οντες α`το_ς κατ] προτμησιν, QντV ν] το_ς αeχμαλωτζουν. MW ;ννο8σαντες δU fτι τ^ δεξι%ν των κ$ρας εaχεν Lττηθ9, ;φ%νευαν κατ] λθος καV το_ς eδικο,ς των φλους. Δι%τι τ%σον πολλ] zσαν τ] πλο3α καV τ[ν δ,ο μερ[ν καV τ%σον μεγλην gκτασιν θαλσσης κατελμβαναν, vστε μετ] τWν gναρξιν τ9ς συμπλοκ9ς zτο δ,σκολον μεταξ_ νικητ[ν καV Lττημ$νων ν] διακρνhη κανεVς τ^ν φλον Qπ^ τ^ν ;χθρ%ν. Δι%τι ο`δ$ποτε δ,ο τ%σον πολυριθμοι EλληνικοV στ%λοι εaχαν τu[ ‚ντι ναυμαχ8σει ;ναντον Qλλ8λων. !Aλλ’ QφοZ οb Kορνθιοι κατεδωξαν το_ς Kερκυραους μ$χρι τ9ς Kερκυραϊκ9ς Qκτ9ς, ;στρφησαν πρ^ς τ] ναυγια καV το_ς νεκρο,ς των, ;κ τ[ν Rποων rμπ%ρεσαν ν] περισ2σουν καV μεταφ$ρουν τ^ πλε3στον μ$ρος εeς τ] Σ,βοτα, λιμ$να Qκατοκητον τ9ς Θεσπρωτας, fπου R στρατ^ς τ[ν βαρβρων εaχεν gλθει εeς βο8θειν των. Mετ] τοZτο, Qνασυνταχθ$ντες gπλεαν καV πλιν ;ναντον τ[ν Kερκυραων, οb Rπο3οι μU τ] πλο3α fσα εaχαν Qπομενει μχιμα, fσα δUν εaχαν λβει μ$ρος εeς τWν ναυμαχαν, καV τ] !Aττικ, ;ξ$πλευσαν καV α`τοV διευθυν%μενοι ;ναντον των, δι%τι ;φοβ8θησαν μ8πως QποπειραθοZν Qπ%βασιν εeς τWν K$ρκυραν. {Hτο δη Qργ] καV εaχε δοθ9 δι] τοZ παι5νος τ^ σ,νθημα τ9ς ;πιθ$σεως, fταν οb Kορνθιοι ρχισαν αeφνιδως ν’ Qνακρο,ουν πρ,μναν, δι%τι δι$κριναν ;περχ%μενα εdκοσι !Aθηναϊκ] πλο3α, τ] Rπο3α οb !Aθηνα3οι εaχαν στελει πρ^ς βο8θειαν μετ] τ] προηγουμ$νως σταλ$ντα δ$κα, καθ’ fσον ;φοβ8θησαν μ8πως νικηθοZν οb Kερκυρα3οι, fπως καV gγινε, καV τ] eδικ των δ$κα πλο3α εaναι Qνεπαρκ9 ν] το_ς βοηθ8σουν Qποτελεσματικ[ς. 139

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ 51

52

Tα=τας οJν προϊδ+ντες ο# Kορνθιοι κα. Dποτοπ2σαντες 0π’ &Aθην,ν εTναι ο3χ 6σας <5ρων 0λλ? πλεους Dπανεχ5ρουν. το'ς δ Kερκυραοις π(πλεον γ?ρ μXλλον κ το! 0φανο!ς ο3χ <ωρ,ντο, κα. θα=μαζον το4ς Kορινθους πρ=μναν κρουομ(νους, πρν τινες Cδ+ντες εTπον 6τι νες κε'ναι πιπλ(ουσιν. τ+τε δ κα. α3το. 0νεχ5ρουν[ ξυνεσκ+ταζε γ?ρ bδη, κα. ο# Kορνθιοι 0ποτραπ+μενοι τν διλυσιν ποι2σαντο. ο@τω μν I 0παλλαγ γ(νετο 0λλ2λων, κα. I ναυμαχα τελε=τα ς ν=κτα. το'ς δ Kερκυραοις στρατοπεδευομ(νοις π. τ8 Λευκμν8η α# εSκοσι νες α# κ τ,ν &Aθην,ν αkται, Fν 9ρχε Γλα=κων τε ; Λεγρου κα. †&Aνδοκδης ; Λεωγ+ρου†, δι? τ,ν νεκρ,ν κα. ναυαγων προσκομισθε'σαι κατ(πλεον ς τ* στρατ+πεδον ο3 πολλY, @στερον \ Zφθησαν. ο# δ Kερκυρα'οι (9ν γ?ρ ν=ξ) φοβ2θησαν μ πολ(μιαι {σιν, πειτα δ γνωσαν[ κα. ρμσαντο. T8 δ Dστερα8α 0ναγαγ+μεναι αW τε &Aττικα. τρικοντα νες κα. τ,ν Kερκυραων 6σαι πλ5ιμοι 9σαν π(πλευσαν π. τ*ν ν το'ς Συβ+τοις λιμ(να, ν YF ο# Kορνθιοι ]ρμουν, βουλ+μενοι εCδ(ναι εC ναυμαχ2σουσιν. ο# δ τ?ς μν να!ς ραντες 0π* τς γς κα. παραταξμενοι μετε5ρους Iσ=χαζον, ναυμαχας ο3 διανοο=μενοι ρχειν <κ+ντες ;ρ,ντες προσγεγενημ(νας τε να!ς κ τ,ν &Aθην,ν 0κραιφνε'ς κα. σφσι πολλ? τ? πορα ξυμβεβηκ+τα,

140

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

51. T] πλο3α λοιπ^ν α`τ] eδ%ντες Qπ^ μακρ]ν οb Kορνθιοι, καV cποπτε,σαντες fτι εaναι !Aθηναϊκ] καV περισσ%τερα Qπ^ fσα ;φανοντο, ρχισαν cποχωροZντες. Ob Kερκυρα3οι δUν τ] gβλεπαν (δι%τι qς ;κ τ9ς θ$σεως Qπ^ τWν Rποαν ρχοντο, zσαν kλιγ2τερον Rρατ] εeς α`το_ς) καV ;ξεπλ8ττοντο, δι%τι οb Kορνθιοι Qν$κρουαν πρ,μναν, μ$χρις fτου τ$λος μερικοV Qπ^ α`το_ς τ] Qντελ8φθησαν καV εaπαν: «N] ;κε3 π$ρα πλο3α πο_ gρχονται πρ^ς τ] ;δ[». T%τε, fμως, ρχισαν καV α`τοV QποχωροZντες, δι%τι ρχισε ν] σκοτεινιζhη πλ$ον. KαV οb Kορνθιοι, ;ξ Xλλου, στρ$ψαντες πρ[ραν Qπ$πλευσαν. Tοιουτοτρ%πως οb δ,ο στ%λοι Qπεχωρσθησαν καV L ναυμαχα gληξεν fταν ;ν,κτωνεν δη. !Aλλ] καθ’ yν vραν οb Kερκυρα3οι προσωρμζοντο εeς τWν Λευκμνην, τ] εdκοσι α`τ] !Aθηναϊκ] πλο3α, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Γλα,κωνος, υbοZ τοZ Λεγρου, καV τοZ Δρακοντδου, υbοZ τοZ Λεωγ%ρου, προχωρ8σαντα δι] μ$σου τ[ν νεκρ[ν καV τ[ν ναυαγων, κατ$πλευσαν εeς τ^ α`τ^ Rρμητ8ριον πρVν περσhη πολλW vρα Qφ’ fτου εaχαν φαν9. Ob Kερκυρα3οι (;πειδW εaχεν δη νυκτ2σει) ;φοβ8θησαν μ8πως εaναι ;χθρικ, Qλλ’ gπειτα τ] Qνεγν2ρισαν καV τ] !Aθηναϊκ] πλο3α rγκυροβ%λησαν ;λευθ$ρως. 52. TWν ;πιοZσαν, τ] τριντα !Aττικ] πλο3α καV fσα Qπ^ τ] Kερκυραϊκ] εaχαν Qπομενει μχιμα, ;κπλε,σαντα Qπ^ τ^ Rρμητ8ρι%ν των, διηυθ,νθησαν πρ^ς τ^ν λιμ$να τ[ν Συβ%των, δι] ν] ;ξακριβ2σουν ;]ν οb Kορνθιοι, πο_ zσαν rγκυροβολημ$νοι ;κε3, εaχαν σκοπ^ν ν] ναυμαχ8σουν. !Aλλ’ οb Kορνθιοι, QφοZ ;ξ$πλευσαν καV παρ$ταξαν τ^ν στ%λον των εeς τWν QνοικτWν θλασσαν, gμεναν συχοι, δι%τι καμμαν πρ%θεσιν δUν εaχαν ν] κμουν gναρξιν τ9ς μχης, ;]ν rμποροZσαν ν] τWν Qποφ,γουν, καθ’ fσον gβλεπαν fτι ‚χι μ%νον ν$α Qν$παφα πλο3α εaχαν φθσει ;ξ !Aθην[ν, Qλλ] καV α`τοV εaχαν 141

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

53

αCχμαλ5των τε περ. φυλακς οzς ν τα'ς ναυσ.ν εTχον, κα. πισκευν ο3κ οJσαν τ,ν νε,ν ν χωρYω ρ2μYω[ το! δ οSκαδε πλο! μXλλον διεσκ+πουν 6π8η κομισθ2σονται, δεδι+τες μ ο# &Aθηνα'οι νομσαντες λελ=σθαι τ?ς σπονδς, δι+τι ς χε'ρας 9λθον, ο3κ ,σι σφXς 0ποπλε'ν. qEδοξεν οJν α3το'ς νδρας ς κελ2τιον σβιβσαντας νευ κηρυκεου προσπ(μψαι το'ς &Aθηναοις κα. πε'ραν ποι2σασθαι. π(μψαντ(ς τε λεγον τοιδε. ‘0δικε'τε, { νδρες &Aθηνα'οι, πολ(μου ρχοντες κα. σπονδ?ς λ=οντες[ Iμ'ν γ?ρ πολεμους το4ς Iμετ(ρους τιμωρουμ(νοις μποδNν Wστασθε 6πλα 0νταιρ+μενοι. εC δ’ Dμ'ν γν5μη στ. κωλ=ειν τε IμXς π. K(ρκυραν \ λλοσε εS ποι βουλ+μεθα πλε'ν κα. τ?ς σπονδ?ς λ=ετε, IμXς το=σδε πρ5τους λαβ+ντες χρ2σασθε ς πολεμοις.’ ο# μν δ τοια!τα εTπον[ τ,ν δ Kερκυραων τ* μν στρατ+πεδον 6σον π2κουσεν 0νεβ+ησεν ε3θ4ς λαβε'ν τε α3το4ς κα. 0ποκτε'ναι, ο# δ &Aθηνα'οι τοιδε 0πεκρναντο. ‘οGτε ρχομεν πολ(μου, { νδρες Πελοπονν2σιοι, οGτε τ?ς σπονδ?ς λ=ομεν, Kερκυραοις δ το'σδε ξυμμχοις οJσι βοηθο. bλθομεν. εC μν οJν λλοσ( ποι βο=λεσθε πλε'ν, ο3 κωλ=ομεν[ εC δ π. K(ρκυραν πλευσε'σθε \ ς τ,ν κενων τι χωρων, ο3 περιοψ+μεθα κατ? τ* δυνατ+ν.’

142

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

περι$λθει εeς πολλWν Qμηχαναν, Qφ’ lν^ς qς ;κ τ9ς Qνγκης ν] φρουροZν το_ς αeχμαλ2τους, πο_ εaχαν εeς τ] πλο3α των, καV Qφ’ lτ$ρου oνεκα τ9ς Qδυναμας τ9ς ;κτελ$σεως, λ%γuω τοZ Qκατοικ8του τοZ μ$ρους. !Aντιθ$τως, διεσκ$πτοντο μ5λλον περV τοZ τρ%που, κατ] τ^ν Rπο3ον rδ,ναντο ν] πραγματοποι8σουν τ^ν πλοZν τ9ς εeς τ] dδια ;πιστροφ9ς, καθ’ fσον ;φοβοZντο μ8πως οb !Aθηνα3οι, θεωροZντες, fτι εaχε διαρρηχθ9 L TριακονταετWς συνθ8κη (δι%τι zλθαν εeς χε3ρας), θελ8σουν ν] ;μποδσουν τ^ν Qπ%πλουν των. 53. !Aπεφσισαν, λοιπ^ν, ν] ;πιβιβσουν μερικο_ς Xνδρας ;πV μικροZ σκφους καV το_ς Qποστελουν Xνευ κηρυκεου πρ^ς το_ς !Aθηναους, δι] ν] ;ξακριβ2σουν τ]ς προθ$σεις των. KαV διεμ8νυσαν πρ^ς α`το_ς τ] lξ9ς περπου: «Διαπρττετε Qδικαν, Xνδρες !Aθηνα3οι, κμνοντες QρχWν πολ$μου καV παραβιζοντες τ]ς συνθ8κας. Δι%τι ;ν%πλως ;πεμβανετε ;ναντον μας, ;νu[ Lμε3ς ζητοZμεν sπλ[ς ν] τιμωρ8σωμεν το_ς ;χθρο,ς μας. !E]ν σκοπε,ετε ν] μ5ς ;μποδσετε ν] πλε,σωμεν ;ναντον τ9ς Kερκ,ρας S fπου QλλοZ θ$λομεν καV Qθετε3τε τοιουτοτρ%πως τWν Tριακονταετ9 συνθ8κην, συλλβετε Lμ5ς ;δ[ πρ2τους καV μεταχειρισθ9τε μας qς ;χθρο,ς». …Eτσι qμλησαν οb Qπεσταλμ$νοι τ[ν Kορινθων. !Aπ^ τ^ μ$ρος τ[ν Kερκυραων, ;ξ Xλλου, R στρατ^ς fσος κουσε τ] λεχθ$ντα ;κρα,γαζε: «Πιστε τους καV σκοτ[στ$ τους». !Aλλ’ οb !Aθηνα3οι gδωσαν τWν lπομ$νην Qπντησιν: «Oƒτε QρχWν πολ$μου κμνομεν, Πελοπονν8σιοι οƒτε τWν Tριακονταετ9 συνθ8κην QθετοZμεν, Qλλ’ λθαμεν πρ^ς βο8θειαν τ[ν Kερκυραων ;δ[, οb Rπο3οι εaναι σ,μμαχο μας, ΔUν σ5ς ;μποδζομεν λοιπ^ν ;]ν θ$λετε ν] πλε,σετε πρ^ς κανUν Xλλο μ$ρος. !E]ν fμως πλε,σετε ;ναντον τ9ς Kερκ,ρας S ;ναντον Xλλου μ$ρους τ9ς ;πικρατεας των, δUν θ] τ^ ;πιτρ$ψωμεν, ;φ’ fσον rμποροZμεν». 143

54

55

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Tοια!τα τ,ν &Aθηναων 0ποκριναμ(νων ο# μν Kορνθιοι τ+ν τε πλο!ν τ*ν π’ οSκου παρεσκευζοντο κα. τροπα'ον στησαν ν το'ς ν τ8 gπερYω Συβ+τοις[ ο# δ Kερκυρα'οι τ τε ναυγια κα. νεκρο4ς 0νελοντο τ? κατ? σφXς ξενεχθ(ντα Dπ+ τε το! Kο! κα. 0ν(μου, wς γεν+μενος τς νυκτ*ς διεσκ(δασεν α3τ? πανταχ8, κα. τροπα'ον 0ντ(στησαν ν το'ς ν τ8 ν2σYω Συβ+τοις ς νενικηκ+τες. γν5μ8η δ τοι8Xδε <κτεροι τν νκην προσεποι2σαντο[ Kορνθιοι μν κρατ2σαντες τ8 ναυμαχ8α μ(χρι νυκτ+ς, ]στε κα. ναυγια πλε'στα κα. νεκρο4ς προσκομσασθαι, κα. νδρας χοντες αCχμαλ5τους ο3κ λσσους χιλων να!ς τε καταδ=σαντες περ. <βδομ2κοντα στησαν τροπα'ον[ Kερκυρα'οι δ τρικοντα να!ς μλιστα διαφθεραντες, κα. πειδ &Aθηνα'οι 9λθον, 0νελ+μενοι τ? κατ? σφXς α3το4ς ναυγια κα. νεκρο=ς, κα. 6τι α3το'ς τ8 τε προτερα8α πρ=μναν κρου+μενοι Dπεχ5ρησαν ο# Kορνθιοι Cδ+ντες τ?ς &Aττικ?ς να!ς, κα. πειδ 9λθον ο# &Aθηνα'οι, ο3κ 0ντεπ(πλεον κ τ,ν Συβ+των, δι? τα!τα τροπα'ον στησαν. O@τω μν <κτεροι νικXν gξουν[ ο# δ Kορνθιοι 0ποπλ(οντες π’ οSκου &Aνακτ+ριον, 6 στιν π. τY, στ+ματι το! &Aμπρακικο! κ+λπου, εhλον 0πτ8η (9ν δ κοιν*ν Kερκυραων κα. κενων) κα. καταστ2σαντες ν α3τY, Kορινθους οCκ2τορας 0νεχ5ρησαν π’ οSκου, κα. τ,ν Kερκυραων iκτακοσους μν οy 9σαν δο!λοι 0π(-

54. Mετ] τWν τοια,την Qπντησιν τ[ν !Aθηναων, οb μUν Kορνθιοι καV τ^ν πλοZν τ9ς ;πιστροφ9ς ρχισαν ν] lτοιμζουν καV τρ%παιον gστησαν εeς τ^ν ;πV τ9ς !Hπερου λιμ$να τ[ν Συβ%των. Ob Kερκυρα3οι, ;ξ Xλλου, συν$λεξαν τ] πτ2ματα τ[ν πεσ%ντων, καθpς καV το_ς ναυαγο_ς καV τ] ναυγια, πο_ εaχαν διευθυνθ9 πρ^ς τWν Qκτ8ν των cπ^ τοZ ρε,ματος καV τοZ Qν$μου, R Rπο3ος ;σηκ2θη διαρκο,σης τ9ς νυκτ^ς καV εaχε διασκορπσει α`τ] πρ^ς fλας τ]ς διευθ,νσεις, καV gστησαν Qντθετον τρ%παιον εeς μαν Qπ^ τ]ς ν8σους Σ,βοτα, qς ν] zσαν νικητα. KαV τ] δ,ο μ$ρη διεξεδκουν τWν νκην ;πV τh9 βσει διαφ%ρων R καθ$νας σκ$ψεων. Ob μUν Kορνθιοι gστησαν τρ%παιον, δι%τι ;πεκρτησαν κατ] τWν ναυμαχαν μ$χρι τ9ς νυκτ%ς, vστε καV πλε3στα ναυγια καV νεκρο_ς ν] μεταφ$ρουν εeς τ^ Rρμητ8ρι%ν των καV αeχμαλ2τους ‚χι kλιγωτ$ρους Qπ^ χιλους συν$λαβαν, καV ;χθρικ] πλο3α περV τ] lβδομ9ντα κατεβ,θισαν. Ob Kερκυρα3οι, ;ξ Xλλου, δι%τι κατ$στρεψαν τριντα περπου ;χθρικ] πλο3α καV μετ] τWν Xφιξιν τ[ν !Aθηναων συν$λεξαν τ] πτ2ματα καθpς καV το_ς ναυαγο_ς καV τ] ναυγια, πο_ εaχαν διευθυνθ9 πρ^ς τWν Qκτ8ν των, καV δι%τι τWν προτερααν οb Kορνθιοι, fταν εaδαν τ’ !Aθηναϊκ] πλο3α καV QφοZ zλθαν οb !Aθηνα3οι, cπεχ2ρησαν Qνακρο,οντες πρ,μναν, καV rρν8θησαν, fταν ;ξ$πλευσαν Qπ^ τ^ν λιμ$να τ[ν Συβ%των, ν] ;πιτεθοZν. Δι’ fλους α`το_ς το_ς λ%γους gστησαν τρ%παιον. Tοιουτοτρ%πως καV τ] δ,ο μ$ρη διεξεδκουν τWν νκην. 55. Kατ] τ^ν πλοZν τ9ς ;πιστροφ9ς, οb Kορνθιοι κατ$λαβαν δι’ Qπτης τ^ !Aνακτ%ριον, τ^ Rπο3ον, κεμενον κατ] τWν εdσοδον τοZ !AμπρακικοZ κ%λπου, zτο κοινW Qποικα α`τ[ν καV τ[ν Kερκυραων, καV ;γκαταστ8σαντες εeς α`τ^ Kορινθους Qποκους, ;π$στρεψαν εeς τ] dδια. !Eκ τ[ν Kερκυραων αeχμαλ2των, kκτακοσους μ$ν, οb Rπο3οι zσαν δοZλοι, ;π2λη-

144

145 10 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

56

57

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

δοντο, πεντ2κοντα δ κα. διακοσους δ2σαντες φ=λασσον κα. ν θεραπε8α εTχον πολλ8, 6πως α3το'ς τν K(ρκυραν 0ναχωρ2σαντες προσποι2σειαν[ τ=γχανον δ κα. δυνμει α3τ,ν ο# πλεους πρ,τοι Qντες τς π+λεως. I μν οJν K(ρκυρα ο@τω περιγγνεται τY, πολ(μYω τ,ν Kορινθων, κα. α# νες τ,ν &Aθηναων 0νεχ5ρησαν ξ α3τς[ αCτα δ α@τη πρ5τη γ(νετο το! πολ(μου το'ς Kορινθοις ς το4ς &Aθηναους, 6τι σφσιν ν σπονδα'ς μετ? Kερκυραων ναυμχουν. Mετ? τα!τα δ’ ε3θ4ς κα. τδε ξυν(βη γεν(σθαι το'ς &Aθηναοις κα. Πελοποννησοις διφορα ς τ* πολεμε'ν. τ,ν γ?ρ Kορινθων πρασσ+ντων 6πως τιμωρ2σονται α3το=ς, Dποτοπ2σαντες τν χθραν α3τ,ν ο# &Aθηνα'οι Ποτειδετας, οy οCκο!σιν π. τY, CσθμY, τς Παλλ2νης, Kορινθων 0ποκους, <αυτ,ν δ ξυμμχους φ+ρου Dποτελε'ς, κ(λευον τ* ς Παλλ2νην τε'χος καθελε'ν κα. ;μ2ρους δο!ναι, το=ς τε πιδημιουργο4ς κπ(μπειν κα. τ* λοιπ*ν μ δ(χεσθαι οzς κατ? τος Lκαστον Kορνθιοι πεμπον, δεσαντες μ 0ποστ,σιν Dπ+ τε Περδκκου πειθ+μενοι κα. Kορινθων, το=ς τε λλους το4ς π. Θρ8κης ξυναποστ2σωσι ξυμμχους. Tα!τα δ περ. το4ς Ποτειδετας ο# &A θηνα'οι προπαρεσκευζοντο ε3θ4ς μετ? τν ν Kερκ=ρ8 α ναυμαχαν[ οW τε γ?ρ Kορνθιοι φανερ,ς bδη

σαν, το_ς δU λοιπο_ς διακοσους πεν9ντα ;κρτησαν εeς τ]ς φυλακ]ς καV το_ς ;περιποιοZντο πολ,, ;λπζοντες fτι ο‹τοι, μετ] τWν ;πιστροφ8ν των εeς τWν K$ρκυραν, rμποροZσαν ν] ;πιτ,χουν τWν μεταστροφWν τ9ς πολιτικ9ς της cπUρ τ[ν Kορινθιακ[ν συμφερ%ντων, καθ’ fσον οb περισσ%τεροι Qπ’ α`το_ς gτυχε ν] εaναι ;κ τ[ν τ] πρ[τα φερ%ντων τ9ς π%λεως. Tοιουτοτρ%πως R π%λεμος πρ^ς το_ς Kορινθους gληξεν cπUρ τ9ς Kερκ,ρας καV τ’ !Aθηναϊκ] πλο3α Qνεχ2ρησαν ;ξ α`τ9ς. KαV α`τW cπ9ρξεν L πρ2τη αeτασις, τWν Rποαν οb Kορνθιοι εaχαν δι] τ^ν π%λεμον κατ] τ[ν !Aθηναων, fτι δηλαδW οb τελευτα3οι, συμπρττοντες μU το_ς Kερκυραους, ;ναυμχησαν ;ναντον των, εeς ;ποχWν πο_ εcρσκοντο εeς εeρηνικ]ς σχ$σεις, ;πV τh9 βσει τ[ν συνθηκ[ν. 56. !Aλλ’ ε`θ_ς μετ] ταZτα συν$βησαν καV τ] lπ%μενα γεγον%τα, τ] Rπο3α ;προκλεσαν μεταξ_ !Aθηναων καV Πελοποννησων ν$ας διαφορς, Rδηγο,σας εeς π%λεμον. !Eνu[ δηλαδW οb Kορνθιοι ;βυσσοδ%μουν π[ς ν] το_ς ;κδικηθοZν, οb !Aθηνα3οι, cποπτευθ$ντες το_ς ;χθρικο,ς των σκοπο,ς, Qπ8τησαν Qπ^ το_ς Ποτειδαιτας, οb Rπο3οι κατοικοZν παρ] τ^ν eσθμ^ν τ9ς Παλλ8νης καV εaναι Xποικοι τ[ν Kορινθων, Qλλ] σ,μμαχοι φ%ρου cποτελε3ς τ[ν !Aθηναων, ν] κατεδαφσουν τ^ πρ^ς τWν Παλλ8νην τε3χ%ς των καV ν] δ2σουν Rμ8ρους, καV συγχρ%νως ν’ Qποπ$μψουν καV μW δ$χωνται τοZ λοιποZ το_ς Qνωττους λειτουργο,ς, το_ς Rποους gστελλεν L K%ρινθος καθ^ μητρ%πολις τ9ς Ποτειδαας. Δι%τι ;φοβ8θησαν μ8πως οb Ποτειδαι5ται, παρασυρ%μενοι Qπ^ τ^ν Περδκκαν καV το_ς Kορινθους, ;παναστατ8σουν καV wθ8σουν εeς ;πανστασιν καV το_ς Xλλους ;πV τ9ς Xαλκιδικ9ς συμμχους. 57. T] προληπτικ] α`τ] μ$τρα Qπ$ναντι τ[ν Ποτειδαιατ[ν ρχισαν ν] λαμβνουν οb !Aθηνα3οι ε`θ_ς μετ] τWν ναυμαχαν τ9ς Kερκ,ρας. Δι%τι ‚χι μ%νον οb Kορνθιοι zσαν

146

147

58

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

διφοροι 9σαν, Περδκκας τε ; &Aλεξνδρου Mακεδ+νων βασιλε4ς πεπολ(μωτο ξ=μμαχος πρ+τερον κα. φλος Zν. πολεμ5θη δ 6τι ΦιλππYω τY, <αυτο! 0δελφY, κα. Δ(ρδ8α κοιν8 πρ*ς α3τ*ν ναντιουμ(νοις ο# &Aθηνα'οι ξυμμαχαν ποι2σαντο. δεδι5ς τε πρασσεν ς τε τν Λακεδαμονα π(μπων 6πως π+λεμος γ(νηται α3το'ς πρ*ς Πελοποννησους, κα. το4ς Kορινθους προσεποιε'το τς Ποτειδαας Lνεκα 0ποστσεως[ προσ(φερε δ λ+γους κα. το'ς π. Θρ8κης Xαλκιδε!σι κα. Bοττιαοις ξυναποστναι, νομζων, εC ξ=μμαχα τα!τα χοι 6μορα Qντα τ? χωρα, K8Xον Rν τ*ν π+λεμον μετ’ α3τ,ν ποιε'σθαι. Fν ο# &Aθηνα'οι αCσθ+μενοι κα. βουλ+μενοι προκαταλαμβνειν τ,ν π+λεων τ?ς 0ποστσεις (τυχον γ?ρ τρικοντα να!ς 0ποστ(λλοντες κα. χιλους ;πλτας π. τν γν α3το!, &Aρχεστρτου το! Λυκομ2δους μετ’ λλων †τεσσρων† στρατηγο!ντος) πιστ(λλουσι το'ς ρχουσι τ,ν νε,ν Ποτειδεατ,ν τε ;μ2ρους λαβε'ν κα. τ* τε'χος καθελε'ν, τ,ν τε πλησον π+λεων φυλακν χειν 6πως μ 0ποστ2σονται. ΠοτειδεXται δ π(μψαντες μν κα. παρ’ &Aθηναους πρ(σβεις, εS πως πεσειαν μ σφ,ν π(ρι νεωτερζειν μηδ(ν, λθ+ντες δ κα. ς τν Λακεδαμονα μετ? Kορινθων, [πρασσον] 6πως <τοιμσαιντο τιμωραν, \ν δ(8η, πειδ κ τε &Aθην,ν κ πολλο! πρσσοντες ο3δν η@-

πλ$ον εeς φανερ]ν πρ^ς α`το_ς διστασιν, Qλλ] καV R υb^ς τοZ !Aλεξνδρου Περδκκας, βασιλε_ς τ[ν Mακεδ%νων, R Rπο3ος zτο πρVν φλος καV σ,μμαχ%ς των, εaχε γνει δη ;χθρ%ς. KαV gγινεν ;χθρ%ς, δι%τι οb !Aθηνα3οι συνεμχησαν μU τ^ν Qδελφ%ν του Φλιππον καV τ^ν Δ$ρδαν, οb Rπο3οι διεξ9γαν κοιν^ν κατ’ α`τοZ Qγ[να. !Aνησυχ[ν, qς ;κ το,του, καV εeς τWν Λακεδαμονα gστειλεν ;πανειλημμ$νως Qπεσταλμ$νους, προσπαθ[ν ν] προκαλ$σhη π%λεμον μεταξ_ !Aθηναων καV Πελοποννησων, καV το_ς Kορινθους ;ζ8τει ν] προσεταιρισθh9, δι] ν] ;πιτ,χhη τWν Qποστασαν τ9ς Ποτειδαας. !Eπρ%τεινεν, Xλλωστε, καV εeς το_ς Bοττιαους καV εeς τ]ς Xλλας π%λεις τ9ς Xαλκιδικ9ς ν] συμμετσχουν τ9ς ;παναστσεως, δι%τι ;ν%μιζεν fτι ‡ν εaχε συμμχους τ] διαμερσματα α`τ, τ] Rπο3α συνορε,ουν μU τWν ;πικρτειν του, L σ,μπραξις α`τ[ν θ] διηυκ%λυνε τWν διεξαγωγWν τοZ πολ$μου. !Aλλ’ οb !Aθηνα3οι, ;ννο8σαντες το_ς σκοπο,ς του, rθ$λησαν ν] προλβουν τWν ;πανστασιν. KαV ;πειδW συν$πεσε ν] ;πκειται τ%τε L Qναχ2ρησις τριντα πλοων καV χιλων Rπλιτ[ν, Qποστελλομ$νων κατ] τοZ Περδκκα, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ !Aρχεστρτου, υbοZ τοZ Λυκομ8δους, καV τεσσρων Xλλων στρατηγ[ν, παρ8γγειλαν εeς το,τους ‚χι μ%νον ν] λβουν Rμ8ρους Qπ^ το_ς Ποτειδαιτας, Qλλ] καV ν] κατεδαφσουν τ^ τε3χ%ς των, καV ν] ;πιτηροZν συγχρ%νως τ]ς πλησον π%λεις, δι] ν] μWν ;παναστατ8σουν. 58. Ob Ποτειδαι5ται, ;ξ Xλλου, gστειλαν πρ$σβεις πρ^ς το_ς !Aθηναους, μ8πως rμπορ$σουν ν] το_ς πεσουν ν] μW λβουν βαια ;ναντον των μ$τρα. Συγχρ%νως Xλλοι πρ$σβεις των, συνοδευ%μενοι Qπ^ Kορινθους, zλθαν εeς τWν Λακεδαμονα, δι] ν] ;ξασφαλσουν ταχε3αν ;πικουραν δι] τWν περπτωσιν Qνγκης. !Aλλ’ ;πειδW Qπ^ μUν το_ς !Aθηναους, μετ] μακρ]ς διαπραγματε,σεις, κανUν bκανοποιητικ^ν Qποτ$λεσμα

148

149

59

60

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ροντο πιτ2δειον, 0λλ’ α# νες α# π. Mακεδοναν κα. π. σφXς ;μοως πλεον, κα. τ? τ(λη τ,ν Λακεδαιμονων Dπ(σχετο α3το'ς, \ν π. Ποτεδαιαν Sωσιν &Aθηνα'οι, ς τν &Aττικν σβαλε'ν, τ+τε δ κατ? τ*ν καιρ*ν το!τον 0φστανται μετ? Xαλκιδ(ων κα. Bοττιαων κοιν8 ξυνομ+σαντες. κα. Περδκκας πεθει Xαλκιδ(ας τ?ς π. θαλσσ8η π+λεις κλιπ+ντας κα. καταβαλ+ντας 0νοικσασθαι ς qOλυνθον μαν τε π+λιν τα=την Cσχυρ?ν ποι2σασθαι[ το'ς τ’ κλιπο!σι το=τοις τς <αυτο! γς τς Mυγδονας περ. τν B+λβην λμνην δωκε ν(μεσθαι, Lως Rν ; πρ*ς &Aθηναους π+λεμος 89. κα. ο# μν 0νYωκζοντ+ τε καθαιρο!ντες τ?ς π+λεις κα. ς π+λεμον παρεσκευζοντο. A# δ τρικοντα νες τ,ν &Aθηναων 0φικνο!νται ς τ? π. Θρ8κης, κα. καταλαμβνουσι τ2ν τε Ποτεδαιαν κα. τlλλα 0φεστηκ+τα. νομσαντες δ ο# στρατηγο. 0δ=νατα εTναι πρ+ς τε Περδκκαν πολεμε'ν τ8 παρο=σ8η δυνμει κα. τ? ξυναφεστ,τα χωρα τρ(πονται π. τν Mακεδοναν, φ’ 6περ κα. τ* πρ,τον ξεπ(μποντο, κα. καταστντες πολ(μουν μετ? Φιλππου κα. τ,ν Δ(ρδου 0δελφ,ν νωθεν στρατι8X σβεβληκ+των. Kα. ν το=τYω ο# Kορνθιοι, τς Ποτειδαας 0φεστηκυας κα. τ,ν &Aττικ,ν νε,ν περ. Mακεδοναν ο3σ,ν,

δUν ;π$τυχαν, το`ναντον δU τ] πλο3α, τ] Rπο3α προωρζοντο Qρχικ[ς κατ] τ9ς Mακεδονας, εaχαν Qποπλε,σει διευθυν%μενα καV κατ’ α`τ[ν ;πσης, ;νu[ Qντιθ$τως L κυβ$ρνησις τ[ν Λακεδαιμονων το_ς cπ$σχετο fτι ;]ν οb !Aθηνα3οι ;πιτεθοZν κατ] τ9ς Ποτειδαας, α`τοV θ] εeσβλουν εeς τWν !Aττικ8ν, ;θε2ρησαν fτι zλθε πλ$ον L κατλληλος στιγμ8, καV συνομολογ8σαντες πρ^ς το_ς Xαλκιδε3ς καV το_ς Bοττιαους συμμαχαν, ;πισφραγισθε3σαν δι’ fρκου, ;πανεσττησαν Qπ^ κοινοZ. Συγχρ%νως R Περδκκας gπεισε το_ς Xαλκιδε3ς ν] ;γκαταλεψουν καV κατεδαφσουν τ]ς παραλας π%λεις των καV ;γκατασταθοZν μεσογει%τερον εeς τWν …Oλυνθον, ;γκαθιστ[ντες ;κε3 μαν, Qλλ’ eσχυρ]ν π%λιν. Eeς ;κενους πο_ ;γκατ$λειψαν τ]ς π%λεις των gδωσε πρ^ς καλλι$ργειαν, δι’ Rλ%κληρον τWν διρκειαν τοZ κατ] τ[ν !Aθηναων ;νδεχομ$νου πολ$μου, μ$ρος τοZ εeς α`τ^ν Qν8κοντος ;δφους τ9ς Mυγδονας περV τWν λμνην B%λβην, καV gτσι οb Xαλκιδε3ς, κατεδαφσαντες τ]ς π%λεις των, ρχισαν συνοικιζ%μενοι μεσογει%τερον καV παρασκευαζ%μενοι δι] τ^ν π%λεμον. 59. iOταν τ] τριντα !Aθηναϊκ] πλο3α gφθασαν εeς τWν Xαλκιδικ8ν, εcρ9καν fτι L Ποτεδαια καV αb Xλλαι π%λεις εaχαν δη ;παναστατ8σει. KαV ;πειδW οb στρατηγοV gκριναν fτι δUν rμποροZσαν μU τ]ς παρο,σας δυνμεις των ν] διεξαγγουν π%λεμον συγχρ%νως ;ναντον τοZ Περδκκα καV τ[ν π%λεων fσαι Qπ^ κοινοZ εaχαν ;παναστατ8σει, ;στρφησαν πρ^ς τWν Mακεδοναν, κατ] τ9ς Rποας καV Qρχικ[ς εaχαν Qποσταλ9, καV QφοZ ;ξησφλισαν βσιν ;πιχειρ8σεων, διεξ9γαν τ^ν π%λεμον Qπ^ κοινοZ μU τ^ν Φλιππον καV το_ς Qδελφο_ς τοZ Δ$ρδου, τ[ν Rποων R στρατ^ς εaχεν δη εeσβλει Qπ^ τ^ ;σωτερικ%ν. 60. T2ρα, fμως πο_ L Ποτεδαια εaχεν ;παναστατ8σει καV R !Aθηναϊκ^ς στ%λος εcρσκετο εeς τ]ς Qκτ]ς τ9ς Mακεδονας,

150

151

61

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

δεδι+τες περ. τY, χωρYω κα. οCκε'ον τ*ν κνδυνον Iγο=μενοι π(μπουσιν <αυτ,ν τε θελοντ?ς κα. τ,ν λλων Πελοποννησων μισθ8, πεσαντες <ξακοσους κα. χιλους το4ς πντας ;πλτας κα. ψιλο4ς τετρακοσους. στρατ2γει δ α3τ,ν &Aριστε4ς ; &Aδειμντου, κατ? φιλαν τε α3το! ο3χ Uκιστα ο# πλε'στοι κ Kορνθου στρατι,ται θελοντα. ξυν(σποντο[ 9ν γ?ρ το'ς Ποτειδεταις αCε ποτε πιτ2δειος. κα. 0φικνο!νται τεσσαρακοστ8 Iμ(ρ8α @στερον π. Θρ8κης \ Ποτεδαια 0π(στη. Hλθε δ κα. το'ς &Aθηναοις ε3θ4ς I 0γγελα τ,ν π+λεων 6τι 0φεστXσι, κα. π(μπουσιν, ς 8bσθοντο κα. το4ς μετ’ &Aριστ(ως πιπαρι+ντας, δισχιλους <αυτ,ν ;πλτας κα. τεσσαρκοντα να!ς πρ*ς τ? 0φεστ,τα, κα. Kαλλαν τ*ν Kαλλιδου π(μπτον α3τ*ν στρατηγ+ν, οy 0φικ+μενοι ς Mακεδοναν πρ,τον καταλαμβνουσι το4ς προτ(ρους χιλους Θ(ρμην ρτι 8Iρηκ+τας κα. Π=δναν πολιορκο!ντας. προσκαθεζ+μενοι δ κα. α3το. τν Π=δναν πολι+ρκησαν μ(ν, πειτα δ ξ=μβασιν ποιησμενοι κα. ξυμμαχαν 0ναγκααν πρ*ς τ*ν Περδκκαν, ς α3το4ς κατ2πειγεν I Ποτεδαια κα. ; &Aριστε4ς παρεληλυθ5ς, 0πανστανται κ τς Mακεδονας, κα. 0φικ+μενοι ς B(ροιαν κ0κε'θεν π. Στρ(ψαν κα. πειρσαντες πρ,τον το! χωρου κα. ο3χ <λ+ντες πορε=οντο κατ? γν πρ*ς τν Ποτεδαιαν, τρισχιλοις μν ;πλταις <αυτ,ν, χωρ.ς δ τ,ν

οb Kορνθιοι Qνησ,χουν σοβαρ[ς δι] τWν Ποτεδαιαν, καV θεωροZντες τ^ν κνδυνον α`τ9ς κνδυνον eδικ%ν των, Qπ$στειλαν ;κε3 Kορινθους ;θελοντ]ς καV fσους Qπ^ τWν Xλλην Πελοπ%ννησον ;στρατολ%γησαν, προσελκ,σαντες α`το_ς δι] τοZ μισθοZ, χιλους lξακοσους ;ν συν%λuω Rπλτας καV τετρακοσους ;λαφρ[ς qπλισμ$νους στρατι2τας. TWν Qρχηγαν α`τ[ν εaχεν R !Aριστε,ς, υb^ς τοZ !Aδειμντου, λ%γuω τοZ fτι zτο Qν$καθεν εeς φιλικ]ς σχ$σεις μU το_ς Ποτειδαιτας, καV χριν τ9ς φιλας α`τοZ πρ^ πντων εaχαν λβει μ$ρος εeς τWν ;κστρατεαν οb περισσ%τεροι Qπ^ το_ς Kορινθους ;θελοντς. H δ,ναμις α`τW gφθασεν εeς τWν XαλκιδικWν σαρντα Lμ$ρας μετ] τWν ;πανστασιν τ9ς Ποτειδαας. 61. !Aλλ’ ;πειδW L Qγγελα τ9ς ;παναστσεως τ[ν π%λεων α`τ[ν zλθεν Qμ$σως καV εeς το_ς !Aθηναους, „μα qς gμαθαν ο‹τοι fτι καV τ^ cπ^ τ^ν !Aριστ$α στρτευμα εcρσκετο καθ’ Rδ%ν, Qπ$στειλαν δισχιλους Qπ^ το_ς eδικο,ς των Rπλτας καV σαρντα πλο3α cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Kαλλου, υbοZ τοZ Kαλλιδου, καV τεσσρων Xλλων στρατηγ[ν. H δ,ναμις α`τ8, μ%λις gφθασεν εeς τWν Mακεδοναν, εcρ9κεν fτι οb προαποσταλ$ντες χλιοι Rπλ3ται εaχαν πρ^ kλγου κυριε,σει τWν Θ$ρμην καV ;πολι%ρκουν δη τWν Π,δναν, στρατοπεδε,σαντες δU καV α`τοV πρ^ τ9ς Π,δνης μετ$σχον τ9ς πολιορκας. !Aλλ] μετ’ kλγον R !Aθηναϊκ^ς στρατ^ς rναγκσθη ν] συνομολογ8σhη συνθ8κην καV συμμαχαν πρ^ς τ^ν Περδκκαν. Δι%τι L κατστασις τ9ς Ποτειδαας, fπου ;ν τu[ μεταξ_ εaχε φθσει R !Aριστε,ς, Qπ8τει τWν Xμεσον ;κε3 παρουσαν των. Ως ;κ το,του, Qνεχ2ρησαν ;κ Mακεδονας καV δι] Bερροας gφθασαν εeς τ^ gδαφος τ9ς Στρ$ψας. Kατ%πιν QνεπιτυχοZς Qποπερας πρ^ς κατληψιν τ9ς τελευταας α`τ9ς π%λεως, ;πορε,οντο δι] ξηρ5ς εeς τWν Ποτεδαιαν μU δ,ναμιν τρι[ν χιλιδων !Aθηναων Rπλιτ[ν, πολλ[ν ;πV πλ$ον Qπ^ το_ς πιστο_ς Qπομε-

152

153

62

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ξυμμχων πολλο'ς, #ππε!σι δ <ξακοσοις Mακεδ+νων το'ς μετ? Φιλππου κα. Παυσανου[ Pμα δ νες παρ(πλεον <βδομ2κοντα. κατ’ iλγον δ προϊ+ντες τριτα'οι 0φκοντο ς Γγωνον κα. στρατοπεδε=σαντο. ΠοτειδεXται δ κα. ο# μετ? &Aριστ(ως Πελοπονν2σιοι προσδεχ+μενοι το4ς &Aθηναους στρατοπεδε=οντο πρ*ς &Oλ=νθου ν τY, CσθμY,, κα. 0γορ?ν ξω τς π+λεως πεποηντο. στρατηγ*ν μν οJν το! πεζο! παντ*ς ο# ξ=μμαχοι 8Uρηντο &Aριστ(α, τς δ Wππου Περδκκαν[ 0π(στη γ?ρ ε3θ4ς πλιν τ,ν &Aθηναων κα. ξυνεμχει το'ς Ποτειδεταις, &I+λαον 0νθ’ αDτο! καταστ2σας ρχοντα. 9ν δ I γν5μη το! &Aριστ(ως τ* μν μεθ’ <αυτο! στρατ+πεδον χοντι ν τY, CσθμY, πιτηρε'ν το4ς &Aθηναους, \ν πωσι, Xαλκιδ(ας δ κα. το4ς ξω Cσθμο! ξυμμχους κα. τν παρ? Περδκκου διακοσαν Wππον ν &Oλ=νθYω μ(νειν, κα. 6ταν &Aθηνα'οι π. σφXς χωρ,σι, κατ? ν5του βοηθο!ντας ν μ(σYω ποιε'ν αDτ,ν το4ς πολεμους. Kαλλας δ’ αJ ; τ,ν &Aθηναων στρατηγ*ς κα. ο# ξυνρχοντες το4ς μν Mακεδ+νας #ππ(ας κα. τ,ν ξυμμχων iλγους π. &Oλ=νθου 0ποπ(μπουσιν, 6πως εSργωσι το4ς κε'θεν πιβοηθε'ν, α3το. δ 0ναστ2σαντες τ* στρατ+πεδον χ5ρουν π. τν Ποτεδαιαν. κα. πειδ πρ*ς τY, CσθμY, γ(νοντο κα. εTδον το4ς ναντους παρασκευαζομ(νους ς ς μχην, 0ντικαθσταντο κα. α3το, κα. ο3 πολ4 @στερον

ναντας συμμχους, καV lξακοσων Mακεδ%νων bππ$ων cπ^ τWν διοκησιν τοZ Φιλππου καV τοZ Παυσανου. Συγχρ%νως R στ%λος των, Qποτελο,μενος Qπ^ lβδομ9ντα πλο3α, gπλεε παρ] τWν Qκτ8ν. Δι] βραδεας πορεας gφθασαν τWν τρτην Lμ$ραν εeς Γγωνον, fπου καV ;στρατοπ$δευσαν. 62. Ob Ποτειδαι5ται, ;ξ Xλλου, καV L cπ^ τ^ν !Aριστ$α ΠελοποννησιακW δ,ναμις, Qναμ$νοντες το_ς !Aθηναους, zσαν στρατοπεδευμ$νοι εeς τ^ν eσθμ^ν πρ^ς τ^ μ$ρος τ9ς !Oλ,νθου καV εaχαν ;γκαταστ8σει Qγορ]ν gξω τ9ς π%λεως. !Aρχηγ^ν Rλοκλ8ρου μUν τ9ς πεζ9ς δυνμεως εaχαν ;κλ$ξει οb σ,μμαχοι τ^ν !Aριστ$α, τοZ δU bππικοZ τ^ν Περδκκαν, δι%τι ο‹τος εaχε πλιν ;γκαταλεψει Qμ$σως το_ς !Aθηναους καV ;μχετο παρ] τ^ πλευρ^ν τ[ν Ποτειδαιατ[ν, Qφ8σας Qντιβασιλ$α πρ^ς διοκησιν τ9ς Mακεδονας τ^ν !I%λαον. Kατ] τ^ σχ$διον τοZ !Aριστ$ως, α`τ^ς μ$ν, gχων cπ^ τ]ς Qμ$σους διαταγς του τ^ν στρατ^ν εeς τ^ν eσθμ%ν, θ] εaχεν ;στραμμ$νην τWν προσοχ8ν του κατ] ;νδεχομ$νης προελσεως τ[ν !Aθηναων, ;νu[ οb Xαλκιδε3ς, καV οb ;κτ^ς τοZ eσθμοZ λοιποV σ,μμαχοι καV οb διακ%σιοι bππε3ς τοZ Περδκκα θ] gμεναν εeς …Oλυνθον. KαV fταν οb !Aθηνα3οι θελαν προχωρ8σει, δι] ν] προσβλουν τ^ν στρατ^ν τοZ !Aριστ$ως, θ] ρχοντο α`τοV Qπ^ τWν …Oλυνθον εeς βο8θειν του, προσβλλοντες α`το_ς ;κ τ[ν ν2των, θ$τοντες α`το_ς εeς τ^ μ$σον τ[ν δ,ο τμημτων τοZ συμμαχικοZ στρατοZ. O Qρχηγ^ς τ[ν !Aθηναων Kαλλας, ;ξ Xλλου, καV οb στρατηγο του gστειλαν τ^ Mακεδονικ^ν bππικ^ν καV kλγους Qπ^ το_ς συμμχους πρ^ς τWν διε,θυνσιν τ9ς !Oλ,νθου, δι] ν] ;μποδσουν το_ς ;κε3 στρατοπεδευμ$νους ν] gλθουν εeς βο8θειαν, ;νu[ οb dδιοι, ;κκιν8σαντες ;πV κεφαλ9ς τοZ στρατοZ των, ;βδιζαν κατ] τ9ς Ποτειδαας. KαV fταν gφθασαν εeς τ^ν eσθμ^ν καV εaδαν το_ς ;ναντους lτοιμαζομ$νους πρ^ς μχην, ρχισαν ν’ Qντιπαρατσσωνται καV α`τοV

154

155

63

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ξυν(μισγον. κα. α3τ* μν τ* το! &Aριστ(ως κ(ρας κα. 6σοι περ. κε'νον 9σαν Kορινθων τε κα. τ,ν λλων λογδες τρεψαν τ* καθ’ <αυτο4ς κα. πεξλθον δι5κοντες π. πολ=[ τ* δ λλο στρατ+πεδον Ποτειδεατ,ν κα. Πελοποννησων IσσXτο Dπ* τ,ν &Aθηναων κα. ς τ* τε'χος κατ(φυγεν. &Eπαναχωρ,ν δ ; &Aριστε4ς 0π* τς δι5ξεως, ς ;ρ8X τ* λλο στρτευμα Iσσημ(νον, gπ+ρησε μν ;ποτ(ρωσε διακινδυνε=σ8η χωρ2σας, \ π. τς &Oλ=νθου \ ς τν Ποτεδαιαν[ δοξε δ’ οJν ξυναγαγ+ντι το4ς μεθ’ αDτο! ς ς λχιστον χωρον δρ+μYω βισασθαι ς τν Ποτεδαιαν, κα. παρλθε παρ? τν χηλν δι? τς θαλσσης βαλλ+μεν+ς τε κα. χαλεπ,ς, iλγους μ(ν τινας 0ποβαλ5ν, το4ς δ πλεους σ5σας. ο# δ’ 0π* τς &Oλ=νθου το'ς Ποτειδεταις βοηθο (0π(χει δ <ξ2κοντα μλιστα σταδους κα. στι καταφαν(ς), ς I μχη γγνετο κα. τ? σημε'α bρθη, βραχ4 μ(ν τι προλθον ς βοηθ2σοντες, κα. ο# Mακεδ+νες #ππς 0ντιπαρετξαντο ς κωλ=σοντες[ πειδ δ δι? τχους I νκη τ,ν &Aθηναων γγνετο κα. τ? σημε'α κατεσπσθη, πλιν πανεχ5ρουν ς τ* τε'χος κα. ο# Mακεδ+νες παρ? το4ς &Aθηναους[ #ππς δ’ ο3δετ(ροις παρεγ(νοντο. μετ? δ τν μχην τροπα'ον στη-

καV μετ’ kλγον οb δ,ο στρατοV zλθαν εeς χε3ρας. KαV τ^ μUν κ$ρας, τ^ Rπο3ον κατε3χεν R !Aριστε_ς μU το_ς περV α`τ^ν ;πιλ$κτους Kορινθους καV Xλλους συμμχους, gτρεψεν εeς φυγWν τ^ μ$ρος τοZ ;χθρικοZ στρατοZ πο_ zτο Qπ$ναντ των καV ;προχ2ρησαν καταδι2κοντες α`το_ς εeς bκανWν Qπ%στασιν. !Aλλ’ R λοιπ^ς στρατ^ς καV τ[ν Ποτειδαιατ[ν καV τ[ν Πελοποννησων ;νικ8θη Qπ^ το_ς !Aθηναους καV κατ$φυγεν εeς τ^ τε3χος τ9ς Ποτειδαας. 63. iOταν R !Aριστε,ς, ;πιστρ$φων Qπ^ τWν καταδωξιν, εaδε τWν €τταν τοZ λοιποZ στρατοZ, εcρ$θη εeς Qμηχαναν, ;]ν gπρεπε ν] ;νεργ8σhη τWν κινδυν2δη cποχ2ρησν του, διευθυν%μενος πρ^ς τWν …Oλυνθον S ;πιστρ$φων εeς τWν Ποτεδαιαν. !Aπεφσισε τ$λος ν] συμπτ,ξhη τ^ν στρατ^ν εeς φλαγγα fσον τ^ δυνατ^ν πυκνοτ$ραν καV ν] ;κβισhη τρ$χων τWν εdσοδ%ν του εeς τWν Ποτεδαιαν. KαV κατ2ρθωσε δι] τοZ κυματοθρα,στου, τοZ εcρισκομ$νου ;μπρ^ς Qπ^ τ^ πρ^ς τWν θλασσαν τε3χος, ν] φθσhη πργματι ;ντ^ς α`τ9ς, μU δυσκολαν, ;ν το,τοις, καV cπ^ βροχWν βλημτων. Mολον%τι δU cπ$στη μερικ]ς Qπωλεας, gσωσε το_ς περισσοτ$ρους Xνδρας του. Ob σ,μμαχοι τ[ν Ποτειδαιατ[ν, οb στρατοπεδευμ$νοι εeς τWν …Oλυνθον (L Rποα Qπ$χει lξ9ντα περπου σταδους Qπ^ τ^ πεδον τ9ς μχης, χωρVς ν] cπρχhη τποτε, ;ν τu[ μεταξ,, παρεμποδζον τWν θ$αν), fταν ρχισεν L μχη καV cψ2θη τ^ σ9μα τ9ς προελσεως, ;προχ2ρησαν εeς μικρ]ν Qπ%στασιν, δι] ν] gλθουν εeς βο8θειαν, ;νu[ Qντιθ$τως τ^ Mακεδονικ^ν bππικ^ν παρετχθη Qπ$ναντ των, δι] ν] το_ς ;μποδσhη. !Aλλ’ ;πειδW L νκη τ[ν !Aθηναων συνεπληρ2θη ταχ$ως καV τ^ σ9μα κατεβιβσθη, α`τοV μUν ;π$στρεψαν πλιν ;ντ^ς τοZ τεχους τ9ς !Oλ,νθου, τ^ δU Mακεδονικ^ν bππικ^ν πρ^ς το_ς !Aθηναους. Tοιουτοτρ%πως τ^ bππικ^ν δUν gλαβε μ$ρος εeς τWν μχην οƒτε Qπ^ τ^ ˆν μ$ρος οƒτε Qπ^ τ^ Xλλο. Ob !Aθηνα3οι gστησαν κα-

156

157

64

65

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σαν ο# &Aθηνα'οι κα. το4ς νεκρο4ς Dποσπ+νδους 0π(δοσαν το'ς Ποτειδεταις[ 0π(θανον δ Ποτειδεατ,ν μν κα. τ,ν ξυμμχων iλγYω λσσους τριακοσων, &Aθηναων δ α3τ,ν πεντ2κοντα κα. <κατ*ν κα. Kαλλας ; στρατηγ+ς. T* δ κ το! Cσθμο! [τε'χος] ε3θ4ς ο# &Aθηνα'οι 0ποτειχσαντες φρο=ρουν[ τ* δ’ ς τν Παλλ2νην 0τεχιστον 9ν[ ο3 γ?ρ #κανο. ν+μιζον εTναι ν τε τY, CσθμY, φρουρε'ν κα. ς τν Παλλ2νην διαβντες τειχζειν, δεδι+τες μ σφσιν ο# ΠοτειδεXται κα. ο# ξ=μμαχοι γενομ(νοις δχα πθωνται. κα. πυνθαν+μενοι ο# ν τ8 π+λει &Aθηνα'οι τν Παλλ2νην 0τεχιστον οJσαν, χρ+νYω @στερον π(μπουσιν <ξακοσους κα. χιλους ;πλτας <αυτ,ν κα. Φορμωνα τ*ν &Aσωπου στρατηγ+ν[ wς 0φικ+μενος ς τν Παλλ2νην κα. ξ &Aφ=τιος ;ρμ5μενος προσ2γαγε τ8 Ποτειδα8α τ*ν στρατ*ν κατ? βραχ4 προϊNν κα. κερων Pμα τν γν, ς δ ο3δε.ς πεξ82ει ς μχην, 0πετεχισε τ* κ τς Παλλ2νης [τε'χος]. κα. ο@τως bδη κατ? κρτος I Ποτεδαια 0μφοτ(ρωθεν πολιορκε'το κα. κ θαλσσης ναυσ.ν Pμα φορμο=σαις. &Aριστε4ς δ 0ποτειχισθεσης α3τς κα. λπδα ο3δεμαν χων σωτηρας, \ν μ2 τι 0π* Πελοπονν2σου \ λλο παρ? λ+γον γγνηται, ξυνεβο=λευε μν πλν

τ%πιν τ9ς μχης τρ%παιον καV Qπ$δωκαν κατ%πιν Qνακωχ9ς εeς το_ς Ποτειδαιτας το_ς νεκρο,ς των. !Eφονε,θησαν δU Qπ^ μUν το_ς Ποτειδαιτας καV Qπ^ το_ς συμμχους των κτι kλιγ2τεροι Qπ^ τριακ%σιοι, Qπ^ το_ς eδους δU το_ς !Aθηναους lκατ^ν πεν9ντα καV R στρατηγ%ς των Kαλλας. 64. Ob !Aθηνα3οι Qπ$κλεισαν Qμ$σως τWν π%λιν Qπ^ τ^ μ$ρος τοZ eσθμοZ, κατασκευσαντες πολιορκητικ^ν τε3χος καV ;γκαταστ8σαντες φρουρν. iOμοια fμως μ$τρα δUν gλαβαν δι] τ^ πρ^ς τWν Παλλ8νην μ$ρος τ9ς π%λεως. Δι%τι οb !Aθηνα3οι gκριναν fτι δUν εaχαν Qρκετ]ς δυνμεις, fπως καV εeς τ^ν eσθμ^ν διατηροZν φρουρν, καV συγχρ%νως QποβιβασθοZν εeς τWν Παλλ8νην, δι] ν] κατασκευσουν καV ;κε3 δε,τερον πολιορκητικ^ν τε3χος, φοβο,μενοι μ8πως, ‡ν διαιρ$σουν τ]ς δυνμεις των οb Ποτειδαι5ται καV οb σ,μμαχο των ;πιτεθοZν ;ναντον των. Mανθνοντες fμως εeς τ]ς !Aθ8νας, fτι πρ^ς τ^ μ$ρος τ9ς Παλλ8νης δUν εaχε κατασκευασθ9 πολιορκητικ^ν τε3χος, gστειλαν βραδ,τερον cπ^ τ^ν στρατηγ^ν Φορμωνα, υb^ν τοZ !Aσωπου, χιλους lξακοσους Qπ^ το_ς eδικο,ς των Rπλτας. O Φορμων, φθσας εeς Παλλ8νην καV χρησιμοποι[ν qς Rρμητ8ριον τWν …Aφυτιν, προ2θησε τ^ν στρατ%ν του πρ^ς τWν Ποτεδαιαν δι] βραδει[ν πορει[ν, δενδροτομ[ν συγχρ%νως τWν χ2ραν. !EπειδW fμως κανεVς δUν ;ξ8ρχετο Qπ^ τWν π%λιν πρ^ς μχην, δι$κοψε καV τWν πρ^ς τWν Παλλ8νην συγκοινωναν τ9ς Ποτειδαας δι] τ9ς κατασκευ9ς πολιορκητικοZ τεχους. KαV gτσι L Ποτεδαια ;πολιορκε3το δη στεν[ς καV Qπ^ τ] δ,ο μ$ρη, ;νu[ συγχρ%νως R στ%λος Qπ$κλειεν α`τWν Qπ^ τ^ μ$ρος τ9ς θαλσσης. 65. !Aποκλεισθεσης τοιουτοτρ%πως τ9ς π%λεως Qπ^ fλα τ] μ$ρη, R !Aριστε_ς δUν εaχε καμμαν ;λπδα σωτηρας, ;φ’ fσον δUν ;στ$λλετο βο8θεια Qπ^ τWν Πελοπ%ννησον S δUν συν$βαιν$ τι τ^ Qπροσδ%κητον. !Eπιθυμ[ν ν] ;ξοικονομ8σhη

158

159

66

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πεντακοσων νεμον τηρ2σασι το'ς λλοις κπλε!σαι, 6πως π. πλ(ον ; σ'τος 0ντσχ8η, κα. α3τ*ς bθελε τ,ν μεν+ντων εTναι[ ς δ’ ο3κ πειθε, βουλ+μενος τ? π. το=τοις παρασκευζειν κα. 6πως τ? ξωθεν Lξει ς ριστα, κπλουν ποιε'ται λαθNν τν φυλακν τ,ν &Aθηναων. κα. παραμ(νων ν Xαλκιδε!σι τ τε λλα ξυνεπολ(μει κα. Σερμυλι,ν λοχ2σας πρ*ς τ8 π+λει πολλο4ς δι(φθειρεν, ς τε τν Πελοπ+ννησον πρασσεν 6π8η aφελα τις γεν2σεται. μετ? δ τς Ποτειδαας τν 0ποτεχισιν Φορμων μν χων το4ς <ξακοσους κα. χιλους τν Xαλκιδικν κα. Bοττικν δ82ου κα. στιν n κα. πολσματα εhλεν. Tο'ς δ’ &Aθηναοις κα. Πελοποννησοις αCται μν αkται προυγεγ(νηντο ς 0λλ2λους, το'ς μν Kορινθοις 6τι τν Ποτεδαιαν <αυτ,ν οJσαν 0ποικαν κα. νδρας Kορινθων τε κα. Πελοποννησων ν α3τ8 Qντας πολι+ρκουν, το'ς δ &Aθηναοις ς το4ς Πελοποννησους 6τι <αυτ,ν τε π+λιν ξυμμαχδα κα. φ+ρου Dποτελ 0π(στησαν, κα. λθ+ντες σφσιν 0π* το! προφανο!ς μχοντο μετ? Ποτειδεατ,ν. ο3 μ(ντοι 6 γε π+λεμ+ς πω ξυνερρ5γει, 0λλ’ τι 0νοκωχ 9ν[ Cδ8α γ?ρ τα!τα ο# Kορνθιοι πραξαν.

τ]ς τροφς, ;πρ%τεινεν fπως L φρουρ, ;πωφελουμ$νη ε`νοϊκοZ Qν$μου, ;κπλε,ση, Qφνουσα εeς τWν π%λιν δ,ναμιν πεντακοσων μ%νον Qνδρ[ν, προσφερ%μενος ν] εaναι oνας Qπ^ το_ς πεντακοσους α`το,ς. !EπειδW fμως δUν το_ς gπεισε, θ$λων ν] κμhη f,τι Qπ^ τ]ς παρο,σας περιστσεις ;πεβλλετο καV συγχρ%νως ν] μεριμν8σhη cπUρ τ9ς π%λεως gξωθεν κατ] τ^ν καλλτερον δυνατ^ν τρ%πον, ;ξ$πλευσε χωρVς ν] γνhη Qντιληπτ^ς Qπ^ το_ς !Aθηναους φρουρο,ς. KαV QποβιβασθεVς εeς τWν Xαλκιδικ8ν, παρ$μεινεν ;κε3, συμπρττων εeς τWν διεξαγωγWν διαφ%ρων πολεμικ[ν ;πιχειρ8σεων, καV κατ2ρθωσε ν] καταστρ$ψhη bκανWν δ,ναμιν Σερμυλι[ν, στ8σας ;ν$δραν πλησον τ9ς π%λε2ς των. ΔUν gπαυσε συγχρ%νως ;νεργ[ν μU κθε τρ%πον εeς τWν Πελοπ%ννησον, fπως σταλh9 Qπ’ ;κε3 κποια βο8θεια. Mετ] τ^ν Rλοσχερ9 Qποκλεισμ^ν τ9ς Ποτειδαας, R Φορμων, ;πV κεφαλ9ς τ[ν χιλων lξακοσων Rπλιτ[ν του, ρχισε ν] ;ρημ2νhη τWν XαλκιδικWν καV BοττικWν καV ;κυρευσε μερικ]ς π%λεις μικροτ$ρας σπουδαι%τητος. 66. Eeς τ]ς προϋπαρχο,σας μεταξ_ !Aθηναων καV Πελοποννησων αeτισεις εaχαν δη προστεθ9 καV α`τα. Ob μUν Kορνθιοι, δηλαδ8, κατηγ%ρουν το_ς !Aθηναους, fτι ;πολι%ρκουν τWν Ποτεδαιαν, ;νu[ zτο Qποικα των, καV ;νu[ ;ντ^ς α`τ9ς εcρσκετο στρατ^ς τ[ν Kορινθων καV τ[ν Xλλων Πελοποννησων. Ob !Aθηνα3οι, ;ξ Xλλου, κατηγ%ρουν το_ς Πελοποννησους fτι Šθησαν εeς ;πανστασιν π%λιν σ,μμαχ%ν των καV φ%ρου cποτελ9, καV fτι lνωθ$ντες δη μU το_ς Ποτειδαιτας, προ$βαιναν φανερ] εeς ;χθροπραξας ;ναντον των. O π%λεμος, ;ν το,τοις, δUν εaχεν εeσ$τι ;κραγ9, Qλλ’ ;ξηκολο,θει eσχ,ουσα L TριακονταετWς εeρ8νη. Δι%τι μ$χρι τοZδε οb Kορνθιοι εaχαν ;νεργ8σει ;ξ eδας μ%νον πρωτοβουλας, χωρVς ν] ;κθ$σουν το_ς συμμχους των.

160

161 11 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

67

68

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Πολιορκουμ(νης δ τς Ποτειδαας ο3χ Iσ=χαζον, 0νδρ,ν τε σφσιν ν+ντων κα. Pμα περ. τY, χωρYω δεδι+τες[ παρεκλουν τε ε3θ4ς ς τν Λακεδαμονα το4ς ξυμμχους κα. κατεβ+ων λθ+ντες τ,ν &Aθηναων 6τι σπονδς τε λελυκ+τες εTεν κα. 0δικο'εν τν Πελοπ+ννησον. ACγιντα τε φανερ,ς μν ο3 πρεσβευ+μενοι, δεδι+τες το4ς &Aθηναους, κρ=φα δ ο3χ Uκιστα μετ’ α3τ,ν νγον τ*ν π+λεμον, λ(γοντες ο3κ εTναι α3τ+νομοι κατ? τ?ς σπονδς. ο# δ Λακεδαιμ+νιοι προσπαρακαλ(σαντες τ,ν ξυμμχων τε κα. εS τς τι λλο φη gδικσθαι Dπ* &Aθηναων, ξ=λλογον σφ,ν α3τ,ν ποι2σαντες τ*ν εCωθ+τα λ(γειν κ(λευον. κα. λλοι τε παρι+ντες γκλ2ματα ποιο!ντο ς Lκαστοι κα. Mεγαρς, δηλο!ντες μν κα. Lτερα ο3κ iλγα διφορα, μλιστα δ λιμ(νων τε εSργεσθαι τ,ν ν τ8 &Aθηναων 0ρχ8 κα. τς &Aττικς 0γορXς παρ? τ?ς σπονδς. παρελθ+ντες δ τελευτα'οι Kορνθιοι κα. το4ς λλους σαντες πρ,τον παροξ!ναι το4ς Λακεδαιμονους πε'πον τοιδε. ‘T* πιστ*ν DμXς, { Λακεδαιμ+νιοι, τς καθ’ DμXς α3το4ς πολιτεας κα. ;μιλας 0πιστοτ(ρους ς το4ς λλους bν τι λ(γωμεν καθστησιν[ κα. 0π’ α3το! σωφροσ=νην μν χετε, 0μαθ8α δ πλ(ονι πρ*ς τ? ξω πργματα χρσθε. πολλκις γ?ρ προαγορευ+ντων Iμ,ν n μ(λλο-

67. !Aλλ] μετ] τWν gναρξιν τ9ς πολιορκας τ9ς Ποτειδαας δUν rμποροZσαν ν] Lσυχσουν, δι%τι Kορινθιακ^ς στρατ^ς εaχεν Qποκλεισθ9 ;ντ^ς α`τ9ς, καV συγχρ%νως ;φοβοZντο περV τ9ς τ,χης τ9ς π%λεως. Ως ;κ το,του, ;κλεσαν Xνευ Qναβολ9ς τ] μ$λη τ9ς Πελοποννησιακ9ς Rμοσπονδας εeς τWν Λακεδαμονα, καV ;λθ%ντες ;κε3 κατεκρα,γαζαν ;ναντον τ[ν !Aθηναων, fτι εaχαν παραβισει τWν Tριακονταετ9 εeρ8νην καV QδικοZν το_ς Πελοποννησους. Ob Aeγιν9ται, ;ξ Xλλου, οb Rπο3οι gστειλαν κρυφ] πρ$σβεις, δι%τι ;φοβοZντο το_ς !Aθηναους, gλαβαν μαζV μU το_ς Kορινθους σπουδαι%τατον μ$ρος εeς τWν cποδα,λισιν τοZ πολ$μου, λ$γοντες fτι ;στερ8θησαν τWν α`τονομαν των κατ] παρβασιν τ[ν συνθηκ[ν. Ob Λακεδαιμ%νιοι προσεκλεσαν καV α`τοV τ%τε καV fσους Qπ^ το_ς συμμχους eσχυρζοντο fτι εaχαν Qδικηθ9 Qπ^ το_ς !Aθηναους, καV συγκαλ$σαντες τWν συν8θη συν$λευσιν τοZ λαοZ, ;ζ8τησαν Qπ^ α`το_ς ν] ;κθ$σουν ;ν2πι%ν της τ]ς αeτισεις των. ΠολλοV qς ;κ το,του ;προχ2ρησαν εeς τ^ β9μα καV ;ξ$θεσαν oκαστος τ] παρπον του. Ob Mεγαρε3ς παρεπον$θησαν καV δι] πολλ] Xλλα, eδως fμως fτι Qποκλεονται, παρ] τWν συνθ8κην, καV Qπ^ το_ς λιμ$νας τ9ς !Aθηναϊκ9ς ;πικρατεας καV Qπ^ τWν !AττικWν Qγορν. Ob Kορνθιοι ;προχ2ρησαν τελευτα3οι εeς τ^ β9μα, QφοZ Xφισαν πρ[τον το_ς Xλλους ν] ;ξερεθσουν το_ς Λακεδαιμονους, καV qμλησαν qς lξ9ς περπου: 68. «H ε`θ,της, L Rποα δι$πει fλας τ]ς πρξεις τοZ δημοσου καV τοZ eδιωτικοZ σας βου, ¥ Λακεδαιμ%νιοι, σ5ς καθιστh5 δυσπιστοτ$ρους πρ^ς Lμ5ς το_ς Xλλους, Rσκις διατυπ2νομεν αeτισεις ;ναντον τρτων. H δυσπιστα α`τ8, μολον%τι σ5ς καθιστh5 νηφαλους, σ5ς Qφνει fμως qς ;πV τ^ πλε3στον εeς μεγλην Xγνοιαν τ[ν συμβαιν%ντων gξω τ9ς χ2ρας σας. Δι%τι, ;ν[ ;πανειλημμ$νως σ5ς προεπαμεν τ]ς Qδικας, τ]ς

162

163

69

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

μεν Dπ* &Aθηναων βλπτεσθαι, ο3 περ. Fν διδσκομεν <κστοτε τν μθησιν ποιε'σθε, 0λλ? τ,ν λεγ+ντων μXλλον Dπενοε'τε ς Lνεκα τ,ν αDτο'ς Cδ8α διαφ+ρων λ(γουσιν[ κα. δι’ α3τ* ο3 πρ.ν πσχειν, 0λλ’ πειδ ν τY, ργYω σμ(ν, το4ς ξυμμχους το=σδε παρεκαλ(σατε, ν οhς προσ2κει IμXς ο3χ Uκιστα εCπε'ν, 6σYω κα. μ(γιστα γκλ2ματα χομεν Dπ* μν &Aθηναων Dβριζ+μενοι, Dπ* δ Dμ,ν 0μελο=μενοι. Kα. εC μν 0φανε'ς που Qντες gδκουν τν Eλλδα, διδασκαλας Rν ς ο3κ εCδ+σι προσ(δει[ ν!ν δ τ δε' μακρηγορε'ν, Fν το4ς μν δεδουλωμ(νους ;ρXτε, το'ς δ πιβουλε=οντας α3το=ς, κα. ο3χ Uκιστα το'ς Iμετ(ροις ξυμμχοις, κα. κ πολλο! προπαρεσκευασμ(νους, εS ποτε ρα πολεμ2σονται; ο3 γ?ρ Rν K(ρκυρν τε Dπολαβ+ντες β8α Iμ,ν εTχον κα. Ποτεδαιαν πολι+ρκουν, Fν τ* μν πικαιρ+τατον χωρον πρ*ς τ? π. Θρ8κης 0ποχρσθαι, I δ ναυτικ*ν Rν μ(γιστον παρ(σχε Πελοποννησοις. Kα. τ,νδε Dμε'ς αSτιοι, τ+ τε πρ,τον σαντες α3το4ς τν π+λιν μετ? τ? Mηδικ? κρατ!ναι κα. @στερον τ? μακρ? στσαι τεχη, ς τ+δε τε αCε. 0ποστερο!ντες ο3 μ+νον το4ς Dπ’ κενων δεδουλωμ(νους λευθερας, 0λλ? κα. το4ς Dμετ(ρους bδη ξυμμχους[ ο3 γ?ρ ; δουλωσμενος, 0λλ’ ; δυνμενος μν πα!σαι περιορ,ν δ 0ληθ(στερον

Rποας οb !Aθηνα3οι ;μελ$των ;ναντον μας, δUν rθ$λατε ν] βεβαιωθ9τε περV τ9ς Qληθεας τ[ν καταγγελι[ν μας, Qλλ’ ;στρ$φατε τ]ς cπονοας σας ;ναντον τ[ν καταγγελλ%ντων μ5λλον, qς Qγομ$νων τχα Qπ^ eδιοτ$λειαν. KαV δι’ α`τ%, ‚χι πρVν Qρχσουν τ] παθ8ματ μας, Qλλ’ ;νu[ ;πσχαμεν δη, συνεκαλ$σατε το_ς συμμχους α`το_ς ;δ[, ;κ τ[ν Rποων εeς Lμ5ς πρ^ πντων sρμ%ζει ν] λβωμεν τ^ν λ%γον, δι%τι καV μεγστας gχομεν αeτισεις, καθ’ fσον cποφ$ρομεν προσβαλλ%μενοι μUν Qπ^ το_ς !Aθηναους, παραμελο,μενοι δU Qπ^ σ5ς. KαV ‡ν μUν τ] κατ] τ9ς Eλλδος Qδικ8ματ των ;γνοντο ;ν κρυπτu[ καV παραβ,στuω, θ] εdχατε Qνγκην περαιτ$ρω Qποδεξεων, λ%γuω τ9ς Qγνοας, εeς τWν Rποαν εcρσκεσθε. T2ρα fμως ποα Qνγκη ν] μακρηγορ[μεν, QφοZ βλ$πετε fτι Xλλοι μUν Qπ^ το_ς iEλληνας gχουν δη cποδουλωθ9, Xλλων δ$, καV πρ^ πντων τ[ν συμμχων σας, τWν ;λευθεραν ;πιβουλε,ονται οb !Aθηνα3οι, καV Qπ^ πολλοZ gχουν παρασκευασθ9, Qποβλ$ποντες εeς τ^ν μ$λλοντα π%λεμον; Δι%τι Xλλως οƒτε τWν K$ρκυραν θελαν καταλβει αeφνιδιαστικ[ς καV κρατε3 παρ] τWν θ$λησν μας, οƒτε τWν Ποτεδαιαν θ] ;πολι%ρκουν, ;κ τ[ν Rποων L μUν τελευταα gχει ;ξαιρετικWν στρατηγικWν σημασαν δι] τWν Xαλκιδικ8ν, ;κενη δU rμποροZσε ν] παρσχhη μεγλην ναυτικWν δ,ναμιν εeς το_ς Πελοποννησους. 69. KαV τWν ε`θ,νην fλων α`τ[ν φ$ρετε σε3ς, οb Rπο3οι καV το_ς ;πετρ$ψατε ν] kχυρ2σουν πρ[τον τWν π%λιν των μετ] το_ς Περσικο_ς πολ$μους καV ν] ;γερουν Qκολο,θως τ] Mακρ] Tεχη, καV ;πV πλ$ον Qποστερε3τε διαρκ[ς μ$χρι σ8μερον Qπ^ τWν ;λευθεραν των ‚χι μ%νον το_ς συμμχους τ[ν !Aθηναων, fσους α`τοV gχουν cποδουλ2σει, Qλλ] καV το_ς eδικο,ς σας Qκ%μη συμμχους. Δι%τι R καθαυτ^ gνοχος τ9ς cποδουλ2σεως Xλλου λαοZ δUν εaναι ;κε3νος πο_ τ^ν cποβλλει Qμ$σως cπ^ τ^ν ζυγ%ν του, Qλλ’ ;κε3νος, R Rπο3ος, ;νu[ rμπορε3 ν]

164

165

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

α3τ* δρ8X, εSπερ κα. τν 0ξωσιν τς 0ρετς ς λευθερ,ν τν Eλλδα φ(ρεται. μ+λις δ ν!ν γε ξυν2λθομεν κα. ο3δ ν!ν π. φανερο'ς. χρν γ?ρ ο3κ εC 0δικο=μεθα τι σκοπε'ν, 0λλ? καθ’ 6τι 0μυνο=μεθα[ ο# γ?ρ δρ,ντες βεβουλευμ(νοι πρ*ς ο3 διεγνωκ+τας bδη κα. ο3 μ(λλοντες π(ρχονται. κα. πιστμεθα οW8α ;δY, ο# &Aθηνα'οι κα. 6τι κατ’ iλγον χωρο!σιν π. το4ς π(λας. κα. λανθνειν μν οC+μενοι δι? τ* 0νασθητον Dμ,ν mσσον θαρσο!σι, γν+ντες δ εCδ+τας περιορXν Cσχυρ,ς γκεσονται. Iσυχζετε γρ, μ+νοι Eλλ2νων, { Λακεδαιμ+νιοι, ο3 τ8 δυνμει τιν, 0λλ? τ8 μελλ2σει 0μυν+μενοι, κα. μ+νοι ο3κ 0ρχομ(νην τν αGξησιν τ,ν χθρ,ν διπλασιουμ(νην δ καταλ=οντες. κατοι λ(γεσθε 0σφαλε'ς εTναι, Fν ρα ; λ+γος το! ργου κρτει. τ+ν τε γ?ρ Mδον α3το. Sσμεν κ περτων γς πρ+τερον π. τν Πελοπ+ννησον λθ+ντα \ τ? παρ’ Dμ,ν 0ξως προαπαντσαι, κα. ν!ν το4ς &Aθηναους ο3χ <κς, ]σπερ κε'νον, 0λλ’ γγ4ς Qντας περιορXτε, κα. 0ντ. το! πελθε'ν α3το. 0μ=νεσθαι βο=λεσθε μXλλον

;μποδσhη τWν cποδο,λωσν του, Qδιαφορε3 δι’ α`τ8ν, καV ‡ν Qκ%μη α`τ^ς Qπολαμβνhη γενικ9ς Qναγνωρσεως τ9ς γενναιοφροσ,νης του qς ;λευθερωτοZ τ9ς Eλλδος. KαV δη κατωρθ2σαμεν, tστερα Qπ^ τ%σας δυσκολας, ν] συν$λθωμεν, Qλλ] χωρVς Qκ%μη σαφ[ς καθωρισμ$νον σκοπ%ν. Δι%τι δUν gπρεπε ν] διασκεπτ2μεθα πλ$ον περV τοZ ‡ν Qδικο,μεθα, Qλλ] περV τοZ π[ς θ] τιμωρ8σωμεν το_ς QδικοZντας. Ob γνωρζοντες τu[ ‚ντι ν] ;νεργοZν βαδζουν Qποφασιστικ[ς καV Xνευ ;νδοιασμοZ ;ναντον ;χθροZ Qναποφασστου Qκ%μη. Γνωρζομεν Xλλωστε πολ_ καλ] τWν Rδ^ν πο_ QκολουθοZν οb !Aθηνα3οι, καταπατοZντες kλγον κατ’ kλγον τ] συμφ$ροντα τ[ν Xλλων. !Eφ’ fσον πιστε,ουν fτι τυφλ2ττετε καV δUν το_ς Qντιλαμβνεσθε, εaναι kλιγ2τερον θρασε3ς. iOταν fμως ;ννο8σουν fτι ;ν γν2σει το_ς Qν$χεσθε, θ] σ5ς πι$ζουν eσχυρ%τερον. Δι%τι, QκολουθοZντες πολιτικWν Qδρανεας, μ%νοι σε3ς, ¥ Λακεδαιμ%νιοι, ;ξ fλων τ[ν Eλλ8νων Qμ,νεσθε ;ναντον ;κενων πο_ σ5ς ;πιτθενται, ‚χι δι] τ9ς χρ8σεως τ9ς δυνμε2ς σας, Qλλ] δι] τ9ς Qναβλητικ%τητ%ς σας, καV μ%νοι σε3ς κινε3σθε δι] ν] συντρψετε τWν eσχ_ν τ[ν ;χθρ[ν σας, ‚χι εeς τWν Qρχ8ν της, Qλλ’ fταν gχhη δη διπλασιασθ9. Eaναι QληθUς fτι ;πεκρτει L φ8μη fτι rμπορε3 κανεVς ν] στηριχθh9 εeς σ5ς μU Qπ%λυτον πεποθησιν. !Aλλ’ L φ8μη α`τ8, fπως Qπ$δειξαν τ] πργματα, εaναι Qνωτ$ρα τ9ς πραγματικ%τητος. Ob Π$ρσαι, λ%γου χριν, fπως οb dδιοι γνωρζομεν, ;κστρατε,σαντες Qπ^ τ] π$ρατα τ9ς Γ9ς, gφθασαν μ$χρι τ[ν Rρων τ9ς Πελοπονν8σου πρVν S προλβετε ν] το_ς Qντιμετωπσετε κατ] τρ%πον Xξιον τ9ς δυνμε2ς σας. KαV τ2ρα βλ$πετε μU Qδιαφοραν το_ς !Aθηναους, ;νu[ δUν εaναι μακρν, fπως οb Π$ρσαι, Qλλ] πολ_ πλησον. KαV QντV ν] ;πιτεθ9τε σε3ς πρ[τοι ;ναντον τοZ ;χθροZ, προτιμ5τε ν’ Qφσετε εeς α`τ^ν τWν πρωτοβουλαν τ9ς ;πιθ$σεως καV τ^τε ν’ Qμυνθ9τε, καV ;κτεθ9τε

166

167

70

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πι+ντας, κα. ς τ=χας πρ*ς πολλY, δυνατωτ(ρους 0γωνιζ+μενοι καταστναι, πιστμενοι κα. τ*ν βρβαρον α3τ*ν περ. αDτY, τ? πλεω σφαλ(ντα, κα. πρ*ς α3το4ς το4ς &Aθηναους πολλ? IμXς bδη το'ς dμαρτ2μασιν α3τ,ν μXλλον \ τ8 0φ’ Dμ,ν τιμωρ8α περιγεγενημ(νους, πε. αW γε Dμ(τεραι λπδες bδη τινς που κα. 0παρασκε=ους δι? τ* πιστε!σαι φθειραν. κα. μηδε.ς Dμ,ν π’ χθρ8α τ* πλ(ον \ αCτ8α νομσ8η τδε λ(γεσθαι[ αCτα μν γ?ρ φλων 0νδρ,ν στ.ν dμαρταν+ντων, κατηγορα δ χθρ,ν 0δικησντων. Kα. Pμα, εSπερ τινς κα. λλοι, ξιοι νομζομεν εTναι το'ς π(λας ψ+γον πενεγκε'ν, λλως τε κα. μεγλων τ,ν διαφερ+ντων καθεστ5των, περ. Fν ο3κ αCσθνεσθαι Iμ'ν γε δοκε'τε, ο3δ’ κλογσασθαι π5ποτε πρ*ς οWους Dμ'ν &Aθηναους Qντας κα. 6σον Dμ,ν κα. ς πXν διαφ(ροντας ; 0γNν σται. ο# μ(ν γε νεωτεροποιο. κα. πινοσαι iξε'ς κα. πιτελ(σαι ργYω n Rν γν,σιν[ Dμε'ς δ τ? Dπρχοντ τε σY5ζειν κα. πιγν,ναι μηδν κα. ργYω ο3δ τ0ναγκα'α ξικ(σθαι. αJθις δ ο# μν κα. παρ? δ=ναμιν τολμητα. κα. παρ? γν5μην κινδυνευτα. κα. ν το'ς δεινο'ς ε3(λπιδες[

εeς τ]ς παλιντροπας τοZ πολ$μου πρ^ς Qντιπλους, οb Rπο3οι gγιναν, ;ν τu[ μεταξ,, πολ_ δυνατ2τεροι. Kα, ;ν το,τοις, καλ[ς γνωρζετε fτι R βρβαρος Qπ$τυχεν oνεκα τ[ν eδικ[ν του σφαλμτων μ5λλον, καV fτι εeς τ]ς πρ^ς το_ς !Aθηναους Qντιθ$σεις μας τ]ς μ$χρι τοZδε ;πιτυχας μας kφελομεν, Lμε3ς οb σ,μμαχο σας εeς τ] σφλματ των μ5λλον παρ] εeς τWν eδικ8ν σας βο8θειαν. Δι%τι, qς γνωστ%ν, αb ;λπδες, πο_ ;στ8ριξαν ;πνω σας, gγιναν δη αeτα τ9ς καταστροφ9ς περισσοτ$ρων τοZ lν%ς, οb Rπο3οι εcρ$θησαν Qπαρσκευοι, oνεκα τ9ς πρ^ς σ5ς ;μπιστοσ,νης. KαV ;]ν μεταχειριζ2μεθα τοια,την γλ[σσαν, κανεVς Qπ^ σ5ς ‡ς μWν cποθ$σhη fτι Qπευθ,νομεν ;ναντον σας κατηγοραν, wθο,μενοι Qπ^ πνεZμα ;χθρ%τητος, ;νu[ σκοπ%ς μας εaναι ν] διατυπ2σωμεν sπλ[ς παρπονα. Δι%τι παρπονα διατυπ2νει κανεVς κατ] φλων πλανωμ$νων, ;νu[ κατηγορας Qπευθ,νει κατ’ ;χθρ[ν, οb Rπο3οι τ^ν rδκησαν. 70. !Aλλ’ Xλλωστε καV Qνεξαρτ8τως το,του νομζομεν fτι gχομεν περισσ%τερον Qπ^ κθε Xλλον τ^ δικαωμα ν] ψ$ξωμεν το_ς φλους μας, τ%σον μ5λλον καθ’ fσον πρ%κειται περV ζωτικ[ν μας συμφερ%ντων. TWν σπουδαι%τητα τ[ν συμφερ%ντων α`τ[ν νομζομεν fτι δUν Qντιλαμβνεσθε. Oƒτε ;σκ$φθητε ποτU ποου εdδους Xνθρωποι εaναι οb !Aθηνα3οι, πρ^ς το_ς Rποους θ’ Qναγκασθ9τε ν] πολεμ8σετε, καV π%σον πολ_ S μ5λλον π%σον ;ντελ[ς διαφορετικοV εaναι Qπ^ σ5ς. !Eκε3νοι τu[ ‚ντι εaναι νεωτεριστα, bκανοV καV εeς ταχε3αν σ,λληψιν ν$ων σχεδων καV εeς ταχε3αν ;κτ$λεσιν τ[ν „παξ Qποφασισθ$ντων. !Eνu[ L eδικ8 σας bκαν%της περιορζεται εeς τWν διατ8ρησιν τ[ν κεκτημ$νων, χωρVς τποτε ν$ον ν] ;πινο9τε καV χωρVς κ‡ν ν] φ$ρετε εeς π$ρας τ^ Qπολ,τως Qναγκα3ον. !EπV πλ$ον, ;κε3νοι μUν καV τολμοZν cπUρ τWν δ,ναμν των, καV διακινδυνε,ουν παρ] τ]ς cπαγορε,σεις τ9ς φρον8σεως, καV διατη-

168

169

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

τ* δ Dμ(τερον τς τε δυνμεως νδεX πρXξαι τς τε γν5μης μηδ το'ς βεβαοις πιστε!σαι τ,ν τε δειν,ν μηδ(ποτε οSεσθαι 0πολυθ2σεσθαι. κα. μν κα. οκνοι πρ*ς DμXς μελλητ?ς κα. 0ποδημητα. πρ*ς νδημοττους[ οSονται γ?ρ ο# μν τ8 0πουσ8α ν τι κτXσθαι, Dμε'ς δ τY, πελθε'ν κα. τ? <το'μα Rν βλψαι. κρατο!ντ(ς τε τ,ν χθρ,ν π. πλε'στον ξ(ρχονται κα. νικ5μενοι π’ λχιστον 0ναππτουσιν. τι δ το'ς μν σ5μασιν 0λλοτριωττοις Dπρ τς π+λεως χρ,νται, τ8 δ γν5μ8η οCκειοττ8η ς τ* πρσσειν τι Dπρ α3τς. κα. n μν Rν πινο2σαντες μ πεξ(λθωσιν, οCκεων στ(ρεσθαι Iγο!νται, n δ’ Rν πελθ+ντες κτ2σωνται, iλγα πρ*ς τ? μ(λλοντα τυχε'ν πρξαντες[ \ν δ’ ρα του κα. περ8α σφαλ,σιν, 0ντελπσαντες λλα πλ2ρωσαν τν χρεαν[ μ+νοι γ?ρ χουσ τε ;μοως κα. λπζουσιν n Rν πινο2σωσι δι? τ* ταχε'αν τν πιχερησιν ποιε'σθαι Fν Rν γν,σιν. κα. τα!τα μετ? π+νων πντα κα. κινδ=νων δι’ 6λου το! αC,νος μοχθο!σι, κα. 0πολα=ουσιν λχιστα τ,ν Dπαρχ+ντων δι? τ* αCε. κτXσθαι κα. μ2τε <ορτν λλο τι Iγε'σθαι \ τ* τ? δ(-

ροZν τWν αeσιοδοξαν των ;ν μ$σuω τ[ν κινδ,νων. H eδικ8 σας Qντιθ$τως συν8θεια εaναι ν] ;πιχειρ9τε κατ2τερα τ9ς δυνμε2ς σας, καV ν] δυσπιστ9τε καV πρ^ς ;κε3να Qκ%μη, τ] Rπο3α L σκ$ψις παρουσιζει qς β$βαια, καV fταν περιπ$σετε εeς κινδ,νους, ν] νομζετε fτι ο`δ$ποτε θ’ Qπαλλαγ9τε Qπ’ α`το,ς. !Aλλ] καV περαιτ$ρω, ;κε3νοι εaναι Qκαταπον8τως δραστ8ριοι, σε3ς εaσθε Qναβλητικο, ;κε3νοι φλοι τ[ν ταξειδων, σε3ς Qποστρ$φεσθε τ]ς Qποδημας. Δι%τι ;κε3νοι μUν θεωροZν τ] ταξεδια qς μ$σον α`ξ8σεως τοZ πλο,του των, ;νu[ σε3ς φοβε3σθε fτι δι] ν$ων ;πιχειρ8σεων rμπορε3τε ν] διακινδυνε,σετε καV τ] δη cπρχοντα. Oσκις νικ8σουν το_ς ;χθρο,ς των, wθοZν τWν ;κμετλλευσιν μ$χρι τοZ Qκροττου δυνατοZ σημεου, καV Rσκις νικηθοZν, cποχωροZν fσον τ^ δυνατ^ν kλιγ2τερον. Mεταχειρζονται τ] σ2ματ των εeς τWν cπηρεσαν τ9ς πατρδος, qς ν] zσαν ;ντελ[ς ξ$να καV ‚χι eδικ των, τ^ πνεZμα των fμως θεωροZν qς τ^ Qσφαλ$στερον εeς τWν διθεσν των ‚ργανον, fπως κατορθ2σουν ν] ;πιτ,χουν κτι τι Xξιον λ%γου cπUρ α`τ9ς. KαV ‡ν μUν δUν ;πιτ,χουν fσα ;σχεδασαν, θεωροZν fτι gχασαν κτι τι, τ^ Rπο3ον εaχαν δη. !E]ν fμως L ;πιχερησς των στεφθ9 cπ^ ;πιτυχας, θεωροZν τ^ ;πιτευχθUν μικρ%ν, ;ν συγκρσει πρ^ς f,τι cπολεπεται Qκ%μη ν] πραχθh9. !Aλλ’ ;]ν τυχ^ν Qποτ,χhη καμμα των ;πιχερησις, Qναπληρ2νουν τ^ gλλειμμα δι] τ9ς συλλ8ψεως ν$ων Qμ$σως ;λπδων. Δι%τι εeς μ%νους α`το_ς συμβανει, vστε πραγματοποησις καV ;πιθυμα, Rσκις συλλαμβνουν ˆν σχ$διον, ν] συμππτουν εeς ˆν καV τ^ α`τ%, qς ;κ τ9ς ταχ,τητος, μU τWν Rποαν ;πιχειροZν τ’ Qποφασισθ$ντα. A`τ^ς εaναι R πλ8ρης μ%χθων καV κινδ,νων σκοπ%ς, cπUρ τοZ Rποου Qγωνζονται καθ’ fλην των τWν ζω8ν. KαV Qπολαμβνουν ;λχιστα τ] cπρχοντα, δι%τι διαρκ[ς ;πιζητοZν ν’ Qποκτ8σουν περισσ%τερα. H ;κτ$λεσις τοZ καθ8κοντος Qποτελε3 δι’ α`το_ς τWν

170

171

71

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

οντα πρXξαι ξυμφορν τε ο3χ mσσον Iσυχαν 0πργμονα \ 0σχολαν ππονον[ ]στε εS τις α3το4ς ξυνελNν φαη πεφυκ(ναι π. τY, μ2τε α3το4ς χειν Iσυχαν μ2τε το4ς λλους 0νθρ5πους Xν, iρθ,ς Rν εSποι. Tα=της μ(ντοι τοια=της 0ντικαθεστηκυας π+λεως, { Λακεδαιμ+νιοι, διαμ(λλετε κα. οSεσθε τν Iσυχαν ο3 το=τοις τ,ν 0νθρ5πων π. πλε'στον 0ρκε'ν οy Rν τ8 μν παρασκευ8 δκαια πρσσωσι, τ8 δ γν5μ8η, \ν 0δικ,νται, δλοι {σι μ πιτρ(ψοντες, 0λλ’ π. τY, μ λυπε'ν τε το4ς λλους κα. α3το. 0μυν+μενοι μ βλπτεσθαι τ* Sσον ν(μετε. μ+λις δ’ Rν π+λει ;μο8α παροικο!ντες τυγχνετε το=του[ ν!ν δ’, 6περ κα. ρτι δηλ5σαμεν, 0ρχαι+τροπα Dμ,ν τ? πιτηδε=ματα πρ*ς α3το=ς στιν. 0νγκη δ ]σπερ τ(χνης αCε. τ? πιγιγν+μενα κρατε'ν[ κα. Iσυχαζο=σ8η μν π+λει τ? 0κνητα ν+μιμα ριστα, πρ*ς πολλ? δ 0ναγκαζομ(νοις C(ναι πολλς κα. τς πιτεχν2σεως δε'. δι’ 6περ κα. τ? τ,ν &Aθηναων 0π* τς πολυπειρας π. πλ(ον Dμ,ν κεκανωται. μ(χρι μν οJν το!δε ρσθω Dμ,ν I βραδυτ2ς[ ν!ν δ το'ς τε λλοις κα. Ποτειδεταις, ]σπερ Dπεδ(ξασθε, βοηθ2σατε κατ? τχος σβα-

μ%νην lορτ8ν, καV θεωροZν τWν Lσυχαν τ9ς Qπραξας qς μεγαλυτ$ραν συμφορ]ν παρ] τWν ;ππονον δρ5σιν. iΩστε τWν Qλ8θεια θ] gλεγε κανες, ;]ν συγκεφαλαι2νων θελεν εdπει περV α`τ[ν fτι ;γενν8θησαν, fπως οƒτε οb dδιοι μ$νουν συχοι οƒτε το_ς Xλλους Qφνουν Lσ,χους. 71. !Eνu[, ;ν το,τοις, τοια,τη π%λις xσταται Qντιμ$τωπ%ς σας, σε3ς, Λακεδαιμ%νιοι, συνεχζετε τWν πολιτικWν τ9ς Qναβλητικ%τητος, καV δUν Qντιλαμβνεσθε fτι L εeρ8νη εaναι μακρ%τερον χρ%νον ;ξησφαλισμ$νη δι’ ;κενους, οb Rπο3οι μεταχειρζονται μUν τWν στρατιωτικ8ν των δ,ναμιν μ%νον cπUρ δικαας cποθ$σεως, φανονται fμως συγχρ%νως Qποφασισμ$νοι ν] μW QνεχθοZν ν’ QδικοZνται Qπ^ Xλλους. Tο`ναντον νομζετε fτι δκαια πρττετε, ;]ν οƒτε το_ς Xλλους ;νοχλ9τε, Qποφε,γετε δU καV τWν βλβην, τWν Rποαν rμπορε3τε ν] cποστ9τε οb dδιοι Qμυν%μενοι κατ] τ9ς Qδικας Xλλων. Tοια,τη πολιτικW θ] ;στ$φετο δυσκ%λως μU ;πιτυχαν, καV ‡ν Qκ%μη ;γειτονε,ατε πρ^ς π%λιν gχουσαν τ^ν dδιον μU σ5ς τρ%πον τοZ σκ$πτεσθαι. Πραγματικ[ς fμως αb eδικα σας μ$θοδοι, qς πρ^ μικροZ Qπεδεξαμεν, παραβαλλ%μεναι μU τ]ς eδικς των, εaναι Qπηρχαιωμ$ναι. KαV εeς τWν πολιτικWν δ$, καθpς καV εeς τ]ς τ$χνας, κατ’ Qνγκην τ^ ν$ον ;πικρατε3 πντοτε τοZ Qπηρχαιωμ$νου. Eaναι QληθUς fτι εeς χρ%νους εeρ8νης αb κυβερνητικαV μ$θοδοι καλλτερον εaναι ν] μW μεταβλλωνται. !Aλλ’ L Qνγκη τ9ς Qντιμετωπσεως πολλ[ν συγχρ%νως δυσκολι[ν ;πιβλλει καV τWν βελτωσιν τ[ν ;ν χρ8σει μεθ%δων. KαV ;πειδW οb !Aθηνα3οι gχουν πολυμερεστ$ραν πε3ραν, δι’ α`τ^ καV αb !AθηναϊκαV κυβερνητικαV μ$θοδοι gχουν περισσ%τερον ;κνεωτερισθ9 Qπ^ τ]ς eδικς σας. šAς τεθh9 λοιπ^ν πλ$ον τ$ρμα εeς τWν Qναβλητικ%τητ σας. Σπε,σατε τ2ρα πλ$ον ν] βοηθ8σετε καV Lμ5ς το_ς συμμχους σας καV το_ς Ποτειδαιτας, σ,μφωνα μU τWν cπ%σχεσν σας, εeσβλλοντες Xνευ Qναβολ9ς εeς τWν

172

173

72

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

λ+ντες ς τν &Aττικ2ν, Wνα μ νδρας τε φλους κα. ξυγγενε'ς το'ς χθστοις προσθε κα. IμXς το4ς λλους 0θυμ8α πρ*ς <τ(ραν τιν? ξυμμαχαν τρ(ψητε. δρY,μεν δ’ Rν δικον ο3δν οGτε πρ*ς θε,ν τ,ν ;ρκων οGτε πρ*ς 0νθρ5πων τ,ν αCσθανομ(νων[ λ=ουσι γ?ρ σπονδ?ς ο3χ ο# δι’ ρημαν λλοις προσι+ντες, 0λλ’ ο# μ βοηθο!ντες οhς Rν ξυνομ+σωσιν. βουλομ(νων δ Dμ,ν προθ=μων εTναι μενο!μεν[ οGτε γ?ρ 6σια Rν ποιο'μεν μεταβαλλ+μενοι οGτε ξυνηθεστ(ρους Rν λλους ε@ροιμεν. πρ*ς τδε βουλε=εσθε εJ κα. τν Πελοπ+ννησον πειρXσθε μ λσσω ξηγε'σθαι \ ο# πατ(ρες Dμ'ν παρ(δοσαν.’ Tοια!τα μν ο# Kορνθιοι εTπον. τ,ν δ &Aθηναων τυχε γ?ρ πρεσβεα πρ+τερον ν τ8 Λακεδαμονι περ. λλων παρο!σα, κα. ς 8bσθοντο τ,ν λ+γων, δοξεν α3το'ς παριτητ(α ς το4ς Λακεδαιμονους εTναι, τ,ν μν γκλημτων π(ρι μηδν 0πολογησομ(νους Fν α# π+λεις νεκλουν, δηλ,σαι δ περ. το! παντ*ς ς ο3 ταχ(ως α3το'ς βουλευτ(ον εSη, 0λλ’ ν πλ(ονι σκεπτ(ον. κα. Pμα τν σφετ(ραν π+λιν βο=λοντο σημναι 6ση εSη δ=ναμιν, κα. Dπ+μνησιν ποι2σασθαι το'ς τε πρεσβυτ(ροις Fν 8bδεσαν κα. το'ς νεωτ(ροις ξ2γησιν Fν πειροι 9σαν, νομζοντες μXλλον Rν α3το4ς κ τ,ν λ+γων πρ*ς τ* Iσυχζειν τρα-

!Aττικ8ν, δι] ν] μW ;γκαταλεψετε φλους, συνδεομ$νους πρ^ς σ5ς δι] κοιν9ς καταγωγ9ς, εeς χε3ρας τ[ν χειροτ$ρων ;χθρ[ν, μηδU Qναγκσετε Lμ5ς το_ς Xλλους, Qπογοητευμ$νους Qπ^ σ5ς, ν] ζητ8σωμεν Xλλην συμμαχαν. !E]ν πρξωμεν τοZτο, δUν θ’ sμαρτ8σωμεν οƒτε Qπ$ναντι τ[ν θε[ν, πρ^ς το_ς Rποους qρκσθημεν, οƒτε Qπ$ναντι Qνθρ2πων ;χεφρονο,ντων. Δι%τι τ]ς συνθ8κας QθετοZν ‚χι ;κε3νοι, οb Rπο3οι ;γκαταλειπ%μενοι στρ$φονται πρ^ς Xλλους συμμχους, Qλλ’ οb ;γκαταλεποντες συμμχους, το_ς Rποους qρκσθησαν ν] βοηθοZν. !Aλλ’ ;]ν θ$λετε ν] δεξετε ζ9λον cπUρ τ[ν συμμχων σας, θ] παραμενωμεν σταθεροV παρ] τ^ πλευρ%ν σας. Δι%τι οƒτε fσια θ] ;πρτταμεν μεταβλλοντες εeς τοια,την περπτωσιν φλους οƒτε θ] εcρσκαμεν Xλλους οeκειοτ$ρους πρ^ς Lμ5ς, qς ;κ τ9ς μακρ5ς συνηθεας. …Eχοντες cπ’ ‚ψιν ταZτα φροντσατε ν] λβετε kρθ]ς Qποφσεις καV προσπαθ8σατε fπως cπ^ τWν Lγεσαν σας L Πελοπ%ννησος μW καταστh9 Qσθενεστ$ρα Qπ^ f,τι οb πατ$ρες σας τWν παρ$δωσαν». 72. Tοιουτοτρ%πως qμλησαν οb Kορνθιοι. !Aλλ’ ;πειδW gτυχε ν] εcρσκεται τ%τε εeς τWν Λακεδαμονα πρεσβεα τ[ν !Aθηναων, L Rποα εaχεν gλθει προηγουμ$νως δι’ Xλλας cποθ$σεις, qς gμαθαν οb QποτελοZντες α`τWν το_ς Qπαγγελθ$ντας λ%γους, ;θε2ρησαν fτι gπρεπε ν] παρουσιασθοZν ;ν2πιον τ[ν Λακεδαιμονων, ‚χι δι] ν’ QπολογηθοZν κατ] τ[ν αeτισεων, τ]ς Rποας διετ,πωσαν αb π%λεις, Qλλ] δι] ν] καταστ8σουν φανερ^ν γενικ[ς, ;ν σχ$σει πρ^ς τ^ cπ^ συζ8τησιν θ$μα, fτι οb Λακεδαιμ%νιοι gπρεπε ν] μW προβοZν εeς ;σπευσμ$νας Qποφσεις, Qλλ] ν] σκεφθοZν qρμως. …Hθελαν, συγχρ%νως, ν] δεξουν τWν δ,ναμιν τ9ς π%λε2ς των, cπενθυμζοντες μUν εeς το_ς πρεσβυτ$ρους f,τι δη ;γν2ριζαν, διηγο,μενοι δU εeς το_ς νεωτ$ρους f,τι α`τοV δUν ξευραν, δι%τι ;ν%μιζαν fτι cπ^ τWν ;πιρροWν τ[ν ;πιχειρημτων των οb Λακε-

174

175

73

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

π(σθαι \ πρ*ς τ* πολεμε'ν. προσελθ+ντες οJν το'ς Λακεδαιμονοις φασαν βο=λεσθαι κα. α3το. ς τ* πλθος α3τ,ν εCπε'ν, εS τι μ 0ποκωλ=οι. ο# δ κ(λευ+ν τε παρι(ναι, κα. παρελθ+ντες ο# &Aθηνα'οι λεγον τοιδε. ‘H μν πρ(σβευσις Iμ,ν ο3κ ς 0ντιλογαν το'ς Dμετ(ροις ξυμμχοις γ(νετο, 0λλ? περ. Fν I π+λις πεμψεν[ αCσθαν+μενοι δ καταβον ο3κ iλγην οJσαν Iμ,ν παρ2λθομεν ο3 το'ς γκλ2μασι τ,ν π+λεων 0ντερο!ντες (ο3 γ?ρ παρ? δικαστα'ς Dμ'ν οGτε Iμ,ν οGτε το=των ο# λ+γοι Rν γγνοιντο), 0λλ’ 6πως μ K8αδως περ. μεγλων πραγμτων το'ς ξυμμχοις πειθ+μενοι χε'ρον βουλε=σησθε, κα. Pμα βουλ+μενοι περ. το! παντ*ς λ+γου το! ς IμXς καθεστ,τος δηλ,σαι ς οGτε 0πεικ+τως χομεν n κεκτ2μεθα, U τε π+λις Iμ,ν 0ξα λ+γου στν. Kα. τ? μν πνυ παλαι? τ δε' λ(γειν, Fν 0κοα. μXλλον λ+γων μρτυρες \ Qψις τ,ν 0κουσομ(νων; τ? δ Mηδικ? κα. 6σα α3το. ξ=νιστε, εC κα. δι’ Qχλου μXλλον σται αCε. προβαλλομ(νοις, 0νγκη λ(γειν[ κα. γ?ρ 6τε δρ,μεν, π’ aφελ8α κινδυνε=ετο, mς το! μν ργου μ(ρος μετ(σχετε, το! δ λ+γου μ παντ+ς, εS τι aφελε', στε-

δαιμ%νιοι θελαν τραπ9 περισσ%τερον πρ^ς τWν εeρ8νην παρ] πρ^ς τ^ν π%λεμον. Προσελθ%ντες qς ;κ το,του πρ^ς το_ς ;φ%ρους τ[ν Λακεδαιμονων εaπαν fτι ;πιθυμοZν καV α`τοV ν] Rμιλ8σουν πρ^ς τ^ν λα%ν, ;]ν δUν cπ9ρχε πρ^ς τοZτο ;μπ%διον. Ob gφοροι το_ς προσεκλεσαν ν] παρουσιασθοZν ;ν2πιον τ9ς συνελε,σεως τοZ λαοZ, καV προχωρ8σαντες εeς τ^ β9μα οb !Aθηνα3οι εaπαν περπου τ] lξ9ς. 73. «H Qποστολ8 μας ;δ[ δUν gγινε δι] ν] gλθωμεν εeς Qντιλογαν μU το_ς συμμχους σας, Qλλ] δι] ν] διεξαγγωμεν τ]ς cποθ$σεις, τ]ς Rποας μ5ς Qν$θεσεν L π%λις μας. !EπειδW fμως ;μθαμεν fτι cπρχει ‚χι kλγη κατακραυγW ;ναντον μας, ;ζητ8σαμεν τ^ν λ%γον, ‚χι δι] ν’ Qποκρο,σωμεν τ]ς κατηγορας τ[ν π%λεων (καθ’ fσον οƒτε α`τοV οƒτε Lμε3ς Qπευθυν%μεθα πρ^ς σ5ς qς πρ^ς δικαστς), Qλλ] δι] ν] μW παρασυρθ9τε ε`κ%λως Qπ^ το_ς λ%γους τ[ν συμμχων σας καV καταλ8ξετε τοιουτοτρ%πως, Xνευ qρμου σκ$ψεως, εeς Qποφσεις ;σφαλμ$νας, προκειμ$νου περV τ%σον σπουδαων ζητημτων. !EπιθυμοZμεν συγχρ%νως, σχετικ[ς πρ^ς τWν γενικωτ$ραν κρσιν, L Rποα gχει σχηματισθ9 περV Lμ[ν, ν] δεξωμεν fτι καV δικαι%τατα κατ$χομεν τ]ς κτ8σεις μας καV L π%λις μας εaναι Qξα πολλ9ς ;κτιμ8σεως. KαV τ] μUν λαν παλαι, fσα ;ξ Qκο9ς μ%νον γνωρζετε, Qλλ] τ] Rπο3α κανεVς Qπ^ σ5ς πο_ μ5ς Qκο,ετε δUν εaδε μU τ] μτια του, ποα L Qνγκη ν] τ’ Qναφ$ρωμεν; !Aλλ] το_ς Περσικο_ς πολ$μους καV τ] γεγον%τα, fσων gχετε προσωπικWν Qντληψιν, kφελομεν ν] μνημονε,σωμεν, μολον%τι L διηνεκWς cπ%μνησς των καταντh5 ;νοχλητικ8. Δι%τι, fταν cπεβαλλ2μεθα εeς το_ς Qγ[νας ;κενους, ;πρττομεν τοZτο χριν τ9ς κοιν9ς wφελεας. !Aλλ’ QφοZ Qπ^ τWν wφ$λειαν τ[ν Qγ2νων α`τ[ν ;λβατε τ^ Qν9κον εeς σ5ς μ$ρος, δUν εaναι kρθ^ν ν] στερηθ[μεν Lμε3ς ;ξ Rλοκλ8ρου τWν wφ$λειαν, τWν Rποαν

176

177 12 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

74

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ρισκ5μεθα. Kηθ2σεται δ ο3 παραιτ2σεως μXλλον Lνεκα \ μαρτυρου κα. δηλ5σεως πρ*ς οWαν Dμ'ν π+λιν μ εJ βουλευομ(νοις ; 0γNν καταστ2σεται. φαμν γ?ρ Mαραθ,ν τε μ+νοι προκινδυνε!σαι τY, βαρβρYω κα. 6τε τ* @στερον 9λθεν, ο3χ #κανο. Qντες κατ? γν 0μ=νεσθαι, σβντες ς τ?ς να!ς πανδημε. ν Σαλαμ'νι ξυνναυμαχσαι, 6περ σχε μ κατ? π+λεις α3τ*ν πιπλ(οντα τν Πελοπ+ννησον πορθε'ν, 0δυντων Rν Qντων πρ*ς να!ς πολλ?ς 0λλ2λοις πιβοηθε'ν. τεκμ2ριον δ μ(γιστον α3τ*ς ποησεν[ νικηθε.ς γ?ρ τα'ς ναυσ.ν ς ο3κ(τι α3τY, ;μοας οGσης τς δυνμεως κατ? τχος τY, πλ(ονι το! στρατο! 0νεχ5ρησε. Tοιο=του μ(ντοι το=του ξυμβντος, κα. σαφ,ς δηλωθ(ντος 6τι ν τα'ς ναυσ. τ,ν Eλλ2νων τ? πργματα γ(νετο, τρα τ? aφελιμ5τατα ς α3τ* παρεσχ+μεθα, 0ριθμ+ν τε νε,ν πλε'στον κα. νδρα στρατηγ*ν ξυνετ5τατον κα. προθυμαν 0οκνοττην[ να!ς μ(ν γε ς τ?ς τετρακοσας iλγYω λσσους τ,ν δ=ο μοιρ,ν, Θεμιστοκλ(α δ ρχοντα, wς αCτι5τατος ν τY, στενY, ναυμαχσαι γ(νετο, 6περ σαφ(στατα σωσε τ? πργματα, κα. α3τ*ν δι? το!το Dμε'ς τιμ2σατε μλιστα δ νδρα ξ(νον τ,ν ς DμXς λθ+ντων[ προθυμαν δ κα. πολ4

τυχ^ν παρ$χει L ;παινετικW μνεα α`τ[ν. T] γεγον%τα Xλλωστε α`τ] θ] μνημονε,σωμεν, ‚χι δι] ν] σ5ς ;ξευμενσωμεν, Qλλ’ fπως δι] παραδειγμτων σ5ς Qποδεξωμεν πρ^ς ποου εdδους π%λιν θ$λετε περι$λθει εeς π%λεμον, ;]ν αb Qποφσεις, εeς τ]ς Rποας θ] καταλ8ξετε, δUν εaναι kρθα. !Iσχυριζ%μεθα, δηλαδ8, fτι καV εeς τ^ν Mαραθ[να μ%νοι ;προτξαμεν τ] στ8θη μας κατ] τοZ βαρβρου, καV κατ] τWν δευτ$ραν α`τοZ ;πιδρομ8ν, ;πειδW δUν εdμεθα Qρκετ] eσχυροV ν’ Qντιταχθ[μεν ;ναντον του καV κατ] ξηρν, εeσ8λθαμεν μ$χρι τοZ τελευταου Qνδρ^ς εeς τ^ν στ%λον μας καV ;λβαμεν μ$ρος μαζV μU το_ς Xλλους iEλληνας εeς τWν ναυμαχαν τ9ς Σαλαμ3νος, L Rποα τ^ν rμπ%δισε ν] πλε,σhη κατ] τ9ς Πελοπονν8σου καV ν] ;ρημ2σhη τWν μαν μετ] τWν Xλλην τ]ς π%λεις της, αb Rπο3αι θ] zσαν Qνκανοι ν’ QλληλοβοηθηθοZν ;ναντον στ%λου τ%σον eσχυροZ. TWν καλλιτ$ραν το,του Qπ%δειξιν gδωσεν R dδιος, δι%τι μετ] τWν €τταν του κατ] θλασσαν θεωρ8σας fτι δUν zτο πλ$ον eσοδ,ναμος πρ^ς το_ς iEλληνας, Qνεχ2ρησεν ;σπευσμ$νως μU τ^ μεγαλ,τερον μ$ρος τοZ στρατοZ του. 74. TοιοZτο λοιπ^ν cπ9ρξε τ^ Qποτ$λεσμα τ9ς ναυμαχας α`τ9ς, L Rποα Qπ$δειξε κατ] τρ%πον Qναμφισβ8τητον, fτι L σωτηρα τ[ν Eλλ8νων ;κρεμσθη Qπ^ τ^ν στ%λον των. Δι] τWν ;πτευξιν τοZ Qποτελ$σματος α`τοZ, Lμε3ς παρ$σχομεν τ] τρα χρησιμ2τατα στοιχε3α, δηλαδW τ^ν μ$γιστον Qριθμ^ν τ[ν πλοων, τ^ν bκαν2τατον στρατηγ^ν καV τ^ν πλ$ον Qκατβλητον ζ9λον. Δι%τι Qπ^ τ] τετρακ%σια πλο3α τοZ fλου EλληνικοZ στ%λου Lμε3ς ;χορηγ8σαμεν σχεδ^ν τ] δ,ο τρτα. Eeς τ^ν στρατηγ%ν μας Θεμιστοκλ9 kφελεται πρ^ πντων fτι L ναυμαχα διεξ8χθη εeς τ^ στεν%ν, πρ5γμα τ^ Rπο3ον gσωσεν Rμολογουμ$νως τWν κατστασιν, καV δι] τοZτο, μολον%τι ξ$νον, τ^ν ;τιμ8σατε σε3ς cπUρ πντα Xλλον Qπ^ fσους ;πεσκ$φθησαν τWν π%λιν σας. O ζ9λος μας, Xλλωστε, συνεβδισε μU τ%λ-

178

179

75

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

τολμηροττην δεξαμεν, οW γε, πειδ Iμ'ν κατ? γν ο3δε.ς βο2θει, τ,ν λλων bδη μ(χρι Iμ,ν δουλευ+ντων gξι5σαμεν κλιπ+ντες τν π+λιν κα. τ? οCκε'α διαφθεραντες μηδ’ ς τ* τ,ν περιλοπων ξυμμχων κοιν*ν προλιπε'ν μηδ σκεδασθ(ντες 0χρε'οι α3το'ς γεν(σθαι, 0λλ’ σβντες ς τ?ς να!ς κινδυνε!σαι κα. μ iργισθναι 6τι Iμ'ν ο3 προυτιμωρ2σατε. ]στε φαμν ο3χ mσσον α3το. aφελσαι DμXς \ τυχε'ν το=του. Dμε'ς μν γ?ρ 0π+ τε οCκουμ(νων τ,ν π+λεων κα. π. τY, τ* λοιπ*ν ν(μεσθαι, πειδ δεσατε Dπρ Dμ,ν κα. ο3χ Iμ,ν τ* πλ(ον, βοηθ2σατε (6τε γο!ν 9μεν τι σ,οι, ο3 παρεγ(νεσθε)[ Iμε'ς δ 0π+ τε τς ο3κ οGσης τι ;ρμ5μενοι κα. Dπρ τς ν βραχε8α λπδι οGσης κινδυνε=οντες ξυνεσ5σαμεν DμXς τε τ* μ(ρος κα. IμXς α3το=ς. εC δ προσεχωρ2σαμεν πρ+τερον τY, M2δYω δεσαντες, ]σπερ κα. λλοι, περ. τ8 χ5ρ8α, \ μ τολμ2σαμεν @στερον σβναι ς τ?ς να!ς ς διεφθαρμ(νοι, ο3δν Rν δει τι DμXς μ χοντας να!ς #καν?ς ναυμαχε'ν, 0λλ? καθ’ Iσυχαν Rν α3τY, προυχ5ρησε τ? πργματα 8m βο=λετο. Aρ’ ξιο σμεν, { Λακεδαιμ+νιοι, κα. προθυμας Lνεκα τς τ+τε κα. γν5μης ξυν(σεως 0ρχς γε mς χομεν

μην Qκροττην, δι%τι, fταν κανεVς δUν ρχετο εeς βο8θειν μας κατ] ξηρν, καθ’ fσον οb Xλλοι μ$χρι τ[ν συν%ρων μας εaχαν δη cποδουλωθ9, ;θεωρ8σαμεν καθ9κ%ν μας ν] ;κκεν2σωμεν τWν π%λιν καV ν] θυσισωμεν τ] cπρχοντ μας, Qλλ] ν] μW ;γκαταλεψωμεν οƒτε τ%τε Qκ%μη τ^ κοιν^ν συμφ$ρον τ[ν cπολειπομ$νων συμμχων καV ν] μW διασκορπισθ[μεν ;δ[ καV ;κε3, καθιστμενοι οtτως Xχρηστοι πρ^ς α`το,ς. Tο`ναντον, ;πεβιβσθημεν εeς τ^ν στ%λον μας καV rγωνσθημεν χωρVς ν] μνησικακ8σωμεν, λ%γuω τοZ fτι σε3ς παρελεψατε ν] μ5ς βοηθ8σετε ;γκαρως. !Iσχυριζ%μεθα, lπομ$νως, fτι σ5ς ;προσφ$ραμεν cπηρεσαν μεγαλυτ$ραν Qπ^ ;κενην πο_ ;λβαμεν. Tu[ ‚ντι, fταν σε3ς λθατε πρ^ς βο8θειν μας, δUν Qφσατε ;ρ8μους τ]ς π%λεις σας καV σκοπ%ς σας Qκριβ[ς zτο ν’ Qσφαλσετε τ]ς lστας σας δι] τ^ μ$λλον. T^ ;λατ8ριον πο_ σ5ς Šθησε zτο φ%βος δι] το_ς lαυτο,ς σας περισσ%τερον παρ] δι’ Lμ5ς. !Eν πσhη περιπτ2σει, δUν λθατε εeς βο8θειν μας, ;φ’ fσον εdμεθα σ[οι. Hμε3ς, ;ξ ;ναντας, Rρμ2μενοι Qπ^ π%λιν, L Rποα δUν cφστατο πλ$ον, καV Qγωνιζ%μενοι cπUρ τ9ς μ%λις ;λπιζομ$νης Qνακτ8σε2ς της, ;συντελ$σαμεν τ^ καθ’ lαυτο_ς εeς τWν eδικ8ν σας fσον καV τWν eδικ8ν μας σωτηραν. !Eνu[, ;ν, φοβο,μενοι τWν καταστροφWν τ9ς χ2ρας μας, ;μιμο,μεθα καV Lμε3ς Xλλους, καV ;προσχωρο,σαμεν εeς το_ς Π$ρσας κατ] τWν QρχWν τοZ πολ$μου, S ;]ν Qκολο,θως, θεωροZντες το_ς lαυτο,ς μας Rριστικ[ς κατεστραμμ$νους, δUν ;τολμο,σαμεν ν] ;πιβιβασθ[μεν ;πV τοZ στ%λου μας, καμμα πλ$ον δUν cπ9ρχε δι] σ5ς Qνγκη, fπως μU τ^ν Qνεπαρκ9 στ%λον σας πολεμ8σετε κατ] θλασσαν καV οb Π$ρσαι θ] κατ2ρθωναν Qνεν%χλητοι ν] πραγματοποι8σουν το_ς σκοπο,ς των. 75. Λαμβανομ$νης cπ’ ‚ψιν, Λακεδαιμ%νιοι, καV τ9ς προθυμας καV τ9ς συν$σεως qς πρ^ς τ]ς ληφθεσας Qποφσεις,

180

181

76

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

το'ς BEλλησι μ ο@τως γαν πιφθ+νως διακε'σθαι; κα. γ?ρ α3τν τ2νδε λβομεν ο3 βιασμενοι, 0λλ’ Dμ,ν μν ο3κ θελησντων παραμε'ναι πρ*ς τ? Dπ+λοιπα το! βαρβρου, Iμ'ν δ προσελθ+ντων τ,ν ξυμμχων κα. α3τ,ν δεηθ(ντων Iγεμ+νας καταστναι[ ξ α3το! δ το! ργου κατηναγκσθημεν τ* πρ,τον προαγαγε'ν α3τν ς τ+δε, μλιστα μν Dπ* δ(ους, πειτα κα. τιμς, @στερον κα. aφελας. κα. ο3κ 0σφαλς τι δ+κει εTναι το'ς πολλο'ς 0πηχθημ(νους, κα τινων κα. bδη 0ποστντων κατεστραμμ(νων, Dμ,ν τε Iμ'ν ο3κ(τι ;μοως φλων, 0λλ’ Dπ+πτων κα. διαφ+ρων Qντων, 0ν(ντας κινδυνε=ειν[ κα. γ?ρ Rν α# 0ποστσεις πρ*ς DμXς γγνοντο. πXσι δ 0νεπφθονον τ? ξυμφ(ροντα τ,ν μεγστων π(ρι κινδ=νων εJ τθεσθαι. Yμε'ς γο!ν, { Λακεδαιμ+νιοι, τ?ς ν τ8 Πελοπονν2σYω π+λεις π. τ* Dμ'ν aφ(λιμον καταστησμενοι ξηγε'σθε[ κα. εC τ+τε Dπομεναντες δι? παντ*ς 0π2χθεσθε ν τ8 Iγεμον8α, ]σπερ Iμε'ς, εJ Sσμεν μ Rν mσσον DμXς λυπηρο4ς γενομ(νους το'ς ξυμμχοις κα. 0ναγκασθ(ντας Rν \ ρχειν γκρατ,ς \ α3το4ς κινδυνε=ειν.

πο_ ;πεδεξαμεν τ%τε, εdμεθα ¦ρ γε Xξιοι τοZ τ%σον μεγλου φθ%νου τ[ν Eλλ8νων, τ^ν Rπο3ον ;πεσ,ραμεν oνεκα τ9ς Lγεμονας πο_ Qπεκτ8σαμεν; !Aλλ] τWν Lγεμοναν α`τWν δUν Qπεκτ8σαμεν δι] τ9ς βας, Qλλ] μ%νον QφοZ σε3ς δUν rθελ8σατε ν] μενετε πρ^ς συν$χισιν τοZ Qγ[νος κατ] τ[ν cπολειφθεισ[ν δυνμεων τοZ βαρβρου, οb dδιοι δU οb σ,μμαχοι προσ9λθαν καV μ5ς bκ$τευσαν ν’ Qναλβωμεν τWν Qρχηγαν των. H προαγωγW τ9ς Lγεμονας μας, εeς τ^ σημε3ον πο_ gφθασε σ8μερον, μ5ς ;πεβλ8θη κατ’ Qρχ]ς Qπ^ α`τWν τWν δ,ναμιν τ[ν πραγμτων. O φ%βος τ[ν βαρβρων cπ9ρξε τ^ κυρι2τερον ;λατ8ρι%ν μας, gπειτα L δ%ξα, καV τελευτα3ον τ^ συμφ$ρον. KαV fταν „παξ εcρ$θημεν ;κτεθειμ$νοι εeς τWν Qπ$χθειαν τ[ν πλεστων συμμχων μας, μερικο_ς Qπ^ το_ς Rποους καV ;παναστατ8σαντας καθυπετξαμεν, καV fταν σε3ς εaσθε ‚χι πλ$ον οb φλοι, το_ς Rποους εdχαμεν γνωρσει, Qλλ] καχ,ποπτοι καV κακ[ς διατεθειμ$νοι, δUν ;νομζαμεν fτι rμπορο,σαμεν τοZ λοιποZ ν] χαλαρ2σωμεν τWν α`στηρ%τητα, χωρVς ν] ;κτεθ[μεν εeς μεγλους κινδ,νους. Δι%τι οb Qποσπ2μενοι Qπ^ Lμ5ς θ] ρχοντο πρ^ς τ^ μ$ρος σας. KαV κανεVς δUν rμπορε3 ν] κατηγορηθh9, δι%τι εcρισκ%μενος ;ν2πιον τ[ν μεγστων κινδ,νων ζητε3 ν] ;ξασφαλσhη τ] συμφ$ροντ του. 76. Σε3ς, ;ν πσhη περιπτ2σει, Λακεδαιμ%νιοι, κατ] τWν Xσκησιν τ9ς Lγεσας σας ;πV τ[ν Πελοποννησιακ[ν π%λεων ;φροντσατε ν] ρυθμσετε τ] πολιτε,ματ των πρ^ς τ^ συμφ$ρον σας. KαV ‡ν τ%τε rθ$λατε μ$χρι τ$λους εeς τWν Lγεσαν τ[ν συμμχων καV rθ$λατε γνει Qπεχθε3ς λ%γuω τ9ς μακροτ$ρας Qσκ8σε2ς της, fπως ;γναμεν Lμε3ς, γνωρζομεν καλ[ς, fτι δUν θ] zσθε kλιγ2τερον δυσρεστοι εeς α`το,ς, καV fτι θ] rναγκζεσθε ν’ Qσκ9τε τWν ;π’ α`τ[ν ;ξουσαν μU eσχυρ]ν πυγμ8ν, ;]ν δUν rθ$λατε ν] ;κτεθ9τε οb dδιοι εeς κινδ,νους.

182

183

77

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ο@τως ο3δ’ Iμε'ς θαυμαστ*ν ο3δν πεποι2καμεν ο3δ’ 0π* το! 0νθρωπεου τρ+που, εC 0ρχ2ν τε διδομ(νην δεξμεθα κα. τα=την μ 0νε'μεν Dπ* <τρι,ν> τ,ν μεγστων νικηθ(ντες, τιμς κα. δ(ους κα. aφελας, ο3δ’ αJ πρ,τοι το! τοιο=του Dπρξαντες, 0λλ’ αCε. καθεστ,τος τ*ν Uσσω Dπ* το! δυνατωτ(ρου κατεργεσθαι, ξιο τε Pμα νομζοντες εTναι κα. Dμ'ν δοκο!ντες μ(χρι οk τ? ξυμφ(ροντα λογιζ+μενοι τY, δικαYω λ+γYω ν!ν χρσθε, wν ο3δες πω παρατυχ*ν Cσχ=ι τι κτ2σασθαι προθε.ς το! μ πλ(ον χειν 0πετρπετο. παινε'σθα τε ξιοι οWτινες χρησμενοι τ8 0νθρωπε8α φ=σει ]στε <τ(ρων ρχειν δικαι+τεροι \ κατ? τν Dπρχουσαν δ=ναμιν γ(νωνται. λλους γ’ Rν οJν οC+μεθα τ? Iμ(τερα λαβ+ντας δε'ξαι Rν μλιστα εS τι μετριζομεν[ Iμ'ν δ κα. κ το! πιεικο!ς 0δοξα τ* πλ(ον \ παινος ο3κ εCκ+τως περι(στη. Kα. λασσο=μενοι γ?ρ ν τα'ς ξυμβολααις πρ*ς το4ς ξυμμχους δκαις κα. παρ’ Iμ'ν α3το'ς ν το'ς ;μοοις ν+μοις ποι2σαντες τ?ς κρσεις φιλοδικε'ν δοκο!μεν. κα. ο3δε.ς σκοπε' α3τ,ν το'ς κα. λλοθ που 0ρχν χουσι κα. mσσον Iμ,ν πρ*ς το4ς Dπηκ+ους μετροις οJσι δι+τι

Eπομ$νως, δUν ;κμαμεν τποτε τ^ παρδοξον S Qντθετον πρ^ς τWν Qνθρωπνην φ,σιν, ;]ν ;δ$χθημεν τWν Lγεμοναν προσφερομ$νην, καV QφοZ „παξ τWν Qπεκτ8σαμεν, Qρνο,μεθα ν] τWν παραιτ8σωμεν, cπεκοντες εeς τ] eσχυρ%τατα τ[ν ;λατηρων – τWν δ%ξαν, τ^ν φ%βον καV τ^ συμφ$ρον. Oƒτε Xλλωστε πρ[τοι Lμε3ς ;γκαινισαμεν τοια,την πολιτικ8ν, Qλλ’ Qν$καθεν gχει κρατ8σει L QρχW fτι R Qσθεν$στερος cποκ,πτει εeς τWν θ$λησιν τοZ eσχυροτ$ρου. KαV Lμε3ς, ;ξ Xλλου, νομζομεν lαυτο_ς Qξους τ9ς Lγεσας, καV σε3ς μ5ς ;κρνατε τοιο,τους μ$χρις fτου αeφνιδως ;σκ$φθητε ν] προβλετε τ2ρα τ]ς Qρχ]ς τ9ς δικαιοσ,νης, ;νu[ πργματι Qποβλ$πετε εeς τ] συμφ$ροντ σας. Ποτ$, τu[ ‚ντι, Xνθρωπος, εeς τ^ν Rπο3ον παρουσισθη L ε`καιρα ν’ Qποκτ8σhη κτι δι] τ9ς σκαι5ς βας, δUν παρ$λειψε ν] τ^ κμhη, προτιμ8σας τWν δικαιοσ,νην. KαV εaναι Xξιοι ;πανου ;κε3νοι, οb Rπο3οι, παρασυρ%μενοι Qπ^ τWν φυσικWν εeς τ^ν Xνθρωπον φιλοδοξαν τοZ ν’ Xρχhη ;πV Xλλων, θελαν δειχθ9 δικαι%τεροι παρ’ fσον ;π$τρεπεν εeς α`το_ς L δ,ναμις πο_ διαθ$τουν. !E]ν Xλλοι θελαν λβει τWν θ$σιν μας, θ’ Qπεδεικν,ετο ;ξ Qντιπαραβολ9ς μU π%σην μετριοπθειαν QσκοZμεν τWν Lγεμοναν μας. !Eν το,τοις, καV α`τW Qκ%μη L ;πιεκει μας ;π$συρεν Qδκως ;ναντον μας τWν κατκρισιν μ5λλον παρ] τ^ν gπαινον. 77. Tu[ ‚ντι, μολον%τι εeς τ]ς ;πV τh9 βσει τ[ν ;μπορικ[ν συμβσεων διεξαγομ$νας ;ν2πιον τ[ν δικαστηρων τ[ν συμμχων δκας, εcρισκ%μεθα εeς μειονεκτικWν Qπ$ναντ των θ$σιν, ;νu[ ;ξ Xλλου, εeς τ]ς δκας τ]ς δικαζομ$νας εeς τ]ς !Aθ8νας gχομεν καθιερ2σει eσ%τητα δικαιωμτων δι’ Lμ5ς καV α`το,ς, θεωρο,μεθα, ;ν το,τοις, φιλ%δικοι. KαV κανεVς Qπ^ το_ς κατηγ%ρους μας δUν ;ξετζει, διατV L μομφW α`τW τ9ς φιλοδικας δUν Qπευθ,νεται καV ;ναντον ;κενων, οb Rπο3οι, QσκοZντες κυριαρχαν QλλαχοZ, δεικν,ουν kλιγωτ$ραν ;πιε-

184

185

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

το!το ο3κ iνειδζεται[ βιζεσθαι γ?ρ οhς Rν ξ8, δικζεσθαι ο3δν προσδ(ονται. ο# δ εCθισμ(νοι πρ*ς IμXς 0π* το! Sσου ;μιλε'ν, bν τι παρ? τ* μ οSεσθαι χρναι \ γν5μ8η \ δυνμει τ8 δι? τν 0ρχν κα. ;πωσο!ν λασσωθ,σιν, ο3 το! πλ(ονος μ στερισκ+μενοι χριν χουσιν, 0λλ? το! νδεο!ς χαλεπ5τερον φ(ρουσιν \ εC 0π* πρ5της 0ποθ(μενοι τ*ν ν+μον φανερ,ς πλεονεκτο!μεν. κενως δ ο3δ’ Rν α3το. 0ντ(λεγον ς ο3 χρεNν τ*ν Uσσω τY, κρατο!ντι Dποχωρε'ν. 0δικο=μενο τε, ς οικεν, ο# νθρωποι μXλλον iργζονται \ βιαζ+μενοι[ τ* μν γ?ρ 0π* το! Sσου δοκε' πλεονεκτε'σθαι, τ* δ’ 0π* το! κρεσσονος καταναγκζεσθαι. Dπ* γο!ν το! M2δου δειν+τερα το=των πσχοντες gνεχοντο, I δ Iμετ(ρα 0ρχ χαλεπ δοκε' εTναι, εCκ+τως[ τ* παρ*ν γ?ρ αCε. βαρ4 το'ς Dπηκ+οις. Dμε'ς γ’ Rν οJν εC καθελ+ντες IμXς ρξαιτε, τχα Rν τν εGνοιαν tν δι? τ* Iμ(τερον δ(ος εCλ2φατε μεταβλοιτε, εSπερ οhα κα. τ+τε πρ*ς τ*ν Mδον δι’ iλγου Iγησμενοι Dπεδεξατε, ;μο'α κα. ν!ν γν5σεσθε. μεικτα γ?ρ τ τε καθ’ DμXς α3το4ς ν+μιμα το'ς λλοις

κειαν Qπ$ναντι τ[ν cπηκ%ων των παρ’ fσην Lμε3ς. !E]ν ;ξ8ταζαν, θ] εtρισκαν τ^ν λ%γον τ9ς διαφορ5ς εeς τ^ γεγον^ς fτι R δυνμενος ν] μεταχειρισθh9 βαν καμμαν Qνγκην δUν gχει ν] προσφε,γhη εeς τ^ δικαστ8ριον. !Aλλ] οb σ,μμαχο μας, συνηθισμ$νοι, fπως εaναι, ν] ;πικοινωνοZν πρ^ς Lμ5ς qς dσοι πρ^ς dσους, ;ν ποτε θεωρ8σουν fτι καμμα Qπ%φασις S Xλλο ;ξαναγκαστικ^ν μ$τρον πο_ ;λβαμεν κατ] τWν Xσκησιν τ9ς κυριαρχικ9ς μας ;ξουσας, καV τ^ Rπο3ον δUν Qνταποκρνεται πρ^ς τ]ς προσδοκας των, ;ζημωσεν α`το_ς Rπωσδ8ποτε, QντV ν] ε`γνωμονοZν δι%τι το_ς ;πιτρ$πομεν ν] gχουν τ%σα πολλ, δυσανασχετοZν δι] τ^ kλγον πο_ ;στερ8θησαν περισσ%τερον παρ] ;]ν ;ξ Qρχ9ς, θ$τοντες κατ] μ$ρος κθε eδ$αν δικαιοσ,νης, ;πλεονεκτοZμεν Xνευ προσχημτων. !Eνu[, ;]ν ;νηργοZμεν κατ’ α`τ^ν τ^ν τρ%πον, οƒτε α`τοV θ] rμφεσβ8τουν fτι R Qσθεν$στερος kφελει ν] cποχωρh9 Qπ$ναντι τοZ eσχυροτ$ρου. Πργματι, φανεται fτι οb Xνθρωποι kργζονται περισσ%τερον Rσκις QδικοZνται, παρ] Rσκις cποκ,πτουν εeς βαν. Δι%τι εeς μUν τWν πρ2την περπτωσιν θεωροZν fτι γνονται θ,ματα τ9ς πλεονεξας τ[ν dσων πρ^ς α`το,ς, εeς δU τWν δευτ$ραν fτι cποτσσονται εeς τ^ν Qν2τερ%ν των. T^ β$βαιον εaναι fτι τ] δειν%τερα κακ, πο_ το,ς ;π$βαλαν οb Π$ρσαι, rνεχοντο, τWν eδικ8ν μας fμως Lγεμοναν θεωροZν δυσβστακτον. KαV ε`λ%γως, δι%τι R Xρχων τ9ς Lμ$ρας εaναι πντοτε QπεχθWς εeς το_ς cπηκ%ους. Tο`λχιστον, δι] σ5ς δUν Qμφιβλλομεν fτι, ;]ν καθαιροZντες Lμ5ς, rθ$λατε Qναλβει τWν Lγεμοναν, θ] ;χνατε ταχ$ως τWν εƒνοιαν, τWν Rποαν kφελετε εeς τ^ν πρ^ς Lμ5ς φ%βον, ;φ’ fσον rθ$λατε Qκολουθ8σει καV τ2ρα Rμοαν πολιτικWν πρ^ς ;κενην, τWν Rποαν Qφσατε ν] διαφανh9 καV εeς τWν ;ποχWν πο_ ;π’ kλγον χρ%νον Qρχηγε,σατε ;ναντον τ[ν Περσ[ν. Δι%τι καV τ] θη καV gθιμα πο_ ;πικρατοZν εeς τWν Λακεδαμονα εaναι Qσυμββαστα

186

187

78

79

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

χετε κα. προσ(τι εhς Lκαστος ξιNν οGτε το=τοις χρται οGθ’ οhς I λλη Eλλ?ς νομζει. Bουλε=εσθε οJν βραδ(ως ς ο3 περ. βραχ(ων, κα. μ 0λλοτραις γν5μαις κα. γκλ2μασι πεισθ(ντες οCκε'ον π+νον πρ+σθησθε. το! δ πολ(μου τ*ν παρλογον, 6σος στ, πρ.ν ν α3τY, γεν(σθαι προδιγνωτε[ μηκυν+μενος γ?ρ φιλε' ς τ=χας τ? πολλ? περιστασθαι, Fν Sσον τε 0π(χομεν κα. ;ποτ(ρως σται ν 0δ2λYω κινδυνε=εται. C+ντες τε ο# νθρωποι ς το4ς πολ(μους τ,ν ργων πρ+τερον χονται, n χρν @στερον δρXν, κακοπαθο!ντες δ bδη τ,ν λ+γων Pπτονται. Iμε'ς δ ν ο3δεμι8X πω τοια=τ8η dμαρτ8α Qντες οGτ’ α3το. οGθ’ DμXς ;ρ,ντες λ(γομεν Dμ'ν, Lως τι α3θαρετος 0μφοτ(ροις I ε3βουλα, σπονδ?ς μ λ=ειν μηδ παραβανειν το4ς 6ρκους, τ? δ διφορα δκ8η λ=εσθαι κατ? τν ξυνθ2κην. εC δ μ2, θεο4ς το4ς ;ρκους μρτυρας ποιο=μενοι πειρασ+μεθα 0μ=νεσθαι πολ(μου ρχοντας τα=τ8η 8m Rν Dφηγσθε.’ Tοια!τα δ ο# &Aθηνα'οι εTπον. πειδ δ τ,ν τε ξυμμχων bκουσαν ο# Λακεδαιμ+νιοι τ? γκλ2ματα τ? ς το4ς

πρ^ς τ] τ[ν Xλλων λα[ν, καV πρ^ς το,τοις καθεVς Qπ^ σ5ς, fταν ;ξ$ρχεται Qπ^ τ] fρια τ9ς Λακεδαμονος, οƒτε πρ^ς α`τ] συμμορφ2νεται οƒτε πρ^ς ;κε3να πο_ ;πικρατοZν εeς τWν Xλλην Eλλδα. 78. MW προβ9τε λοιπ^ν εeς ;σπευσμ$νας Qποφσεις, προκειμ$νου περV ζητ8ματος τ%σον σπουδαου, μ8τε, ;πηρεαζ%μενοι Qπ^ γν2μας καV κατηγορας Xλλων, Qναλβετε Qγ[να, τοZ Rποου αb ταλαιπωραι θ] εaναι ;ντελ[ς eδικα σας. !Oφελετε ν] σταθμσετε προηγουμ$νως π%σον μεγλαι εaναι αb πιθαν%τητες τοZ ν] πλανηθh9 κανεVς εeς το_ς περV πολ$μου cπολογισμο,ς του, πρVν περιπλεχθ9τε εeς α`τ%ν. Δι%τι R π%λεμος, παρατειν%μενος, καταντh5 ν] περι$ρχεται συν8θως cπ^ τWν ;πιρροWν τυχαων περιστατικ[ν, ;πV τ[ν περιστατικ[ν δU το,των καμμαν δUν QσκοZμεν ;πδρασιν οƒτε σε3ς οƒτε Lμε3ς, καV R κνδυνος, τ^ν Rπο3ον Qναλαμβνει τις, Xδηλον gχει τWν gκβασιν. MW λησμον9τε Qκ%μη fτι οb Xνθρωποι εeσ$ρχονται εeς τ^ν π%λεμον Qρχζοντες Qπ^ τ] Qμοιβα3α κτυπ8ματα, εeς τ] Rπο3α gπρεπε ν] προστρ$χουν τελευτα3ον, καV μ%νον fταν gχουν δη Qρχσει αb Qτυχαι, προσφε,γουν εeς το_ς λ%γους. !Aλλ’ QφοZ οƒτε σε3ς οƒτε Lμε3ς διεπρξαμεν Qκ%μη τοιοZτο σφλμα, συνιστ[μεν ;πιμ%νως, ;φ’ fσον εeς τWν ;λευθ$ραν ;κλογWν Qμφοτ$ρων Qπ%κειται Qκ%μη ν] λβωμεν kρθ]ς Qποφσεις, ν] μW διαρρ8ξετε τWν συνθ8κην τ9ς εeρ8νης, μ8τε ν] παραβ9τε το_ς fρκους σας, Qλλ] ν] λ,σωμεν τ]ς διαφορς μας δι] τ9ς δικαστικ9ς RδοZ, σ,μφωνα μU τWν συνθ8κην. Eeδεμ8, ;πικαλο,μενοι μρτυρας το_ς θεο,ς, εeς τ^ ‚νομα τ[ν Rποων qρκσθημεν, θ] προσπαθ8σωμεν ν] τιμωρ8σωμεν το_ς αeτους τοZ πολ$μου μU τ] dδια μ$σα, τ[ν Rποων τ^ παρδειγμα δδετε σε3ς». 79. TοιαZτα περπου εaπαν οb !Aθηνα3οι. Ob Λακεδαιμ%νιοι, QφοZ κουσαν καV τ]ς κατηγορας τ[ν συμμχων ;ναντον

188

189

80

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

&Aθηναους κα. τ,ν &Aθηναων n λεξαν, μεταστησμενοι πντας βουλε=οντο κατ? σφXς α3το4ς περ. τ,ν παρ+ντων. κα. τ,ν μν πλε+νων π. τ* α3τ* α# γν,μαι φερον, 0δικε'ν τε το4ς &Aθηναους bδη κα. πολεμητ(α εTναι ν τχει[ παρελθNν δ &Aρχδαμος ; βασιλε4ς α3τ,ν, 0νρ κα. ξυνετ*ς δοκ,ν εTναι κα. σ5φρων, λεξε τοιδε. ‘Kα. α3τ*ς πολλ,ν bδη πολ(μων μπειρ+ς εCμι, { Λακεδαιμ+νιοι, κα. Dμ,ν το4ς ν τ8 α3τ8 Iλικ8α ;ρ,, ]στε μ2τε 0πειρ8α πιθυμσα τινα το! ργου, 6περ Rν ο# πολλο. πθοιεν, μ2τε 0γαθ*ν κα. 0σφαλς νομσαντα. ε@ροιτε δ’ Rν τ+νδε περ. οk ν!ν βουλε=εσθε ο3κ Rν λχιστον γεν+μενον, εC σωφρ+νως τις α3τ*ν κλογζοιτο. πρ*ς μν γ?ρ Πελοποννησους κα. το4ς 0στυγετονας παρ+μοιος Iμ,ν I 0λκ2, κα. δι? ταχ(ων οh+ν τε φ’ Lκαστα λθε'ν[ πρ*ς δ νδρας οy γν τε <κ?ς χουσι κα. προσ(τι θαλσσης μπειρ+τατο εCσι κα. το'ς λλοις Pπασιν ριστα ξ2ρτυνται, πλο=τYω τε CδYω κα. δημοσYω κα. ναυσ. κα. Wπποις κα. 6πλοις κα. QχλYω 6σος ο3κ ν λλYω <ν γε χωρYω EλληνικY, στν, τι δ κα. ξυμμχους πολλο4ς φ+ρου Dποτελε'ς χουσι, π,ς χρ πρ*ς το=τους K8αδως π+λεμον ρασθαι κα. τνι πιστε=σαντας 0παρασκε=ους πειχθναι; π+τερον τα'ς ναυσν; 0λλ’ Uσσους σμ(ν[ εC δ μελετ2σομεν κα. 0ντιπαρασκευασ+μεθα, χρ+νος ν(σται.

τ[ν !Aθηναων καV τWν Qπντησιν τ[ν τελευταων Qπομακρ,ναντες fλους το_ς Xλλους, ρχισαν διασκεπτ%μενοι κατ’ eδαν περV τ9ς καταστσεως. KαV L γν2μη τ[ν περισσοτ$ρων συν$πιπτεν fτι οb !Aθηνα3οι zσαν gνοχοι Qδικας, χωρVς ν] cπρχhη Qνγκη περαιτ$ρω Qποδεξεων, καV fτι gπρεπε ν’ Qρχσhη R π%λεμος fσον τ^ δυνατ^ν ταχ,τερον. !Aλλ’ R βασιλε,ς των !Aρχδαμος, R Rπο3ος ;θεωρε3το QνWρ bκαν^ς καV σ2φρων, προχωρ8σας εeς τ^ β9μα, qμλησε qς lξ9ς. 80. «KαV R dδιος, Λακεδαιμ%νιοι, gχω δη πε3ραν πολλ[ν πολ$μων, καV βλ$πω παρ%ντας ;δ[ Xνδρας τ9ς α`τ9ς μU ;μU Lλικας καV τ9ς α`τ9ς lπομ$νως περας, vστε κανεVς ν] μW ;πεγεται πρ^ς π%λεμον οƒτε Qπ^ Qπειραν, fπως θ] συν$βαινεν εeς πολλο,ς, οƒτε δι%τι θεωρε3 α`τ^ν πρ5γμα καλ^ν καV Qπηλλαγμ$νον κινδ,νων. iOτι, Xλλωστε, R π%λεμος, περV τοZ Rποου διασκ$πτεσθε τWν στιγμWν τα,την, μ$λλει ν’ Qποβh9 σπουδαι%τατος, θ$λετε πεισθ9 ;]ν σκεφθ9τε νηφαλως. Δι%τι Qπ$ναντι μUν τ[ν Πελοποννησων συμμχων μας καV τ[ν γειτ%νων μας, L στρατιωτικ8 μας δ,ναμις εaναι eσ%παλος, καV δυνμεθα ταχ$ως ν] φθσωμεν Rπουδ8ποτε παρουσιασθh9 Qνγκη. !Aλλ’ ;ναντον Qνθρ2πων, τ[ν Rποων L χ2ρα κε3ται μακρν, καV οb Rπο3οι ;κτ^ς το,των εaναι ;μπειρ%τατοι εeς τ] ναυτικ, καV Xριστα παρεσκευασμ$νοι καθ’ fλα τ] λοιπ, gχοντες καV πλοZτον eδιωτικ^ν καV δημ%σιον καV πλο3α καV xππους καV fπλα καV πληθυσμ^ν μεγαλ,τερον παρ’ fσος δ,ναται ν] εcρεθh9 εeς οbανδ8ποτε Xλλην EλληνικWν χ2ραν, Qκ%μη δU καV συμμχους πολλο_ς φ%ρου cποτελε3ς, ;ναντον τοιο,των Qνθρ2πων, λ$γω, π[ς rμποροZμεν ν’ Qναλβωμεν π%λεμον Qπερισκ$πτως, καV ποZ στηριζ%μενοι ν] Rρμ8σωμεν Qπαρσκευοι; Eeς τ^ν στ%λον μας; !Aλλ’ εdμεθα κατ2τεροι Qπ^ α`το,ς, καV δι] ν’ Qσκηθ[μεν καV καταστ[μεν bκανοV ν’ Qντιπαραταχθ[μεν ;ναντον των θ’ Qπαιτηθh9 πολ_ς χρ%νος. Eeς

190

191

81

82

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

0λλ? το'ς χρ2μασιν; 0λλ? πολλY, πλ(ον τι το=του λλεπομεν κα. οGτε ν κοινY, χομεν οGτε <τομως κ τ,ν Cδων φ(ρομεν. Tχ’ ν τις θαρσοη 6τι το'ς 6πλοις α3τ,ν κα. τY, πλ2θει Dπερφ(ρομεν, ]στε τν γν δ8ηο!ν πιφοιτ,ντες. το'ς δ λλη γ στ. πολλ mς ρχουσι, κα. κ θαλσσης Fν δ(ονται πξονται. εC δ’ αJ το4ς ξυμμχους 0φιστναι πειρασ+μεθα, δε2σει κα. το=τοις ναυσ. βοηθε'ν τ* πλ(ον οJσι νησι5ταις. τς οJν σται Iμ,ν ; π+λεμος; εC μ γ?ρ \ ναυσ. κρατ2σομεν \ τ?ς προσ+δους 0φαιρ2σομεν 0φ’ Fν τ* ναυτικ*ν τρ(φουσι, βλαψ+μεθα τ? πλεω. κ0ν το=τYω ο3δ καταλ=εσθαι τι καλ+ν, λλως τε κα. εC δ+ξομεν ρξαι μXλλον τς διαφορXς. μ γ?ρ δ κεν8η γε τ8 λπδι παιρ5μεθα ς ταχ4 παυσθ2σεται ; π+λεμος, \ν τν γν α3τ,ν τ(μωμεν. δ(δοικα δ μXλλον μ κα. το'ς παισ.ν α3τ*ν Dπολπωμεν[ ο@τως εCκ*ς &Aθηναους φρον2ματι μ2τε τ8 γ8 δουλε!σαι μ2τε ]σπερ 0περους καταπλαγναι τY, πολ(μYω. O3 μν ο3δ 0ναισθ2τως α3το4ς κελε=ω το=ς τε ξυμμχους Iμ,ν Xν βλπτειν κα. πιβουλε=οντας μ καταφωρXν, 0λλ? 6πλα μν μ2πω κινε'ν,

τ] χρ8ματ μας; !Aλλ’ α`τ] μ5ς λεπουν Qκ%μη περισσ%τερον, καV οƒτε δημ%σιον θησαυρ^ν gχομεν οƒτε χρ8ματα διαθ$σιμα εeς τ] eδιωτικ μας ταμε3α, fπως συνεισφ$ρωμεν. 81. …Iσως μερικοV ;νθαρρ,νονται Qπ^ τWν cπεροχ8ν μας εeς Rπλισμ^ν καV Qριθμ^ν Qνδρ[ν, L Rποα θ] ;πιτρ$πhη ν] ;ρημ2νωμεν τWν γ9ν των δι’ ;πανειλημμ$νων ;πιδρομ[ν. !Aλλ’ L κυριαρχα τ[ν !Aθηναων ;κτενεται καV ;πV Xλλης πολλ9ς γ9ς καV θ] εaναι εeς θ$σιν ν] εeσγουν δι] θαλσσης κθε τι πο_ το_ς χρειζεται. !Eν, ;ξ Xλλου Qποπειραθ[μεν ν] παρασ,ρωμεν εeς ;πανστασιν το_ς συμμχους των, θ] γνhη Qνγκη ν] βοηθ8σωμεν καV α`το_ς δι] στ%λου, QφοZ εaναι νησι[ται κατ] τ^ πλε3στον. Ποου εdδους π%λεμον θ] διεξαγγωμεν λοιπ^ν ;ναντον των; Δι%τι ;]ν οƒτε κατ] θλασσαν ;πικρατ8σωμεν οƒτε Qφαιρ$σωμεν Qπ^ α`το_ς τ]ς προσ%δους, μU τ]ς Rποας συντηροZν τ^ν στ%λον των, Lμε3ς θ] βλαφθ[μεν περισσ%τερον. KαV εeς τοια,την περστασιν οƒτε gντιμον εeρ8νην θ] rμποροZμεν τοZ λοιποZ ν] συνομολογ8σωμεν, ;]ν eδως θεωρηθ[μεν Lμε3ς μ5λλον παρ] ;κε3νοι qς αdτιοι τοZ πολ$μου. Δι%τι δUν πρ$πει ν] παρασυρ2μεθα Qπ^ τWν κοιν[ς διαδεδομ$νην ;λπδα fτι ;]ν δενδροτομ8σωμεν τWν γ9ν των, R π%λεμος θ] τερματισθ9 ταχ$ως. ΦοβοZμαι δU μ5λλον μ8πως κληροδοτ8σωμεν α`τ^ν καV εeς τ] τ$κνα μας. Δι%τι τ^ αdσθημα τ9ς α`τοπεποιθ8σεως, τ^ Rπο3ον ;μπν$ει το_ς !Aθηναους, δUν εaναι πιθαν^ν ν’ Qφσhη α`το_ς οƒτε τWν ;λευθεραν των ν] θυσισουν χριν τ9ς γ9ς των οƒτε qς πρωτ%πειροι ν] καταληφθοZν Qπ^ πανικ^ν oνεκα τοZ πολ$μου. 82. ΔUν συνιστ[, ;ν το,τοις, ν’ Qφσωμεν Qσυγκνητοι το_ς !Aθηναους ν] βλπτουν το_ς συμμχους μας καV ν] μW το_ς Qφαιρ$σωμεν τWν προσωπδα, ;νu[ μηχανορραφοZν ;ναντον των. Yποστηρζω, fμως, fτι πρ$πει ν] μW προσφ,γω-

192

193 13 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

π(μπειν δ κα. αCτιXσθαι μ2τε π+λεμον γαν δηλο!ντας μ2θ’ ς πιτρ(ψομεν, κ0ν το=τYω κα. τ? Iμ(τερ’ α3τ,ν ξαρτ=εσθαι ξυμμχων τε προσαγωγ8 κα. Eλλ2νων κα. βαρβρων, εS ποθ(ν τινα \ ναυτικο! \ χρημτων δ=ναμιν προσληψ+μεθα (0νεπφθονον δ(, 6σοι ]σπερ κα. Iμε'ς Dπ’ &Aθηναων πιβουλευ+μεθα, μ BEλληνας μ+νον, 0λλ? κα. βαρβρους προσλαβ+ντας διασωθναι), κα. τ? αDτ,ν Pμα κποριζ5μεθα. κα. \ν μν σακο=ωσ τι πρεσβευομ(νων Iμ,ν, τα!τα ριστα[ \ν δ μ2, διελθ+ντων τ,ν δ=ο κα. τρι,ν μεινον bδη, \ν δοκ8, πεφραγμ(νοι Sμεν π’ α3το=ς. κα. Sσως ;ρ,ντες Iμ,ν bδη τ2ν τε παρασκευν κα. το4ς λ+γους α3τ8 ;μο'α Dποσημανοντας μXλλον Rν εSκοιεν, κα. γν τι τμητον χοντες κα. περ. παρ+ντων 0γαθ,ν κα. οGπω φθαρμ(νων βουλευ+μενοι. μ γ?ρ λλο τι νομσητε τν γν α3τ,ν \ 6μηρον χειν κα. ο3χ mσσον 6σYω μεινον ξεργασται[ mς φεδεσθαι χρ ς π. πλε'στον, κα. μ ς 0π+νοιαν καταστ2σαντας α3το4ς 0ληπτοτ(ρους χειν. εC γ?ρ 0παρσκευοι το'ς τ,ν ξυμμχων γκλ2μασιν πειχθ(ντες τεμο!μεν α3τ2ν, ;ρXτε 6πως μ

μεν Qκ%μη εeς τ] fπλα, Qλλ] ν] στελωμεν πρ$σβεις, οb Rπο3οι ν] κμουν παραστσεις, χωρVς ν] ;ξηγ8σουν σαφ[ς, ;]ν προτιθ$μεθα ν’ Qνεχθ[μεν τ]ς Qδικας των S ν] φθσωμεν μ$χρι πολ$μου. !Eν τu[ μεταξ,, ‡ς Qρχσωμεν ν] lτοιμαζ2μεθα, ‚χι μ%νον ;ξασφαλζοντες συμμχους, Rπουδ8ποτε εtρωμεν α`το,ς, εdτε μεταξ_ τ[ν Eλλ8νων εdτε μεταξ_ τ[ν βαρβρων, οb Rπο3οι θ] συμπληρ2σουν τWν εeς πλο3α καV χρ8ματα Qνεπαρκ9 δ,ναμν μας (δι%τι fσοι, fπως Lμε3ς τ2ρα, γιν%μεθα θ,ματα τ9ς ;πιβουλ9ς τ[ν !Aθηναων, δUν rμποροZμεν ν] κατηγορηθ[μεν fτι χριν τ9ς σωτηρας μας προσλαμβνομεν τWν βο8θειαν ‚χι Eλλ8νων μ%νον, Qλλ] καV βαρβρων), Qλλ] καV ;κμεταλλευ%μενοι fσον rμποροZμεν το_ς ;γχωρους π%ρους. KαV ‡ν μUν φανωνται διατεθειμ$νοι ν] λβουν cπ’ ‚ψιν τ]ς παραστσεις μας, τποτε τ^ καλλτερον. Eeδεμ8, μετ] παρ$λευσιν δ,ο S τρι[ν ;τ[ν, θ] εdμεθα δη καλλτερον παρασκευασμ$νοι ν] ;πιτεθ[μεν ;ναντον των, ;]ν τ^ Qποφασσωμεν. …Iσως, Xλλωστε, οb !Aθηνα3οι, βλ$ποντες fτι rρχσαμεν δη τ]ς παρασκευς μας καV fτι οb λ%γοι μας Qνταποκρνονται πρ^ς α`τς, gστω καV συγκεκαλυμμ$νως, ε`κολ2τερον θ] cποχωρ8σουν, ;φ’ fσον καV L γ9 των θ] εaναι Qκ%μη Qν$παφος καV gχουν ν’ Qποφασσουν περV Qγαθ[ν cπαρχ%ντων καV ‚χι κατεστραμμ$νων δη. Δι%τι τWν γ9ν των δUν πρ$πει ν] θεωρ8σετε qς Xλλο τι παρ] qς ;ν$χυρον, τ^ Rπο3ον κρατε3τε, καV τ^ Rπο3ον Qξζει τ%σον περισσ%τερον fσον καλλτερον εaναι καλλιεργημ$νον. T^ ;ν$χυρον α`τ^ πρ$πει ν] φεδεσθε fσον rμπορε3τε περισσ%τερον καιρ%ν, καV ν] μW περιγετε το_ς κυρους α`τοZ εeς Qπ%γνωσιν, καθιστ[ντες gτσι τWν Qντστασν των πλ$ον πεσμονα. Δι%τι ;ν, ;ξωθο,μενοι Qπ^ τ]ς αeτισεις τ[ν συμμχων μας, δενδροτομ8σωμεν τWν !Aττικ8ν, πρVν παρασκευασθ[μεν ;παρκ[ς, προσ$ξατε μ8πως ;νεργ8σωμεν κατ] τρ%πον, R Rπο3ος θ] ;πισ,ρhη μεγαλυτ$ρας δυσκολας

194

195

83

84

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

αSσχιον κα. 0πορ5τερον τ8 Πελοπονν2σYω πρξομεν. γκλ2ματα μν γ?ρ κα. π+λεων κα. Cδιωτ,ν οh+ν τε καταλ!σαι[ π+λεμον δ ξ=μπαντας 0ραμ(νους Lνεκα τ,ν Cδων, wν ο3χ Dπρχει εCδ(ναι καθ’ 6τι χωρ2σει, ο3 K8διον ε3πρεπ,ς θ(σθαι. Kα. 0νανδρα μηδεν. πολλο4ς μι8X π+λει μ ταχ4 πελθε'ν δοκετω εTναι. εCσ. γ?ρ κα. κενοις ο3κ λσσους χρ2ματα φ(ροντες ξ=μμαχοι, κα. στιν ; π+λεμος ο3χ 6πλων τ* πλ(ον 0λλ? δαπνης, δι’ tν τ? 6πλα aφελε', λλως τε κα. gπειρ5ταις πρ*ς θαλασσους. πορισ5μεθα οJν πρ,τον α3τ2ν, κα. μ το'ς τ,ν ξυμμχων λ+γοις πρ+τερον παιρ5μεθα, οWπερ δ κα. τ,ν 0ποβαιν+ντων τ* πλ(ον π’ 0μφ+τερα τς αCτας Lξομεν, οkτοι κα. καθ’ Iσυχαν τι α3τ,ν προ„δωμεν. Kα. τ* βραδ4 κα. μ(λλον, w μ(μφονται μλιστα Iμ,ν, μ αCσχ=νεσθε. σπε=δοντ(ς τε γ?ρ σχολατερον Rν πα=σαισθε δι? τ* 0παρσκευοι γχειρε'ν, κα. Pμα λευθ(ραν κα. ε3δοξοττην π+λιν δι? παντ*ς νεμ+μεθα. κα. δ=ναται μλιστα σωφροσ=νη μφρων το!τ’ εTναι[ μ+νοι γ?ρ δι’ α3τ* ε3πραγαις τε ο3κ ξυβρζομεν κα. ξυμφορα'ς mσσον <τ(ρων εSκομεν[ τ,ν τε ξ4ν πανYω ξοτρυν+ντων IμXς π. τ? δειν? παρ? τ* δοκο!ν Iμ'ν ο3κ παιρ+μεθα Iδον8, κα. bν τις ρα ξ4ν κατηγορ8α παροξ=ν8η,

καV ταπειν2σεις δι] τWν Πελοπ%ννησον. Kαθ’ fσον αeτισεις εdτε π%λεων εdτε eδιωτ[ν δ,νανται ν] ;ξομαλυνθοZν. !Aλλ’ fταν Rλ%κληρος L Rμοσπονδα μας, χριν συμφερ%ντων μερικ[ν ;κ τ[ν μελ[ν της, Qναλβhη „παξ π%λεμον, τοZ Rποου τWν gκβασιν κανεVς δUν rμπορε3 ν] προŒδhη, δUν εaναι εƒκολα ν] τ^ν τερματσhη ;ντμως. 83. KαV κανεVς μW θεωρ8σhη Qνανδραν τ^ fτι τ%σαι πολλαV π%λεις διστζουν ν] ;πιτεθοZν ;ναντον μι5ς. Δι%τι καV ;κε3νοι gχουν συμμχους ‚χι kλιγωτ$ρους, οb Rπο3οι μλιστα καταβλλουν φ%ρον εeς α`το,ς, καV R π%λεμος διεξγεται kλιγ2τερον δι] τ[ν fπλων καV περισσ%τερον δι] τ[ν χρημτων, τ] Rπο3α καθιστοZν τ] fπλα τελεσφ%ρα, πρ^ πντων fταν γνεται ;κ μ$ρους χερσαας δυνμεως ;ναντον ναυτικ9ς. …Aς ;ξε,ρωμεν λοιπ^ν τ’ Qναγκα3α χρηματικ] μ$σα, καV ‡ς μW παρασυρ2μεθα προ2ρως Qπ^ το_ς λ%γους τ[ν συμμχων. Hμε3ς, οb Rπο3οι θ] φ$ρωμεν τ^ μεγαλ,τερον μ$ρος τ9ς ε`θ,νης δι] τWν καλWν S κακWν gκβασιν τοZ πολ$μου, Lμε3ς kφελομεν καV ν] cπολογσωμεν μU τWν Lσυχαν μας τ]ς καλ]ς S κακ]ς συνεπεας του. 84. Oƒτε πρ$πει ν] ;ντρ$πεσθε δι] τWν βραδ,τητα καV Qναβλητικ%τητα, δι] τWν Rποαν κυρως μ5ς μ$μφονται. Δι%τι L σπουδW περV τWν gναρξιν τοZ πολ$μου θ] συνετ$λει εeς τ^ν βραδ,τερον τερματισμ%ν του, λ%γuω τοZ fτι θ’ Qνελαμβναμεν α`τ^ν Qπαρσκευοι. MW λησμον9τε, Xλλωστε, fτι κατοικοZμεν π%λιν ;λευθ$ραν πντοτε καV χαρουσαν ;ξ%χως Qγαθ9ς φ8μης, καV L βραδ,της καV Qναβλητικ%της, δι] τWν Rποαν μ5ς κατηγοροZν, rμπορε3 πραγματικ[ς ν] εaναι λελογισμ$νη νηφαλι%της. Eeς τWν πολιτικWν α`τWν kφελομεν τ^ fτι οƒτε αb ε`τυχαι μ5ς καθιστοZν α`θδεις οƒτε αb Qτυχαι μ5ς ταπειν2νουν fσον Xλλους. !E]ν κανεVς προσπαθ9 δι’ ;πανων ν] μ5ς ;ξωθ8ση ;ναντον τ9ς γν2μης μας εeς κινδυν2δεις ;πιχει-

196

197

85

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ο3δ δ μXλλον 0χθεσθ(ντες 0νεπεσθημεν. πολεμικο τε κα. εGβουλοι δι? τ* εGκοσμον γιγν+μεθα, τ* μν 6τι αCδNς σωφροσ=νης πλε'στον μετ(χει, αCσχ=νης δ ε3ψυχα, εGβουλοι δ 0μαθ(στερον τ,ν ν+μων τς Dπεροψας παιδευ+μενοι κα. ξ4ν χαλεπ+τητι σωφρον(στερον \ ]στε α3τ,ν 0νηκουστε'ν, κα. μ τ? 0χρε'α ξυνετο. γαν Qντες τ?ς τ,ν πολεμων παρασκευ?ς λ+γYω καλ,ς μεμφ+μενοι 0νομοως ργYω πεξι(ναι, νομζειν δ τς τε διανοας τ,ν π(λας παραπλησους εTναι κα. τ?ς προσπιπτο=σας τ=χας ο3 λ+γYω διαιρετς. αCε. δ ς πρ*ς εJ βουλευομ(νους το4ς ναντους ργYω παρασκευαζ+μεθα[ κα. ο3κ ξ κενων ς dμαρτησομ(νων χειν δε' τ?ς λπδας, 0λλ’ ς Iμ,ν α3τ,ν 0σφαλ,ς προνοουμ(νων. πολ= τε διαφ(ρειν ο3 δε' νομζειν νθρωπον 0νθρ5που, κρτιστον δ εTναι 6στις ν το'ς 0ναγκαιοττοις παιδε=εται. Tα=τας οJν nς ο# πατ(ρες τε Iμ'ν παρ(δοσαν μελ(τας κα. α3το. δι? παντ*ς aφελο=μενοι χομεν μ παρ,μεν, μηδ πειχθ(ντες ν βραχε' μορYω Iμ(ρας περ. πολλ,ν σωμτων κα. χρημτων κα. π+λεων κα. δ+ξης βουλε=σωμεν, 0λλ? καθ’ Iσυχαν, ξεστι δ’ Iμ'ν μXλλον <τ(ρων δι? Cσχ=ν. κα. πρ*ς το4ς &Aθηναους π(μπετε μν περ. τς

ρ8σεις, δUν παρασυρ%μεθα Qπ^ τWν γοητεαν τ[ν λ%γων του. !E]ν τυχ^ν fμως ζητh9 κανεVς ν] μ5ς ;ξωθ8ση δι] μομφ[ν, οƒτε kργιζ%μεθα οƒτε μεταβλλομεν δι] τοZτο ε`κολ2τερα γν2μην. H νηφαλι%της, ;ξ Xλλου, μ5ς καθιστh5 γενναους εeς τ^ν π%λεμον καV συνετο_ς εeς τ] συμβο,λια. Γενναους μ$ν, δι%τι ;κ τ9ς νηφαλι%τητος Qπορρ$ει L σ,νεσις καV ;κ τα,της πλιν L ε`ψυχα. Συνετο_ς δ$, καθ’ fσον Qνατρεφ%μεθα Qφ’ lν^ς μUν ‚χι τ%σον τελεως, vστε ν] περιφρονοZμεν το_ς ν%μους, Qφ’ lτ$ρου δU μU τ%σον α`στηρ]ν πειθαρχαν, vστε ν] μW παρακο,ωμεν α`το,ς. H Qνατροφ8 μας δUν μ5ς μεταδδει Qφθοναν Qνωφελ[ν γν2σεων, vστε ν] ;πικρνωμεν μUν δι’ qραων λ%γων τ]ς παρασκευ]ς τ[ν ;χθρ[ν, ν] εdμεθα fμως Qνκανοι ν] συμμορφ2νωμεν τ] gργα πρ^ς το_ς λ%γους μας. Tο`ναντον πιστε,ομεν fτι οb Xλλοι εaναι ;ξ dσου μU Lμ5ς προνοητικοV καV fτι τ^ στοιχε3ον τ9ς τ,χης δUν rμπορε3 ν] καθορισθh9 δι] λ%γων. Δι] τοZτο kφελομεν ν’ Qρχσωμεν lτοιμαζ%μενοι πραγματικ[ς, qς ν] μW ;ξαρτ[μεν τ]ς ;λπδας μας Qπ^ ;νδεχ%μενα σφλματα ;κενων, Qλλ’ Qπ^ τ’ Qσφαλ9 μ$τρα, τ] Rπο3α Lμε3ς θ] λβωμεν ;γκαρως. Oƒτε πρ$πει ν] νομζετε fτι διαφ$ρει πολ_ Xνθρωπος Qπ^ Xνθρωπον, Qλλ] ν] θεωρ9τε Xριστον ;κε3νον πο_ gχει Qνατραφ9 εeς τWν μεγαλυτ$ραν πειθαρχαν. 85. T]ς μεθ%δους λοιπ^ν α`τς, τ]ς Rποας οb πατ$ρες μας μ5ς ;κληροδ%τησαν, καV τ]ς Rποας Lμε3ς συνεχζομεν μU διαρκ9 μας wφ$λειαν, δUν πρ$πει ν] ;γκαταλεψωμεν. ΔUν εaναι kρθ^ν εeς διστημα kλγων qρ[ν ν] λβωμεν ;σπευσμ$νας Qποφσεις, fταν Qπ^ α`τ]ς διακινδυνε,ωνται πολλαV cπρξεις, πολλ] χρ8ματα, πολλαV π%λεις καV πολλW δ%ξα, Qλλ’ kφελομεν ν] σκεφθ[μεν Lσ,χως. Eeς Lμ5ς δU περισσ%τερον, παρ] εeς Xλλους, εaναι ;πιτετραμμ$νον ν] μW σπε,σωμεν, Qκριβ[ς δι%τι εdμεθα eσχυρο. KαV τ2ρα ‡ς στελωμεν πρ$-

198

199

86

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Ποτειδαας, π(μπετε δ περ. Fν ο# ξ=μμαχο φασιν 0δικε'σθαι, λλως τε κα. <τομων Qντων α3τ,ν δκας δο!ναι[ π. δ τ*ν διδ+ντα ο3 πρ+τερον ν+μιμον ς π’ 0δικο!ντα C(ναι. παρασκευζεσθε δ τ*ν π+λεμον Pμα. τα!τα γ?ρ κα. κρτιστα βουλε=σεσθε κα. το'ς ναντοις φοβερ5τατα.’ κα. ; μν &Aρχδαμος τοια!τα εTπεν[ παρελθNν δ Σθενελα„δας τελευτα'ος, εhς τ,ν φ+ρων τ+τε Zν, λεξεν [το'ς Λακεδαιμονοις] Fδε. ‘Tο4ς μν λ+γους το4ς πολλο4ς τ,ν &Aθηναων ο3 γιγν5σκω[ παιν(σαντες γ?ρ πολλ? <αυτο4ς ο3δαμο! 0ντε'πον ς ο3κ 0δικο!σι το4ς Iμετ(ρους ξυμμχους κα. τν Πελοπ+ννησον[ κατοι εC πρ*ς το4ς M2δους γ(νοντο 0γαθο. τ+τε, πρ*ς δ’ IμXς κακο. ν!ν, διπλασας ζημας ξιο εCσιν, 6τι 0ντ’ 0γαθ,ν κακο. γεγ(νηνται. Iμε'ς δ ;μο'οι κα. τ+τε κα. ν!ν σμ(ν, κα. το4ς ξυμμχους, \ν σωφρον,μεν, ο3 περιοψ+μεθα 0δικουμ(νους ο3δ μελλ2σομεν τιμωρε'ν[ ο# δ’ ο3κ(τι μ(λλουσι κακ,ς πσχειν. λλοις μν γ?ρ χρ2ματ στι πολλ? κα. νες κα. Wπποι, Iμ'ν δ ξ=μμαχοι 0γαθο, οzς ο3 παραδοτ(α το'ς &Aθηναοις στν, ο3δ δκαις κα. λ+γοις διακριτ(α μ λ+γYω κα. α3το4ς βλαπτομ(νους, 0λλ? τιμωρητ(α ν τχει κα. παντ. σθ(νει. κα. ς IμXς πρ(πει βουλε=εσθαι 0δικουμ(νους μηδε.ς διδασκ(τω, 0λλ? το4ς μ(λλοντας 0δικε'ν

σβεις εeς τ]ς !Aθ8νας, δι] ν] κμουν παραστσεις περV τ9ς Ποτειδαας, καV παραστσεις περV fσων Xλλων οb σ,μμαχοι eσχυρζονται fτι QδικοZνται, τ%σον μ5λλον καθ’ fσον οb !Aθηνα3οι εaναι oτοιμοι ν] cποβληθοZν εeς διαιτησαν, καV δUν εaναι kρθ^ν ν] ;πιτθεται κανεVς κατ] τοZ δεχομ$νου διαιτητικWν κρσιν, qς τχα ;ν%χου Qδικας. !Eν τu[ μεταξ,, προβ9τε εeς τ]ς Qναγκαας δι] τ^ν π%λεμον παρασκευς. Tοια,τη πολιτικW θ] εaναι Qρστη δι] σ5ς φοβερωττη δι] το_ς ;χθρο,ς σας». …Eτσι qμλησεν R !Aρχδαμος. O ΣθενελαŒδας, ;ξ Xλλου, oνας Qπ^ το_ς τ%τε ;φ%ρους, προχωρ8σας εeς τ^ β9μα, qμλησε πρ^ς τWν συν$λευσιν τ[ν Λακεδαιμονων qς lξ9ς: 86. «Tο_ς μακρο_ς λ%γους τ[ν !Aθηναων δUν ;ννο[. Δι%τι ;νu[ ;π8νεσαν πολ_ το_ς lαυτο,ς των, καθ%λου δUν rμφισβ8τησαν fτι QδικοZν το_ς συμμχους μας καV τWν Πελοπ%ννησον. KαV fμως ;ν, fπως eσχυρζονται, συμπεριεφ$ρθησαν καλ[ς ;ναντον τ[ν Περσ[ν, καV τ2ρα κακ[ς πρ^ς Lμ5ς, εaναι Xξιοι διπλ9ς τιμωρας, δι%τι Qπ^ καλοV μετεβλ8θησαν εeς κακο,ς. Hμε3ς, το`ναντον, εdμεθα οb dδιοι, καV τ%τε καV τ2ρα, καV ;]ν σωφρονοZμεν, δUν θ] ;πιτρ$ψωμεν ν’ QδικοZνται οb σ,μμαχο μας οƒτε θ’ Qναβλωμεν ν] βοηθ8σωμεν α`το,ς, QφοZ οƒτε α`τοV rμποροZν ν’ Qναβλουν τ]ς ταλαιπωρας των. Δι%τι, ;]ν Xλλοι gχουν Xφθονα χρ8ματα καV πλο3α καV xππους, gχομεν καV Lμε3ς γενναους συμμχους, το_ς Rποους kφελομεν ν] μW παραδ2σωμεν εeς χε3ρας τ[ν !Aθηναων. Oƒτε πρ$πει ν] ζητοZμεν τWν λ,σιν τ9ς πρ^ς α`το_ς διαφορ5ς δι] δικαστικ9ς προσφυγ9ς καV δι] λ%γων, QφοZ καV οb σ,μμαχο μας δUν βλπτονται sπλ[ς μU λ%γους, Qλλ] πρ$πει ν] το_ς βοηθ8σωμεν χωρVς καμμαν QναβολWν καV μU fλην μας τWν δ,ναμιν. Oƒτε πρ$πει ν] μ5ς συμβουλε,ουν ν] χνωμεν τ^ν καιρ%ν μας διασκεπτ%μενοι, ;νu[ Qδικο,μεθα. Tο`ναντον ;κε3νοι, οb Rπο3οι μελετοZν Qδικαν, kφελουν, πρ^ πν-

200

201

87

88

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

μXλλον πρ(πει πολ4ν χρ+νον βουλε=εσθαι. ψηφζεσθε οJν, { Λακεδαιμ+νιοι, 0ξως τς Σπρτης τ*ν π+λεμον, κα. μ2τε το4ς &Aθηναους Xτε μεζους γγνεσθαι μ2τε το4ς ξυμμχους καταπροδιδ,μεν, 0λλ? ξ4ν το'ς θεο'ς πωμεν π. το4ς 0δικο!ντας.’ Tοια!τα λ(ξας πεψ2φιζεν α3τ*ς φορος sν ς τν κκλησαν τ,ν Λακεδαιμονων. ; δ( (κρνουσι γ?ρ βο8 κα. ο3 ψ2φYω) ο3κ φη διαγιγν5σκειν τν βον ;ποτ(ρα μεζων, 0λλ? βουλ+μενος α3το4ς φανερ,ς 0ποδεικνυμ(νους τν γν5μην ς τ* πολεμε'ν μXλλον ;ρμσαι λεξεν ‘6τYω μν Dμ,ν, { Λακεδαιμ+νιοι, δοκο!σι λελ=σθαι α# σπονδα. κα. ο# &Aθηνα'οι 0δικε'ν, 0ναστ2τω ς κε'νο τ* χωρον,’ δεξας τι χωρον α3το'ς, ‘6τYω δ μ δοκο!σιν, ς τ? π. θτερα.’ 0ναστντες δ δι(στησαν, κα. πολλY, πλεους γ(νοντο οhς δ+κουν α# σπονδα. λελ=σθαι. προσκαλ(σαντ(ς τε το4ς ξυμμχους εTπον 6τι σφσι μν δοκο'εν 0δικε'ν ο# &Aθηνα'οι, βο=λεσθαι δ κα. το4ς πντας ξυμμχους παρακαλ(σαντες ψφον παγαγε'ν, 6πως κοιν8 βουλευσμενοι τ*ν π+λεμον ποι,νται, \ν δοκ8. κα. ο# μν 0πεχ5ρησαν π’ οSκου διαπραξμενοι τα!τα, κα. ο# &Aθηναων πρ(σβεις @στερον φ’ Pπερ 9λθον χρηματσαντες[ I δ διαγν5μη α@τη τς κκλησας, το! τ?ς σπονδ?ς λελ=σθαι, γ(νετο ν τY, τετρτYω κα. δεκτYω τει τ,ν τριακοντουτδων σπονδ,ν προκεχωρηκυι,ν, αy γ(νοντο μετ? τ? E3βοϊκ. &Eψηφσαντο δ ο# Λακεδαιμ+νιοι τ?ς σπονδ?ς λελ=σθαι κα. πολεμητ(α εTναι ο3 τοσο!τον τ,ν ξυμμχων

των, ν] διασκ$πτωνται ;πV πολ,. Ψηφσατε λοιπ%ν, Λακεδαιμ%νιοι, cπUρ τοZ πολ$μου, Qξως τ9ς Σπρτης, καV μ8τε εeς το_ς !Aθηναους ;πιτρ$ψετε ν] γνουν Qκ%μη μεγαλ,τεροι μ8τε το_ς συμμχους καταπροδ2σετε, Qλλ] μU τWν βο8θειαν τ[ν θε[ν ‡ς Qναλβωμεν τ^ν Qγ[να κατ] τ[ν Qδικο,ντων». 87. !AφοZ qμλησεν R ΣθενελαŒδας, gθεσε τ^ ζ8τημα εeς τWν ψ9φον τ9ς συνελε,σεως τ[ν Λακεδαιμονων cπ^ τWν eδι%τητ του qς ;φ%ρου. !Aλλ’ ;πειδW L Qπ%φασις λαμβνεται δι] βο9ς καV ‚χι δι] ψ8φου, R ΣθενελαŒδας ;δ8λωσεν fτι δUν διακρνει ποα βοW εaναι μεγαλυτ$ρα, καV ;πιθυμ[ν ν] ;ξωθ8σhη α`το_ς περισσ%τερον πρ^ς π%λεμον δι] φανερ5ς ;κδηλ2σεως τ9ς γν2μης των, εaπε  «iOσοι Qπ^ σ5ς, Λακεδαιμ%νιοι, φρονε3τε fτι gχει παραβιασθ9 L TριακονταετWς συνθ8κη καV fτι οb !Aθηνα3οι QδικοZν, σηκωθ9τε καV σταθ9τε εeς τ^ μ$ρος ;κε3νο» (καV gδειξεν qρισμ$νον μ$ρος), «fσοι δU πλιν φρονε3τε τ^ ;ναντον εeς τ^ Xλλο μ$ρος». !Eσηκ2θησαν τ%τε καV ;χωρσθησαν εeς δ,ο, καV ;κε3νοι, οb Rπο3οι gκριναν fτι εaχε παραβιασθ9 L συνθ8κη, zσαν πολ_ περισσ%τεροι. Προσκαλ$σαντες, qς ;κ το,του, το_ς συμμχους, Qνεκονωσαν fτι α`τοV μUν θεωροZν fτι οb !Aθηνα3οι QδικοZν, Qλλ’ fτι ;πιθυμοZν ν] συγκαλ$σουν fλους το_ς συμμχους καV ν] θ$σουν τ^ ζ8τημα εeς τWν ψ9φον των, vστε R π%λεμος, ;]ν ψηφισθ9, ν] εaναι Qποτ$λεσμα κοιν9ς Qποφσεως. KαV οb μUν παρ%ντες σ,μμαχοι, QφοZ κατ$ληξαν εeς τ]ς Qποφσεις α`τς, Qνεχ2ρησαν εeς τ] dδια, Qκολο,θως δU καV οb !Aθηνα3οι, QφοZ ;ξετ$λεσαν τWν Qποστολ8ν, δι] τWν Rποαν εaχαν gλθει. H Qπ%φασις α`τW τ9ς συνελε,σεως περV τ9ς διαρρ8ξεως τ9ς TριακονταετοZς συνθ8κης gγινε τ^ δ$κατον τ$ταρτον gτος μετ] τWν κατ%πιν τοZ E`βοϊκοZ πολ$μου συνομολ%γησν της. 88. Ob Λακεδαιμ%νιοι ;ψ8φισαν fτι L συνθ8κη εaχε παραβιασθ9 καV fτι ;πεβλλετο R π%λεμος, ‚χι τ%σον παρασυρθ$ν-

202

203

89

90

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πεισθ(ντες το'ς λ+γοις 6σον φοβο=μενοι το4ς &Aθηναους μ π. με'ζον δυνηθ,σιν, ;ρ,ντες α3το'ς τ? πολλ? τς Eλλδος Dποχερια bδη Qντα. O# γ?ρ &Aθηνα'οι τρ+πYω τοιY,δε 9λθον π. τ? πργματα ν οhς η3ξ2θησαν. πειδ Mδοι 0νεχ5ρησαν κ τς E3ρ5πης νικηθ(ντες κα. ναυσ. κα. πεζY, Dπ* Eλλ2νων κα. ο# καταφυγ+ντες α3τ,ν τα'ς ναυσ.ν ς Mυκλην διεφθρησαν, Λεωτυχδης μν ; βασιλε4ς τ,ν Λακεδαιμονων, 6σπερ Iγε'το τ,ν ν Mυκλ8η Eλλ2νων, 0πεχ5ρησεν π’ οSκου χων το4ς 0π* Πελοπονν2σου ξυμμχους, ο# δ &Aθηνα'οι κα. ο# 0π* &Iωνας κα. Eλλησπ+ντου ξ=μμαχοι bδη 0φεστηκ+τες 0π* βασιλ(ως Dπομεναντες Σηστ*ν πολι+ρκουν M2δων χ+ντων, κα. πιχειμσαντες εhλον α3τν κλιπ+ντων τ,ν βαρβρων, κα. μετ? το!το 0π(πλευσαν ξ Eλλησπ+ντου ς Lκαστος[ κατ? π+λεις. &Aθηναων δ τ* κοιν+ν, πειδ α3το'ς ο# βρβαροι κ τς χ5ρας 0πλθον, διεκομζοντο ε3θ4ς 6θεν Dπεξ(θεντο πα'δας κα. γυνα'κας κα. τν περιο!σαν κατασκευ2ν, κα. τν π+λιν 0νοικοδομε'ν παρεσκευζοντο κα. τ? τεχη[ το! τε γ?ρ περιβ+λου βραχ(α ε#στ2κει κα. οCκαι α# μν πολλα. πεπτ5κεσαν, iλγαι δ περισαν, ν αhς α3το. σκ2νωσαν ο# δυνατο. τ,ν Περσ,ν. Λακεδαιμ+νιοι δ αCσθ+μενοι τ* μ(λλον 9λθον πρεσβε8α, τ? μν κα. α3το. Uδιον Rν ;ρ,ντες μ2τ’ κενους μ2τ’ λλον μηδ(να τε'χος χοντα, τ* δ πλ(ον τ,ν ξυμμ-

τες Qπ^ το_ς λ%γους τ[ν συμμχων, fσον ;κ φ%βου μ8πως L δ,ναμις τ[ν !Aθηναων α`ξηθh9 gτι μ5λλον, δι%τι gβλεπαν fτι τ^ μεγαλ,τερον μ$ρος τ9ς Eλλδος zτον δη cποχεριον εeς α`το,ς. 89. …Eρχομαι τ2ρα ν] ;κθ$σω τ^ν τρ%πον, κατ] τ^ν Rπο3ον οb !Aθηνα3οι Qν9λθαν εeς τWν περιωπWν μεγλης Δυνμεως. !AφοZ οb Π$ρσαι, νικηθ$ντες κατ] θλασσαν καV κατ] ξηρ]ν Qπ^ το_ς iEλληνας, Qπεσ,ρθησαν Qπ^ τWν E`ρ2πην, καV fσοι Qπ’ α`το_ς κατ$φυγαν μU τ^ν στ%λον των εeς τWν Mυκλην κατεστρφησαν ;κε3, R Λεωτυχδης, βασιλε_ς τ[ν Λακεδαιμονων, R Rπο3ος zτο Qρχηγ^ς τ[ν Eλλ8νων εeς τWν Mυκλην, ;π$στρεψεν εeς τ] dδια μU το_ς Πελοποννησους συμμχους. Ob !Aθηνα3οι, fμως, καV fσοι Qπ^ τWν !Iωναν καV τ^ν Eλλ8σποντον εaχαν δη Qποσκιρτ8σει Qπ^ τ^ν βασιλ$α καV εaχαν συμμαχ8σει μU α`το,ς, ;πιμεναντες ρχισαν ν] πολιορκοZν τWν Σηστ%ν, τWν Rποαν κατε3χαν οb Π$ρσαι, καV διαχειμσαντες τWν ;κυρευσαν, ;γκαταλειφθε3σαν Qπ^ το_ς βαρβρους. KαV μετ] τοZτο Qπ$πλευσαν Qπ^ τ^ν Eλλ8σποντον, oκαστος εeς τ] dδια. Ob δU !Aθηνα3οι, ε`θ,ς, μετ] τWν ;κκ$νωσιν τ9ς χ2ρας των Qπ^ το_ς βαρβρους, ρχισαν ν] ;παναφ$ρουν kπσω τ] τ$κνα καV τ]ς γυνα3κας καV τ] περισωθ$ντα κινητ των πργματα, Qπ^ ;κε3 fπου τ] εaχαν τοποθετ8σει χριν Qσφαλεας, καV Lτοιμζοντο δι] τWν Qνοικοδ%μησιν τ9ς π%λεως καV τ[ν τειχ[ν της. Δι%τι καV Qπ^ τ^ν περβολον τοZ τεχους μικρ] μ%νον τμ8ματα gμειναν ‚ρθια καV αb περισσ%τεραι οeκαι εaχαν ;ρειπωθh9, kλγαι δU μ%νον περιεσ2θησαν, εeς τ]ς Rποας εaχαν καταλ,σει οb ;πιφαν$στεροι τ[ν Περσ[ν. 90. !Aλλ’ οb Λακεδαιμ%νιοι, προβλ$ποντες τ^ μ$λλον, Qπ$στειλαν ;σπευσμ$νως πρεσβεαν, ;ν μ$ρει μUν δι%τι καV οb dδιοι θ] ;προτιμοZσαν οƒτε οb !Aθηνα3οι οƒτε καμμα Xλλη π%λις ν] gχhη τεχη, πρ^ πντων, fμως, δι%τι οb σ,μμαχοι το_ς παρ2-

204

205

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

χων ξοτρυν+ντων κα. φοβουμ(νων το! τε ναυτικο! α3τ,ν τ* πλθος, w πρ.ν ο3χ Dπρχε, κα. τν ς τ*ν Mηδικ*ν π+λεμον τ+λμαν γενομ(νην. gξουν τε α3το4ς μ τειχζειν, 0λλ? κα. τ,ν ξω Πελοπονν2σου μXλλον 6σοις ε#στ2κει ξυγκαθελε'ν μετ? σφ,ν το4ς περιβ+λους, τ* μν βουλ+μενον κα. @ποπτον τς γν5μης ο3 δηλο!ντες ς το4ς &Aθηναους, ς δ το! βαρβρου, εC αJθις π(λθοι, ο3κ Rν χοντος 0π* χυρο! ποθ(ν, ]σπερ ν!ν κ τ,ν Θηβ,ν, ;ρμXσθαι[ τ2ν τε Πελοπ+ννησον πXσιν φασαν 0ναχ5ρησν τε κα. 0φορμν #κανν εTναι. ο# δ’ &Aθηνα'οι Θεμιστοκλ(ους γν5μ8η το4ς μν Λακεδαιμονους τα!τ’ εCπ+ντας 0ποκρινμενοι 6τι π(μψουσιν ς α3το4ς πρ(σβεις περ. Fν λ(γουσιν ε3θ4ς 0π2λλαξαν[ <αυτ*ν δ’ κ(λευεν 0ποστ(λλειν ς τχιστα ; Θεμιστοκλς ς τν Λακεδαμονα, λλους δ πρ*ς <αυτY, <λομ(νους πρ(σβεις μ ε3θ4ς κπ(μπειν, 0λλ’ πισχε'ν μ(χρι τοσο=του Lως Rν τ* τε'χος #καν*ν ρωσιν ]στε 0πομχεσθαι κ το! 0ναγκαιοττου @ψους[ τειχζειν δ πντας πανδημε. το4ς ν τ8 π+λει [κα. α3το4ς κα. γυνα'κας κα. πα'δας], φειδομ(νους μ2τε Cδου μ2τε δημοσου οCκοδομ2ματος 6θεν τις aφελα σται ς τ* ργον, 0λλ? καθαιρο!ντας πτνα. κα. ; μν τα!τα διδξας κα. DπειπNν τlλλα 6τι α3τ*ς τ0κε' πρξοι YZχετο. κα. ς τν Λακεδαμονα λθNν ο3 προσ82ει πρ*ς τ?ς 0ρχς,

τρυναν πρ^ς τοZτο, δι%τι ;φοβοZντο καV τ^ μ$γεθος τοZ στ%λου τ[ν !Aθηναων, R Rπο3ος πρVν zτο μικρ%ς, καV τWν τ%λμην, τWν Rποαν ;π$δειξαν κατ] τ^ν Περσικ^ν π%λεμον. !Hξωσαν, qς ;κ το,του, οb πρ$σβεις των ν] μW Qνεγερουν τ^ τε3χος, Qλλ] το`ναντον ν] συνεργασθοZν μαζ, των δι] ν] κατεδαφσουν τ] τεχη καV τ[ν Xλλων ;κτ^ς τ9ς Πελοπονν8σου π%λεων, fσαι εaχαν δη τοιαZτα, χωρVς ν] φανερ2σουν καθ%λου πρ^ς το_ς !Aθηναους το_ς Qληθε3ς σκοπο,ς των Qλλ’ cποστηρζοντες fτι κατ’ α`τ^ν τ^ν τρ%πον, ;]ν R βρβαρος θελε προβ9 εeς ν$αν ;πιδρομ8ν, δUν θ] εaχεν wχυρωμ$νον μ$ρος, τ^ Rπο3ον ν] χρησιμοποι8σhη qς Rρμητ8ριον, fπως κατ] τ^ν τελευτα3ον π%λεμον τ]ς Θ8βας. H Πελοπ%ννησος, cπεστ8ριξαν, ;π8ρκει δι’ fλους καV qς καταφ,γιον καV qς Rρμητ8ριον. Ob !Aθηνα3οι, κατ] πρ%τασιν τοZ Θεμιστοκλ$ους, QφοZ κουσαν το_ς Λακεδαιμονους, Qπ8ντησαν fτι θ] στελουν εeς α`το_ς πρ$σβεις, fπως συζητ8σουν τ^ ζ8τημα, καV gτσι Qπηλλγησαν Qπ^ τWν παρουσαν των. O Θεμιστοκλ9ς μετ] τοZτο συν$στησε ν] τ^ν Qποστελουν Xνευ Qναβολ9ς εeς τWν Λακεδαμονα καV ν] ;κλ$ξουν ;κτ^ς Qπ’ α`τ^ν καV Xλλους πρ$σβεις, το_ς Rποους fμως ν] μW στελουν Qμ$σως, Qλλ] ν] ;πιβραδ,νουν τWν Qποστολ8ν των, oως fτου Qνεγερουν τ^ τε3χος μ$χρι τοZ tψους πο_ εaναι Qπολ,τως Qναγκα3ον δι] ν] μχεται κανεVς Qπ’ α`τ^ ;κ τοZ QσφαλοZς. Συγχρ%νως συν$στησε ν] ;πιδοθοZν fλοι Qνεξαιρ$τως οb εcρισκ%μενοι εeς τWν π%λιν, καV Xνδρες καV γυνα3κες καV παιδα, χωρVς ν] φεδωνται χριν τ9ς κατασκευ9ς τοZ τεχους οƒτε eδιωτικ] οƒτε δημ%σια κτρια, Qλλ] κατεδαφζοντες fλα fσα rμποροZν ν] χρησιμε,σουν δι] τ^ gργον των. O Θεμιστοκλ9ς, QφοZ gδωσε τ]ς Rδηγας α`τ]ς καV ;δ8λωσεν fτι δι’ fλα τ] Xλλα α`τ^ς R dδιος θ] φροντσhη, Qνεχ2ρησεν. iOταν gφθασεν, ;ν το,τοις, εeς τWν Λακεδαμονα, δUν παρουσιζετο πρ^ς το_ς Xρχοντας, Qλλ’ ;χρο-

206

207

91

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

0λλ? διγε κα. προυφασζετο. κα. ;π+τε τις α3τ*ν ροιτο τ,ν ν τ(λει Qντων 6τι ο3κ π(ρχεται π. τ* κοιν+ν, φη το4ς ξυμπρ(σβεις 0ναμ(νειν, 0σχολας δ( τινος οGσης α3το4ς Dπολειφθναι, προσδ(χεσθαι μ(ντοι ν τχει Uξειν κα. θαυμζειν ς οGπω πρεισιν. O# δ 0κο=οντες τY, μν Θεμιστοκλε' πεθοντο δι? φιλαν α3το!, τ,ν δ λλων 0φικνουμ(νων κα. σαφ,ς κατηγορο=ντων 6τι τειχζετα τε κα. bδη @ψος λαμβνει, ο3κ εTχον 6πως χρ 0πιστσαι. γνο4ς δ κε'νος κελε=ει α3το4ς μ λ+γοις μXλλον παργεσθαι \ π(μψαι σφ,ν α3τ,ν νδρας οWτινες χρηστο. κα. πιστ,ς 0ναγγελο!σι σκεψμενοι. 0ποστ(λλουσιν οJν, κα. περ. α3τ,ν ; Θεμιστοκλς το'ς &Aθηναοις κρ=φα π(μπει κελε=ων ς Uκιστα πιφαν,ς κατασχε'ν κα. μ 0φε'ναι πρ.ν Rν α3το. πλιν κομισθ,σιν (bδη γ?ρ κα. mκον α3τY, ο# ξυμπρ(σβεις, Aβρ5νιχ+ς τε ; Λυσικλ(ους κα. &Aριστεδης ; Λυσιμχου, 0γγ(λλοντες χειν #καν,ς τ* τε'χος) φοβε'το γ?ρ μ ο# Λακεδαιμ+νιοι σφXς, ;π+τε σαφ,ς 0κο=σειαν, ο3κ(τι 0φ,σιν. οW τε οJν &Aθηνα'οι το4ς πρ(σβεις, ]σπερ πεστλη, κατε'χον, κα. ; Θεμιστοκλς πελθNν το'ς Λακεδαιμονοις ντα!θα δ φανερ,ς εTπεν 6τι I μν π+λις σφ,ν τετεχισται bδη ]στε #καν εTναι σY5ζειν το4ς νοι-

νοτρβει cπ^ διαφ%ρους προφσεις, καV fταν κανεVς Qπ^ το_ς ;ν τ$λει θελε τ^ν ;ρωτ8σει δι] πο3ον λ%γον δUν παρουσιζεται εeς τWν κυβ$ρνησιν, gλεγεν fτι περιμ$νει το_ς συμπρ$σβεις, οb Rπο3οι καθυστ$ρησαν oνεκα μερικ[ν Qσχολι[ν, Qλλ’ fτι ;περμενεν fτι θ] φθσουν fσον οƒπω, καV rπ%ρει μλιστα π[ς δUν gφθασαν Qκ%μη. 91. iEνεκα τ9ς πρ^ς τ^ν Θεμιστοκλ9 φιλας, οb Λακεδαιμ%νιοι Xρχοντες zσαν διατεθειμ$νοι ν] πιστε,ουν το_ς λ%γους του α`το,ς. !EπειδW fμως fλοι οb Xλλοι ταξειδι[ται, πο_ gφθασαν, ;βεβαωναν qρισμ$νως ‚χι μ%νον fτι τ^ τε3χος ;κτζετο, Qλλ’ fτι εaχεν δη φθσει καV εeς Qρκετ^ν tψος, δUν εaχαν καν$να λ%γον ν’ Qμφιβλλουν περV το,του. KαV ;πειδW R Θεμιστοκλ9ς ;νν%ησε τοZτο, το_ς συν$στησε ν] μW παρασ,ρωνται Qπ% πληροφορας τοZ lν^ς καV τοZ Xλλου, Qλλ] ν] στελουν μ5λλον ;πιτροπWν Qπ^ τιμους συμπολτας των, οb Rπο3οι ν’ Qναφ$ρουν πιστ[ς τ^ Qποτ$λεσμα τ9ς α`τοπροσ2που ;ξετσε2ς των. …Eστειλαν τu[ ‚ντι τοια,την ;πιτροπ8ν, Qλλ] καV R Θεμιστοκλ9ς gστειλε κρυφως Qγγελιαφ%ρον εeς !Aθ8νας καV ;σ,στησε ν] το_ς κρατ8σουν ;κε3 μU τ^ν πλ$ον εƒσχημον τρ%πον καV ν] μW το_ς Qφ8σουν ν] φ,γουν πρVν α`τ^ς μU το_ς συμπρ$σβεις του ;πιστρ$ψουν. Δι%τι, ;ν τu[ μεταξ,, εaχαν gλθει πρ^ς συνντησν του καV οb συμπρ$σβεις του, R Aβρ2νιχος υb^ς τοZ Λυσικλ$ους, καV R !Aριστεδης, υb^ς τοZ Λυσιμχου, φ$ροντες τWν εdδησιν, fτι τ^ τε3χος εaχεν cψωθ9 Qρκετ, καV ;φοβε3το μ8πως οb Λακεδαιμ%νιοι, μανθνοντες τWν Qλ8θειαν, ;μποδσουν τWν Qναχ2ρησν των. Ως ;κ το,του, καV οb !Aθηνα3οι ;κρτησαν το_ς πρ$σβεις, σ,μφωνα μU τ]ς Rδηγας πο_ εaχαν λβει, καV R Θεμιστοκλ9ς παρουσισθη εeς το_ς Λακεδαιμονους καV το_ς εaπεν ;πV τ$λους φανερ] fτι L π%λις τ[ν !Aθην[ν εaχεν τειχισθ9 δη, εeς τρ%πον vστε ν] εaναι εeς θ$σιν ν] παρ$χhη Qσφλειαν εeς το_ς κατοκους της, καV fτι

208

209 14 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

92

93

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κο!ντας, εC δ( τι βο=λονται Λακεδαιμ+νιοι \ ο# ξ=μμαχοι πρεσβε=εσθαι παρ? σφXς, ς πρ*ς διαγιγν5σκοντας τ* λοιπ*ν C(ναι τ τε σφσιν α3το'ς ξ=μφορα κα. τ? κοιν. τ2ν τε γ?ρ π+λιν 6τε δ+κει κλιπε'ν μεινον εTναι κα. ς τ?ς να!ς σβναι, νευ κενων φασαν γν+ντες τολμσαι, κα. 6σα αJ μετ’ κενων βουλε=εσθαι, ο3δεν*ς @στεροι γν5μ8η φανναι. δοκε'ν οJν σφσι κα. ν!ν μεινον εTναι τν <αυτ,ν π+λιν τε'χος χειν, κα. Cδ8α το'ς πολταις κα. ς το4ς πντας ξυμμχους aφελιμ5τερον σεσθαι[ ο3 γ?ρ οh+ν τ’ εTναι μ 0π* 0ντιπλου παρασκευς ;μο'+ν τι \ Sσον ς τ* κοιν*ν βουλε=εσθαι. \ πντας οJν 0τειχστους φη χρναι ξυμμαχε'ν \ κα. τδε νομζειν iρθ,ς χειν. O# δ Λακεδαιμ+νιοι 0κο=σαντες iργν μν φανερ?ν ο3κ ποιο!ντο το'ς &Aθηναοις (ο3δ γ?ρ π. κωλ=μ8η, 0λλ? γν5μης παραιν(σει δθεν τY, κοινY, πρεσβε=σαντο, Pμα δ κα. προσφιλε'ς Qντες ν τY, τ+τε δι? τν ς τ*ν Mδον προθυμαν τ? μλιστ’ α3το'ς τ=γχανον), τς μ(ντοι βουλ2σεως dμαρτνοντες 0δ2λως bχθοντο. οW τε πρ(σβεις <κατ(ρων 0πλθον π’ οSκου 0νεπικλ2τως. Tο=τYω τY, τρ+πYω ο# &Aθηνα'οι τν π+λιν τεχισαν ν iλγYω χρ+νYω. κα. δ2λη I οCκοδομα τι κα. ν!ν στ.ν 6τι

;]ν οb Λακεδαιμ%νιοι S οb σ,μμαχο των θελαν ν] π$μψουν πρ$σβεις πρ^ς α`το_ς δι] κανUν ζ8τημα, Šφειλαν τοZ λοιποZ ν] gρχωνται πρ^ς α`το_ς qς πρ^ς Xνδρας bκανο_ς ν] ;ννοοZν ‚χι μ%νον τ^ eδικ%ν των, Qλλ] καV τ^ κοιν^ν συμφ$ρον. Δι%τι καV fταν ;θε2ρησαν fτι ;πεβλλετο ν] ;γκαταλεψουν τWν π%λιν καV ν] ;πιβοZν εeς τ] πλο3α –εaπαν οb πρ$σβεις– Qπεφσισαν τ^ τ%λμημα τοZτο χωρVς ν] ζητ8σουν τWν γν2μην των, καV Rσκις, ;ξ Xλλου, αb δ,ο π%λεις συν8ρχοντο εeς κοινWν σ,σκεψιν, κανεVς Xλλος δUν gδειξε περισσοτ$ραν Qπ’ α`το_ς kρθοφροσ,νην. Συνεπ[ς gκριναν καV τ2ρα fτι ;πεβλλετο ν] gχhη L π%λις των τε3χος καV fτι τοZτο θ’ Qποβh9 wφελιμ2τατον καV δι] το_ς πολτας της eδιαιτ$ρως καV δι] το_ς συμμχους γενικ[ς. Δι%τι, χωρVς eσοδ,ναμον στρατιωτικWν παρασκευ8ν, L γν2μη των εeς τ] συμβο,λια τ9ς Rμοσπονδας δUν rμπορε3 ν] gχhη τWν eδαν Qκριβ[ς βαρ,τητα. Δι] τοZτο, εaπεν, S fλοι οb σ,μμαχοι πρ$πει ν] μ$νουν Qτεχιστοι S ν] κρνουν καV τWν Qν$γερσιν τοZ !AθηναϊκοZ τεχους qς δικαιολογημ$νην. 92. Ob Λακεδαιμ%νιοι, Qκο,σαντες το_ς λ%γους α`το,ς, δUν ;φαν$ρωσαν Qγανκτησιν ;ναντον τ[ν !Aθηναων, QφοZ Xλλωστε το_ς πρ$σβεις των gστειλαν δ9θεν, ‚χι δι] ν] ;μποδσουν τ^ gργον, Qλλ] δι] ν] το_ς εdπουν συμβουλευτικ[ς τWν γν2μην των, συγχρ%νως fμως δι%τι οb !Aθηνα3οι, oνεκα τοZ ζ8λου πο_ εaχαν ;πιδεξει κατ] το_ς Περσικο_ς πολ$μους, zσαν κατ] τWν ;ποχWν ;κενην παρ] πολ_ προσφιλε3ς πρ^ς α`το,ς. !Eδυσανασχ$τουν fμως δι] τWν Qποτυχαν τοZ σκοποZ των χωρVς ν] τ^ δεχνουν. Ως ;κ το,του οb πρ$σβεις τ[ν δ,ο μερ[ν ;π$στρεψαν εeς τ] dδια, χωρVς Qμοιβαας Qντεγκλ8σεις. 93. Kατ’ α`τ^ν τ^ν τρ%πον ;τεχισαν οb !Aθηνα3οι τWν π%λιν εeς kλγον διστημα χρ%νου, καV σ8μερον Qκ%μη εaναι φα-

210

211

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κατ? σπουδν γ(νετο[ ο# γ?ρ θεμ(λιοι παντοων λθων Dπ+κεινται κα. ο3 ξυνειργασμ(νων στιν 8m, 0λλ’ ς Lκαστ+ν ποτε προσ(φερον, πολλα τε στλαι 0π* σημτων κα. λθοι εCργασμ(νοι γκατελ(γησαν. μεζων γ?ρ ; περβολος πανταχ8 ξ2χθη τς π+λεως, κα. δι? το!το πντα ;μοως κινο!ντες gπεγοντο. πεισε δ κα. το! Πειραι,ς τ? λοιπ? ; Θεμιστοκλς οCκοδομε'ν (Dπρκτο δ’ α3το! πρ+τερον π. τς κενου 0ρχς mς κατ’ νιαυτ*ν &Aθηναοις 9ρξε) νομζων τ+ τε χωρον καλ*ν εTναι, λιμ(νας χον τρε'ς α3τοφυε'ς, κα. α3το4ς ναυτικο4ς γεγενημ(νους μ(γα προφ(ρειν ς τ* κτ2σασθαι δ=ναμιν (τς γ?ρ δ θαλσσης πρ,τος τ+λμησεν εCπε'ν ς 0νθεκτ(α στ), κα. τν 0ρχν ε3θ4ς ξυγκατεσκε=αζεν. κα. Yaκοδ+μησαν τ8 κενου γν5μ8η τ* πχος το! τεχους 6περ ν!ν τι δλ+ν στι περ. τ*ν ΠειραιX[ δ=ο γ?ρ Pμαξαι νανται 0λλ2λαις το4ς λθους πγον. ντ*ς δ οGτε χλιξ οGτε πηλ*ς 9ν, 0λλ? ξυνYωκοδομημ(νοι μεγλοι λθοι κα. ντομ8 γγ5νιοι, σιδ2ρYω πρ*ς 0λλ2λους τ? ξωθεν κα. μολ=βδYω δεδεμ(νοι. τ* δ @ψος Uμισυ μλιστα τελ(σθη οk διενοε'το. βο=λετο γ?ρ τY, μεγ(θει κα. τY, πχει 0φιστναι τ?ς τ,ν πολεμων πιβουλς, 0νθρ5πων τε ν+μιζεν

νερ^ν fτι L Qνοικοδ%μησις gγινε βιαστικ. Δι%τι εeς τWν βσιν gχουν τοποθετηθ9 παντ^ς εdδους λθοι, χωρVς εeς μερικ] σημε3α ν] gχουν cποστ9 τWν Qπαιτουμ$νην ;πεξεργασαν δι] ν] προσαρμ%ζωνται, Qλλ] εeς τWν κατστασιν πο_ ;προσκομζοντο lκστοτε δι] το_ς ;ργτας, καV πολλαV ;πιτφιοι στ9λαι καV πολλοV λθοι, ;πεξειργασμ$νοι δη δι’ Xλλας χρ8σεις, ;χρησιμοποι8θησαν εeς τWν οeκοδομ8ν. Δι%τι R περβολος τοZ τεχους gλαβε μεγαλυτ$ραν gκτασιν παρ] πρVν πρ^ς fλας τ]ς διευθ,νσεις τ9ς π%λεως, καV δι] τοZτο ;πειγ%μενοι gβαζαν χ$ρι εeς κθε τι Qδιακρτως. O Θεμιστοκλ9ς, Xλλωστε, gπεισεν α`το_ς ν] συμπληρ2σουν ;πειγ%ντως τ] gργα τοZ Πειραι[ς, τ[ν Rποων gναρξις εaχε γνει κατ] τWν διρκειαν τοZ gτους πο_ zτο …Aρχων εeς τ]ς !Aθ8νας, καθ’ fσον ;θε2ρει fτι ‚χι μ%νον L θ$σις τοZ Πειραι[ς, μU το_ς τρε3ς φυσικο,ς του λιμ$νας, zτο ;ξαιρετικ8, Qλλ] καV fτι οb !Aθηνα3οι, QφοZ gγιναν δη ναυτικο, εcρσκοντο, εeς θ$σιν πλεονεκτικ8ν, fπως α`ξ8σουν τWν δ,ναμν των. A`τ%ς, τu[ ‚ντι, πρ[τος ;ξ$φρασε τWν τολμηρ]ν γν2μην, fτι πρ$πει ν] ;πιδοθοZν εeς τWν θλασσαν, καV gτσι μαζV μU τWν κατασκευWν τ[ν τειχ[ν, gθεταν Xνευ Qναβολ9ς καV τ] θεμ$λια τ9ς Lγεμονας των. T^ πχος τοZ τεχους, πο_ περι$βαλλε τ^ν Πειραι5, τ^ Rπο3ον καV σ8μερον Qκ%μη φανεται, ;κτσθη σ,μφωνα μU τWν γν2μην του. Δ,ο, πργματι, „μαξαι διεσταυρ2νοντο ;π’ α`τοZ κατ] τWν μεταφορ]ν τ[ν λθων. !Eντ^ς δU τοZ τεχους δUν cπ9ρχαν οƒτε χλικες οƒτε πηλ%ς, Qλλ] τ^ fλον πχος Qπετελε3το Qπ^ μεγλους πελεκητο_ς τετραγ2νους λθους, συνηρμοσμ$νους κα συνδεδεμ$νους πρ^ς Qλλ8λους εeς τWν ;ξωτερικWν πλευρ]ν τοZ τεχους δι] σιδ8ρου καV μολ,βδου. !Aλλ] τ^ tψος δUν ;π$ρασε τ^ μισυ περπου τοZ QρχικοZ του σχεδου. Σκοπ%ς του, τu[ ‚ντι, zτο fπως δι] τοZ tψους καV τοZ πχους τοZ τεχους Qποτρ$πhη τ]ς ;πιθ$σεις τ[ν ;χθρ[ν. !Eξ Xλλου, ;ν%μιζεν fτι

212

213

94

95

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

iλγων κα. τ,ν 0χρειοττων 0ρκ(σειν τν φυλακ2ν, το4ς δ’ λλους ς τ?ς να!ς σβ2σεσθαι. τα'ς γ?ρ ναυσ. μλιστα προσ(κειτο, Cδ5ν, ς μο. δοκε', τς βασιλ(ως στρατιXς τν κατ? θλασσαν φοδον ε3πορωτ(ραν τς κατ? γν οJσαν[ τ+ν τε ΠειραιX aφελιμ5τερον ν+μιζε τς νω π+λεως, κα. πολλκις το'ς &Aθηναοις παρ82νει, \ν ρα ποτ κατ? γν βιασθ,σι, καταβντας ς α3τ*ν τα'ς ναυσ. πρ*ς Pπαντας 0νθστασθαι. &Aθηνα'οι μν οJν ο@τως τειχσθησαν κα. τlλλα κατεσκευζοντο ε3θ4ς μετ? τν M2δων 0ναχ5ρησιν. Παυσανας δ ; Kλεομβρ+του κ Λακεδαμονος στρατηγ*ς τ,ν Eλλ2νων ξεπ(μφθη μετ? εSκοσι νε,ν 0π* Πελοπονν2σου[ ξυν(πλεον δ κα. &Aθηνα'οι τρικοντα ναυσ. κα. τ,ν λλων ξυμμχων πλθος. κα. στρτευσαν ς K=προν κα. α3τς τ? πολλ? κατεστρ(ψαντο, κα. @στερον ς Bυζντιον M2δων χ+ντων, κα. ξεπολι+ρκησαν. &Eν τ8δε τ8 Iγεμον8α. bδη δ βιαου Qντος α3το! οW τε λλοι BEλληνες bχθοντο κα. ο3χ Uκιστα ο# qIωνες κα. 6σοι 0π* βασιλ(ως νεωστ. gλευθ(ρωντο[ φοιτ,ντ(ς τε πρ*ς το4ς &Aθηναους gξουν α3το4ς Iγεμ+νας σφ,ν γγνεσθαι κατ? τ* ξυγγενς κα. Παυσαν8α μ πιτρ(πειν, bν που βιζηται. ο# δ &Aθηνα'οι δ(ξαντ+ τε το4ς λ+γους κα.

kλγοι Xνδρες, καV Qπ^ το_ς kλιγ2τερον χρησμους δι] μχιμον cπηρεσαν, θ] zσαν QρκετοV πρ^ς φ,λαξν του, ;νu[ οb λοιποV θ] ;π$βαιναν ;πV τοZ στ%λου. Δι%τι R Θεμιστοκλ9ς τWν προσοχWν εaχε πρ^ πντων ;στραμμ$νην εeς τ^ν στ%λον, καθ’ fσον, qς φρον[, εaχε παρατηρ8σει fτι L ;πιδρομW τοZ ΠερσικοZ στρατοZ zτο ε`κολωτ$ρα δι] θαλσσης παρ] δι] ξηρ5ς. KαV δι] τοZτο ;θε2ρει τ^ν Πειραι5 χρησιμ2τερον παρ] τWν Xνω π%λιν, καV ;πανειλημμ$νως συνεβο,λευσε το_ς !Aθηναους, ;]ν τυχ^ν ποτU cποστοZν μεγλην πεσιν κατ] ξηρν, ν] κατ$λθουν εeς α`τ^ν καV QντιταχθοZν μU τ^ν στ%λον ;ναντον fλων τ[ν Qντιπλων των. 94. !Eνu[ τοιουτοτρ%πως οb !Aθηνα3οι, ε`θ_ς μετ] τWν Qναχ2ρησιν τ[ν Περσ[ν, Qν8γειραν τ] τεχη τ9ς π%λε2ς των καV rσχολοZντο μU τWν κατασκευWν τ[ν λοιπ[ν gργων, R Παυσανας, υb^ς τοZ Kλεομβρ%του, ;στλη Qπ^ τWν Λακεδαμονα μU εdκοσι Πελοποννησιακ] πλο3α, qς Qρχηγ^ς Eλληνικ[ν δυνμεων. Eeς τWν ;κστρατεαν μετε3χαν καV οb !Aθηνα3οι μU τριντα πλο3α, καV bκαν^ς Qριθμ^ς Qπ^ το_ς Xλλους συμμχους. KαV πρ[τον διηυθ,νθησαν ;ναντον τ9ς K,πρου, τ9ς Rποας cπ$ταξαν τ^ μεγαλ,τερον μ$ρος. …Eπειτα ;ναντον τοZ Bυζαντου, τ^ Rπο3ον κατεχετο Qπ^ το_ς Π$ρσας, καV τ^ ;κυρευσαν κατ%πιν πολιορκας. 95. !Aλλ’ ;πειδW R Παυσανας, κατ] τWν διρκειαν τ9ς Qρχηγας του α`τ9ς, ρχισε ν] συμπεριφ$ρεται μU βιαι%τητα, οb iEλληνες ;δυσανασχ$τουν καV πρ^ πντων οb …Iωνες καV fσοι Xλλοι εaχαν προσφτως Qπελευθερωθ9 Qπ^ τWν κυριαρχαν τοZ Bασιλ$ως. Ob δυσηρεστημ$νοι, ;ρχ%μενοι πρ^ς το_ς !Aθηναους, Qπ8τουν Qπ’ α`το_ς ν’ Qναλβουν τWν Qρχηγαν των, λ%γuω τ9ς κοιν9ς καταγωγ9ς, καV ν] μWν ;πιτρ$πουν ;νδεχομ$νας ;ναντον α`τ[ν πι$σεις τοZ Παυσανου. Ob !Aθηνα3οι ;δ$χθησαν τ]ς προτσεις α`τ]ς καV ;λμβαναν τ] μ$τρα των,

214

215

96

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

προσε'χον τν γν5μην ς ο3 περιοψ+μενοι τlλλ τε καταστησ+μενοι 8m φανοιτο ριστα α3το'ς. ν το=τYω δ ο# Λακεδαιμ+νιοι μετεπ(μποντο Παυσαναν 0νακρινο!ντες Fν π(ρι πυνθνοντο[ κα. γ?ρ 0δικα πολλ κατηγορε'το α3το! Dπ* τ,ν Eλλ2νων τ,ν 0φικνουμ(νων, κα. τυραννδος μXλλον φανετο μμησις \ στρατηγα. ξυν(βη τε α3τY, καλε'σθα τε Pμα κα. το4ς ξυμμχους τY, κενου χθει παρ’ &Aθηναους μετατξασθαι πλν τ,ν 0π* Πελοπονν2σου στρατιωτ,ν. λθNν δ ς Λακεδαμονα τ,ν μν Cδ8α πρ+ς τινα 0δικημτων η3θ=νθη, τ? δ μ(γιστα 0πολ=εται μ 0δικε'ν[ κατηγορε'το δ α3το! ο3χ Uκιστα μηδισμ*ς κα. δ+κει σαφ(στατον εTναι. κα. κε'νον μν ο3κ(τι κπ(μπουσιν ρχοντα, Δ+ρκιν δ κα. λλους τιν?ς μετ’ α3το! στρατι?ν χοντας ο3 πολλ2ν[ οhς ο3κ(τι φεσαν ο# ξ=μμαχοι τν Iγεμοναν. ο# δ αCσθ+μενοι 0πλθον, κα. λλους ο3κ(τι @στερον ξ(πεμψαν ο# Λακεδαιμ+νιοι, φοβο=μενοι μ σφσιν ο# ξι+ντες χερους γγνωνται, 6περ κα. ν τY, Παυσαν8α νε'δον, 0παλλαξεοντες δ κα. το! Mηδικο! πολ(μου κα. το4ς &Aθηναους νομζοντες #κανο4ς ξηγε'σθαι κα. σφσιν ν τY, τ+τε παρ+ντι πιτηδεους. Παραλαβ+ντες δ ο# &A θηνα'οι τν Iγεμοναν το=τY ω τY , τρ+πY ω <κ+ντων τ,ν ξυμμχων δι? τ* Παυσανου μ'σος, ταξαν Pς τε δει παρ(χειν τ,ν π+λεων χρ2ματα πρ*ς τ*ν βρβαρον κα. nς να!ς[

Qποφασισμ$νοι ν] μW ;πιτρ$ψουν τοια,τας πι$σεις καV ν] ρυθμσουν γενικ[ς τ] πργματα κατ] τ^ν καλ,τερον δι] τ] συμφ$ροντ των τρ%πον. !Aλλ’, ;ν τu[ μεταξ,, οb Λακεδαιμ%νιοι Qνεκλεσαν τ^ν Παυσαναν, δι] ν] τ^ν Qνακρνουν δι’ fσα gφθαναν εeς τ]ς Qκος των. Δι%τι οb iEλληνες, πο_ ;π$στρεφαν Qπ^ τ^ν Eλλ8σποντον, τ^ν κατηγ%ρουν δι] πολλ] ;γκλ8ματα, καV ;φανετο fτι L Qρχηγα του προσελμβανε τWν μορφWν τυραννδος μ5λλον παρ] στρατηγας. KαV gτσι L Qνκλησς του συν$πεσεν εeς τ^ν dδιον Qκριβ[ς καιρ^ν πο_ οb σ,μμαχοι, πλWν τ[ν Πελοποννησιακ[ν στρατευμτων, Qπ^ μ3σος πρ^ς α`τ%ν, ;τχθησαν cπ^ τWν Qρχηγαν τ[ν !Aθηναων. Mετ] τ^ν ;ρχομ%ν του εeς τWν Λακεδαμονα, R Παυσανας ;τιμωρ8θη δι] τ] Qδικ8ματα πο_ εaχε διαπρξει ;ναντον eδιωτ[ν, rθω2θη fμως Qπ^ τWν σοβαρωτ$ραν καV κυριωτ$ραν κατηγοραν, δι] προδοτικς του σχ$σεις μU το_ς Π$ρσας, L Rποα γενικ[ς ;θεωρε3το Qναμφισβ8τητος. !Eν το,τοις, δUν ;στλη πλ$ον πρ^ς Qνληψιν τ9ς Qρχηγας, Qλλ’ Qντ’ α`τοZ ;στλη R Δ%ρκις, μU μερικο_ς Xλλους, ;πV κεφαλ9ς μικρ5ς στρατιωτικ9ς δυνμεως. !Aλλ’ οb σ,μμαχοι δUν το_ς ;π$τρεψαν πλ$ον ν’ Qναλβουν τWν Qρχηγαν. A`το, ;ξ Xλλου, Qντιληφθ$ντες τWν κατστασιν, Qνεχ2ρησαν. Oƒτε το_ς Qντικατ$στησαν πλ$ον οb Λακεδαιμ%νιοι μU Xλλους, δι%τι ;φοβοZντο μ8πως οb ;ξερχ%μενοι ;κ τ[ν Rρων τ9ς Λακεδαμονος διαφθερονται, πρ^ς ζημαν τ9ς Σπρτης, fπως εaδαν fτι συν$βη μU τ^ν Παυσαναν. …Hθελαν, ;ξ Xλλου, ν’ QπαλλαγοZν Qπ^ τ^ν Περσικ^ν π%λεμον καV ;θε2ρουν το_ς !Aθηναους bκανο_ς δι] τWν Qρχηγαν καV φλους των κατ] τWν ;ποχWν ;κενην. 96. !AφοZ οb !Aθηνα3οι Qν$λαβαν κατ’ α`τ^ν τ^ν τρ%πον τWν Qρχηγαν μU τWν συγκατθεσιν τ[ν συμμχων, oνεκα τοZ μσους τ[ν τελευταων ;ναντον τοZ Παυσανου, προσδι2ρισαν τWν εeς χρ8ματα S πολεμικ] πλο3α εeσφορ]ν lκστης π%-

216

217

97

98

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πρ+σχημα γ?ρ 9ν 0μ=νεσθαι Fν παθον δ8ηο!ντας τν βασιλ(ως χ5ραν. κα. Eλληνοταμαι τ+τε πρ,τον &Aθηναοις κατ(στη 0ρχ2, οy δ(χοντο τ*ν φ+ρον[ ο@τω γ?ρ aνομσθη τ,ν χρημτων I φορ. 9ν δ’ ; πρ,τος φ+ρος ταχθε.ς τετρακ+σια τλαντα κα. <ξ2κοντα. ταμιε'+ν τε Δλος 9ν α3το'ς, κα. α# ξ=νοδοι ς τ* #ερ*ν γγνοντο. Hγο=μενοι δ α3τον+μων τ* πρ,τον τ,ν ξυμμχων κα. 0π* κοιν,ν ξυν+δων βουλευ+ντων τοσδε πλθον πολ(μYω τε κα. διαχειρσει πραγμτων μεταξ4 το!δε το! πολ(μου κα. το! Mηδικο!, n γ(νετο πρ+ς τε τ*ν βρβαρον α3το'ς κα. πρ*ς το4ς σφετ(ρους ξυμμχους νεωτερζοντας κα. Πελοποννησων το4ς αCε. προστυγχνοντας ν <κστYω. γραψα δ α3τ? κα. τν κβολν το! λ+γου ποιησμην δι? τ+δε, 6τι το'ς πρ* μο! Pπασιν κλιπς το!το 9ν τ* χωρον κα. \ τ? πρ* τ,ν Mηδικ,ν Eλληνικ? ξυνετθεσαν \ α3τ? τ? Mηδικ[ το=των δ 6σπερ κα. Uψατο ν τ8 &Aττικ8 ξυγγραφ8 Eλλνικος, βραχ(ως τε κα. το'ς χρ+νοις ο3κ 0κριβ,ς πεμν2σθη. Pμα δ κα. τς 0ρχς 0π+δειξιν χει τς τ,ν &Aθηναων ν οWYω τρ+πYω κατ(στη. Πρ,τον μν &Hι+να τν π. Στρυμ+νι M2δων χ+ντων πολιορκ8α εhλον κα. gνδραπ+δισαν, Kμωνος το! Mιλτι-

λεως δι] τ^ν π%λεμον ;ναντον τ[ν Περσ[ν, τοZ Rποου σκοπ^ς διεκηρ,ττετο fτι εaναι L ;ρ8μωσις τ9ς χ2ρας τοZ Bασιλ$ως εeς Qντεκδκησιν τ[ν fσων gπαθαν Qπ^ α`τ%ν. KαV τ%τε δι] πρ2την φορ]ν ;γκατεστθη εeς τ]ς !Aθ8νας L QρχW τ[ν Eλληνοταμι[ν, οb Rπο3οι εeσ$πρατταν τ^ν φ%ρον, fπως wνομσθη L εeς χρ8ματα εeσφορ. O φ%ρος, fπως προσδιωρσθη κατ’ Qρχς, Qν8ρχετο εeς τετρακ%σια lξ9ντα τλαντα, καV ταμε3ον zτο L Δ9λος, εeς τ^ν να^ν τ9ς Rποας συν8ρχοντο αb σ,νοδοι τ[ν Qντιπροσ2πων τ[ν συμμχων. 97. Yπ^ τWν Qρχηγαν τ[ν !Aθηναων, οb σ,μμαχοι κατ’ Qρχ]ς zσαν ;ντελ[ς α`τ%νομοι καV μετε3χαν δι] τ[ν κοιν[ν συν%δων τ[ν Qντιπροσ2πων των εeς τ]ς λαμβανομ$νας Qποφσεις. !Aλλ] κατ] τ^ μεταξ_ τοZ ΠερσικοZ καV τοZ παρ%ντος πολ$μου διστημα, οb !Aθηνα3οι προ$βησαν εdτε δι] πολ$μου εdτε δι] κυβερνητικ[ν μ$τρων, εeς τ]ς κατωτ$ρω μνημονευομ$νας ;νεργεας, αb Rπο3αι ;στρ$φοντο εdτε κατ] τ[ν Περσ[ν εdτε κατ] τ[ν Qποστατο,ντων συμμχων των εdτε κατ] τ[ν εeς τ]ς στσεις α`τ]ς παραβαιν%ντων lκστοτε Πελοποννησων. …Eγραψα δU καV τ] γεγον%τα α`τ] κατ] παρ$κβασιν Qπ^ τ^ κ,ριον θ$μα μου, δι%τι fλοι οb πρ^ ;μοZ παρ$λειψαν τWν περοδον α`τWν καV S συν$γραψαν τWν πρ^ τ[ν Περσικ[ν πολ$μων EλληνικWν bστοραν S το_ς eδους το_ς Περσικο_ς πολ$μους. KαV R Eλλνικος Qκ%μη, R Rπο3ος gθιξε το`λχιστον τ] γενον%τα α`τ] εeς τWν !AττικWν συγγραφ8ν του, τ] ;πραγματε,θη δι’ kλγων καV Qνακριβ[ς qς πρ^ς τ]ς χρονολογας. H ;ξιστ%ρησις, Xλλωστε, τ[ν γεγον%των α`τ[ν ;ξηγε3 συγχρ%νως καV τ^ν τρ%πον πο_ bδρ,θη L !AθηναϊκW Lγεμονα. 98. Yπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Kμωνος, υbοZ τοZ Mιλτιδου, οb !Aθηνα3οι ;κυρευσαν πρ[τον δι] πολιορκας τWν ;πV τοZ Στρυμ%νος !Hι%να, τWν Rποαν κατε3χαν οb Π$ρσαι, καV ;ξην-

218

219

99

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

δου στρατηγο!ντος. πειτα Σκ!ρον τν ν τY, ACγαYω νσον, tν YZκουν Δ+λοπες, gνδραπ+δισαν κα. YZκισαν α3το. πρ*ς δ Kαρυστους α3το'ς νευ τ,ν λλων E3βο(ων π+λεμος γ(νετο, κα. χρ+νYω ξυν(βησαν καθ’ ;μολογαν. Nαξοις δ 0ποστXσι μετ? τα!τα πολ(μησαν κα. πολιορκ8α παρεστ2σαντο, πρ5τη τε α@τη π+λις ξυμμαχ.ς παρ? τ* καθεστηκ*ς δουλ5θη, πειτα δ κα. τ,ν λλων ς <κστ8η ξυν(βη. ACται δ λλαι τε 9σαν τ,ν 0ποστσεων κα. μ(γισται α# τ,ν φ+ρων κα. νε,ν κδειαι κα. λιποστρτιον εS τYω γ(νετο[ ο# γ?ρ &Aθηνα'οι 0κριβ,ς πρασσον κα. λυπηρο. 9σαν ο3κ εCωθ+σιν ο3δ βουλομ(νοις ταλαιπωρε'ν προσγοντες τ?ς 0νγκας. 9σαν δ( πως κα. λλως ο# &Aθηνα'οι ο3κ(τι ;μοως ν Iδον8 ρχοντες, κα. οGτε ξυνεστρτευον 0π* το! Sσου K8δι+ν τε προσγεσθαι 9ν α3το'ς το4ς 0φισταμ(νους. Fν α3το. αSτιοι γ(νοντο ο# ξ=μμαχοι[ δι? γ?ρ τν 0π+κνησιν τα=την τ,ν στρατει,ν ο# πλεους α3τ,ν, Wνα μ 0π’ οSκου {σι, χρ2ματα τξαντο 0ντ. τ,ν νε,ν τ* #κνο=μενον 0νλωμα φ(ρειν,

δραπ%δισαν το_ς κατοκους της. TWν eδαν τ,χην rκολο,θησεν gπειτα καV L ΣκZρος, ν9σος τοZ Aeγαου πελγους, τWν Rποαν ;κατοκουν Δ%λοπες, καV τWν Rποαν μετ] τοZτο Qπ2κισαν οb dδιοι οb !Aθηνα3οι. !Aκολο,θως περι9λθαν εeς π%λεμον πρ^ς το_ς Kαρυστους, ;νu[ οb λοιποV E`βοε3ς παρ$μειναν ο`δ$τεροι, καV μU τ^ν καιρ^ν οb Kαρ,στιοι παρεδ%θησαν δι] συνθ8κης. Mετ] ταZτα ;πολ$μησαν πρ^ς το_ς Nαξους, οb Rπο3οι ;πανεσττησαν ;ναντον των, καV το_ς rνγκασαν δι] πολιορκας ν] παραδοθοZν. Yπ9ρξεν, Xλλωστε, L Nξος L πρ2τη σ,μμαχος π%λις, L Rποα, ;ναντον τοZ RμοσπονδιακοZ καθεστ[τος, ;στερ8θη τ9ς α`τονομας της. Bραδ,τερον fμως καV Xλλοι gπαθαν τ^ dδιον μU τ^ν oνα S τ^ν Xλλον τρ%πον. 99. Aeται τ[ν ;παναστσεων zσαν καV Xλλαι, κυριωττη fμως L QνεπαρκWς καταβολW τ[ν φ%ρων καV τ[ν εeς τ] πλο3α εeσφορ[ν S καV RλοσχερWς τυχ^ν ;νοτε Xρνησις ;κπληρ2σεως τ9ς στρατιωτικ9ς κατ] θλασσαν cπηρεσας. Δι%τι οb !Aθηνα3οι ;ξεβαζαν τWν καταβολWν τ[ν φ%ρων μU α`στηρ%τητα καV ;γνοντο kχληρο, ;φαρμ%ζοντες δι] τWν ;κτ$λεσιν τ[ν λοιπ[ν cποχρε2σεων πιεστικ] μ$τρα ;ναντον Qνθρ2πων, οb Rπο3οι οƒτε συνηθισμ$νοι zσαν εeς ταλαιπωρας οƒτε προθ,μως cπεβλλοντο εeς α`τς. …Aλλωστε καV δι] διαφ%ρους λ%γους, L Lγεμονα τ[ν !Aθηναων gπαυσε πλ$ον ν] εaναι Qρεστ8, fπως εeς τWν Qρχ8ν, καV οƒτε μετε3χαν εeς τ]ς ;κστρατεας cπ^ fρους eσ%τητος πρ^ς το_ς συμμχους των, ;νu[, ;ξ Xλλου, το_ς zτο εƒκολον ν] ;ξαναγκζουν εeς cποταγWν fσους Qπ^ α`το_ς ;πανεσττουν. TWν ε`θ,νην, Xλλωστε, δι’ α`τ^ gφεραν οb dδιοι οb σ,μμαχοι. Δι%τι, oνεκα τ9ς Qποστροφ9ς των α`τ9ς πρ^ς τWν στρατιωτικWν cπηρεσαν, οb περισσ%τεροι Qπ^ α`το,ς, δι] ν] μW Qπομακρ,νωνται Qπ^ τ]ς lστας των, Qν$λαβαν τWν cποχρ$ωσιν QντV πλοων ν] καταβλλουν τWν Qντστοιχον δαπνην εeς χρ8ματα. KαV Qποτ$λε-

220

221

100

101

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κα. το'ς μν &Aθηναοις ηGξετο τ* ναυτικ*ν 0π* τς δαπνης tν κε'νοι ξυμφ(ροιεν, α3το. δ(, ;π+τε 0ποστα'εν, 0παρσκευοι κα. πειροι ς τ*ν π+λεμον καθσταντο. &Eγ(νετο δ μετ? τα!τα κα. I π’ E3ρυμ(δοντι ποταμY, ν Παμφυλα πεζομαχα κα. ναυμαχα &Aθηναων κα. τ,ν ξυμμχων πρ*ς M2δους, κα. νκων τ8 α3τ8 Iμ(ρ8α 0μφ+τερα &Aθηνα'οι Kμωνος το! Mιλτιδου στρατηγο!ντος, κα. εhλον τρι2ρεις Φοινκων κα. δι(φθειραν τ?ς πσας ς διακοσας. χρ+νYω δ @στερον ξυν(βη Θασους α3τ,ν 0ποστναι, διενεχθ(ντας περ. τ,ν ν τ8 0ντιπ(ρας Θρ8κ8η μπορων κα. το! μετλλου n ν(μοντο. κα. ναυσ. μν π. Θσον πλε=σαντες ο# &Aθηνα'οι ναυμαχ8α κρτησαν κα. ς τν γν 0π(βησαν, π. δ Στρυμ+να π(μψαντες μυρους οCκ2τορας αDτ,ν κα. τ,ν ξυμμχων Dπ* το4ς α3το4ς χρ+νους ς οCκιο!ντες τ?ς τ+τε καλουμ(νας &Eνν(α ;δο=ς, ν!ν δ &Aμφπολιν, τ,ν μν &Eνν(α ;δ,ν α3το. κρτησαν, nς εTχον &Hδωνο, προελθ+ντες δ τς Θρ8κης ς μεσ+γειαν διεφθρησαν ν ΔραβησκY, τ8 &Hδωνικ8 Dπ* τ,ν Θρ8ακ,ν ξυμπντων, οhς πολ(μιον 9ν τ* χωρον [α# &Eνν(α ;δο.] κτιζ+μενον. Θσιοι δ νικηθ(ντες μχ8 η κα. πολιορκο=μενοι Λακεδαιμονους πεκαλο!ντο κα. παμ=νειν κ(λευον σβαλ+ντας ς τν &A ττικ2ν. ο# δ Dπ(σχοντο μν κρ=φα τ,ν &A θηναων κα. μελλον, διεκω-

σμα το,του cπ9ρξεν fτι τ^ μUν !Aθηναϊκ^ν ναυτικ^ν η`ξνετο μU τ] χρ8ματα, τ] Rπο3α οb σ,μμαχοι κατ$βαλλαν lκστοτε, ;νu[ οb τελευτα3οι α`το, Rσκις θελαν Qποστατ8σει, ρχιζαν τ]ς ;χθροπραξας Qπαρσκευοι καV Xπειροι. 100. Mετ] ταZτα gγινε καV L παρ] τ^ν E`ρυμ$δοντα ποταμ%ν, εeς τWν Παμφυλαν, πεζομαχα καV ναυμαχα τ[ν !Aθηναων καV τ[ν συμμχων των πρ^ς το_ς Π$ρσας, κατ] τWν Rποαν οb !Aθηνα3οι, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Kμωνος, υbοZ τοZ Mιλτιδου, Qνεδεχθησαν νικηταV εeς μαν καV τWν α`τWν Lμ$ραν κατ] γ9ν καV κατ] θλασσαν, καV ;κυρευσαν καV κατ$στρεψαν διακοσας τ^ fλον Φοινικικ]ς τρι8ρεις. Bραδ,τερον Qκ%μη συν$βη ν] ;παναστατ8σουν ;ναντον των οb Θσιοι, oνεκα διαφορ5ς ;γερθεσης δι] το_ς ;πV τ9ς Qπ$ναντι Θρακικ9ς Qκτ9ς ;μπορικο_ς λιμ$νας καV τ] μεταλλε3α, τ] Rπο3α ;ν$μοντο οb Θσιοι. Πλε,σαντες μU τ^ν στ%λον των ;ναντον τ9ς Θσου, ;νκησαν οb !Aθηνα3οι κατ] τWν συγκροτηθε3σαν ναυμαχαν, καV ;ν8ργησαν Qπ%βασιν. Kατ] τ^ν dδιον, Xλλωστε, καιρ^ν Qπ$στειλαν εeς τ^ν Στρυμ%να δ$κα χιλιδας !Aθηναους καV συμμχους Qποκους, δι] ν] ;ποικσουν τWν σημερινWν !Aμφπολιν, L Rποα τ%τε wνομζετο !Eνν$α Oδο. Ob Xποικοι α`τοV κατ2ρθωσαν ν] καταλβουν τ]ς !Eνν$α Oδο,ς, τ]ς Rποας κατε3χαν oως τ%τε οb !Hδωνο, Qλλ’ fταν ;προχ2ρησαν εeς τ^ ;σωτερικ^ν τ9ς Θρκης, κατεστρφησαν εeς Δραβησκ^ν τ9ς !Hδωνικ9ς Qπ^ τ]ς Lνωμ$νας δυνμεις τ[ν Θρακ[ν ;κενων, δι] το_ς Rποους L ;γκατστασις τ9ς Qποικας α`τ9ς Qπετ$λει Qπειλ8ν. 101. Ob Θσιοι, ;ξ Xλλου, Lττηθ$ντες καV πολιορκο,μενοι, ;πεκαλ$σθησαν το_ς Λακεδαιμονους καV το_ς παρεκλουν ;πιμ%νως ν] το_ς βοηθ8σουν εeσβλλοντες εeς τWν !Aττικ8ν. Ob Λακεδαιμ%νιοι cπεσχ$θησαν τWν βο8θειαν α`τWν κρυφ] Qπ^ το_ς !Aθηναους, καV Lτοιμζοντο ν] τWν δ2σουν, rμπο-

222

223

102

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

λ=θησαν δ Dπ* το! γενομ(νου σεισμο!, ν YF κα. ο# EWλωτες α3το'ς κα. τ,ν περιοκων ΘουριXτα τε κα. ACθαις ς &Iθ5μην 0π(στησαν. πλε'στοι δ τ,ν E#λ5των γ(νοντο ο# τ,ν παλαι,ν Mεσσηνων τ+τε δουλωθ(ντων 0π+γονοι[ 8m κα. Mεσσ2νιοι κλ2θησαν ο# πντες. πρ*ς μν οJν το4ς ν &Iθ5μ8η π+λεμος καθειστ2κει Λακεδαιμονοις, Θσιοι δ τρτYω τει πολιορκο=μενοι μολ+γησαν &Aθηναοις τε'χ+ς τε καθελ+ντες κα. να!ς παραδ+ντες, χρ2ματ τε 6σα δει 0ποδο!ναι α3τκα ταξμενοι κα. τ* λοιπ*ν φ(ρειν, τ2ν τε bπειρον κα. τ* μ(ταλλον 0φ(ντες. Λακεδαιμ+νιοι δ(, ς α3το'ς πρ*ς το4ς ν &Iθ5μ8η μηκ=νετο ; π+λεμος, λλους τε πεκαλ(σαντο ξυμμχους κα. &Aθηναους[ ο# δ’ 9λθον Kμωνος στρατηγο!ντος πλ2θει ο3κ iλγYω. μλιστα δ’ α3το4ς πεκαλ(σαντο 6τι τειχομαχε'ν δ+κουν δυνατο. εTναι, το'ς δ πολιορκας μακρXς καθεστηκυας το=του νδεX φανετο[ β8α γ?ρ Rν εhλον τ* χωρον. κα. διαφορ? κ τα=της τς στρατεας πρ,τον Λακεδαιμονοις κα. &Aθηναοις φανερ? γ(νετο. ο# γ?ρ Λακεδαιμ+νιοι, πειδ τ* χωρον β8α ο3χ Iλσκετο, δεσαντες τ,ν &Aθηναων τ* τολμηρ*ν κα. τν νεωτεροποιαν, κα. 0λλοφ=λους Pμα Iγησμενοι, μ2 τι, \ν παραμενωσιν, Dπ* τ,ν ν &Iθ5μ8η πεισθ(ντες νεωτερσωσι,

δσθησαν fμως Qπ^ τ^ν συμβντα σεισμ%ν, κατ] τ^ν Rπο3ον οb Exλωτες, μαζV μU το_ς περιοκους τ9ς Θουρας καV Aeθαης, ;πανεσττησαν ;ναντον των καV κατ$λαβαν τWν !Iθ2μην. Πλε3στοι Qπ^ το_ς Exλωτας zσαν Qπ%γονοι τ[ν παλαι[ν Mεσσηνων, οb Rπο3οι εaχαν cποδουλωθ9 κατ] τ^ν πρ[τον Mεσσηνιακ^ν π%λεμον, καV qς ;κ το,του wνομσθησαν fλοι Mεσσ8νιοι. !Aλλ’ ;νu[ οb Λακεδαιμ%νιοι zσαν τοιουτοτρ%πως Qπησχολημ$νοι εeς τ^ν π%λεμον πρ^ς το_ς εeς τWν !Iθ2μην, οb Θσιοι, κατ%πιν πολιορκας δ,ο καV πλ$ον ;τ[ν, cπετχθησαν εeς το_ς !Aθηναους δι] συνθηκολογας, κατ] το_ς fρους τ9ς Rποας κατηδφισαν τ] τεχη των, παρ$δωσαν τ^ν στ%λον των, Qν$λαβαν ν] πληρ2σουν Qμ$σως τWν ζητηθε3σαν πολεμικWν Qποζημωσιν καV ν] καταβλουν τοZ λοιποZ φ%ρον, καV παρητ8θησαν Qπ^ τ] δικαι2ματ των ;πV τ9ς Qπ$ναντι rπερου καV τοZ μεταλλεου. 102. Ob Λακεδαιμ%νιοι, ;πειδW παρετενετο, Qτυχ[ς δι’ α`το,ς, R π%λεμος πρ^ς το_ς καταλαβ%ντας τWν !Iθ2μην, ;πεκαλ$σθησαν τWν βο8θειαν καV Xλλων συμμχων καV τ[ν !Aθηναων, οb Rπο3οι Qπ$στειλαν bκανWν τοια,την μU Qρχηγ^ν τ^ν Kμωνα. TWν βο8θειαν τ[ν !Aθηναων ;πεκαλ$σθησαν κυρως, δι%τι οb τελευτα3οι ;θεωροZντο bκανοV εeς τWν τειχομαχαν, ;νu[ L μακρ] διρκεια τ9ς πολιορκας εaχε δεξει εeς το_ς Λακεδαιμονους τWν eδικ8ν των qς πρ^ς τοZτο Qνεπρκειαν. Δι%τι Xλλως θ] εaχαν καταλβει ;ξ ;φ%δου τWν !Iθ2μην. !Eξ Qφορμ9ς, Xλλωστε, τ9ς ;κστρατεας α`τ9ς, gγινε δι] πρ2την φορ]ν καταφανWς L gλλειψις sρμονας εeς τ]ς μεταξ_ Λακεδαιμονων καV !Aθηναων σχ$σεις, Δι%τι οb Λακεδαιμ%νιοι, ;πειδW L δι’ ;φ%δου κατληψις δUν ;πετ,γχανε, ;φοβ8θησαν μ8πως, ;]ν παραταθh9 L παρουσα τ[ν !Aθηναων, το_ς Rποους Xλλωστε ;θε2ρουν Qλλοφ,λους, οb τελευτα3οι, λ%γuω τοZ τολμηροZ καV Qσττου χαρακτ9ρος των, παρασυρθοZν Qπ^ το_ς

224

225 15 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

103

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

μ+νους τ,ν ξυμμχων 0π(πεμψαν, τν μν Dποψαν ο3 δηλο!ντες, εCπ+ντες δ 6τι ο3δν προσδ(ονται α3τ,ν τι. ο# δ’ &Aθηνα'οι γνωσαν ο3κ π. τY, βελτονι λ+γYω 0ποπεμπ+μενοι, 0λλ τινος Dπ+πτου γενομ(νου, κα. δειν*ν ποιησμενοι κα. ο3κ 0ξι5σαντες Dπ* Λακεδαιμονων το!το παθε'ν, ε3θ4ς πειδ 0νεχ5ρησαν, 0φ(ντες τν γενομ(νην π. τY, M2δYω ξυμμαχαν πρ*ς α3το4ς &Aργεοις το'ς κενων πολεμοις ξ=μμαχοι γ(νοντο, κα. πρ*ς Θεσσαλο4ς Pμα 0μφοτ(ροις ο# α3το. 6ρκοι κα. ξυμμαχα κατ(στη. O# δ’ ν &Iθ5μ8η δεκτYω τει, ς ο3κ(τι δ=ναντο 0ντ(χειν, ξυν(βησαν πρ*ς το4ς Λακεδαιμονους φ’ YF ξασιν κ Πελοπονν2σου Dπ+σπονδοι κα. μηδ(ποτε πιβ2σονται α3τς[ \ν δ( τις dλσκηται, το! λαβ+ντος εTναι δο!λον. 9ν δ( τι κα. χρηστ2ριον το'ς Λακεδαιμονοις Πυθικ*ν πρ* το! τ*ν #κ(την το! Δι*ς το! &Iθωμ2τα 0φι(ναι. ξλθον δ α3το. κα. πα'δες κα. γυνα'κες, κα. α3το4ς ο# &Aθηνα'οι δεξμενοι κατ’ χθος bδη τ* Λακεδαιμονων ς Nα=πακτον κατY5κισαν, tν τυχον 8Iρηκ+τες νεωστ. Λοκρ,ν τ,ν &Oζολ,ν χ+ντων. προσεχ5ρησαν δ κα. Mεγαρς &Aθηναοις ς ξυμμαχαν Λακεδαιμονων 0ποστντες, 6τι

πολιορκουμ$νους καV ταχθοZν μU τ^ μ$ρος των, καV δι] τοZτο το_ς Qπεμκρυναν, μ%νους ;κ τ[ν συμμχων, χωρVς ν] ;κδηλ2σουν τ]ς cποψας των, Qλλ’ εeπ%ντες fτι δUν το_ς gχουν πλ$ον Qνγκην. Ob !Aθηνα3οι, ;ν το,τοις, ;νν%ησαν fτι L Qπομκρυνσς των wφελετο εeς κποιαν cποψαν καV ‚χι εeς τWν ε`σχημοτ$ραν δικαιολογαν, L Rποα ;δ%θη. KαV ;πειδW ;θε2ρησαν Qφ%ρητον τ^ πρ5γμα καV ;ν%μισαν fτι δUν zσαν Xξιοι τοια,της tβρεως ;κ μ$ρους τ[ν Λακεδαιμονων, ε`θ_ς QφοZ ;π$στρεψαν, παρ8τησαν τWν συμμαχαν, τWν Rποαν εaχαν συνομολογ8σει μU α`το_ς ;ναντον τ[ν Περσ[ν, καV συνωμολ%γησαν ν$αν τοια,την μU το_ς !Aργεους, οb Rπο3οι zσαν ;χθροV ;κενων. Oμοα συμμαχα, ;πιβεβαιωθε3σα μU το_ς eδους fρκους, συνωμολογ8θη συγχρ%νως Qπ^ το_ς δ,ο, το_ς !Aθηναους δηλαδW καV το_ς !Aργεους, μU το_ς Θεσσαλο,ς. 103. Kατ] τ^ δ$κατον gτος τ9ς πολιορκας τ9ς !Iθ2μης, οb ;παναστται, μW δυνμενοι ν’ Qνθ$ξουν περισσ%τερον, ;συνθηκολ%γησαν μU το_ς Λακεδαιμονους. Kατ] το_ς fρους τ9ς συνθ8κης, Šφειλαν ν’ Qπ$λθουν Qπ^ τWν Πελοπ%ννησον ;ξασφαλιζομ$νης εeς α`το_ς τ9ς ;λευθ$ρας πορεας των, καV ποτU πλ$ον ν] μWν ;πιστρ$ψουν εeς α`τ8ν  ;ν περιπτ2σει παραβσεως συλλαμβαν%μενοι θ] ;γνοντο δοZλοι ;κενου πο_ το_ς συν$λαβε. Mεταξ_ τ[ν Λακεδαιμονων, Xλλωστε, Qνεφ$ρετο κποιος Qρχα3ος Πυθικ^ς χρησμ%ς, κατ] τ^ν Rπο3ον Šφειλαν ν’ Qφνουν ;λευθ$ρους ;κενους πο_ κατ$φευγαν qς bκ$ται εeς τ^ν !Iθωμ8την Δα. Ob Mεσσ8νιοι, συνεπ[ς, μαζV μU τ] τ$κνα καV τ]ς γυνα3κας των, ;ξεκ$νωσαν τWν !Iθ2μην, καV οb !Aθηνα3οι, oνεκα τ[ν ;χθρικ[ν δη σχ$σε2ν των πρ^ς το_ς Λακεδαιμονους, το_ς ;δ$χθησαν καV το_ς ;γκατ$στησαν εeς τWν Nα,πακτον, τWν Rποαν εaχαν κυριε,σει προσφτως Qπ^ το_ς !Oζ%λας Λοκρο,ς. KαV οb Mεγαρε3ς, Xλλωστε, ;γκαταλεψαντες το_ς Λακεδαιμονους, προσεχ2ρησαν εeς τWν Συμμαχαν

226

227

104

105

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

α3το4ς Kορνθιοι περ. γς 6ρων πολ(μYω κατε'χον[ κα. σχον &Aθηνα'οι M(γαρα κα. Πηγς, κα. τ? μακρ? τεχη Yaκοδ+μησαν Mεγαρε!σι τ? 0π* τς π+λεως ς Nσαιαν κα. φρο=ρουν α3το. κα. Kορινθοις μν ο3χ Uκιστα 0π* το!δε τ* σφοδρ*ν μ'σος bρξατο πρ,τον ς &Aθηναους γεν(σθαι. &Iνρως δ ; Ψαμμητχου, Λβυς, βασιλε4ς Λιβ=ων τ,ν πρ*ς ACγ=πτYω, ;ρμ5μενος κ Mαρεας τς Dπρ Φρου π+λεως 0π(στησεν ACγ=πτου τ? πλεω 0π* βασιλ(ως &Aρταξ(ρξου, κα. α3τ*ς ρχων γεν+μενος &Aθηναους πηγγετο. ο# δ( (τυχον γ?ρ ς K=προν στρατευ+μενοι ναυσ. διακοσαις αDτ,ν τε κα. τ,ν ξυμμχων) 9λθον 0πολιπ+ντες τν K=προν, κα. 0ναπλε=σαντες 0π* θαλσσης ς τ*ν Nε'λον το! τε ποταμο! κρατο!ντες κα. τς M(μφιδος τ,ν δ=ο μερ,ν πρ*ς τ* τρτον μ(ρος w καλε'ται Λευκ*ν τε'χος πολ(μουν[ νσαν δ α3τ+θι Περσ,ν κα. M2δων ο# καταφυγ+ντες κα. ACγυπτων ο# μ ξυναποστντες. &Aθηναοις δ ναυσ.ν 0ποβXσιν ς AλιXς πρ*ς Kορινθους κα. &Eπιδαυρους μχη γ(νετο, κα. νκων Kορνθιοι. κα. @στερον &Aθηνα'οι ναυμχησαν π. Kεκρυφαλε8α Πελοποννησων ναυσ, κα. νκων &Aθηνα'οι.

τ[ν !Aθηναων, δι%τι ;πι$ζοντο Qπ^ τ^ν π%λεμον πο_ το_ς gκαμναν οb Kορνθιοι oνεκα συνοριακ[ν ;ρδων. Συν$πεια το,του cπ9ρξεν fτι οb !Aθηνα3οι κατ$λαβαν τ] M$γαρα καV τ]ς Πηγ]ς (;πνειον τ[ν Mεγρων) καV οeκοδ%μησαν δι] το_ς Mεγαρε3ς τ] Mακρ] Tεχη, τ] Rπο3α ;ξετενοντο Qπ^ τWν π%λιν μ$χρι τοZ λιμ$νος τ9ς Nισαας, καV τ[ν Rποων τWν φρο,ρησιν Qν$λαβαν οb dδιοι. KαV oνεκα τ9ς αeτας α`τ9ς κυρως ρχισε δι] πρ2την φορ]ν ν] ;ξπτεται τ^ σφοδρ^ν μ3σος τ[ν Kορινθων ;ναντον τ[ν !Aθηναων. 104. !Eν τu[ μεταξ,, R υb^ς τοZ Ψαμμητχου !Iνρως, βασιλε_ς τ[ν Λιβ,ων, πο_ κατοικοZν πλησον τ9ς Aeγ,πτου, Rρμ2μενος Qπ^ τWν Mρειαν, π%λιν κειμ$νην πρ^ς ν%τον τ9ς ν8σου Φρου, παρ$συρε τ^ μεγαλ,τερον μ$ρος τ9ς Aeγ,πτου εeς ;πανστασιν ;ναντον τοZ βασιλ$ως !Aρταξ$ρξου, καV QφοZ Qν$λαβεν R dδιος τWν Qρχ8ν, προσεκλεσε το_ς !Aθηναους εeς βο8θειαν. KαV ;πειδW οb τελευτα3οι gτυχε ν] εcρσκωνται εeς K,προν, fπου εaχαν ;κστρατε,σει μU διακ%σια πλο3α eδικ των καV τ[ν συμμχων των, Qπ$πλευσαν Qπ’ ;κε3 καV zλθαν εeς τWν Adγυπτον. !AφοZ Qν$πλευσαν τ^ν Nε3λον, καV gγιναν κ,ριοι τοZ ποταμοZ καV τ[ν δ,ο τρτων τ9ς M$μφιδος, ρχισαν τWν ;πθεσιν ;ναντον τοZ τρτου μ$ρους, τ^ Rπο3ον καλε3ται Λευκ^ν Tε3χος, ;ντ^ς τοZ Rποου εcρσκοντο fσοι Qπ^ το_ς Π$ρσας καV M8δους εaχαν καταφ,γει ;κε3 καV fσοι Qπ^ το_ς Aeγυπτους δUν εaχαν λβει μ$ρος εeς τWν ;πανστασιν. 105. Ob !Aθηνα3οι, πρ^ς το,τοις, ;νεργ8σαντες δι] τοZ στ%λου των Qπ%βασιν εeς τWν Aλιδα, συν9ψαν μχην πρ^ς το_ς Kορινθους καV !Eπιδαυρους, κατ] τWν Rποαν νικηταV Qνεδεχθησαν οb Kορνθιοι. !Aκολο,θως οb !Aθηνα3οι ;ναυμχησαν πρ^ς τ^ν Πελοποννησιακ^ν στ%λον πλησον τ9ς Kεκρυφαλεας, καV τWν φορ]ν α`τWν νικηταV Qνεδεχθησαν οb !Aθη-

228

229

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πολ(μου δ καταστντος πρ*ς ACγιν2τας &Aθηναοις μετ? τα!τα ναυμαχα γγνεται π’ ACγν8η μεγλη &Aθηναων κα. ACγινητ,ν, κα. ο# ξ=μμαχοι <κατ(ροις παρσαν, κα. νκων &Aθηνα'οι κα. να!ς <βδομ2κοντα λαβ+ντες α3τ,ν ς τν γν 0π(βησαν κα. πολι+ρκουν, Λεωκρτους το! Στροβου στρατηγο!ντος. πειτα Πελοπονν2σιοι 0μ=νειν βουλ+μενοι ACγιν2ταις ς μν τν ASγιναν τριακοσους ;πλτας πρ+τερον Kορινθων κα. &Eπιδαυρων πικο=ρους διεββασαν, τ? δ κρα τς Γερανεας κατ(λαβον κα. ς τν Mεγαρδα κατ(βησαν Kορνθιοι μετ? τ,ν ξυμμχων, νομζοντες 0δυντους σεσθαι &Aθηναους βοηθε'ν το'ς Mεγαρε!σιν ν τε ACγν8η 0πο=σης στρατιXς πολλς κα. ν ACγ=πτYω[ \ν δ κα. βοηθ,σιν, 0π’ ACγνης 0ναστ2σεσθαι α3το=ς. ο# δ &Aθηνα'οι τ* μν πρ*ς ACγν8η στρτευμα ο3κ κνησαν, τ,ν δ’ κ τς π+λεως Dπολοπων οW τε πρεσβ=τατοι κα. ο# νε5τατοι 0φικνο!νται ς τ? M(γαρα Mυρωνδου στρατηγο!ντος. κα. μχης γενομ(νης Cσορρ+που πρ*ς Kορινθους διεκρθησαν 0π’ 0λλ2λων, κα. ν+μισαν α3το. <κτεροι ο3κ λασσον χειν ν τY, ργYω. κα. ο# μν &Aθηνα'οι (κρτησαν γ?ρ 6μως μXλλον) 0πελθ+ντων τ,ν Kορινθων τροπα'ον στησαν[ ο# δ Kορνθιοι κακιζ+μενοι Dπ* τ,ν ν τ8 π+λει πρεσβυτ(ρων κα. παρασκευασμενοι, Iμ(ραις @στερον δ5δεκα μλιστα λθ+ντες 0νθστασαν τροπα'ον κα. α3το. ς νικ2σαντες. κα. ο# &Aθηνα'οι κβοηθ2σαντες κ τ,ν Mεγρων το=ς τε τ* τροπα'ον #στντας διαφθερουσι κα. το'ς λλοις ξυμβαλ+ντες κρτησαν.

να3οι. Mετ] ταZτα περι9λθαν εeς π%λεμον οb !Aθηνα3οι πρ^ς το_ς Aeγιν8τας, καV συγκροτηθεσης πλησον τ9ς Aeγνης ναυμαχας, εeς τWν Rποαν gλαβαν μ$ρος καV οb σ,μμαχοι τ[ν δ,ο μερ[ν, ;νκησαν οb !Aθηνα3οι, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Λεωκρτους, υbοZ τοZ Στροβου, καV κυριε,σαντες lβδομ9ντα πλο3α ;ν8ργησαν Qπ%βασιν εeς τ^ gδαφος τ[ν Aeγινητ[ν καV ;πολι%ρκησαν τWν π%λιν. Ob Πελοπονν8σιοι, θ$λοντες ν] βοηθ8σουν το_ς Aeγιν8τας, Qπεββασαν εeς τWν ν9σον τριακοσους Rπλτας, οb Rπο3οι προηγουμ$νως εaχαν σταλ9 εeς ;πικουραν τ[ν Kορινθων καV !Eπιδαυρων, ;ν[ οb Kορνθιοι μU το_ς συμμχους των κατ$λαβαν τ] cψ2ματα τ9ς Γερανεας καV ;π$δραμαν εeς τWν Mεγαρδα, δι%τι ;ν%μιζαν fτι οb !Aθηνα3οι δUν θ] εaναι εeς θ$σιν ν] βοηθ8σουν το_ς Mεγαρε3ς, ;φ’ fσον σημαντικW στρατιωτικ8 των δ,ναμις Qπουσαζεν εeς Adγιναν καV Adγυπτον, Qλλ’ fτι, καV ‡ν τυχ^ν gλθουν εeς βο8θειαν, θ’ QναγκασθοZν ν] λ,σουν τWν πολιορκαν τ9ς Aeγνης. Ob !Aθηνα3οι, ;ν το,τοις, δUν μετεκνησαν τ^ν πολιορκοZντα τWν Adγιναν στρατ%ν των, Qλλ’ Qπ^ τWν cπολειπομ$νην εeς τWν π%λιν δ,ναμιν οb νε2τεροι καV οb γεροντ%τεροι Xνδρες zλθαν εeς M$γαρα cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ στρατηγοZ Mυρωνδου. KαV συγκροτηθεσης πρ^ς το_ς Kορινθους μχης Qμφιρρ%που, QφοZ οb δ,ο στρατοV Qπεχωρσθησαν oκαστος Qπ^ α`το_ς ;θε2ρησαν fτι R Qντπαλ%ς του μ5λλον εaχεν Lττηθ9. KαV οb μUν !Aθηνα3οι, οb Rπο3οι πργματι zσαν κυρως νικητα, gστησαν τρ%παιον μετ] τWν Qναχ2ρησιν τ[ν Kορινθων. Ob Kορνθιοι, ;ξ Xλλου, κακιζ%μενοι Qπ^ το_ς πρεσβυτ$ρους τ9ς π%λεως, QφοZ παρεσκευσθησαν ;πV δ2δεκα περπου Lμ$ρας, ;παν9λθαν καV ρχισαν ν] στ8νουν καV α`τοV Qντζηλον τρ%παιον qς νικητα. !Aλλ’ ;ν τu[ μεταξ,, οb !Aθηνα3οι, ;ξορμ8σαντες Qπ^ τ] M$γαρα, καV το_ς στ8νοντας τ^ τρ%παιον ;φ%νευσαν, καV συμπλακ$ντες πρ^ς το_ς λοιπο,ς, το,ς ;νκησαν.

230

231

106

107

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

O# δ νικ5μενοι Dπεχ5ρουν, κα τι α3τ,ν μ(ρος ο3κ iλγον προσβιασθν κα. διαμαρτ*ν τς ;δο! σ(πεσεν ς του χωρον Cδι5του, YF τυχεν Qρυγμα μ(γα περιε'ργον κα. ο3κ 9ν ξοδος. ο# δ &Aθηνα'οι γν+ντες κατ? πρ+σωπ+ν τε εTργον το'ς ;πλταις κα. περιστ2σαντες κ=κλYω το4ς ψιλο4ς κατ(λευσαν πντας το4ς σελθ+ντας, κα. πθος μ(γα το!το Kορινθοις γ(νετο. τ* δ πλθος 0πεχ5ρησεν α3το'ς τς στρατιXς π’ οSκου. qHρξαντο δ κατ? το4ς χρ+νους το=τους κα. τ? μακρ? τεχη &Aθηνα'οι ς θλασσαν οCκοδομε'ν, τ+ τε Φαληρ+νδε κα. τ* ς ΠειραιX. κα. Φωκ(ων στρατευσντων ς ΔωριXς τν Λακεδαιμονων μητρ+πολιν, Bοι*ν κα. Kυτνιον κα. &Eρινε+ν, κα. <λ+ντων cν τ,ν πολισμτων το=των, ο# Λακεδαιμ+νιοι Nικομ2δους το! Kλεομβρ+του Dπρ Πλειστονακτος το! Παυσανου βασιλ(ως ν(ου Qντος τι Iγουμ(νου βο2θησαν το'ς Δωριε!σιν <αυτ,ν τε πεντακοσοις κα. χιλοις ;πλταις κα. τ,ν ξυμμχων μυροις, κα. το4ς Φωκ(ας ;μολογ8α 0ναγκσαντες 0ποδο!ναι τν π+λιν 0πεχ5ρουν πλιν. κα. κατ? θλασσαν μν α3το=ς, δι? το! Kρισαου κ+λπου εC βο=λοιντο περαιο!σθαι, &Aθηνα'οι ναυσ. περιπλε=σαντες μελλον κωλ=σειν[ δι? δ τς Γερανεας ο3κ 0σφαλς α3το'ς φανετο &Aθηναων χ+ντων M(γαρα κα. Πηγ?ς πορε=εσθαι. δ=σοδ+ς τε γ?ρ I Γερανεα

106. Ob Kορνθιοι cπεχ2ρουν καταδιωκ%μενοι, fταν QρκεκοV Qπ^ α`το,ς, πιεζ%μενοι eσχυρ[ς Qπ^ το_ς καταδι2κοντας, gχασαν τ^ν δρ%μον καV ;ν$πεσαν ;ντ^ς κτ8ματος κποιου eδι2του, τ^ Rπο3ον gτυχε ν] περιβλλεται Qπ^ βαθε3αν τφρον καV Qπ^ τ^ Rπο3ον δUν cπ9ρχεν gξοδος. Ob !Aθηνα3οι, qς Qντελ8φθησαν τ^ πρ5γμα, το_ς Qπ$κλεισαν κατ] μ$τωπον μU το_ς Rπλτας των, καV τοποθετ8σαντες π$ριξ το_ς ;λαφρ[ς qπλισμ$νους στρατι2τας των, ;φ%νευσαν δι] λιθοβολισμοZ fλους το_ς εeσελθ%ντας. H συμφορ] αtτη cπ9ρξε μ$γα πλ9γμα δι] το_ς Kορινθους. T^ κ,ριον, ;ν το,τοις, σ[μα τοZ στρατοZ των κατ2ρθωσε ν] ;πιστρ$ψhη εeς τ] dδια. 107. Kατ] τWν ;ποχWν α`τ8ν, ρχισαν οb !Aθηνα3οι ν] οeκοδομοZν καV τ] μακρ] πρ^ς τWν θλασσαν τεχη, τ^ πρ^ς τ^ Φληρον καV τ^ πρ^ς τ^ν Πειραι5. KαV ;πειδW οb Φωκε3ς, ;κστρατε,σαντες κατ] τοZ BοιοZ, τοZ Kυτινου καV τοZ !EρινεοZ, τ9ς χ2ρας τ[ν Δωρι$ων, μητροπ%λεως τ[ν Λακεδαιμονων, ;κυρευσαν μαν Qπ^ τ]ς π%λεις α`τς, οb Λακεδαιμ%νιοι, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Nικομ8δους, υbοZ τοZ Kλεομβρ%του, R Rπο3ος zτο ;πτροπος τοZ Qνηλκου βασιλ$ως Πλειστονακτος, υbοZ τοZ Παυσανου, zλθεν εeς βο8θειαν τ[ν Δωρι$ων μU χιλους πεντακοσους eδικο,ς των Rπλτας καV δ$κα χιλιδας συμμχους, καV QφοZ rνγκασαν το_ς Φωκε3ς δι] συνθ8κης ν’ Qποδ2σουν τWν π%λιν, Lτοιμζοντο ν] ;πιστρ$ψουν εeς τ] dδια. !Aλλ’ L ;πιστροφ8 των παρουσαζε πολλ]ς δυσκολας, δι%τι, ‡ν μUν θελαν ν] διαπεραιωθοZν κατ] θλασσαν δι] τοZ KορινθιακοZ κ%λπου, gπρεπε ν] περιμ$νουν fτι οb !Aθηνα3οι, τ[ν Rποων R στ%λος εaχε περιπλε,σει τWν Πελοπ%ννησον καV εcρσκοντο δη ;κε3, θ] το_ς ;μποδσουν. H κατ] ξηρν, ;ξ Xλλου, πορεα δι] τ9ς Γερανεας δUν το_ς ;φανετο Qσφαλ8ς, ;φ’ fσον οb !Aθηνα3οι κατε3χαν τ] M$γαρα καV τ]ς Πηγς. Δι%τι L Γερνεια εaναι δ,σβατος καV ;φρου-

232

233

108

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κα. φρουρε'το αCε. Dπ* &Aθηναων, κα. τ+τε 8gσθνοντο α3το4ς μ(λλοντας κα. τα=τ8η κωλ=σειν. δοξε δ’ α3το'ς ν Bοιωτο'ς περιμενασι σκ(ψασθαι 6τYω τρ+πYω 0σφαλ(στατα διαπορε=σονται. τ* δ( τι κα. νδρες τ,ν &Aθηναων πγον α3το4ς κρ=φα, λπσαντες δμ+ν τε καταπα=σειν κα. τ? μακρ? τεχη οCκοδομο=μενα. βο2θησαν δ π’ α3το4ς ο# &Aθηνα'οι πανδημε. κα. &Aργεων χλιοι κα. τ,ν λλων ξυμμχων ς Lκαστοι[ ξ=μπαντες δ γ(νοντο τετρακισχλιοι κα. μ=ριοι. νομσαντες δ 0πορε'ν 6π8η δι(λθωσιν πεστρτευσαν α3το'ς, κα τι κα. το! δ2μου καταλ=σεως Dποψ8α. 9λθον δ κα. Θεσσαλ,ν #ππς το'ς &Aθηναοις κατ? τ* ξυμμαχικ+ν, οy μετ(στησαν ν τY, ργYω παρ? το4ς Λακεδαιμονους. Γενομ(νης δ μχης ν Tανγρ8α τς Bοιωτας νκων Λακεδαιμ+νιοι κα. ο# ξ=μμαχοι, κα. φ+νος γ(νετο 0μφοτ(ρων πολ=ς. κα. Λακεδαιμ+νιοι μν ς τν Mεγαρδα λθ+ντες κα. δενδροτομ2σαντες πλιν 0πλθον π’ οSκου δι? Γερανεας κα. &Iσθμο![ &Aθηνα'οι δ δευτ(ρ8α κα. <ξηκοστ8 Iμ(ρ8α μετ? τν μχην στρτευσαν ς Bοιωτο4ς Mυρωνδου στρατηγο!ντος, κα. μχ8η ν OCνοφ=τοις το4ς Bοιωτο4ς νικ2σαντες τς τε χ5ρας κρτησαν τς Bοιωτας κα. Φωκδος κα. Tαναγραων τ* τε'χος περιε'λον κα. Λο-

ρε3το διαρκ[ς Qπ^ το_ς !Aθηναους, οb Rπο3οι, καθpς gμαθαν τ%τε οb Λακεδαιμ%νιοι, σκοπ^ν εaχαν ν] ;μποδσουν καV Qπ’ ;κε3 τWν διβασν των. !Aπεφσισαν λοιπ^ν ν’ Qναβλουν τWν Qναχ2ρησν των Qπ^ τWν Bοιωταν, δι] ν] σκεφθοZν π[ς rμποροZν ν] περσουν Qσφαλ$στερον εeς τWν Πελοπ%ννησον. Eeς τWν Qπ%φασιν α`τWν gφθασαν ;ν μ$ρει καV δι%τι μερικοV !Aθηνα3οι το_ς προσεκλουν κρυφως, μU τWν ;λπδα ν] θ$σουν τ$ρμα εeς τ^ δημοκρατικ^ν πολτευμα καV εeς τWν Qνοικοδ%μησιν τ[ν Mακρ[ν Tειχ[ν. !Aλλ’ οb !Aθηνα3οι, νομσαντες fτι οb Λακεδαιμ%νιοι εcρσκονται εeς μεγλην Qμηχαναν qς πρ^ς τ^ν τρ%πον τ9ς ;πιστροφ9ς των, καV cποπτευθ$ντες ;πV πλ$ον α`το_ς fτι θ$λουν ν] καταλ,σουν τ^ δημοκρατικ^ν των πολτευμα, ;ξεστρτευσαν ;ναντον των μU fλας των τ]ς δυνμεις, καV μαζV μU α`το_ς χλιοι !Aργε3οι καV διφορα στρατιωτικ] Qποσπσματα τ[ν Xλλων συμμχων, τ9ς fλης δυνμεως συμποσωθεσης εeς δ$κα τ$σσαρας χιλιδας Xνδρας. Eeς βο8θειαν τ[ν !Aθηναων zλθε καV bππικ^ν Θεσσαλικ%ν, σ,μφωνα μU το_ς fρους τ9ς πρ^ς το_ς Θεσσαλο_ς συμμαχας. TοZτο fμως, διαρκο,σης τ9ς μχης, ;λιποτκτησε πρ^ς το_ς Λακεδαιμονους. 108. Kατ] τWν μχην, L Rποα συνεκροτ8θη εeς τWν Tανγραν τ9ς Bοιωτας, καV τ9ς Rποας αb Qπ2λειαι cπ9ρξαν μεγλαι καV Qπ^ τ] δ,ο μ$ρη, ;νκησαν οb Λακεδαιμ%νιοι καV οb σ,μμαχο των, καV QφοZ ;π$δραμαν εeς τWν Mεγαρδα καV τWν ;δενδροτ%μησαν, ;π$στρεψαν πλιν εeς τ] dδια δι] τ9ς Γερανεας καV τοZ !IσθμοZ. Ob !Aθηνα3οι, ;ξ Xλλου, ;ξεστρτευσαν τWν lξηκοστWν δευτ$ραν Lμ$ραν μετ] τWν μχην, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ στρατηγοZ Mυρωνδου, ;ναντον τ[ν Bοιωτ[ν. KαV νικ8σαντες α`το_ς εeς μχην παρ] τ] Oeν%φυτα, gγιναν κ,ριοι τ9ς Bοιωτας καV τ9ς Φωκδος, κατηδφισαν τ] τεχη τ9ς Tανγρας καV gλαβαν Rμ8ρους Qπ^ το_ς !Oπουντους Λο-

234

235

109

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κρ,ν τ,ν &Oπουντων <κατ*ν νδρας ;μ2ρους το4ς πλουσιωττους λαβον, τ τε τεχη <αυτ,ν τ? μακρ? 0πετ(λεσαν. μολ+γησαν δ κα. ο# ACγινται μετ? τα!τα το'ς &Aθηναοις, τεχη τε περιελ+ντες κα. να!ς παραδ+ντες φ+ρον τε ταξμενοι ς τ*ν πειτα χρ+νον. κα. Πελοπ+ννησον περι(πλευσαν &Aθηνα'οι Tολμδου το! Tολμαου στρατηγο!ντος, κα. τ* νε5ριον τ,ν Λακεδαιμονων ν(πρησαν κα. Xαλκδα Kορινθων π+λιν εhλον κα. Σικυωνους ν 0ποβσει τς γς μχ8η κρτησαν. O# δ’ ν τ8 ACγ=πτYω &Aθηνα'οι κα. ο# ξ=μμαχοι π(μενον, κα. α3το'ς πολλα. Cδ(αι πολ(μων κατ(στησαν. τ* μν γ?ρ πρ,τον κρτουν τς ACγ=πτου ο# &Aθηνα'οι, κα. βασιλε4ς π(μπει ς Λακεδαμονα Mεγβαζον νδρα Π(ρσην χρ2ματα χοντα, 6πως ς τν &Aττικν σβαλε'ν πεισθ(ντων τ,ν Πελοποννησων 0π’ ACγ=πτου 0παγγοι &Aθηναους. ς δ α3τY, ο3 προυχ5ρει κα. τ? χρ2ματα λλως 0νηλο!το, ; μν Mεγβαζος κα. τ? λοιπ? τ,ν χρημτων πλιν ς τν &Aσαν 0νεκομσθη, Mεγβυζον δ τ*ν Zωπ=ρου π(μπει νδρα Π(ρσην μετ? στρατιXς πολλς[ wς 0φικ+μενος κατ? γν το=ς τε ACγυπτους κα. το4ς ξυμμχους μχ8η κρτησε κα. κ τς M(μφιδος ξ2λασε το4ς BEλληνας κα. τ(λος ς Προσωπτιδα τν νσον κατ(κλ8ησε κα. πολι+ρκει ν α3τ8 νιαυτ*ν κα. cξ μνας, μ(χρι οk ξηρνας τν δι5ρυχα κα. παρατρ(ψας λλ8η τ* @δωρ τς τε να!ς π. το! ξηρο! ποησε κα. τς ν2σου τ? πολλ? bπειρον, κα. διαβ?ς εhλε τν νσον πεζ8.

κρο_ς lκατ^ν Xνδρας, το_ς πλουσιωττους. Συνεπλ8ρωσαν ;πσης τWν οeκοδομWν τ[ν Mακρ[ν Tειχ[ν. KαV οb Aeγιν9ται, ;ξ Xλλου, cπετχθησαν εeς το_ς !Aθηναους δι] συνθ8κης, κατ] το_ς fρους τ9ς Rποας κατηδφισαν τ] τεχη των, παρ$δωσαν τ^ν στ%λον των, καV Qν$λαβαν τWν καταβολWν φ%ρου εeς τ^ μ$λλον. !EπV πλ$ον, οb !Aθηνα3οι, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Tολμδου, υbοZ τοZ Tολμαου, περιπλε,σαντες τWν Πελοπ%ννησον, gκαυσαν τ^ν να,σταθμον τ[ν Λακεδαιμονων (Γ,θειον), κατ$λαβαν τWν Xαλκδα, π%λιν τ[ν Kορινθων, καV ;νεργ8σαντες Qπ%βασιν εeς τ^ gδαφος τ[ν Σικυωνων, ;νκησαν α`το_ς κατ] τWν συγκροτηθε3σαν μχην. 109. !Eν τu[ μεταξ,, οb !Aθηνα3οι καV οb σ,μμαχο των ;ξηκολο,θουν ν] παραμ$νουν εeς τWν Adγυπτον, fπου R π%λεμος ;λμβανε διαφ%ρους φσεις. Δι%τι, ;πειδW κατ’ Qρχ]ς οb !Aθηνα3οι gγιναν κ,ριοι τ9ς Aeγ,πτου, R Bασιλε_ς Qπ$στειλεν εeς Λακεδαμονα τ^ν Mεγβαζον, κομιστWν χρημτων, δι] ν] πεσhη το_ς Πελοποννησους ν] εeσβλουν εeς τWν !AττικWν καV ;πιτ,χhη τοιουτοτρ%πως τWν ;κκ$νωσιν τ9ς Aeγ,πτου ;κ μ$ρους τ[ν !Aθηναων. !Aλλ’ ;πειδW L Qποστολ8 του δUν ε`ωδ2νετο καV τ] χρ8ματα ;ξωδε,οντο ματαως, R Mεγβαζος μU τ] cπολειφθ$ντα χρ8ματα ;π$στρεψε εeς !Aσαν, καV ;στλη Xλλος Π$ρσης, R Mεγβυζος, υb^ς τοZ Zωπ,ρου, μU πολ_ν στρατ%ν. O Mεγβυζος ;λθpν δι] ξηρ5ς ;νκησε το_ς Aeγυπτους καV το_ς συμμχους των κατ] τWν συγκροτηθε3σαν μχην, ;ξεδωξε το_ς iEλληνας Qπ^ τWν M$μφιδα, καV τ$λος το_ς ;ν$κλεισεν εeς τWν ν9σον Προσωπτιδα, fπου το_ς ;πολι%ρκησαν ;πV ˆν gτος καV oξη μ9νας μ$χρις fτου, δι] τ9ς παροχετε,σεως τοZ tδατος πρ^ς Xλλην διε,θυνσιν, Qπεξ8ρανε τWν δι2ρυγα, καV gτσι μ%νον τ] πλο3α εcρ$θησαν ;πV τ9ς ξηρ5ς, Qλλ] καV τ^ πλε3στον τ9ς ν8σου Lν2θη μU τWν ξηρν, καV R Mεγβαζος, διαβ]ς πεζh9, τWν ;κυρευσε.

236

237

110

111

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

O@τω μν τ? τ,ν Eλλ2νων πργματα φθρη cξ τη πολεμ2σαντα[ κα. iλγοι 0π* πολλ,ν πορευ+μενοι δι? τς Λιβ=ης ς Kυρ2νην σ5θησαν, ο# δ πλε'στοι 0π5λοντο. ASγυπτος δ πλιν Dπ* βασιλ(α γ(νετο πλν &Aμυρταου το! ν το'ς Lλεσι βασιλ(ως[ το!τον δ δι? μ(γεθ+ς τε το! Lλους ο3κ δ=ναντο <λε'ν, κα. Pμα μαχιμ5τατο εCσι τ,ν ACγυπτων ο# Lλειοι. &Iνρως δ ; Λιβ=ων βασιλε=ς, Mς τ? πντα πραξε περ. τς ACγ=πτου, προδοσ8α ληφθε.ς 0νεσταυρ5θη. κ δ τ,ν &Aθην,ν κα. τς λλης ξυμμαχδος πεντ2κοντα τρι2ρεις διδοχοι πλ(ουσαι ς ASγυπτον σχον κατ? τ* Mενδ2σιον κ(ρας, ο3κ εCδ+τες τ,ν γεγον+των ο3δ(ν[ κα. α3το'ς κ τε γς πιπεσ+ντες πεζο. κα. κ θαλσσης Φοινκων ναυτικ*ν δι(φθειραν τ?ς πολλ?ς τ,ν νε,ν, α# δ’ λσσους δι(φυγον πλιν. τ? μν κατ? τν μεγλην στρατεαν &Aθηναων κα. τ,ν ξυμμχων ς ASγυπτον ο@τως τελε=τησεν. &Eκ δ Θεσσαλας &Oρ(στης ; &Eχεκρατδου υ#*ς το! Θεσσαλ,ν βασιλ(ως φε=γων πεισεν &Aθηναους <αυτ*ν κατγειν[ κα. παραλαβ+ντες Bοιωτο4ς κα. Φωκ(ας Qντας ξυμμχους ο# &Aθηνα'οι στρτευσαν τς Θεσσαλας π. Φρσαλον. κα. τς μν γς κρτουν 6σα μ προϊ+ντες πολ4 κ τ,ν 6πλων (ο# γ?ρ #ππς τ,ν Θεσσαλ,ν εTργον), τν δ π+λιν ο3χ εhλον, ο3δ’ λλο προυχ5ρει α3το'ς ο3δν Fν Lνεκα στρτευσαν, 0λλ’ 0πεχ5ρησαν

110. Tοιουτοτρ%πως, κατ%πιν lξαετοZς πολ$μου, L κατ] τ9ς Aeγ,πτου ;πιχερησις τ[ν Eλλ8νων κατ$ληξεν εeς καταστροφ8ν, καV kλγοι μ%νον Qπ^ το_ς πολλο_ς ;σ2θησαν, πορευ%μενοι δι] Λιβ,ης εeς Kυρ8νην, ;νu[ οb πλε3στοι ;χθησαν. H Adγυπτος περι9λθε πλιν cπ^ τWν κυριαρχαν τοZ Bασιλ$ως, πλWν τοZ !Aμυρταου, βασιλ$ως τ[ν lλ[ν, τ^ν Rπο3ον δUν rμποροZσαν ν] cποτξουν oνεκα τ9ς μεγλης ;κτσεως τοZ oλους, καV συγχρ%νως δι%τι οb κτοικο του εaναι οb μαχιμ2τεροι Aeγ,πτιοι. O βασιλε,ς, ;ξ Xλλου, τ[ν Λιβ,ων !Iνρως, R Rπο3ος cπ9ρξεν L αeτα fλης α`τ9ς τ9ς κιν8σεως εeς τWν Adγυπτον, συλληφθεVς δι] προδοσας, Qνεσκολοπσθη. !Eν τu[ μεταξ,, πεν9ντα πολεμικ] πλο3α ;ξ$πλευσαν Qπ^ τ]ς !Aθ8νας καV τ]ς Xλλας Rμοσπ%νδους π%λεις, διευθυν%μενα εeς Adγυπτον πρ^ς συμπλ8ρωσιν τ[ν κεν[ν τοZ ;κε3 στ%λου, καV προσ8γγισαν εeς τ^ Mενδ8σιον στ%μιον τοZ ποταμοZ, ;ν πλ8ρει Qγνοhα τ[ν συμβντων. Πεζ^ς στρατ^ς Qπ^ τWν ξηρ]ν καV Φοινικικ^ς στ%λος Qπ^ τWν θλασσαν ;π$πεσαν ;ναντον των, καV κατ$στρεψαν τ] περισσ%τερα, ;νu[ τ] kλιγ2τερα μ%νον δι$φυγαν. TοιοZτον cπ9ρξε τ^ τ$λος τ9ς μεγλης εeς Adγυπτον ;κστρατεας τ[ν !Aθηναων καV τ[ν συμμχων. 111. Mετ] ταZτα, R !Oρ$στης, υb^ς τοZ βασιλ$ως τ[ν Θεσσαλ[ν !Eχεκρατδου, ;νu[ zτο ;ξ%ριστος, gπεισε το_ς !Aθηναους ν] τ^ν Qποκαταστ8σουν εeς τWν Qρχ8ν. Παραλαβ%ντες δU μερικο_ς Bοιωτο_ς καV Φωκε3ς, οb Rπο3οι zσαν δη σ,μμαχο των, οb !Aθηνα3οι ;ξεστρτευσαν κατ] τ9ς Φαρσλου, π%λεως τ9ς Θεσσαλας. KαV εeς μUν τWν tπαιθρον χ2ραν ;πεκρτουν, ;φ’ fσον zτο τοZτο δυνατ%ν, χωρVς ν’ Qπομακρ,νωνται Qπ^ τ^ στρατ%πεδ%ν των –δι%τι τ^ Θεσσαλικ^ν bππικ^ν το_ς Qνεχατιζε– τWν π%λιν fμως δUν rμπ%ρεσαν ν] κυριε,σουν, οƒτε κανεVς Xλλος Qπ^ το_ς σκοπο,ς, δι] το_ς Rποους ;ξεστρτευσαν, ε`ωδ2νετο, καV qς ;κ το,του ;π$στρεψαν Xπρα-

238

239

112

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πλιν &Oρ(στην χοντες πρακτοι. μετ? δ τα!τα ο3 πολλY, @στερον χλιοι &Aθηναων π. τ?ς να!ς τ?ς ν Πηγα'ς πιβντες (εTχον δ’ α3το. τ?ς Πηγς) παρ(πλευσαν ς Σικυ,να Περικλ(ους το! Ξανθππου στρατηγο!ντος, κα. 0ποβντες Σικυωνων το4ς προσμεξαντας μχ8η κρτησαν. κα. ε3θ4ς παραλαβ+ντες &Aχαιο4ς κα. διαπλε=σαντες π(ραν τς &Aκαρνανας ς OCνιδας στρτευσαν κα. πολι+ρκουν, ο3 μ(ντοι εhλ+ν γε, 0λλ’ 0πεχ5ρησαν π’ οSκου. BYστερον δ διαλιπ+ντων τ,ν τρι,ν σπονδα. γγνονται Πελοποννησοις κα. &Aθηναοις πεντ(τεις. κα. Eλληνικο! μν πολ(μου σχον ο# &Aθηνα'οι, ς δ K=προν στρατε=οντο ναυσ. διακοσαις αDτ,ν τε κα. τ,ν ξυμμχων Kμωνος στρατηγο!ντος. κα. <ξ2κοντα μν νες ς ASγυπτον 0π’ α3τ,ν πλευσαν, &Aμυρταου μεταπ(μποντος το! ν το'ς Lλεσι βασιλ(ως, α# δ λλαι Kτιον πολι+ρκουν. Kμωνος δ 0ποθαν+ντος κα. λιμο! γενομ(νου 0πεχ5ρησαν 0π* Kιτου, κα. πλε=σαντες Dπρ Σαλαμ'νος τς ν K=πρYω Φονιξι κα. Kυπροις κα. Kλιξιν ναυμχησαν κα. πεζομχησαν Pμα, κα. νικ2σαντες 0μφ+τερα 0πεχ5ρησαν π’ οSκου κα. α# ξ ACγ=πτου νες πλιν [α#] λθο!σαι μετ’ α3τ,ν. Λακεδαιμ+νιοι δ μετ? τα!τα τ*ν #ερ*ν καλο=μενον π+λεμον στρτευσαν, κα. κρατ2σαντες το! ν Δελφο'ς #ερο! παρ(δοσαν Δελφο'ς[ κα.

κτοι, Qκολουθο,μενοι Qπ^ τ^ν !Oρ$στην. !Oλγον χρ%νον tστερον, χλιοι !Aθηνα3οι, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Περικλ$ους, υbοZ τοZ Ξανθππου, ;πιβντες εeς τ^ν στ%λον πο_ ;στθμευεν εeς τ]ς Πηγς, αb Rπο3αι εcρσκοντο εeς τWν κατοχ8ν των, gπλευσαν κατ] μ9κος τ9ς Qκτ9ς εeς Σικυ[να, καV ;νεργ8σαντες Qπ%βασιν, ;νκησαν κατ] τWν συγκροτηθε3σαν μχην το_ς Qντεπεξελθ%ντας ;ναντον των Σικυωνους. !Aμ$σως δU μετ] τοZτο, παραλαβ%ντες μερικο_ς !Aχαιο_ς καV πλε,σαντες εeς τWν Qπ$ναντι Qκτ8ν, ;πετ$θησαν κατ] τ[ν Oeνιδων, π%λεως τ9ς !Aκαρνανας, καV τWν ;πολι%ρκησαν. ΔUν rμπ%ρεσαν fμως ν] τWν κυριε,σουν, Qλλ’ ;π$στρεψαν εeς τ] dδια Xπρακτοι. 112. Mετ] παρ$λευσιν τρι[ν ;τ[ν, συνωμολογ8θη συνθ8κη πενταετοZς εeρ8νης μεταξ_ τ[ν Πελοποννησων καV τ[ν !Aθηναων. Ως ;κ το,του, οb τελευτα3οι ;π$σχον ;πV τοZ παρ%ντος Qπ^ πολ$μου ;ναντον Eλλ8νων, ;ξεστρτευσαν fμως ;ναντον τ9ς K,πρου, μU στ%λον διακοσων !Aθηναϊκ[ν καV συμμαχικ[ν πλοων cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ στρατηγοZ Kμωνος. Tμ9μα τοZ στ%λου α`τοZ, Qποτελο,μενον Qπ^ lξ9ντα πλο3α, gπλευσεν εeς τWν Adγυπτον, συνεπεhα προσκλ8σεως τοZ βασιλ$ως τ[ν lλ[ν !Aμυρταου, ;νu[ R λοιπ^ς στ%λος ρχισε τWν πολιορκαν τοZ Kιτου. !Aλλ’ ;πειδW Qπ$θανεν R Kμων, ;ν$σκηψε δU κατ%πιν λιμ%ς, οb !Aθηνα3οι ;γκατ$λειψαν τ^ Kτιον, καV κατ] τ^ν πλοZν τ9ς ;πιστροφ9ς, fταν εcρσκοντο πρ^ τ9ς Σαλαμ3νος τ9ς K,πρου, συν9ψαν ναυμαχαν καV ε`θ_ς Qμ$σως πεζομαχαν ;ναντον Φοινκων καV Kυπρων καV Kιλκων, καV νικ8σαντες κατ] γ9ν καV κατ] θλασσαν, ;π$στρεψαν εeς τ] dδια, συνοδευ%μενοι καV Qπ^ τ^ τμ9μα τοZ στ%λου, τ^ Rπο3ον ;π$στρεψεν Qπ^ τWν Adγυπτον. Mετ] ταZτα, οb Λακεδαιμ%νιοι ;πεχερησαν τWν ;κστρατεαν τοZ IεροZ καλουμ$νου πολ$μου, καV καταλαβ%ντες τ^ν να^ν τ[ν Δελ-

240

241 16 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

113

114

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

αJθις @στερον &Aθηνα'οι 0ποχωρησντων α3τ,ν στρατε=σαντες κα. κρατ2σαντες παρ(δοσαν Φωκε!σιν. Kα. χρ+νου γγενομ(νου μετ? τα!τα &Aθηνα'οι, Bοιωτ,ν τ,ν φευγ+ντων χ+ντων &Oρχομεν*ν κα. Xαιρ5νειαν κα. λλ’ ττα χωρα τς Bοιωτας, στρτευσαν <αυτ,ν μν χιλοις ;πλταις, τ,ν δ ξυμμχων ς <κστοις π. τ? χωρα τα!τα πολ(μια Qντα, Tολμδου το! Tολμαου στρατηγο!ντος. κα. Xαιρ5νειαν <λ+ντες κα. 0νδραποδσαντες 0πεχ5ρουν φυλακν καταστ2σαντες. πορευομ(νοις δ’ α3το'ς ν Kορωνε8α πιτθενται οW τε κ τς &Oρχομενο! φυγδες Bοιωτ,ν κα. Λοκρο. μετ’ α3τ,ν κα. E3βο(ων φυγδες κα. 6σοι τς α3τς γν5μης 9σαν, κα. μχ8η κρατ2σαντες το4ς μν δι(φθειραν τ,ν &Aθηναων, το4ς δ ζ,ντας λαβον. κα. τν Bοιωταν ξ(λιπον &Aθηνα'οι πXσαν, σπονδ?ς ποιησμενοι φ’ YF το4ς νδρας κομιο!νται. κα. ο# φε=γοντες Bοιωτ,ν κατελθ+ντες κα. ο# λλοι πντες α3τ+νομοι πλιν γ(νοντο. Mετ? δ τα!τα ο3 πολλY, @στερον EGβοια 0π(στη 0π* &Aθηναων, κα. ς α3τν διαβεβηκ+τος bδη Περικλ(ους στρατι8X &Aθηναων gγγ(λθη α3τY, 6τι M(γαρα 0φ(στηκε κα. Πελοπονν2σιοι μ(λλουσιν σβαλε'ν ς τν &Aττικν κα. ο# φρουρο. &Aθηναων διεφθαρμ(νοι εCσ.ν Dπ* Mεγαρ(ων, πλν 6σοι ς Nσαιαν 0π(φυγον[ παγαγ+μενοι δ

φ[ν, τ^ν παρ$δωσαν εeς το_ς κατοκους τ[ν Δελφ[ν. !Aλλ’ tστερον πλιν, fταν οb Λακεδαιμ%νιοι Qπεσ,ρθησαν, οb !Aθηνα3οι ;ξεστρτευσαν, καV QφοZ κατ$λαβαν τ^ν να%ν, τ^ν παρ$δωσαν εeς το_ς Φωκε3ς. 113. Mετ] παρ$λευσιν μερικοZ καιροZ, οb !Aθηνα3οι, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Tολμδου, υbοZ τοZ Tολμαου, ;ξεστρτευσαν μU χιλους eδικο,ς των Rπλτας καV Qνλογα στρατιωτικ] Qποσπσματα τ[ν Xλλων συμμχων, ;ναντον τοZ !OρχομενοZ καV τ9ς Xαιρωνεας καV μερικ[ν Xλλων π%λεων τ9ς Bοιωτας, αb Rπο3αι κατεχοντο Qπ^ το_ς ;ξορστους Bοιωτο_ς καV zσαν oνεκα το,του ;χθρικα. Mετ] τWν „λωσιν τ9ς Xαιρωνεας καV τ^ν ;ξανδραποδισμ^ν τ[ν κατοκων της, ;γκατ$στησαν φρουρ]ν καV ρχισαν τWν πορεαν τ9ς εeς τ] dδια ;πιστροφ9ς. !Aλλ’, ;νu[ ;πορε,οντο δι] τ9ς Kορωνεας, ;πετ$θησαν ;ναντον των οb κατ$χοντες τ^ν !Oρχομεν^ν ;ξ%ριστοι BοιωτοV καV μαζV μU α`το_ς ΛοκροV καV ;ξ%ριστοι E`βοε3ς, καθpς καV Xλλοι gχοντες τ] dδια πολιτικ] φρον8ματα. KαV ;νκησαν κατ] τWν μχην, καV μ$ρος μUν Qπ^ το_ς !Aθηναους ;φ%νευσαν, το_ς δU λοιπο_ς συν$λαβαν ζ[ντας. Συνεπεhα το,του, οb !Aθηνα3οι ;ξεκ$νωσαν Rλ%κληρον τWν Bοιωταν κατ%πιν συνθ8κης, δι] τ9ς Rποας συνωμολογε3το L Qπ%δοσις τ[ν αeχμαλ2των. Tοιουτοτρ%πως ‚χι μ%νο οb ;ξ%ριστοι BοιωτοV ;παν9λθον εeς τ]ς lστας των, Qλλ] καV fλοι Qνεξαιρ$τως Qν$κτησαν τWν Qνεξαρτησαν των. 114. !Oλγον χρ%νον μετ] ταZτα, ;πανεσττησεν L Eƒβοια ;ναντον τ[ν !Aθηναων. KαV ;νu[ R Περικλ9ς, ;πV κεφαλ9ς !AθηναϊκοZ στρατοZ, εaχε διαβ9 τ^ν πορθμ^ν καV εcρσκετο δη εeς τWν Eƒβοιαν, Qνηγγ$λθη πρ^ς α`τ^ν fτι τ] M$γαρα ;πανεσττησαν, fτι ;πκειται εeσβολW τ[ν Πελοποννησων εeς τWν !AττικWν καV fτι ;ξωλωθρε,θη Qπ^ το_ς Mεγαρε3ς L !AθηναϊκW φρουρ, ;κτ^ς fσων κατ$φυγαν εeς τWν Nσαιαν. Ob Mε-

242

243

115

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Kορινθους κα. Σικυωνους κα. &Eπιδαυρους 0π(στησαν ο# Mεγαρς. ; δ Περικλς πλιν κατ? τχος κ+μιζε τν στρατι?ν κ τς E3βοας. κα. μετ? το!το ο# Πελοπονν2σιοι τς &Aττικς ς &Eλευσ'να κα. Θρι,ζε σβαλ+ντες δ82ωσαν Πλειστονακτος το! Παυσανου βασιλ(ως Λακεδαιμονων Iγουμ(νου, κα. τ* πλ(ον ο3κ(τι προελθ+ντες 0πεχ5ρησαν π’ οSκου. κα. &Aθηνα'οι πλιν ς EGβοιαν διαβντες Περικλ(ους στρατηγο!ντος κατεστρ(ψαντο πXσαν, κα. τν μν λλην ;μολογ8α κατεστ2σαντο, EστιαιXς δ ξοικσαντες α3το. τν γν σχον. &Aναχωρ2σαντες δ 0π’ E3βοας ο3 πολλY, @στερον σπονδ?ς ποι2σαντο πρ*ς Λακεδαιμονους κα. το4ς ξυμμχους τριακοντο=τεις, 0ποδ+ντες Nσαιαν κα. Πηγ?ς κα. Tροιζνα κα. &Aχα„αν[ τα!τα γ?ρ εTχον &Aθηνα'οι Πελοποννησων. LκτYω δ τει Σαμοις κα. Mιλησοις π+λεμος γ(νετο περ. Πρι2νης, κα. ο# Mιλ2σιοι λασσο=μενοι τY, πολ(μYω παρ’ &Aθηναους λθ+ντες κατεβ+ων τ,ν Σαμων. ξυνεπελβοντο δ κα. ξ α3τς τς Σμου νδρες Cδι,ται νεωτερσαι βουλ+μενοι τν πολιτεαν. πλε=σαντες οJν &Aθηνα'οι ς Σμου ναυσ. τεσσαρκοντα δημοκραταν κατ(στησαν, κα. ;μ2ρους λαβον τ,ν Σαμων πεντ2κοντα μν πα'δας, Sσους δ νδρας, κα. κατ(θεντο ς Λμνον, κα.

γαρε3ς ;πανεσττησαν, fτι ;πκειται εeσβολW τ[ν Πελοποννησων εeς τWν !AττικWν βο8θειν των δ,ναμις Kορινθων καV Σικυωνων καV !Eπιδαυρων. O Περικλ9ς ;παν$φερεν ;σπευσμ$νως τ^ν στρατ^ν Qπ^ τWν Eƒβοιαν. KαV οb Πελοπονν8σιοι μετ] τοZτο, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ βασιλ$ως τ[ν Λακεδαιμονων Πλειστονακτος, υbοZ τοZ Παυσανου, εeσ$βαλαν εeς τWν !Aττικ8ν, καV προχωρ8σαντες μ$χρι τ9ς !Eλευσ3νος καV τοZ Θριασου πεδου, rρ8μωσαν τWν χ2ραν, Qλλ] χωρVς ν] προελσουν περαιτ$ρω, ;π$στρεψαν εeς τ] dδια. KαV τ%τε πλιν οb !Aθηνα3οι, διαβντες εeς τWν Eƒβοιαν cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Περικλ$ους, τWν cπ$ταξαν Rλ%κληρον. KαV τ[ν μUν Xλλων π%λεων ;ρρ,θμισαν δι] συνθηκ[ν τ] πολιτε,ματα, fπως το_ς ;σ,μφερε, το_ς Eστιαους fμως ;ξεδωξαν Qπ^ τ]ς lστας των καV κατ$λαβαν τ^ gδαφ%ς των. 115. !Oλγον χρ%νον μετ] τWν ;ξ E`βοας ;πιστροφ8ν των, συνωμολ%γησαν πρ^ς το_ς Λακεδαιμονους καV το_ς συμμχους α`τ[ν τWν Tριακονταετ9 συνθ8κην, κατ] το_ς fρους τ9ς Rποας Qπ$διδαν τWν Nσαιαν, τ]ς Πηγς, τWν Tροιζ9να καV τWν !AχαŒαν, αb Rπο3αι, ;νu[ Qν9καν εeς τWν ΠελοποννησιακWν Rμοσπονδαν, κατεχοντο cπ^ τ[ν !Aθηναων. Kατ] τ^ oκτον μετ] τWν συνθ8κην α`τWν gτος, οb Σμιοι καV οb Mιλ8σιοι περι9λθαν δι] τWν κατοχWν τ9ς Πρι8νης εeς π%λεμον, κατ] τWν διρκειαν τοZ Rποου οb Mιλ8σιοι, μειονεκτοZντες στρατιωτικ[ς, zλθαν πρ^ς το_ς !Aθηναους καταφερ%μενοι ;ναντον τ[ν Σαμων. Tο_ς Mιλησους cπεστ8ριζαν καV μερικοV eδι[ται Qπ^ τWν Σμον, οb Rπο3οι ;πεδωκαν ν’ Qνατρ$ψουν τ^ πολτευμα τ9ς ν8σου των. Συνεπεhα το,του, οb !Aθηνα3οι, πλε,σαντες εeς Σμον μU στ%λον σαρντα πλοων, ;γκαθδρυσαν τWν δημοκραταν, καV QφοZ παρ$λαβαν Rμ8ρους πεν9ντα παιδα καV πεν9ντα Xνδρας –το_ς Rποους ;τοποθ$τησαν πρ^ς φ,λαξιν εeς τWν Λ9μνον– Qνεχ2ρησαν Qφ-

244

245

116

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

φρουρ?ν γκαταλιπ+ντες 0νεχ5ρησαν. τ,ν δ Σαμων 9σαν γρ τινες οy ο3χ Dπ(μειναν, 0λλ’ φυγον ς τν bπειρον, ξυνθ(μενοι τ,ν ν τ8 π+λει το'ς δυνατωττοις κα. Πισσο=θν8η τY, Yστσπου ξυμμαχαν, wς εTχε Σρδεις τ+τε, πικο=ρους τε ξυλλ(ξαντες ς <πτακοσους δι(βησαν Dπ* ν=κτα ς τν Σμον, κα. πρ,τον μν τY, δ2μYω παν(στησαν κα. κρτησαν τ,ν πλεστων, πειτα το4ς ;μ2ρους κκλ(ψαντες κ Λ2μνου το4ς αDτ,ν 0π(στησαν, κα. το4ς φρουρο4ς το4ς &Aθηναων κα. το4ς ρχοντας οy 9σαν παρ? σφσιν ξ(δοσαν Πισσο=θν8η, π τε Mλητον ε3θ4ς παρεσκευζοντο στρατε=ειν. ξυναπ(στησαν δ’ α3το'ς κα. Bυζντιοι. &Aθηνα'οι δ ς 8bσθοντο, πλε=σαντες ναυσ.ν <ξ2κοντα π. Σμου τα'ς μν <κκαδεκα τ,ν νε,ν ο3κ χρ2σαντο (τυχον γ?ρ α# μν π. Kαρας ς προσκοπν τ,ν Φοινισσ,ν νε,ν οCχ+μεναι, α# δ π. Xου κα. Λ(σβου περιαγγ(λλουσαι βοηθε'ν), τεσσαρκοντα δ ναυσ. κα. τ(σσαρσι Περικλ(ους δεκτου α3το! στρατηγο!ντος ναυμχησαν πρ*ς Tραγ8α τ8 ν2σYω Σαμων ναυσ.ν <βδομ2κοντα, Fν 9σαν α# εSκοσι στρατι5τιδες (τυχον δ α# πXσαι 0π* Mιλ2του πλ(ουσαι), κα. νκων &Aθηνα'οι. @στερον δ α3το'ς βο2θησαν κ τ,ν &Aθην,ν νες τεσσαρκοντα κα. Xων κα. Λεσβων π(ντε κα. εSκοσι, κα. 0ποβντες κα. κρατο!ντες τY, πεζY, πολι+ρκουν τρισ. τεχεσι τν π+λιν

σαντες φρουρν. Mερικο, ;ν το,τοις, Qπ^ το_ς Σαμους δUν θελαν ν] παραμενουν, Qλλ’ gφυγαν εeς τWν Qπ$ναντι MικρασιατικWν Qκτ8ν, καV QφοZ συνεννο8θησαν μU το_ς ;πιφανεστ$ρους Qπ^ το_ς kλιγαρχικο_ς τ9ς π%λεως, καV συνωμολ%γησαν συμμαχαν μU τ^ν Πισσο,θνην, υb^ν τοZ Yστσπου, σατρπου τ%τε τ[ν Σρδεων, καV ;στρατολ%γησαν μισθοφορικWν δ,ναμιν lπτακοσων Qνδρ[ν, ;π$ρασαν ;ν καιρu[ νυκτ^ς εeς τWν Σμον. KαV πρ[τον ;πετ$θησαν ;ναντον τ[ν δημοκρατικ[ν καV συν$λαβαν το_ς περισσοτ$ρους Qπ^ το_ς Qρχηγο,ς των, gπειτα Qπ8γαγαν κρυφως το_ς Rμ8ρους των Qπ^ τWν Λ9μνον καV Qπεκ8ρυξαν κθε δεσμ^ν τ9ς Σμου πρ^ς τWν !AθηναϊκWν Rμοσπονδαν, καV τ$λος παρ$δωκαν εeς τ^ν Πισσο,θνην τWν !AθηναϊκWν φρουρ]ν καV το_ς Qνωττους !Aθηναους cπαλλ8λους, fσοι εcρσκοντο εeς τWν ν9σον, καV ρχισαν ε`θ_ς ν] lτοιμζουν ;κστρατεαν κατ] τ9ς Mιλ8του. Συνεπανεσττησαν δU μετ] τ[ν Σαμων καV οb Bυζντιοι. 116. !Aλλ’ οb !Aθηνα3οι, ε`θ_ς qς τ^ gμαθαν, gπλευσαν ;ναντον τ9ς Σμου μU στ%λον lξ9ντα πλοων. Δ$κα ˆξ Qπ^ τ] πλο3α α`τ, ;ν το,τοις, δUν ;χρησιμοποι8θησαν εeς τWν ;ναντον τ9ς ν8σου ;πθεσιν, δι%τι εaχαν Qποπλε,σει Xλλα μUν εeς Kαραν, πρ^ς ;πιτ8ρησιν τοZ ΦοινικικοZ στ%λου, Xλλα δU εeς Xον καV Λ$σβον, δι] ν] ζητ8σουν τWν QποστολWν ;πικουρι[ν. !Aλλ] τ] λοιπ] σαρντα τ$σσερα πλο3α, cπ^ τWν Qρχηγαν τοZ Περικλ$ους καV ;νν$α Xλλων στρατηγ[ν, ;ναυμχησαν παρ] τWν Tραγαν ν9σον πρ^ς lβδομ9ντα Σαμιακ, ;ρχ%μενα Qπ^ τWν Mλητον, ;κ τ[ν Rποων εdκοσι zσαν Rπλιταγωγ, καV ;νκησαν οb !Aθηνα3οι, οb Rπο3οι, ;νισχυθ$ντες βραδ,τερον Qπ^ τ]ς !Aθ8νας μU σαρντα ν$α πλο3α καV Qπ^ τWν Xον καV Λ$σβον μU εdκοσι π$ντε, ;ν8ργησαν Qπ%βασιν, καV ;πειδW cπερε3χαν κατ] τ^ πεζικ%ν, ρχισαν ν] πολιορκοZν τWν π%λιν Qπ^ τ]ς τρε3ς πλευρ]ς δι] τ9ς Qνεγ$ρσεως eσαρθ-

246

247

117

118

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κα. κ θαλσσης Pμα. Περικλς δ λαβNν <ξ2κοντα να!ς 0π* τ,ν φορμουσ,ν YZχετο κατ? τχος π. Kα=νου κα. Kαρας, σαγγελθ(ντων 6τι Φονισσαι νες π’ α3το4ς πλ(ουσιν[ YZχετο γ?ρ κα. κ τς Σμου π(ντε ναυσ. Στησαγ+ρας κα. λλοι π. τ?ς Φοινσσας. &Eν το=τYω δ ο# Σμιοι ξαπιναως κπλουν ποιησμενοι 0φρκτYω τY, στρατοπ(δYω πιπεσ+ντες τς τε προφυλακδας να!ς δι(φθειραν κα. ναυμαχο!ντες τ?ς 0νταναγομ(νας νκησαν, κα. τς θαλσσης τς καθ’ <αυτο4ς κρτησαν Iμ(ρας περ. τ(σσαρας κα. δ(κα, κα. σεκομσαντο κα. ξεκομσαντο n βο=λοντο. λθ+ντος δ Περικλ(ους πλιν τα'ς ναυσ. κατεκλ82σθησαν. κα. κ τ,ν &Aθην,ν @στερον προσεβο2θησαν τεσσαρκοντα μν α# μετ? Θουκυδδου κα. BAγνωνος κα. Φορμωνος νες, εSκοσι δ α# μετ? Tληπολ(μου κα. &Aντικλ(ους, κ δ Xου κα. Λ(σβου τρικοντα. κα. ναυμαχαν μ(ν τινα βραχε'αν ποι2σαντο ο# Σμιοι, 0δ=νατοι δ Qντες 0ντσχειν ξεπολιορκ2θησαν ντYω μην. κα. προσεχ5ρησαν ;μολογ8α, τε'χ+ς τε καθελ+ντες κα. ;μ2ρους δ+ντες κα. να!ς παραδ+ντες κα. χρ2ματα τ? 0ναλωθ(ντα ταξμενοι κατ? χρ+νους 0ποδο!ναι. ξυν(βησαν δ κα. Bυζντιοι ]σπερ κα. πρ+τερον Dπ2κοοι εTναι. Mετ? τα!τα δ bδη γγνεται ο3 πολλο'ς τεσιν @στερον τ? προειρημ(να, τ τε Kερκυραϊκ? κα. τ? Ποτειδεατικ? κα. 6σα πρ+φασις το!δε το! πολ(μου κατ(στη. τα!-

μων πολιορκητικ[ν τειχ[ν, καV Qπ^ τ^ μ$ρος τ9ς θαλσσης δι] τοZ στ%λου. !Aλλ’ R Περικλ9ς, λαβpν lξ9ντα πλο3α Qπ^ τ^ν πολιορκητικ^ν στ%λον, Qπ9λθεν ;σπευσμ$νως πρ^ς τWν KαZνον τ9ς Kαρας, καθ’ fσον εaχεν Qναγγελθ9 fτι Φοινικικ^ς στ%λος πλ$ει ;ναντον τ[ν !Aθηναων, καV R Στησαγ%ρας μαζ_ μU Xλλους εaχεν δη ;κπλε,σει Qπ^ τWν Σμον μU π$ντε πλο3α, δι] ν] ζητ8σhη τWν βο8θειαν τοZ ΦοινικικοZ στ%λου. 117. !Eν τu[ μεταξ,, ;κπλε,σαντες οb Σμιοι, ;π$πεσαν αeφνιδιαστικ[ς κατ] τοZ ναυτικοZ σταθμοZ τ[ν !Aθηναων, R Rπο3ος δUν ;προστατε,ετο μU σταυρ2ματα, καV καταστρ$ψαντες τ] περπολα πλο3α καV ναυμαχ8σαντες κατ’ ;κενων fσα ;ξ$πλευσαν πρ^ς Qντιμετ2πισν των, ;νκησαν καV ;κυριρχησαν τ9ς πλησον τ[ν Qκτ[ν θαλσσης ;πV δ,ο lβδομδας, κατ] τWν διρκειαν τ[ν Rποων εeσ9γαν καV ;ξ9γαν f,τι θελαν. !Aλλ] μετ] τWν ;πιστροφWν τοZ Περικλ$ους, Qπεκλεσθησαν ;κ ν$ου Qπ^ τ^ μ$ρος τ9ς θαλσσης. Bραδ,τερον zλθαν πρ^ς ;πικουραν, Qπ^ τ]ς !Aθ8νας, σαρντα πλο3α cπ^ τ^ν Θουκυδδην, τ^ν iAγνωνα καV τ^ν Φορμωνα, καV oτερα πλιν εdκοσι cπ^ τ^ν Tληπ%λεμον καV !Aντικλ$α, καV Qπ^ τWν Xον καV Λ$σβον τριντα. Ob Σμιοι προ$βησαν εeς κποιαν ναυμαχαν μικρ5ς σημασας, Qλλ’ ;πειδW δUν rμποροZσαν ν’ Qνθ$ξουν περισσ%τερον, rναγκσθησαν, κατ] τ^ν gνατον μετ] τWν gναρξιν τ9ς πολιορκας μ9να, ν] cποταχθοZν δι] συνθηκολογας, κατ] το_ς fρους τ9ς Rποας κατηδφισαν τ] τεχη των, gδωσαν Rμ8ρους, παρ$δωσαν τ^ν στ%λον των καV Qν$λαβαν τWν cποχρ$ωσιν ν] καταβλουν τ] gξοδα τοZ πολ$μου κατ] τακτ]ς δ%σεις. KαV οb Bυζντιοι, ;ξ Xλλου, cπετχθησαν, παραδεχθ$ντες ν] εaναι cπ8κοοι fπως πρν. 118. Mετ] παρ$λευσιν kλγων ;τ[ν, συν$βησαν τ] προηγουμ$νως δη bστορηθ$ντα, τοι τ] Kερκυραϊκ, τ] Ποτειδαιατικ] καV fσα Xλλα cπ9ρξαν αdτια τοZ παρ%ντος πολ$μου.

248

249

119

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

τα δ ξ=μπαντα 6σα πραξαν ο# BEλληνες πρ+ς τε 0λλ2λους κα. τ*ν βρβαρον γ(νετο ν τεσι πεντ2κοντα μλιστα μεταξ4 τς τε Ξ(ρξου 0ναχωρ2σεως κα. τς 0ρχς το!δε το! πολ(μου[ ν οhς ο# &Aθηνα'οι τ2ν τε 0ρχν γκρατεστ(ραν κατεστ2σαντο κα. α3το. π. μ(γα χ5ρησαν δυνμεως, ο# δ Λακεδαιμ+νιοι αCσθ+μενοι οGτε κ5λυον εC μ π. βραχ=, Iσ=χαζ+ν τε τ* πλ(ον το! χρ+νου, Qντες μν κα. πρ* το! μ ταχε'ς C(ναι ς το4ς πολ(μους, \ν μ 0ναγκζωνται, τ* δ( τι κα. πολ(μοις οCκεοις ξειργ+μενοι, πρ.ν δ I δ=ναμις τ,ν &Aθηναων σαφ,ς 8bρετο κα. τς ξυμμαχας α3τ,ν Uπτοντο. τ+τε δ ο3κ(τι 0νασχετ*ν ποιο!ντο, 0λλ’ πιχειρητ(α δ+κει εTναι πσ8η προθυμ8α κα. καθαιρετ(α I Cσχ=ς, \ν δ=νωνται, 0ραμ(νοις τ+νδε τ*ν π+λεμον. α3το'ς μν οJν το'ς Λακεδαιμονοις δι(γνωστο λελ=σθαι τε τ?ς σπονδ?ς κα. το4ς &Aθηναους 0δικε'ν, π(μψαντες δ ς Δελφο4ς πηρ5των τ*ν θε*ν εC πολεμο!σιν μεινον σται[ ; δ 0νε'λεν α3το'ς, ς λ(γεται, κατ? κρτος πολεμο!σι νκην σεσθαι, κα. α3τ*ς φη ξυλλ2ψεσθαι κα. παρακαλο=μενος κα. κλητος. AJθις δ το4ς ξυμμχους παρακαλ(σαντες ψφον βο=λοντο παγαγε'ν εC χρ πολεμε'ν. κα. λθ+ντων τ,ν πρ(-

iOλαι α`ταV αb ;πιχειρ8σεις τ[ν Eλλ8νων εdτε τ[ν μUν κατ] τ[ν δU εdτε ;ναντον τοZ βαρβρου gγιναν εeς διστημα πεν9ντα περπου ;τ[ν, μεταξ_ τ9ς Qποχωρ8σεως τοZ Ξ$ρξου καV τ9ς Qρχ9ς τοZ παρ%ντος πολ$μου. Διαρκο,σης τ9ς περι%δου α`τ9ς, οb !Aθηνα3οι ;π$βαλαν τWν Lγεμοναν των μU eσχυροτ$ραν πυγμWν καV L π%λις τ[ν !Aθην[ν Qν9λθεν εeς περιωπWν μεγλης δυνμεως. Ob Λακεδαιμ%νιοι, ;ξ Xλλου, μολον%τι Qντιλαμβαν%μενοι τοZτο, ‚χι μ%νον δUν ;πεχερουν ν] το_ς ;μποδσουν, εeμW κατ] συντ%μους περι%δους, Qλλ] καV Lσ,χαζαν τ^ν περισσ%τερον καιρ%ν, δι%τι καV προτοZ δυσκ%λως Qπεφσιζαν τWν Qνληψιν πολ$μων, ;κτ^ς Rσκις ;ξηναγκζοντο εeς τοZτο, ;ξ Xλλου, fμως, καV δι%τι rμποδζοντο Qπ^ ;μφυλους πολ$μους. !Aλλ’ ;πV τ$λους L δ,ναμις τ[ν !Aθην[ν ρχισε ν] kγκ2νεται κατ] τρ%πον καταφαν9, καV ρχισαν ν] βζουν χ$ρι ;πνω εeς το_ς συμμχους τ[ν Λακεδαιμονων. KαV τ%τε οb τελευτα3οι δUν rμπ%ρεσαν πλ$ον ν’ QνεχθοZν τοZτο, Qλλ’ gκριναν fτι gπρεπε ν] ριφθοZν μU ζ9λον εeς τ^ν Qγ[να καV ν] καταρρψουν, ;]ν rμπορ$σουν, τWν !AθηναϊκWν δ,ναμιν. Δι] τοZτο δU καV Qν$λαβαν τ^ν παρ%ντα π%λεμον. Ob dδιοι λοιπ^ν οb Λακεδαιμ%νιοι εaχαν Qποφασσει fτι L τριακονταετWς συνθ8κη εaχε παραβιασθ9 καV fτι οb !Aθηνα3οι zσαν οb QδικοZντες. Π$μψαντες δU εeς το_ς Δελφο,ς, rρ2τησαν τ^ν θε%ν, ;]ν θ] zτο συμφ$ρον δι’ α`το_ς ν] πολεμ8σουν, καV R θε^ς Qπ8ντησεν, qς λ$γεται, fτι, ‡ν διεξαγγουν τ^ν π%λεμον μU fλας των τ]ς δυνμεις, θ] νικ8σουν, καV R dδιος, προσ$θετε, θ] το_ς βοηθ8σhη, εdτε τ^ν ;πικαλεσθοZν εdτε ‚χι. 119. !Eξ Xλλου, συνεκλεσαν πλιν το_ς Συμμχους, δι] ν] cποβλουν εeς τWν ψ9φ%ν των τ^ ζ8τημα, ‡ν πρ$πει ν’ Qναλβουν τ^ν π%λεμον S ‚χι. KαV zλθαν οb πρ$σβεις τ[ν Rμο-

250

251

120

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σβεων 0π* τς ξυμμαχας κα. ξυν+δου γενομ(νης οW τε λλοι εTπον n βο=λοντο, κατηγορο!ντες ο# πλεους τ,ν &Aθηναων κα. τ*ν π+λεμον 0ξιο!ντες γγνεσθαι, κα. ο# Kορνθιοι δεηθ(ντες μν κα. κατ? π+λεις πρ+τερον <κστων Cδ8α ]στε ψηφσασθαι τ*ν π+λεμον, δεδι+τες περ. τ8 Ποτειδα8α μ προδιαφθαρ8, παρ+ντες δ κα. τ+τε κα. τελευτα'οι πελθ+ντες λεγον τοιδε. ‘Tο4ς μν Λακεδαιμονους, { νδρες ξ=μμαχοι, ο3κ Rν τι αCτιασαμεθα ς ο3 κα. α3το. ψηφισμ(νοι τ*ν π+λεμ+ν εCσι κα. IμXς ς το!το ν!ν ξυν2γαγον. χρ γ?ρ το4ς Iγεμ+νας τ? Sδια ξ Sσου ν(μοντας τ? κοιν? προσκοπε'ν, ]σπερ κα. ν λλοις κ πντων προτιμ,νται. Iμ,ν δ 6σοι μν &Aθηναοις bδη νηλλγησαν ο3χ. διδαχς δ(ονται ]στε φυλξασθαι α3το=ς[ το4ς δ τν μεσ+γειον μXλλον κα. μ ν π+ρYω κατYωκημ(νους εCδ(ναι χρ 6τι, το'ς κτω \ν μ 0μ=νωσι, χαλεπωτ(ραν Lξουσι τν κατακομιδν τ,ν ραων κα. πλιν 0ντληψιν Fν I θλασσα τ8 gπερYω δδωσι, κα. τ,ν ν!ν λεγομ(νων μ κακο4ς κριτ?ς ς μ προσηκ+ντων εTναι, προσδ(χεσθαι δ( ποτε, εC τ? κτω πρ+οιντο, κRν μ(χρι σφ,ν τ* δειν*ν προελθε'ν, κα. περ. αDτ,ν ο3χ mσσον ν!ν βουλε=εσθαι.

σπ%νδων π%λεων, gγινε συνεδρασις, κατ] τWν Rποαν καV οb Xλλοι εaπαν f,τι θελαν –οb περισσ%τεροι κατηγοροZντες το_ς !Aθηναους καV QξιοZντες ν] γνhη R π%λεμος– καV eδως οb Kορνθιοι. Ob τελευτα3οι καV προηγουμ$νως δη εaχαν παρακαλ$σει τ]ς διαφ%ρους π%λεις eδιαιτ$ρως ν] ψηφσουν cπUρ τοZ πολ$μου, δι%τι ;φοβοZντο μ8πως L Ποτδαια καταστραφ9 πρωτ,τερα, παριστμενοι δU κατ] τWν συνεδρασιν, καV τελευτα3οι προσελθ%ντες εeς τ^ β9μα, qμλησαν qς lξ9ς περπου: 120. «Kατ] τ[ν Λακεδαιμονων, Xνδρες σ,μμαχοι, δUν rμποροZμεν πλ$ον ν] παραπονεθ[μεν οƒτε fτι gχουν δη ψηφσει οb dδιοι τ^ν π%λεμον οƒτε fτι δUν μ5ς συνεκλεσαν τ2ρα δι] ν] τ^ν ψηφσωμεν καV Lμε3ς. KαV gπραξαν τu[ ‚ντι kρθ[ς, δι%τι οb QρχηγοV μι5ς Rμοσπονδας, διαχειριζ%μενοι τ] τ9ς eδικ9ς των πολιτεας, καθ’ ‘ν τρ%πον καV οb λοιποV Rμ%σπονδοι, καθ9κον gχουν ν] δεικν,ουν ;ξαιρετικWν μ$ριμναν cπUρ τ[ν κοιν[ν τ9ς Rμοσπονδας cποθ$σεων, fπως ;ξ Xλλου, καV ;ξαιρετικ]ς Qπολαμβνουν Qπ^ μ$ρος fλων τιμς. !Aπ^ Lμ5ς, fμως fσοι μUν zλθαν δη εeς ;πικοινωναν μU το_ς !Aθηναους, δUν gχουν καμμαν Qνγκην διδασκαλας δι] ν] προφυλαχθοZν Qπ’ α`το,ς. !Aλλ’ fσοι κατοικοZν εeς τ] μεσ%γεια μ5λλον καV ‚χι εeς τ] παρλια, πρ$πει ν] γνωρζουν fτι, ‡ν δUν βοηθοZν το_ς κατοκους τ[ν παραλων, θ] gχουν δυσκολωτ$ραν τWν μεταφορ]ν τ[ν Qγαθ[ν τ9ς γ9ς των πρ^ς τWν θλασσαν καV τWν QνταλλαγWν α`τ[ν πρ^ς fσα Qπ^ τWν θλασσαν εeσγονται εeς τWν ξηρν. KαV πρ$πει ν] μW κρνουν Qπρ%σεκτα το_ς λ%γους μας, qς ν] μW το_ς ;νδιαφ$ρουν, Qλλ] ν] περιμ$νουν fτι, ‡ν ;γκαταλεψουν το_ς κατοκους τ[ν παραλων εeς τWν τ,χην των, R κνδυνος εaναι ;νδεχ%μενον ν] φθσhη μαν Lμ$ραν μ$χρις α`τ[ν τ[ν eδων. KαV πρ$πει Qκ%μη ν] γνωρζουν fτι διασκ$πτονται τWν στιγμWν α`τWν ‚χι kλιγ2τερον περV τ[ν eδικ[ν των S περV ξ$νων συμφερ%ν-

252

253

121

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

δι’ 6περ κα. μ iκνε'ν δε' α3το4ς τ*ν π+λεμον 0ντ’ εCρ2νης μεταλαμβνειν. 0νδρ,ν γ?ρ σωφρ+νων μ(ν στιν, εC μ 0δικο'ντο, Iσυχζειν, 0γαθ,ν δ 0δικουμ(νους κ μν εCρ2νης πολεμε'ν, εJ δ παρασχ*ν κ πολ(μου πλιν ξυμβναι, κα. μ2τε τ8 κατ? π+λεμον ε3τυχ8α παρεσθαι μ2τε τY, Iσ=χYω τς εCρ2νης Iδ+μενον 0δικε'σθαι. 6 τε γ?ρ δι? τν Iδονν iκν,ν τχιστ’ Rν 0φαιρεθεη τς K8αστ5νης τ* τερπν*ν δι’ 6περ iκνε', εC Iσυχζοι, 6 τε ν πολ(μYω ε3τυχ8α πλεονζων ο3κ ντεθ=μηται θρσει 0πστYω παιρ+μενος. πολλ? γ?ρ κακ,ς γνωσθ(ντα 0βουλοτ(ρων τ,ν ναντων τυχ+ντα κατωρθ5θη, κα. τι πλεω καλ,ς δοκο!ντα βουλευθναι ς το3ναντον αCσχρ,ς περι(στη[ νθυμε'ται γ?ρ ο3δε.ς ;μο8α τ8 πστει κα. ργYω πεξ(ρχεται, 0λλ’ μετ’ 0σφαλεας μν δοξζομεν, μετ? δ(ους δ ν τY, ργYω λλεπομεν. Hμε'ς δ ν!ν κα. 0δικο=μενοι τ*ν π+λεμον γερομεν κα. #καν? χοντες γκλ2ματα, κα. 6ταν 0μυν5μεθα &Aθηναους, καταθησ+μεθα α3τ*ν ν καιρY,. κατ? πολλ? δ IμXς εCκ*ς πικρατσαι, πρ,τον μν πλ2θει προ=χοντας

των. Δι] τοZτο καV δUν πρ$πει ν] διστσουν ν’ Qνταλλξουν τWν εeρ8νην μU τ^ν π%λεμον. Δι%τι, ;]ν εaναι QληθUς fτι εeς το_ς φρονμους Qνθρ2πους sρμ%ζει ν] μ$νουν συχοι, ;φ’ fσον δUν QδικοZνται, εaναι ;ξ dσου QληθUς fτι εeς το_ς γενναους ;πιβλλεται, fταν QδικοZνται, ν] ;γκαταλεψουν τWν εeρ8νην δι] ν’ Qναλβουν τ^ν π%λεμον, καV πλιν ν] ;παν$ρχωνται Qπ^ τ^ν π%λεμον εeς τWν εeρ8νην, ε`θ_ς qς κρνουν εƒθετον τWν περστασιν πρ^ς τοZτο. KαV οƒτε ν] παρασ,ρωνται Qπ^ τ]ς κατ] τ^ν π%λεμον ;πιτυχας οƒτε ;πιδιδ%μενοι εeς τWν τ$ρψιν, τWν Rποαν παρ$χει L Lσυχα τ9ς εeρ8νης, ν’ Qν$χωνται ν’ QδικοZνται Qπ^ Xλλους. Δι%τι καV ;κε3νος πο_ ;νδοιζει δι’ α`τ^ν τ^ν λ%γον ν’ Qναλβhη τ^ν π%λεμον, rμπορε3 ν] στερηθh9 πολ_ γρ8γορα τWν τ$ρψιν τ9ς Qναπα,σεως, τWν Rποαν διστζει ν] διακινδυνε,ση, καV ;κε3νος πο_ ;παρεται κατ] τWν διρκειαν τοZ πολ$μου δι] τ]ς ;πιτυχας του, δUν Qντιλαμβνεται π%σον ;πισφαλWς εaναι L α`τοπεποθησις, Qπ^ τWν Rποαν παρασ,ρεται. Kαθ’ fσον πολλαV ;πιχειρ8σεις, πο_ κακ[ς ;σχεδισθησαν, ;π$τυχαν, δι%τι εcρ9καν Qντιμετ2πους ;χθρο_ς Qκ%μη Qνοητοτ$ρους, καV Qκ%μη περισσ%τεραι, αb Rπο3αι ;φανοντο καλ[ς μελετημ$ναι, Qπ$ληξαν το`ναντον εeς οeκτρ]ν Qποτυχαν. Δι%τι κανεVς ποτU δUν δεικν,ει κατ] τWν ;κτ$λεσιν lν^ς σχεδου τWν eδαν ;μπιστοσ,νην, τWν Rποαν καV κατ] τWν σ,λληψν του. !Aλλ] συλλαμβνομεν μUν σχ$δια μU τ^ αdσθημα τ9ς Qσφαλεας, cπολειπ%μεθα fμως κατ] τWν ;κτ$λεσιν oνεκα φ%βου. 121. Hμε3ς, ;ν το,τοις, τ2ρα Qναλαμβνομεν τ^ν π%λεμον, δι%τι Qδικο,μεθα, καV δι%τι gχομεν bκαν]ς Qφορμ]ς αeτισεων, καV fταν ;κδικηθ[μεν το_ς !Aθηναους, θ] τ^ν τερματσωμεν ε`θ_ς qς παρουσιασθh9 κατλληλος ε`καιρα. Δι] πολλο_ς δU λ%γους εaναι φυσικ^ν ν] ;πικρατ8σωμεν. Πρ[τον μ$ν, δι%τι cπερ$χομεν κατ] τ^ν Qριθμ^ν καV τWν πολεμικWν

254

255

122

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κα. μπειρ8α πολεμικ8, πειτα ;μοως πντας ς τ? παραγγελλ+μενα C+ντας, ναυτικ+ν τε, YF Cσχ=ουσιν, 0π* τς Dπαρχο=σης τε <κστοις ο3σας ξαρτυσ+μεθα κα. 0π* τ,ν ν Δελφο'ς κα. &Oλυμπ8α χρημτων[ δνεισμα γ?ρ ποιησμενοι Dπολαβε'ν οhο τ’ σμν μισθY, μεζονι το4ς ξ(νους α3τ,ν ναυβτας. aνητ γ?ρ I &Aθηναων δ=ναμις μXλλον \ οCκεα[ I δ Iμετ(ρα mσσον Rν το!το πθοι, το'ς σ5μασι τ* πλ(ον Cσχ=ουσα \ το'ς χρ2μασιν. μι8X τε νκ8η ναυμαχας κατ? τ* εCκ*ς dλσκονται[ εC δ’ 0ντσχοιεν, μελετ2σομεν κα. Iμε'ς ν πλ(ονι χρ+νYω τ? ναυτικ, κα. 6ταν τν πιστ2μην ς τ* Sσον καταστ2σωμεν, τ8 γε ε3ψυχ8α δ2που περιεσ+μεθα. w γ?ρ Iμε'ς χομεν φ=σει 0γαθ+ν, κενοις ο3κ Rν γ(νοιτο διδαχ8[ w δ’ κε'νοι πιστ2μ8η προ=χουσι, καθαιρετ*ν Iμ'ν στ. μελ(τ8η. χρ2ματα δ ]στε χειν ς α3τ, οSσομεν[ \ δειν*ν Rν εSη εC ο# μν κενων ξ=μμαχοι π. δουλε8α τ8 αDτ,ν φ(ροντες ο3κ 0περο!σιν, Iμε'ς δ’ π. τY, τιμωρο=μενοι το4ς χθρο4ς κα. α3το. Pμα σY5ζεσθαι ο3κ ρα δαπαν2σομεν κα. π. τY, μ Dπ’ κενων α3τ? 0φαιρεθ(ντες α3το'ς το=τοις κακ,ς πσχειν. Yπρχουσι δ κα. λλαι ;δο. το! πολ(μου Iμ'ν, ξυμμχων τε 0π+στασις, μλιστα παραρεσις

;μπειραν, gπειτα δ$, δι%τι Lμε3ς ;κτελοZμεν fλοι qς oνας Xνθρωπος τ]ς στρατιωτικ]ς ;πιταγς, καV τ$λος, δι%τι κατ] θλασσαν, fπου α`τοV cπερ$χουν, θ] rμπορ$σωμεν ν] ;ξοπλσωμεν στ%λον, ‚χι μ%νον μU τ] eδικ μας χρ8ματα, Qλλ] καV μU ;κε3να πο_ εaναι Qποθησαυρισμ$να εeς το_ς Δελφο_ς καV τWν !Oλυμπαν. Δι%τι δανειζ%μενοι, εdμεθα εeς θ$σιν ν] προσελκ,σωμεν πρ^ς τ^ μ$ρος μας το_ς ξ$νους να,τας των μU τWν προσφορ]ν μεγαλυτ$ρου μισθοZ. Kαθ’ fσον L δ,ναμις τ[ν !Aθηναων συνσταται Qπ^ μισθοφ%ρους μ5λλον παρ] Qπ^ eδικο,ς των πολτας, ;νu[ L eδικ8 μας κινδυνε,ει kλιγ2τερον ν] πθhη τοιοZτ%ν τι, καθ’ fσον στηρζεται εeς τWν QλκWν τ[ν Qνδρ[ν μ5λλον S εeς τWν δ,ναμιν τοZ χρ8ματος. KαV qς ;κ το,του, ;]ν μαν φορ]ν το_ς νικ8σωμεν κατ] θλασσαν, εaναι πιθαν[ς χαμ$νοι. !Aλλ’ ‡ν θελαν τυχ^ν Qνθ$ξει, θ] gχωμεν καV Lμε3ς περισσ%τερον καιρ^ν δι] ν’ Qσκηθ[μεν εeς τ] ναυτικ] καV fταν ;ξισωθ[μεν κατ] τWν ;μπειραν μU α`το,ς, L γενναι%της μας θ] μ5ς δ2σhη Qσφαλ[ς τWν νκην. Δι%τι τ^ φυσικ^ν α`τ^ πλεον$κτημ μας δUν rμποροZν ;κε3νοι ν’ Qποκτ8σουν δι] διδασκαλας. !Eνu[ τWν ναυτικWν ;μπειραν, κατ] τWν Rποαν ;κε3νοι cπερ$χουν, rμποροZμεν Lμε3ς ν’ Qποκτ8σωμεν δι] τ9ς Qσκ8σεως. Xρ8ματα, ;ξ Xλλου, fσα QναγκαιοZν πρ^ς τοZτο, θ] εeσφ$ρωμεν. Eeδεμ8, θ] zτο δειν^ν Qληθ[ς, οb μUν σ,μμαχο των ν] μW Qποκμουν καταβλλοντες φ%ρον, δι] ν] εaναι οb dδιοι δοZλοι, Lμε3ς δU ν] δειχθ[μεν τυχ^ν Qπρ%θυμοι fπως δαπαν8σωμεν τ’ Qναγκα3α χρ8ματα, Qφ’ lν^ς δι] ν] ;κδικηθ[μεν το_ς ;χθρο,ς μας καV σ2σωμεν συγχρ%νως το_ς lαυτο,ς μας, καV Qφ’ lτ$ρου δι] ν] μW μ5ς τ’ Qφαιρ$σουν οb ;χθρο μας καV τ] χρησιμοποι8σουν δι] τWν καταστροφ8ν μας. 122. !Aλλ’ gχομεν καV Xλλα μ$σα πρ^ς διεξαγωγWν τοZ πολ$μου ;ναντον τ[ν !Aθηναων, fπως τWν Qπ%σπασιν τ[ν συμ-

256

257 17 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

οJσα τ,ν προσ+δων αhς Cσχ=ουσι, κα. πιτειχισμ*ς τ8 χ5ρ8α, λλα τε 6σα ο3κ ν τις ν!ν προ„δοι. Uκιστα γ?ρ π+λεμος π. Kητο'ς χωρε', α3τ*ς δ 0φ’ αDτο! τ? πολλ? τεχνXται πρ*ς τ* παρατυγχνον[ ν YF ; μν ε3οργ2τως α3τY, προσομιλ2σας βεβαι+τερος, ; δ’ iργισθε.ς περ. α3τ*ν ο3κ λσσω πταει. &Eνθυμ5μεθα δ κα. 6τι εC μν Iμ,ν 9σαν <κστοις πρ*ς 0ντιπλους περ. γς 6ρων α# διαφορα, οCστ*ν Rν 9ν[ ν!ν δ πρ*ς ξ=μπαντς τε IμXς &Aθηνα'οι #κανο. κα. κατ? π+λιν τι δυνατ5τεροι, ]στε εC μ κα. dθρ+οι κα. κατ? θνη κα. Lκαστον στυ μι8X γν5μ8η 0μυνο=μεθα α3το=ς, δχα γε Qντας IμXς 0π+νως χειρ5σονται. κα. τν mσσαν, εC κα. δειν+ν τYω 0κο!σαι, Sστω ο3κ λλο τι φ(ρουσαν \ ντικρυς δουλεαν[ w κα. λ+γYω νδοιασθναι αCσχρ*ν τ8 Πελοπονν2σYω κα. π+λεις τοσσδε Dπ* μιXς κακοπαθε'ν. ν YF \ δικαως δοκο'μεν Rν πσχειν \ δι? δειλαν 0ν(χεσθαι κα. τ,ν πατ(ρων χερους φανεσθαι, οy τν Eλλδα gλευθ(ρωσαν, Iμε'ς δ ο3δ’ Iμ'ν α3το'ς βεβαιο!μεν α3τ+, τ=ραννον δ ,μεν γκαθεστναι π+λιν, το4ς δ’ ν μι8X μονρχους 0ξιο!μεν καταλ=ειν. κα. ο3κ

μχων των, L Rποα ο`σιαστικ[ς θ] ;σ8μαινεν Qφαρεσιν τ[ν προσ%δων, αb Rπο3αι το_ς καθιστοZν eσχυρο,ς, καV τWν κατασκευWν kχυρωμτων ;πV τοZ ;δφους των, καV τ%σα Xλλα fσα δUν rμπορε3 κανεVς Qπ^ τοZδε ν] προŒδhη. Δι%τι R π%λεμος δUν προβανει καθ%λου ;πV τh9 βσει προδιαγεγραμμ$νου σχεδου, Qλλ’ α`τ^ς Qφ’ lαυτοZ qς ;πV τ^ πλε3στον ;πινοε3 τ] σχ$δι του, Qναλ%γως πρ^ς τ]ς lκστοτε περιστσεις. KαV δι] τοZτο ;κε3νος πο_ διατηρε3 κατ] τ^ν π%λεμον τWν νηφαλι%τητ του εaναι Qσφαλ$στερος, ;νu[ R παρασυρ%μενος Qπ^ τ^ πθος περιππτει εeς μεγαλ,τερα σφλματα. Πρ$πει fμως ν] σκεφθ[μεν καV τοZτο, fτι ‡ν oκαστος Qπ^ Lμ5ς χωριστ] εaχε περιπλεχθ9 εeς συνοριακ]ς gριδας πρ^ς ;χθρ^ν eσ%παλον, τ^ πρ5γμα θ] zτο Qνεκτ%ν. !Aλλ’ οb !Aθηνα3οι, εeς τWν παροZσαν περστασιν, καV πρ^ς fλους μας μαζV εaναι eσ%παλοι, καV Qκ%μη δυνατ2τεροι Qπ$ναντι μι5ς lκστης π%λεως. iΩστε ;]ν δUν Qποκρο,σωμεν α`το_ς Lνωμ$νοι, oκαστος λα^ς καV lκστη π%λις καV Rμοφ2νως, εcρσκοντ$ς μας διηρημ$νους, θ] μ5ς cποτξουν ε`κ%λως. KαV μολον%τι εaναι τρομερ^ν ν] τ^ Qκο,hη κανες, πρ$πει ν] γνωρζετε fτι L €ττ μας τποτε Xλλο δUν σημανει παρ] καθαρ]ν cποδο,λωσιν. Eaναι fμως αeσχρ^ν δι] τWν Πελοπ%ννησον καV ν] διατυπ2σhη κανεVς sπλ[ς τWν cπ%θεσιν fτι rμπορε3 τοιοZτ%ν τι ν] συμβh9, καV τ%σαι π%λεις ν] κακοπθουν Qπ^ μ$ρος μι5ς. !E]ν θελε συμβ9 τοZτο, R κ%σμος θ] gλεγεν S fτι εdμεθα Xξιοι τ9ς τ,χης μας S fτι oνεκα δειλας φαιν%μεθα QνεκτικοV καV Qποδεικνυ%μεθα κατ2τεροι Qπ^ το_ς πατ$ρας μας. Δι%τι, ;νu[ ;κε3νοι rλευθ$ρωσαν τWν Eλλδα, Lμε3ς Qντιθ$τως εdμεθα Qνκανοι ν] ;ξασφαλσωμεν τWν eδικ8ν μας ;λευθεραν. KαV ;νu[ θεωροZμεν καθ9κ%ν μας ν] καταλ,ωμεν το_ς τυρννους τ9ς μι5ς S τ9ς Xλλης π%λεως, ;πιτρ$πομεν εeς μαν π%λιν ν] ;γκατασταθh9 qς κυραρχος εeς τ^ μ$σον μας. Hμε3ς το`λ-

258

259

123

124

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Sσμεν 6πως τδε τρι,ν τ,ν μεγστων ξυμφορ,ν 0π2λλακται, 0ξυνεσας \ μαλακας \ 0μελεας. ο3 γ?ρ δ πεφευγ+τες α3τ? π. τν πλεστους δ βλψασαν καταφρ+νησιν κεχωρ2κατε, t κ το! πολλο4ς σφλλειν τ* ναντον Qνομα 0φροσ=νη μετων+μασται. T? μν οJν προγεγενημ(να τ δε' μακρ+τερον \ ς 6σον το'ς ν!ν ξυμφ(ρει αCτιXσθαι; περ. δ τ,ν πειτα μελλ+ντων το'ς παρο!σι βοηθο!ντας χρ πιταλαιπωρε'ν (πτριον γ?ρ Dμ'ν κ τ,ν π+νων τ?ς 0ρετ?ς κτXσθαι), κα. μ μεταβλλειν τ* θος, εC ρα πλο=τYω τε ν!ν κα. ξουσ8α iλγον προφ(ρετε (ο3 γ?ρ δκαιον n τ8 0πορ8α κτ2θη τ8 περιουσ8α 0πολ(σθαι), 0λλ? θαρσο!ντας C(ναι κατ? πολλ? ς τ*ν π+λεμον, το! τε θεο! χρ2σαντος κα. α3το! Dποσχομ(νου ξυλλ2ψεσθαι κα. τς λλης Eλλδος dπσης ξυναγωνιουμ(νης, τ? μν φ+βYω, τ? δ aφελ8α. σπονδς τε ο3 λ=σετε πρ+τεροι, Pς γε κα. ; θε*ς κελε=ων πολεμε'ν νομζει παραβεβσθαι, gδικημ(ναις δ μXλλον βοηθ2σετε[ λ=ουσι γ?ρ ο3χ ο# 0μυν+μενοι, 0λλ’ ο# πρ+τεροι πι+ντες. BΩστε πανταχ+θεν καλ,ς Dπρχον Dμ'ν πολεμε'ν κα. Iμ,ν κοιν8 τδε παραινο=ντων, εSπερ βεβαι+τατον τ? τα3τ? ξυμφ(ροντα κα. π+λεσι κα. Cδι5ταις εTναι, μ μ(λ-

χιστον δUν γνωρζομεν π[ς τοια,τη πολιτικW rμπορε3 ν] θεωρηθh9 Qπηλλαγμ$νη Qπ^ τ] τρα ο`σιωδ$στερα σφλματα: τWν Qσυνεσαν, τWν δειλαν καV τWν Qμ$λειαν. Δι%τι δUν rμποροZμεν ν] cποθ$σωμεν fτι Qποφε,γοντες τ] σφλματα α`τ, περιεπ$σατε εeς τWν kλεθριωτ$ραν δι] το_ς πολλο_ς καταφρ%νησιν τοZ ;χθροZ, L Rποα, λ%γuω τοZ fτι κατ$στρεψε τ%σους Qνθρ2πους, μετωνομσθη δι] τοZ Qντιθ$του kν%ματος τ9ς Qφροσ,νης. 123. KαV τ] μUν δη παρελθ%ντα, ποα L Qνγκη ν] μεμφ2μεθα μακρ%τερον S fσον συμφ$ρει τοZτο τ] παρ%ντα; Xριν τ[ν μελλ%ντων fμως, χρ$ος gχομεν ν] μW φειδ2μεθα κανεν^ς κ%που, εeς προσπισιν τ[ν παρ%ντων. Δι%τι μ5ς εaναι πατροπαρδοτον ν’ Qποκτ[μεν τ]ς Qρετ]ς μU κ%πους. Oƒτε πρ$πει ν] μεταβλλετε τWν συν8θειαν α`τ8ν, ;]ν τυχ^ν εaσθε kλγον Qν2τεροι τ2ρα κατ] τ^ν πλοZτον καV τWν δ,ναμιν. Kαθ’ fσον δUν εaναι kρθ^ν ν] χνhη κανεVς μU τ^ν πλοZτον f,τι Qπ$κτησε μU τWν πεναν. Tο`ναντον, kφελετε μU θρρος ν’ Qναλβετε τ^ν π%λεμον δι] πολλο_ς λ%γους, QφοZ ‚χι μ%νον R θε^ς ;χρησμοδ%τησεν cποσχ%μενος καV R dδιος ν] βοηθ8σhη, Qλλ] καV Rλ%κληρος L Xλλη Eλλ]ς θ] συναγωνισθh9 μαζ μας, ;ν μ$ρει Qπ^ φ%βον, καV ;ν μ$ρει χριν τοZ συμφ$ροντ%ς της. Oƒτε θ] διαρρ8ξετε Xλλωστε πρ[τοι τWν συνθ8κην τ9ς εeρ8νης, τWν Rποαν καV R θε%ς, μU τ^ ν] συνιστh5 τ^ν π%λεμον, κρνει δη διαρρηχθε3σαν, Qλλ] θ] προασπσετε α`τ8ν, QφοZ gχει δη καταπατηθ9. Δι%τι τ]ς συνθ8κας διαρρηγν,ουν ‚χι οb Qμυν%μενοι, Qλλ’ οb Qπροκλ8τως ;πιτιθ$μενοι. 124. iΩστε QφοZ δι] πλεστους λ%γους σ5ς παρουσιζεται ε`νοϊκW ε`καιρα πρ^ς Qνληψιν πολ$μου, καV Lμε3ς τ^ν συνιστ[μεν πρ^ς τ^ κοιν^ν συμφ$ρον –;φ’ fσον L κοιν%της συμφερ%ντων εaναι L Qσφαλεστ$ρα βσις δυνμεως καV δι] τ]ς π%λεις fπως καV δι] το_ς eδι2τας– σπε,σατε ν] βοηθ8σετε

260

261

125

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

λετε Ποτειδεταις τε ποιε'σθαι τιμωραν οJσι Δωριε!σι κα. Dπ* &I5νων πολιορκουμ(νοις, οk πρ+τερον 9ν το3ναντον, κα. τ,ν λλων μετελθε'ν τν λευθεραν, ς ο3κ(τι νδ(χεται περιμ(νοντας το4ς μν bδη βλπτεσθαι, το4ς δ’, εC γνωσθησ+μεθα ξυνελθ+ντες μ(ν, 0μ=νεσθαι δ ο3 τολμ,ντες, μ πολ4 @στερον τ* α3τ* πσχειν[ 0λλ? νομσαντες ς 0νγκην 0φ'χθαι, { νδρες ξ=μμαχοι, κα. Pμα τδε ριστα λ(γεσθαι, ψηφσασθε τ*ν π+λεμον μ φοβηθ(ντες τ* α3τκα δειν+ν, τς δ’ 0π’ α3το! δι? πλεονος εCρ2νης πιθυμ2σαντες[ κ πολ(μου μν γ?ρ εCρ2νη μXλλον βεβαιο!ται, 0φ’ Iσυχας δ μ πολεμσαι ο3χ ;μοως 0κνδυνον. κα. τν καθεστηκυ'αν ν τ8 Eλλδι π+λιν τ=ραννον Iγησμενοι π. πXσιν ;μοως καθεστναι, ]στε τ,ν μν bδη ρχειν, τ,ν δ διανοε'σθαι, παραστησ5μεθα πελθ+ντες, κα. α3το τε 0κινδ=νως τ* λοιπ*ν οCκ,μεν κα. το4ς ν!ν δεδουλωμ(νους BEλληνας λευθερ5σωμεν.’ τοια!τα μν ο# Kορνθιοι εTπον. O# δ Λακεδαιμ+νιοι πειδ 0φ’ dπντων bκουσαν γν5μην, ψφον π2γαγον το'ς ξυμμχοις Pπασιν 6σοι παρσαν <ξς, κα. μεζονι κα. λσσονι π+λει[ κα. τ* πλθος ψηφσαντο πολεμε'ν. δεδογμ(νον δ α3το'ς ε3θ4ς μν 0δ=νατα 9ν πιχειρε'ν 0παρασκε=οις οJσιν, κπορζεσθαι δ δ+κει <κστοις n πρ+σφορα 9ν κα. μ εTναι μ(λλησιν. 6μως δ καθισταμ(νοις Fν δει νιαυτ*ς

το_ς Ποτειδαιτας, οb Rπο3οι εaναι Δωριε3ς καV πολιορκοZνται Qπ^ …Iωνας, τ^ Qντθετον τοZ Rποου συν$βαινε Xλλοτε, καV ;πιδι2ξατε πσhη δυνμει τWν ;λευθεραν τ[ν Xλλων. Δι%τι δUν rμποροZμεν πλ$ον ν] περιμ$νωμεν, εeς καιρ^ν fπου Xλλοι Qπ^ Lμ5ς Qδικο,μεθα δη, Xλλοι δU συντ%μως θ] πθουν τ^ dδιον, ;]ν γνhη γνωστ^ν fτι, ;νu[ συν8λθαμεν, δUν ;τολμ8σαμεν ν] cπερασπσωμεν το_ς lαυτο,ς μας. Tο`ναντον, Qναγνωρζοντες, fτι δUν σ5ς ;πιτρ$πεται πλ$ον ;κλογW καV συγχρ%νως fτι σ5ς συμβουλε,ομεν τ] Xριστα, ψηφσατε τ^ν π%λεμον, Xνδρες σ,μμαχοι, καV μW φοβηθ9τε τ^ν Xμεσον κνδυνον, Qλλ] προτιμ8σατε τWν μακροτ$ραν εeρ8νην, L Rποα θ] προ$λθhη Qπ’ α`τ%ν. Δι%τι μU τ^ν π%λεμον rμπορε3 ν] ;ξασφαλισθh9 μονιμωτ$ρα εeρ8νη, ;νu[ τ^ ν] μW ;γκαταλεπhη κανεVς τWν εeρ8νην, δι] ν’ Qναλβhη τ^ν π%λεμον, fταν Qπ$βη Qναπ%φευκτος, εaναι ;πικνδυνον qς ;πV τ^ πλε3στον. KαV μU τWν πεποθησιν fτι L π%λις, L Rποα gχει ;γκατασταθ9 κυραρχος εeς τ^ μ$σον τ9ς Eλλδος, εaναι QπειλW δι’ fλους Qνεξαιρ$τως, δι%τι Xλλων μUν εaναι δη κυραρχος, Xλλων δU διανοε3ται ν] γνhη, ‡ς ;πιτεθ[μεν ;ναντον της, δι] ν] τWν cποτξωμεν, εeς τρ%πον vστε καV Lμε3ς ν] ζ[μεν τοZ λοιποZ Qσφαλε3ς καV το_ς δη cποδουλωμ$νους iEλληνας ν] ;λευθερ2σωμεν». …Eτσι qμλησαν οb Kορνθιοι. 125. Ob Λακεδαιμ%νιοι, QφοZ κουσαν τ]ς γν2μας fλων, gθεσαν τ^ ζ8τημα εeς τWν ψ9φον fλων κατ] σειρ]ν τ[ν συμμχων π%λεων, μικρ[ν καV μεγλων, fσαι εaχαν στελει Qντιπροσ2πους, καV L πλειοψηφα ;ψ8φισεν cπUρ τοZ πολ$μου. Mετ] τWν Qπ%φασιν α`τ8ν, δUν zτο δυνατW Xμεσος gναρξις τ[ν ;χθροπραξι[ν δι] τ^ Qπαρσκευον, Qπεφασσθη fμως ν] γνουν Qπ^ lκστην π%λιν αb Qναγκα3αι προετοιμασαι, χωρVς ν] ;μφιλοχωρ8σhη καμμα καθυστ$ρησις. !Eν το,τοις, δι] τWν ;ν$ργειαν τ[ν Qναγκαων παρασκευ[ν κατηναλ2θη

262

263

126

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

μν ο3 διετρβη, λασσον δ(, πρ.ν σβαλε'ν ς τν &Aττικν κα. τ*ν π+λεμον ρασθαι φανερ,ς. &Eν το=τYω δ πρεσβε=οντο τY, χρ+νYω πρ*ς το4ς &Aθηναους γκλ2ματα ποιο=μενοι, 6πως σφσιν 6τι μεγστη πρ+φασις εS το! πολεμε'ν, \ν μ2 τι σακο=ωσιν. κα. πρ,τον μν πρ(σβεις π(μψαντες ο# Λακεδαιμ+νιοι κ(λευον το4ς &Aθηναους τ* γος λα=νειν τς θεο![ τ* δ γος 9ν τοι+νδε. K=λων 9ν &Aθηνα'ος 0νρ &Oλυμπιονκης τ,ν πλαι ε3γεν2ς τε κα. δυνατ+ς, γεγαμ2κει δ θυγατ(ρα Θεαγ(νους Mεγαρ(ως 0νδρ+ς, wς κατ’ κε'νον τ*ν χρ+νον τυρννει Mεγρων. χρωμ(νYω δ τY, K=λωνι ν Δελφο'ς 0νε'λεν ; θε*ς ν το! Δι*ς τ8 μεγστ8η <ορτ8 καταλαβε'ν τν &Aθηναων 0κρ+πολιν. ; δ παρ τε το! Θεαγ(νους δ=ναμιν λαβNν κα. το4ς φλους 0ναπεσας, πειδ πλθεν &Oλ=μπια τ? ν Πελοπονν2σYω, κατ(λαβε τν 0κρ+πολιν ς π. τυραννδι, νομσας <ορτ2ν τε το! Δι*ς μεγστην εTναι κα. <αυτY, τι προσ2κειν &Oλ=μπια νενικηκ+τι. εC δ ν τ8 &Aττικ8 \ λλοθ που I μεγστη <ορτ εSρητο, οGτε κε'νος τι κατεν+ησε τ+ τε μαντε'ον ο3κ δ2λου (στι γ?ρ κα. &Aθηναους Δισια n καλε'ται Δι*ς <ορτ Mειλιχου μεγστη ξω τς π+λεως, ν 8m πανδημε. θ=ουσι πολλ? ο3χ #ερε'α, 0λλ’ θ=ματα πι-

‚χι μUν gτος Rλ%κληρον, χρ%νος fμως kλγον μικρ%τερος τοZ gτους, πρVν εeσβλουν εeς τWν !AττικWν καV Qναλβουν φανερ] τ^ν π%λεμον. 126. !Eν τu[ μεταξ,, gστειλαν ;πανειλημμ$νας πρεσβεας εeς τ]ς !Aθ8νας, διατυπ2νοντες αeτισεις, vστε εeς περστασιν κατ] τWν Rποαν οb !Aθηνα3οι QρνηθοZν ν] τ]ς εeσακο,σουν ν] gχουν fσον τ^ δυνατ^ν σοβαρωτ$ρας προφσεις δι] τWν κ8ρυξιν τοZ πολ$μου. H πρ2τη πρεσβεα τ[ν Λακεδαιμονων Qπ8τησεν Qπ^ το_ς !Aθηναους ν] ;ξαγνσουν τ^ Qνοσιο,ργημα ;ναντον τ9ς θε5ς !Aθην5ς, τοZ Rποου τ^ bστορικ^ν gχει qς lξ9ς: Yπ9ρχε κατ] τ^ν παλαι^ν καιρ^ν !Aθηνα3ος kνομαζ%μενος K,λων, ε`γενοZς καταγωγ9ς καV μεγλης ;πιρρο9ς, R Rπο3ος εaχεν Qναδειχθ9 !Oλυμπιονκης, καV εaχε νυμφευθ9 θυγατ$ρα τοZ Mεγαρ$ως Θεαγ$νους, τυρννου τ%τε τ[ν Mεγρων. Eeς τ^ν K,λωνα α`τ%ν, fταν rρ2τησε τ^ μαντε3ον τ[ν Δελφ[ν, Qπ8ντησεν R θε^ς fτι πρ$πει ν] καταλβhη τWν !Aκρ%πολιν τ[ν !Aθην[ν, κατ] τWν μεγαλυτ$ραν lορτWν τοZ Δι%ς. O K,λων, QφοZ gλαβε στρατιωτικWν ;πικουραν Qπ^ τ^ν Θεαγ$νη καV gπεισε το_ς φλους του ν] τ^ν συνδρμουν, κατ$λαβε τWν !Aκρ%πολιν κατ] τWν lορτWν τ[ν Πελοποννησιακ[ν !Oλυμπων, δι] ν] ;γκαταστ8σhη τυραννδα, δι%τι ;ν%μισε fτι L lορτW α`τW zτο L μεγαλυτ$ρα lορτW τοZ Δι%ς, καV fτι R dδιος συνεδ$ετο μU α`τWν καθ^ !Oλυμπιονκης. !Aλλ’ ;]ν L Qπντησις τοZ θεοZ, L Rποα vριζε τWν μεγαλυτ$ραν lορτWν τοZ Δι%ς, ;ννοοZσε lορτWν τ9ς !Aττικ9ς S κανεν^ς Xλλου μ$ρους, οƒτε τ^ μαντε3ον εaχε σαφηνσει οƒτε R K,λων ;σκ$φθη περαιτ$ρω, ;νu[ καV εeς τ]ς !Aθ8νας lορτ8, τ] Δισια, L Rποα kνομζεται μεγστη lορτW τοZ Mειλιχου Δι%ς, καV πανηγυρζεται gξω Qπ^ τWν π%λιν, καV εeς τWν lορτWν α`τWν fλος R λα^ς προσφ$ρει θυσας πολλς, αb Rπο3αι συνστανται ‚χι Qπ^ σφγια, Qλλ’ Qπ^ Qναμακτα θ,ματα, σ,μφωνα μU τWν ;πιχωραν συν8θειαν. !Aλλ’ R

264

265

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

χ5ρια), δοκ,ν δ iρθ,ς γιγν5σκειν πεχερησε τY, ργYω. ο# δ &Aθηνα'οι αCσθ+μενοι βο2θησν τε πανδημε. κ τ,ν 0γρ,ν π’ α3το4ς κα. προσκαθεζ+μενοι πολι+ρκουν. χρ+νου δ γγιγνομ(νου ο# &Aθηνα'οι τρυχ+μενοι τ8 προσεδρ8α 0πλθον ο# πολλο, πιτρ(ψαντες το'ς νν(α ρχουσι τ2ν τε φυλακν κα. τ* πXν α3τοκρτορσι διαθε'ναι 8m Rν ριστα διαγιγν5σκωσι[ τ+τε δ τ? πολλ? τ,ν πολιτικ,ν ο# νν(α ρχοντες πρασσον. ο# δ μετ? το! K=λωνος πολιορκο=μενοι φλα=ρως εTχον στου τε κα. @δατος 0πορ8α. ; μν οJν K=λων κα. ; 0δελφ*ς α3το! κδιδρσκουσιν[ ο# δ’ λλοι ς πι(ζοντο κα τινες κα. 0π(θν8ησκον Dπ* το! λιμο!, καθζουσιν π. τ*ν βωμ*ν #κ(ται τ*ν ν τ8 0κροπ+λει. 0ναστ2σαντες δ α3το4ς ο# τ,ν &Aθηναων πιτετραμμ(νοι τν φυλακ2ν, ς <5ρων 0ποθν82σκοντας ν τY, #ερY,, φ’ YF μηδν κακ*ν ποι2σουσιν, 0παγαγ+ντες 0π(κτειναν[ καθεζομ(νους δ( τινας κα. π. τ,ν σεμν,ν θε,ν το'ς βωμο'ς ν τ8 παρ+δYω 0πεχρ2σαντο. κα. 0π* το=του ναγε'ς κα. 0λιτ2ριοι τς θεο! κε'νο τε καλο!ντο κα. τ* γ(νος τ* 0π’ κενων. bλασαν μν οJν κα. ο# &Aθηνα'οι το4ς ναγε'ς το=τους, bλασε δ κα. Kλεομ(νης ; Λακεδαιμ+νιος @στερον μετ? &Aθηναων στασιαζ+ντων, το=ς τε ζ,ντας λα=νοντες κα. τ,ν τεθνε5των τ? iστX 0νελ+ντες ξ(βαλον[

K,λων, νομζων fτι lρμηνε,ει kρθ[ς τ^ν χρησμ%ν, κατ$λαβε τWν !Aκρ%πολιν κατ] τWν lορτWν τ[ν Πελοποννησιακ[ν !Oλυμπων. Ob !Aθηνα3οι fμως, „μα qς ;πληροφορ8θησαν τοZτο, gσπευσαν Qθρ%οι Qπ^ το_ς Qγρο_ς ;ναντον τ[ν ;πιδρομ$ων, καV στρατοπεδε,σαντες ;ν2πιον τ9ς !Aκροπ%λεως, ρχισαν ν] τWν πολιορκοZν. !EπειδW fμως παρ8ρχετο πολ_ς καιρ%ς, οb !Aθηνα3οι κατεπονοZντο Qπ^ τWν πολιορκαν καV οb πολλοV Qπ9λθαν, Qναθ$σαντες τWν φρο,ρησιν εeς το_ς ;νν$α Xρχοντας, καV δ2σαντες εeς α`το_ς Qπ%λυτον ;ξουσαν, δι] ν’ Qποφασσουν περV τ9ς καταστσεως fπως κρνουν συμφερ2τερον. Kατ] τWν ;ποχWν Xλλωστε ;κενην, οb ;νν$α Xρχοντες διεξ9γαν τ]ς περισσοτ$ρας δημοσας cποθ$σεις. !Aλλ’ R K,λων, καV fσοι ;πολιορκοZντο μαζ του, εcρσκοντο εeς μεγστην στενοχωραν, δι’ gλλειψιν τροφ9ς καV tδατος. KαV R μUν K,λων καV R Qδελφ%ς του κατ2ρθωσαν ν’ Qποδρσουν, οb λοιποV fμως, ;πειδW ;βασανζοντο καV μερικοV μλιστα Qπ$θαναν Qπ^ τWν πε3να, ;κθισαν bκ$ται εeς τ^ν βωμ^ν τ9ς !Aθην5ς, πο_ εaναι εeς τWν !Aκρ%πολιν. Ob !Aθηνα3οι, οb Rπο3οι zσαν ;πιφορτισμ$νοι μU τWν φρο,ρησν των, βλ$ποντες fτι μετ’ kλγον θ’ Qπ$θνησκαν ;ντ^ς τοZ bεροZ χ2ρου, το_ς Qπ8γαγαν cποσχ%μενοι ν] μW το_ς κακοποι8σουν, καV QφοZ το_ς Qπεμκρυναν, το_ς ;φ%νευσαν. Mερικο_ς μλιστα, οb Rπο3οι καθ’ yν vραν δι8ρχοντο πρ^ τοZ ναοZ τ[ν E`μενδων κατ$φυγαν εeς α`τ%ν, το_ς ;φ%νευσαν ;πV τ%που. iEνεκα το,του, ‚χι μ%νον οb dδιοι δρσται, Qλλ] καV οb Qπ%γονο των ;καλοZντο ;ναγε3ς καV Qλιτ8ριοι πρ^ς τWν θεν. KαV εaναι μUν QληθUς fτι το_ς ;ναγε3ς α`το_ς καV οb !Aθηνα3οι ;ξεδωξαν καV R Λακεδαιμ%νιος Kλεομ$νης βραδ,τερον, κατ] τWν διρκειαν μι5ς ;μφυλου στσεως, συνεργαζ%μενος μU τWν Qντθετον μερδα, το_ς ;ξεδωξε πλιν, ‚χι μ%νον ;ξορσας το_ς ζ[ντας, Qλλ] καV ;κθψας καV ρψας gξω Qπ^ τWν χ2ραν τ] kστ5

266

267

127

128

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κατλθον μ(ντοι @στερον, κα. τ* γ(νος α3τ,ν στιν τι ν τ8 π+λει. Tο!το δ τ* γος ο# Λακεδαιμ+νιοι κ(λευον λα=νειν δθεν το'ς θεο'ς πρ,τον τιμωρο!ντες, εCδ+τες δ Περικλ(α τ*ν Ξανθππου προσεχ+μενον α3τY, κατ? τν μητ(ρα κα. νομζοντες κπεσ+ντος α3το! K8Xον σφσι προχωρε'ν τ? 0π* τ,ν &Aθηναων. ο3 μ(ντοι τοσο!τον bλπιζον παθε'ν Rν α3τ*ν το!το 6σον διαβολν οSσειν α3τY, πρ*ς τν π+λιν ς κα. δι? τν κενου ξυμφορ?ν τ* μ(ρος σται ; π+λεμος. sν γ?ρ δυνατ5τατος τ,ν καθ’ <αυτ*ν κα. γων τν πολιτεαν gναντιο!το πντα το'ς Λακεδαιμονοις, κα. ο3κ εSα Dπεκειν, 0λλ’ ς τ*ν π+λεμον ]ρμα το4ς &Aθηναους. &Aντεκ(λευον δ κα. ο# &Aθηνα'οι το4ς Λακεδαιμονους τ* 0π* Tαινρου γος λα=νειν[ ο# γ?ρ Λακεδαιμ+νιοι 0ναστ2σαντ(ς ποτε κ το! #ερο! το! Ποσειδ,νος [0π* Tαινρου] τ,ν E#λ5των #κ(τας 0παγαγ+ντες δι(φθειραν, δι’ w δ κα. σφσιν α3το'ς νομζουσι τ*ν μ(γαν σεισμ*ν γεν(σθαι ν Σπρτ8η. κ(λευον δ κα. τ* τς Xαλκιοκου γος λα=νειν α3το=ς[ γ(νετο δ τοι+νδε. πειδ Παυσανας ; Λακεδαιμ+νιος τ* πρ,τον μεταπεμφθε.ς Dπ* Σπαρτιατ,ν 0π* τς 0ρχς τς ν Eλλησπ+ντYω κα. κριθε.ς Dπ’ α3τ,ν 0πελ=θη μ 0δικε'ν, δημοσ8α μν ο3κ(τι

τ[ν νεκρ[ν. !Aκολο,θως fμως ;παν9λθαν εeς τ]ς lστας των καV οb Qπ%γονο των εcρσκονται Qκ%μη καV σ8μερον εeς τ]ς !Aθ8νας. 127. TοZ Qνοσιουργ8ματος λοιπ^ν α`τοZ τ^ν ;ξαγνισμ^ν QπαιτοZσαν Λακεδαιμ%νιοι, κυρως μ$ν, qς eσχυρζοντο, δι] ν] cπερασπσουν τWν πρ^ς το_ς θεο_ς kφειλομ$νην ε`σ$βειαν, πργματι fμως δι%τι ;γν2ριζαν fτι R Περικλ9ς, υb^ς τοZ Ξανθππου, ;νεχετο εeς τ^ Xγος α`τ%, oνεκα τ9ς καταγωγ9ς τ9ς μητρ%ς του, καV ;ν%μιζαν fτι, ‡ν α`τ^ς ;ξορισθh9, θ] ;πετ,γχαναν ε`κολ2τερον f,τι ;ζητοZσαν Qπ^ το_ς !Aθηναους. ΔUν λπιζαν fμως τ%σον fτι rμποροZσε ν] ;ξορισθh9 R Περικλ9ς, fσον fτι L Qπατησς των θ] τ^ν ;ξ$θετεν Qπ$ναντι τ[ν συμπολιτ[ν του, οb Rπο3οι ;πστευαν fτι L QτυχWς συγγ$νει του zτο ;ν μ$ρει αeτα τοZ πολ$μου. Δι%τι R Περικλ9ς, R Rπο3ος σκει τWν μεγαλυτ$ραν Qπ^ fλους το_ς συγχρ%νους του ;πιρροWν καV διη,θυνε τ] δημ%σια πργματα, εaχε πολιτικWν Xκρως Qντθετον πρ^ το_ς Λακεδαιμονους καV ;ξ2θει το_ς !Aθηναους εeς τ^ν π%λεμον, Qποτρ$πων α`το_ς ;πιμ%νως Qπ^ τοZ ν] δειχθοZν ;νδοτικο. 128. Ob !Aθηνα3οι Qνταπ$δωσαν τ] dσα, QπαιτοZντες Qπ^ το_ς Λακεδαιμονους ν] ;ξαγνσουν τ^ Xγος τοZ Tαινρου. Δι%τι οb Λακεδαιμ%νιοι gπεισαν μαν φορ]ν Exλωτας bκ$τας τοZ bεροZ τοZ Ποσειδ[νος εeς τ^ Tαναρον ν] σηκωθοZν Qπ^ τ^ν βωμ%ν, καV QφοZ το_ς Qπεμκρυναν, το_ς ;φ%νευσαν, συνεπεhα τοZ Rποου νομζουν fτι ;π$συραν ;ναντον των καV τ^ν μεγλον σεισμ^ν τ9ς Σπρτης. !Aπ8τουν συγχρ%νως Qπ’ α`το_ς ν] ;ξαγνσουν τ^ Qνοσιο,ργημα ;ναντον τ9ς Xαλκιοκου !Aθην5ς, τοZ Rποου τ^ bστορικ^ν gχει qς lξ9ς: !AφοZ R Παυσανας R Λακεδαιμ%νιος Qνεκλ8θη δι] πρ2την φορ]ν Qπ^ τWν Qρχηγαν εeς τ^ν Eλλ8σποντον, καV δικασθεVς rθuω2θη, δUν ;στλη πλ$ον cπ^ δημοσαν eδι%τητα, Qλλ] ναυλ2σας

268

269

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ξεπ(μφθη, Cδ8α δ α3τ*ς τρι2ρη λαβNν Eρμιονδα νευ Λακεδαιμονων 0φικνε'ται ς Eλλ2σποντον, τY, μν λ+γYω π. τ*ν Mηδικ*ν π+λεμον, τY, δ ργYω τ? πρ*ς βασιλ(α πργματα πρσσειν, ]σπερ κα. τ* πρ,τον πεχερησεν, φι(μενος τς Eλληνικς 0ρχς. ε3εργεσαν δ 0π* το!δε πρ,τον ς βασιλ(α κατ(θετο κα. το! παντ*ς πργματος 0ρχν ποι2σατο[ Bυζντιον γ?ρ <λNν τ8 προτ(ρ8α παρουσ8α μετ? τν κ K=πρου 0ναχ5ρησιν (εTχον δ Mδοι α3τ* κα. βασιλ(ως προσ2κοντ(ς τινες κα. ξυγγενε'ς οy <λωσαν ν α3τY,) τ+τε το=τους οzς λαβεν 0ποπ(μπει βασιλε' κρ=φα τ,ν λλων ξυμμχων, τY, δ λ+γYω 0π(δρασαν α3τ+ν. πρασσε δ τα!τα μετ? Γογγ=λου το! &Eρετρι,ς, YFπερ π(τρεψε τ+ τε Bυζντιον κα. το4ς αCχμαλ5τους. πεμψε δ κα. πιστολν τ*ν Γ+γγυλον φ(ροντα α3τY,[ νεγ(γραπτο δ τδε ν α3τ8, ς @στερον 0νηυρ(θη[ ‘Παυσανας ; IγεμNν τς Σπρτης το=σδε τ( σοι χαρζεσθαι βουλ+μενος 0ποπ(μπει δορ. <λ5ν, κα. γν5μην ποιο!μαι, εC κα. σο. δοκε', θυγατ(ρα τε τν σν γμαι κα σοι Σπρτην τε κα. τν λλην Eλλδα Dποχεριον ποισαι. δυνατ*ς δ δοκ, εTναι τα!τα πρXξαι μετ? σο! βουλευ+μενος. εC οJν τ σε το=των 0ρ(σκει, π(μπε νδρα πιστ*ν π. θλασσαν δι’ οk τ* λοιπ*ν το4ς λ+γους ποιησ+μεθα.’ τοσα!τα μν I γραφ δ2λου.

δι’ eδικ%ν του λογαριασμ%ν, Xνευ Qδεας τ[ν Λακεδαιμονων, μαν EρμιονικWν τρι8ρη, κατ$πλευσεν εeς τ^ν Eλλ8σποντον, λ%γuω μUν fπως μετσχhη τοZ πολ$μου κατ] τ[ν Περσ[ν, πργματι fμως fπως συνεχσhη κρυφως τ]ς συνεννο8σεις του μU τ^ν Bασιλ$α, τ]ς Rποας, ;ποφθαλμι[ν τWν Lγεμοναν τ9ς Eλλδος, εaχεν Qρχσει Qπ^ τWν πρ2την εeς τ^ν Eλλ8σποντον παρουσαν του. H Qρχ8, τu[ ‚ντι, τ[ν cπηρεσι[ν, τ]ς Rποας ;πρ%σφερε εeς τ^ν Bασιλ$α, καV τ9ς fλης σκευωρας, gγινεν cπ^ τ]ς lξ9ς περιστσεις: Kατ] τWν πρ2την δηλαδW εeς τ^ν Eλλ8σποντον παρουσαν του, μετ] τWν ;πιστροφWν τοZ EλληνικοZ στ%λου Qπ^ τWν K,προν, εaχε κυριε,σει τ^ Bυζντιον, εcρισκ%μενον cπ^ τWν κατοχWν τ[ν Περσ[ν, μεταξ_ τ[ν Rποων zσαν καV οeκε3οι καV συγγενε3ς τοZ Bασιλ$ως, οb Rπο3οι συνελ8φθησαν ;κε3 τ%τε αeχμλωτοι. Tο_ς αeχμαλ2τους α`το_ς Qπ$στειλεν kπσω πρ^ς τ^ν Bασιλ$α, ;ν Qγνοhα τ[ν λοιπ[ν συμμχων, πρ^ς το_ς Rποους παρ$στησεν fτι Qπ$δρασαν. Συνεργ^ν εeς τWν σκευωραν α`τWν εaχε τ^ν Γογγ,λον Qπ^ τWν !Eρ$τριαν, εeς τ^ν Rπο3ον ;νεπιστε,θη καV τ^ Bυζντιον καV το_ς αeχμαλ2τους, καV τ^ν Rπο3ον gστειλε πρ^ς τ^ν Bασιλ$α κομιστWν ;πιστολ9ς, τ9ς Rποας τ^ περιεχ%μενον, fπως Qπεκαλ,φθη βραδ,τερον, εaχεν qς lξ9ς: «Παυσανας, R Qρχηγ^ς τ9ς Σπρτης, ;πιθυμ[ν ν] σοZ προσφ$ρhη cπηρεσας, σοZ Qποστ$λλει το_ς αeχμαλ2τους α`το_ς τοZ πολ$μου, το_ς Rποους rχμαλ2τισε μU τ^ ξφος του, καV συγχρ%νως προτενω, ;]ν καV σ_ συμφωνh9ς, ν] λβω εeς γμον τWν θυγατ$ρα σου καV σοZ καταστ8σω cποχεριον ‚χι μ%νον τWν Σπρτην, Qλλ] καV τWν λοιπWν Eλλδα. Nομζω δU fτι εaμαι bκαν^ς ν] κατορθ2σω τοZτο, συνεννοο,μενος μαζ, σου. !E]ν ;γκρνhης κατ’ QρχWν f,τι σοZ γρφω, στε3λε εeς τWν παραλαν Xνθρωπον ;μπιστοσ,νης, μU τ^ν Rπο3ον ν] διαπραγματευθ[μεν τ] περαιτ$ρω». T]ς kλγας α`τ]ς γραμμ]ς περιε3χεν L ;πιστολ8.

270

271

129

130

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Ξ(ρξης δ Uσθη τε τ8 πιστολ8 κα. 0ποστ(λλει &Aρτβαζον τ*ν Φαρνκου π. θλασσαν κα. κελε=ει α3τ*ν τ2ν τε Δασκυλ'τιν σατραπεαν παραλαβε'ν Mεγαβτην 0παλλξαντα, wς πρ+τερον 9ρχε, κα. παρ? Παυσαναν ς Bυζντιον πιστολν 0ντεπετθει α3τY, ς τχιστα διαπ(μψαι κα. τν σφραγ'δα 0ποδε'ξαι, κα. bν τι α3τY, Παυσανας παραγγ(λλ8η περ. τ,ν <αυτο! πραγμτων, πρσσειν ς ριστα κα. πιστ+τατα. ; δ 0φικ+μενος τ τε λλα ποησεν ]σπερ εSρητο κα. τν πιστολν δι(πεμψεν[ 0ντενεγ(γραπτο δ τδε[ ‘Fδε λ(γει βασιλε4ς Ξ(ρξης Παυσαν8α. κα. τ,ν 0νδρ,ν ο@ς μοι π(ραν θαλσσης κ Bυζαντου σωσας κεσετα σοι ε3εργεσα ν τY, Iμετ(ρYω οSκYω ς αCε. 0νγραπτος, κα. το'ς λ+γοις το'ς 0π* σο! 0ρ(σκομαι. κα σε μ2τε ν4ξ μ2θ’ Iμ(ρα πισχ(τω ]στε 0νε'ναι πρσσειν τι Fν μο. Dπισχν8, μηδ χρυσο! κα. 0ργ=ρου δαπν8η κεκωλ=σθω μηδ στρατιXς πλ2θει, εS ποι δε' παραγγνεσθαι, 0λλ? μετ’ &Aρταβζου 0νδρ*ς 0γαθο!, 6ν σοι πεμψα, πρXσσε θαρσ,ν κα. τ? μ? κα. τ? σ? 6π8η κλλιστα κα. ριστα Lξει 0μφοτ(ροις.’ Tα!τα λαβNν ; Παυσανας τ? γρμματα, sν κα. πρ+τερον ν μεγλYω 0ξι5ματι Dπ* τ,ν Eλλ2νων δι? τν ΠλαταιXσιν Iγεμοναν, πολλY, τ+τε μXλλον 9ρτο κα. ο3κ(τι δ=νατο ν τY, καθεστ,τι τρ+πYω βιοτε=ειν, 0λλ?

129. O Ξ$ρξης η`χαριστ8θη Qπ^ τWν ;πιστολWν καV Qπ$στειλεν εeς τWν παραλαν τ^ν υb^ν τοZ Φαρνκου !Aρτβαζον, μU τWν ;ντολWν ν] παραλβhη τWν σατραπεαν τοZ Δασκυλεου, Qντικαθιστ[ν τ^ν τ$ως σατρπην Mεγαβτην. Συγχρ%νως τ^ν ;πεφ%ρτισε μU QπαντητικWν ;πιστολ8ν, δι] ν] τWν διαβιβσhη τ^ ταχ,τερον πρ^ς τ^ν Παυσαναν εeς τ^ Bυζντιον καV φροντσhη ν] τοZ ;πιδειχθh9 L βασιλικW ;π’ α`τ9ς σφραγς, καV παρ8γγειλεν, ;]ν R Παυσανας δ2σhη εeς α`τ^ν Rδηγας περV τ[ν cποθ$σεων τοZ Bασιλ$ως, ν] τ]ς ;κτελ$σhη fσον τ^ δυνατ^ν καλλτερα καV πιστ%τερα. Φθσας εeς τWν παραλαν R !Aρτβαζος, καV τ]ς Xλλας παραγγελας ;ξετ$λεσε καV τWν ;πιστολWν gστειλεν, L Rποα περιε3χε τWν lξ9ς Qπντησιν: «!Iδο_ L Qπντησις τοZ Bασιλ$ως Ξ$ρξου πρ^ς τ^ν Παυσαναν. KαV L cπηρεσα, τWν Rποαν μοZ ;πρ%σφερες σ2σας το_ς αeχμαλ2τους, οb Rπο3οι εaχαν συλληφθ9 εeς τ^ Bυζντιον π$ραν τ9ς θαλσσης, θ] μενhη δι] παντ^ς γραμμ$νη εeς τ] βιβλα τοZ οdκου μου καV τ]ς προτσεις σου ;γκρνω. KαV μ8τε ν,κτα μ8τε Lμ$ρα ‡ς μW σU ;μποδσhη Qπ^ τWν δραστηραν ;κτ$λεσιν τ[ν πρ^ς ;μU cποσχ$σε2ν σου. Oƒτε χρυσοZ οƒτε Qργ,ρου δαπνη ‡ς μW γνhη ;μπ%διον εeς τWν ;κτ$λεσιν οƒτε πλ9θος στρατοZ, ;]ν L παρουσα του εaναι Qναγκαα εeς κανUν μ$ρος. !Aλλ] μU τ^ν !Aρτβαζον, Xνδρα καθpς πρ$πει, τ^ν Rπο3ον σοZ στ$λλω, ;ργσου μU ;μπιστοσ,νην περV τ[ν κοιν[ν μας cποθ$σεων, Qποβλ$πων εeς τWν δ%ξαν καV τ^ συμφ$ρον καV τ[ν δ,ο μας». 130. Mετ] τWν λ9ψιν τ9ς ;πιστολ9ς α`τ9ς, R Παυσανας, R Rπο3ος καV πρVν Qπελμβανεν ;ξαιρετικWν fλως δι%λου ;κτμησιν μεταξ_ τ[ν Eλλ8νων δι] τWν Qρχηγαν του κατ] τWν μχην τ[ν Πλαται[ν, εaχεν ;παρθ9 τ%τε πολ_ περισσ%τερον καV δUν rμποροZσε πλ$ον ν] περιορισθh9 εeς τ^ν συν8θη μεταξ_ τ[ν συμπολιτ[ν του τρ%πον τ9ς ζω9ς, Qλλ’ Rσκις ;ξ8ρ-

272

273 18 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

131

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σκευς τε Mηδικ?ς νδυ+μενος κ το! Bυζαντου ξ82ει κα. δι? τς Θρ8κης πορευ+μενον α3τ*ν Mδοι κα. ACγ=πτιοι δορυφ+ρουν, τρπεζν τε Περσικν παρετθετο κα. κατ(χειν τν δινοιαν ο3κ δ=νατο, 0λλ’ ργοις βραχ(σι προυδ2λου n τ8 γν5μ8η μειζ+νως ς πειτα μελλε πρξειν. δυσπρ+σοδ+ν τε αDτ*ν παρε'χε κα. τ8 iργ8 ο@τω χαλεπ8 χρτο ς πντας ;μοως ]στε μηδ(να δ=νασθαι προσι(ναι[ δι’ 6περ κα. πρ*ς το4ς &Aθηναους ο3χ Uκιστα I ξυμμαχα μετ(στη. O# δ Λακεδαιμ+νιοι αCσθ+μενοι τ+ τε πρ,τον δι’ α3τ? τα!τα 0νεκλεσαν α3τ+ν, κα. πειδ τ8 Eρμιονδι νη. τ* δε=τερον κπλε=σας ο3 κελευσντων α3τ,ν τοια!τα φανετο ποι,ν, κα. κ το! Bυζαντου β8α Dπ’ &Aθηναων κπολιορκηθε.ς ς μν τν Σπρτην ο3κ πανεχ5ρει, ς δ Kολων?ς τ?ς TρYωδας #δρυθε.ς πρσσων τε σηγγ(λλετο α3το'ς ς το4ς βαρβρους κα. ο3κ π’ 0γαθY, τν μονν ποιο=μενος, ο@τω δ ο3κ(τι π(σχον, 0λλ? π(μψαντες κ2ρυκα ο# φοροι κα. σκυτλην εTπον το! κ2ρυκος μ λεπεσθαι, εC δ μ2, π+λεμον α3τY, Σπαρτιτας προαγορε=ειν. ; δ βουλ+μενος ς Uκιστα @ποπτος εTναι κα. πιστε=ων χρ2μασι διαλ=σειν τν διαβολν 0νεχ5ρει τ* δε=τερον ς Σπρτην. κα. ς μν τν ε#ρκτν σππτει τ* πρ,τον Dπ* τ,ν φ+ρων (ξεστι δ το'ς φ+ροις τ*ν βασιλ(α δρXσαι το!το), πειτα διαπραξμενος @στερον

χετο Qπ^ τ^ Bυζντιον ;φοροZσε στολ]ς περσικς, Rσκις δι8ρχετο δι] τ9ς Θρκης rκολουθε3το Qπ^ Π$ρσας καV Aeγυπτους δορυφ%ρους, καV τ] γε,ματ του παρετθεντο κατ] τ^ περσικ^ν σ,στημα. Oƒτε rμποροZσε ν] συγκαλ,πτhη το_ς Qληθινο_ς σκοπο,ς του, Qλλ’ Qπ^ Qσ8μαντα πργματα Xφινε ν] διαφανοZν Qπ^ τοZδε πο3α μεγαλ,τερα σχ$δια ;ννοοZσε ν] πραγματοποι8σhη βραδ,τερον. !Eξ Xλλου, gγινε δυσπρ%σιτος καV L συμπεριφορ του πρ^ς fλους Qνεξαιρ$τως Qπ$βη τ%σον δεσποτικ8, vστε κανεVς δUν rμποροZσε ν] τ^ν πλησισhη. TοZτο, Xλλωστε, cπ9ρξεν L κυριωτ$ρα αeτα, δι] τWν Rποαν οb σ,μμαχοι ;π9γαν μU τ^ μ$ρος τ[ν !Aθηναων. 131. H διαγωγW Qκριβ[ς α`τW cπ9ρξεν L αeτα, δι] τWν Rποαν οb Λακεδαιμ%νιοι, fταν τWν gμαθαν, τ^ν εaχαν Qνακαλ$σει δι] πρ2την φορν. KαV fταν δι] δευτ$ραν φορ]ν Qποπλε,σας Xνευ ;ντολ9ς τ[ν ;πV τοZ EρμιονικοZ πλοου, ;ξηκολο,θησε ν] ;νεργh9 φανερ] καθ’ fμοιον τρ%πον, fταν ;κδιωχθεVς δι] τ9ς βας Qπ^ τ^ Bυζντιον cπ^ τ[ν !Aθηναων QντV ν] ;πιστρ$ψhη εeς Σπρτην ;γκατεστθη εeς τ]ς Kολων]ς τ9ς Tρωδος, καV Qνηγγ$λλετο πρ^ς το_ς Λακεδαιμονους fτι εcρσκετο εeς συνεννο8σεις μU το_ς βαρβρους καV fτι L ;κε3 παραμον8 του δUν εaχε καλο_ς σκοπο,ς, τ%τε πλ$ον gπαυσαν αb Qναβολα, καV οb gφοροι gστειλαν κ8ρυκα, κομζοντα κρυπτογραφικWν διαταγ8ν, δι] τ9ς Rποας τ^ν εeδοποουν fτι gπρεπε ν] ;πιστρ$ψhη μU τ^ν κ8ρυκα, εeδεμW θ] τ^ν θεωρ8σουν ;χθρ^ν τ9ς Σπρτης. O Παυσανας, ;πιθυμ[ν ν] γνhη fσον τ^ δυνατ^ν kλιγ2τερον tποπτος, καV πιστε,σας fτι rμποροZσε ν] διασκεδσhη τWν κατηγοραν δι] δωροδοκας, ;π$στρεψε δι] δευτ$ραν φορ]ν εeς τWν Σπρτην. KαV κατ’ Qρχ]ς μUν ;κλεσθη εeς τWν φυλακWν Qπ^ το_ς ;φ%ρους, οb Rπο3οι gχουν τ^ δικαωμα ν] φυλακζουν καV τ^ν dδιον τ^ν βασιλ$α. …Eπειτα κατ2ρθωσε μU παντοειδε3ς ;νεργεας ν’ Qπολυθh9 καV ;δ8-

274

275

132

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ξλθε κα. καθστησιν <αυτ*ν ς κρσιν το'ς βουλομ(νοις περ. α3τ,ν λ(γχειν. Kα. φανερ*ν μν εTχον ο3δν ο# ΣπαρτιXται σημε'ον, οGτε ο# χθρο. οGτε I πXσα π+λις, 6τYω Rν πιστε=σαντες βεβαως τιμωρο!ντο νδρα γ(νους τε το! βασιλεου Qντα κα. ν τY, παρ+ντι τιμν χοντα (Πλεσταρχον γ?ρ τ*ν Λεωνδου Qντα βασιλ(α κα. ν(ον τι 0νεψι*ς sν πετρ+πευεν), Dποψας δ πολλ?ς παρε'χε τ8 τε παρανομ8α κα. ζηλ5σει τ,ν βαρβρων μ Sσος βο=λεσθαι εTναι το'ς παρο!σι, τ τε λλα α3το! 0νεσκ+πουν, εS τ που ξεδεδι82τητο τ,ν καθεστ5των νομμων, κα. 6τι π. τ*ν τρποδ ποτε τ*ν ν Δελφο'ς, wν 0ν(θεσαν ο# BEλληνες 0π* τ,ν M2δων 0κροθνιον, gξωσεν πιγρψασθαι α3τ*ς Cδ8α τ* λεγε'ον τ+δε[ Eλλ2νων 0ρχηγ*ς πε. στρατ*ν Zλεσε M2δων, Παυσανας ΦοβYω μνμ’ 0ν(θηκε τ+δε. τ* μν οJν λεγε'ον ο# Λακεδαιμ+νιοι ξεκ+λαψαν ε3θ4ς τ+τε 0π* το! τρποδος το!το κα. π(γραψαν iνομαστ. τ?ς π+λεις 6σαι ξυγκαθελο!σαι τ*ν βρβαρον στησαν τ* 0νθημα[ το! μ(ντοι Παυσανου 0δκημα κα. τ+τ’ δ+κει εTναι, κα. πε γε δ ν το=τYω καθειστ2κει, πολλY,

λωσεν fτι εaναι oτοιμος ν] cποβληθh9 εeς δκην Qπ$ναντι οbουδ8ποτε πο_ θελε τοZ προσαγγει Qποδεξεις δι] τ]ς ;ναντον του κατηγορας. 132. Kαμμα τu[ ‚ντι Qπ%δειξις δUν cπ9ρχε εeς χε3ρας τ[ν Σπαρτιατ[ν οƒτε τ[ν προσωπικ[ν του ;χθρ[ν οƒτε τ9ς π%λεως γενικ[ς, ;πV τh9 βσει τ9ς Rποας θ] rδ,ναντο, μU πλ8ρη πεποθησιν περV τ9ς ;νοχ9ς, ν] προβοZν εeς τWν τιμωραν Qνδρ%ς, R Rπο3ος Qν9κεν εeς τ^ν βασιλε,οντα οaκον, καV R Rπο3ος κατ] τ^ν χρ%νον α`τ^ν σκει τWν βασιλικWν ;ξουσαν, καθ’ fσον τοZ βασιλ$ως Πλειστρχου, υbοZ τοZ Λεωνδα, ‚ντος εeσ$τι Qνηλκου, α`τ%ς, qς ;ξδελφος, zτο ;πτροπ%ς του. !Aλλ’ L περιφρ%νησς του πρ^ς τ]ς παλαι]ς παραδ%σεις καV L Qπομμησις τ[ν βαρβαρικ[ν ;θμων παρε3χαν πολλ]ς cπονοας fτι δUν θελε ν] συμμορφ2νεται πρ^ς τWν cφισταμ$νην τξιν τ[ν πραγμτων τ9ς Σπρτης. KαV ‚χι μ%νον Qν$τρεχαν εeς τ^ παρελθ%ν, ;ξετζοντες τ]ς Xλλας του πρξεις, δι] ν’ Qνε,ρουν ;]ν R τρ%πος τ9ς ζω9ς του Qπεμακρ,νετο Qπ^ τ]ς καθιερωμ$νας συνηθεας, Qλλ] καV ;νεθυμοZντο eδιαιτ$ρως fτι Qπετ%λμησε μαν φορ]ν ν] διατξhη, ;ξ eδας του πρωτοβουλας, fπως γραφh9 ;πνω εeς τ^ν τρποδα τ[ν Δελφ[ν, τ^ν Rπο3ον οb iEλληνες Qν$θεσαν qς τ^ κλλιστον ;κ τ[ν Περσικ[ν λαφ,ρων μ$ρος, τ^ lξ9ς δστιχον: «!AφοZ κατ$στρεψε τ^ν στρατ^ν τ[ν Περσ[ν, qς Qρχηγ^ς τ[ν Eλλ8νων, R Παυσανας Qφι$ρωσε τ^ μνημε3ον τοZτο εeς τ^ν Φο3βον». T^ δστιχον τοZτο οb Λακεδαιμ%νιοι Qπ$ξυσαν ε`θ_ς τ%τε Qπ^ τ^ν τρποδα καV Qν$γραψαν τ] kν%ματα τ[ν π%λεων, fσαι, QφοZ ;νκησαν Qπ^ κοινοZ τ^ν βρβαρον, Qν$θεσαν τ^ Qφι$ρωμα. MολαταZτα L πρ5ξις τοZ Παυσανου καV τ%τε εaχε θεωρηθ9 ;γκληματικ8, καV τ2ρα πο_ εaχε καταντ8σει ν] τ^ν cποπτε,ωνται qς συνεννοο,μενον μU το_ς Π$ρσας, ;φανετο

276

277

133

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

μXλλον παρ+μοιον πραχθναι φανετο τ8 παρο=σ8η διανο8α. πυνθνοντο δ κα. ς το4ς EWλωτας πρσσειν τι α3τ+ν, κα. 9ν δ ο@τως[ λευθ(ρωσν τε γ?ρ Dπισχνε'το α3το'ς κα. πολιτεαν, \ν ξυνεπαναστ,σι κα. τ* πXν ξυγκατεργσωνται. 0λλ’ ο3δ’ ς ο3δ τ,ν E#λ5των μηνυτα'ς τισ. πιστε=σαντες gξωσαν νε5τερ+ν τι ποιε'ν ς α3τ+ν, χρ5μενοι τY, τρ+πYω YFπερ εC5θασιν ς σφXς α3το=ς, μ ταχε'ς εTναι περ. 0νδρ*ς Σπαρτιτου νευ 0ναμφισβητ2των τεκμηρων βουλε!σα τι 0ν2κεστον, πρν γε δ α3το'ς, ς λ(γεται, ; μ(λλων τ?ς τελευταας βασιλε' πιστολ?ς πρ*ς &Aρτβαζον κομιε'ν, 0νρ &Aργλιος, παιδικ ποτε sν α3το! κα. πιστ+τατος κενYω, μηνυτς γγνεται, δεσας κατ? νθ=μησν τινα 6τι ο3δες πω τ,ν πρ* <αυτο! 0γγ(λων πλιν 0φκετο, κα. παρασημηνμενος σφραγ'δα, Wνα, \ν ψευσθ8 τς δ+ξης \ κα. κε'ν+ς τι μεταγρψαι αCτ2σ8η, μ πιγνY,, λ=ει τ?ς πιστολς, ν αhς Dπονο2σας τι τοιο!τον προσεπεστλθαι κα. αDτ*ν ηkρεν γγεγραμμ(νον κτενειν. T+τε δ ο# φοροι δεξαντος α3το! τ? γρμματα μXλλον μν πστευσαν, α3τ2κοοι δ βουληθ(ντες τι γεν(σθαι α3το! Παυσανου τι λ(γοντος, 0π* παρασκευς το! 0νθρ5που π. Tαναρον #κ(του οCχομ(νου κα. σκηνη-

πολ_ περισσ%τερον fτι wφελετο εeς ;λατ8ρια παρ%μοια μU ;κε3να, πο_ ;μαρτ,ρουν τ] σημεριν του σχ$δια. !EπV πλ$ον ;μνθαναν fτι εcρσκετο εeς μυστικ]ς συνεννο8σεις πρ^ς το_ς Exλωτας, καV τ^ πρ5γμα zτο τu[ ‚ντι Qληθ$ς. Δι%τι cπ$σχετο εeς α`το_ς ;λευθεραν καV eσοπολιτεαν, ;]ν θελαν ;παναστατ8σει μαζ του καV τ^ν βοηθ8σουν ν] πραγματοποι8σhη Rλ%κληρον τ^ σχ$δι%ν του. !Aλλ] μολον%τι μερικοV Exλωτες κατ8γγειλαν τ^ πρ5γμα, οƒτε τ%τε Qκ%μη ;θε2ρησαν kρθ^ν ν] το_ς πιστε,ουν καV λβουν βαια ;ναντον του μ$τρα, δι%τι rκολο,θουν τWν μεταξ, των καθιερωμ$νην συν8θειαν, fπως προκειμ$νου περV Σπαρτιτου, μW λαμβνουν ;σπευσμ$νως καV Xνευ Qναμφισβητ8των Qποδεξεων Qνεπανορθ2τους Qποφσεις. !Aλλ’ ;πV τ$λους, qς λ$γεται, R Xνθρωπος, R Rπο3ος ;πρ%κειτο ν] φ$ρhη εeς τ^ν !Aρτβαζον τWν τελευτααν πρ^ς τ^ν Bασιλ$α ;πιστολ8ν, κποιος καταγ%μενος Qπ^ τWν π%λιν …Aργιλον, R Rπο3ος cπ9ρξε μαν φορ]ν ε`νοο,μεν%ς του κατ] τWν παιδικWν Lλικαν καV τοZ zτο Qφωσιωμ$νος, παρουσιζεται καV τ^ν καταγγ$λλει. !EπειδW R Xνθρωπος α`τ^ς παρετ8ρησεν fτι κανεVς Qπ^ το_ς προηγουμ$νους ταχυδρ%μους δUν εaχεν ;πιστρ$ψει μ$χρι τοZδε ;φοβ8θη, καV QφοZ παρεποησε τWν σφραγ3δα, xνα, εeς περπτωσιν πο_ εdτε L cπ%νοι του διεψε,δετο εdτε R Παυσανας ;ζητοZσε ν] τροποποι8σhη τWν ;πιστολ8ν, μW Qντιληφθh9 τ^ πρ5γμα, τWν Qνογει καV μεταξ_ Xλλων Rδηγι[ν, τ]ς Rποας περιε3χεν, εcρ9κεν fτι ;περιλαμβνετο, fπως εaχεν cποπτευθ9, διαταγW ν] τ^ν φονε,σουν. 133. T%τε πλ$ον οb gφοροι, fταν R Xνθρωπος ;π$δειξε πρ^ς α`το_ς τWν ;πιστολ8ν, gκλιναν μ5λλον ν] πιστε,σουν τWν καταγγελαν τ[ν Ebλ2των, rθ$λησαν fμως Qκ%μη ν’ Qκο,σουν μU τ] dδια των α`τι] κποιαν Rμολογαν τοZ Παυσανου. Ως ;κ το,του, ;πV τh9 βσει προδιαγραφ$ντος σχεδου, R Xνθρω-

278

279

134

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σαμ(νου διπλν διαφργματι καλ=βην, ς tν τ,ν [τε] φ+ρων ντ+ς τινας κρυψε, κα. Παυσανου ς α3τ*ν λθ+ντος κα. ρωτ,ντος τν πρ+φασιν τς #κετεας 8bσθοντο πντα σαφ,ς, αCτιωμ(νου το! 0νθρ5που τ τε περ. α3το! γραφ(ντα κα. τlλλ’ 0ποφανοντος καθ’ Lκαστον, ς ο3δν π5ποτε α3τ*ν ν τα'ς πρ*ς βασιλ(α διακοναις παραβλοιτο, προτιμηθεη δ’ ν SσYω το'ς πολλο'ς τ,ν διακ+νων 0ποθανε'ν, κ0κενου α3τ τε τα!τα ξυνομολογο!ντος κα. περ. το! παρ+ντος ο3κ ,ντος iργζεσθαι, 0λλ? πστιν κ το! #ερο! διδ+ντος τς 0ναστσεως κα. 0ξιο!ντος ς τχιστα πορε=εσθαι κα. μ τ? πρασσ+μενα διακωλ=ειν. &Aκο=σαντες δ 0κριβ,ς τ+τε μν 0πλθον ο# φοροι, βεβαως δ bδη εCδ+τες ν τ8 π+λει τν ξ=λληψιν ποιο!ντο. λ(γεται δ’ α3τ*ν μ(λλοντα ξυλληφθ2σεσθαι ν τ8 ;δY,, <ν*ς μν τ,ν φ+ρων τ* πρ+σωπον προσι+ντος ς εTδε, γν,ναι φ’ YF χ5ρει, λλου δ νε=ματι 0φανε' χρησαμ(νου κα. δηλ5σαντος ε3νο8α πρ*ς τ* #ερ*ν τς Xαλκιοκου χωρσαι δρ+μYω κα. προκαταφυγε'ν[ 9ν δ’ γγ4ς τ* τ(μενος. κα. ς οSκημα ο3 μ(γα w 9ν το! #ερο! σελθ5ν, Wνα μ Dπαθριος ταλαιπωροη, Iσ=χαζεν.

πος μετ$βη qς bκ$της εeς τ^ Tαναρον, fπου ;γκατ$στησε πρ^ς διαμον8ν του ;ντ^ς τοZ bεροZ περιβ%λου τοZ Ποσειδ[νος καλ,βην χωριζομ$νην δι] μεσοτοχου εeς δ,ο. Eeς τ^ ;νδ%τερον διαμ$ρισμα τ9ς καλ,βης α`τ9ς gκρυψε μερικο_ς Qπ^ το_ς ;φ%ρους, καV fταν R Παυσανας zλθε πρ^ς α`τ^ν καV τ^ν ;ρωτοZσε δι] ποαν αeταν ;κθισεν bκ$της, gμαθαν οb gφοροι καθαρ] τ] πντα. …Hκουσαν τ^ν Xνθρωπον ν] κατηγορh9 τ^ν Παυσαναν δι’ fσα gγραψε περV α`τοZ, καV ‚χι μ%νον ν’ Qποκαλ,πτhη τ]ς λεπτομερεας τ9ς fλης σκευωρας, Qλλ] καV ν] διαμαρτ,ρεται, δι%τι, ;νu[ α`τ^ς ο`δ$ποτε τ^ν ;ξ$θεσε κατ] τ]ς διαφ%ρους πρ^ς τ^ν Bασιλ$α cπηρεσας του, qς eδιαιτ$ρα του QμοιβW qρσθη L κοινW τ,χη τ[ν πολλ[ν ταχυδρ%μων, δηλαδW R θνατος. …Hκουσαν ;πσης τ^ν Παυσαναν, ‚χι μ%νον ν] Rμολογh9 fλα α`τ, Qλλ] καV ν] τ^ν ;ξορκζhη ν] μWν kργζεται περV τοZ παρ%ντος, ;γγυ2μενος τWν Qσφλειν του, ;]ν θελεν Qπ$λθει Qπ^ τ^ν bερ^ν χ[ρον, καV ν] τ^ν παροτρ,νhη ν] ;κκιν8σhη Xνευ Qναβολ9ς πρ^ς ;κτ$λεσιν τ9ς παραγγελας του, χωρVς ν] γνεται ;μπ%διον τ[ν διαπραγματε,σεων. 134. Ob gφοροι, QφοZ κουσαν Qκριβ[ς τ] λεχθ$ντα, Qνεχ2ρησαν, χωρVς ν] προβοZν Qμ$σως εeς καμμαν ;ν$ργειαν. …Eχοντες fμως δη βεβαας Qποδεξεις, gλαβαν τ] μ$τρα των δι] ν] τ^ν συλλβουν ;ντ^ς τ9ς π%λεως. Λ$γεται Xλλως τε fτι κατ] τWν στιγμWν πο_ gμελλε ν] συλληφθh9 καθ’ Rδ%ν, ε`θ_ς qς εaδε τ^ πρ%σωπον lν^ς Qπ^ το_ς ;φ%ρους, R Rπο3ος ;πλησαζεν, ;νν%ησε τ^ν σκοπ^ν τ9ς προσεγγσε2ς του, καV ;πειδW Xλλος gφορος, λ%γuω ε`νοας πρ^ς α`τ%ν, τ^ν εeδοποησε δι] μυστικοZ νε,ματος, gσπευσε δρομαως πρ^ς τ^ν να^ν τ9ς Xαλκιοκου !Aθην5ς, καV ;πρ%φθασε ν] καταφ,γhη ;κε3, καθ’ fσον R bερ^ς περβολος zτο πλησον. KαV QφοZ εeσ9λθε εeς μικρ^ν οdκημα Qν9κον εeς τ^ν περβολον α`τ%ν, δι] ν] μW cποφ$ρhη ;κτεθειμ$νος εeς τ^ tπαιθρον, gμενεν ;κε3 συχος. Ob

280

281

135

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ο# δ τ* παραυτκα μν Dστ(ρησαν τ8 δι5ξει, μετ? δ το!το το! τε οCκ2ματος τ*ν Qροφον 0φε'λον κα. τ?ς θ=ρας νδον Qντα τηρ2σαντες α3τ*ν κα. 0πολαβ+ντες σω 0πYωκοδ+μησαν, προσκαθεζ+μενο τε ξεπολι+ρκησαν λιμY,. κα. μ(λλοντος α3το! 0ποψ=χειν ]σπερ εTχεν ν τY, οCκ2ματι, αCσθ+μενοι ξγουσιν κ το! #ερο! τι μπνουν Qντα, κα. ξαχθε.ς 0π(θανε παραχρμα. κα. α3τ*ν μ(λλησαν μν ς τ*ν Kαιδαν [οkπερ το4ς κακο=ργους] σβλλειν[ πειτα δοξε πλησον που κατορ=ξαι. ; δ θε*ς ; ν Δελφο'ς τ+ν τε τφον @στερον χρησε το'ς Λακεδαιμονοις μετενεγκε'ν οkπερ 0π(θανε (κα. ν!ν κε'ται ν τY, προτεμενσματι, w γραφ8 στλαι δηλο!σι) κα. ς γος α3το'ς Mν τ* πεπραγμ(νον δ=ο σ5ματα 0νθ’ <ν*ς τ8 XαλκιοκYω 0ποδο!ναι. ο# δ ποιησμενοι χαλκο!ς 0νδριντας δ=ο ς 0ντ. Παυσανου 0ν(θεσαν. O# δ &Aθηνα'οι, ς κα. το! θεο! γος κρναντος, 0ντεπ(ταξαν το'ς Λακεδαιμονοις λα=νειν α3τ+. το! δ μηδισμο! το! Παυσανου ο# Λακεδαιμ+νιοι πρ(σβεις π(μψαντες παρ? το4ς &Aθηναους ξυνεπ8ητι,ντο κα. τ*ν Θεμιστοκλ(α, ς η@ρισκον κ τ,ν περ. Παυσαναν λ(γχων, gξουν τε το'ς α3το'ς κολζεσθαι α3τ+ν. ο# δ πει-

gφοροι, ;ν το,τοις, οb Rπο3οι τ^ν κατεδωκαν, QφοZ δUν τ^ν ;πρ%λαβαν Qμ$σως τ%τε, πρVν εeσ$λθη εeς τ^ν bερ^ν χ[ρον, Qφ8ρεσαν Qκολο,θως τWν στ$γην τοZ οeκ8ματος, καV ;πωφεληθ$ντες τWν στιγμWν πο_ εcρσκετο ;ντ^ς α`τοZ, τ^ν Qπ$κλεισαν, Qποφρξαντες τ]ς θ,ρας μU το3χον, καV στ8σαντες ;μπρ^ς εeς τ^ οdκημα φρουρν, ;πεδωξαν ν] τ^ν Qναγκσουν δι] τ9ς πενης ν] παραδοθh9. !Aλλ’ ;νu[ gμελλεν Qπ^ στιγμ9ς εeς στιγμWν ν] ;κπνε,σhη, Qντελ8φθησαν τWν κατστασν του καV τ^ν gβγαλαν Qπ^ τ^ν bερ^ν περβολον, ;νu[ εeσ$τι Qν$πνεεν. !Aλλ] μ%λις τ^ν gβγαλαν, Qπ$θανεν Qμ$σως. KαV κατ’ Qρχ]ς μUν ;σχεδασαν ν] τ^ν ρψουν εeς τ^ν Kαιδαν, fπου ρπτουν το_ς κακο,ργους. …Eπειτα fμως μετ$βαλαν γν2μην καV τ^ν gθαψαν ;κε3 πλησον. !Aλλ’ R χρησμ^ς τοZ μαντεου τ[ν Δελφ[ν παρ8γγειλεν Qκολο,θως εeς το_ς Λακεδαιμονους ν] μεταφ$ρουν τ^ν τφον εeς τ^ μ$ρος fπου Qπ$θανε –καV σ8μερον κε3ται πργματι gμπροσθεν τοZ bεροZ χ2ρου, fπως μαρτυρε3 ;πιστ8λιος ;πιγραφW– καV ;πειδW τ] γεν%μενα QποτελοZν δι’ α`το_ς Qνοσιο,ργημα, ν’ Qποδ2σουν εeς τWν Xαλκοικον δ,ο σ2ματα QντV lν%ς, οb δU Λακεδαιμ%νιοι ;φρ%ντισαν ν] κατασκευσουν δ,ο χαλκοZς Qνδριντας τοZ Παυσανου, το_ς Rποους Qφι$ρωσαν εeς τWν θεν, qς ;ξαγνισμ^ν τοZ θαντου του. 135. Ob !Aθηνα3οι, qς ;κ το,του, Qπαντ[ντες εeς τWν Qξωσιν τ[ν Λακεδαιμονων, Qπ8τησαν Qπ^ α`το_ς ν] ;ξαγνσουν τ^ Qνοσιο,ργημα τοZτο, QφοZ καV R θε^ς τ^ εaχε κρνει τοιοZτον. Ob Λακεδαιμ%νιοι, π$μψαντες πρ$σβεις εeς τ]ς !Aθ8νας, κατηγ%ρησαν τ^ν Θεμιστοκλ9 qς συν$νοχον τοZ μηδισμοZ τοZ Παυσανου, ;πV τh9 βσει τ[ν Qποδεξεων πο_ εaχαν συλλ$ξει κατ] τWν διρκειαν τ9ς ;ναντον του Qνακρσεως, καV ;ζ8τησαν ν] ;πιβληθh9 εeς α`τ^ν L eδα ποινW τοZ θαντου. Ob

282

283

136

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

σθ(ντες (τυχε γ?ρ aστρακισμ(νος κα. χων δαιταν μν ν qAργει, πιφοιτ,ν δ κα. ς τν λλην Πελοπ+ννησον) π(μπουσι μετ? τ,ν Λακεδαιμονων <τομων Qντων ξυνδι5κειν νδρας οhς εSρητο γειν 6που Rν περιτ=χωσιν. O δ Θεμιστοκλς προαισθ+μενος φε=γει κ Πελοπονν2σου ς K(ρκυραν, sν α3τ,ν ε3εργ(της. δεδι(ναι δ φασκ+ντων Kερκυραων χειν α3τ*ν ]στε Λακεδαιμονοις κα. &Aθηναοις 0πεχθ(σθαι, διακομζεται Dπ’ α3τ,ν ς τν bπειρον τν καταντικρ=. κα. διωκ+μενος Dπ* τ,ν προστεταγμ(νων κατ? π=στιν 8m χωροη, 0ναγκζεται κατ τι πορον παρ? qAδμητον τ*ν Mολοσσ,ν βασιλ(α Qντα α3τY, ο3 φλον καταλ!σαι. κα. ; μν ο3κ τυχεν πιδημ,ν, ; δ τς γυναικ*ς #κ(της γεν+μενος διδσκεται Dπ’ α3τς τ*ν πα'δα σφ,ν λαβNν καθ(ζεσθαι π. τν <σταν. κα. λθ+ντος ο3 πολ4 @στερον το! &Aδμ2του δηλο' τε 6ς στι κα. ο3κ 0ξιο', εS τι ρα α3τ*ς 0ντε'πεν α3τY, &Aθηναων δεομ(νYω, φε=γοντα τιμωρε'σθαι[ κα. γ?ρ Rν Dπ’ κενου πολλY, 0σθενεστ(ρου ν τY, παρ+ντι κακ,ς πσχειν, γεννα'ον δ εTναι το4ς ;μοους 0π* το! Sσου τιμωρε'σθαι. κα. Pμα α3τ*ς μν κενYω χρεας τιν*ς κα. ο3κ ς τ* σ,μα σY5ζεσθαι ναντιωθναι, κε'νον δ’

!Aθηνα3οι ;συμφ2νησαν. !Aλλ’ ;πειδW ;κε3νος gτυχε ν] εaναι ;ξωστρακισμ$νος, καV μολον%τι δι$μενεν εeς τ^ …Aργος, ;πεσκ$πτετο συχν] καV Xλλα μ$ρη τ9ς Πελοπονν8σου, gστειλαν Qπ^ κοινοZ μU το_ς Λακεδαιμονους, οb Rπο3οι προθ,μως συμμετε3χαν εeς τWν καταδωξιν α`τ8ν, Qπ%σπασμα μU διαταγWν ν] τ^ν συλλβουν fπου τ^ν συναντ8σουν καV τ^ν φ$ρουν εeς τ]ς !Aθ8νας. 136. !Aλλ’ R Θεμιστοκλ9ς, προειδοποιηθες, gφυγεν Qπ^ τWν Πελοπ%ννησον εeς τWν K$ρκυραν, τ9ς Rποας zτο ε`εργ$της. !EπειδW fμως οb Kερκυρα3οι eσχυρζοντο fτι ;φοβοZντο ν] τ^ν δεχθοZν καV ;κτεθοZν gτσι εeς τWν gχθραν τ[ν Λακεδαιμονων καV τ[ν !Aθηναων, τ^ν διεπεραωσαν εeς τWν Qπ$ναντι πειρον. KαV ;ν[ κατεδι2κετο Qπ^ το_ς πρ^ς τοZτο ;ντεταλμ$νους παντοZ fπου ;μνθαναν fτι εaχε μεταβ9, rναγκσθη, oνεκα Qπρο%πτου περιστατικοZ, ν] ζητ8σhη κατλυμα εeς τ^ μ$γαρον τοZ !Aδμ8του, βασιλ$ως τ[ν Mολοσσ[ν, R Rπο3ος δUν zτο φιλικ[ς πρ^ς α`τ^ν διατεθειμ$νος. O …Aδμητος gτυχε ν’ Qπουσιζhη κατ] τWν vραν ;κενην, Qλλ’ R Θεμιστοκλ9ς παρουσισθη qς bκ$της εeς τWν γυνα3κ του, L Rποα τοZ ;σ,στησε ν] πρhη τ^ παιδ των εeς τ] χ$ρια του καV καθσhη εeς τWν lσταν. KαV fταν μετ’ kλγον ;π$στρεψεν R …Aδμητος, τοZ ;φαν$ρωσε πο3ος zτο καV ;πρ%σθεσεν fτι ‡ν R dδιος Qντετχθη τυχ^ν ;ναντον αeτ8σεως τοZ !Aδμ8του πρ^ς το_ς !Aθηναους, δUν εaναι QξιοπρεπUς δι’ α`τ^ν ν] τ^ν ;κδικηθh9 τ2ρα πο_ καταδι2κεται ;ξ%ριστος. T%σον μ5λλον καθ’ fσον θ] ;κακοποιε3το Qπ^ α`τ^ν τ2ρα πο_ εaναι πολ_ Qσθεν$στερ%ς του, ;νu[ fστις gχει ψυχWν γεννααν δUν ;κδικε3ται το_ς Rμοους του, fταν εcρσκωνται εeς θ$σιν μειονεκτικ8ν. …Aλλως τε, ;πρ%σθεσεν, α`τ^ς μUν ;ναντι2θη πρ^ς τ^ν …Aδμητον, προκειμ$νου περV cλικ[ν συμφερ%ντων καV ‚χι περV σωτηρας τ9ς ζω9ς του, ;νu[ R …Aδμητος,

284

285

137

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ν, εC κδοη α3τ+ν (εCπNν Dφ’ Fν κα. φ’ YF δι5κεται), σωτηρας Rν τς ψυχς 0ποστερσαι. O δ 0κο=σας 0νστησ τε α3τ*ν μετ? το! <αυτο! υ#(ος, ]σπερ κα. χων α3τ*ν καθ(ζετο, κα. μ(γιστον 9ν #κ(τευμα το!το, κα. @στερον ο3 πολλY, το'ς τε Λακεδαιμονοις κα. &Aθηναοις λθο!σι κα. πολλ? εCπο!σιν ο3κ κδδωσιν, 0λλ’ 0ποστ(λλει βουλ+μενον ς βασιλ(α πορευθναι π. τν <τ(ραν θλασσαν πεζ8 ς Π=δναν τν &Aλεξνδρου. ν 8m ;λκδος τυχNν 0ναγομ(νης π’ &Iωνας κα. πιβ?ς καταφ(ρεται χειμ,νι ς τ* &Aθηναων στρατ+πεδον, w πολι+ρκει Nξον. κα (9ν γ?ρ 0γνNς το'ς ν τ8 νη.) δεσας φρζει τY, ναυκλ2ρYω 6στις στ. κα. δι’ n φε=γει, κα. εC μ σ5σει α3τ+ν, φη ρε'ν 6τι χρ2μασι πεισθε.ς α3τ*ν γει[ τν δ 0σφλειαν εTναι μηδ(να κβναι κ τς νεNς μ(χρι πλο!ς γ(νηται[ πειθομ(νYω δ’ α3τY, χριν 0πομν2σεσθαι 0ξαν. ; δ να=κληρος ποιε' τε τα!τα κα. 0ποσαλε=σας Iμ(ραν κα. ν=κτα Dπρ το! στρατοπ(δου @στερον 0φικνε'ται ς qEφεσον. κα. ; Θεμιστοκλς κε'ν+ν τε θερπευσε χρημτων δ+σει (9λθε γ?ρ α3τY, @στερον κ τε &Aθην,ν παρ? τ,ν φλων κα. ξ qAργους n Dπεξ(κειτο) κα. μετ? τ,ν κτω Περσ,ν τιν*ς πορευθε.ς νω σπ(μ-

;]ν τ^ν ;κδ2σhη –εaπε δU πο3οι τ^ν καταδι2κουν καV δι] ποαν αeταν– θ] ;γνετο αdτιος τοZ θαντου του. 137. !AφοZ τ^ν κουσεν, R …Aδμητος ‚χι μ%νον τ^ν ;σ8κωσε μαζ_ μU τ^ν υb%ν του, τ^ν Rπο3ον R Θεμιστοκλ9ς ;κρατοZσεν Qφ’ fτου εaχε καθσει, πρ5γμα πο_ Qποτελε3 τ^ν ;πιβλητικ2τερον τ,πον bκεσας, Qλλ] καV fταν μετ’ kλγον gφθασαν οb Λακεδαιμ%νιοι καV οb !Aθηνα3οι καV τ^ν ;ζητοZσαν ;πιμ%νως, rρν8θη ν] τ^ν ;κδ2σhη. !EπειδW fμως R Θεμιστοκλ9ς ;πεθ,μει ν] μεταβh9 πρ^ς τ^ν Bασιλ$α, τ^ν Qπ$στειλε δι] ξηρ5ς εeς τWν Xλλην θλασσαν, εeς τWν Π,δναν, τWν π%λιν τοZ !Aλεξνδρου. !Eκε3 ;π$τυχεν ;μπορικ^ν πλο3ον, τ^ Rπο3ον Lτοιμζετο ν’ Qποπλε,σhη δι] τWν !Iωναν, καV ;πιβιβασθεVς ;π’ α`τοZ, παρεσ,ρθη Qπ^ τWν κακοκαιραν εeς τ^ Rρμητ8ριον τοZ !AθηναϊκοZ στ%λου, R Rπο3ος ;πολιορκοZσε τWν Nξον. Φοβηθες, qς ;κ το,του, φανερ2νει πρ^ς τ^ν κυβερν8την (καθ’ fσον zτο Xγνωστος εeς το_ς ;ντ^ς τοZ πλοου) πο3ος εaναι καV δι] ποαν αeταν καταδι2κεται, καV fτι ‡ν δUν τ^ν σ2σhη, θ] εdπhη fτι τ^ν ;δ$χθη ;πV τοZ πλοου δωροδοκηθες. H μ%νη ;λπVς σωτηρας κατ’ α`τ^ν zτο ν] μW ;πιτραπh9 εeς καν$να ν] ;ξ$λθhη Qπ^ τ^ πλο3ον, oως fτου διορθωθh9 R καιρ^ς καV συνεχισθh9 R πλοZς. KαV τ$λος cπεσχ$θη fτι ‡ν συμμορφωθh9 μU τWν αdτησν του, L χρις δUν θ] λησμονηθh9 ποτ$, Qλλ] θ’ Qνταποδοθh9 ;παξως. O κυβερν8της ‚χι μ%νον ;συμμορφ2θη πρ^ς τWν Qπατησιν α`τ8ν, Qλλ] καV Qπομακρ,νας τ^ πλο3%ν του, τ^ ;κρτησεν ;π’ Qγκ,ρας ;πV μαν Lμ$ραν καV μαν ν,κτα, εeς τWν QνοικτWν θλασσαν, Qπ$ναντι τοZ Rρμητηρου καV Qκολο,θως κατ$πλευσεν εeς τWν …Eφεσον. !Eκε3 R Θεμιστοκλ9ς Qντ8μειψε τ^ν κυβερν8την δι] γενναου χρηματικοZ δ2ρου, καθ’ fσον gλαβεν, ;ν τu[ μεταξ,, Qπ^ το_ς φλους του τ[ν !Aθην[ν καV τοZ …Aργους τ] χρ8ματα πο_ το_ς εaχε δ2σει πρ^ς φ,λαξιν. Προχωρ8σας tστερον εeς τ^ ;σωτερικ%ν, μU κποιον Π$ρσην, κ-

286

287

138

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

πει γρμματα πρ*ς βασιλ(α &Aρταξ(ρξην τ*ν Ξ(ρξου νεωστ. βασιλε=οντα. δ2λου δ I γραφ 6τι ‘Θεμιστοκλς Uκω παρ? σ(, wς κακ? μν πλε'στα Eλλ2νων εSργασμαι τ*ν Dμ(τερον οTκον, 6σον χρ+νον τ*ν σ*ν πατ(ρα πι+ντα μο. 0νγκ8η gμυν+μην, πολ4 δ’ τι πλεω 0γαθ, πειδ ν τY, 0σφαλε' μν μο, κενYω δ ν πικινδ=νYω πλιν I 0ποκομιδ γγνετο. κα μοι ε3εργεσα iφελεται (γρψας τ2ν τε κ Σαλαμ'νος προγγελσιν τς 0ναχωρ2σεως κα. τν τ,ν γεφυρ,ν, tν ψευδ,ς προσεποι2σατο, τ+τε δι’ αDτ*ν ο3 διλυσιν), κα. ν!ν χων σε μεγλα 0γαθ? δρXσαι πρειμι διωκ+μενος Dπ* τ,ν Eλλ2νων δι? τν σν φιλαν. βο=λομαι δ’ νιαυτ*ν πισχNν α3τ+ς σοι περ. Fν Uκω δηλ,σαι.’ Bασιλε4ς δ(, ς λ(γεται, θα=μασ( τε α3το! τν δινοιαν κα. κ(λευε ποιε'ν ο@τως. ; δ’ ν τY, χρ+νYω wν π(σχε τς τε Περσδος γλ5σσης 6σα δ=νατο κατεν+ησε κα. τ,ν πιτηδευμτων τς χ5ρας[ 0φικ+μενος δ μετ? τ*ν νιαυτ*ν γγνεται παρ’ α3τY, μ(γας κα. 6σος ο3δες πω Eλλ2νων δι τε τν προϋπρχουσαν 0ξωσιν κα. το! Eλληνικο! λπδα, tν Dπετθει α3τY, δουλ5σειν, μλιστα δ 0π* το! πε'ραν διδο4ς ξυνετ*ς φανεσθαι. 9ν γ?ρ ; Θεμιστοκλς βεβαι+τατα δ φ=σεως Cσχ4ν δηλ5σας κα. διαφερ+ντως τι ς α3τ* μXλλον <τ(ρου

τοικον τ9ς παραλας, Qπ$στειλεν ;πιστολWν πρ^ς τ^ν βασιλ$α !Aρταξ$ρξην, υb^ν τοZ Ξ$ρξου, R Rπο3ος εaχεν Qν$λθει προσφτως εeς τ^ν θρ%νον. T^ περιεχ%μενον τ9ς ;πιστολ9ς εaχεν qς lξ9ς: «{Hλθα πρ^ς ;σ$, ;γp R Θεμιστοκλ9ς, R Rπο3ος περισσ%τερα Qπ^ κθε Xλλον iEλληνα κακ] gχω προξεν8σει εeς τ^ν οaκον σου, ;φ’ fσον χρ%νον R πατ8ρ σου μU rνγκαζε ν’ Qμ,νωμαι ;ναντον τ[ν ;πιθ$σε2ν του, Qλλ] καV πολ_ περισσ%τερα καλ, fταν L cποχ2ρησς του ;γνετο cπ^ περιστσεις δι’ ;μU Qσφαλε3ς, δι’ ;κε3νον fμως ;πικινδ,νους. KαV μοZ kφελεται χρις δι] παρασχεθεσας cπηρεσας (;νταZθα ;μνημ%νευε καV τWν εeδοποησιν πο_ τοZ gστειλεν Qπ^ τWν Σαλαμ3να περV τ9ς ;πικειμ$νης Qναχωρ8σεως τ[ν Eλλ8νων καV τWν ματαωσιν τ%τε τ9ς καταστροφ9ς τ[ν γεφυρ[ν, τWν Rποαν ψευδ[ς οeκειοποι8θη qς kφειλομ$νην εeς ;νεργεας του) καV τ2ρα, ;πειδW rμπορ[ ν] σοZ προσφ$ρω καV Xλλας μεγλας cπηρεσας, zλθα καταδιωκ%μενος Qπ^ το_ς iEλληνας δι] τWν πρ^ς σU φιλαν μου. !Eπιθυμ[ δU ν] περιμενω oνα gτος καV τ%τε ν] σοZ ;ξηγ8σω προσωπικ[ς τ^ν σκοπ^ν τοZ ;ρχομοZ μου». 138. O Bασιλε,ς, qς λ$γεται, ;θα,μασε τ^ τολμηρ%ν του σχ$διον, καV τοZ παρ8γγειλε ν] ;νεργ8σhη fπως gγραφεν. O Θεμιστοκλ9ς, ;ξ Xλλου, κατ] τ^ διστημα τ9ς Qναμον9ς του, καV μU τWν ΠερσικWν γλ[σσαν ;ξοικει2θη, fσον rμποροZσε, καV μU τ] θη καV gθιμα τ9ς χ2ρας. KαV μετ] τWν λ9ξιν τοZ gτους, zλθεν εeς τ^ν Bασιλ$α, καV Qπ$κτησε πλησον του ;πιρροWν μεγαλυτ$ραν Qπ^ κθε Xλλον ποτU iEλληνα, καV oνεκα τ9ς προηγουμ$νης του φ8μης, καV δι] τWν ;λπδα, πο_ ;ν$πνευσεν εeς τ^ν Bασιλ$α ν] τοZ cποδουλ2σhη τWν Eλλδα, πρ^ πντων fμως δι%τι εaχε δ2σει ;πανειλημμ$νας Qποδεξεις τ9ς kξεας Qντιλ8ψε2ς του. Δι%τι R Θεμιστοκλ9ς, λ%γuω τ9ς φυσικ9ς του kξυδερκεας, L Rποα εaχε πραγματικ[ς καταδειχθ9 κατ] τρ%πον Qπαραγν2ριστον, zτο περισσ%τερον Qπ^

288

289 19 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ξιος θαυμσαι[ οCκε8α γ?ρ ξυν(σει κα. οGτε προμαθNν ς α3τν ο3δν οGτ’ πιμαθ5ν, τ,ν τε παραχρμα δι’ λαχστης βουλς κρτιστος γν5μων κα. τ,ν μελλ+ντων π. πλε'στον το! γενησομ(νου ριστος εCκαστ2ς[ κα. n μν μετ? χε'ρας χοι, κα. ξηγ2σασθαι οh+ς τε, Fν δ’ πειρος εSη, κρ'ναι #καν,ς ο3κ 0π2λλακτο[ τ+ τε μεινον \ χε'ρον ν τY, 0φανε' τι προε5ρα μλιστα. κα. τ* ξ=μπαν εCπε'ν φ=σεως μν δυνμει, μελ(της δ βραχ=τητι κρτιστος δ οkτος α3τοσχεδιζειν τ? δ(οντα γ(νετο. νοσ2σας δ τελευτ8X τ*ν βον[ λ(γουσι δ( τινες κα. <κο=σιον φαρμκYω 0ποθανε'ν α3τ+ν, 0δ=νατον νομσαντα εTναι πιτελ(σαι βασιλε' n Dπ(σχετο. μνημε'ον μν οJν α3το! ν Mαγνησ8α στ. τ8 &Aσιαν8 ν τ8 0γορ8X[ τα=της γ?ρ 9ρχε τς χ5ρας, δ+ντος βασιλ(ως α3τY, Mαγνησαν μν ρτον, t προσ(φερε πεντ2κοντα τλαντα το! νιαυτο!, Λμψακον δ οTνον (δ+κει γ?ρ πολυοιν+τατον τ,ν τ+τε εTναι), Mυο!ντα δ Qψον. τ? δ iστX φασ. κομισθναι α3το! ο# προσ2κοντες οSκαδε κελε=σαντος κενου κα. τεθναι κρ=φα &Aθηναων ν τ8 &Aττικ8[ ο3 γ?ρ ξν θπτειν ς π. προδοσ8α φε=γοντος. τ? μν κατ? Παυσαναν τ*ν Λακεδαιμ+νιον κα. Θεμιστοκλ(α τ*ν &Aθηνα'ον, λαμπροττους γενομ(νους τ,ν καθ’ <αυτο4ς Eλλ2νων, ο@τως τελε=τησεν.

κθε Xλλον Xξιος ;ξαιρετικοZ fλως δι%λου κατ] τοZτο θαυμασμοZ. Δι] τ9ς ;μφ,του εeς α`τ^ν kξεας Qντιλ8ψεως, καV χωρVς Qνγκην ;νισχ,σεως α`τ9ς οƒτε δι] προηγουμ$νης διδασκαλας οƒτε δι] τ[ν μαθημτων τ9ς περας, καV τ] παρ%ντα κατ%πιν βραχυττης σκ$ψεως gκρινεν kξ,τατα καV τ] μ$λλοντα ν] γνουν ;πV μακρ^ν διστημα χρ%νου προεκαζεν Xριστα. KαV ;κε3να μ$ν, περV τ[ν Rποων lκστοτε rσχολε3το, εaχε καV τWν bκαν%τητα ν] ;ξηγh9 πρ^ς το_ς Xλλους, ;κε3να δ$, περV τ[ν Rποων δUν εaχε προσωπικWν πε3ραν, rδυν8θη ν] κρνhη ;παρκ[ς, καV κανεVς δUν rμποροZσε ν] προŒδhη μU τWν eδαν ε`κρνειαν τ^ καλ^ν S τ^ κακ^ν πο_ ;πεφ,λαττε τ^ Xδηλον μ$λλον. KαV συγκεφαλαι2νων λ$γω fτι δι] τ9ς φυσικ9ς του kξυνοας καV qς ;κ τ9ς ;λαχστης προπαρασκευ9ς, L Rποα τοZ zτο Qναγκαα πρ^ς τοZτο, Qνεδεχθη bκαν2τερος Qπ^ κθε Xλλον ν] διαγιν2σκhη Qμ$σως τ gπρεπε ν] πραχθh9 S ν] λεχθh9. !Aλλ’ Qσθεν8σας Qπ$θανε. MερικοV μλιστα λ$γουν, fτι η`τοκτ%νησε λαβpν δηλητ8ριον, καθ’ fσον ;νν%ησεν fτι zτο Qδ,νατον ν] ;κτελ$σhη τ]ς πρ^ς τ^ν Bασιλ$α cποσχ$σεις του. T^ μν9μ του εcρσκεται εeς τWν Qγορ]ν τ9ς Mικρασιατικ9ς Mαγνησας, τ9ς περιφερεας τ9ς Rποας zτο σατρπης, καθ’ fσον R Bασιλε_ς εaχε παραχωρ8σει εeς α`τ^ν δι’ Xρτον μUν τWν Mαγνησαν, L Rποα Qπ$φερε πρ%σοδον πεν9ντα τλαντα κατ’ gτος, δι’ οaνον τWν Λμψακον, L Rποα ;θεωρε3το L πλ$ον οeνοφ%ρος χ2ρα τοZ τ%τε καιροZ, καV δι] κρ$ας τWν MυοZντα. !Aλλ] τ] kστ5 του, qς λ$γουν οb συγγενε3ς του, μετεφ$ρθησαν, κατ] παραγγελαν του, εeς τWν !Aττικ8, fπου ;τφησαν, ;ν Qγνοhα τ[ν !Aθηναων. Δι%τι L ταφW τ[ν kστ[ν του Qπηγορε,ετο κατ] ν%μον, λ%γuω τοZ fτι, κατηγορηθεVς δι] προδοσαν, εaχε γνει φυγς. TοιοZτος cπ9ρξε τ^ τ$λος Παυσανου τοZ Λακεδαιμονου καV Θεμιστοκλ$ους τοZ !Aθηναου, οb Rπο3οι cπ9ρξαν οb ;πιφαν$στεροι Qπ^ το_ς συγχρ%νους των iEλληνας.

290

291

139

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

Λακεδαιμ+νιοι δ π. μν τς πρ5της πρεσβεας τοια!τα π(ταξν τε κα. 0ντεκελε=σθησαν περ. τ,ν ναγ,ν τς λσεως[ @στερον δ φοιτ,ντες παρ’ &Aθηναους Ποτειδαας τε 0πανστασθαι κ(λευον κα. ASγιναν α3τ+νομον 0φι(ναι, κα. μλιστ γε πντων κα. νδηλ+τατα προ=λεγον τ* περ. Mεγαρ(ων ψ2φισμα καθελο!σι μ Rν γγνεσθαι π+λεμον, ν YF εSρητο α3το4ς μ χρσθαι το'ς λιμ(σι το'ς ν τ8 &Aθηναων 0ρχ8 μηδ τ8 &Aττικ8 0γορ8X. ο# δ &Aθηνα'οι οGτε τlλλα Dπ2κουον οGτε τ* ψ2φισμα καθ82ρουν, πικαλο!ντες περγασαν Mεγαρε!σι τς γς τς #ερXς κα. τς 0ορστου κα. 0νδραπ+δων Dποδοχν τ,ν 0φισταμ(νων. τ(λος δ 0φικομ(νων τ,ν τελευταων πρ(σβεων κ Λακεδαμονος, Pαμφου τε κα. Mελησππου κα. &Aγησνδρου, κα. λεγ+ντων λλο μν ο3δν Fν πρ+τερον εC5θεσαν, α3τ? δ τδε 6τι ‘Λακεδαιμ+νιοι βο=λονται τν εCρ2νην εTναι, εSη δ’ Rν εC το4ς BEλληνας α3τον+μους 0φε'τε,’ ποι2σαντες κκλησαν ο# &Aθηνα'οι γν5μας σφσιν α3το'ς προυτθεσαν, κα. δ+κει Pπαξ περ. dπντων βουλευσαμ(νους 0ποκρνασθαι. κα. παρι+ντες λλοι τε πολλο. λεγον π’ 0μφ+τερα γιγν+μενοι τα'ς γν5μαις κα. ς χρ πολεμε'ν κα. ς μ μπ+διον εTναι τ*

139. !Eξ$θεσα δη ποας Qπαιτ8σεις διετ,πωσαν καV ;ν2πιον ποων Qνταπαιτ8σεων εcρ$θησαν οb Λακεδαιμ%νιοι, σχετικ[ς μU τWν ;κδωξιν τ[ν Qνοσιουργ[ν, κατ] τWν πρ2την των πρεσβεαν εeς τ]ς !Aθ8νας. !Aλλ] δι] μεταγενεστ$ρων πρεσβει[ν Qπ8τησαν Qπ^ το_ς !Aθηναους καV τWν πολιορκαν τ9ς Ποτειδαας ν] λ,σουν, καV τ9ς Aeγνης τWν ;λευθεραν ν’ Qποκαταστ8σουν, περισσ%τερον fμως Qπ^ κθε Xλλο, καV μU γλ[σσαν Qπολ,τως ;μφαντικ8ν, ;δ8λωσαν fτι R π%λεμος θ’ Qποσοβηθh9 μ%νον, ;]ν Qνακληθh9 τ^ περV Mεγαρ$ων ψ8φισμα, δι] τοZ Rποου Qπηγορε,ετο εeς α`το_ς L χρ9σις τ9ς !Aττικ9ς Qγορ5ς καV τ[ν λιμ$νων τ9ς !Aθηναϊκ9ς Lγεμονας. !Aλλ’ οb !Aθηνα3οι οƒτε τ]ς Xλλας των Qπαιτ8σεις θελαν ν] εeσακο,σουν οƒτε τ^ ψ8φισμα ν’ Qνακαλ$σουν, κατηγοροZντες το_ς Mεγαρε3ς fτι ;πεξ$τειναν τWν καλλι$ργειν των καταχρηστικ[ς ;πV τ9ς bερ5ς γ9ς, καθpς καV ;πV τ9ς λ%γuω Qμφισβητ8σεως μW Rροθετημ$νης, καV fτι ;δ$χοντο το_ς δραπετε,οντας δο,λους των. T$λος zλθεν L τελευταα Qπ^ τWν Λακεδαμονα πρεσβεα, Qποτελουμ$νη Qπ^ τ^ν Pαμφαν, τ^ν Mελ8σιππον καV τ^ν !Aγ8σανδρον, οb Rπο3οι, χωρVς ν’ Qναφ$ρουν τποτε Qπ^ fσα προηγουμ$νως εaχαν μνημονε,σει κατ’ ;πανληψιν, εaπαν τ]ς kλγας μ%νον α`τ]ς λ$ξεις: «Ob Λακεδαιμ%νιοι θ$λουν τWν διατ8ρησιν τ9ς εeρ8νης, L Rποα rμπορε3 ν] ;ξασφαλισθh9, ;]ν Qποδ2σετε εeς το_ς iEλληνας τWν Qνεξαρτησαν των». Συγκαλ$σαντες οb !Aθηνα3οι συν$λευσιν τοZ λαοZ, ;προσκλεσαν το_ς θ$λοντας ν] ;κθ$σουν τ]ς γν2μας των, καV Qπεφασσθη ν] συζητηθh9 καV κριθh9 τ^ fλον ζ8τημα καV δοθh9 τελειωτικW Qπντησις. KαV Xλλοι πολλοV ;προχ2ρησαν εeς τ^ β9μα καV qμλησαν, τασσ%μενοι cπUρ τ9ς μι5ς S τ9ς Xλλης γν2μης, Xλλοι cπUρ τοZ πολ$μου καV Xλλοι cποστηρζοντες

292

293

140

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

ψ2φισμα εCρ2νης, 0λλ? καθελε'ν, κα. παρελθNν Περικλς ; Ξανθππου, 0νρ κατ’ κε'νον τ*ν χρ+νον πρ,τος &Aθηναων, λ(γειν τε κα. πρσσειν δυνατ5τατος, παρ82νει τοιδε. ‘Tς μν γν5μης, { &Aθηνα'οι, αCε. τς α3τς χομαι, μ εSκειν Πελοποννησοις, καπερ εCδNς το4ς 0νθρ5πους ο3 τ8 α3τ8 iργ8 0ναπειθομ(νους τε πολεμε'ν κα. ν τY, ργYω πρσσοντας, πρ*ς δ τ?ς ξυμφορ?ς κα. τ?ς γν5μας τρεπομ(νους. ;ρ, δ κα. ν!ν ;μο'α κα. παραπλ2σια ξυμβουλευτ(α μοι Qντα, κα. το4ς 0ναπειθομ(νους Dμ,ν δικαι, το'ς κοιν8 δ+ξασιν, \ν ρα τι κα. σφαλλ5μεθα, βοηθε'ν, \ μηδ κατορθο!ντας τς ξυν(σεως μεταποιε'σθαι. νδ(χεται γ?ρ τ?ς ξυμφορ?ς τ,ν πραγμτων ο3χ mσσον 0μαθ,ς χωρσαι \ κα. τ?ς διανοας το! 0νθρ5που[ δι’ 6περ κα. τν τ=χην, 6σα Rν παρ? λ+γον ξυμβ8, εC5θαμεν αCτιXσθαι. Λακεδαιμ+νιοι δ πρ+τερ+ν τε δλοι 9σαν πιβουλε=οντες Iμ'ν κα. ν!ν ο3χ Uκιστα. εCρημ(νον γ?ρ δκας μν τ,ν διαφορ,ν 0λλ2λοις διδ+ναι κα. δ(χεσθαι, χειν δ <κατ(ρους n χομεν, οGτε α3το. δκας πω 8bτησαν οGτε Iμ,ν διδ+ντων δ(χονται, βο=λονται δ πολ(μYω μXλλον \ λ+γοις τ? γκλ2ματα διαλ=εσθαι, κα. πιτσσοντες bδη κα. ο3κ(τι αCτι5μενοι πρεισιν. Ποτειδαας τε γ?ρ 0πα-

fτι τ^ ψ8φισμα πρ$πει ν] μWν Qποβ9 ;μπ%διον εeς τWν διατ8ρησιν τ9ς εeρ8νης, Qλλ] ν’ Qνακληθh9. KαV R Περικλ9ς, R υb^ς τοZ Ξανθππου, πρ[τος μεταξ_ τ[ν !Aθηναων τ9ς ;ποχ9ς του, μεγλος συγχρ%νως ρ8τωρ καV πολιτικ%ς, προχωρ8σας εeς τ^ β9μα, ;συμβο,λευσε τ] lξ9ς: 140. «Συμπολ3ται, ;ξακολουθ[ πντοτε ν] gχω τWν eδαν γν2μην fτι δUν πρ$πει ν] cποχωρ8σωμεν Qπ$ναντι τ[ν Πελοποννησων, μολον%τι γνωρζω fτι οb Xνθρωποι δUν ;μπν$ονται κατ] τWν διεξαγωγWν τοZ πολ$μου Qπ^ τWν eδαν ζ$σιν, μU τWν Rποαν πεθονται τελικ[ς ν] τ^ν Qναλβουν, Qλλ] μεταβλλουν γν2μας Qναλ%γως τ[ν lκστοτε περιστσεων. Bλ$πω, Xλλωστε, fτι καV σ8μερον πρ$πει ν] συμβουλε,σω fμοια ;ντελ[ς, fπως καV εeς τ^ παρελθ%ν, καV gχω τWν δικααν Qξωσιν fπως fσοι Qπ^ σ5ς πεισθ9τε εeς το_ς λ%γους μου cποστηρξετε τ]ς κοιν]ς Qποφσεις, καV ‡ν τυχ^ν Qκ%μη πρ%κειται ν] ;κτεθ[μεν εeς μερικ]ς Qποτυχας, εeδεμ8, ;ν περιπτ2σει ;πιτυχας, ν] μWν Qντιποι9σθε μ$ρος τ9ς τιμ9ς δι] τWν ;πιδειχθε3σαν προνοητικ%τητα. Δι%τι εaναι ;νδεχ%μενον L ;ξ$λιξις τ[ν γεγον%των ν] προχωρ8σhη κατ] τρ%πον ;ξ dσου Qνυπολ%γιστον, fσον καV τ] Qνθρ2πινα σχ$δια. Δι] τοZτο, Xλλωστε, συνηθζομεν ν] μεμφ2μεθα τWν τ,χην δι’ fσα συμβοZν Qντιθ$τως πρ^ς το_ς cπολογισμο,ς μας. Ob Λακεδαιμ%νιοι, λοιπ%ν, καV πρVν zτο φανερ^ν fτι μ5ς ;πεβουλε,οντο, καV τ2ρα περισσ%τερον παρ] πρν. Δι%τι, ;νu[ L TριακονταετWς συνθ8κη Rρζει fτι αb Qμοιβα3αι διαφοραV πρ$πει ν] cποβλλωνται εeς διαιτησαν, διατηρουμ$νου, ;ν τu[ μεταξ,, τοZ ;δαφικοZ καθεστ[τος, οƒτε α`τοV ;ζ8τησν ποτε διαιτησαν οƒτε προτεινομ$νην Qπ^ σ5ς τWν δ$χονται, Qλλ] θ$λουν ν] ;πιδι2ξουν τWν ;παν%ρθωσιν τ[ν αeτισε2ν των δι] πολ$μου μ5λλον παρ] δι] συζητ8σεως, παρστανται δU δη ;πιτσσοντες, καV ‚χι πλ$ον διατυπ2νοντες αeτισεις. Δι%τι

294

295

141

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

νστασθαι κελε=ουσι κα. ASγιναν α3τ+νομον 0φι(ναι κα. τ* Mεγαρ(ων ψ2φισμα καθαιρε'ν[ ο# δ τελευτα'οι οWδε Uκοντες κα. το4ς BEλληνας προαγορε=ουσιν α3τον+μους 0φι(ναι. Dμ,ν δ μηδε.ς νομσ8η περ. βραχ(ος Rν πολεμε'ν, εC τ* Mεγαρ(ων ψ2φισμα μ καθ(λοιμεν, 6περ μλιστα προ=χονται, εC καθαιρεθεη, μ Rν γγνεσθαι τ*ν π+λεμον, μηδ ν Dμ'ν α3το'ς αCταν Dπολπησθε ς δι? μικρ*ν πολεμ2σατε. τ* γ?ρ βραχ= τι το!το πXσαν Dμ,ν χει τν βεβαωσιν κα. πε'ραν τς γν5μης. οhς εC ξυγχωρ2σετε, κα. λλο τι με'ζον ε3θ4ς πιταχθ2σεσθε ς φ+βYω κα. το!το Dπακο=σαντες[ 0πισχυρισμενοι δ σαφς Rν καταστ2σαιτε α3το'ς 0π* το! Sσου Dμ'ν μXλλον προσφ(ρεσθαι. A3τ+θεν δ διανο2θητε \ Dπακο=ειν πρν τι βλαβναι, \ εC πολεμ2σομεν, ]σπερ μοιγε μεινον δοκε' εTναι, κα. π. μεγλ8η κα. π. βραχε8α ;μοως προφσει μ εSξοντες μηδ ξ4ν φ+βYω Lξοντες n κεκτ2μεθα[ τν γ?ρ α3τν δ=ναται δο=λωσιν U τε μεγστη κα. λαχστη δικαωσις 0π* τ,ν ;μοων πρ* δκης το'ς π(λας πιτασσομ(νη. T? δ το! πολ(μου κα. τ,ν <κατ(ροις Dπαρχ+ντων ς ο3κ 0σθεν(στερα Lξομεν γν,τε καθ’ Lκαστον 0κο=οντες.

QπαιτοZν καV τWν πολιορκαν τ9ς Ποτειδαας ν] λ,σωμεν καV τWν ;λευθεραν τ9ς Aeγνης ν’ Qποκαταστ8σωμεν καV τ^ περV Mεγαρ$ων ψ8φισμα ν’ Qνακαλ$σωμεν. A`τοV μλιστα, πο_ zλθαν τελευτα3οι, διακηρ,ττουν φανερ] fτι πρ$πει ν’ Qποδ2σωμεν εeς το_ς iEλληνας τWν Qνεξαρτησαν των. KανεVς fμως Qπ^ σ5ς ‡ς μW νομσhη fτι R π%λεμος θ] γνhη δι’ Qσ8μαντον Qφορμ8ν, ;]ν rθ$λαμεν Qρνηθ9 ν’ Qνακαλ$σωμεν τ^ περV Mεγαρ$ων Ψ8φισμα, εeς τ^ Rπο3ον φανονται fτι Qποδδουν τ%σην σπουδαι%τητα, vστε eσχυρζονται fτι ‡ν α`τ^ Qνακληθh9, R π%λεμος θ’ Qποσοβηθh9. Oƒτε πρ$πει ν’ Qφσετε cφισταμ$νην εeς τWν συνεδησν σας τWν μομφWν fτι ;πολεμ8σατε δι’ Qσ8μαντον αeταν, δι%τι τ^ Qσ8μαντον α`τ^ Qποτελε3 τWν λυδαν λθον, πρ^ς ;ξακρβωσιν καV δοκιμασαν τ[ν προθ$σε2ν σας. Kαθ’ fσον, ;]ν cποχωρ8σετε Qπ$ναντ των, θ] εcρεθ9τε ;ν2πιον ν$ας καV ;παχθεστ$ρας Qπαιτ8σεως, δι%τι θ] νομσουν fτι καV εeς τοZτο θ] cποκ,ψετε oνεκα φ%βου. !Eνu[, ;]ν Qρνηθ9τε Qποφασιστικ[ς, θ] το_ς δ2σετε ν] ;ννο8σουν καθαρ] fτι kφελουν ν] συμπεριφ$ρωνται Qπ$ναντ σας qς dσοι πρ^ς dσους μ5λλον. 141. !Aποφασσατε λοιπ^ν Qμ$σως S ν] cποκ,ψετε πρVν cποστ[μεν καμμαν ζημαν ;κ τοZ πολ$μου, , ;]ν πρ%κειται ν] πολεμ8σωμεν, fπως ;γp το`λχιστον νομζω προτιμ%τερον ν] μW cποχωρ8σωμεν, Qδιφορον ‡ν πρ%κειται περV μεγλης S μικρ5ς αeτας, οƒτε ν] διατηρ8σωμεν f,τι μ5ς Qν8κει, cπ^ τ^ κρτος τοZ φ%βου. Δι%τι καV L μεγαλυτ$ρα καV L μικροτ$ρα Qπατησις, L Rποα στηρζεται εeς Qξιο,μενα δικαι2ματα, fταν, QντV ν] ;πιδιωχθh9 δι] τ9ς δικαστικ9ς RδοZ ;πιβλλεται εeς Xλλους Qναγκαστικ[ς ;κ μ$ρους Rμοων των, σημανει cποδο,λωσιν τοZ eδου βαθμοZ. iO,τι, Xλλωστε, Qφορh5 το_ς πολεμικο_ς π%ρους Qμφοτ$ρων, kφελετε ν] μθετε, Qκο,οντες τ]ς lπομ$νας λεπτομε-

296

297

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

α3τουργο τε γρ εCσι Πελοπονν2σιοι κα. οGτε Cδ8α οGτ’ ν κοινY, χρ2ματ στιν α3το'ς, πειτα χρονων πολ(μων κα. διαποντων πειροι δι? τ* βραχ(ως α3το. π’ 0λλ2λους Dπ* πενας πιφ(ρειν. κα. ο# τοιο!τοι οGτε να!ς πληρο!ντες οGτε πεζ?ς στρατι?ς πολλκις κπ(μπειν δ=νανται, 0π* τ,ν Cδων τε Pμα 0π+ντες κα. 0π* τ,ν αDτ,ν δαπαν,ντες κα. προσ(τι κα. θαλσσης εCργ+μενοι[ α# δ περιουσαι το4ς πολ(μους μXλλον \ α# βαιαι σφορα. 0ν(χουσι. σ5μασ τε <τοιμ+τεροι ο# α3τουργο. τ,ν 0νθρ5πων \ χρ2μασι πολεμε'ν, τ* μν πιστ*ν χοντες κ τ,ν κινδ=νων κRν περιγεν(σθαι, τ* δ ο3 β(βαιον μ ο3 προαναλ5σειν, λλως τε κRν παρ? δ+ξαν, 6περ εCκ+ς, ; π+λεμος α3το'ς μηκ=νηται. μχ8η μν γ?ρ μι8X πρ*ς Pπαντας BEλληνας δυνατο. Πελοπονν2σιοι κα. ο# ξ=μμαχοι 0ντισχε'ν, πολεμε'ν δ μ πρ*ς ;μοαν 0ντιπαρασκευν 0δ=νατοι, 6ταν μ2τε βουλευτηρYω <ν. χρ5μενοι παραχρμ τι iξ(ως πιτελ,σι πντες τε Cσ+ψηφοι Qντες κα. ο3χ ;μ+φυλοι τ* φ’ <αυτ*ν Lκαστος σπε=δ8η[ ξ Fν φιλε' μηδν πιτελς γγνεσθαι. κα. γ?ρ ο# μν ς μλιστα τιμωρ2σασθα τινα βο=λονται, ο# δ ς Uκιστα τ? οCκε'α φθε'ραι.

ρεας, fτι οb eδικο μας δUν εaναι Qσθεν$στεροι. Ob Πελοπονν8σιοι, τu[ ‚ντι, καλλιεργοZν τWν γ9ν μU τ] χ$ρια των καV οƒτε δημ%σιον πλοZτον gχουν οƒτε eδιωτικ%ν. !Eκτ^ς το,του, εaναι Xπειροι μακρ[ν καV cπερθαλασσων πολ$μων, λ%γuω τοZ fτι oνεκα πενας διεξγουν τοιο,τους βραχε3ς μ%νον διαρκεας, οb μUν ;ναντον τ[ν δ$. !Aλλ’ Xνθρωποι τ%σον πτωχοV οƒτε στ%λον δ,νανται ν] ;ξοπλζουν οƒτε πεζ^ν στρατ^ν ν] στ$λλουν συχν] ;κτ^ς τ[ν Rρων τ9ς χ2ρας των, δι%τι καV Qπ^ τ] κτ8ματ των θ’ Qπουσαζαν, καV ;κ τ[ν eδων θ] ;ξ2δευαν, καV πρ^ς το,τοις θ’ Qπεκλεοντο Qπ^ τWν χρ9σιν τ9ς θαλσσης. Ob π%λεμοι, Xλλωστε, συντηροZνται Qπ^ το_ς συσσωρευμ$νους πολεμικο_ς θησαυρο_ς μ5λλον, παρ] Qπ^ ;κτκτους Qναγκαστικ]ς εeσφορς. !Eν[, ;ξ Xλλου, οb ;ργαζ%μενοι τWν γ9ν μU τ] χ$ρια των προθυμ%τερον ;κθ$τουν εeς τ^ν π%λεμον τ^ σ[μ των, παρ] τWν περιουσαν των, καθ’ fσον ;κε3νο μUν πιστε,ουν fτι rμπορε3 ν] περισωθh9 ;κ τ[ν κινδ,νων, δι’ α`τWν fμως καμμαν βεβαι%τητα δUν gχουν, fτι δUν θ] καταναλωθh9 πρ^ τοZ τ$λους τοZ πολ$μου, eδως ‡ν ο‹τος παραταθh9 παρ] το_ς cπολογισμο,ς των, fπως rμπορε3 κλλιστα ν] συμβh9. Δι%τι εeς μαν μ%νην μχην οb Πελοπονν8σιοι καV οb σ,μμαχο των εaναι bκανοV ν’ QντισταθοZν ;ναντον fλων τ[ν Eλλ8νων, Qλλ’ εaναι Qνκανοι ν] διεξαγγουν π%λεμον ;ναντον Qντιπλου, R Rπο3ος gχει, fπως Lμε3ς, διφορον kργνωσιν, ;φ’ fσον οƒτε κοινWν βουλWν gχουν οƒτε προβανουν ταχ$ως εeς τ] μ$τρα πο_ ;πιβλλονται Qπ^ Qπρο%πτους περιστσεις, καV ;πειδW fλοι gχουν dσην ψ9φον, χωρVς κ‡ν ν] εaναι Rμ%φυλοι, R καθεVς ;πιδι2κει τWν προαγωγWν τοZ eδικοZ του συμφ$ροντος. Ως ;κ το,του, τποτε συν8θως δUν rμπορε3 ν’ Qχθh9 εeς αdσιον π$ρας. Δι%τι Xλλοι μUν ;νδιαφ$ρονται ν] ;κδικηθοZν fσον rμποροZν περισσ%τερον eδιατερον ;χθρ%ν, Xλλοι δU ν] cποστοZν fσον τ^ δυνατ^ν μικροτ$ρας ζημας.

298

299

142

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

χρ+νιο τε ξυνι+ντες ν βραχε' μν μορYω σκοπο!σ τι τ,ν κοιν,ν, τY, δ πλ(ονι τ? οCκε'α πρσσουσι, κα. Lκαστος ο3 παρ? τν <αυτο! 0μ(λειαν οSεται βλψειν, μ(λειν δ( τινι κα. λλYω Dπρ <αυτο! τι προϊδε'ν, ]στε τY, α3τY, Dπ* dπντων Cδ8α δοξσματι λανθνειν τ* κοιν*ν dθρ+ον φθειρ+μενον. M(γιστον δ(, τ8 τ,ν χρημτων σπνει κωλ=σονται, 6ταν σχολ8 α3τ? ποριζ+μενοι διαμ(λλωσιν[ το! δ πολ(μου ο# καιρο. ο3 μενετο. κα. μν ο3δ’ I πιτεχισις ο3δ τ* ναυτικ*ν α3τ,ν ξιον φοβηθναι. τν μν γ?ρ χαλεπ*ν κα. ν εCρ2ν8η π+λιν 0ντπαλον κατασκευσασθαι, 9 που δ ν πολεμ8α τε κα. ο3χ mσσον κενοις Iμ,ν 0ντεπιτετειχισμ(νων[ φρο=ριον δ’ εC ποι2σονται, τς μν γς βλπτοιεν ν τι μ(ρος καταδρομα'ς κα. α3τομολαις, ο3 μ(ντοι #καν+ν γε σται πιτειχζειν τε κωλ=ειν IμXς πλε=σαντας ς τν κενων κα, 8mπερ Cσχ=ομεν, τα'ς ναυσ.ν 0μ=νεσθαι[ πλ(ον γ?ρ Iμε'ς χομεν το! κατ? γν κ το! ναυτικο! μπειρας \ κε'νοι κ το! κατ’ bπειρον ς τ? ναυτικ. τ* δ τς θαλσσης πιστ2μονας γεν(σθαι ο3 K8αδως α3το'ς προσγεν2σεται. ο3δ γ?ρ Dμε'ς μελετ,ν-

!EπειδW Xλλωστε συν$ρχονται κατ] μακρ] διαλεμματα, kλγον μ%νον χρ%νον διαθ$τουν δι] τWν ;ξ$τασιν τ[ν κοιν[ν, Qλλ] τ^ν πλε3στον καταναλσκουν εeς ;ξυπηρ$τησιν τ[ν eδιαιτ$ρων των συμφερ%ντων. KαV νομζει κανεVς fτι καμμα βλβη δUν θ] ;π$λθhη εeς τ^ κοιν^ν συμφ$ρον Qπ^ τWν eδικ8ν του Qμ$λειαν, Qλλ’ fτι τWν Qμ$λειν του μ$λλει ν’ Qναπληρ2σhη L πρ%νοια κανεν^ς Xλλου, καV gτσι L eδ$α α`τ8, τWν Rποαν πρεσβε,ουν fλοι eδιαιτ$ρως, γνεται L QφανWς αeτα τ9ς καταστροφ9ς fλων. 142. !Aλλ] κυρι2τατον ;μπ%διον δι’ α`το_ς θ] εaναι L σπνις τ[ν χρημτων, ;φ’ fσον βραδ$ως ποριζ%μενοι α`τ] κατ’ Qνγκην θ] χρονοτριβοZν, ;νu[ αb ε`καιραι τοZ πολ$μου καν$να δUν περιμ$νουν. Oƒτε Xλλωστε L κατασκευW kχυρ2σεων cπ’ α`τ[ν ;πV τοZ ;δφους μας οƒτε τ^ ναυτικ%ν των Qξζουν ν] μ5ς ;μπνε,σουν φ%βον. Δι%τι, qς πρ^ς μUν τ^ πρ[τον, δ,σκολον θ] zτο δι’ α`το,ς, καV ;ν καιρu[ ν] κατασκευσουν wχυρωμ$νην π%λιν eσ%παλον πρ^ς τ]ς !Aθ8νας, καV Qκ%μη kλιγ2τερον ;πV χ2ρας ;χθρικ9ς, πρ^ πντων ;]ν καV Lμε3ς, πρ^ς Qντεκδκησιν, gχωμεν τ%τε Qνεγερει ;πV τοZ ;δφους μας Rμοας kχυρ2σεις. !Aλλ’ ;]ν κατασκευσουν φρο,ριον sπλ[ς ;πV τοZ ;δφους μας, θ] rμποροZν μUν ν] φθερουν μ$ρος τ9ς γ9ς μας δι’ ;πιδρομ[ν καV α`τομολι[ν τ[ν δο,λων μας. T^ τοιοZτον, ;ν το,τοις, δUν θ] rμπορ$σhη ν] μ5ς ;μποδσhη Qπ^ τοZ ν] πλε,σωμεν εeς τWν χ2ραν των καV Qνεγερωμεν ;κε3 kχυρ2σεις οƒτε ν] προβανωμεν εeς Qντποινα δι] τοZ στ%λου μας, εeς τ^ν Rπο3ον gγκειται L δ,ναμς μας. Δι%τι μεγαλυτ$ραν ;μπειραν gχομεν Lμε3ς τοZ κατ] ξηρ]ν πολ$μου ;κ τ9ς ;μπειρας μας περV τ] ναυτικ, παρ] ;κε3νοι τ[ν ναυτικ[ν ;κ τ9ς ;μπειρας των κατ] ξηρν. Oƒτε θ] κατορθ2σουν α`τοV ε`κ%λως ν’ Qποκτ8σουν τWν ναυτικWν ;μπειραν, QφοZ οƒτε σε3ς ;τελειοποι8θητε Qκ%μη, μολον%τι rρχσατε

300

301

143

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

τες α3τ* ε3θ4ς 0π* τ,ν Mηδικ,ν ξεργασθ( πω[ π,ς δ νδρες γεωργο. κα. ο3 θαλσσιοι, κα. προσ(τι ο3δ μελετσαι ασ+μενοι δι? τ* Dφ’ Iμ,ν πολλα'ς ναυσ.ν αCε. φορμε'σθαι, ξιον ν τι δρY,εν; πρ*ς μν γ?ρ iλγας φορμο=σας κRν διακινδυνε=σειαν πλ2θει τν 0μαθαν θρασ=νοντες, πολλα'ς δ εCργ+μενοι Iσυχσουσι κα. ν τY, μ μελετ,ντι 0ξυνετ5τεροι σονται κα. δι’ α3τ* κα. iκνηρ+τεροι. τ* δ ναυτικ*ν τ(χνης στν, ]σπερ κα. λλο τι, κα. ο3κ νδ(χεται, 6ταν τ=χ8η, κ παρ(ργου μελετXσθαι, 0λλ? μXλλον μηδν κενYω πρεργον λλο γγνεσθαι. ES τε κα. κιν2σαντες τ,ν &Oλυμπασιν \ Δελφο'ς χρημτων μισθY, μεζονι πειρY,ντο Iμ,ν Dπολαβε'ν το4ς ξ(νους τ,ν ναυτ,ν, μ Qντων μν Iμ,ν 0ντιπλων σβντων α3τ,ν τε κα. τ,ν μετοκων δειν*ν Rν 9ν[ ν!ν δ τ+δε τε Dπρχει, κα, 6περ κρτιστον, κυβερν2τας χομεν πολτας κα. τν λλην Dπηρεσαν πλεους κα. 0μενους \ Pπασα I λλη Eλλς. κα. π. τY, κινδ=νYω ο3δε.ς Rν δ(ξαιτο τ,ν ξ(νων τ2ν τε αDτο! φε=γειν κα. μετ? τς Uσσονος Pμα λπδος iλγων Iμερ,ν Lνεκα μεγλου μισθο! δ+σεως κενοις ξυναγωνζεσθαι. Kα. τ? μν Πελοποννησων μοιγε τοια!τα κα. παραπλ2σια δοκε' εTναι, τ? δ Iμ(τερα το=των τε Fνπερ κε-

Qσκο,μενοι εeς τ] ναυτικ] ε`θ_ς μετ] το_ς Περσικο_ς πολ$μους. Π[ς λοιπ^ν Xνδρες γεωργοV καV ‚χι ναυτικοV θ] rμπορ$σουν ν] κατορθ2σουν τποτε Xξιον λ%γου, QφοZ μλιστα, πλεονεκτοZντες εeς πλο3α, καV διηνεκ[ς ;πιτιθ$μενοι δι’ α`τ[ν, οƒτε θ] το_ς ;πιτρ$ψωμεν ν’ QσκηθοZν; Δι%τι, ;]ν τ] ;νεργοZντα τ^ν Qποκλεισμ^ν πλο3α zσαν kλγα, dσως θ’ Qπεφσιζαν ν] διακινδυνε,σουν, θρασ,νοντες τWν Qμθειν των μU τ^ πλ9θος τ[ν eδων των πλοων. !Aλλ’ ;φ’ fσον θ] Qποκλεωνται Qπ^ eσχυρ^ν στ%λον, θ] μ$νουν Qδρανε3ς, καV L gλλειψις Qσκ8σεως θ] το_ς καταστ8σhη Qνεπιτηδειοτ$ρους, καV δι’ α`τ^ καV Qτολμοτ$ρους. Δι%τι L ναυτικW ;μπειρα εaναι κατ’ ;ξοχWν ζ8τημα τ$χνης καV L εeς α`τWν Xσκησις δUν ;πιτρ$πεται ν] γνεται συγχρ%νως καV fπως τ,χhη. Tο`ναντον, R Qσκο,μενος εeς τ] ναυτικ] δUν πρ$πει ν’ Qπασχολ9ται Qπ^ καμμαν Xλλην πρεργον ;νασχ%λησιν. 143. …Aλλωστε, καV ‡ν Qκ%μη cποθ$σωμεν fτι θ$τοντες χε3ρα εeς μ$ρος τ[ν χρημτων, τ[ν Qποθησαυρισμ$νων εeς τWν !Oλυμπαν S το_ς Δελφο,ς, προσπαθ8σουν ν] προσελκ,σουν πρ^ς τ^ μ$ρος των το_ς ξ$νους να,τας μας, τ^ πρ5γμα θ] zτο δειν%ν μ%νον, ;]ν Lμε3ς οb dδιοι μU το_ς μετοκους, ;πιβιβαζ%μενοι ;πV τ[ν πλοων, δUν εdμεθα eσ%παλοι μU α`το,ς. E`τυχ[ς fμως καV eσ%παλοι εdμεθα κα, τ^ σπουδαι%τερον, gχομεν πολτας !Aθηναους qς πηδαλιο,χους, καV δι] τ]ς λοιπ]ς τεχνικ]ς cπηρεσας gχομεν προσωπικ^ν περισσ%τερον καV bκαν2τερον παρ] fλη L Xλλη Eλλς. KαV κανεVς Qπ^ το_ς ξ$νους δUν θ’ Qπεφσιζε, χριν μεγαλυτ$ρου μισθοZ kλγων Lμερ[ν, ν’ Qντιμετωπσhη τ^ν κνδυνον, ‚χι μ%νον Qπ^ τWν πατρδα του ν] ;ξορισθh9, Qλλ] καV ν] διεξαγγhη μU μικροτ$ρας ;λπδας νκης κοιν^ν μU ;κενους Qγ[να. KαV τ] μUν τ[ν Πελοποννησων πργματα τοιαZτα περπου φανονται εeς ;μU το`λχιστον fτι εaναι. Nομζω Qντιθ$τως fτι τ] eδικ μας καV

302

303

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

νοις μεμψμην 0πηλλχθαι κα. λλα ο3κ 0π* το! Sσου μεγλα χειν. bν τε π. τν χ5ραν Iμ,ν πεζ8 Sωσιν, Iμε'ς π. τν κενων πλευσο=μεθα, κα. ο3κ(τι κ το! ;μοου σται Πελοπονν2σου τε μ(ρος τι τμηθναι κα. τν &Aττικν Pπασαν[ ο# μν γ?ρ ο3χ Lξουσιν λλην 0ντιλαβε'ν 0μαχε, Iμ'ν δ’ στ. γ πολλ κα. ν ν2σοις κα. κατ’ bπειρον[ μ(γα γ?ρ τ* τς θαλσσης κρτος. σκ(ψασθε δ([ εC γ?ρ 9μεν νησι,ται, τνες Rν 0ληπτ+τεροι 9σαν; κα. ν!ν χρ 6τι γγ=τατα το=του διανοηθ(ντας τν μν γν κα. οCκας 0φε'ναι, τς δ θαλσσης κα. π+λεως φυλακν χειν, κα. Πελοποννησοις Dπρ α3τ,ν iργισθ(ντας πολλY, πλ(οσι μ διαμχεσθαι (κρατ2σαντ(ς τε γ?ρ αJθις ο3κ λσσοσι μαχο=μεθα κα. \ν σφαλ,μεν, τ? τ,ν ξυμμχων, 6θεν Cσχ=ομεν, προσαπ+λλυται[ ο3 γ?ρ Iσυχσουσι μ #καν,ν Iμ,ν Qντων π’ α3το4ς στρατε=ειν), τ2ν τε iλ+φυρσιν μ οCκι,ν κα. γς ποιε'σθαι, 0λλ? τ,ν σωμτων[ ο3 γ?ρ τδε το4ς νδρας, 0λλ’ ο# νδρες τα!τα κτ,νται. κα. εC YZμην πεσειν DμXς, α3το4ς Rν ξελθ+ντας

Qπ^ τ] μειονεκτ8ματα, δι] τ] Rπο3α ;μ$μφθην ;κενους, εaναι Qπηλλαγμ$να, καV Xλλα πλεονεκτ8ματα, Qν2τερα τ[ν eδικ[ν των, παρουσιζουν. !E]ν lπομ$νως ;κε3νοι εeσβλουν εeς τ^ gδαφ%ς μας δι] ξηρ5ς, Lμε3ς θ] πλε,σωμεν ;ναντον τοZ eδικοZ των, καV L δενδροτομα μ$ρους μ%νον τ9ς Πελοπονν8σου θ] εaναι κτι ;ντελ[ς διφορον Qπ^ τWν δενδροτομαν τ9ς fλης !Aττικ9ς. Δι%τι ;κε3νοι μUν δUν θ] rμποροZν ν’ Qναπληρ2σουν τWν gλλειψιν δι] τ9ς καταλ8ψεως Xλλου ;δφους, εeμW κατ%πιν μχης, ;νu[ Lμε3ς gχομεν Xφθονον γ9ν καV ;πV τ[ν ν8σων καV ;πV τ9ς στερε5ς. Δι%τι L κυριαρχα τ9ς θαλσσης Qποτελε3 πραγματικ[ς μ$γα κεφλαιον. Σκεφθ9τε, τu[ ‚ντι, ;]ν εdμεθα νησι[ται, πο3οι θ] zσαν πλ$ον Qπρ%σβλητοι Qπ^ Lμ5ς; KαV τ2ρα, ;ν το,τοις, συμμορφ2νοντες τ]ς Qποφσεις μας fσον τ^ δυνατ^ν περισσ%τερον πρ^ς τ^ eδε[δες α`τ%, kφελομεν ν] ;γκαταλεψωμεν τWν tπαιθρον χ2ραν καV τ]ς ;π’ α`τ9ς κατοικας καV ν] στρ$ψωμεν fλην τWν προσοχ8ν μας εeς τWν cπερσπισιν τ9ς π%λεως καV τWν ;πV τ9ς θαλσσης ;πικρτησιν. Oƒτε πρ$πει, παρασυρ%μενοι Qπ^ τWν Qγανκτησιν κατ] τ[ν Πελοποννησων δι] τWν καταστροφWν τ[ν eδιοκτησι[ν μας, ν] συνψωμεν QποφασιστικWν πρ^ς α`το_ς μχην, ;νu[ εaναι πολ_ περισσ%τεροι. Δι%τι, ‡ν μUν νικ8σωμεν, θ] gχωμεν πλιν ν’ Qγωνισθ[μεν μU ‚χι kλιγωτ$ρους Qπ’ α`το,ς, ;]ν νικηθ[μεν, θ] χσωμεν ;πV πλ$ον καV το_ς συμμαχικο_ς π%ρους, οb Rπο3οι QποτελοZν τWν πηγWν τ9ς δυνμε2ς μας, καθ’ fσον οb σ,μμαχοι δUν θ] μενουν β$βαια συχοι, ;]ν δUν εdμεθα πλ$ον εeς θ$σιν ν] το_ς ;πιβληθ[μεν στρατιωτικ[ς. Oƒτε πρ$πει ν] kλοφυρ2μεθα δι] τWν Qπ2λειαν οeκι[ν καV γ9ς, Qλλ] δι] τWν Qπ2λειαν Qνδρ[ν, δι%τι ο‹τοι δ,νανται ν’ Qνακτ8σουν ;κε3να, ;κε3να fμως δUν rμποροZν ν’ Qναπληρ2σουν το_ς Qπολεσθ$ντας Xνδρας. KαV ‡ν ;πστευα fτι θ] μU rκο,ατε, θ] συνστων, fπως οb dδιοι με-

304

305 20 Θουκυδδου Iστοραι - T%μος A

144

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

κ(λευον α3τ? δ8η,σαι κα. δε'ξαι Πελοποννησοις 6τι το=των γε Lνεκα ο3χ Dπακο=σεσθε. Πολλ? δ κα. λλα χω ς λπδα το! περι(σεσθαι, \ν θ(λητε 0ρχ2ν τε μ πικτXσθαι Pμα πολεμο!ντες κα. κινδ=νους α3θαιρ(τους μ προστθεσθαι[ μXλλον γ?ρ πεφ+βημαι τ?ς οCκεας Iμ,ν dμαρτας \ τ?ς τ,ν ναντων διανοας. 0λλ’ κε'να μν κα. ν λλYω λ+γYω Pμα το'ς ργοις δηλωθ2σεται[ ν!ν δ το=τοις 0ποκρινμενοι 0ποπ(μψωμεν, Mεγαρ(ας μν 6τι σομεν 0γορ8X κα. λιμ(σι χρσθαι, \ν κα. Λακεδαιμ+νιοι ξενηλασας μ ποι,σι μ2τε Iμ,ν μ2τε τ,ν Iμετ(ρων ξυμμχων (οGτε γ?ρ κε'νο κωλ=ει ν τα'ς σπονδα'ς οGτε τ+δε), τ?ς δ π+λεις 6τι α3τον+μους 0φ2σομεν, εC κα. α3τον+μους χοντες σπεισμεθα, κα. 6ταν κ0κε'νοι τα'ς <αυτ,ν 0ποδ,σι π+λεσι μ σφσι [το'ς Λακεδαιμονοις] πιτηδεως α3τονομε'σθαι, 0λλ’ α3το'ς <κστοις ς βο=λονται[ δκας τε 6τι θ(λομεν δο!ναι κατ? τ?ς ξυνθ2κας, πολ(μου δ ο3κ ρξομεν, 0ρχομ(νους δ 0μυνο=μεθα. τα!τα γ?ρ δκαια κα. πρ(ποντα Pμα τ8δε τ8 π+λει 0ποκρνασθαι. εCδ(ναι δ χρ 6τι 0νγκη πολεμε'ν, \ν δ <κο=σιοι μXλλον δεχ5μεθα, mσσον γκεισομ(νους το4ς ναντους Lξομεν, κ τε τ,ν μεγστων κινδ=νων 6τι κα. π+λει κα. Cδι5τ8η μ(γισται τιμα. περιγγνονται. ο# γο!ν πατ(ρες Iμ,ν Dποστντες

ταβ9τε καV καταστρ$ψητε α`τ, καV δεξετε πρ^ς το_ς Λακεδαιμονους, fτι δUν θ] cποκ,ψετε χριν τοιο,των πραγμτων. 144. …Eχω, Xλλωστε, καV πολλο_ς Xλλους λ%γους ν] πιστε,ω fτι θ] νικ8σωμεν, ;]ν θελ8σετε ν] μW ;πιδι2ξετε συγχρ%νως μU τWν διεξαγωγWν τοZ πολ$μου καV ;π$κτασιν τ9ς κυριαρχας σας καV ν] μWν Qναλβετε κινδ,νους περιττο,ς. Δι%τι περισσ%τερον φοβοZμαι τ] eδικ μας σφλματα παρ] τ] σχ$δια τ[ν ;χθρ[ν μας. !Aλλ] περV τοZ ζητ8ματος το,του θ] Rμιλ8σω καV πλιν βραδ,τερον, fταν R π%λεμος θ] gχhη Qρχσει δη. !EπV τοZ παρ%ντος, ‡ς στελωμεν το_ς πρ$σβεις kπσω, QφοZ δ2σωμεν qς Qπντησιν, fτι εeς μUν το_ς Mεγαρε3ς θ] ;πιτρ$ψωμεν τWν χρ9σιν τ9ς Qγορ5ς καV τ[ν λιμ$νων, ;]ν καV οb Λακεδαιμ%νιοι πα,σουν τ]ς ;ναντον μας καV ;ναντον τ[ν συμμχων μας ξενηλασας – καθ’ fσον οƒτε ˆν Qπαγορε,εται Qπ^ τWν Tριακονταετ9 συνθ8κην οƒτε τ^ Xλλο– fτι τ[ν π%λεων τWν Qνεξαρτησαν θ’ Qποκαταστ8σωμεν, ;φ’ fσον zσαν Qνεξρτητοι κατ] τWν σ,ναψιν τ9ς συνθ8κης, καV fταν καV ;κε3νοι ;πιτρ$ψουν εeς τ]ς π%λεις τ9ς Rμοσπονδας ν’ QσκοZν τWν Qνεξαρτησαν των κατ] τρ%πον σ,μφωνον ‚χι πρ^ς τ^ συμφ$ρον τ[ν Λακεδαιμονων, Qλλ] πρ^ς το_ς π%θους lκστης Qπ^ α`τς, καV τ$λος fτι δεχ%μεθα ν] cποβληθ[μεν εeς διαιτησαν, σ,μφωνα μU τ]ς συνθ8κας, καV δUν θ] κμωμεν gναρξιν τοZ πολ$μου, Qλλ] θ] cπερασπσωμεν lαυτο,ς, ;]ν πρ[τοι μ5ς ;πιτεθοZν. Δι%τι τοια,τη Qπντησις καV δικαα εaναι καV sρμ%ζουσα συγχρ%νως εeς τWν Qξιοπρ$πειαν τ9ς π%λεως. Πρ$πει Xλλωστε ν] γνωρζωμεν fτι R π%λεμος κατ$στη Qναπ%φευκτος καV fτι fσον περισσ%τερον πρ%θυμοι δειχθ[μεν πρ^ς Qνληψν του, μU τ%σον kλιγωτ$ραν Qποφασιστικ%τητα θ] ;πιτεθοZν ;ναντον μας οb Qντπαλοι, καV Qκ%μη fτι το_ς μεγστους κινδ,νους μ$γισται QκολουθοZν τιμαV καV δι] π%λιν καV δι’ eδι2την. Ob πατ$ρες μας, το`λχιστον,

306

307

145

146

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ - BΙΒΛIΟΝ A

M2δους κα. ο3κ 0π* τοσ,νδε ;ρμ5μενοι, 0λλ? κα. τ? Dπρχοντα κλιπ+ντες, γν5μ8η τε πλ(ονι \ τ=χ8η κα. τ+λμ8η μεζονι \ δυνμει τ+ν τε βρβαρον 0πε5σαντο κα. ς τδε προ2γαγον α3τ. Fν ο3 χρ λεπεσθαι, 0λλ? το=ς τε χθρο4ς παντ. τρ+πYω 0μ=νεσθαι κα. το'ς πιγιγνομ(νοις πειρXσθαι α3τ? μ λσσω παραδο!ναι.’ O μν Περικλς τοια!τα εTπεν, ο# δ &Aθηνα'οι νομσαντες ριστα σφσι παραινε'ν α3τ*ν ψηφσαντο n κ(λευε, κα. το'ς Λακεδαιμονοις 0πεκρναντο τ8 κενου γν5μ8η, καθ’ Lκαστ τε ς φρασε κα. τ* ξ=μπαν, ο3δν κελευ+μενοι ποι2σειν, δκ8η δ κατ? τ?ς ξυνθ2κας <το'μοι εTναι διαλ=εσθαι περ. τ,ν γκλημτων π. Sσ8η κα. ;μο8α. κα. ο# μν 0πεχ5ρησαν π’ οSκου κα. ο3κ(τι @στερον πρεσβε=οντο. ACται δ αkται κα. διαφορα. γ(νοντο 0μφοτ(ροις πρ* το! πολ(μου, 0ρξμενοι ε3θ4ς 0π* τ,ν ν &EπιδμνYω κα. Kερκ=ρ8α[ πεμεγνυντο δ 6μως ν α3τα'ς κα. παρ’ 0λλ2λους φοτων 0κηρ=κτως μ(ν, 0νυπ+πτως δ οG[ σπονδ,ν γ?ρ ξ=γχυσις τ? γιγν+μενα 9ν κα. πρ+φασις το! πολεμε'ν.

Qντιμετ2πισαν ;πιτυχ[ς το_ς Π$ρσας, χωρVς κ‡ν ν] gχουν το_ς μεγλους π%ρους, το_ς Rποους Lμε3ς διαθ$τομεν, Qλλ’ QφοZ καV τ] kλγα cπρχοντ των ;γκατ$λειψαν, καV μU περισσοτ$ραν σ,νεσιν παρ] τ,χην, καV μU μεγαλυτ$ραν τ%λμην παρ] δ,ναμιν, ‚χι μ%νον τ^ν βρβαρον Qπ$κρουσαν, Qλλ] καV εeς τοια,την προ8γαγαν QκμWν τWν δ,ναμν μας. T[ν πατ$ρων μας α`τ[ν kφελομεν ν] μW δειχθ[μεν κατ2τεροι, Qλλ] καV το_ς ;χθρο_ς ν’ Qποκρο,σωμεν πσhη δυνμει, καV τWν κληρονομαν ;κενων ν] προσπαθ8σωμεν ν] παραδ2σωμεν εeς το_ς Qπογ%νους μας ‚χι rλαττωμ$νην». 145. Mετ] το_ς λ%γους το,τους τοZ Περικλ$ους, οb !Aθηνα3οι, θεωρ8σαντες fτι ;συμβο,λευε τ] Xριστα, ;ψ8φισαν fσα συν$στησε καV σ,μφωνα μU τWν γν2μην του Qπεκρθησαν εeς το_ς Λακεδαιμονους καV εeς τ] καθ$καστα, fπως ;κε3νος διεσαφ8νισε, καV γενικ[ς fτι τποτε δUν θ] κμουν διατασσ%μενοι, Qλλ’ fτι εaναι πρ%θυμοι ν] ;πιδι2ξουν τWν Xρσιν τ[ν αeτισεων, σ,μφωνα μU τWν συνθ8κην, ;πV τh9 βσει τ9ς eσοτιμας καV τ[ν δ,ο μερ[ν. Ως ;κ το,του, οb πρ$σβεις ;π$στρεψαν οdκαδε, καV οb Λακεδαιμ%νιοι δUν gστειλαν πλ$ον Xλλην πρεσβεαν. 146. A`ταV cπ9ρξαν αb πρ^ τοZ πολ$μου αeτισεις καV διαφοραV Qμφοτ$ρων, αb Rπο3αι ρχισαν ε`θ_ς μετ] τ] γεγον%τα τ9ς !Eπιδμνου καV τ9ς Kερκ,ρας. MολαταZτα, ;ξηκολο,θουν, ;ν τu[ μεταξ,, ν] ;πικοινωνοZν καV ν] μεταβανουν οb μUν εeς τWν χ2ραν τ[ν δ$, χωρVς κ8ρυκα Qληθ[ς, Qλλ’ ‚χι καV χωρVς cποψαν. Δι%τι L κατστασις Qπετ$λει διρρηξιν τ[ν συνθηκ[ν καV rμποροZσε ν] δ2σhη QφορμWν εeς π%λεμον.

308

309