Napapanahong Isyu 1

Word puzzle

Humanap ng mga salita na mabubuo mula sa word puzzle. Marapat na Wikang Filipino lamang ang maaaring isulat.

Z I P P L KA A S V Q H O O M X I U V AV Q I Z S F K T SF WS C C ED M WM

T R XB QD KO EB AA UK NF

AP HI I S RA AY PC AS NP

I I S P A F Y U

K K R S N F O L

OQ L D UR YO I G QA NV I T

F X B N R C Z I

L T V F G J M K

N C X H G V N A

P M O N B X C L

Z I P P L KA A S V Q H O O M X V Q S T W C M

I A I F S S E

U V Z K F C D

TR A X B H QDI K O R A B E A A P U KA

P I K OQ I I K L D S S R UR A P S Y O Y A N I G

F X B N

R C F F QA C S Y ONV Z WM N Z N P U L I T I

L N P T C M V X O F H N G G B J V X M N C K A L

Ano ang kayang gawin ng wika bilang isang midyal sa mga napapanahong isyung panlipunan?

Mga Napapanahong Isyung Lokal at Nasyonal 1. Korapsyon 2. Konsepto ng Bayani (Tinaguriang Modernong bayaniOFW’s) 3. Kontraktuwalisasyon 4. Trapik sa Metro Manila 5. Mass Transport System 6. De-kalidad at Makamasang Edukasyon 7. Pagpapalaya sa mga Bilanggong Pulitikal 8. Tunay na Reporma sa Lupa 9. Biktima ng Bagyong Yolanda 10.Freedom of Information Bill 11.Pagresolba sa Probema ng Droga 12.Pagresolba sa Kahirapan

PS

K OR A

Y ON

Denotasyon

Pagmamal abis

Pagkapahama k

Katiwalian

Pinaghalawan ng Korapsyon sa mga entri ng Diksyunaryo

Arbor

balato Panggasolina

buwaya

luto Bahaw

backer

regalo

Mga Karaniwang Termino ng Korapsyon 1. Areglo- pagsasaayos ng isang sitwasyon sa paraang mas madali ngunit hindi katanggaptanggap. 2. Ayos- katulad ng areglo 3. Backer- maimpluwensiyang tao na makasisiguro sa isang ninanais na resulta kapalit ang partikular na presyo.

Mga Karaniwang Termino ng Korapsyon 4. Barya-barya- maliit na paglalagay 5. Kumisyon- Kabayaran sa transaksyong iligal. 6. Lagay- Maaari ding suhol 7. Lakad- Pagsasaayos sa isang usapan o transaksyon, partikular sa pagkuha ng permit o lisensya. 8. Lutong-makaw- katawagan sa pagdedesisyong mas pinaboran ang isang panig nang walang batayan.

Mga Karaniwang Termino ng Korapsyon 9. Rebate- Katulad ng kumisyon 10. SOP- Standard Operating Procedure. Ang Awtomatikong porsyento o kabayaran na ibinibigay sa opisyal ng pamahalaan upang maisagawa ang transaksyon iligal. 11. Suhol- maaari ring lagay

Mga Karaniwang Termino ng Korapsyon 12. Tongpat o patong- Halagang idinadagdag sa tunay na halaga ng isang produkto o serbisyo na magsisilbing kabayaran sa pagsasagawa ng transaksyon 13. Padulas- perang pambayad upang mas bumilis ang transaksyon. 14. Pang-merienda- maliit na lagay

Korapsyon: Kahulugan -Maling Paggamit ng posisyon para sa pansariling kapakinabangan. -Nagiging korap ang mga inihalal o pampublikong opisyal sa oras na gamitin nila ang oportunidad na dala ng kanilang posisyon upang makalamang sa pamamagitan ng paglilipat ng pera o assets ng pamahalaan patungo sa kanilang mga bulsa.

Korapsyon: Dalawang Uri 1. Petty o maliitang korapsyon -karaniwang sangkot ang mga mababang opisyal ng pamahalaan na hindi nabibigyan ng sapat na sahod upang makapamuhay ng matiwasay. 2. Grand o malakihang korapsyon-matataas na opisyal ng pamahalaan na ginagamit ang kanilang posisyon upang kumita sa mga malalaking kontrata at proyekto na pinamumuhunan ng pamahalaan o mga pribadong ahensiya.

Korapsyon: Porma 1. Panunuhol- ang pagbibigay ng benepisyo upang maimpluwensiyahan ang kilos o desisyon ng isang tao. 2. Pangingikil- paggamit ng pananakot, paninira, o iba pang pagbabanta upang mapuwersang makipagtulungan ang isang tao.

Korapsyon: Porma 3. Kickbacks- Iligal na kabayaran sa isang taong may awtoridad na magpasya o mang-impluwensiya sa mapipiling bigyan ng isang kontrata o transaksyon. Karaniwang pinapatungan ang kontrata o transaaksyon upang magsisilbing kickback sa taong nakapagbigay ng espesyal na pabor. 4. State Capture-Isang sitwasyon na magbabayad ang makapangyarihang indibidwal sa mga opisyal ng pamahalaan upang maipasa ang mga batas o regulasyon na makapagbibigay nang hindi patas na kalamangan sa nasabing indibidwal o grupo.

Korapsyong Pribado-sa-Pribado: Porma at Sitwasyon 1. Purchasing at Procurement- regalong pera o pang-aaliw na ibinibigay ng sales representative ng isang kumpanya sa purchasing manager ng isang kumpanya upang makakuha ng produkto o serbisyo. 2. Pautang o Iba pang Serbisyong Pinansyalkabayaran ng isang kumpanya sa bank manager o loan officer upang makuha ang approval sa pautang.

Korapsyong Pribado-sa-Pribado: Porma at Sitwasyon 3. Pag-eempleyo at Pagbibigay ng Promosyon- regalong ibinibigay sa personnel direktor ng kumpanya upang masiguro ang pagka-empleyo o promosyon. 4. Audits- kabayarang ibinibigay sa mga auditor ng isang accounting firm ng kumpanyang ino-audit upang hindi na nila pansinin ang ilang iregularidad.

Korapsyong Pribado-sa-Pribado: Porma at Sitwasyon 5. Publisidad at Promosyon- kabayaran ng isang kumpanya sa mga mamamahayag upang pumanig ang mga ito sa kumpanyao upang hindi ilabas ng mga ito ang negatibong isyu laban sa kumpanya.

Ano-ano kaya sa palagay mo ang mga sanhi ng Korapsyon? Bakit

• Ayon kay Robert Klitgaard , kilalang eksperto sa antikorapsyon, mayroong pormula kung paanong nagaganap ang korapsyon:

• C=M+D-A C- CORRUPTION M- MONOPOLY D- DISCRETION O KALAYAANG PUMILI A- ACCOUNTABILITY O PANANAGUTAN

Mga salik na nag-aambag sa tumbasang C=M+D-A 1. Hindi malinaw , kumplikado at madalas na nagbabagong batas at regulasyon. 2. Kawalan ng transparency at accountability. 3. Kawalan ng kumpetisyon. 4. Mababang pasahod sa pampublikong sektor. 5. Kulang, pabago-bago, at hindi patas na pagpapatupad ng batas at regulasyon.

Bilang isang magiging kawani ng gobyerno o pambribadong kumpanya, paano mo maiiwasan ang ganitong sitwasyon? Pangatwiranan