Bab 4 Kualiti Guru

B A B

4

KUALITI GURU

EDUP 3083 ASAS KEPEMIMPINAN DAN PEMBANGUNAN PROFESIONALISME GURU

Hasil Pembelajaran Setelah mempelajari bab ini, pelajar dapat : • Menjelaskan konsep standard dan kualiti untuk dikaitkan dengan standard kualiti guru • Membincangkan rasional penggubalan dokumen standard kualiti guru dan standard kualiti pendidikan • Menganalisis ciri-ciri instrumen Standard Kualiti Pendidikan Malaysia gelombang 2 (SKPMg2) dan proses pelaksanaannya • Menghuraikan faktor-faktor kepuasan kerja dalam profesioan keguruan

Kualiti Guru

Standard Kualiti Guru

Standard Kualiti Pendidikan Malaysia

Kepuasan Kerja

Standard Guru Malaysia

Instrumen SKPMg2

Konsep Kepuasan Kerja

Standard Prestasi Pegawai Perkhidmatan Pendidikan

Proses Pelaksanaan SKPMg2

Teori Kepuasan Kerja

Kepuasan Kerja Guru

Implikasi kepada Kualiti Guru

4.0 Pengenalan • Guru merupakan nadi kepada sekolah dan profesionalismenya ialah kunci kepada pendidikan berkualiti. • Guru yang kompeten dan berkualiti merupakan faktor penentu kepada keberhasilan murid. • Kajian terhadap kualiti guru dan pencapaian murid pada pertengahan tahun 1990-an di Amerika Syarikat dan United Kingdom menunjukkan bahawa secara relatif guru berprestasi tinggi dapat meningkatkan pencapaian murid sebanyak 50 peratus dalam tempoh tiga tahun berbanding dengan guru yang berprestasi rendah (dalam PPPM 20132025, KPM 2013).

4.1 Standard Kualiti Guru • Suatu penyertaan yang didokumentasikan secara rasmi untuk menggariskan kompetensi profesional yang patut dicapai oleh guru dan keperluan yang patut disediakan oleh agensi dan institusi latihan perguruan demi membantu guru mencapai tahap kompetensi yang ditetapkan (KPM, 2009).

4.1.1 Standard Guru Malaysia (SGM) … • diertikan sebagai perincian pernyataan prestasi yang patut dicapai oleh seseorang guru Malaysia (standard), dan perincian aspek yang patut disediakan dan dilaksanakan oleh agensi dan institusi latihan perguruan (keperluan) demi membantu guru mencapai tahap kompetensi yang ditetapkan (KPM, 2009). • dibangunkan bersama oleh BPG dan IPGM sebagai peneraju utama latihan perguruan di KPM. • menjadi panduan dan rujukan kepada warga pendidik guru di semua peringkat demi memastikan guru keluaran latihan perguruan berkualiti dari segi profesionalisme, kompetensi dan mempunyai keberkesanan mengajar.

Komponen standard menekankan tiga standard kualiti guru : 1. Amalan nilai profesionalisme keguruan yang melihat domain diri, profesion dan sosial seorang guru. 2. Pengetahuan dan kefahaman yang bertumpu pada subjek pengkhususan, ilmu pendidikan, kurikulum , kokurikulum yang patut ada pada seseorang guru. 3. Kemahiran pengajaran dan pembelajaran yang menekankan kebolehan guru membuat perancangan, pelaksanaan dan penilaian pengajaran dan pembelajaran akademik dan kokurikulum.

STANDARD

S1: Amalan Nilai Profesionalisme Keguruan S2 : Pengetahuan dan Kefahaman S3 : Kemahiran PdP

ASAS PENENTUAN STANDARD & KEPERLUAN

-

KEPERLUAN

K1 - Kelayakan Masuk Program Latihan Perguruan K2 - Latihan, Pentaksiran dan Penilaian K3 - Kolaborasi K4 - Infrastuktur & Infostruktur K5 - Jaminan Kualiti

Misi Nasional FPK FPG Tatasusila Profesion Keguruan Etika Kerja KPM

Rajah 4 .1

Guru Kompeten

Kerangka Standard Guru Malaysia (KPM,2009)

Modal Insan Unggul

4.1.2 Standard Prestasi Pegawai Perkhidmatan Pendidikan

• Dalam PPPM (2013-2025) anjakan keempat, iaitu transformasi profesion keguruan sebagai profesion pilihan, beberapa langkah telah diambil untuk memastikan kualiti guru mencapai standard yang tinggi, iaitu setaraf dengan peringkat antarabangsa. • Standard tersebut menumpukan kompetensi dan prestasi guru melalui laluan kerjaya guru yang fleksibel. • Penilaian Bersepadu Pegawai Perkhidmatan Pendidikan (PBPPP) diperkenalkan kepada semua Pegawai Perkhidmatan Pendidikan (PPP) mulai tahun 2015 bertujuan memperkasa kualiti guru yang menggunakan konsep berasaskan tugas dan tempat bertugas (job-based and work-based) sebagai penetapan kompetensi dan standard prestasi PPP.

4.1.2 Standard Prestasi Pegawai Perkhidmatan Pendidikan

• PBPPP memfokuskan elemen pembangunan kompetensi dan keberhasilan PPP berasaskan gred dan jawatan dengan mengambil kira pilihan tiga laluan kerjaya guru, iaitu laluan PdP, laluan kepimpinan dan laluan kepakaran pendidikan (KPM, 2016). • Penilaian Bersepadu ialah kaedah penilaian yang menilai kompetensi dan prestasi PPP. • Dokumentasi Awal Deskripsi Tugas Pegawai Perkhidmatan Pendidikan (Laluan Pengajaran & Pembelajaran dan Kepimpinan) disediakan supaya setiap PPP jelas tentang peranan, tugas dan tanggungjawab mereka serta mencapai kompetensi dan standard prestasi yang diharapkan (KPM, 2016b).

4.1.2 Standard Prestasi Pegawai Perkhidmatan Pendidikan

• Deskripsi Tugas menerangkan peranan dan tugas PPP mengikut gred yang disandang. • PBPPP dibangunkan berasaskan standard prestasi yang merupakan tahap piawaian prestasi individu berdasarkan tugas dan tanggungjawab yang telah ditetapkan ke arah pencapaian sasaran kerja berkualiti. • Kompetensi dibangunkan berteraskan kepada pengetahuan, kemahiran dan nilai profesional keguruan. • Kompetensi merujuk keupayaan seseorang menguasai dan membudayakan pengetahuan, kemahiran dan nilai profesional demi melaksanakan tugas dan tanggungjawab dengan berkesan.

4.1.2 Standard Prestasi Pegawai Perkhidmatan Pendidikan

• Prinsip asas kompetensi beroperasi dengan mengandaikan bahawa prestasi kerja seseorang PPP akan meningkat sekiranya beliau menguasai kompetensi yang diperlukan untuk melaksananakan peranan dan tanggungjawab dengan efisien berdasarkan tugas dan tempat bertugas. • Standard prestasi merupakan dokumen piawai keberhasilan, kompetensi teras (umum) dan profesional (khusus) yang perlu dicapai oleh PPP berdasarkan deskripsi tugas yang ditetapkan. • Piawaian ini menunjukkan tahap pencapaian prestasi PPP apabila prestasi semasa dinilai berdasarkan ketetapan sasaran pada awal tahun.

4.1.2 Standard Prestasi Pegawai Perkhidmatan Pendidikan

• Standard prestasi dapat memandu pegawai penilai untuk membuat penilaian prestasi PPP secara objektif, adil dan telus. • Standard prestasi juga dapat membantu pegawai yang dinilai iaitu PPP, mengenal pasti tahap pencapaian yang diharapkan. • Pematuhan kepada standard prestasi diharap dapat menjamin kualiti kerja dan profesionalisme PPP (KPM, 2016c).

Jadual 4.1 menujukkan Enam Domain Kompetensi Umum dalam Standard Prestasi PPP Laluan Kerjaya pegawai perkhidmatan pendidikan Domain PdP Kepimpinan Kepakaran Pendidikan Domain 1 : Pengetahuan Profesional

√

√

√

Domain 2 : Kemahiran Profesional

√

√

√

Domain 3 : Nilai Profesional

√

√

√

Domain 4 : Kreativiti dan Inovasi

√

√

√

Domain 5 : Permuafakatan Strategik

√

√

√

Domain 6 : Komunikasi

√

√

√

Domain 7

Pengurusan/Kelas/Aktiviti/ Program

Hala Tuju Pendidikan

Pakar Rujuk Dalam Bidang Pengkhususnya

Domain 8

Pengurusan Sumber Pendidikan

Kepimpinan Instruktional

Kajian/Penyelidikan/ Penulisan Ilmiah

Domain 9

Pembelajaran Profesional

Rajah 4.4 menunjukkan komponen-komponen dalam dokumen Standard Prestasi dan penjelasan ringkas bagi setiap komponen tersebut Keterangan pengukuran elemen yang digunakan dalam mementukan tahap kualiti yang perlu dicapai

Ruang liputan bidang tugas yang perlu dicapai untuk tahap prestasi kerja

GURU/PENSYARAH DOMAIN D1 PENGETAHUAN PROFESIONAL

PENYATAAN DOMAIN Guru/Pensyarah meningkatkan pengetahuan terkini dan secara berterusan berkaitan mata pelajaran/kursus

Menjelaskan domain yang berkaitan dengan matlamat dan kualiti yang diperlukan untuk tahap prestasi kerja

ELEMEN

PETUNJUK PRESTASI

1.1 Peningkatan pengetahuan dalam mata pelajaran/kursus

1.1.1 Meningkatkan pengetahuan dengan meluas dan terkini dalam mata pelajaran

1.2 Peningkatan pengetahuan dalam pedagogi/andragogi mata pelajaran/kursus

1.2.1 Meningkatkan pengetahuan terhadap strategi, pendekatan, kaedah dan teknik pengajaran dan pembelajaran yang tepat dan berkesan

Unsur atau aspek dalam domain

4.2 Standard Kualiti Pendidikan Malaysia • SKPM ialah instrumen penilaian yang digunakan untuk menilai kualiti pendidikan secara berterusan ke arah pencapaian yang bertahap tinggi. • Berbeza dengan PBPPP yang menilai standard prestasi PPP sebagai individu, Standard Kualiti Pendidikan Malaysia (SKPM) menilai kualiti sekolah secara menyeluruh. • Usaha transformasikan pendidikan dengan pelaksanaan PPPM 2013-2025 menyebabkan SKPM disemak semula untuk disesuaikan dengan perkembangan pendidikan semasa. • Hasil daripada semakan itu, instrumen penilaian Standard Kualiti Pendidikan Malaysia Gelombang 2 (SKPMg2) dibangunkan (KPM, 2017).

4.2.1 Instrumen Standard Kualiti Pendidikan Malaysia Gelombang 2 (SKPMg2)

• Instrumen SKPMg2 merupakan instrumen bercirikan format penilaian kendiri yang berorientasikan tindakan, menitikberatkan kualiti dan nerasakan evidens untuk peningkatan kualiti. • SKPMg2 memandu sekolah ke arah proses kerja yang betul serta meningkatkan akauntabiliti sekolah kepada pemegang taruhnya. • Penilaian menggunakan instrumen ini dilaksanakan sepanjang tahun dan melibatkan warga sekolah secara menyeluruh dalam Penilaian Kendiri Sekolah (PKS-SKPM). • Instrumen ini menekankan peranan dan penglibatan menyeluruh : 1. Pengetua/guru besar (PGB) sebagai peneraju, pembimbing dan pendorong dalam melaksanakan tugas kepemimpinan sekolah. 2. Guru sebagai pemudah cara dalam proses PdP.

4.2.1 Instrumen Standard Kualiti Pendidikan Malaysia Gelombang 2 (SKPMg2)

• Jemaah Nazir dari Jaminan Kualiti, KPM pula bertanggungjawab melaksanakan pemantauan, penyeliaan dan bimbingan berdasarkan instrumen tersebut. • Penilaian sekolah menggunakan instrumen SKPMg2 dilaksanakan secara menyeluruh dan bersepadu kerana setiap standard mempunyai hubung kait antara satu sama lain dan saling melengkapi (KPM,2017).

Instrumen SKPMg2 terdiri daripada lima standard seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 4.2

Standard Pengoperasian

Standard 1

Kepimpinan

Standard 2

Pengurusan Organisasi

Standard 3

3.1

Pengurusan Kurikulum

3.2

Pengurusan Kokurikulum

3.3

Pengurusan Hal Ehwal Murid

Standard 4

Standard Kemenjadian

Standard 5

Pembelajaran dan Pemudahcaraan 5.1

Kemenjadian Akademik

5.2

Kemenjadian Kokurikulum

5.3

Kemenjadian Sahsiah

Setiap standard mempunyai aspek-aspek penentuan standard yang tersendiri.

Jadual 4.3 menunjukkan Lima standard dan Aspek-aspek Berkaitan dalam SKPMg2 Standard Aspek Standard 1 : Kepimpinan

Standard 2 : Pengurusan Organisasi

1.1

PGB sebagai Peneraju

1.2

PGB sebagai Pembimbing

1.3

PGB sebagai Pendorong

2.1

Pengurusan Sumber Manusia

2.2

Pengurusan Aset

2.3

Pengurusan Kewangan

2.4

Pengurusan Sumber Pendidikan

2.5

Iklim

2.6

Pengurusan Perpaduan

2.7

Permuafakatan Strategik

Standard 3 : Pengurusan Kurikulum, Kokurikulum dan Hal Ehwal Murid 3.1 : Pengurusan Kurikulum

3.1.1

Ketetapan Pelaksanaan Kurikulum

3.1.2

Pengurusan Mata Pelajaran

3.1.3

Pengurusan Masa Instruksional

3.1.4

Pengurusan Penilaian Murid

sambungan …Jadual 4.3 menunjukkan Lima standard dan Aspek-aspek Berkaitan dalam SKPMg2 Standard Aspek 3.2 : Pengurusan Kokurikulum

3.3 : Pengurusan Hal Ehwal Murid

3.2.1

Ketetapan Pelaksanaan Kokurikulum

3.2.2

Pengurusan Kelab/Persatuan

3.2.3

Pengurusan Badan Uniform

3.2.4

Pengurusan Sukan/Permainan

3.2.5

Pengurusan Program Kecemerlangan Kokurikulum

3.2.6

Pengurusan Sukan untuk Semua

3.2.7

Pengurusan Pentaksiran Kokurikulum

3.3.1

Ketetapan Pelaksanaan Hal Ehwal Murid

3.3.2

Pengurusan Disiplin Murid

3.3.3

Pengurusan Keselamatan Murid

3.3.4

Pengurusan Kesihatan Murid

3.3.5

Pengurusan Bantuan Pelajaran Murid

3.3.6

Pengurusan Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling

sambungan … Jadual 4.3 menunjukkan Lima standard dan Aspek-aspek Berkaitan dalam SKPMg2 Standard Sebagai Perancang Standard 4 : Pembelajaran dan Pemudahcaraan (PdPc)

Standard 5 : Kemenjadian Murid

4.1

Guru sebagai Perancang

4.2

Guru sebagai Pengawal

4.3

Guru sebagai Pembimbing

4.4

Guru sebagai Pendorong

4.5

Guru sebagai Penilai

4.6

Murid sebagai Pembelajar Aktif

5.1

Kemenjadian Murid dalam Akademik

5.2

Kemenjadian Murid dalam Kokurikulum

5.3

Kemenjadian Sahsiah Murid

4.2.1 Instrumen Standard Kualiti Pendidikan Malaysia Gelombang 2 (SKPMg2)

• Instrumen SKPMg2 telah disediakan oleh Pasukan Petugas (Task Force) SKPMg2, Jemaah Nazir Jaminan Kualiti, KPM (KPM,2017). Format instrumen SKPMg2 terdiri daripada kandungan yang berikut : (a) Pernyataan standard (b) Aspek dalam standard (c) Tindakan untuk mencapai standard (TUMS) (d) Rubrik

Jadual 4.4 : Contoh instrumen SKPMg2 untuk Standard 4 : Pembelajaran dan Pemudahcaraan

Komponen-komponen dalam format instrumen SKPMg2 • Slaid berikut, Jadual 4.5 menunjukkan penjelasan ringkas mengenai komponen-komponen dalam format instrumen SKPMg2 Rujuk SKPMg2

Jadual 4.5

• •

Satu pernyataan bagi setiap standard dalam SKPMg2 Menyatakan maklumat keseluruhan standard berkenaan

Penerangan kepada aspek

Peluasan penerangan kepada kriteria kritikal

Peluasan penerangan kepada standard kualiti

4.2.2 Proses Pelaksanaan SKPMg2 • Proses pelaksanaan SKPMg2 merupakan tanggungjawab untuk memenuhi keperluan dan kepentingan sekolah sendiri dalam memelihara standard kualitinya. • Proses pelaksanaannya adalah menyeluruh serta melibatkan prosedur-prosedur yang tertentu. (Rujuk Buku AKdPPG edisi kedua Oxford Fajar, ms 91-92) • Di akhir topik ini, adakah anda faham cara mengira Skor Pencerapan PdP ? • Lakar dan jelaskan 3 peringkat pelaksanaan pencerapan dan penilaian SKPMg2 untuk mengukuhkan kefahaman anda.

4.3 Definisi Kepuasan Kerja • Orientasi afektif individu terhadap tugas kerja yang sedang dihadapi mereka (Vector, 1960) • Perasaan seseorang tentang pekerjaan dan aspek-aspek yang dikaitkan dengan pekerjaan tersebut (Spector, 1997) • Cara seseorang melihat dan menghargai kerja yang beliau lakukan (Locke dan Latham, 1990) • Sikap seseorang terhadap persekitaran kerja serta nilai-nilai dan jangkaan yang dipegang seseorang terhadap kerja tersebut (Balzar et al., 1997)

4.3.1 Konsep Kepuasan Kerja Pendekatan paling umum untuk menjelaskan kepuasan kerja : 1. dimensi tindak balas emosi (afektif) 2. dimensi tafsiran “suka – tidak suka” (kognitif)

4.3.2 Teori Kepuasan Kerja • Menurut Hoppock (1935), pekerja yang memaparkan tahap kepuasan kerja yang tinggi berkecenderungan mempamerkan produktiviti kerja yang tinggi juga. • Herzberg et al. (1957) telah mencipta Teori Dua-faktor atau Twofactor Theory yang terdiri daripada dua konstruk motivasi iaitu a) Faktor intrinsik yang dipanggil motivator b) Faktor ekstrinsik yang dipanggil hygiene

sambungan Teori Kepuasan Kerja … Menurut Herzberg et al. (1975) terdapat lima motivator dalam faktor intrinsik : 1. Rasa pencapaian 2. Pengiktirafan 3. Kerja yang menarik 4. Peluang untuk kemajuan 5. Pembangunan peribadi dan profesional

sambungan Teori Kepuasan Kerja … Lapan sumber hygiene dikenal pasti dan cenderung ditemui di persekitaran kerja atau merupakan faktor ekstrinsik : 1. Dasar syarikat dan pentadbiran 2. Pengawasan, supervision 3. Hubungan dengan pegawai atasan, rakan sekerja dan orang bawahan 4. Keadaan kerja 5. Gaji dan faedah 6. Kehidupan peribadi 7. Status 8. Keselamatan pekerjaan

Kepuasan kerja Ada faktor motivator

Neutral

Neutral

Ketidakpuasan kerja Tiada faktor hygiene

Rajah menunjukkan faktor motivator dan faktor hygiene yang tidak bersandaran

Teori Herzberg et al. (1957) berkait rapat dengan motivasi sebagai pemangkin kepada kepuasan kerja mempunyai limitasi dalam kajian tersebut. Antara limitasi teori ini ialah faktor yang sama mungkin tidak menggerakkan pekerja kepada tindak balas yang sama kerana kepuasan dan ketidakpuasan kerja tidak berada pada satu kontinum.

Teori Ekuiti Adam (1963) • Tahap kepuasan kerja mempunyai hubungan dengan persepsi pekerja. • Persepsi yang dimaksudkan ialah ganjaran yang diterimanya adalah sepadan dengan pekerja jawatan yang sama juga melaksanakan kerja yang sama. • Jika hasilnya adalah sama, maka kepuasan kerja dan motivasi untuk bekerja adalah tinggi. • Mereka juga membandingkan sama ada ganjaran setimpal dengan usaha yang dihulurkan. • Jika pekerja mempunyai persepsi bahawa gajinya cukup tinggi, dia akan bermotivasi untuk berusaha dengan lebih kuat dan memperoleh kepuasan kerja yang tinggi.

Teori Jangkaan Vroom(1964) • Penggerak kepada motivasi untuk pekerja menghasilkan sesuatu tindak balas adalah apabila jangkaan terhadap tindakannya akan menghasilkan ganjaran yang memberi kepuasan kepadanya. • Individu akan melaksanakan tugas dengan sempurna apabila jangkaan ganjaran yang diterimanya adalah sepadan dengan usaha yang dihulurkan.

Teori Matlamat Locke (1969) • Keinginan seseorang pekerja untuk mencapai matlamat yang mencabar akan mendorongnya untuk berusaha dengan gigih dan komited. • Sesebuah organisasi yang melibatkan pekerja dalam penentuan matlamat organisasi akan menghasilkan kepuasan kerja yang lebih tinggi jika dibandingkan dengan matlamat yang hanya ditetapkan oleh pihak organisasi.

4.3.3 Kepuasan Kerja Guru • Penting untuk meneliti dapatan penyelidikan dan penulisan pakar supaya isu kepuasan dan ketidakpuasan kerja guru difahami dan seterusnya dirungkai dengan sebaiknya. • Kepuasan dan ketidakpuasan guru bergantung pada kebolehan guru menangani dan menyesuaikan diri terhadap faktor-faktor berikut :  Tugas Pengajaran  Amalan Taulan Sekerja (Collegiality)  Peluang untuk Pembangunan Profesional  Keadaan Tempat Kerja  Gaji

4.4 Rumusan • Guru yang berkualiti merupakan faktor penentu kepada keberhasilan murid. • Antara inisiatif KPM dalam meningkatkan kualiti profesionalisme keguruan adalah membangunkan konsep Standard Guru Malaysia (SGM), Standard Kualiti Pendidikan Malaysia (SKPM), memperkemaskan laluan kerjaya Pegawai Perkhidmatan Pendidikan, memperkenalkan Penilaian Bersepadu Pegawai Perkhidmatan Pendidikan (PBPPP) serta menggalakkan Pembangunan Profesionalisme Berterusan (PPB). • Instrumen SKPMg2 boleh dikatakan satu mekanisme yang objektif dalam menilai prestasi kualiti pendidikan negara kita. • Isu-isu yang berkaitan dengan kepuasan dan ketidakpuasan kerja guru dikenal pasti dan difahami supaya tindakan yang sewajarnya dapat diambil agar guru berkualiti tinggi terus berkekalan dalam sistem pendidikan kita.

Tutorial : • Pada pandangan anda, sejauh mana inisiatif-inisiatif yang diambil oleh Kementerian Pendidikan Malaysia meningkatkan kualiti guru-guru di Malaysia?

berjaya uk Ruj com l5. toh m t iph ai con fl / / ps : sebag tt h

• Huraikan perkaitan Standard 4 SKPMg2 dengan kerangka konsep PA21. Beri cadangan terhadap tahap tindakan guru berdasarkan kepada aspek dalam standard yang anda pilih. • Bincangkan implikasi kepada sistem pendidikan negara sekiranya guru-guru kurang meminati profesion mereka akibat daripada ketidakpuasan kerja.