Report Earthquake Sarpol-e-zahab 4th Edition

‫بسمه تعالی‬

‫گزارش مقدماتی زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب‬ ‫استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ویرایش چهارم)‬

‫‪ 7‬آذر ماه ‪6931‬‬

‫استفاده از مطالب و تصاویر با ذکر مرجع بالمانع است‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فهرست مطالب‬ ‫پیشگفتار‬

‫ج‬

‫فصل اول‪ :‬معرفی زلزله و منطقه‬ ‫‪ 1-1‬مقدمه‬

‫‪2‬‬

‫‪ 2-1‬معرفی منطقه زلزله زده‬

‫‪3‬‬

‫‪ 1-2‬معرفی رویداد‬

‫‪8‬‬

‫‪ 2-2‬پسلرزههای ثبت شده‬

‫‪8‬‬

‫‪ 3-2‬نصب شبکه لرزه نگاری محلی‬

‫‪12‬‬

‫‪ 4-2‬تغییر شکل پوسته زمین‬

‫‪11‬‬

‫‪ 1-2‬توزیع لغزش بر روی گسل‬

‫‪11‬‬

‫‪ 6-2‬پیشینه لرزهخیزی منطقه‬

‫‪18‬‬

‫‪ 1-2‬جمع بندی‬

‫‪21‬‬

‫‪ 8-2‬منابع‬

‫‪21‬‬

‫فصل سوم‪ :‬پدیده های ژئوتکنیکی‬ ‫‪ 1-3‬مقدمه‬

‫‪23‬‬

‫‪ 2-3‬بررسی وضعیت خرابیها در شهر سرپلذهاب و ارتباط آن با اثرات ساختگاهی‬

‫‪23‬‬

‫‪ 3-3‬اثرات ساختگاهی در دیگر نقاط زلزله زده‬

‫‪33‬‬

‫‪ 4-3‬ناپایداریهای زمینشناختی و ژئوتکنیکی ناشی از زمینلرزه‬

‫‪34‬‬

‫‪ 1-4-3‬زمینلغزش‬

‫‪34‬‬

‫‪ 2-4-3‬ریزش های سنگی‬

‫‪43‬‬

‫‪ 3-4-3‬روانگرایی و گسترش جانبی‬

‫‪43‬‬

‫‪ 4-4-3‬ناپایداری در تاج تپهها‬

‫‪46‬‬

‫‪ 1-3‬گسلش سطحی‬

‫‪48‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬عملکرد ساختمانهای غیر مهندسی‬

‫‪15‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬عملکرد ساختمانهای فوالدی‬

‫‪63‬‬

‫فصل ششم‪ :‬عملکرد ساختمانهایبتنآرمه‬

‫‪81‬‬

‫أ‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫فصل دوم‪ :‬جنبه های زلزله شناسی‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬عملکرد اجزای غیر سازهای‬

‫‪151‬‬

‫فصل هشتم‪ :‬عملکرد ساختمانهای عمومی‬

‫‪114‬‬

‫فصل نهم‪ :‬عملکرد شریانهای حیاتی‬

‫‪126‬‬

‫فصل دهم‪ :‬مدیریت بحران‬ ‫‪ 2-15‬نحوهی توزیع اقالم امدادی در زلزله سرپل ذهاب‬

‫‪138‬‬

‫‪ 3-15‬وضعیت امداد و نجات‬

‫‪131‬‬

‫‪ 4-15‬وضعیت مسیرهای دسترسی‬

‫‪145‬‬

‫‪ 1-15‬وضعیت بهداشت و درمان‬

‫‪141‬‬

‫‪ 6-15‬ارتباطات رادیویی و برق رسانی‬

‫‪144‬‬

‫‪ 1-15‬اسکان موقت‬

‫‪146‬‬

‫پیوست فصل سوم‪ :‬منحنیهای نسبت طیفی مولفه افقی به قائم اندازهگیری شده در سرپلذهاب‬

‫‪148‬‬

‫ب‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫‪ 1-15‬مقدمه‬

‫‪138‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫پیشگفتار‬

‫تحلیل های انجام یافته در غالب نقشللله های توزیع پریود طبیعی خاک و میزان بزرگنمایی در این شلللهر ارائه‬ ‫گردیده و سلعی شلده چرایی تفاوت میزان خرابی در این شلهر بر اسا‬

‫شرایط ساختگاهی توضیح داده شود‪.‬‬

‫همچنین موقعیت پهنه های لغزشللی و ریزشللی تدقیق شللده و توزیع کلیه پدیده های زمین شللناختی و ژئو‬ ‫تکنیکی همراه با زلزله مشاهده شده توسط تیم شناسایی تاکنون‪ ،‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫ج‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫در ویرایش چهارم‪ ،‬در دو فصل جنبه های زلزله شناسی و پدیده های ژئوتکنیکی‪ ،‬اطالعات و تحلیلهای جدیدتر‬ ‫نسبت به گزارش ویرایش سوم‪ ،‬منعکس شده است‪ ،‬ولیکن سایر فصول در ویرایش چهارم‪ ،‬با همان محتوی ارائه‬ ‫شده در ویرایش سوم ارائه می گردند‪.‬‬ ‫در فصل جنبه های زلزله شناسی‪ ،‬نقشه توزیع پسلرزه های ثبت و گزارش شده توسط شبکه لرزه نگاری کشوری‬ ‫تا تاریخ ‪ 1316/51/51‬بروز رسانی شد‪ .‬همچنین توزیع کانون ژرفی پسلرزه های گزارش شده در امتداد یک‬ ‫مقطع عرضی با راستای شمال شرق‪-‬جنوب غرب‪ ،‬عمود بر روند گسل های منطقه‪ ،‬به گزارش اضافه گردید‪ .‬شرح‬ ‫شبکه لرزه نگاری موقت نصب شده توسط تیم اعزامی پژوهشگاه‪ ،‬و نمایش توزیع مکانی ایستگاه های لرزه نگاری‬ ‫در شبکه موقت از دیگر بخش های جدید اضافه شده به گزارش ویرایش چهارم می باشند‪.‬‬ ‫در فصلل پدیده های ژئوتکنیکی نتایج برداشلت های ارتعاشلات محیطی در ‪ 45‬نقطه در شلهر سرپل ذهاب و‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل اول‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫معرفی زلزله و منطقه‬

‫دکتر مرتضی بسطامی‬ ‫دکتر جمیل بهرامی‬

‫‪1‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 6-6‬مقدمه‬

‫شکل ‪ 1-1‬دفن بیش از ‪ 15‬نفر را در سه روستای مجاور هم در نزدیکی شهر سرپلذهاب‬ ‫‪2‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫در سللاعت ‪ 21‬و ‪ 48‬دقیقه (بهوقت محلی) روز ‪ 21‬آبانماه ‪ 1316‬هجریشللمسللی‪ ،‬مطابق با سللاعت ‪ 18‬و ‪18‬‬ ‫دقیقله (بهوقت جهانی) روز ‪ 12‬نوامبر ‪ 2511‬میالدی زمینلرزهای با بزرگای گشلللتاوری ‪ 1/3‬در فاصلللله ‪15‬‬ ‫کیلومتری ازگله و حدود‪ 31‬کیلومتری شللمال غرب شللهرسللتان سللرپل ذهاب اسللتان کرمانشللاه رد داد‪ .‬این‬ ‫زمینلرزه موجب خسلاراتی وسلیع در نواحی روسلتایی و شهری کرمانشاه گردید‪ .‬تیم شناسایی ضمن بازدید از‬ ‫شلهرهای روانسر‪ ،‬جوانرود‪ ،‬تازه آباد‪ ،‬سرپل ذهاب‪،‬ازگله‪ ،‬اسالم آباد غرب‪ ،‬کرند‪ ،‬قصر شیرین به پیمایش میدانی‬ ‫روسلتاهای در مسلیر حدفاصل شهرهای مزبور و هم چنین روستای در محدوده رومرکز زلزله نظیر امام عبا ‪،‬‬ ‫اسلپر ‪ ،‬ژاله کوسله‪ ،‬کانی رش‪ ،‬کانی خنجر‪ ،‬نیمه کاره کردی قاسمان و ‪ ...‬پرداخت‪ .‬اگر چه در محدوده رومرکز‬ ‫زلزله بعضللا تلفات و خسللارات سللنگین در برخی نواحی روسللتایی مشللاهده گردید اما حجم تلفات و خسللارات‬ ‫شهرها و روستاهای زلزله زده با نزدیک شدن به شهر سرپل ذهاب افزایش قابل مالحظه ای داشته است به گونه‬ ‫ای که بیشلترین تلفات و خسارات در شهر سرپل ذهاب مشاهده گردید‪ .‬بیشتر خرابی ها در نواحی روستایی از‬ ‫نوع خرابی در سلاختمان های بوم ساخت (خشتی و گلی و ‪ )...‬و بعضا بنایی بوده است اما در شهر سرپل ذهاب‬ ‫گسلتره خرابی های با تلفات انسلانی قابل توجه‪ ،‬بیشلتر مشتمل بر ساختمان های مهندسی ساز با ضعا های‬ ‫قابل توجه در طراحی و اجرا بوده است‪ .‬شکل ‪ 1-1‬دفن بیش از ‪ 15‬نفر را در سه روستای مجاور هم در نزدیکی‬ ‫شهر سرپلذهاب از طرف شمال (جاده تازهآباد) نشان میدهد‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 2-6‬معرفی منطقه زلزلهزده‬

‫شکل ‪ 2-1‬نقشه استان کرمانشاه (مرجع‪ :‬پرتال استانداری کرمانشاه)‬

‫جدول ‪ 1-1‬مشخصات جمعیتی شهرهای استان کرمانشاه بر اسا‬

‫سرشماری سال ‪( 1311‬مرکز آمار ایران)‬ ‫‪3‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫زلزله مذکور در استان کرمانشاه رد داد‪ .‬استان کرمانشاه با مساحت ‪24645‬کیلومتر مربع‪ ،‬هفدهمین استان ایران‬ ‫از نظر وسعت بهشمار میرود‪ .‬مختصات جغرافیایی کامل استان کرمانشاه بر روی کره زمین از طول جغرافیایی‬ ‫‪ 41‬درجه و ‪ 25‬دقیقه و ‪ 31‬ثانیه شرقی تا ‪ 48‬درجه و ‪ 1‬دقیقه و ‪ 18‬ثانیه شرقی و از عرض جغرافیایی ‪33‬‬ ‫درجه و ‪ 31‬دقیقه و ‪ 8‬ثانیه شمالی تا ‪ 31‬درجه و ‪ 11‬دقیقه و ‪ 8‬ثانیه شمالی میباشد‪ .‬استان کرمانشاه که ‪1/1‬‬ ‫درصد مساحت کشور را دربرمیگیرد‪ ،‬از استانهای غربی بهشمار میآید که با کشور عراق مرز مشترک دارند‪.‬‬ ‫این استان از شمال به استان کردستان‪ ،‬از جنوب به استان لرستان و ایالم‪ ،‬از شرق به استان همدان و از غرب‬ ‫به کشور عراق محدود میشود شکل ‪ .2-1‬مرکز استان کرمانشاه‪ ،‬شهر کرمانشاه است‪ .‬بر اسا آخرین تغییرات‬ ‫در ‪ 1315‬استان کرمانشاه از‪ 14 ،‬شهرستان‪ 31 ،‬شهر‪ 31 ،‬بخش و ‪ 84‬دهستان تشکیل شدهاست (مرجع سایت‬ ‫‪.)https://fa.wikipedia.org‬جدول ‪ 1-1‬مشخصات جمعیتی شهرهای استان کرمانشاه بر اسا سرشماری‬ ‫سال ‪ 1311‬مرکز آمار ایران را نشان می دهد‪ .‬همچنین جدول ‪ 2-1‬آمار ساختمانهای مسکونی استان کرمانشاه‬ ‫به تفکیک تیپ سازه ای و مصالح مصرفی را نشان میدهد‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫کرمانشاه‬

‫‪653,25191‬‬

‫‪300586,‬‬

‫‪3115163‬‬

‫‪,715016‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪1،468،611‬‬

‫‪131،322‬‬

‫‪131،213‬‬

‫‪445،654‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪418،444‬‬

‫‪241،854‬‬

‫‪235،645‬‬

‫‪134،111‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪1،311‬‬

‫‪2،881‬‬

‫‪2،486‬‬

‫‪1،342‬‬

‫اسالم آبادغرب‬

‫‪145،816‬‬

‫‪11،361‬‬

‫‪61،151‬‬

‫‪45،111‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪11،816‬‬

‫‪46،454‬‬

‫‪41،412‬‬

‫‪26،885‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪48،345‬‬

‫‪24،186‬‬

‫‪23،114‬‬

‫‪13،865‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪665‬‬

‫‪311‬‬

‫‪281‬‬

‫‪111‬‬

‫پاوه‬

‫‪65،431‬‬

‫‪35،411‬‬

‫‪21،112‬‬

‫‪18،411‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪36،153‬‬

‫‪18،112‬‬

‫‪11،131‬‬

‫‪11،138‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪24،328‬‬

‫‪12،281‬‬

‫‪12،541‬‬

‫‪1،333‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪5‬‬

‫‪5‬‬

‫‪5‬‬

‫‪5‬‬

‫ثالث باباجانی‬

‫‪31،211‬‬

‫‪11،188‬‬

‫‪11،231‬‬

‫‪1،215‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪16،253‬‬

‫‪8،341‬‬

‫‪1،818‬‬

‫‪4،411‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪18،861‬‬

‫‪1،166‬‬

‫‪1،353‬‬

‫‪4،835‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪141‬‬

‫‪11‬‬

‫‪15‬‬

‫‪21‬‬

‫جوانرود‬

‫‪11،161‬‬

‫‪38،214‬‬

‫‪36،811‬‬

‫‪25،112‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪14،314‬‬

‫‪21،141‬‬

‫‪26،813‬‬

‫‪11،515‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪25،811‬‬

‫‪15،113‬‬

‫‪15،562‬‬

‫‪1،182‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪5‬‬

‫‪5‬‬

‫‪5‬‬

‫‪5‬‬

‫داالهو‬

‫‪31،181‬‬

‫‪11،881‬‬

‫‪18،155‬‬

‫‪15،266‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪11،111‬‬

‫‪1،822‬‬

‫‪1،133‬‬

‫‪4،662‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪25،566‬‬

‫‪1،111‬‬

‫‪15،581‬‬

‫‪1،163‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪166‬‬

‫‪88‬‬

‫‪18‬‬

‫‪41‬‬

‫روانسر‬

‫‪41،611‬‬

‫‪24،385‬‬

‫‪23،211‬‬

‫‪13،115‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪28،581‬‬

‫‪14،211‬‬

‫‪13،186‬‬

‫‪8،111‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪11،146‬‬

‫‪15،566‬‬

‫‪1،485‬‬

‫‪1،615‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪26‬‬

‫‪11‬‬

‫‪11‬‬

‫‪1‬‬

‫شهرستان‬

‫جمعیت‬

‫مرد‬

‫زن‬

‫تعداد خانوار‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شهرستان‬

‫جمعیت‬

‫مرد‬

‫زن‬

‫تعداد خانوار‬

‫‪4‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪41،481‬‬

‫‪22،886‬‬

‫‪22،111‬‬

‫‪12،815‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪31،126‬‬

‫‪11،111‬‬

‫‪11،811‬‬

‫‪15،851‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪131‬‬

‫‪13‬‬

‫‪62‬‬

‫‪31‬‬

‫سنقر‬

‫‪81،661‬‬

‫‪41،181‬‬

‫‪45،416‬‬

‫‪21،114‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪41،354‬‬

‫‪22،181‬‬

‫‪22،123‬‬

‫‪14،321‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪36،343‬‬

‫‪18،316‬‬

‫‪11،141‬‬

‫‪11،235‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪14‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪3‬‬

‫صحنه‬

‫‪15،111‬‬

‫‪31،111‬‬

‫‪31،542‬‬

‫‪21،188‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪36،253‬‬

‫‪18،246‬‬

‫‪11،111‬‬

‫‪11،111‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪34،321‬‬

‫‪11،348‬‬

‫‪16،111‬‬

‫‪15،141‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪221‬‬

‫‪121‬‬

‫‪158‬‬

‫‪16‬‬

‫قصرشیرین‬

‫‪23،121‬‬

‫‪12،141‬‬

‫‪11،182‬‬

‫‪6،153‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪18،613‬‬

‫‪1،154‬‬

‫‪8،141‬‬

‫‪1،482‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪4،656‬‬

‫‪2،618‬‬

‫‪1،128‬‬

‫‪1،211‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪615‬‬

‫‪361‬‬

‫‪351‬‬

‫‪115‬‬

‫کرمانشاه‬

‫‪1،583،833‬‬

‫‪148،326‬‬

‫‪131،151‬‬

‫‪323،211‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪112،281‬‬

‫‪411،515‬‬

‫‪411،211‬‬

‫‪288،151‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪121،111‬‬

‫‪15،342‬‬

‫‪11،311‬‬

‫‪34،123‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪1،821‬‬

‫‪114‬‬

‫‪811‬‬

‫‪411‬‬

‫کنگاور‬

‫‪16،216‬‬

‫‪38،411‬‬

‫‪31،111‬‬

‫‪23،213‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪13،181‬‬

‫‪21،531‬‬

‫‪26،115‬‬

‫‪16،111‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪21،462‬‬

‫‪15،186‬‬

‫‪15،416‬‬

‫‪6،414‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪113‬‬

‫‪455‬‬

‫‪313‬‬

‫‪182‬‬

‫گیالنغرب‬

‫‪11،551‬‬

‫‪28،835‬‬

‫‪28،111‬‬

‫‪16،115‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪21،244‬‬

‫‪12،114‬‬

‫‪12،615‬‬

‫‪1،413‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪31،211‬‬

‫‪11،138‬‬

‫‪11،213‬‬

‫‪8،111‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪112‬‬

‫‪218‬‬

‫‪214‬‬

‫‪145‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫سرپل ذهاب‬

‫‪81،342‬‬

‫‪42،814‬‬

‫‪42،468‬‬

‫‪23،616‬‬

‫‪1‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شهرستان‬

‫جمعیت‬

‫مرد‬

‫زن‬

‫تعداد خانوار‬

‫هرسین‬

‫‪18،315‬‬

‫‪31،144‬‬

‫‪38،856‬‬

‫‪22،156‬‬

‫ساکن در نقاط شهری‬

‫‪41،588‬‬

‫‪24،481‬‬

‫‪24،651‬‬

‫‪14،351‬‬

‫ساکن در نقاط روستایی‬

‫‪21،588‬‬

‫‪14،166‬‬

‫‪14،122‬‬

‫‪8،112‬‬

‫غیرساکن‬

‫‪114‬‬

‫‪11‬‬

‫‪83‬‬

‫‪41‬‬

‫جمع‬ ‫استان‬

‫اسکلت‬ ‫فلزی‬

‫بتون‬ ‫آرمه‬

‫اظهار‬ ‫نشده‬

‫سایر‬ ‫آجر و‬ ‫چوب یا‬ ‫سنگ و‬ ‫چوب‬

‫بلوک‬ ‫سیمانی‬ ‫(با هر‬ ‫نوع‬ ‫سقا)‬

‫‪36815 221511 356611 84451 141343 131185‬‬

‫‪4811‬‬

‫جمع‬

‫آجر و‬ ‫آهن یا‬ ‫سنگ و‬ ‫آهن‬

‫تمام‬ ‫آجر یا تمام‬ ‫سنگ چوب‬ ‫و آجر‬

‫خشت‬ ‫و چوب‬

‫خشت‬ ‫و گل‬

‫سایر‬

‫‪613‬‬

‫‪11251‬‬

‫‪6336‬‬

‫‪1111 3864‬‬

‫‪1181‬‬

‫‪6‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫جدول ‪ 2-1‬آمار ساختمانهای مسکونی استان کرمانشاه به تفکیک تیپ سازه ای و مصالح بر اسا‬ ‫سال ‪( 1311‬مرکز آمار ایران)‬

‫سرشماری‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل دوم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫جنبه های زلزله شناسی‬

‫دکتر محمد تاتار‬ ‫دکتر فرزام یمینی فرد‬ ‫مهند آرش اسالمی‬

‫‪1‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 6-2‬معرفی رویداد‬ ‫در سللاعت ‪ 21‬و ‪ 48‬دقیقه (بهوقت محلی) روز ‪ 21‬آبانماه ‪ 1316‬هجریشللمسللی‪ ،‬مطابق با سللاعت ‪ 18‬و ‪18‬‬ ‫دقیقله (بهوقت جهانی) روز ‪ 12‬نوامبر ‪ 2511‬میالدی زمینلرزهای با بزرگای گشلللتاوری ‪ 1/3‬در فاصلللله ‪15‬‬ ‫کیلومتری ازگله و حدود‪ 31‬کیلومتری شلمال غرب شلهرسلتان سلرپل ذهاب از استان کرمانشاه‪ ،‬واقع در مرز‬ ‫ایران و عراق بهوقوع پیوسلت (شکل ‪ .)1-2‬رومرکز این رویداد براسا‬

‫لرزهنگاشتهای ثبت شده در مرکز ملی‬

‫شلبکه لرزهنگاری باند پهن پژوهشلگاه (‪ )IIEES‬در مختصات ‪ 34/88‬درجه عرض شمالی و ‪ 41/84‬درجه طول‬ ‫زمین لرزه فوق را گزارش نمودند‪ .‬شلبکه لرزه نگاری کشلوری وابسلته به موسلسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران‪ ،‬با‬ ‫توجه به استفاده از ایستگاه های محلی‪ ،‬بویژه قرائت های فاز سه ایستگاه واقع در کشور عراق‪ ،‬کانون زمین لرزه‬ ‫را در مختصات ‪34/11‬درجه عرض شمالی و ‪ 41/16‬درجه طول خاوری مکانیابی نمود که از دقت مطلوب تری‬ ‫برخوردار است‪ .‬بر اسا‬

‫آخرین مکانیابی صورت گرفته‪ ،‬عمق کانونی زمین لرزه حدود ‪ 18‬کیلومتر برآورد شده‬

‫است‪.‬‬ ‫بر اسا‬

‫گزارش مرکز لرزهنگاری کشوری‪ ،‬موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران این زمینلرزه دارای ‪ 3‬پیشلرزه‬

‫با بزرگای بین ‪ 1/1-4/1‬و دارای ‪ 126‬پسللرزه با بزرگای ‪( 1/8-4/1‬تا ساعت ‪ 12‬ظهر روز ‪ )16/51/51‬میباشد‬ ‫(شکل ‪ .)2-2‬کانون این زمینلرزه در ‪ 15‬کیلومتری گسل جبهه کوهستان زاگر‬

‫(‪ )MFF‬قرار دارد‪ .‬مطابق با‬

‫نقشله تهیه شده‪ ،‬کانون زمینلرزه ‪ 21‬آبانماه ‪ 1316‬با بزرگای گشتاوری ‪ 1/3‬در جنوب ازگله به فاصله حدود‬ ‫‪ 15‬کیلومتری‪ ،‬شلمال شلرق قصلرشلیرین به فاصلله ‪ 33‬کیلومتری‪ ،‬و شلمال غرب سرپل ذهاب به فاصله ‪31‬‬ ‫کیلومتر واقع میگردد‪.‬‬

‫‪ 2-2‬پسلرزههای ثبت شده‬ ‫توزیع پسللرزه ها علی رغم پراکندگی نسلبتا زیاد‪ ،‬کماکان بر یک روند شمال غرب – جنوب شرق موازی با‬ ‫روند گسل های اصلی منطقه چون گسل پیشانی کوهستان (‪ )MFF‬و گسل زاگر‬

‫مرتفع (‪ )HZF‬داللت دارند‪.‬‬

‫این روند مشللابه روند صللفحه اصلللی گسللل مسللبب زمین لرزه ‪ 21‬آبان ماه ‪ 1316‬سللرپل ذهاب مطابق با حل‬ ‫سلازوکار کانونی زمین لرزه اصلی (‪ )USGS‬می باشد‪ .‬پهنای زیاد زون پسلرزه ها (شکل ‪ ،)3-2‬بخوبی بر شیب‬ ‫خیلی کم گسل مسبب زمین لرزه داللت دارد‪ .‬وجود خوشه های پراکنده از تجمع پسلرزه ها می تواند نشانی از‬ ‫فعالیت گسل های کوچک از قبل موجود‪ ،‬در اثر تجمع تنش آزاد شده از زمین لرزه سرپل ذهاب باشند‪.‬‬ ‫‪8‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫خاوری قرار دارد‪.‬سلایر مراکز لرزه نگاری جهانی نیز در موقعیت مشلابهی و با بزرگای گشتاوری تقریبا یکسانی‪،‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪1‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شلکل ‪ -1-2‬موقعیت مرکز سلطحی زمینلرزه ‪ 21‬آبانماه ‪ 1316‬سرپل ذهاب مطابق با گزارش مراکز مختلا‬ ‫لرزه نگاری‪ .‬سه پیشلرزه این زمینلرزه (ستاره های سفید رنگ) بر گرفته از مرکز لرزهنگاری کشوری وابسته به‬ ‫موسلسله ژئوفیزیک دانشلگاه تهران (‪ ،)IRSC‬و سلازوکار کانونی زمین لرزه بر اسا حل تانسور ممان (مرکز‬ ‫زلزله شلناسلی سازمان زمین شناسی امریکا‪ )USGS ،‬در شکل نشان داده شده اند‪ .‬گسل ها برگرفته از نقشه‬ ‫گسل های فعال ایران (حسامی و همکاران‪ )1382 ،‬می باشند‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫توزیع پسلرزه های ثبت و مکانیابی شده توسط شبکه لرزه نگاری کشوری (موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران) بر‬ ‫روی مقطع عرضی که بصورت عمود بر روند لرزه خیزی مشاهده ای و گسل های منطقه رسم شده است‪ ،‬هیچگونه‬ ‫بخط شدگی واضح از رویدادها که داللت بر فعالیت گسلی خاص نماید را نشان نمی دهد (شکل ‪ .)3-2‬این خود‬ ‫‪15‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شللکل ‪ 2-2‬موقعیت مرکز سللطحی زمینلرزه ‪ 21‬آبانماه ‪ ،1316‬سللرپل ذهاب مطابق با گزارش مراکز مختلا‬ ‫لرزه نگاری‪ .‬سله پیشللرزه این زمینلرزه (سلتاره های سلبز)‪ 126 ،‬پسلرزه (دایره های سفید) ثبت شده توسط‬ ‫مرکز لرزهنگاری کشلوری وابسته موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (‪ )IRSC‬تا تاریخ ‪ ،1316/51/51‬سازوکار‬ ‫کانونی زمین لرزه بر اسلا حل تانسلور ممان (مرکز زلزله شناسی سازمان زمین شناسی امریکا‪ ،)USGS ،‬و‬ ‫موقعیت مقطع عرضی عمود بر لرزه خیزی و گسل های فعال در شکل نشان داده شده اند‪ .‬گسل ها برگرفته از‬ ‫نقشه گسل های فعال ایران (حسامی و همکاران‪ )1382 ،‬می باشند‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫ناشی از خطای زیاد موجود در برآورد عمق کانونی پسلرزه ها بدلیل نبود ایستگاه های لرزه نگاری نزدیک به‬ ‫محل وقوع پسلرزه ها‪ ،‬عدم پوشش کامل منطقه‪ ،‬و نبود مدل سرعتی دقیق گستره مورد مطالعه می باشد‪ .‬توزیع‬ ‫پسلرزه ها‪ ،‬هیچ صفحه شیب دار مشخص‪ ،‬نه با شیب کم به سمت شمال شرق‪ ،‬و نه با شیب زیاد به سمت جنوب‬ ‫غرب را بگونه ای که در سازوکار کانونی محاسبه شده (‪ )USGS‬دیده می شود نشان نمی دهد‪ .‬تنها نکته قابل‬ ‫برداشت از توزیع فوق‪ ،‬پهنای زیاد زون پسلرزه هاست که با وجود یک صفحه کم شیب سازگار تر است‪ .‬الزمه‬ ‫تعیین هندسه‪ ،‬ابعاد دقیق‪ ،‬و سازوکار گسل یا گسل های مسبب زمین لرزه سرپل ذهاب‪ ،‬نصب و راه اندازی یک‬ ‫شبکه لرزه نگاری متراکم و پر تعداد از ایستگاه ها‪ ،‬و تحلیل و تفسیر پسلرزه های ثبت شده در این شبکه خواهد‬

‫شکل ‪ 3-2‬توزیع پسلرزه های ثبت و مکانیابی شده توسط شبکه لرزه نگاری کشوری در راستای مقطع عرضی‬ ‫رسم شده بصورت عمود بر روند لرزه خیزی و گسل های منطقه (شکل ‪ .)2-2‬موقعیت کانون زمین لرزه اصلی‬ ‫سرپل ذهاب (‪ )Mw=7.3‬با ستاره نشان داده شده است‪ .‬موقعیت گسل های منطقه‪ ،‬در راستای مقطع عرضی‬ ‫رسم شده‪ ،‬با مثلث وارون نشان داده شده است‪ :MFF .‬گسل پیشانی کوهستان‪ :HZF ،‬گسل زاگر مرتفع‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫بود‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 9-2‬نصب شبکه لرزهنگاری محلی‬ ‫با توجه به عدم وجود شبکههای لرزهنگاری محلی در گستره زمینلرزه ‪ 21‬آبان ماه ‪ 1316‬سر پل ذهاب‪،‬‬ ‫پسلرزههای ثبت و مکانیابی شده توسط شبکه لرزهنگاری کشوری و شبکه ملی لرزهنگاری باند پهن پژوهشگاه‪،‬‬ ‫همانطور که در شکل (‪ )3-2‬نیز نشان داده شد‪ ،‬از دقت کافی جهت شناسایی هندسه گسل مسبب و تعیین ابعاد‬ ‫آن برخوردار نیستند‪ .‬وقوع پسلرزههای متعدد در پی زمینلرزه بزرگی چون زلزله سرپل ذهاب‪ ،‬دادههای لرزهای‬ ‫ارزشمندی را جهت به نقشه در آوردن یکی از گسلهای زاگر ‪ ،‬که توانایی ایجاد یکی از بزرگترین زمینلرزههای‬ ‫این زون لرزه زمین ساختی را داشته است‪ ،‬فراهم میکند‪.‬‬

‫پسلرزههای زمینلرزه فوقالذکر از اهمیت بسیار باالئی برخوردار است‪ .‬با آگاهی از این مهم‪ ،‬و بعنوان یکی از‬ ‫مأموریتها و وظایا اصلی پژوهشگاه‪ ،‬بعنوان تنها مرکز پژوهشی که سابقه پایش پسلرزههای دهها زمینلرزه‬ ‫بزرگ کشور را در کارنامه خود دارد‪ ،‬بالفاصله بعد از آگاهی از وقوع زلزله سر پل ذهاب‪ ،‬اقدام به تدارک مقدمات‬ ‫اعزام تیم تخصصی برای نصب و راهاندازی یک شبکه لرزهنگاری موقت در منطقه گردید‪.‬‬ ‫از آنجائیکه پوشش منطقه مهلرزهای با تعداد کافی از دستگاههای لرزهنگاری با رعایت فواصل بین ایستگاهی در‬ ‫محدوده ‪ 15‬تا ‪ 11‬کیلومتر ضروری است‪ ،‬آگاهی از موقعیت کانون زمینلرزه اصلی و توزیع پسلرزههای ثبت شده‬ ‫توسط شبکه لرزهنگاری کشوری که از تعداد بیشتر ایستگاه های لرزه نگاری در منطقه جهت ثبت و گزارش‬ ‫رویدادهای اصلی و پسلرزهها بهره میبرد‪ ،‬نقش مؤثری در انتخاب موقعیتهای مناسب برای ایستگاهها دارد‪.‬‬ ‫لذا از همان دقایق ابتدایی صبح روز بعد از وقوع زمینلرزه‪ ،‬نقشههای الزم شامل زمین شناسی‪ ،‬توپوگرافی‪ ،‬جاده‬ ‫های دسترسی‪ ،‬توزیع روستاها‪ ،‬تصویر ‪ Google map‬و نقشه توزیع پسلرزهها تهیه و یا ترسیم گردید‪ .‬بحثهای‬ ‫مفصلی جهت جایابی اولیه موقعیت ایستگاههای لرزهنگاری با توجه به موقعیت کانون زمینلرزه‪ ،‬سازوکار کانونی‬ ‫محاسبه شده‪ ،‬توزیع پسلرزهها‪ ،‬نحوه توزیع راه های دسترسی‪ ،‬و موقعیت روستاها صورت گرفت‪ .‬نقشههای الزم‬ ‫ترسیم و در اختیار تیم اعزامی قرار گرفت‪ .‬همزمان دستگاههای لرزهنگاری شامل لرزهسنجهای موجود که از دو‬ ‫نوع ‪ (20 Sec-50HZ) Lennarty‬و ‪ (10sec-50HZ) CMG-6TD‬میباشد‪ ،‬شتابنگارها که از نوع ‪CMG-5TD‬‬

‫هستند‪ ،‬و دیجیتایزرهای ‪ TITAN‬بهمراه متعلقات شامل گیرنده ‪ ،GPS‬صفحه خورشیدی‪ ،‬باطری خشک‪ ،‬منبع‬ ‫تغذیه و کابلهای مربوطه جهت نصب و راهاندازی حداقل ‪ 24‬ایستگاه لرزهنگاری آماده ارسال شدند‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫بنابراین‪ ،‬نصب و راهاندازی یک شبکه لرزهنگاری متراکم از ایستگاههای موقت‪ ،‬جهت ثبت و به نقشه درآوردن‬

‫‪IIEES‬‬

‫تیم اعزامی بهمراه کلیه تجهیزات صبح روز بعد‪ ،‬یعنی دومین روز پس از وقوع زلزله عازم منطقه شدند‪ ،‬و بالفاصله‬ ‫پس از رسیدن‪ ،‬اقدام به شناسایی موقعیتهای مناسب جهت نصب دستگاهها نمودند‪ .‬معموال در مناطق زلزله‬ ‫زده‪ ،‬بدلیل وسعت خرابیها‪ ،‬ترافیک زیاد راههای دسترسی‪ ،‬عدم امکان یاری گرفتن از مسئولین روستاها و شوراها‬ ‫بدلیل در اولویت قرار داشتن امداد و کمک رسانی‪ ،‬کار جایابی ایستگاهها به کندی و با دشواری زیاد انجام‬ ‫میگیرد‪ .‬علی رغم تالش زیاد و صرف بیش از ‪ 12‬ساعت کار مداوم‪ ،‬ساعتها رانندگی در جادهها‪ ،‬عمدا امکان‬ ‫نصب بیش از سه ایستگاه لرزهنگاری در روز برای تیم اعزامی میسر نگردید‪.‬‬

‫نقشه به روز شده توزیع پسلرزهها‪ ،‬نسبت به جایابی ایستگاههای جدید‪ ،‬در فواصل و جهات معین از ایستگاههای‬ ‫نصب شده‪ ،‬تصمیم الزم صورت گیرد‪ .‬هماهنگی زیاد میان تیم اعزامی و تیم مستقر در تهران‪ ،‬و تبادل اطالعات‬ ‫فیمابین که گاها تا پاسی از نیمه شب بطول میانجامید‪ ،‬نهایتا منجر به نصب شبکهای منسجم از ایستگاهها با‬ ‫فواصل مناسب از یکدیگر گردید‪ .‬علیرغم دشواری راه های دسترسی‪ ،‬منطقهای مهلرزهای بخوبی تحت پوشش‬ ‫دسللتگاهی قرار گرفت‪ .‬موقعیت ‪ 23‬ایسللتگاه لرزهنگاری نصللب شللده در طی ‪ 8‬روز کار مداوم در شللکل (‪)4-2‬‬ ‫نشلان داده شلده است‪ .‬شبکه بندی صورت گرفته در نقشه های ترسیمی که بطور مرتب هر شب بعد از به روز‬ ‫رسانی و پالت کردن ایستگاههای جدید‪ ،‬برای تیم اعزامی مستقر در منطقه ارسال میگردید‪ ،‬کمک مؤثری در‬ ‫جایابی مناسلب ‪ 23‬ایسلتگاه لرزهنگاری در منطقه گردید‪ .‬موقعیت نهایی شلبکه لرزهنگاری متراکم نصب شده‬ ‫شلامل ‪ 23‬دسلتگاه موقت لرزهنگاری در شکل (‪ )1-2‬رسم شده است‪ .‬توزیع مناسب ایستگاهها‪ ،‬پوشش کامل‬ ‫منطقه کانونی زمینلرزه اصللی و پسللرزههای مکانیابی و گزارش شده توسط شبکه لرزهنگاری کشوری‪ ،‬بخوبی‬ ‫در شکل مشهود است‪.‬‬ ‫تعداد باالی ایستگاههای لرزه نگاری‪ ،‬و فواصل بین ایستگاهی کم‪ ،‬امکان ثبت و مکانیابی پسلرزههای رویداده با‬ ‫دقت بسیار باال را میسر ساخته و لذا شناسایی هندسه‪ ،‬ابعاد و سازوکار گسل مسبب زمینلرزه‪ ،‬که اطالعاتی‬ ‫بسیار ارزشمند خواهند بود‪ ،‬پس از تحلیل پسلرزه ها ممکن خواهد شد‪.‬‬ ‫امکان تکمیل شبکه لرزهنگاری موقت نصب شده در مراحل بعد وجود دارد که حتما انجام خواهد شد‪ .‬پس از‬ ‫ارزیابی اولیه توزیع پسلرزههای ثبت و مکانیابی شده در روزهای اول توسط شبکه فوق الذکر‪ ،‬جابجایی برخی‬ ‫ایستگاههای نصب شده و یا اضافه کردن چند ایستگاه جدید در صورت نیاز در دستور کار تیم اعزامی دوم قرار‬ ‫خواهد گرفت‪ .‬در مراحل بعدی و بهنگام پردازش و تحلیل پسلرزههای زمین لرزه سرپل ذهاب‪ ،‬از دادههای زمین‬ ‫‪13‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫مختصلات ایسلتگاههای لرزهنگاری نصلب شلده‪ ،‬بالفاصله به تهران ارسال میشد تا با پالت موقعیتها بر روی‬

‫‪IIEES‬‬

‫لرزه های ثبت شده در ایستگاههای وابسته به شبکههای لرزهنگاری دائمی مستقر در منطقه‪ ،‬شامل ایستگاه های‬ ‫شبکه لرزهنگاری کشوری وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران‪ ،‬شبکه لرزهنگاری سدهای داریان و جاوه‬ ‫وابسته به شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران‪ ،‬و ایستگاههای باند پهن مرکز ملی شبکه لرزه نگاری باند پهن‬ ‫پژوهشگاه‪ ،‬حتما استفاده خواهد شد‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 4-2‬توزیع ایستگاه های لرزه نگاری شبکه موقت نصب و راه اندازی شده توسط تیم اعزامی پژوهشگاه‬ ‫جهت ثبت و پایش پسلرزه های زمین لرزه ‪ 1316/58/21‬سر پل ذهاب‪ .‬توزیع مناسب ایستگاه ها‪ ،‬وپوشش خوب‬ ‫گستره مورد مطالعه‪ ،‬حتی در مناطق مرزی‪ ،‬علی رغم دشواری راه های دسترسی بخوبی در شکل مشهود است‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 1-2‬تغییر شکل پوسته زمین‬ ‫مطابق با مدل اولیه تهیه شلده توسلط موسلسه ‪ GSI‬کشور ژاپن ( ‪Geospatial Information Authority of‬‬

‫‪ ،)Japan‬بر پایه تحلیل داده های ‪ ،InSAR‬جابجائی بیشللینه حدود ‪ 15‬سللانتی متر به سللمت باال‪ ،‬و حدود ‪15‬‬ ‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-2‬توزیع نهائی ایستگاه های لرزه نگاری شبکه موقت نصب و راه اندازی شده توسط تیم اعزامی پژوهشگاه‪،‬‬ ‫همراه با پسلرزه های ثبت و گزارش شده تا زمان نصب شبکه موقت‪ .‬توزیع مناسب ایستگاه ها‪ ،‬و پوشش خوب‬ ‫گستره مورد مطالعه با توجه به گستردگی پسلرزه ها‪ ،‬در شکل بخوبی مشهود است‪ .‬در شبکه لرزه نگاری موقت‬ ‫نصب شده‪ ،‬از دو نوع دستگاه لرزه نگاری و یک نوع دستگاه شتابنگاری استفاده گردید که در شکل نحوه توزیع‬ ‫آنها مشهود است‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫سلانتی متر به سمت غرب در فاصله ‪ 25‬کیلومتری شمال غرب سرپل ذهاب مشاهده می گردد (اشکال ‪ 6-2‬و‬ ‫‪ .)1-2‬در محل کانون زمین لرزه‪ ،‬بیشینه جابجائی حدود ‪ 35‬و ‪ 31‬سانتی متر به ترتیب به سمت پایین و غرب‬ ‫محاسبه شده است‪ .‬منطقه با جابجائی بیش تر از ‪ 15‬سانتی متر‪ ،‬حداقل ‪ 85‬کیلومتر گسترش دارد (اشکال ‪-2‬‬ ‫‪ 6‬و ‪)1-2‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 6-2‬بیشینه جابجائی مشاهده شده در فاصله ‪ 25‬کیلومتری شمال غرب سرپل ذهاب (‪.)GSI‬‬

‫‪16‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ ,-2‬توزیع لغزش بر روی صفحه گسل‬ ‫الگوی تغییر شکل مشاهده ای‪ ،‬بر اسا‬

‫اندازه گیری تغییر شکل پوسته بکمک تحلیل داده های ‪)GSI( InSAR‬‬

‫نیز مشابه سازوکار کانونی محاسبه شده (‪ ،EMSC ،USGS‬و ‪ )CMT‬بر گسلش فشاری با شیب کم به سمت‬ ‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-2‬بیشینه جابجائی مشاهده شده در محل کانون زمین لرزه ‪ 16/58/21‬سرپل ذهاب (‪.)GSI‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شمال شرق و امتداد شمال شمال غرب‪-‬جنوب جنوب شرق داللت دارد (شکل ‪ .)8-2‬مقدار بیشینه لغزش‬ ‫محاسبه شده که در جنوب کانون زمین لرزه قرار می گیرد‪ 3 ،‬متر است‪ .‬این خود بخوبی علت مشاهده بیشینه‬ ‫شتاب و بیشترین خرابی و خسارت در شهر سرپل ذهاب که در جنوب کانون محاسبه شده برای زمین لرزه واقع‬ ‫می گردد را نشان می دهد‪.‬‬

‫‪http://www.gsi.go.jp/cais/topic171115-index-e.html‬‬

‫‪ 1-2‬پیشینه لرزه خیزی منطقه‬ ‫توزیع زمینلرزههای تاریخی و دسلتگاهی صلده اخیر در گسلتره مهلرزهای زمینلرزه ‪ 1316/58/21‬سرپل‬ ‫ذهاب (‪ ،)Mw=7.3‬داللت بر سابقه فعالیت لرزهای کم منطقه دارد‪ .‬بجز زمینلرزههای مشاهده شده در فاصله‬ ‫‪18‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 8-2‬مدل محاسبه شده برای توزیع لغزش در زمین لرزه ‪ 16/58/21‬سرپل ذهاب بر اسا اندازه گیری‬ ‫تغییرشکل پوسته ای بکمک داده های ‪ InSAR‬و سازوکار گسلش مرتبط با آن (‪.)GSI‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫حدود ‪ 21‬کیلومتری جنوب قصلرشیرین که مرتبط با وقوع فوج زمینلرزههای شهرستان قصرشیرین در آذرماه‬ ‫‪ 1312‬است‪ ،‬عمال فعالیت لرزهای قابلتوجهی در منطقه در طی صد سال اخیر مشاهده نمیگردد‪ .‬غالب زمین‬ ‫لرزه های دسلتگاهی رویداده در منطقه دارای بزرگای گشلتاوری کمتر از ‪ 1‬هسلتند‪ .‬عمال در بخش وسیعی از‬ ‫گسلتره اطراف کانون زمین لرزه اخیر سرپل ذهاب‪ ،‬زمین لرزه ای با بزرگای باالی ‪ 6‬مشاهده نمی گردد (شکل‬ ‫‪ .)1-2‬یکی از مناطقی که فرضلللیه عدم وقوع زمین لرزه های با بزرگای باال ‪ 1‬در بخش چین خورده – رورانده‬ ‫زاگر‬

‫را قوت می بخشید‪ ،‬این بخش از زون لرزه زمین ساختی زاگر‬

‫بود‪.‬‬

‫در مجاورت شهر سرپل ذهاب گزارش شده اند که سابقه لرزه خیزی باالی این شهر را نشان می دهد‪ .‬زمینلرزه‬ ‫آوریل ‪ 118‬میالدیحلوان‪ ،‬سرپل ذهاب کنونی را ویران کرد و بسیاری را در جبال کشت‪ .‬زمینلرزه که در بغداد‬ ‫حس شد و پسلرزههای آن که به تناوب در سرتاسر ماههای نخست سال ادامه داشت‪ ،‬بر منابع آب زیرزمینی در‬ ‫زاگر‬

‫اثر گذاشت‪ .‬بزرگای زمینلرزهی اصلی ‪ 6/4‬در مقیا‬

‫امواج سطحی (‪ )MS‬برآورد شده است (آمبرسیز‬

‫و ملویل‪.)1182 ،‬‬ ‫زمین لرزه آوریل ‪ 1115‬میالدی حلوان نیز زمینلرزهی ویرانگر دیگری است که در منطقهی حلوان (سرپل‬ ‫ذهاب) روی داد وسبب دگرریختیهای زمین در کوهها شد‪ .‬رباط بهروزی ویران شد و شمار زیادی از کوچتشینان‬ ‫ترکمن کشته شدند‪ .‬در بغداد زمینلرزه بهشدت حس شد و زمین بههنگام جنبش چندبار شکل امواج بهخود‬ ‫گرفت و باعث ترکخوردن برخی دیوارها شد‪ .‬بزرگای این زمینلرزه ‪ 1/1‬در مقیا‬

‫امواج سطحی (‪ )MS‬برآورد‬

‫شده است (آمبرسیز و ملویل‪.)1182 ،‬‬ ‫از نظر سازوکار گسل های این بخش از زاگر ‪ ،‬همانطور که مشاهده می گردد غالب سازوکار های حاکم بر زمین‬ ‫لرزه های این زون از نوع معکو‬

‫یا تراستی بر روی صفحه های با روند شمال غرب‪-‬جنوب شرق کم و بیش‬

‫مشابه سازوکار زمین لرزه اخیر سرپل ذهاب هستند (شکل ‪.)1-2‬‬

‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫بلحاظ لرزه خیزی تاریخی اما دو زمین لرزه ‪ 118‬و ‪ 1115‬میالدی با بزرگای تخمینی به ترتیب ‪ 6/4‬و ‪1/1‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪25‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل‪ 1-2‬نقشه زمینلرزههای تاریخی (شش ضلعی ها) بر گرفته از آمبرسیز و ملویل (‪ )1182‬و لرزه خیزی‬ ‫دستگاهی (‪ )2511-1155‬بر اسا کاتالوگ مرکز ملی شبکه لرزهنگاری باند پهن پژوهشگاه‪ .‬دایره های سفید‬ ‫زمین لرزه های دستگاهی با بزرگای کمتر از ‪ ،1‬دایره های قرمز زمین لرزه های با بزرگای بین ‪ 1‬و‪ ،6‬و دایره‬ ‫های صورتی زمین لرزه های با بزرگای ‪ 6‬تا ‪ 1‬را نشان می دهند‪ .‬موقعیت مرکز سطحی زمینلرزه ‪ 21‬آبانماه‬ ‫‪ 1316‬سرپل ذهاب مطابق با گزارش مراکز مختلا لرزه نگاری‪ ،‬و گسل های فعال منطقه (حسامی آذر و همکاران‬ ‫‪ )1382‬در شکل نشان داده شده اند‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 7-2‬جمع بندی‬ ‫زمین لرزه شامگاه ‪ 21‬آذر ماه ‪ 1316‬با بزرگای گشتاوری ‪ 1/3‬یکی از بزرگترین و مخربترین زمین لرزه های دو‬ ‫دهه اخیر ایران است که بیش از نیمی از کشورمان را به لرزه درآورد و منجر به از بین رفتن جمع کثیری (‪436‬‬ ‫نفر طبق آخرین آمار منتشللر شللده) از هموطنان عزیزمان در اسللتان کرمانشللاه و به بار آمدن خسللارات مالی‬ ‫گسترده ای در این استان گردید‪.‬‬ ‫دقیق ترین مکانیابی صلللورت گرفته (شلللبکه لرزه نگاری کشلللوری) بر قرار گرفتن کانونی زمین لرزه در ‪15‬‬ ‫کیلومتری داللت دارد‪.‬‬ ‫سلازوکار محاسلبه شده بر اسا‬

‫حل تانسور ممان (‪ ،CMT ،USGS‬و ‪ ،)EMSC‬و مدل سازی تغییر شکل‬

‫تحلیل داده های ‪ InSAR‬برگسلش فشاری با روند شمال شمال غرب – جنوب جنوب شرق‪،‬‬

‫پوسته بر اسا‬

‫با شیب کمی به سمت شمال شرق داللت دارند‪.‬‬ ‫علی رغم فاصله کمتر کانون سطحی زمین لرزه به ازگله‪ ،‬واقع شدن منطقه با بیشینه جابجائی ‪ 3‬متر به فاصله‬ ‫کمی در شلمال شهر سرپل ذهاب‪ ،‬منجر شده است تا بیشینه شتاب و حداکثر تخریب در این شهر مشاهده و‬ ‫ثبت شود‪.‬‬ ‫مشاهده بیشینه جابجائی قائم به سمت باال (‪ 15‬سانتی متر) و بیشینه جابجائی افقی به سمت غرب (‪ 15‬سانتی‬ ‫متر) مطابق با مدل سازی حاصل از داده های ‪ ،InSAR‬که کامال در راستائی است که شهر سر پل ذهاب واقع‬ ‫شده است‪ ،‬توجیح دیگری بر دلیل مشاهده خرابی گسترده در این شهر و مناطق همجوار می باشد‪.‬‬ ‫اگرچه سلابقه لرزه خیزی زون لرزه زمین سلاختی زاگر ‪ ،‬مطالعات زلزله شناسی انجام گرفته قبلی‪ ،‬و تمامی‬ ‫فرضللیات موجود‪ ،‬وقوع زمین لرزه ای با بزرگای بیشللتر از ‪ 1‬را در این زون و بویژه در قسللمت چین خورده –‬ ‫رورانده زگر‬

‫منتفی می دانسلت‪ ،‬وقوع زمین لرزه اخیر با بزرگای گشلتاوری ‪ 1/3‬نشلان داد که الزم است در‬

‫برآورد خطر وقوع زمین لرزه های بزرگ در این زون بازنگری اساسی نمود‪.‬‬

‫‪ 0-2‬منابع‬

‫‪ ‬آمبرسیز‪،‬ن‪.‬ن‪،.‬ملویل‪،‬چ‪.‬پ‪ .)1182(.‬تاریخ زمینلرزههای ایران‪،‬ترجمه‪ :‬ابوالحسن رده‪ ،‬انتشارات آگاه‪،‬‬ ‫‪.1315‬‬ ‫‪ ‬حسامی آذر‪ ،‬د‪ .‬جمالی‪ ،‬ف‪ .‬و طبسی‪ ،‬ه‪ .)1382( .‬نقشه گسلهای فعال ایران‪ ،‬پژوهشگاه بینالمللی‬ ‫زلزلهشناسی و مهندسیزلزله‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫کیلومتری جنوب ازگله و حدود ‪ 31‬کیلومتری شللمال غرب شللهرسللتان سللر پل ذهاب‪ ،‬در عمق حدود ‪18‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل سوم‬ ‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫پدیده های ژئوتکنيکی‬ ‫سید مجتبی موسوی‬ ‫ابراهیم حقشنا‬ ‫ایمان عشایری‬ ‫مهنوش بیگلری‬ ‫همکاران‪:‬‬ ‫وحید تاجیک‪ ،‬معصومه رخشنده‪ ،‬پرهام معماریان‪ ،‬محمد علی زارع‪،‬‬ ‫سعید سلطانی‪ ،‬مهرداد جوادی نژاد محمد امین معماری‪ ،‬آرمان صدر‪ ،‬احسان کمریزاده‪،‬‬ ‫یزدان دستمزد و یادگار هوشیار‬

‫‪22‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 6-9‬مقدمه‬ ‫پدیدههای مختلا ژئوتکنیکی در اثر زمینلرزه ‪ 1316/8/21‬سرپل ذهاب روی دادهاند که در تشدید‬ ‫خسارات ناشی از این زلزله موثر بودهاند‪ .‬در این فصل از گزارش حاضر‪ ،‬این پدیدهها مورد بررسی قرار خواهند‬ ‫گرفت‪ .‬در ابتدا وضعیت شهر سرپلذهاب و ارتباط احتمالی توزیع خرابیها در این شهر با ویژگیهای ژئوتکنیکی‬ ‫زمین مورد بررسی قرار خواهد گرفت و سپس به دیگر پدیدههای زمینشناختی‪ -‬ژئوتکنیکی مشاهده شده در‬ ‫اثر این زمینلرزه خواهیم پرداخت‪.‬‬

‫یکی از مهمترین عوامل موثر بر پاسخ لرزهای سطح زمین و حجم خرابیها‪ ،‬وضعیت زمینشناسی‪،‬‬ ‫ژئوتکنیکی و توپوگرافی محیط است‪ .‬به هنگام وقوع زلزله‪ ،‬شدت حرکت سطح زمین و حجم خرابیها نه تنها‬ ‫تابع مشخصات چشمه و فاصله ساختگاه از گسل مسبب‪ ،‬که نیز تابع مشخصات مکانیکی الیههای تحتاالرضی‬ ‫و همچنین مشخصات هندسی روسطحی و زیرسطحی ساختگاه است و از همین روبه هنگام وقوع زلزله‪ ،‬بیشینه‬ ‫شتاب و شدت ارتعاش سطح زمین در برخی نقاط به میزان قابل مالحظهای از نقاط دیگر ‪ -‬حتی در یک شهر‪-‬‬ ‫بیشتر است‪ .‬خطر ارتعاش باالی زمین به ویژه در نقاطی موضوعیت دارد‪ ،‬که پریود طبیعی (یا دینامیکی) ساختگاه‬ ‫و پریود غالب حرکت سنگ کا لرزهای نزدیک یکدیگر باشند‪ .‬همچنین خطر تشدید در مواردی موضوعیت دارد‬ ‫که پریودهای طبیعی ساختگاه و بنا با هم مشابه باشند‪ .‬طبیعتا میزان خطر زمانی به اوج خواهد رسید که پریود‬ ‫غالب حرکت سنگ کا لرزهای نیز در حدود پریودهای فوقالذکر باشد‪.‬‬ ‫یکی از سوالهایی که بالفاصله بعد از وقوع زمینلرزه سرپلذهاب مطرح گردید چرایی گستردگی خرابیها در‬ ‫شهر سرپلذهاب در مقایسه با دیگر مناطق تحت تاثیر زلزله و حتی نسبت به منطقه پیرامون رومرکز زلزله بود‪.‬‬ ‫یک پاسخ به این سوال از سوی متخصصین زلزلهشناسی اثر جهت پذیری (‪ )Directivity‬است‪ .‬آنها مطرح‬ ‫میکنند که نقطه اعالم شده به عنوان محل وقوع زمینلرزه در ازگله‪ ،‬در واقع نقطه شروع گسیختگی را نشان می‬ ‫دهد و با توجه به خسارت کم در ازگله و خسارت زیاد در سرپل ذهاب و همچنین الگوی پسلرزهها گسیختگی‬ ‫از ازگله به سمت سرپل حرکت کرده و باعث ایجاد اثر جهت پذیری در این زمینلرزه شده است‪ .‬وجود جهت‬ ‫پذیری سبب می شود مناطقی که روبروی جهت حرکت گسیختگی قرار می گیرند جنبش نیرومندتری را در‬ ‫مقایسه با بقیه شهرها تجربه کنند‪.‬‬ ‫اگرچه به نظر میرسد این پدیده با توجه به شواهد موجود و الگوی پسلرزهها یکی از دالیل قابل قبول برای‬ ‫توضیح شدیدتر بودن خرابیها در سرپلذهاب باشد اما نمیتواند تنها دلیل باشد چرا که توزیع خرابیها در خود‬ ‫شهر سرپلذهاب هم یکنواخت نیست و تفاوت چشمگیری در نقاط مختلا شهر حتی با توجه به مشابهت نوع‬ ‫‪23‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫‪ 2-9‬بررسی وضعیت خرابیها در شهر سرپلذهاب و ارتباط آن با اثرات ساختگاهی‬

‫‪IIEES‬‬

‫ساخت و سازها دارد‪ .‬دو روند خرابی کامال متمایز در شهر دیده میشود بطوریکه در مناطق شمال بلوار اصلی‬ ‫شهر (بلوار ساحلی) خرابیها ناچیز است و عمده مناطق با آسیب شدید در بخش جنوبی این بلوار متمرکز هستند‪.‬‬ ‫به عنوان نمونه در انتهای غربی شهر سر پل ذهاب به سمت قصر شیرین در حدفاصل پای دامنه کوه تا کناره‬ ‫رودخانه که اتفاقا دو مجموعه ساختمانهای مسکن مهر‪ ،‬یکی در مجاورت دامنه ارتفاعات سنگی شمالی و دیگری‬ ‫در مجاورت رودخانه ساخته شده است کامال رفتار متفاوتی در این زمینلرزه داشتهاند‪ .‬مجموعه مسکن مهر شمالی‬ ‫تقریبا هیچ آسیبی ندیده است در حالیکه تخریب گسترده اجزای غیر سازهای در مجتمع مسکن مهر شهید‬ ‫شیرودی (در مجاورت رودخانه) و ریزش کامل چند ساختمان ‪ 4‬تا ‪ 6‬طبقه شخصیساز در مجاورت این مجتمع‬ ‫در محله فوالدی این بخش از شهر به چشم میخورد (شکل ‪ .)1-3‬در حاشیه غربی نیمه جنوبی شهر و از جمله‬ ‫در پیرامون دبستان حدیث (آزادگان) نیز گستردگی خرابیها قابل مشاهده است‪.‬‬

‫شکل ‪ 1-3‬نقشه توزیع میزان آسیبها تهیه شده توسط ‪ Unitar‬که حاکی از افزایش قابل مالحظه میزان‬ ‫خرابی در نواحی جنوب بلوار اصلی با فاصله گرفتن از ارتفاعات شمالشرقی شهر است‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫یکی از خبرسازترین موضوعات این زمینلرزه بوده است‪ .‬همچنین تخریب شدید در ساختمانهای یک تا دو طبقه‬

‫‪IIEES‬‬

‫با توجه به موارد فوق به نظر میرسد که جدای از مسئله جهتپذیری تاثیر شرایط ساختگاهی نیز در تشدید‬ ‫آسیبها در شهر سرپلذهاب نقش داشته است‪ .‬از نظر زمینشناسی شهر سرپلذهاب در خطالقعر یک ناودیس‬ ‫با روند شمالغرب‪-‬جنوبشرق قرار گرفته است‪ .‬یال شمالی این ناودیس با نام کوه میانکال و الیههای با شیب‬ ‫برگشته مرز شمالی شهر را بوجود آورده است و رودخانه الوند با قطع این کوه از میان شهر میگذرد‪ .‬بیشتر‬ ‫مناطق شهر بویژه در ضلع جنوبی بلوار اصلی بر روی نهشتههای غالبا ریزدانه این رودخانه ساخته شدهاند‪ .‬ضخامت‬ ‫این نهشتهها به سمت خطالقعر ناودیس و با دور شدن از ارتفاعات شمالی بیشتر میشود که به نظر میرسد‬ ‫تشدید جنبش زمین در این نواحی و تخریب شدید را بدنبال داشته است‪.‬‬ ‫وجود خاک دستی توسط برخی شهروندان سرپل ذهابی در برخی از نواحی نظیر محله فوالدی (نواحی پایین‬ ‫دست غربی بلوار ساحلی در حدفاصل پل بلوار ساحلی بر روی رودخانه تا ساختمان های مسکن مهر مجتمع‬ ‫شهید شیرودی) ماحصل دپوی نخاله های ساختمانی پس از جنگ تحمیلی و ساخت و ساز بر روی آنها و در‬ ‫نتیجه بزرگنمایی خاکهای دستی مزبور و تخریب بیشتر نیز مطرح گردیده است‪ .‬مشاهدات میدانی وجود ناحیه‬ ‫گستردهای از خاک دستی – که ماحصل دپوی نخالههای ساختمانی در سالهای اخیر توسط شهرداری بوده‬ ‫است – را در مجاورت مجتمع شهید شیرودی تایید مینماید اما در ناحیه مزبور ساخت و سازی صورت نگرفته‬ ‫است و ساختمانهای مسکن مهر در مجتمع شهید شیرودی نیز بر روی خاکهای دستی احداث نگردیده است‬ ‫و بر زمین های کشاورزی بنا شدهاند و فرض خرابی ساخت و سازهای احداث شده بر روی خاک دستی می باید‬ ‫بصورت موردی و از طریق حفر گمانه تدقیق و تایید گردد‪.‬‬ ‫جهت بررسی دقیقتر تاثیر شرایط ساختگاه بر میزان آسیبها در شهر سرپلذهاب تیم شناسایی پژوهشگاه‬ ‫بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله با همکاری تیم شناسایی دانشگاه رازی اقدام به برداشت دادههای‬ ‫ارتعاشات محیطی در سطح شهر نمود‪ .‬نتایج اولیه حاصل از این برداشتها در این بخش ارائه میگردد‪ .‬شکل ‪-3‬‬ ‫‪ 2‬نقاط برداشت شده توسط این دو تیم را نشان می دهد‪ .‬برای این برداشتها تیم پژوهشگاه بینالمللی زلزله‬ ‫شناسی و مهندسی زلزله ازلرزهنگار سه مؤلفهای از نوع لنارتز ‪ 1‬ثانیه (‪ )Lennartz 5s‬و تیم دانشگاه رازی از لرزه‬ ‫نگار سه مولفه باند پهن (‪ 5/53‬تا ‪ 15‬هرتز)‪ CME- 4111‬به ترتیب همراه با دیجیتایزر از نوع ‪ city-shark‬و‬ ‫پارسیان استفاده نموده اند‪ .‬بدین ترتیب ‪ 11‬برداشت با لرزهنگار لنارتز و ‪ 21‬برداشت با لرزه نگار ‪ CME‬در پهنه‬ ‫شهر سرپل ذهاب انجام شده است که بطور مناسبی کلیه مناطق شهر را شامل میگردد‪ .‬عالوه بر برداشت های‬ ‫انجام شده بر روی خاک تعداد ‪ 1‬برداشت توسط تیم پژوهشگاه بر روی بام ساختمانها ( ‪ 4‬ساختمان ‪ 6‬طبقه‬ ‫مسکن مهر شهید شیرودی و ‪ 1‬ساختمان ‪ 4‬طبقه در همین مجموعه) و تعداد ‪ 1‬برداشت توسط تیم دانشگاه‬ ‫رازی بر بام ساختمانهای شهر به منظور بدست آوردن فرکانس پایه ساختمانها و مقایسه آن با خاک انجام شد‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫همچنین در خصوص نواحی پایین دست بلوار ساحلی شهر سرپل ذهاب– بلوار اصلی شهر سرپل ذهاب‪ -‬فرض‬

‫‪IIEES‬‬

‫روش برداشت در هر ایستگاه شامل ثبت ‪ 35‬دقیقه تا ‪ 1‬ساعت ارتعاشات محیطی پیوسته با فرکانس نمونهبرداری‬ ‫‪ 255( 155‬برای دستگاه ‪ )CME‬نمونه در ثانیه برای خاک و ‪ 11‬دقیقه با همین مشخصات برای ساختمانها‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫دادههای برداشت شده با استفاده از روش نسبت طیفی مولفه افقی به قائم (‪ )H/V‬برای خاک و محاسبه طیا‬ ‫دامنه برای ساختمانها تحلیل گردیدند‪ .‬شکلهای ‪ 3-3‬و ‪ 4-3‬به ترتیب نقشه توزیع پریود طبیعی (‪ )T0‬و دامنه‬ ‫بزرگنمایی نظیر آن (‪ )A0‬بد ت آمده از پردازش این دادهها را نشان میدهند‪ .‬منحنیهای ‪ H/V‬برای هر نقطه‬ ‫در پیوست این فصل آورده شدهاند‪.‬‬ ‫روش نسبت مؤلفههای افقی به مؤلفه قائم نمایانگر یکروند افزایشی مشخص و تقریبا یکسان در پریود خاک با‬ ‫فاصله گرفتن از ارتفاعات شمالی است بطوریکه در نقطه ‪ P1‬در حاشیه مسکن مهر شمالی که بر روی سنگ بنا‬ ‫شللده اسللت یک قله در فرکانس ‪ 25‬هرتز بر روی منحنیهای ‪ H/V‬مشللاهده می شللود و برای فرکانسهای‬ ‫پایینتر منحنی کامال تخت است که نشان دهنده ساختگاه سنگی است‪ .‬با کمی فاصله از این محل از نقطه ‪P2‬‬ ‫به سللمت جنوب فرکانس تشللدید بطور ناگهانی به ‪ 4‬هرتز کاهش مییابد‪ .‬با ادامه روند به سللمت مسللکن مهر‬ ‫شلهید شلیرودی همین وضلع ادامه می یابد با این تفاوت که در محدوده مسکن مهر شهید شیرودی با نزدیک‬ ‫شللدن به رودخانه محدوده فرکانس تشللدید باز هم کاهش یافته و از ‪ 5.8‬تا ‪ 2‬در نقاط مختلا برداشللت شللده‬ ‫تغییر میکند‪.‬‬ ‫شلکل ‪ 1-3‬نمودارهای طیا دامنه برای نقاط برداشلت شده بر روی ساختمانها در مجتمع مسکن مهر شهید‬ ‫شلیرودی را نشلان میدهد‪ .‬همانطور که دیده میشود فرکانس غالب ساختمانهای ‪ 6‬طبقه از ‪ 5.1‬برای مولفه‬ ‫شلرقی‪-‬غربی تا ‪ 1‬هرتز برای مولفه شمالی‪-‬جنوبی تغییر میکند و برای ساختمان ‪ 4‬طبقه حدود ‪ 3‬هرتز است‬ ‫که به محدودههای مشاهده شده در برداشتهای روی خاک نزدیک هستند‪.‬‬ ‫نکته دیگر در مورد مناطق مجاور رودخانه در شهر سرپلذهاب که بایستی مورد توجه قرار گیرد وقوع پدیده‬ ‫روانگرایی و جوشش ماسه در بستر رودخانه بویژه در نواحی مجاوری مسکن مهر شهید شیرودی و محله فوالدی‬ ‫است‪ .‬آثار این پدیده در بستر رودخانه بخوبی دیده میشود شکل (‪ )6-3‬وقوع این پدیده در عمق روسوبات زیر‬ ‫بستر مسکن مهر منجر به حرکتهای از نوع گسترش جانبی و ایجاد شکافهای متعدد در این بخش (شکل ‪)1-3‬‬ ‫و همچنین در منطقه دپوی نخالههای ساختمانی در مجاورت محله فوالدی شده است‪ .‬به نظر میرسد یکی دیگر‬ ‫از دالیل تشدید خسارات در این بخش از شهر وقوع این پدیده باشد‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫همانگونه که از نقشله توزیع پریود (شلکل ‪ )3-3‬مشخص است در انتهای غربی شهر نتایج حاصل از مطالعه به‬

‫‪IIEES‬‬

‫شناسی و مهندسی زلزله (نقاط آبی) و دانشگاه رازی کرمانشاه (نقاط بنفش)‬ ‫‪21‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ -2-3‬نقشه توزیع نقاط برداشت ارتعاشات محیطی توسط تیم شناسایی پژوهشگاه بینالمللی زلزله‪-‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫)‪ (skysat‬و نقشه زمینشناسی سرپلذهاب‬ ‫‪28‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪-3-3‬نقشه توزیع پریود طبیعی خاک بدست آمده از برداشت ارتعاشات محیطی بر روی تصویر ماهوارهای‬

‫‪IIEES‬‬

‫)‪ (skysat‬و نقشه زمینشناسی سرپلذهاب‬ ‫‪21‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪-4-3‬نقشه توزیع میزان بزرگنمایی بدست آمده از برداشت ارتعاشات محیطی بر روی تصویر ماهوارهای‬

‫‪IIEES‬‬

‫یک بلوک ‪ 4‬طبقه در مسکن مهد شهید شیرودی‬ ‫در جمعبندی وضعیت مشاهده شده در شهر سرپلذهاب بر اسا‬

‫بررسیهای صورت گرفته تاکنون میتوان‬

‫گفت‪:‬‬ ‫‪ ‬پهنه بندی خرابی سازه ها با پهنه بندی پریود طبیعی ساختگاه و حداقل دامنه بزرگنمایی بدست آمده‬ ‫از ارتعاشات محیطی تطابق دارد‪ .‬بدین ترتیب که در مناطق فوالدی و مسکن مهر شهید شیرودی به‬ ‫علت افزایش پریود غالب افزایش بزرگنمایی دامنه در این پریود تخریب سازه ای در ساختمانهای نسبتا‬ ‫بلند مرتبه (‪ 4‬طبقه به باال) بیشتر مالحظه می شود‪ .‬از طرفی در مناطق جنوبی شهر در امتداد خیابان‬ ‫احمد ابن اسحاق به علت کاهش پریود طبیعی و بزرگنمایی این محدوده از دوره تناوب سازهها‪،‬‬ ‫ساختمانهای کوتاه بیشتر دچار خرابی شده اند‪.‬‬ ‫‪ ‬عالوه بر پهنه بندی خرابی‪ ،‬تطابق پهنه بندی عدم خرابی سازه های نسبتا ضعیا و یا ناسازگار با ضوابط‬ ‫آیین نامه ‪ 2855‬نیز با توجه به عدم تطابق پریود طبیعی این سازه ها با پریود طبیعی ساختگاه به وضوح‬ ‫مشاهده می شود‪ .‬بطوریکه در راستای شرقی‪-‬غربی در امتداد بلوار راه کربال سازه هایی که سال ساخت‬ ‫‪35‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ -1-3‬نمودارهای طیا دامنه برداشتهای انجام شده بر روی ‪ 4‬بلوک شش طبقه ‪ A14 ،A8 ،A2 ،A1‬و‬

‫‪IIEES‬‬

‫آنها مربوط به پیش از سال ‪ 1311‬می باشد وضوابط خاصی برای باربری جانبی در آنها رعایت نشده‬ ‫است از تخریب یا آسیب جدی زلزله در امان مانده اند‪.‬‬ ‫‪ ‬مشاهده توزیع جغرافیایی خرابی و عدم خرابی در امتداد شرقی‪ -‬غربی و شمالی – جنوبی در پهنه شهر‬ ‫سرپلذهاب تاثیر عامل تشدید ساختگاهی را نسبت به دیگر پدیده ساختگاهی مانند جهت پذیری‬ ‫محتمل تر می نماید ولیکن این مساله با مطالعه در دست اقدام قابل تدقیق است‪.‬‬ ‫‪ ‬در مقایسه مناطق مسکن مهر شهید شیرودی و منطقه فوالدی با توجه به تشابه نسبی بافت و ساختار‬ ‫دوم به عنوان اصلی ترین عوامل ژئوتکنیکی و اثرات ساختگاهی تشخیص داده شده اند‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫زمین‪ ،‬اثر گسترش جانبی رویداده در مسکن مهر شهید شیرودی به همراه تشدید ساختگاهی در اولویت‬

‫‪IIEES‬‬

‫مسکن مهر شهید شیرودی‬

‫‪32‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ -6-3‬تصاویری از پدیده روانگرایی و جوشش ماسه در نقاط مختلا بستر رودخانه در مجاورت مجتمع‬

‫‪IIEES‬‬

‫شهید شیرودی‬

‫‪ 9-9‬اثرات ساختگاهی در دیگر نقاط زلزله زده‬ ‫مشاهدات میدانی تاثیر شرایط ساختگاهی در بسیاری نقاط دیگر زلزلهزده را محتمل نشان میدهد که از جمله‬ ‫می توان به محل بیمارسللتان تخریب شللده اسللالم آباد اشللاره کرد‪ .‬همچنین این تنها الیه های تحت االرضللی‬ ‫نیسلتند که موجبات اثرات سلاختگاهی میگردند بلکه مشلخصات هندسی روسطحی ساختگاه که تحت عنوان‬ ‫اثرات توپوگرافی امروزه شناخته شدهاند می تواند به هنگام وقوع زلزله‪ ،‬شدت حرکت سطح زمین و حجم خرابی‬ ‫ها را در نقاط مختلا متفاوت سللازد‪ .‬در پیمایش میدانی صللورت گرفته در محدوده مسللیر ازگله به تازهآباد و‬ ‫‪33‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ -1-3‬تصاویری از شکافهای ایجاد شه در اثر پدیده گسترش جانبی در محدوده مجتمع مسکن مهر‬

‫‪IIEES‬‬

‫همچنین طی مسلیر روسلتای کانیرش به سوی روستای نیمه کاره می توان اثرات توپوگرافی را مشاهده نمود‪.‬‬ ‫بناها و مسلتحدثات روستاهایی نظیر اسپر‪ ،‬پشت اسپر‪ ،‬ژاله کوسه و فیاض علیرغم آنکه از استحکام مناسبی به‬ ‫دلیل مصللالح بوم سللاختبرخوردار نیسللتند اما به سللبب قرارگیری در دره ها دچار آسللیب های قابل مالحظه‬ ‫نگردیده اند اما مواردی از خرابی در روستای کانی خنجر که بر تپه واقع بوده است مشاهده گردید و متاسفانه با‬ ‫توجه به خرابی بناهای بوم ساخت بر فراز قله تپه (بصورت تقریبی) در روستای نیمه کاره پنج نفر از هموطنان‬ ‫ما جان باختند‪.‬‬

‫در اثر این زمینلرزه ناپایداریهای زمینشناختی‪-‬ژئوتکنیکی بسیاری مانند ریزشهای سنگی متعدد‪ ،‬لغزشهای‬ ‫خاکی و سنگی‪ ،‬روانگرایی‪ ،‬و متالشی شدن خطالرا‬

‫تپهها روی داده است که در این بخش به آنها اشاره خواهد‬

‫شد‪ .‬شکل ‪ 8-3‬توزیع مکانی ناپایداریهای مشاهده شده تاکنون را بر روی تصویر ماهوارهای منطقه نشان میدهد‪.‬‬ ‫‪ 6-1-9‬زمینلغزش‬ ‫زمینلغزشهای متعددی ناشی از این زمینلرزه رویداده است که بعضا با تلفات انسانی و خسارات مالی قابل‬ ‫توجهی نیز همراه بودهاند‪ .‬زمینلغزش ملهکبود‪-‬قورچیباشی با ابعاد حدودی ‪ 4*4‬کیلومتر در دامنه جنوبی کوه‬ ‫شاهنشین در مجاورت دو روستای ملهکبود و قوچیباشی در فاصله ‪ 8‬کیلومتری شمال سرپل زهاب رویداده‬ ‫است‪ .‬از نظر ساختاری کوه شاهنشین تشکیل دهنده یال جنوبی یک ناودیس معلق ساخته شده از الیههای آهکی‬ ‫سازند آسماری بر روی سازند شیلی و آهک رسی پابده است‪ .‬تفاوت مقاومت الیههای مقاوم سازند آسماری بر‬ ‫روی سازن ضعیا پابده به همراه ساختاری تکتونیکی این سازند تنوعی از پدیدههای زمینشناسی را بوجود‬ ‫آورده است که در بروز مخاطرات زمینشناختی همراه با زمینلرزه اخیر موثر بودهاند‪ .‬این پدیدهها شامل زمین‪-‬‬ ‫لغزشهای متعدد قدیمی به هم پیوسته در دامنههای پیرامونی این ناودیس و درههای عرضی با دیوارههای قائم‬ ‫در بخش داخلی شده است‪ .‬این دو پدیده زمینریختی پتانسیل باالی زمینلغزش در دامنههای پیرامونی و ریزش‬ ‫سنگی در درههای عرضی داخلی را ایجاد کرده است که اتفاقا مهمترین مخاطرات زمینشناختی همراه با زمین‪-‬‬ ‫لرزه اخیر را ایجاد کردهاند‪ .‬تصویر نقشه زمینشناسی این ناودیس معلق در شکل ‪ 1-3‬آورده شده است‪ .‬در شکل‬ ‫‪ 15-3‬موقعیت زمینلغزشها و ریزشهای سنگی عمده مشاهده شده همراه با زمینلرزه اخیر در محدوده ناودیس‬ ‫مذکور و پیرامون آن بر روی تصویر ماهوارهای نشان داده شده است‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫‪ 1-9‬ناپایداریهای زمینشناختی و ژئوتکنیکی ناشی از زمینلرزه‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 8-3‬توزیع کلی پدیدههای زمینشناختی و ژئوتکنیکی مشاهده شده تاکنون در زمین لرزه اخیر‬

‫‪31‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫زمینلغزش ملهکبود‪-‬قورچیباشی بزرگترین زمینلغزش رویداده در این زمینلرزه و بزرگترین زمینلغزش روی‪-‬‬ ‫داده در چند دهه اخیر در کشور است‪ ،‬بطوریکه از فواصل چند کیلومتری جنوب سرپل ذهاب نیز قابل رویت‬ ‫است‪ .‬خسارات این زمینلغزش تخریب قبرستان قوچی باشی‪ ،‬منبع آب این روستا و لوله انتقال آب آن‪ ،‬مسدود‬ ‫کردن جاده دسترسی روستا به قبرستان‪ ،‬تخریب دیوار شمالی دو واحد مسکونی در این روستا‪ ،‬خشک شدن و‬ ‫از بین بردن چشمه آب روستای مله کبود و تخریب گسترده زمینهای کشاورزی و مراتع این دو روستا است‪.‬‬ ‫از طرف دیگر با توجه به باال آمدگی قابل توجه پنجه زمینلغزش در مجاورت شمالی این دو روستا‪ ،‬در صورت‬ ‫ادامه یا تشدید فعالیت این لغزش امکان مدفون شدن این دو روستا در بارندگیهای شدید بسیار محتمل است‬ ‫نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ 1-3‬نقشه زمینشناسی ناودیس معلق داالهو که نشان دهنده وقوع زمینلغزشهای قدیمی گسترده در‬ ‫دامنههای پیرامونی آن است‪.‬‬ ‫‪36‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫و لذا جابجایی این دو روستا ضروری و حتمی است‪ .‬شکلهای ‪ 11-3‬و ‪ 11-3‬تصاویری از این زمینلغزش را‬

‫‪IIEES‬‬

‫زمینلغزشهای عمده دیگری نیز در این زمینلرزه رویدادهاند که از جمله میتوان به زمینلغزش دامنههای‬ ‫شمالی کوه داالهو‪ ،‬سنگلغزش مشرف به پاسگاه مرزی دار زنگنه در ‪ 15‬کیلومتری جنوب ازگله و زمینلغزش‬ ‫خاکی روستای پاالن علیا اشاره نمود‪ .‬سنگ لغزش دارزنگنه منجر به قطع پای یک سریاز و مجروح شدن شدید‬ ‫یک سرباز دیگر گردید‪ .‬همچنین زمینلغزش پاالن علیا تخریب ‪ 6‬واحد مسکونی و فوت یک کودک را بدنبال‬ ‫داشته است‪ .‬شکلهای ‪ 16-3‬و ‪ 11-3‬تصاویری از این دو زمینلغزش را نشان میدهند‪.‬‬ ‫وقوع زمینلغزشهای ملهکبود‪-‬قورچیباشی و شمال داالهو بر روی زمینلغزشهای بسیار قدیمی که شاید‬ ‫تصوری بر فعالیت مجدد آنها نبود اهمیت شناخت این پدیدهها را در کاربری اراضی و آمایش سرزمین نشان‬

‫شکل ‪ 15-3‬تصویر ماهوارهای ناودیس معلق داالهو و موقعیت زمینلغزشهای قورچیباشی‪ -‬مله کبود‪ ،‬شمال‬ ‫داالهو و پهنه ریزشی بابایادگار بر روی آن‬

‫‪31‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫میدهند‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 12-3‬تخریب قبرستان روستای قورچی باشی (راست) و خانه مسکونی در این روستا ناشی از زمین لغزش‬ ‫ملهکبود‪ -‬قورچی باشی‬

‫‪38‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-3‬زمین لغزش ملهکبود‪ -‬قورچی باشی (عکس گرفته شده از جاده قصر شیرین)‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 13-3‬حاشیه شرقی زمین لغزش ملهکبود‪ -‬قوچی باشی‬

‫‪31‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 14-3‬شکافهای ایجاد شده در حاشیه غربی زمین لغزش ملهکبود‪ -‬قوچی باشی‪.‬‬

‫شکل ‪ 11-3‬حاشیه غربی پرتگاه فوقانی زمین لغزش ملهکبود‪ -‬قورچی باشی‪.‬‬

‫‪45‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 16-3‬سنگ لغزش دارزنگنه که منجر به تخریب پاسگاه و زخمی شده دو سرباز گردید‬

‫شکل ‪ 11-3‬نمای شکافهای فوقانی سنگ لغزش دارزنگنه‬ ‫‪41‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 11-3‬نمایی دیگر از پرتگاه فوقانی لغزش خاکی پاالن علیا‬ ‫‪42‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 18-3‬شکافهای فوقانی لغزش خاکی پاالن علیا که منجر له تخریب ‪ 6‬واحد مسکوند و فوت یک کودک‬ ‫گردید‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 2-1-9‬ریزشهایسنگی‬ ‫در اثر زمینلرزه اخیر تعداد متعددی (حداقل ‪ ) 255‬ریزشسنگی یا پهنههای ریزشی کوچک و بزرگی در‬ ‫گسترهای به وسعت تقریبی بیش از ‪ 2555‬کیلومتر مربع رویدادهاند (شکل ‪ .)8-3‬عمده ریزشهای سنگی‬ ‫منطقه در الیههای سخت سازند آسماری در مواردیکه شیب الیهبندی مخالا جهت شیب دامنهها یا بصورت‬ ‫مورب با شیب دامنه قرار داشتهاند اتفاق افتادهاند‪ .‬گستردگی ریزشهای سنگی در منطقه با خراشیدگیهای‬ ‫سفید رنگ طویل بر روی دامنهها ازجمله چشماندازهای مشخص ایجاد شده ناشی از این زمینلرزه در منطقه‬ ‫است بطوریکه بسیاری از بازدیدکنندگان بر مبنای مشاهده این حجم از خطوط سفید رنگ مشاهده شده بر روی‬ ‫مهمترین پهنه ریزشهای سنگی همراه با این زمینلرزه دره بابایادگار در شمال روستای بانزرده واقع در انتهای‬ ‫غربی بخش داخلی ناودیس داالهو است‪ .‬در دامنههای دو طرف این دره به طول ‪ 1.1‬کیلومتر ریزشهای سنگی‬ ‫متعددی رویداده است‪ .‬این ریزشها با ابعاد بلوک تا شش متر مکعب و وزن بیش از ‪ 15‬تن منجر به مسدود‬ ‫شدن ورودی دره‪ ،‬از بین رفتن یک دستگاه خودرو و نیز تخریب گسترده جاده‪ ،‬خطوط انتقال برق و تلفن به‬ ‫مجموعه زیارتگاههای انتهای دره شده است‪ .‬محدوده این پهنه ریزشی در شکل ‪ 15-3‬و تصاویری از این ریزشها‬ ‫در شکلهای ‪ 25-3‬تا ‪ 23-3‬نشان داده شده است‪ .‬در حال حاضر مسیر جاده دسترسی به این دره مسدود بوده‬ ‫و بازگشایی آن با توجه به حجم وسیع ریزشها نیاز به زمان زیادی خواهد داشت‪ .‬عالوه بر این پهنه ریزشی که‬ ‫با خسارات فراوان همراه بوده است ریزشهای دیگر اشاره شده در منطقه نیز با خسارات فراوان همراه بودهاند‬ ‫بسیاری از راههای دسترسی محلی به مزارع روستاییان در بخش کوهستانی در اثر ریزش مسدود شده است‪.‬‬ ‫مسدود بودن جاده روستای پیران‪ ،‬تخریب دکل انتقال نیرو در گردنه پاتاق و نیز مسدود شدن جاده اصلی‬ ‫کرمانشاه به سرپلذهاب از دیگر خسارات ناشی از ریزشهای سنگی هستند که مورد آخر در ساعات اولیه پس از‬ ‫زلزله پاکسازی گردید‪.‬‬ ‫‪ 9-1-9‬روانگرایی و گسترش جانبی‬ ‫مطابق با بازدیدهای شناسایی صورت گرفته تاکنون توسط تیم شناسایی پژوهشگاه پدیده روانگرایی در دو منطقه‬ ‫بوقوع پیوسته است‪ .‬منطقه اول در بستر رودخانه سرپلذهاب در مجاورت مجتمع مسکونی شهید شیرودی‬ ‫(مسکن مهر) که منجر به حرکتهای از نوع گسترش جانبی در قسمت باالدست و زیر بستر مسکن مهر گردیده‬ ‫است و در بخشهای قبلی به آن اشاره شد‪ .‬منطقه دوم در باالی ارتفاعات داالهو نزدیک به روستای پاالن و در‬ ‫مجاورت یک آبگیر کوچک رویداده است (شکلهای ‪ .)24-3‬با توجه به موقعیت کوهستانی و غیر آبرفتی و نیز‬ ‫درشت بودن دانهبندی ماسههای جوشش یافته در این بخش ممکن است خروج این ماسهها به دلیلی این ماسهها‬ ‫‪43‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫دامنههای سنگی دچار شبهه در رابطه با زمینلرزه بودن رویداد اخیر میشدند‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 25-3‬ریزش سنگی دهنه ورودی دره بابایادگار بان زرده در بخش داخلی ناودیس داالهو که باعث‬ ‫مسدود شدن دره و جاده ورودی شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ 21-3‬از بین رفتن یک دستگاه خودرو در ریزشهای سنگی دره بابایادگار‬ ‫‪44‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 23-3‬پهنه ریزشی انتهای دره بابایادگار‬ ‫‪41‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 22-3‬قرارگرفتن بلوک حاصل از ریزش جدید در کنار بلوک سنگی ریزشی قدیمی در میدان ورودی‬ ‫زیارتگاه بابایادگار‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫به دلیلی غیر از روانگرایی (آزاد شدن آب زیرزمینی و خروج پرفشار آن از شکافهای ایجاد شده دربستر سنگی‬ ‫منطقه همراه با شستن ماسههای موجود در شکافهای سنگی) اتفاق افتاده باشد‪.‬‬

‫‪ ,-1-9‬ناپایداری در تاج تپهها‬ ‫یکی از ناپایداریهای قابل توجه در زمینلرزه اخیر که در زلزلههای دیگر کمتر مشاهده شده است متالشی شدن‬ ‫تاج تپهها و حرکت افقی بلوکهای ایجاد شده در جهتهای مختلا است‪ .‬این پدیده بیشتر در تاج تپههای‬ ‫کوچک متشکل از سنگهای ضعیا سازند شیلی امیران در منطقه جنوب شرقی پاسگاه دارزنگنه دیده میشود‪.‬‬ ‫این منطقه از نظر ریختشناسی از تپهماهورهای با ارتفاع کم تشکیل شده است که اغلب تپهها دارای نسبت‬ ‫طول به عرض قابل توجه هستند‪ .‬در بعضی از این تپهها قسمت تاج با یک الیه نازک سنگآهک درزهدار پوشیده‬ ‫‪46‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 24-3‬پدیده مشکوک به روانگرایی‪ ،‬همراه با جوشش ماسه در مسیر کوهستانی روستای بزمیرآباد به‬ ‫پاالن‬

‫‪IIEES‬‬

‫شده است‪ .‬شکل ‪ 21-3‬نمایی عمومی از این منطقه تپه ماهوری را بر روی تصویر ماهوارهای گوگل و شکلهای‬ ‫‪ 26‬و ‪ 21‬تصاویری از این پدیده را نشان میدهند‪.‬‬

‫در برخی از تپهها مشاهده شد که تختهسنگهای موجود بر روی تاج از محل اولیه خود پرتاب شده و در نقطهای‬ ‫مجاور محل اولیه فرود آمدهاند (شکل ‪ .)21‬آنچه در حال حاضر میتوان گفت این است که شتاب زمین در تاج‬ ‫این تپهها به دلیل اثر توپوگرافی بطور قابل مالحظهای تقویت شده است‪ .‬اندازهگیری یک نقطه ارتعاشات محیطی‬ ‫بر روی تاج یکی از این تپهها این فرضیه را تایید نمود (شکل ‪.)28‬‬

‫شکل ‪ 26-3‬نمونههایی از تپههای با تاج گسیخته شده‬ ‫‪41‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-3‬ریختشناسی تپهماهوری منطقه مشاهده ناپایداری در تاج تپهها‪ .‬نقاط قرمز برخی از محلهای‬ ‫مشاهده ناپایداریها را نشان میدهند‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 28-3‬نتایج برداشت ارتعاشات محیطی بر روی یکی از تپههای مورد اشاره که نشان دهنده یک قله‬ ‫مشخص در فرکانس ‪ 1.6‬هرتز (چپ) و وابسته به آزیموت بودن این قله (راست) است‪.‬‬

‫‪ ,-9‬گسلش سطحی‬ ‫با توجه به اینکه اعتقاد عمومی بر این است که زلزلههای زاگر‬

‫مربوط به گسلهای پیسنگی هستند و لذا در‬

‫سطح رخنمون نمییابند لذا مشاهده گسلش سطحی دور از انتظار است‪ .‬علیرغم این مسئله برخط شدگی تپههای‬ ‫با تاج گسیخته شده و همچنین وجود یکسری شکستگی در کوههای داالهو و در مسیر روستای بزمیر آباد به‬ ‫روستای پاالن (شکل ‪ )21-3‬است که در یک راستای خطی شمال غرب‪-‬جنوب شرق قرار میگیرند‪ ،‬میتوانند‬ ‫نشانهای از گسل مسبب زلزله باشد‪ .‬اگر چه ارتباط این پدیدهها با اثر توپوگرافی و لغزش محتملتر است‪.‬‬ ‫‪48‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-3‬نمونههایی از پرتاب تخته سنگها در تاج تپهها‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪41‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-3‬شکستگیهای مشاهده شده در مسیر روستای پاالن که ارتباط آنها با شیب دامنه نامشخص بوده و‬ ‫میتواند حاصل گسلش سطحی باشند‪.‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل چهارم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫عملکرد ساختمانهای غيرمهندسی‬ ‫دکتر مرتضی بسطامی‬ ‫مهند منصور بنفشی‬

‫‪15‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫سلاختمانهایغیر مهندسی(مصالح بنایی) در منطقه اکثریت ساختمان ها را تشکیل می دهند‪ .‬این ساختمان ها‬ ‫شامل تیپهای زیر هستند‪:‬‬ ‫ساختمان های خشتی‬ ‫ساختمان های بلوک سیمان‬ ‫ساختمان های آجریفاقد شناژ‬ ‫ساختمان های آجریدارای شناژ بتنی‬ ‫ساختمان های آجریدارای تیر و ستون فوالدی در بخش میانی و فاقد شناژ‬ ‫دیوارهای سنگی‪.‬‬

‫سلاختمان های خشلتی در روستاهای سرپل ذهاب و ثالث باباجانی‪ ،‬جوانرود‪ ،‬روانسر‪ ،‬قصر شیرین و اسالمآباد‬ ‫غرب متحمل خسلارات و یا فروریزش شلده بودند‪ .‬هر چه قدر به سمت سرپل ذهاب از هر طرف ازگله و ثالث‬ ‫باباجانی‪ ،‬قصلرشیرین و کرمانشاه نزدیک می شدیم‪ ،‬متاسفانه فروریزش این ساختمانهای خشتی بیشتر بود و‬ ‫به تبع تلفات انسلانی بیشلتر می شلد‪.‬شکل های‪ 1-4‬تا ‪ ، 2-4‬نمونه هایی از عملکرد این ساختمان ها را نشان‬ ‫می دهد‪ .‬ساختمانهای ساخته شده با سنگ و گل دسته بعدی ساختمانهای با مصالح بنایی بودند که متحمل‬ ‫خسللارهای جدی شللده بودند گرچه فراوانی آنها کم بود‪ .‬شللکل های ‪ 3-4‬تا ‪ ، 1-4‬نمونه هایی از عملکرد این‬ ‫سلاختمان ها را نشلان می دهد‪ .‬سلاختمانهای با دیوارهای ساخته شده از بلوک سیمانی نیز در بعضی مناطق‬ ‫دیده می شد که در مناطق شدید زلزله‪ ،‬عملکرد خوبی نداشتند (شکل های ‪ 6-4‬تا ‪.)8-4‬‬ ‫دسته دیگر ساختمان های با مصالح بنایی‪ ،‬ساختمان های آجری دارای دیوار باربر با مالت گل بود‪ ،‬که متاسفانه‬ ‫عملکرد نامناسلبی داشلتند‪ .‬سلاختمانهای آجری دارای شناژ هم در روستاها و هم شهرها دیده می شد‪ ،‬که در‬ ‫کل عملکرد نسبتا خوبی داشتند و به ندرت تلفات انسانی در این ساختمان ها مشاهده می شد (شکل های ‪-4‬‬ ‫‪ 1‬تا ‪ .)16-4‬بر عکس در سلاختمان های آجری بدون شناژ‪ ،‬متاسفانه فروریزش و یا خسارات این ساختمان ها‬ ‫بیشللتر بود و بعداز سللاختمان های خشللتی بیشللترین تلفات انسللانی مربوط به این سللاختمان ها بود‪ .‬از لحاظ‬ ‫فراوانی هم تعداد این ساختمان ها زیاد بود‪ .‬دسته دیگر ساختمانهای غیرمهندسی شامل ساختمانهای دارای‬ ‫دیوار باربر آجری و اج زای فوالدی نظیر ستون و تیر فوالدی با طاق ضربی بود‪ .‬فراوانی این تیپ از ساختمانها‬ ‫نیز زیاد بود و متاسفانه در بعضی مناطق روستایی و شهری متحمل خسارتهای قابل توجهی شده بودند‪ .‬شکل‬ ‫های ‪ 11-4‬تا ‪ 21-4‬نمونه هایی از تخریب یا فروریزش این ساختمانها را نشان می دهند‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫ساختمان های آجریدارای شناژ پروفیل فوالدی‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-4‬فروریزش ساختمان های با مصالح بنایی‬

‫شکل ‪ 2-4‬فروریزش ساختمان خشتی با تیرهای چوبی‬

‫‪12‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 3-4‬فروریزش ساختمان دارای دیوار سنگی‬

‫شکل ‪ 4-4‬فروریزش ساختمان دارای دیوار سنگی‬

‫‪13‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-4‬فروریزش ساختمانهای با مصالح بنایی در روستاهای شمال سرپل ذهاب‬

‫شکل ‪ 6-4‬فروریزش ساختمان دارای دیوار بلوک سیمان‬

‫‪14‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-4‬فروریزش ساختمانهای دارای دیوار باربر بلوک سیمانی‬

‫شکل ‪ 8-4‬فروریزش ساختمانهای دارای دیوار باربر بلوک سیمانی‬ ‫‪11‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-4‬آسیب شناژ قائم و دیوارهای بین دو بازشو در ساختمان مدرسه‬

‫شکل ‪ 15-4‬آسیب دیوارهای اطراف بازشو و شناژ قائم در ساختمان مدرسه دارای شناژ‬ ‫‪16‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-4‬آسیب سر در ورودی حیاط مدرسه‬

‫شکل ‪ 12-4‬آسیب دیدن ساختمان مدرسه در محل تقاطع دیوارهای باربر و شناژ در روستاهای تازهآباد‬ ‫‪11‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 14-4‬تخریب بخشی از ساختمان مدرسه عصمت در تازهآباد دارای دیوار باربر و شناژ (ساخت ‪)1311‬‬ ‫‪18‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 13-4‬تخریب ساختمان دارای دیوار باربر و شناژ‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 16-4‬فروریختن ساختمانهای با مصالح بنایی دارای شناژ در روستاهای محور تازهآباد‪-‬سرپلذهاب‬ ‫ناشی از رانش زمین‬ ‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-4‬تخریب بخشی از ساختمان مدرسه عصمت در تازهآباد دارای دیوار باربر و شناژ (ساخت ‪)1311‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-4‬فروریزش ساختمان دارای دیوار باربر و اجزای فوالدی در محله فوالدی سرپل ذهاب‬

‫شکل ‪ 18-4‬فروریزش ساختمان دارای دیوار باربر و اجزای فوالدی در محله فوالدی سرپل ذهاب‬ ‫‪65‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-4‬فروریزش ساختمان دارای دیوار باربر و اجزای فوالدی در سرپل ذهاب‬

‫شکل ‪ 25-4‬فروریزش ساختمان دارای دیوار باربر و اجزای فوالدی در سرپل ذهاب‬ ‫‪61‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-4‬فروریزش خرپشته ساختمان دارای دیوار باربر و اجزای فوالدی در سرپل ذهاب‬

‫‪62‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل پنجم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫عملکرد ساختمانهای فوالدی‬ ‫دکتر مرتضی بسطامی‬ ‫مهند منصور بنفشی‬

‫‪63‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫ساختمانهای مهندسی دارای سازه فوالدی در شهرهای مختلا حتی در مناطق دورتر نظیر جوانرود و ثالث‬ ‫باباجانی آسیب جدی دیده بودند‪ .‬از لحاظ آسیبهای سازهای نسبت به عملکرد این سازه ها در زلزله بم تفاوتهای‬ ‫زیادی مشاهده نمی شد‪ .‬آسیب های رایج شامل طبقه نرم در پیلوت‪ ،‬کمانش کلی و بسیار زیاد مهاربندها‪ ،‬عدم‬ ‫نفوذ جوش ها‪ ،‬کنده شدن نبشیهای زیرسری در اتصاالت و عملکرد نامناسب ستونهای دارای بست‪ .‬البته نکات‬ ‫جدیدی هم مشاهده میشد‪ ،‬ازجمله عملکرد نامناسب سازههای دارای سیستم مقاوم لرزهای متفاوت در دو جهت‬ ‫یک ساختمان‪ .‬طراحی و اجرای نامناسب و به تبع آن عملکرد نامناسب سازه های دارای مهاربندی با خروج از‬ ‫گردد‪.‬شکل های ‪ 1-1‬تا ‪ 42-1‬نمونههایی از حاالت مختلا آسیبهای وارده به ساختمانهای اسکلت فلزی را‬ ‫نشان می دهد‪.‬‬

‫شکل ‪ 1-1‬فروریزش سازه فوالدی در سرپل ذهاب‬ ‫‪64‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫مرکز‪ .‬آسیب های ناشی از تیرهای شمشیری در راه پله ها که در محاسبات سازه ای ساختمانها لحاظ نمی‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 2-1‬فروریزش سازه فوالدی در روستاهای نزدیک سرپل ذهاب از طرف تازه آباد‬

‫شکل ‪ 3-1‬فروریزش سازه فوالدی در روستاهای نزدیک سرپل ذهاب از طرف تازه آباد‬ ‫‪61‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 4-1‬فروریزش سازه فوالدی دارای دو سیستم متفاوت مقاوم لرزهای در دو جهت (قاب خمشی و‬ ‫مهاربندی)‬

‫شکل ‪ 1-1‬فروریزش بخشی از سقا سازه فوالدی در حال اجرا‬ ‫‪66‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 6-1‬کمانش زیاد خارج از صفحه مهاربند‬

‫‪61‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-1‬کمانش زیاد خارج از صفحه مهاربند‬

‫شکل ‪ 8-1‬کمانش زیاد خارج از صفحه مهاربند و جدا شدن پروفیلهای مهاربند‬ ‫‪68‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 15-1‬کنده شدن ورق اتصال صفحه اتصال مهاربندی و قرارگیری غلط صفحه اتصال میانی مهاربندها‬ ‫‪61‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-1‬پاره شدن ورق در محل اتصال صفحه اتصال مهاربندی‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-1‬کنده شدن اتصال صفحه اتصال و مهاربند‬

‫شکل ‪ 12-1‬کنده شدن اتصال صفحه اتصال و ستون و همچنین مهاربند و صفحه اتصال‬ ‫‪15‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 13-1‬عملکرد نامناسب سازه فوالدی دارای سیستم مقاوم لرزهای متفاوت در دو جهت‬

‫شکل ‪ 14-1‬طراحی و اجرای نامناسب مهاربندی با خروج از مرکز و کمانش تیر پیوند در تازهآباد‬ ‫‪11‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-1‬عملکرد مناسب مهاربندی با خروج از مرکز در ساختمان یک مسجد در تازهآباد‬

‫شکل ‪ 16-1‬طراحی و اجرای نامناسب مهاربندی با خروج از مرکز و کمانش و پیچش در تیر پیوند‬ ‫‪12‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-1‬کمانش ستون دارای بست افقی (پا باز)‬

‫شکل ‪ 18-1‬عملکرد نامناسب ستون دارای بست افقی (پا باز)‬ ‫‪13‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-1‬تغییر شکل ستونها از تراز کا اول ناشی از طبقه نرم‬

‫شکل ‪ 25-1‬فروافتادن تیر فرعی ناشی از اتصال نامناسب تیر فرعی به تیر اصلی و عدم اتکای مناسب‬ ‫‪14‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 22-1‬فروریختن سازه فوالدی و سقا ورودی مصلی سرپلذهاب ناشی از اتصال نامناسب تیر به ستون‬ ‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-1‬فروریختن سازه فوالدی و سقا ورودی مصلی سرپلذهاب‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 23-1‬پیچش و کمانش تیر متصل به شمشیری راه پله در سرپلذهاب‬

‫شکل ‪ 24-1‬کنده شدن اتصاالت تیرهای شمشیری راه پله‬ ‫‪16‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 26-1‬فروریزش دو ساختمان اسکلت فوالدی دارای اتصال قاب خمشی و مهاربندی در دو جهت مختلا‬ ‫و کشته شدن ‪ 38‬نفر‬ ‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-1‬کمانش جان تیر در محل اتصال‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-1‬تغییرمکان جانبی بسیار زیاد و کنده شدن اتصال تیر به ستون‬

‫‪18‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 28-1‬تغییرمکان جانبی بسیار زیاد در هر دو جهت‬

‫‪11‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-1‬عملکرد نامناسب ستون دارای بست افقی (پا باز) در قاب خمشی‬

‫شکل ‪ 35-1‬عملکرد نامناسب ستون دارای بست افقی (پا باز) در قاب خمشی‬ ‫‪85‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 31-1‬عملکرد نامناسب ستون دارای بست افقی (پا باز)‬

‫شکل ‪ 32-1‬تغییر تیپ مقطع ستون‬

‫‪81‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 33-1‬عدم نفوذ جوش اتصال گوشه نبشی به ستون‬

‫شکل ‪ 34-1‬عدم نفوذ جوش اتصال گوشه نبشی به ستون‬

‫‪82‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 31-1‬عملکرد نامناسب اتصال گیردار‬

‫شکل ‪ 36-1‬عدم جوش مناسب صفحه اتصال به ستون‬

‫‪83‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 31-1‬پارگی صفحه اتصال به ستون دارای بست مورب‬

‫شکل ‪ 38-1‬عملکرد کلی مناسب اتصال گیردار‬

‫‪84‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 31-1‬عملکرد مناسب صفحه اتصال گیردار‬

‫شکل ‪ 45-1‬اتصال نامناسب تیر به ستون‬

‫‪81‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 41-1‬عدم رعایت اصل تیر ضعیا‪-‬ستون قوی‬

‫شکل ‪ 42-1‬عدم رعایت اصل تیر ضعیا‪-‬ستون قوی‬

‫‪86‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل ششم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫عملکرد ساختمانهای بتنآرمه‬

‫دکتر مرتضی بسطامی‬ ‫مهند منصور بنفشی‬

‫‪81‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫سازه های بتن آرمه در مناطق دور و نزدیک به وفور دیده می شد‪ .‬این سازهها دارای تنوع زیادی میباشند‪.‬‬ ‫خسارت ها هم پراکنده است‪ .‬هم در مناطق نزدیک و هم در مناطق دور خسارات مشاهده می شود‪ .‬مثال در شهر‬ ‫جوانرود شاهد فروریزش کامل ساختمان بتن آرمه نوساز بودیم‪ .‬در شهر سرپل ذهاب که به وفور در مناطق‬ ‫مختلا از جمله مجموعه مسکن مهر و محله فوالدی آسیبهای جدی و یا فروریزش این ساختمانها مشاهده‬ ‫می شد‪ .‬به جرات می توان گفت در اکثر ساختمانهای آسیب دیده مشکل اصلی به عدم رعایت آماتور گذاری‬ ‫در نواحی انتهای ستون ها‪ ،‬تیرها و اتصاالت بود‪ .‬بویژه کمبود آرماتور عرضی در این نواحی کامال مشهود بود‪.‬شکل‬ ‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫های ‪ 1-6‬تا ‪ -6‬نمونههایی از حاالت مختلا آسیبهای وارده به سازههای بتن آرمه را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ 1-6‬فروریزش کامل یک ساختمان ‪ 4‬طبقه بتن آرمه در شهر جوانرود‬

‫‪88‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل‪ 3-6‬فروریزش کامل ساختمان بتن آرمه در محله فوالدی شهر سرپلذهاب ناشی از کمبود آرماتور عرضی‬ ‫‪81‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 2-6‬فروریزش کامل ساختمان ‪ 3‬طبقه بتن آرمه در محله فوالدی شهر سرپلذهاب‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 4-6‬فروریزش کامل ساختمان بتن آرمه در محله فوالدی شهر سرپلذهاب بخاطر طبقه نرم‬

‫شکل ‪ 1-6‬فروریزش کامل ساختمان بتن آرمه در محله فوالدی شهر سرپلذهاب ناشی از کمبود آرماتور‬ ‫عرضی‬ ‫‪15‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 1-6‬شکست ستون های ساختمان بتن آرمه دو طبقه در روستای زالن از توابع جوانرود به علت کیفیت‬ ‫پایین بتن و فاصله زیاد آرماتورهای عرضی‬ ‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 6-6‬فروریزش کامل یک ساختمان ‪ 4‬طبقه بتن آرمه در شهر سرپل ذهاب‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 8-6‬کمبود آرماتور عرضی در اعضای سازه بتن آرمه در سرپل ذهاب‬

‫شکل ‪ 1-6‬کمبود آرماتور عرضی در اعضای سازه بتن آرمه در محله فوالدی سرپل ذهاب‬ ‫‪12‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 15-6‬کمبود آرماتور عرضی در اعضای سازه بتن آرمه در محله فوالدی سرپل ذهاب‬

‫شکل ‪ 11-6‬کمبود آرماتور عرضی در اعضای سازه بتن آرمه در محله فوالدی سرپل ذهاب‬ ‫‪13‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 12-6‬خم انتهای آرماتورهای طولی تیر در محل اتصال با ستون‬

‫شکل ‪ 13-6‬شکست ستون بتن آرمه در ناحیه میانی ناشی از دریفت زیاد‬ ‫‪14‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 11-6‬تشکیل مفصل پالستیک در باال و پایین ستونها ناشی از کمبود آرماتور عرضی و دریفت زیاد‬ ‫طبقه پیلوت‬ ‫‪11‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 14-6‬تشکیل مفصل پالستیک در پایین ستون ناشی از کمبود آرماتور عرضی‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 16-6‬تشکیل مفصل پالستیک در پایین ستون ناشی از کمبود آرماتور عرضی‬

‫شکل ‪ 11-6‬شکست و تشکیل مفصل پالستیک در باالی ستون ناشی از کمبود آرماتور عرضی‬ ‫‪16‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 18-6‬تشکیل مفصل پالستیک در پایین ستون ناشی از دریفت زیاد‬

‫‪11‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-6‬تشکیل مفصل پالستیک در باالی ستون ناشی از کمبود آرماتور عرضی و خم ‪ 15‬درجه‬

‫شکل ‪ 25-6‬شکست دال بتن آرمه راه پله‬ ‫‪18‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 21-6‬شکست دال راهپله‬

‫‪11‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 22-6‬شکست دال و ترک برشی در تیر کنسولی‬

‫شکل ‪ 23-6‬وجود صفحه فوالدی در مقطع بتنی می تواند عامل ضعا مقطع شود‬ ‫‪155‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل هفتم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫عملکرد اجزای غيرسازهای‬

‫دکتر مرتضی بسطامی‬ ‫دکتر صالح ویسی‬

‫‪151‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫یکی از مشللکالت اسللاسللی در عملکرد سللاختمان ها در این زلزله‪ ،‬عملکرد نامناسللب اجزای غیرسللازه ای بود‪.‬‬ ‫متاسفانه به صورت بسیار گسترده ای آسیب به میانقابها و دیوارهای پیرامونی‪ ،‬نمای ساختمان ها و ‪ ...‬حتی در‬ ‫شلهرهایی نظیر کرمانشاه‪ ،‬همدان‪ ،‬سنندج و کامیاران که از مناطق اصلی زلزله دور بودند‪ ،‬نیز مشاهده میشد‪.‬‬ ‫یکی از ضلعاهای مشلاهده شلده در سلاختمان های صدمه دیده در زلزله عدم اتصال قاب پنجره ها و درها به‬ ‫دیوار و همچنین اتصلال دیوار به سلازه اسلت‪ .‬عدم اتصال پنجره و درها به دیوار عالوه بر تضعیا دیوار موجب‬ ‫کنده شلدن کامل پنجره (قاب و شیشه) و پرت شدن آن به خارج می شود‪ .‬در نمونه های بررسی شده درها و‬ ‫را شلیشله تشلکیل میدهد این امر موجب صلدمه های جدی می شود‪ .‬اغلب بریدگیها و جراحات در اثر شیشه‬ ‫بوده اسللت‪ .‬بعالوه با توجه به وزن زیاد قاب فلزی پنجره یا در‪ ،‬مخصللوصللا وقتی به خارج پرتاب شللود موجب‬ ‫خطرات زیادی می شود‪ .‬به این مسئله در معماری متاسفانه توجهی نشده است‪.‬‬ ‫مهمترین آسلیبها و تلفاتی که معماری (دیوارها‪ ،‬نماها‪ ،‬قاب های پنجره و درها و ‪ )...‬بوجود آوردند به ‪ 6‬صورت‬ ‫ذیل قابل دسته بندی است‪:‬‬ ‫‪ ‬عدم درگیر ساختن دیوار و سازه‪:‬‬ ‫‪ ‬سنگین بودن دیوارهای آجری یا بلوک سفالی‪/‬بتنی و عدم کارایی مالت برای چسباندن دیوار به ساز‬ ‫‪ ‬عدم اتصال قاب به دیوار و دیوار به سازه‬ ‫‪ ‬عدم مهار دیوارهای محوطه و حیاط با پشت بند‬ ‫‪ ‬عدم مهار و اجرای صحیح نعل درگاه‬ ‫‪ ‬عدم اتصال دیوار جانپناه با سازه‬ ‫شکل های ‪ 1-1‬تا ‪ 11-1‬نمونه هایی از آسیبهای محتلا وارده به اجزای غیرسازهای را نشان می دهند‬ ‫نعل درگاه نقش اسلاسلی در مقاومت دیوار و نگهداری بار باالی قسمت بازشو اعم از پنجره یا در دارد‪ .‬اگر نعل‬ ‫درگاه به سلازه مهار نشلود در اثر بار جانبی به آسانی از دیوار کنده شده و موجب فروریختن کل بازشو و دیوار‬ ‫باالی آن می شود‪ .‬در این زلزله موارد بسیار زیادی مشاهده شد که تخریب دیوار به علت عدم اجرای صحیح و‬ ‫عدم مهار نعل درگاه بوده است‪.‬‬

‫‪152‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫پنجره های غیر مهار شده چندین متر به اطراف پرت شده اند‪ .‬با توجه به اینکه بخش مهمی از مساحت پنجره‬

‫‪IIEES‬‬

‫درحال حاضلرمعماران ازاعضلای فعال برنامههای سلازمان امداد (‪ )OES‬برای ارزیابیهای بعد از زلزله هستند‪.‬‬ ‫این مشللارکت بسللیارسللتودنی بوده و میبایسللت تاحد امکان باجدیت ادامه یابد‪ .‬تعقیب و بررسللی نتایج‬ ‫زمینلرزههای شللدید‪ ،‬برآورد خسللارت وآنالیزها یپیچیده محیطی توسللط گروههای متشللکل ازمعماران‪ ،‬برنامه‬ ‫ریزان‪ ،‬مهندسلان و زمینشلناسلان میتواند برنامههای بازسلازی را آسان سازد‪ .‬معماران نیز میتوانند دربرآورد‬ ‫منابع معماری و طرحهای کم هزینه و بهینه باپیشنهاد استراتژیهای متعدد برای بازسازی کمک شایانی کنند‪.‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-1‬عدم مهار نعل درگاه موجب فروریختن دیوار فوقانی به سمت داخل بنا شده است‬

‫‪153‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 2-1‬فروریختن دیوار بدون پشت بند حیاط‪ ،‬اداره دامپزشکی شهرستان ثالث باباجانی‬

‫شکل ‪ 3-1‬فروریختن دیوار بدون پشت بند حیاط‬

‫‪154‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ :4-1‬فروپاشی جانپناه و عدم اجرای صحیح آن با مصالح سنگین و سنتی‬

‫‪151‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-1‬فرو ریختن دیوار پیرامونی در سازه بتن آرمه ‪ 1‬طبقه مسکن مهر در شهر سرپل ذهاب‬

‫‪156‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 6-1‬فرو ریختن دیوار پیرامونی در سازه بتن آرمه مسکن مهر در شهر سرپل ذهاب‬

‫شکل ‪ 1-1‬فروریزش نمای ساختمان تجاری بر روی خودرو پارک شده در کنار خیابان‬

‫‪151‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 8-1‬فرو ریختن دیوار پیرامونی در سازه بتن آرمه‬

‫شکل ‪ 1-1‬فروریختن دیوار پیرامونی سوله‬

‫‪158‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 15-1‬فروریختن دیوار پیرامونی سوله‬

‫‪151‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 12-1‬فروریختن جان پناه سر در مدرسه‬ ‫‪115‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-1‬فروریختن دیوارهای پیرامونی علیرغم اجرای وال‪-‬پست و شاخک ها طبق ضوابط آیین نامه ‪2855‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 13-1‬پرت شدن پنجره به سمت بیرون علیرغم اتصال به ستونک نگهدارنده دیوار (والپست)‬

‫شکل ‪ 14-1‬فروریختن سقا کاذب دانشگاه پیام نور سرپلذهاب‬ ‫‪111‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-1‬شکست و ترک های مختلا در دیوارهای دانشگاه پیام نور سرپلذهاب‬

‫شکل ‪ 16-1‬سقوط کپسولهای آتش نشانی در دانشگاه پیام نور سرپلذهاب‬ ‫‪112‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 11-1‬سقوط کولر آبی سرپلذهاب‬

‫‪113‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل هشتم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫عملکرد ساختمانهای عمومی‬

‫دکتر مرتضی بسطامی‬ ‫مهند منصور بنفشی‬

‫‪114‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫در این زلزله با توجه به گستردگی مناطق‪ ،‬ساختمانهای عمومی زیادی وجود دارد‪ .‬از جمله این ساختمانها می‬ ‫توان به ساختمان ادارات‪ ،‬مساجد و مکانهای مذهبی‪ ،‬مدار ‪ ،‬بیمارستانها و غیره اشاره کرد‪ .‬با توجه به تنوع‬ ‫این ساختمانها‪ ،‬بررسی آنها مستلزم زمان است‪ .‬در این فصل اشارهای مختصر به بعضی از این ساختمانها می‬ ‫شود‪ .‬از لحاظ عملکرد لرزهای‪ ،‬تنوع زیادی وجود داشت‪ .‬از عملکرد خیلی خوب تا عملکرد خیلی ضعیا وجود‬ ‫داشت‪ .‬از جمله عملکرد خیلی خوب می توان به بعضی مدار‬

‫و مساجد اشاره نمود‪ .‬در حالی که از لحاظ عملکرد‬ ‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫نامطلوب می توان به عملکرد بیمارستانهای اسالمآباد غرب و سرپلذهاب اشاره نمود‪.‬‬ ‫شکل های ‪ 1-8‬تا ‪ 11-8‬تصاویری از عملکرد بعضی ساختمانهای عمومی منطقه را نشان می دهند‪.‬‬

‫شکل ‪ 1-8‬سقوط قسمت بااالی گلدسته حرم احمدبن اسحاق در سرپلذهاب‬

‫‪111‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 2-8‬سقوط قسمت بااالی گلدسته حرم احمدبن اسحاق در سرپلذهاب‬

‫شکل ‪ 3-8‬فروریختن کاشیکاریهای ورودی حرم احمدبن اسحاق در سرپلذهاب‬ ‫‪116‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 4-8‬فروریختن دیوارهای بیرونی حرم احمدبن اسحاق در سرپلذهاب‬

‫شکل ‪ 1-8‬عدم اتصال و مهار دیوارهای بیرونی حرم احمدبن اسحاق در سرپلذهاب‬ ‫‪111‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 6-8‬فروریختن کاشیکاریهای داخلی حرم احمدبن اسحاق در سرپلذهاب‬

‫‪118‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-8‬شکست قائم در گلدسته حرم احمدبن اسحاق در سرپلذهاب‬

‫‪111‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 8-8‬آسیب های وارده به بیمارستان جدید اسالم آباد غرب (نمای جلو)‬

‫شکل ‪ 1-8‬آسیب های وارده به بیمارستان جدید اسالم آباد غرب (نمای پشت)‬ ‫‪125‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 15-8‬آسیب های وارده سازهای و غیرسازهای وارده به بیمارستان جدید اسالم آباد غرب‬

‫شکل ‪ 11-8‬شکست دیوار خارجی و حرکت خارج از صفحه آن در بیمارستان جدید اسالم آباد غرب‬ ‫‪121‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 13-8‬بیمارستان قدیمی اسالم آباد غرب (نمای پشت) و عملکرد بهتر نسبت به بیمارستان جدید‬ ‫‪122‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 12-8‬بیمارستان قدیمی اسالم آباد غرب (نمای پشت) و عملکرد بهتر نسبت به بیمارستان جدید‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 14-8‬بیمارستان قدیمی اسالم آباد غرب (نمای پشت) و آسیبهای غیرسازهای‬

‫شکل ‪ 11-8‬بیمارستان سرپلذهاب و آسیبهای غیرسازهای‬ ‫‪123‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 16-8‬بیمارستان سرپلذهاب و آسیبهای غیرسازهای‬

‫شکل ‪ 11-8‬بیمارستان سرپلذهاب و آسیبهای غیرسازهای‬ ‫‪124‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 18-8‬تشکیل مفصل پالستیک در سازه بیمارستان سرپلذهاب‬

‫شکل ‪ 11-8‬شکست برشی باالی ستون در سازه بیمارستان سرپلذهاب‬ ‫‪121‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل نهم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫عملکرد شریانهای حياتی‬

‫دکتر مرتضی بسطامی‬ ‫دکتر جمیل بهرامی‬

‫‪126‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫در این زلزله‪ ،‬سامانههای شریانهای حیاتی شامل آب‪ ،‬برق‪ ،‬حمل و نقل‪ ،‬مخابرات‪ ،‬گاز متحمل آسیب های جزیی‬ ‫تا شدید شدند‪ .‬در بین سامانههای مذکور‪ ،‬شبکههای آب و برق بیشترین تاثیر را از زلزله پذیرفتند‪ .‬گرچه آسیب‬ ‫های این بخشها جدی بود ولی با تالشهای گسترده ارگان های مربوطه‪ ،‬آثار قطعی آب و برق به حداقل رسیده‬ ‫بود و هم اکنون نیز تالشها ادامه دارد‪ .‬در این فصل نمونههایی از عملکرد اجزای سامانه های شریانهای حیاتی‬ ‫در شکل های ‪ 1-1‬تا ‪ 11-1‬آورده میشود‪.‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-1‬آسیب دیدن بدنه راه بر اثر رانش زمین در محور تازآباد‪-‬سرپلذهاب‬

‫‪121‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 2-1‬آسیب دیدن بدنه راه بر اثر رانش زمین در محور تازآباد‪-‬سرپلذهاب‬

‫شکل ‪ 3-1‬آسیب دیدن بدنه راه بر اثر روانگرایی در محور تازهآباد‪-‬سرپلذهاب‬

‫‪128‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 4-1‬فروریختن کوله پل با دهانه ‪ 4‬متری در محور تازهآباد به سرپلذهاب‬

‫شکل ‪ 1-1‬آویزان شدن ترانس هوایی برق و قطع برق در محدود مسکن مهر‬ ‫‪121‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 6-1‬شکست تیر برق ناشی از فروریزش ساختمان بتن آرمه مجاور‬

‫شکل ‪ 1-1‬شکست و کج شدن تیر برق‬

‫‪135‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 8-1‬سقوط دکل خط انتقال بر اثر ریزش کوه‬

‫شکل ‪ 1-1‬سقوط دکل خط انتقال بر اثر ریزش کوه‬

‫‪131‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 15-1‬آسیب دیدن فونداسیون و اجزای دکل سقوط دکل خط انتقال بر اثر ریزش کوه‬

‫شکل ‪ 11-1‬گل آلود شدن آب آشامیدنی روستاها‬ ‫‪132‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 12-1‬گل آلود شدن آب آشامیدنی شهر سرپل ذهاب‬

‫شکل ‪ 13-1‬گل آلود شدن بیشتر آب آشامیدنی شهر سرپل ذهاب پس از پسلرزه ها‬ ‫‪133‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 14-1‬جدا شدن دیوار سوله تصفیهخانه‬

‫شکل ‪ 11-1‬آسیب وارده به فونداسیون مخازن تصفیهخانه آب‬

‫‪134‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 16-1‬استقرار آزمایشگاه کنترل کیفی آب توسط شرکت آبفای تهران در شهر سرپلذهاب‬

‫شکل ‪ 11-1‬گلآلودشدن و کیفیت نامناسب آب شهر سرپلذهاب سه روز پس از زلزله‬ ‫‪131‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 18-1‬شکست لوله ها و انشعابات خانگی در اثر نشست خاک و دریفت زیاد سازه‬

‫شکل ‪ 11-1‬آسیب دیدن لوله گاز بر اثر فروریزش دیوار تکیهگاه لوله‬

‫‪136‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫فصل دهم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫مدیریت بحران‬

‫دکتر هومن معتمد‬ ‫مهند عرفان فیروزی‬

‫‪131‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 6-68‬مقدمه‬ ‫در پی زلزله ‪ 21‬آبان ماه ‪ 1316‬سللرپلذهاب (کرمانشللاه) با بزرگای ‪ 1/3‬تیم کارشللناسللی پژوهشللگاه به‬ ‫منظور بازدید اولیه از منطقه‪ ،‬روز سه شنبه ‪ 23‬آبان به سمت منطقه زلزله زده اعزام گردید‪ .‬بر اسا‬

‫گزارشات‬

‫اولیه و اخبار منتشلر شده در شبکههای اجتماعی بیشتر خسارات در مناطق سرپلذهاب‪ ،‬ازگله و قصرشیرین و‬ ‫روسللتاهای تابعه گزارش گردیده بود‪ .‬بر این اسللا‬

‫تمرکز اصلللی تیم اعزامی بر روی این مناطق میباشللد‪،‬‬

‫بخصلوص شلهر سلرپل ذهاب که بیشترین خسارات های وارده در این منطقه رد داده است‪ .‬بازدید اولیه بیانگر‬ ‫حجم وسیع خساراتها در مناطق مذکور بود بگونهای که ظرفیتهای منطقه پاسخگوی نیازهای موجود نبودند‬ ‫توضیحات اجمالی در خصوص نحوهی توزیع اقالم امدادی‪ ،‬وضعیت مسیرهای دسترسی‪ ،‬جستجو امداد و نجات‪،‬‬ ‫درمان و بهداشلت و ارتباطات در منطقه‪ ،‬بعد از سلله روز از وقوع زلزله ارائه خواهد شللد‪ .‬قابل ذکر میباشللد که‬ ‫گزارش جامع وضعیت نجات و امداد در زلزله سرپلذهاب با در نظر گرفتن تمام جنبهها و ابعاد حادثه در آینده‬ ‫ارائه خواهد شد‪.‬‬

‫‪ 2-68‬نحوهی توزیع اقالم امدادی در زلزله سرپل ذهاب‬ ‫اولین نکتهای که در مورد زلزله سلللرپلذهاب باید به آن اشلللاره نمود‪ ،‬وجود آشلللفتگی فراوان در توزیع‬ ‫کمکهای اولیه بین آسللیبدیدههای زلزله بود‪ .‬این امر به هجوم مردم برای تهیه مایحتاجهای اولیه نظیر آب‪،‬‬ ‫چادر و غیره به محمولههای ارسللالی منجر شللده بود‪ ،‬شللکل ‪ .1-10‬متاسللفانه ناهنجاریهای موجود در توزیع‬ ‫کمک های ارسلالی در ورودی شلرقی شلهر سلرپل ذهاب باعث گردیده بود که بسیاری از زلزلهزدگان از جمله‬ ‫منطقه فوالدی (حوالی مسلکن مهر) که بیشلترین آسیبها به آنجا وارد شده بود‪ ،‬نتوانند بستههای حمایتی را‬ ‫بگونهای مناسب د ریافت نمایند‪ .‬غالب ساکنین منطقه فوالدی بیشتر در پی حراست از اسباب و اثاثیه باقیمانده‬ ‫از خانه بودند و همین موضللوع باعث عدم دسللترسللی آنها به کمکهای ارسللالی گردید‪ .‬این نقیصلله در توزیع‬ ‫کمکهای ارسالی حتی سه روز بعد از وقوع زلزله و ارسال بستههای حمایتی همچنان ادامه داشت‪ .‬البته باید به‬ ‫این مورد اشاره نمود توزیع مواد غذایی و آب بصورت بهتری نسبت به اقالمی‪ ،‬مانند چادر‪ ،‬پتو و پوشاک ارسالی‬ ‫صورت میپذیرفت‪ .‬علت اصلی وقوع چنین آشفتگی شاید عدم آمادگی مسوولین و اطالع رسانی ناکافی به مردم‬ ‫در زمان بحران باشد‪.‬‬

‫‪138‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫و همین امر باعث بروز آشلللفتگی در وضلللعیت نجات و امداد و مدیریت بحران در منطقه شلللده بود‪ .‬در ادامه‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 9-68‬وضعیت نجات و امداد‬ ‫متاسفانه به دلیل حجم وسیع خسارات و تعداد تلفات زیاد بخصوص در شهر سر پل ذهاب وضعیت امداد‬ ‫و نجات چندان مطلوب نبود‪ .‬در ساعات اولیه حادثه امداد و نجات غالبا توسط نیروهای مردمی و مردم محله‬ ‫صورت میپذیرفت‪ .‬بتدریج نیروهای مسلح و هالل احمر نیز در مناطق مختلا به نیروهای مردمی اضافه میشدند‪.‬‬ ‫بگونهای که در روز دوم بازدید از منطقه‪ ،‬سگهای زندهیاب نیز بعضا در بخشی از خرابیهای شهر مشاهده‬ ‫گردید‪ ،‬شکل ‪ .2-15‬البته باید به این نکته نیز اشاره نمود که در بعضی موارد که سازه آسیب شدید دیده بود‪ ،‬از‬ ‫لودر برای جمعآوری آوار استفاده میگردید‪ ،‬که این امر میتوانست مخاطراتی را برای زیرآورماندگان در پی‬ ‫داشته باشد‪.‬‬

‫‪131‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل‪ 1-15‬هجوم مردم برای دریافت کمکهای ارسالی‬

‫‪IIEES‬‬

‫شکل ‪ 3-15‬مرمت و بازسازی مسیر توسط نیروهای امدادی ناشی از ناپایداری شیب در محدوده پاطاق‬

‫‪ 1-68‬وضعیت مسیرهای دسترسی‬ ‫وضعیت مطلوب جادههای بین شهری از نکاتی مثبتی بود که باید به آن اشاره نمود‪ .‬تنها در محدوده پاطاق‬ ‫(حوالی سرپلذهاب) ناپایداری شیب کنار جاده قابل مشاهده بود که توسط نیروهای امدادی در حال مرمت بود‪،‬‬ ‫شکل ‪ .3-15‬البته در نواحی داخلی شهر ریزش آوار ساختمانی در معابر فرعی و یا تجمع مردم برای دریافت‬ ‫کمکهای ارسالی موجب ایجاد ترافیک در منطقه شده بود‪ .‬این موضوع بخصوص در محله فوالدی در غرب‬ ‫شهر(حوالی مسکن مهر) که وسعت خرابی بیشتر بود‪ ،‬کامال مشهود بود‪ .‬این وضعیت باعث شده بود که حرکت‬ ‫وسائل نقلیه امدادی در منطقه برای کمک به مردم تا حدودی دچار مشکل گردد و نیروهای امداد ناچار به‬ ‫‪145‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 2-15‬استفاده از سگ برای شناسایی زیرآوارماندگان‬

‫‪IIEES‬‬

‫استفاده از ماشین آالت نامناسب مانند لودر برای آواربرداری شده بودند که باعث ایجاد گرد و غبار و آسیب‬ ‫احتمالی به مصدومین زیر آور میگردد‪ ،‬شکل ‪.4-15‬‬

‫‪ ,-68‬وضعیت بهداشت و درمان‬ ‫در مورد بهداشت و درمان باید اشاره نمود که متاسفانه بر اثر وقوع زلزله بیمارستان شهدای سر پل ذهاب‬ ‫دچار آسیبهای شدیدی شده بود و عمال امکان خدمت رسانی در ساختمان وجود نداشت‪ ،‬شکل‪ .1-15‬از این‬ ‫رو‪ ،‬در همان محوطه بیمارستان‪ ،‬بیمارستانهای صحرایی توسط ارتش‪ ،‬سپاه و خود نیروهای بیمارستان برپا‬ ‫گردید‪ .‬در این بخش مصدومین بعد از تریاژ بسته به مورد و وخامت حال بیمار توسط هلیکوپتر به سایر نقاط‬ ‫مانند کرمانشاه‪ ،‬همدان‪ ،‬سنندج و تهران اعزام میگردیدند‪.‬‬ ‫در زمینه بهداشت و درمان باید به این نکته اشاره نمود‪ ،‬نوع تنوع و تغییر نیازهای مراجعین به بیمارستان‬ ‫بود بگونهای بود که در روزهای اولیه غالب مراجعین دچار شکستگی اعضا بودند و بتدریج در روزهای آتی بدلیل‬ ‫سرما‪ ،‬شیوع سرماخوردگی بین مراجعین به بیمارستان قابل رویت بود‪.‬‬ ‫از نکات قابل توجه بیمارستانهای صحرایی میتوان به بخش اورژانس خدمات روان درمانی اشاره نمود که‬ ‫به لحاظ روحی و روانی آسیبدیدگان منطقه رو مورد ارزیابی قرار میدادند‪ .‬این موضوع شاید در روزها یا حتی‬ ‫ماههای آتی پس از وقوع زلزله یکی از چالشهای مهم زلزلهزدگان باشد‪ .‬از دیگر نکات مثبت مربوط به بخش‬ ‫بهداشت میتوان به سرویسهای بهداشتی سیار موجود در منطقه که توسط نیروهای هالل احمر راهاندازی شده‬ ‫بود‪ ،‬اشاره نمود‪.‬‬

‫‪141‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫گردید‪ ،‬شکل ‪ .6-15‬این بیمارستان در روز سوم بعد از وقوع زلزله (روز سه شنبه صبح) آماده خدمت رسانی‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 4-15‬ریزش آوار ساختمانها به داخل معابر و مشکالت عبور و مرور نیروهای نجات و امداد و‬ ‫مردم‬

‫‪142‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-15‬آسیب شدید وارده به بیمارستان شهدای سر پل ذهاب‬

‫شکل ‪ 6-15‬بیمارستان صحرایی ارتش در شهر سرپلذهاب‬

‫‪143‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 1-68‬ارتباطات رادیویی و برقرسانی‬ ‫متاسفانه یکی دیگر از مشکالت اساسی بعد از وقوع زلزله‪ ،‬قطع برق و سامانههای رادیویی منطقه بدلیل‬ ‫آسیبهای وارده به زیرساختها بود‪ .‬بگونهای که تا حدود ‪ 65‬درصد شبکه انتقال دچار آسیب شده بود‪.‬‬ ‫خوشبختانه بعد از ترمیم و مرمت زیرساختها جریان برق سه روز از وقوع زلزله برق در منطقه برقرار گردید‪.‬‬ ‫همچنین ساختمان سامانه رادیویی آن بشدت آسیب دیده بود و اتصال بشقاب ماکرویو ساختمان مخابرات به‬ ‫ساختمان مرکزی از بین رفته بود در حال مرمت بود‪ ،‬شکلهای ‪ 1-15‬و ‪.8-15‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫‪144‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 1-15‬خساراتهای وارده به شبکه شبکه انتقال برق شهر سرپلذهاب و تالش نیروهای اداره برق‬ ‫برای تعمیر‬

‫شکل ‪ 8-15‬خساراتهای وارده به ساختمان سامانه رادیویی در شهر سر پل ذهاب‬

‫‪141‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪ 7-68‬اسکان موقت‬ ‫چادر به عنوان رایجترین نوع اسکان موقت در صورت وقوع زلزله در ایران شناخته میشود‪ .‬در زلزله سرپل‬ ‫ذهاب نیز چادر به عنوان اولین گزینه برای اسکان موقت‪ ،‬در اختیار مردم قرار گرفت‪ .‬نکته تاسابار در این زمینه‪،‬‬ ‫نحوهی نامناسب توزیع چادر در میان مردم بگونهای در روزهای دوم و سوم بعد از زلزله بخشی از مردم سرپل‪-‬‬ ‫ذهاب‪ ،‬اسالم آباد غرب و فصر شیرین چادر دریافت نکرده بودند‪ .‬این موضوع در مورد بعضی از روستاها صادق‬ ‫بوده است‪ .‬غالبا نارضایتی مردم از نحوهی دریافت باعث تجمع آنها در اطراف ساختمانهای اداری بخصوص‬

‫در انتها باید اشاره نمود که گزارش فعلی‪ ،‬گزارشی اجمالی از بازدید اولیه از منطقه زلزلهزده میباشد که در آن‬ ‫به بعضی از شاخصهای وضعیت نجات و امداد بصورت اجمالی اشاره گردید‪ .‬گزارش جامع وضعیت نجات و امداد‬ ‫و در زلزله سر پل ذهاب که جنبههای کامل زلزله را مورد ارزیابی قرار دهد‪ ،‬در آینده ارائه خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ 1-15‬نصب چادر در فضاهای باز و دور از ساختمانها برای اسکان موقت‬

‫‪146‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫فرمانداری شده بود‪،‬شکلهای ‪ 1-15‬و ‪.15-15‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫شکل ‪ 15-15‬تجمع مردم اطراف فرمانداری برای دریافت چادر و ابراز نارضایتی‬

‫‪141‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫پيوست فصل سوم‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫منحنیهای نسبت طيفی مولفه افقی به قائم اندازهگيری‬ ‫شده در سرپلذهاب‬

‫‪148‬‬

‫‪IIEES‬‬

‫‪IIEES_p6‬‬

‫‪IIEES_p5‬‬

‫‪IIEES_p4‬‬

‫‪IIEES_p9‬‬

‫‪IIEES_p8‬‬

‫‪IIEES_p7‬‬

‫‪IIEES_p11‬‬

‫‪IIEES_p10‬‬

‫گزارش مقدماتي زمينلرزه ‪ 12‬آبانماه ‪ 2931‬سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری ‪( 7/9‬ويرايش چهارم)‬

‫‪IIEES_p3‬‬

‫‪IIEES_p2‬‬

‫‪IIEES_p1‬‬

‫‪141‬‬

)‫ (ويرايش چهارم‬7/9 ‫ سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری‬2931 ‫ آبانماه‬12 ‫گزارش مقدماتي زمينلرزه‬

IIEES

115

Razi_U_A

Razi_U_B

Razi_U_C

Razi_U_D

Razi_U_E

Razi_U_F

Razi_U_G

Razi_U_H

Razi_U_I

Razi_U_J

Razi_U_K

Razi_U_L

)‫ (ويرايش چهارم‬7/9 ‫ سرپل ذهاب استان کرمانشاه با بزرگای گشتاوری‬2931 ‫ آبانماه‬12 ‫گزارش مقدماتي زمينلرزه‬

IIEES

111

Razi_U_M

Razi_U_N

Razi_U_O

Razi_U_P

Razi_U_Q

Razi_U_R

Razi_U_S

Razi_U_T

Razi_U_U

Razi_U_V

Razi_U_W

Razi_U_X

Razi_U_AA

Razi_U_AB

Razi_U_AC